Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 26, 30 June 1877 — Page 2

Page PDF (1.80 MB)

This text was transcribed by:  Sabine Schmidt
This work is dedicated to:  to my family, all the wonderful people I met through hula

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

hi o ko ke Kuhina nui u@ aoa aku la. Me he mea ia, e hooikaika ana o Rusia e lele aku maluna o Rastschuk, a malaila e hooialaia ai ke ka@ no ka maluhia mahope o ka lanakila nui ana. Nolaila, he mea kupono loa i ke Kuhina nui ke pili kokoke ma ka aoao o ka Emepera. Ina e hooia e like me keia, no ka mea loa e se ana o Rusia i na hooponopono i ma@ ia no Tureke e like la me ka ka 'Aha  Uwao i hoolala ai, ma ia paha e makemake ana oia e waiho aku i ka hooko aua   o ia  mau hooponopono maluna o na aupuni i kakau inoa malalo o ua papa kuhikolu hana mua la.

 

Na lono Kaua huikau.

 

Sana Peteroboro, Iune 8 – Ua hoopuka ae ka nupepa Aupuni Rukini Official Messenger, he kauoha e oki hou ia i puali koa Rukini hoe nona ka huina i hiki aku i ka 218000.

 

Ladana, Iune 8. – Ua hiki mai kekahi lohe mai Konatinopela mai ma ke ala @e o Atenai, ua pau i ke kipuia na Aliikoa o Tureke, no ka lilo ana o Ardahan i na Rukini. Ke noho nei no ke aha hookolokolo koa e hookolokolo i ka poe i koe.

 

Vienna, Iune 8 – Ke hoike mai nei kekahi mea kakau nupepa ma Sana Peteroboro, ke noonooia kekahi kumu hana mawaena o ka poai o ka poe hooponopono aupuni, e hoomau aku i ko Roumania a me Bulgaria noho kookoa ana.

 

Ladana, Iune 9 – Ke hoike mai nei na nupepa Tureke, ua haalele iho ke Adimarela Tureke Hobart me kona aumoku kaua ia Varna, a na holo aku i Odessa kipu poka paho ai.

 

Ua hiki ae he puali koa Rukini i Ardanudasch Asia nuku mai Ardahan mai

O ke kiaaina a me eha bataliona koa Tureke o ka poe koa kini o Ardahan, ua hiki ae i Erzerome. E hookolokoloia ana ke kiaaina ma ke kanawai koa.

 

Ua lono wale ia mai, ua oki pu ia aku o Mukhtar Pasha mai ka launa ana mai ia Erzeroum a me Kars.

 

Konatinopela, Iune 9.– Ua hoouna ae o Mukhtar Pasha ma ka waea olelo mai Erzeroum ae malalo o ka la 6 o Iune, ua @hope aku na Rukini a i Penek. Aole nae kauai hoouka.

 

Ua hooholo iho ke aupuni o Tureke, e ae aku i ke komo ana mai o na kanaka o @ aina e iloko o ko lakou mau puali kaua, a ua noi aku nei kekahi poe hanohano  o Beritania i mau wohi no lakou iloko o na puali kaua.

 

Ke ake mai nei o Helene e kaua me Tureke, a ke kali nei lakou o ka paneia aku o ka lakou ninau i waiho aku ai i ke Suletana.

He nui na hoopauhala ia Tureke me ke ala ana mai o kekahi mau okana aina oha e kaua  iaia.

 

Aumoku Kaua Geremania.

Berelina, Iune 9.– O ke aumoku  kaua hao o Geremania i kauohaia ai e holo i ka Hikina, ua kauoha pu ia lakou, e kuu pau i ka hol@ e ko lakou mau moku.

 

Kokoke e kukulu hou ia i ehiku mau moku kaua hoomaamaa @ a kaua moana.

 

Aole i ae ia kekahi kanaka kupono o Geremania i kaholoholo moku, e haalele i kona apana iho.

 

Hoopoholo@a ka moku Beritania.

 

Ladana, Mei 31 – Ke hoike mai nei ua lono mai Bucharest mai, na hoopiholoia kekahi mokuahi kolo moku ma Flamen me ka hae Beretania, a he ona Beretania kona, mamuli o ke kanoha a ke Aimoku Rusini.

Ua noiia aku nei ke aupuni o Roamania e wehewehe mai i ke ano o keia hana.

 

Enelani a me ke Kaua.

 

Ladana, Iune 6 – Ke oleloia mai nei, na akakuu mai ka ikaika o ka manao o Enelani no ke kaua, mamuli o ka ikaika o ka haiolelo a Pohakumauoli.  Ke lia mai nei, ua ao malu aku ka Moiwahine i kona Kuhina Nui e noonoo akahele, a e pale i ke kaua ina ia no ka hanohano a me na pomaikai o Enelani.

 

Pau ia ke Alawai o Sueza i na aupuni kaua.

