Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 27, 7 July 1877 — Page 1

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Joan Hori
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XVI.   HELU 27.       HONOLULU, POAONO,     IULAI 7, 1877.           NA HELU A                                                                                                                                      PAU 814.       

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA!

—A ME—

Ka Laau o kou Hale!@

No Hea la ?

KA I NO HOI NO KAHIO

WAILA MA !

 

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO

i ka ua mea o ka nani o

 

Na Papa, Na Laau.

 

—A ME—

 

Na PONO KUKULU HALE

 

O NA ANO NO A PAU,

 

—MA KE KIHI O—

 

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

 

......Honolulu......

 

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA

 

makemake no ke

 

Kumukuai makepono Io

 

PAPA, PAPA, PAPA

Na PAPA huluhulu,

            Na PAPA manoanoa,

                        Na PAPA i kahiia

                                    Na PAPA kepa,

                                                PAPA hole keokeo,

                                                            PAPA hole ulaula

 

            NA LAAU!  LAAU!

 

NA KUA,

            NA KAOLA, 

                        AAHO.

                                    MOLINA,

                                                PEAPEA,

PINE HULUHULU,

                                    PINE I KAHIIA,

 

Na Papa a me na Laau Ulaula !

PILI ULAULA

            PILI KEOKEO,

                        PANI PUKA,

                                    PANI PUKA ANIANI

                                                IPUKA ANIANI,

                                                            OLEPELEPE!

 

            PENA O NA ANO A PAU

            Hulu Pena mai ka liilii a ke nui

 

AILA PENA!

AILA HOOMALOO,

                        WANIKI, PATE

NA LAKO

 

o kela a me keia ano.

 

NA AMI-PUKA HALE,

NA AMI-PUKA PA

 

ANIANI!

 

Pepa hale me na lihilihi.

 

E LOAA NO MALAILA

 

Paakai Helu 1.

 

O KAKAAKO a me PUULOA

 

            No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.

            O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaa’ku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa @i ilaila i ike i ka oiaio

@

 

He mele hooiailai i ka Nupepa Kuokoa.

 

E ka nupepa Kuokoa; Aloha oe:—

Kuu hoa hele o kahi mehameha,

Hoa kuka o ka po me ke ao,

Hoa haihai olelo o na mea hou,

Kuu makamaka o kahi makamaka ole,

Ka pale kaua i mua o ka poe naauao,

Ka pua m@e ole i ka ua me ka la.

Ka n@oi wela e eha nei o kuu naau,

Ka lei hala onaona i ka u@hele,

Aloha wale kahi a kaua e hele ai,

Aloha ke kula o K@apoko

A me ke one o Paehala,

Aloha ka p@ina ik iki o Poakea,

A me ka wai anau o ka mano,

Aloha ka ua nihip@li o Kualoa,

A me k@ makani ah@i lau awa o He@

Aloha ko hio o Waikane,

A me kalo paa o Wai@hole,

Aloha Waihee i ka wiiko i ka hooke o na haole,

Aloha ka ua poai hala o Kahaluu,

A me ka ua oki koa o Heeia,

Aloha ka ua apuakea o Molol@ni,

A me ka hala o K@kele,

Aloha ka ua kapoai kanaka o Palawai,

A me ka lepo ai o Kawainui,

Aloha Makalei laau pii a ka ia,

A me ka uh@ kai o Mak@p@u,

Aloha Ihiihilauakea i ka malie,

A me ka makani aoaoa o Kawaihoa,

Aloha ka makani holo aha o Kekaha,

A me ka ua p@upili o Huewa,

Aloha ka ua Kuahine o Manoa,

A me ka wai olu o Kapunahou,

Kahi a ka ua e hele ai,

Aloha ka wai h@ne lua o Makiki,

A me ke kula loa o K@h@a,

Aloha ke one lai o Kalia,

Kahi au e holo ai i uka i kai,

Aloha ka ua Kukalahale o Honolulu,

A me ka hui kau kanaka o Po@elewa,

Aloha ka ua popo k@pa o Nuuanu,

A me ke kawelu o L@nihuli,

Aloha ka ua haukulou o Kalihi,

A me ke ko momona o Kahauiki,

Kahi a kaua e holoholo ai,

Aloha ka ia hamau leo o Ewa,

A me ke kai koi olaila,

Aloha ka makani Kaiaulu o Waianae,

A me na niu o Pokai,

Aloha ke kula loa o Punahawele,

A me ka ihona olu o Kipapa,

Kahi a kaua e hele ai,

Aloha ka waiau o K@ukonahua,

A me ke kula aku o Halahape,

Aloha Waialua i ke e@u kai o Puaena

A me ke kala koi o Waimea,

Aloha ke one hanana o Pupukea,

A me ke kula o Kuilima,

Aloha ka lae hala o Kahuku,

I kaia e ke onaona,

Aloha o Kaneponiu i ka wela o ka la,

Aloha o Laie i ka hooke a na Moremona

Aloha ka ua maakua o Hauula,

A me ke koa laulii o Kaliuwa@,

Aloha ka makani ahiu o Kahana,

A me ke one o Kanenelu,

Kahi a kaua e hele ai,

E ka Nupepa Kuokoa—e,

Hoi mai kaua, he au Koolau keia.

S. E. K. Papaai.

Waikane

 

Heaha mai nei keia o H. O. U ? He lili maoli no me ke ano opu kee moa.

 

E ka Nupepa Kuokoa ; Aloha oe:—

            No ka mea hoi, ma ka nupepa mikanele “Ka Lahui Hawaii,” o ka Poaha i hala, la 28 o Iune, ua hoopuka ae ka Lunahooponopono Kahunapule o ua nupepa la, i kekahi manao pepa ano lili, a ake hoinoino i ko hai inoa, kulana, a pela aku, i hakuia e H. O. U., huna i kona inoa ponoi ; a penei ke poo o ia kukulu manao ana, “Aole makou i hoopunipuni!” Me kuu puuwai i ake nui ole i ka hoino aku i ko hai inoa, ke kulana, kana oihana a me ka maluhia ; ke waiho aku nei au imua o ka lehulehu i kekahi mau manao e pili ana i ke kukula manao ano lili a hookaeoeo ana a H. O. U. a me ka hoike pu aku hoi i ke kulana maoli o ka oihana kepa a me na ano o ka hana ana a kekahi poe, a na ka lehulehu e nana a kaupaona iho i ka oiaio, a kapae loa aku hoi ma kuono i ka mea oiaio ole.

            Ma ka oiaio a pau loa, o na poe nona na inoa i hoolaha akea ia ma ka nupepa “Ka lahui Hawaii,” o ka Poaha i hala, aole io no he poe kiure kepa kanaka, a aole no hoi he mau palapala hookohu i loaa pono mai ia lakou, aka, he poe nae lakou ua kauoha maopopoia mai e na haku hana, e huli i mau kanaka paahana no lakou. Me he mea la, o Samuela Paniani wale no paha ka mea i loaa ka palapala hookohu no ka oihana kepa kanaka ; ua pili nae kona kulana a me kona palapala hookohu no na mea pili i na kepa ana i na kanaka no na moku a me na aina lepo manu, aole nae ia i pili no ke kepa ana ma ka aina. Ma na kepa ana no ka aina, ua ae ia kela a me keia e huli i ke kanaka, a lawe aku no ka poe makemake kanaka ; aole he kanawai kue ia mea, he ole loa no.

            Ma ke kulana a me ke ano maoli o keia wahi oihana, he oihana nani a maikai launa ole mai ; a o ka hemahema i loaa i ka mea lawelawe, oia ka mea ino. Aka, maluna no nae o ka mea malama pono ole i ka oihana kona hemahema, a me ia ino, aole maluna o ka poe e lawelawe pu ana ia oihana me ka eleu a me ka naau hoopono.

            Aka hoi, ma ke ano nui o ke kukulu manao ana a H O U, ua hoopuka oia me ka maka keleawe hilahila ole, ano lili, opu kee moa, a pela aku. Me ka olelo iho, na Haula, Keliipio, Mana, Kekukahiko, Lota, Kahookaumaha e hele nei e kepa hoopunipuni i kanaka. He mea kupanaha keia, pehea la e hiki pono ai i ko H. O. U noonoo papau, lili, manaoino, ke kuhi pono mai, na keia poe e hele nei e kepa me ka hoopunipuni. Oia anei ke K@hikolu Mana Loa, i hiki ai ke ike i na mea iloko lilo o ko hai noonoo? He mana ano lani anei kai loaa mai nei ia H O U, e like la me ka mana i loaa ai ia Elia a me na kaula e ae o ka wa kahiko? Aole! Aole loa no! He manao koho mua keia, he mea aole i maopopo kona oiaio ana. A ma ka nana ana nae me ke akahele o ka noonoo i ke ano nui o ka H O U kukulu manao ana, ua ake oia e hoolilo i kona mau hoaaloha maikai i me@ hoinoia, a hoowahawahaia hoi e ka lehulehu. Aka, aole loa no ia he mea e kau mai ai kekahi kohu eleele o kona mau manao ino a me kana mau hana ino maluna o ka poe e lawelawe ana i ka oihana me ka eleu a hoopono. E pio no ka ipukukui aila ole, aka, o na ipukukui i piha i ka aila nani o ka hoopono, e mau ana no kona a lanakila ana a mau loa aku.