 

Ladana, Iuno 5 – Ua palapala aku nei o Enelani i kona Kuhina noho ma Par sa , aole oia e ae i na moku kaua o na aupuni e kaua nei, e komo ma ke alawai o Sueza, no ka mea, mamuli keakea mai ia i ko Enelani alanui hele i Iula. Aole hoi ona makemake, e hooliloia ke alawai o Sueza i kahua mokomoko kaua.

 

Konatinopela, Iune 5.– Ua pane aku nei ke Aliinui o Aikupita i ke Suletana o Tureke, ina e makemake anaia e hoole aku i ke komo ana mai o na moku kaua Rukini ma ke alawai o Sueza, he pono iaia e hooona ae i aumoku kaua e papa aku ai i ke komo ana  mai o na manuwa  Rukini.

 

Aumoku kaua Beritania.

 

Ladana, Mei 30.– Ua loaa mai nei he kauoha i manao @le ia aku mai ke poo mai o ka oihana mamua, e i aua, o na aumoku kaua kuikawa o ke Kona iho o Enelani e ku nei ma Plymouth, e holo koke lakou i ka wa e makaukau ai, me ke kali ole i ka moku Thunderer. E haalele ana lakou i ka la  6 o Inue a holo i Gibiralata.

 

Na Nu Hou e ae.

 

Ua hiki aku o Generala Kalani ma Enelani, a ua haawiia na hookipa ana hanohano a luuluu iaia.

 

No Mekiko.

Ua hooliloia o D@za i Peresidana no ka Ripubilika kipikipi o Mekiko, a o Geremania wale noke aupuni @ i ike aku iaia ma ke ano aupuni kuokoa.

 

 

 

He nui ka aihue o ko Mekiko poe e @oho koke ana ma ka palena me Teseka Amerika Huipuia i na pipi a na haole Amerika a ke hoonioni mai o Amerika  no ia poe kolohe, me ke kauoha i na koa ina e ikeia kekahi aihue maloko o na palena o Amerika, a alualu ko i ka aihue a kahi e loaa ai ina maloko o na palena o Mekiko ua pono no.

 

         No Amerika Huipuia.

 

He @ ka mana o ka aoao Ripubilika i keia  @ mana Ah@ elua o ke aupuni. Ua lilo holookoa ka Hale olelo i ka aoao Democereta, a he wahi hapa @ku loa ka oi i ka hale Senate. Aole loia i ka aoao Ripubalika ka elua hapakolu o ka Ahu Senate. O ka Peresidena nae, he Ripubalika.

 

Moku Peru powa.

 

Ladana, Iune 4 –  Ua loaa mai nei i ke aliimoku nui o ka moana mai ka Adimarila mai o na aumoku kaua Beritania ma ka Pakipika, keia loaa malalo iho:

 

         Iq@q@e, Iune 1.– Ua hana iho nei ka moku powa Peru i kekahi hana powa i na kamaaina Beritania. Ua alualu aku na moku kaua Pelekane Shah a me Amethyst  iaia i ka la 29 o Mei ahiki i Hilo, Per@. Aia i ka @apoo ana o ka la, ua puhalahio aku kela; aka no kona ku ana i na poka a me ka nui o kona poino, na haawi pio aku oia iaia iho iloko o na luna o ke aumoku Peru. Aohe Ka@ Beritania malaila.

 

MA  KE  KAUOHA.

 

I a @ i ke Alii ka Moi ka hookoha ana aku ia His Ex. H. A.P. Carter,@ Kuhina @kahi kokoke i ke Aupuni o ka Moiwahine Beritania.

         Halealii Iolani, Iune 1@, 1877.       @

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka waiho ana ae i ka Oihana o kona aina e, ma ka malama @ o ka His Ex, J. Mott Smith, no ka manawa.    Halealii Iolani, Iune 18, 1877.)

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookoha ana aku ia His Ex. H. A. P.Carter, i Luna Nui no ke Kea Hoohanohano o Kalakaua.                     Halealii Iolani, Iune 18, 1877.) @

 

Ua hookouia o James Smyth Esq., i keia la, I Agena haawi Palapala Ae M@ no ka Apana o Wailuku, mokupuni o Maui.          J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

 

         Keena Kalaiaina, Iune 18,1877.      @

        

Ua hookohuia o Mr. Juniua Kaae i keia la, i Agena Hooiaio Palapala kepa, no ka Apana o Hanalei, Kauai..

         J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

         Keena Kalaiaina, Iune 18,1877.      @

 

Ua hiki mai i keia keena ka lohe mai a Mekia James H. Wadehouse mai, ko ka Moiwahine Beritania Komisina a Kanikela Nui, na Th@ Davis Esq., ko Beritania Hope Kanikela, e lawelawe i kana hana, oiai kona manawa e kaawale aku ana mai kela aupuni, ma ka inoa he Kanikela kokua. No na mea, e ho@lohe na kanaka a pau, a e hilinai piha aku i kana mau hana pili aupuni.

                                     J. MOTT SMITH, Kuhina o ko ua Aloha e no ka manawa.

 

NA LUNA HELU NO KA M @ 1877.