            Ke i hou mai nei ua o H O U, o Kahookamaha ka mea nana i kepa hoopunipuni, me ka olelo ana, “he malama pua ka hana,” a pela aku. Pehea la kou manao, ina o K@hookaumaha ke hana pela, e ili mai ana anei ke ino a me ke koko o kana mau hana maluna o na poe e ae e lawelawe pu ana ia oihana me ka hoopono? Aole loa pela, aole loa no.

            E ka hoaaloha e, ina he oiaio ua hana o Kahookaumaha pela, no ke aha la i hoole ole ae ai ke kanaka imua o ka Luna Hooiaio Kepa kanaka, a imua hoi o ka haku hana, i ka manawa i heluhelu maopopo ia aku ai ka Aelike imua o kona alo?

            Ke i hou mai nei no ua o H O U, “na kekahi kanaka ka i olelo aku ia lakou pela;” a mamuli o ia olelo ana pela, ua hilinai loa lakou ia mau olelo a pau. A ma keia mea, he hemahema nui keia i koe iwaena o H O U a me kona mau hoa lili pu, ka hilinai ana maluna o ka olelo a ka aoao hookahi wale no, ma ke kulana o ke au holomua o ka naauao. He mea pono e nana nui ia a hoolohe me ka noonoo akahele i ka olelo a na aoao elua ; a mahope o ia manawa, alaila, e hooholo i ka aoao i oi aku o ka pono a me ka pololei, oia ka hana a me ke kulana o ka poe hoopono a naauao io ; a pela maoli no ka hana a me ke kulana o na aupuni naauao o ka honua nei, a he rula paa loa no hoi ia iloko o na aha naauao o ke ao holookoa. Aka hoi, aole loa i niele pono me ka noiau o H O U i keia mea ano nui a@a e hoolaha nei me ke ano lili ; a ke hoike mai nei keia mau a@o hana a H O U i kona kulana, me he mea la no uka liko o K@hua, a no “Keei i ka lalo lilo,” a he ano m@ukauka hoe hewa maoli no. “I hewa no i ka lele mua. i ka hooulu i ka la ino.”

            Ke manaoio nei au me ke kanalua ole, he lili a opu ino maoli no ko H. O. U. i ka poe nona na inoa i oleloia, no ka nui la@na ole maoli o ka poe e lawe ia nei e keia poe e kepa. E ka hoaloha e, ina pela, alaila, ua oi loa aku kou nani a me kou hemolele, ke hele kino mai imua o makou me na huolelo ano naauao a maikai, me ke noi pu mai i ko makou lokomaikai, e hoopau i ko makou lawelawe ana i keia oihana, aole hoi ma ke kua mai, e like me keia au e hoouluulu mai nei. Aka, pela iho la no nae ke ano o ke kaua hohe wale—me he kamalii loa la no hoi oe e H O U K@kiohua. Ke i hou mai nei oe. Aole no o’u makemake e hoolaha, aka, no ka wili ia aku o oukou i ka poe kiure hoopunipuni, ke kumu o kou hoolaha ana. Nawai i kapa pono aku ia oukou he hoopunipuni? Na Keliipio anei ? Na Lota hoi anei ? Na H@ula paha ? Na Mana anei? Na K@hookaumaha paha? Aole loa pela, a he ole loa no. E ka makamake maikai e, ke hoike aku nei au imua ou.@ imua hoi o ka lehulehu a pau loa me ka hookamani ole ; aole loa i upu, aole hoi i lia, aole no hoi i ake ka puuwai o kou mau hoaaloha, e hoinoino i kou kulana ano keonimana, a me ko Samuela Paniani, a pela no hoi i ko olua poe keiki malalo aku. Aole loa hoi i ake e hoino i ka oukou oihana maikai, he ole loa no.