 

Ua hookohuia na kanaka malalo iho, i mau Luna Helu no na Apana Oai Auhau lehulehu o kela Aupuni:

Oahu.

Honolulu             Chas. H. Judd.

Ewa and Waianae        J.K. Unauna.

Waialua               S. K. Koai.

Koolauloa            F. Pahia.

Koolaupoko                  W.C. Lane.

 

Hawaii.

Hilo            F. S. Lyman.

Puna           T.E. Eldarts.

Kau            J.H.S.Martin.

S. Kona      D.H. Nahinu.

N. Kona     Ged. Carsley.

S. Kohala   S.H. Mabuka.

E. Kohala   C.E. Stackpole

Hamakua    C.J. Lyons.

 

Maui.

Lahaina      A. Maioho.

Koloa                  S.K. Kuapuu.

Anahola     P. Puhiuia.

Hanalei       S. Kau.

Waimea      @. K. Hart.

Niihau                 P.R. Holt.

         J.M. KAPENA, Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai, Iune 19, 1877.                 @

 

Aha Kaapuni o Oahu.– E hele aku ana kekahi Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e malama i ka Aha Kaapuni o Oahu nei, i ka he@ hope o Iune, a e noho ana no ka hoolohe ana i na hoopii e like me ke kuhikuhi malalo iho:

Ma ka hale noho o J R Williams, ma Ewa, i ka Poalua , Iune 26 hora 9 A M.

Ma ka hale noho o J Amara, ma Waialua, Poakolu, Iune 27, hora 8 A M.

Ma ka hale noho o J Kaluhi, ma Kahuku, Poakolu Iune 27, hora 3 P M.

Ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, Poalima, Iune 29, hora 9 A M. Ma ke kauoha a ka Aha.

         JNO. E BARNARD, Kakauolelo.

Honolulu, Iune 4, 1877.                           811 @

 

HOOLAHA.– Ua pa ia iho nei a paa, he Ilina Kanu Kupapau hou ma ka AOAO Hikina o Puowaina.

Eia na rula i hooholoa no na Ilina Kanu Kupapau hou nei:

 

1.- Aole e kanuia kekahi kupapau me ka loaa mua ole o ka palapala ae kanu kupapau.

2.- O na kupapau aole o lakou mau pa kanu,e eliia ko lakou mau luame kahi a ka mea malama pa kupapau e kuhikuhi ai.

3.- He elua dala a ka mea malama pa kupapau e hoouku ai no ka eli ana i ka lua hookahi, aohe uku e ae.

4.- inana na makainaka no o ka poe make e eli i ka lua, he hookahi wale no dala e uku ai i ka pa kupapau.

E loaa no ua pa no na ohana ke noi i ka Agena o ka Papa Ola.

Mai ka Poakahi, Iune 25,1877 aku, aole o neia ke kanu hou ana maloko o ka Ilioa o Kawaiahao.

Ma ke Kauoha a ka Papa Ola.                           @

 

Hoike Kula Aupuni.– E Hoike ia ana na Kula Aupuni o ka Apana o Kona. (Honolulu) mokupuni o Oahu, iloko o keia malama o Iune, e like me ka hoomaopopo ana malalo iho nei:

 

Poakahi, Iune 25, ma ka Luakini o Kamoiliili, na kula o Wailupe, Palolo,Kamoiliili,Waikikikai Makiki a me Manoa.

 

Poalua, Iune 26, ma ka Luakini o Kawaiahao, na kula o Moanalua 1, Moanalua 2, Kalihiuka, Kalihikai a me Kapalama.

 

Poakolu, Iune 27, ma Kawaihao no, ua kula o Kawaihao k, Kawaihao w, Kama@ela a me Maemae.

 

Poaha, Iune 28, ma Kawaiahao no, na kula o Roma k, Roma w,Pauoa a me Kaumakapili.

 

E hoomaka ana ka hoike ika hora 9 o kakahiaka o kela a me keia ia, i halia maluna; a ke konoia aku nei ka lehulehu, e hele e ike.

E hoomaha ana keia mau kula, maika pau ana o ka hoike, a hiki i ka Poakolu, la 1 o Augate 1877, a me la ia e hoomaka hou ai ke kula ana.  W J AS KAMIKA, Luna Kula o Honolulu.

Aliiolani Hale,Iune 4, 1877.  @

 

Ua hookohu ponoia o Mr. J. D. Mills i Luna Hooiaio Palapala Kepa Kanakano ka Apana o Hamakua, Hawaii.

         J. MOTTSMIH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei @, 1877 @

 

O@, i keia la, ua hoike pili Aupuni mai o J W Pfluger, Esq., ko Rusia Hope Kanikela ma keia Aupuni, no kona hoiana mai, a @, ma keia la, ua hoomaka hou @ e lawelawe i ka Oihana Hope Kanikela no Rusia.

         HENRY A P CARTER, Kuhina o ko na Aina e.

Keena o ko na Aina e, Honolulu, Mei @, 1877, @

 

NA KA POE MAKEKE I-A IA HILO. - Ua waihoia ma ko makou lima no ka hoouna ana aku i ke Komitee o Ka Poe Poino o Hilo kekahi palapala a me na makana, a ua hoounaia. Eia ke ano nui o na olelo: I ke Komite o ka Poe Poino ma Hilo ; Aloha.-

O makou o ka poe piepie@ - a o ka makeke o Honolulu, i ko makou lohe ana, ua hoapilikia ae ke kai mimiki o ka la 19 o Mei i hala i kekahi poe lehulehu o Hilo, ua hanai makou i ka hookupu ana i na mea hiki e kokua aku e like me ia i hoikeia ma ke kakau inoa @ malalo iho, a ke hoounaia aku nei ma ka lima o Rev. A O. Pulepe kekahi lala o ko oukou Komitee. E ae mai i ka makou mau w hi makina nuku.

O makou iho no, Petero, Naroliona a me 44 poe e ae. O ka huina pau he $18.73

 

 

HE RULA PAA!

O na Kuokoa a pau i @ku ole ia mamua ae o ka la hope o Iulai,e hookiia no me ka hoouna oleia. Nolaila, e noonoo oukou i keia, a e hookaa koke mai.

 

Huakai Kaapuni ia Maui.

E haalele ana ka Ho@e Luna Hooponopono o ke Kuokoa ia Honolulu nei, a e holo ana i Maui ma kana hana he ohi dala. E lele  mua ana oia ma Lahaina, a malaila aku ma Kahakuloa, Waihee, Wailuku, Makawao a me Ulupalakua. Nolaila, ke paipaiia aku nei na luna Kuokoa a pau, e hoomakaukau ae lakou i na dala o ka nupepa, no ka mea, mahope iho o ka la hope o Iulai, e hoopaaia ana ka nupepa i ka poe i hookaa ole mai. E wiki oukou o nele auanei i ka mea e ike ai i na  nu hou o na aina e, a me loko iho nei oka aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa

-ME-

Ke Au Okoa

I Huila.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, IUNE 30, 1877.

 

UA HOOPIHA ae nei makou i ka aoao mua o ko kakou kilohana o keia pule a ua piha a komo iloko, i na mea hou o ke kaua ma Europa, a e hiki no paha  ia makou ke puana ae, O ko ke ao nei mau mea hou a pau. Ke makemake nei makou, na oukou e wae no oukou, a e kaana no oukou iho me ka hooluhi ole mai ia makou,a aole hoi me ka namunamu iho' „Aohe wahi mea a nu hou iki.“ Eia mai na mea hou, ke hoopuka pau ia aku la, me ka hunahuna ole ia iho o kekahi nu hou i paiia ma ka nupepa haole, mai ka ike ana aku o na tausani poe heluhelu o ke Kuokoa.

Ke puana mai nei na hoonoho hua o ke Kuokoa, „Aole no paha keia he nu hou, aka, he kinai make maoli no i kahi Lahui Hawaii.“ Eia ka makou, lawa pono ka makemake o ka poe lawe Kuokoa i na nu hou.

 

I ka Poe Lawe Kuakoa hou.

 

OIAI, he nui na leo a me na palapala a na makamaka e noi mai nei ia makou, e hoouna aku i na Kuokoa' no lakou, no ka hapa hope o keia makahiki, i ike pono ia ai ka nu hou o ke kaua; nolaila, eia ka makou ia lakou, hoouna mua mai i ke Dala Hookahi, me ka hai pu mai i ka aina kahi e noho ai, a na makou ka hoouna aku i ka pepa me ka hookaulua ole. Aole e loaa i ke kauoha waha wale mai no, me ka hoouna pu ole mai i ke dala. Nolaila, ina he makemake e ike i na  mea hou o ke ao holookoa, e uku e mai ka pono.

 

NA NU HOU O KEIA KAKAHIAKA.

 

Haalele ka mokuahi „Kulanakauhale o Kikane“ i ka hora 1 awakea, o Iune 20 ia Kapalakiko, ku ma Honolulu nei Poaha Iune 28, 8 la holo. He 45 na ohua no Honolulu nei.

 

Ua pahola ae kekahi lono, e unuhi aku ana ka Laina Hooholo mokuahi o ka Pakipika i ko lakou mau mokuahi i ke ku ana mai ma Honolulu nei, a e hooholo loa ia mai Kapalakiko a Kikane, a pela hoi malalo mai. Ua holo pu mai nei kekahi luna nui o ka Ahahui maluna o keia moku, a ua hala loa aku i Kikane, e nana no ko lakou mau pono.

 

He kaua  mawaena o na Ilikini a me na haole keokeo ma Idaho Teritori, Amerika Huipuia, ua pepehi mainoino ia he mau kane, wahine a me na kamalii keokeo. O ke kumu, o kela kumu kahiko no; ua pepehi mua ia na ilikini e na haole, a ke hooili aku nei hoi ka haole na ka ilikini ka pepehi mua mai.