            E H. O U Kaikiohua e, o Keliipio, Lota a me Haula, ua lawe io no lakou eono mau kanaka imua o ke Alii S. K. Kaai, ka Agena o Richard Oliver, aole nae i hanaia ma ke ano epa a hoopunipuni ; he hoike nui ke Alii S K Kaai no keia mea a me na haku hana e ae. A i makemake oe e ninau, e hele koke aku i ke Alii i oleloia a me na haku hana, i pau ai kuhihewa, a hoopauia hoi kou mau manao hoino hoa’loha. I mai paha auanei oe, Aole no au i hoolaha no oukou, no mea ma ae no. A ina no hoi @a pela, alaila, e hookupono no hoi i ka olelo ana ia mea ma, aole i ka poe hala ole.

            Maanei ke hoakaka ‘ku nei au i ka hana a lakou la (poe i kapaia lakou iho he poe Kiure) a penei ke ano o ka hana : Ina kepa ke kanaka a lawe in $100.00 ohi mua, lawe ae la ke Kiure nana i lawe aku e kepa he 10 keneta o ke dala hookahi, me ka olelo aku, he uku Komisina ma ke Kanawai, he olelo oiaio anei keia ? Ua pili anei ka uku Komisina ia lakou l@? Aole loa, ua pili ka uku Komisina i na poe i hookohu pono ia e lawelawe i kek@i hana. A i na aole i hoakaka ponoia kona uku @ kona palapala, alaila, e manaoia he 10 kona uku o kela a me keia dala, he hoopunipuni akaka kei@, o ua poe nei e kapa la ia lakou he poe Kiure. Ua kuhi au he poe hemolele loa o H. O. U-ma, aole ka, eia ka he poe lima nui

            Eia hou Ina hoi mai ka poe holo okohoia a me na poe o ka aina lepo manu, a me kahi poe e ae. A makemake e aie dala i me@ e pau ai kahi pilikia, olelo aku la o ua o H. O. U. a me S. P. a me kahi poe, ae no au e haawi i ke dala ke ae mai oe e uku i $1 00 a i ole i $.50 ka uku hoopanee o ke dala hookahi. No keia mea ku iho la ke kanaka me ka noonoo, o ka hoole a me ka @e, a i @ hoi e hoole aku, e hoka loa ana nolaila, ae oko@ aku la no, ka hele ia a hiki i ka wa e kaki ai, hao ‘ku la o ua o mea ma, koe iki wale iho la no ke koena dala i kanaka.

            E ka lehulehu mai Hawaii a Kauai, ke ike mai la ou@ou i ke ano hana a ua poe nei. He hana k@ anei keia i ke aloha a me ka maika@? Aole loa, o ka uku hoopanee ma ke Kanawai he 2 1/2 keneta no ka malama hookah@, o ka mea oi aku mamua o keia uku panee ma ka aina nei, he mea ole ia, a he ole loa no. Aole no i kana mai o ka poe hana aloha ole a he poe kapa ia lakou he poe Kiure ole wale.

            E na makamaka a pau e ike ana i keia, ma ka nana ana me ka hoomaopopo l@a i ke ano nui o ka H O. U. kukulu manao ana, ua maopopo loa ke ano lili, a me ka manao ino m@h. A ke minamina nui nei au i ko ka Luna Hooponopono o “Ka Lahui Hawaii” ae ana e hookomo i keia manao pepa ano maikai ole, na k@ mea hoi ma ke kulana a me ke ano maoli o ia nupepa, he Mikanele akaka  loa, e hookaawale ana i na manao lili, opu ino a ke hoinoino ia hai. O ka pono, ka maluhia a me na manao kue ole i ka maikai ; oia wale no ka makemake o ia pepa, a pela no na hoakaka ana i ka manawa i hoomaka mai ai keia nupepa, e laulaha iwaena o keia lahui. Aka @o, ua kue oia i kona kulana maoli a me kona ano i kinohi, a he nupepa ae aku keia i na manao pepa a ka hoinoino ia hai.

Jno. K. Lota

Honolulu, Iulai 2, 1877.

 

            [Ke hoolaha nei makou i keia me ka papapa aku, aole e kakau hou mai, no ka mea, aohe pomaikai o ka lehulehu i na olelo hakukole. Ina he mau hoopaapaa naauao, alala waiwai, aka, o ua hoop@apaa p@liki @ a hakukole, hele loa ma kahi e.   L. H.]