 

O ke omaimai o ke Kama Aliiwahine Likelike i loheia mai nei ma Kapalakiko, ua ola loa, a ua hele ae oia ma ka uapo i ka wa e makaukau ana ka mokuahi e holo mai no Honolulu nei.

 

I ka la 21 o Iune nei, e hoolanaia ai ka mokuahi Hawaii hou mai kona wahi i kapiliia ai, a e haalele ana  ia Kapalakiko i ka la 20 o Iulai, a holo pololei no Honolulu. He mokuahi maikai ka, pela  hoi ka akena ia mai.

 

Oia mau no ke kumukuai o ke kopaa i keia wa ma ka makeke o Kapalakiko, e like me na lono mua.

 

Ua lonoia ma Kapalakiko, ua kauoha mai nei ke Kuhina nui o Amerika Huipuia i ke Kuhina noho ma Hawaii nei, e noi aku i ke aupuni Hawaii, e hookuu  wale aku i ka moku kiapa „Mary Belle Roberts“ i hopu ia iho nei e ke aupuni, no ke kue ana i ke kanawai o ka aina. [Eia ka makou, he pono i na aupuni i launa makamaka me kakou e mahalo mai i ko kakou mau kanawai, aole ka lawe lima ikaika.]

 

No na mea hou o ke kaua mawaena o Rusia a me Tureke, ua piha a hu ka pepa o keia la.

He lua ole ka hookipa hanohano a ka lahui o Enelani i pahola mai ai ia Generala Kalani, iaia i hiki aku ai i Enelani.

Ke makemake nei na poe Cuba ponoi a me na Paniolo noonoo, ua ahona ko lakoa hoohui aku ia Cuba me Amerika Huipuia, mamua o ka pili hou ana aku malalo o ka aina makuahine.

 

Ko Pohakuhauoli kaulana.

 

I keia la (Mei 31), ua hiki mai o Pohakuhauoli ma Birmingham nei, a ua halawai oia me na hookipa hauoli i ike ole ia mamua a me na lima ohaoha. Ua kapaeia ka lawelawe ana o kela a me  keia i kana hana iho. A ma ka halawai makaainana nui i malamaia i keia ahiahi, he kanakolu tausani ka nui o na kanaka i hele mai e hoolohe i kana haiolelo. Ua lele ke koikoi o kana haiolelo ana maluna o Tureke, e like no me kana mau haiolelo mamua iho. Ua hoapono oia i ko ka lahui ala ana mai e kahea leo nui, no ka mea, ke alakai paewaewa nei na hookele Aupuni ma ke kuamoo kekee, a ua makaukau hoi oukou e kapae ae i ke kokua ana aku ia Tureke. Ina e kaihiia ana keia mau hooikaika ana, ke kukala aku nei ia, aia ka aina holookoa o Beritania ma ka aoao o na Lunamakaainana kuokoa. Ina e hoopaapaa ke Aupuni ma keia kumu, e hoopau lakou i ka Ahaolelo, i mea e apono ole aku ai.

 

Mahope o ka pau ana o ka haiolelo a  Pohakuhauoli, ua hooholoia he mau olelo hooholo mawaena o na huro a me na paipai ana no ka olioli, e kukala akea ana, O ka Enelani Kuamoo pono wale no e alakai ai, oia ka hoohui aku me na aupuni e ae, no ka Tureke hoopaa mai, e papaia ka hana ino ia ana o na Kariatiano. He keu ko Pohakuhauoli makemake loa ia ma keia halawai, no ka mea, i ka wa i pii ae ai oia ma kahi kiekie e haiolelo mai, ua ku ae ke anaina holookoa iluna, a haawi aku la he mau huro no kekahi mau minute me ke keakea ole ia.

 

Na Nu Hou Kuloko

KE „KILAUEA KAHIKO“– I keia Poaha ae, e holo a@u @ ko kakou Kilauea i Nawiliwili a hoi mai no.

 

HALE KUAI MONIKAHAAE.– E kuai manuahi ana ka Halekuai Monikahaae o A@e ma i keia kakahiaka Poa@o. E he e nui ae na kanaka ilaila i lo a na lole makepono.

 

KE KU O KE KAUA – E loaa no ma ka Hale Kuai Buke o W@i ma ka $10 00 ke kumukuai, na palapala aina o ke @o nei a me ke kii o ke kahua kaua ma Europa a me Asia.

 

KAU KIURE O IULAI – E noho ana ke kau kiure o Honolulu nei ma ka P.aloa la 3 o Iulai. He 4 mau hihia karaima a na kiure kanaka, he 4 mau hihia @Kivila a he 2 mau hihia kiure hui.

 

E wiki mai na paiai o na mokupuni e mai, eia o Honolulu nei ke ko makaukau nei ma ka uapo e hopu a kau@ me ka makaukau e ke dala e uku ai. I keia pule aku nei i hiki mai ai ko Kauai, aohe manawa kauliilii.

 

HOOMAKA O LAHAINALUNA! – E hoomaka ana ke Kulanui o Lahainaluna i ka Poakolu la e 4 o Iulai malalo o na kumu hou. E hoo@a ana ke ao i ka olelo Enelani ma na kula nei, a na kupono i ka poe puni ike ke hele ilaila.

 

ILINA KUPAPAU HOU. – Ke hoike maopopo aku neimakou i ko Honolulu nei apau, ua hookaawale aenei ka Papa Ola @ wahi kanu kupapau hoa ma ka aoao ma Waikiki o ka Hale Paula ma Puowaina, a e malama pono ia na kauoha a ka Papa.

 

KA LA 4 o IULAI. –  I keia Poakolu ae o hiki mai, oia no ka la 4 o Iulai a na puuwai Amerika oiaio a pau e hauoli ai, a o ka 101 hoi ia o na makahiki o ko Amerika Huipuia noho aupuni kuokoa ana. Aole makou i lohe no kekahi hana nui ma ia ia o hiki mai.

 

KUHINA NOHO AMEREKA HOU.– Ua lohe mai makou, ua kaheaia mai nei ke Kuhina noho o Amerika ma kealo alii o Hawaii e hoi, a ma kona wahi, pa@a ana e Generala Comly, he Lunahooponopono no ka nupepa Journal o Dayton, o Ohio, mamua.

 

NA HIONA O KE AWAKEA.– Ua hoonanea mau ia ko makou Hale Pai, i ka lohe ana aku i ka leo o na keiki o Gazette Club, e uheuhene mai aoa, a e walea ana hoi i ka huihui a ke ahe lau makani i kukai pu  ia mai e ke kani a ke @gita, pela hoi ua hiki e.

 

MAU MOKU LAWE LETA.–  Ma ka la Sabati mai ahiki i ka Poakolu iho nei, he ekolu mau moku pea i ku mai ma ko kakou awa me na nu hou wale no o ke ao nei. Iune 24, ku mai ke kialua  Hesperi@; la 25 ae, ku mai ke Discovery; ma ka la 27 ae, ku mai ke kiapa Ka Ui o Oregona.

 

PUHI I HE MAHINA K@NANE.– I ka hor 8 o ke ahiahi Poakahi iho nei, mai ka mahina e kuu pau ana i kona kahiko nani, aia hoi, ua hookuu ae la o Mr.Berger i na leo nahenahe o na mea kani o kona mau keiki, e lawe aku ke ea @ ahiahi o ka po mahina o ka ua Kukalahale ma na kaiaulu o ke alo alii o  K@ I @   wa la, hoomanao ae la makou i na po i hala.

 

HE MAKANA.– Ua kuai a @ne: e kekahi mau Keoa@ p@ni ma@w@lea i na hana pono ka pa o Mr. Dillingham ma K@okahoamakai o ke Alanui Beritania a ma Ewa o Tamaki K@, a ua h@aw@ manawa leaia aku no ka P@pa Amerika i w.hi ao ke Kumu hou o ke Kula K@ahunapale? Hawaii ma Honolulu nei.

 

HALE HOLOI L LE.– Ua lilo aenei i ke kuai ia e Mr. G. P@le, ka Hale Holoi Lole ma Ko@u@u, Honolulu nei, na ka $3.500. Aia maloko o keia hale, he mekini e holoi ai, he wahi e kaulai ai mai ka wela o ka @manu? a me na pono a pau e pili ana. O na holoi awiwi a pau i makemakeia, he manawa ole ia i ka mekini.

 

LUNA HAAWI PALAPALA MAKE NO HAMAKUA.– Ua ike iho makou i ka inoa o ko makou makainaka Mr. A.W.Mio o ka wailele o Hiilawe malalo o ke poo „Ma ke kaaoha“ me na huaolelo i palapalaia, ua hookauia o Mr. A. W. Mio  i keia la (Iune 25, 1877) i agena haawi palapala ae nale @o ka @ o Hamakua, Hawaii, makahi o G.W. D. Hale@i make.“

 

 KE „KILAUEA HOU.“– Ma na lono i loaa mai nei ia makou mai Kapalakiko mai, ua ikeia iho, ma ka la 21 o Iune e hoolanaia ai kamokuahi hou mai kona wahi i kapilua ai,a malia paha e makaukau ana o a no ka hoi mai i Hawaii nei ma na la hope o Iulai.Ina pela. e hiki ana oia i Honolulu nei i ka la 10 o Augate, a e lawe koke a e @ no ia i ka holoholo pili aina.

 

HE MANO NUI.– Ke hoike mai nei kekahi nupepa mai Kikane mai, na loaa ae kekahi mano nui ma Cocktown, Queensland, a maloko o na ia nei, ua loaa ke kino make o ka p@ke, he B@k@k@k tini piula, elua honu  ma ka 100 pauoa pakahi a oi aku, he umikumamakahi omole barani, hookahi balaka moku, he mau ia liilii he lehulehu a he ope nupepa. Ku i ka weliweli keia mano.