 

Na hiohiona o ka Hui Kawaihau, ma Kapaa.

 

            Ke hoea hou aku nei au me na hiohiona ulumahiehie, o ka noho ana o ka uka iuiu o Kapaa, a mamuli hoi auanei o kou ahonui, e hookipa aku oe, a e hoolawa aku hoi i na kini maka onaona o ka lai o ke taona o Honolulu, a mai ka la hiki hoi i Haehae, a ka la komo i Lehua, i na wahi hunahuna mea hou o ka laula o Kapaa, oia iho keia :

            I ka Poalima, la 8 o Iune nei, haalele aku la makou i ka lihi wai o Wailua, ma kahi o makou i hooleiia mai ai e ke Kilauea, i Iune la 2, oia ka Poaono a ua lawa i ka Hui Kawaihau ka hebedoma hookahi o ka launa malihini ana, ma kaha one o Wailua, a huli hoi aku la no ka uka o Kapaa.

            I ka Hui Kawaihau i haalele iho ai ia Wailua, e huli hoi ana no Kapaa, he keu o ka loihi o ke alanui hele. A oiai makou e hele nei ma ka aoao pili kahakai, me he mea la he elua mile a oi aku ka loihi o keia alanui hele, a hiki i ka pii ana o Kapaa. A o keia alanui hele a makou e hele nei, he hikina akau ka @hu a hiki i ka hoomaka ana e pii iuka o Kapaa, a ma kona aoao akau, o Kealia no ia, he kahawai nui mawaena, a ma kona akau loa aku, e ku koke iho ana ka puu kaulana o Kalalea. A hiki makou ma ka piina, ua haalele iho la makou i ka ihu mua, a pii hou makou iuka, a pii polokei aku la a hiki i kahi i ku ai o kahi hale laau hookahi a na kamana e hana ana. O ka ihu o keia hele ana, he komohana, a hiki i ke kahua o ka Hui Kawaihau e ku kehakeha nei i ka waokele, he elua mile a oi.

            Ia makou nae i hiki pono aku ai ma ke kahua palahalaha, he hookahi wale no wahi hale laau uuku i paa, a ua hoopiha i na ukana a na ohua, a hiki ole ke moe iloko, aka nae hoi, ua makaukau no na keiki i kekahi mau halelole, a @a eleu koke ae la no makou i ke kukulu ana ia ahiahi no a makou i hiki aku ai, ua hookuene hou ia ia hale hou. I ka la 9 ae, ua hoomaka koke no na keiki i ka hana, oia ka eli auwai. O keia hana nae, aole no ia no ka Hui Kawaihau, aka, mamuli o ka leo kauoha a ko makou makua Alii ka Moi i waiho iho ai, a me ke ahonui hoi o kana poe kauwa, e aloha aku makou, a e kokua aku no hoi ia James Makee (Kapena Ki), ma ka hoomaemae ana i ka auwai nui e uhola mai ai maluna o keia mahiko nui a nolaila, mamuli o ia leo kauoha, ua hooko pono no makou, me ka uhai ole i kekahi lihi o ia olelo kauoha, a hiki i ka hora a me ka la a’u e kakau nei i keia. A o na hana a pau ma ka auwai, mai ka Poaono mai la 9, a hiki ka Poakolu la 20, ua holopono na mea a pau me ke keakea ole ia, mamuli o ka eleu a me ka mikiala hana o ka Hui Kawaihua.

 

Ke ano o ka noho ana o ka Hui Kawaihau a me ke ano o Kapaa nei a me kahi Mahiko

            O ka Hui Kawaihau, ke hoomaka nei no kona pii liilii ana i keia mau la ma ka hana, no ka mea, o keia hui, he hui no i kanalua ia e na haole o Honolulu a me ko Kauai nei no kekahi, no ka mea, ua ike no lakou he poe opiopio ka hapanui o keia hui, a he poe hoi i maa ole i na hana koikoi, wahi a lakou e olelo nei—a he oiaio no hoi, o kekahi o ia mau kanalua, ua puka’maka mai no ia imua o keia hui. Aka he oiaio no paha ia mau olelo, ina nae ua hele mai makou i Kauai nei me na lima ole elua, a me na maka ole elua, e hiki ole ai ke ike a ke hana. Aole loa, ua hele mai ka Hui Kawaihau p@kahi me na lima elua e hana, e lawelawe, a o na maka hoi elua, e  ike i kahi e hana ai ma na mea a pau, a na na Lani e hoopomaikai mai.