 

KEAKA LIO! KEAKA LIO!!.– E keaka hou ana i keia po ma Ainahou. He elua mau haole akamai loa  i ka holo lio i ku mai nei maluna o ka m@ku@h@, a e hoike ana laua i ko laua akamai a pau i keia po. Nolaila he po nui keia no na keiki keaka lio. O ka manawa keia e ike ai ka poe puni keaka, a e pau na alo o na @ i kekeke, a e kuli ai na pepeiao i na pio a me na paipai lima.

 

HOIKEIKE KII HOOLELEAKA.– E malamaia ana maloko o ka luakini o Kawaiahao i ka po Poalua e hiki mai ana, no ka pomakai o ka Ahahui o na Kanaka Ui Karistiano he hoikeike kii mailoko mai o ka ipukukui kupua. O na kii ano nu hou i ike ole ia e na onohi maka Hawaii, oia ke hoikeikeia aku ana ma ua po la. Me ka hapalua dala e hele ai, alaila ko no. Ina e hela wale aku, e ku wale ana ia mawaho e makahehi aku ai i ko loko @wauwa mai no ke ano nu hou o na kii.

 

PAPA PAI MA KEONEULA.–I kela Poaono aku nei i hala, ua waihoia mai imua o makou kekahi papa kuhikuhi hana o na mea hoike Kula Sabati o ke Kula Hoopololei ma Keoneula, no ka hoike hapaha o @ Kula Sabati o Kawaiahao i malamaia i ka la Sabati aku nei i hala. Ua akamai maoli na kamalii i ka hoonoho ana i na hua kepau a me ke pai ana, a ua maemae hoi ke kino hooookoa o na pepa. Ke mahalo nei makou i ka eleu o ke kumu a me ka apo ana mai o na haumana ma keia hana nui o ke ao nei he hoola@a nu pepa.

 

HOIKE O NA KULA AUPUNI.– I ka Poakahi iho nei ka hoomaka ana o ka hoike o na kula la aupuni o ka apana o Kona nei, a i ka Poaha iho nei ka hoopau ana. He 19 ka nui o na kula he 567 haumana i hoikeia ma keia mau la. Aole makou i hele nui i na la hoike e akaka ai la ke kulana o na kula o keia apana i ka makahiki kula e hele nei. Olai ua kohoia he komitee hoike kula nolaila, ke hoohilinai nei makou, e ikeia no ke kulana o na kula ma ka lakou hoike e waiho mai o ka Papa Hoonaauao la. 

 

KA POINO ANA O KA MOKUAHI KULANAKAUHALE O KAPALAKIKO.“– Ua haalele aku keia mokuahi ia Panama i ka la 11 o Mei ma ka hora 4 30 a.m; aia nae maluna o ka moku, he 137 ahua a me 100 luina a me na aliimoku. O ka lilo no ka moku, he $ 750.000; ka hooponopono hou ia ana , $ 250 000; ka ukana o ka moku, he $ 750.000, oia na lole silikia, veleveta, a pela aku. I ka hora 9:18 o ke kakahiaka Poakolu, Mei 16, kuia ae la o lalo o ka iwikaele i kekahi pakoa, a maihi pu aku la i ka iwikaele. he 60 kipuai; komo nui mai la ku liu me ka hiki wawe, a ua hookeleia ka moku i uka o ka aina he 13 mile ka mamao, [[@@a piho.o iho la moku o ke kai ma @@ a he 4 mile mai ka aina, mai aole ula i poino i waena o la nui.]] Mahalo loa ia ke kapena 

o ka mea a pau no kona eleu ma ka hooponopono ana, a nele ka poino o kahi ola.

 

PAKAUKAU IA.– Ka olelo mai nei o J M@awe o Kaneohe, ua hele mai kekahi kanaka mai na pali haulioli mai o Koolau a hiki i ka makeke o Honolulu, kuai elua malolo no ka @. Ua manuahi ia mai he popo limu kala, ua kuhi o@ ia he lipoa, eia ko he limu kala. Ke ninau mai nei ia, he pono aenei ia? [Malia paha o ka limu manuahi no ia e kau ana, a  no ka mea kala no ka @ pono ole aku. Ina ua olelo mai ke pakaukau ia, he lipoa ka manuahi a hoopunipuni nae i ka limu kala ii ka wa i p@ mai ai alaila ua hewa io ke pakaukau ia. L. II]

 

PAUAHI MA MAKUA – Ma ka Poaha nei , la 21 o Iune, maka hora 5 ahiahi, pau iho la kekahi hale pili hou m ik u ma M @ nei. O ke kumu o ka pau ana, he kukaepele  i koe ia a kuni maoli ia no e kekahi wahi kaikamahine nuk u o Halekii Kauhola@@, a o S. P. Kauhola ka mea @ ua hala nei; a ua hele o Kauhola i ka hana @, koe wale no o kekahi poe e ae a me keia kaikamahine nuku i akamai i ke kamailio, a nona na makahiki elima. A ua pau na pono kino i ka laweia aka, o ka maikai a me ka maemae o ka hale, ua like me kanawalu dala ke poho, ke i mai nei o Paulo, he ahi ke Akua , pela no na keiki liilii h@o ohe ole, he lalau wale i ka mea ku i ka pono ole, a hoopilikia mai e like me Halekii.