            Eia no keia hui ke noho nei me na ola kino maikai a pau, mai na kane a na wahine, aohe pilikia, aohe paonioni, aole ku-e-e, ua noho like loa ma keia kahua malihini me ka oluolu.

            Ke ano o Kapaa. Ua like ka noho ana o Kapaa nei, me ko Koolau i Oahu. O ka makou wahi nae e noho nei, ua anaane aku no ia i ka pili kuahiwi, no ka mea, e huli ae no oe ma o a maanei, e luluu mai ana na pua o ka lehua. Ua hoohalike no hoi au i ka noho ana o keia wahi, me ka noho ana o Ahuimanu ma Koolaupoko, ka noho i ke kuahiwi, ke ole nae hoi e alaiia mai e Maelieli a me kalalani puu o Kahikohikupalala mamua pono mai ; a ina aole ia mau puu, alaila e like no auanei kona kulana me keia, no ka mea, e huli ana no ia i ka hikina, a e huli ana no hoi o Kapaa nei i ka hikina. A i ke kakahiaka nui o ka Poakolu, la 13 o Iune, hora 6, ua ikeia aku ke kaupoku hale o ka Mauna o Kaala a me ka Lae o Kaena, ka lai kupolua hoi o Waialua, e waiho kahela mai ana i ka lai, a nolaila, ua hu ae la ko makou aloha i ka aina hanau, a puana ae la ka mea kakau penei :

                        E aloha ae ana hoi,

                        I ka ehukai o Puaena,

                        I ka lawe kiliani i ke pili,

                        Koiawe malie i ka lai.

            Ka aina Mahiko. O ka aina mahiko, e waiho palahalaha ana ia mai ka hiki na a ke komohana, ma ka akau a ka hema. Aohe puu aohe kee a ka manao e hoohalahala ai, no ka mea, ua kau ia i ka loa a me ka laula. O ka apana mahiko o keia hui, oia no kahi a makou e noho nei, oia no hoi ka aina mahiko mua e pili ana i ka loko wai, kahi hoi e hookioia ai ka wai a hookaheia aku i na apana aina a pau a hoea i kahakai.

            O ka apana mua no, oia ko keia hui, a ua maheleheleia he mau apana, he 50 eka a oi aku no ka mahele hookahi maluna o keia kahua ili palahalaha pakahi no kela a me keia mea makemake. A o ka mea nae i eku mua ka ihu o ka palau i ka lepo ma kona apana, oia no ke Kiaaina Bush. Iloko o keia mau la he 10, he 5 eka a oi aku i pau i ka palauia, a ke hoomau nei no nae oia i ka nee ana imua. O ka makou hui nae, aole i hoomaka e palau i ko makou mau eka he 200, no ka lilo loa i ka hana auwai, a me he mea la nae paha, e hoomaka ana ka hana o keia hui ma keia pule ae, no ka mea, he liuliu mai nei na paniolo o keia hui i na paa bipi, a o ka hoomaka koe e uleu. Elua hale laau o ka hui i paa i keia mau la, a ke hoomaka nei no na kamana e kapili hou.

            He kanakolu a oi ae na hoa o keia hui i hiki mua mai ma ka @ekai o Wailua ma ka la 2 o Iune, ke hui pu ia na kane me na wahine.

            Ke hooki nei au maanei, me ke aloha nui i ka Lunahooponopono a me o’u hoa ulele hua kepau o ke Kuokoa, malia paha o loaa hou ia’u he wa kaawale e koiawe hou ai o ka’u maka sila maluna o kou hokua hala ole no keia mua aku. Mel ke aloha huihui.

Isaac D. I. Holunape .

Kapaa, Iune 28,1877.

 

Ke kue o na Mahomeda o Palesetine i na malihini.

            Mai ka wa mai i poha aenei keia kaua mawaena o Rusia a me Tureke, ua hoomaka mai ke ano enee@ o na Mahomeda ma Palesetine i na haole malihini e komo aku ana iloko o ka aina. Ua waiho aku nei o Geremania i kona noi ia Tureke e haawi mai oia i kona huoia e malamaia ka maluhia p na poe Geremania a pau e hele nei ilaila e noho@i.