Waianae.– JAS B.KAULI.

 

HANA PONO OLE.– O ka wahahee he hana pono ole maoli no ia, a o ka hana  nae ia o ka mea nana i hoolaha me ka wahahee i ka hana o ke kolu o ka Papa ma ka apana o Koolauloa Oahu. Eia ka ninio: Ua hele ke kolu o ka Papa, aole ma kona ano kolu o ka Papa, aka ma kona ano Kahunapule, e hoomaopopo i ke kumu kula o Hauula, e pono oia ke ae i na keiki Kula Katolika e noho i ka la Kai Malihini mamuli o ka makemake o ko lakou mau makua, no ka mea he la like no ia ka la Sabati no ka poe Katolika. Aole loa i papaia ke Kumukula e kula ia la. KAHUNAPULE.

[Ma ka mana hea oe i hele ai e no@ ke kumu kula o Hauula e hookau aku i na haumana Katolika e hele i ke Kai malihini a oukou? Olai, aohe Pauku Kanawai o ke aupuni Hawaii e kuhikuhi mai ana ia oe e hana pela, oia nae paha, ma ka mae o oukou ma ko oukou aina.   HOOPOLOLEI]

 

KA HANA HUPO A KA HAWAII PONOI.– Ma ka po o Poakahi la 28 o Mei, ua kukulu iho ia he apuawa, a kahea aela i k@hi Unihipili ike ole wale @na, eia na hua olelo ana i kahea ae ai: Ia oukou e na aumakua e huli mai a e hoolohe i ka uwalo a ka oukou kauwa hoopono ole wale, no ka mea apopo  makou lele i kuaahu, eia hou ke kauoha ia oukou, e hoopio i kela aoao a e hoopomaikai i ko kakou aoao, eia ka ua nei e hoopio ana no i kona aoao, a no keia aoao ka pomaikai.

 

Eia no kekahi, ma ua po'ia no kena maila  noou@ ole ala i ka unihipili ona e lawe o ke ola o ku'u wahi makuahine, ma la paha o ke kena ana o ka makua nui o ka Lani, i na la paha ua ha@lele ka hana i ka la i ka mea mehana, aole o ke k@@ ae o ka Anela @ o ke kino. MAKIA.

 

NU HOU HOPE LOA!

 

Ke kaua nui ma Europa!

Auhee na Rukini imua o Kars!

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "Kulanakauhale o Kikane" i ka auina la Poaha iho nei o Iune 28, iloko o na  la holo 7 a me ka hapa mai Kapalakiko mai, ua loaa mai i ke Kuokoa na mea hou ahiki i ka la 20 o Iune. E iekia na mea hou malalo iho:

 

O ke kumu o ka lohi o ko na Rukini a e ana aku ma o o ke Denube, no ko ka Emepera o Rusia makemake e kali a lohe pono ia ko Enelani manao. E komo mai ana paha ia e keakea, aole paha. Aole o Rusia makemake e kaua ia Enelani, aka ina hookokonoia oia, aole oia e hoole.

 

 Ma ka la 8 o Iune, ua loaa i ka poe luu ma ka aoao mai o Tureke o ke Denube, na mea hoopahupahu i hoopiholoia e na Rukini iloko o ke Denube malalo aku o Widden i mea e keakea aku ai i ko na aumoku Tureke hookokoke ana mai malaila.

 

NA LANAKILA I LOAA IA TUREKE.

 

Ua telegarapa ae ka Alihikaua nui o na koa Tureke imua o Kars ma ka la 11 o Iune i na mana aupuni ma Konatinopela penei: Ua hoonou kaua holopono aku na koa kiai o Kars a alualu aku la i ka enemi. Ua nui ka make o na Rukini ma keia kaua.

 

Ke hoike mai nei o Adimarala Mustaphas o na aumoku Tureke, he elima mau moku kaua Rukini halihali lako hoopahupahu i lukuia e ke aumoku kaua hao Tureke ma ka nuku Sulina o ke Denube í ka wa a na moku Rukini i lele kaua aku ai i na moku kaua Tureke.

 

Ua komo aku kekahi mahele koa o Tureke iloko o ka apana aina o Rusia ma Asia Uuku nopa ka inoa. @Achalich a hoo weliweli aku la i na launa ana o Rukini me Ardahan.

 

Ke hoomaamaa mau nei na papu o Tureke ma kapa o ka muliwai Denube, i ke kipu poka pahu ana aku i ka aoao a na Rukini e kali mai ana ma Giurgevo. Aole i emi iho malalo o 50 a 60 paha mau poka pahu i poha ae.