Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 27, 7 July 1877 — Page 2

Page PDF (1.86 MB)

This text was transcribed by:  Michael
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa. Me Ke Au Okoa I Huiia.

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA.

 

            UA hhookohuia o Mr. A.W. M@ i keia la i Agena Haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Hamakua, Hawaii, ma kahi o G.W.D. Halemanu i make

J. MOTT SMITH, Kahina Kalalaina,

            Keena Kalaiaina, Iune 23 1877                       4@ 2ts

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moi , ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho i mau @ no ka Papa Hoo@ Lima Hana: I@ Ex. J.M. Kapena a me Hon. A.F. Judd

            Halealii, Iolani Iulai 2, 1877               @ 3ts

 

Kuai kudala o ka hoolimalima aina aupuni.

 

            I ka Poaono, la 4 o Augate e hiki mai ana, ma ka hora 12 awakea, mamua iho o Aliiiolani Hale, e kuai kudala ia aku ai ma ke akea i ka mea koho kiekie, ka hoolimalima o ke koena Aina Aupuni o Pauwawla, Waianu a me Napahoa, e waiho ia ma Koolau i MaW, no ka manawa he @ Makahiki. Uku hoolimalima makahiki kiekie, e koho aku ai, he Elua Haneri Kanalima ($250.00) dala no ka makahiki.

J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iulai @, 1877                      @

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku ia Hia Ex. H.A.P. Cart@e, i Elele Kuhina ma kahi kokoke i ke Aupuni o ka Moiwahine Beritania.

            Halealii Iolani, Iune 15, 1877                         412 4ts

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka waiho ana nei ka Oihana o ko na Aina e, ma ka malama ana o ka Hia Ea, J. Mott @ no ka manawa.          (Halealii Iolani, Iune 16, 1877.)

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku ia Hia Ex. H.A.P. Carter i Luna Nui no ke Kea hoohanohano o Kalakaua.                 (Halealii Iolani, Iune 18, 1877.) 412 2t

 

 

            Ua hiki mai kela keena ka lohe mai a Mekia James H. Warehouse mai, ko ka Moiwahine Beretania Komisina a Kanikela Nui, na Theo. H. Davis Esq. ko Beritania Hope Kanikela, e lawelawe i kana hana, oiaio kona manawa e kaawale aku ana mai kela aupuni, ma ka inoa he K@ke@ kokua. No ka mea, e hoolohe na kanaka a pau, a e hilinai piha aku i kana mau hana pili aupuni.

            J. MOTT SMITH

Kuhina o ko na Aina e no ka manawa

 

            Ua hookouia o James Smyth Esq., i keia la, i Agena haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Wailuku, mokupuni o Maui.      J. MOTT SMITH,       Kuhina Kalakaua.

            Keena Kalaiaina, Iune 18, 1877.         812 3t

 

NA LUNA HELU NO KA M H 1877.

            Ua hookohuia na kanaka malalo iho, i mau Luna Helu no na Apana Ohi Auhau lehulehu o keia Aupuni:

 

Oahu.

Honolulu………………………………………………………………………..Chas. H. Judd.

Ewa and Waianae…………………………………………………………………….J. K. Unanna.

Waialua………………………………………………………………………………S. K. Kaai.

Koolauloa……………………………………………………………………………...@. Pahia.

Koolaupoko………………………………………………………………………..W. C. Lane.

 

Hawaii.

Hilo………………………………………………………………………………..F. S. Lyman.

Puna………………………………………………………………………………..T. E. E@darts.

Kau…………………………………………………………………………………J. H. S. Martin.

S. Kona…………………………………………………………………………….D. H. Nahiau.

N. Kona…………………………………………………………………………Geo. Carsley.

S. Kohala………………………………………………………………………S. H. Mahaka.

E. Kohala……………………………………………………………………….C. E. Stackpole.

Hamakua……………………………………………………………………………..C. J. Lyons,

 

Maui.

Lahaina…………………………………………………………………………Levi Keliipio.

Wailuku………………………………………………………………………………T. N. Birch.

Makawao……………………………………………………………………….G. E. Richardson.

Hana………………………………………………………………………………D. Mamaki.

Molokai and Lanai……………………………………………………………J. W. Kalua.

 

Kauai.

Lihue………………………………………………………………………………….A. Maioho.

Koloaa……………………………………………………………………………..S. K Kuapuu.

Anahola………………………………………………………………………………P Puhlula.

Hanalei…………………………………………………………………………………..S. Kaiu.

Waimea………………………………………………………………………………..I. K. Hart.

Niihau…………………………………………………………………………………P. R. Holl.

J. M. KAPESA, Kuhina Waiwai.

            Keena Waiwai, Iune 19, 1877.                       812 3ts

 

            Aha kaapuni o Oahu - E hele aku aua kekahi i Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e malama i ka Aha Kaapuni o Oahu nei, i ka hehedoma hope o Iune, a e noho ana no ka hoolohe ana i na hoopii e like me ke kuhikuhi ma lalo iho:

            Ma ka halo noho o J R Williams, ma Ewa, i ka Poalua, Iune 26, hora 9 A M.

            Ma ka hale noho o J Amara, ma Wainiua, Poakolu, Tu ne 27, hora 8 A M

            Ma ka hale noho o J Kaluhi, ma Kahuku, Poakolu Iune 27, hora 3 P M

            Ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, Poailma, Iune 29, hora 9 A M Ma ke kauoha a ka Aha.

JNO. E BARNARD, Kakauolelo.

            Honolulu, Iune 4, 1877.                      811 31s 813

 

            Hoike Kula Aupuni - E hoike ia ana au Kula Aupuni o ka Apana o Kona, (Honolulu) mokupuni o Oahu, iloko o keia malama o Iune, e like me ka hoomaopopo ana malalo iho nei:

            Poakahi, Iune 25, ma ka Luakini o Kamoiliili, Waikikikai Makiki a me Manoa.

            Poalua, Iune 26, ma ka Luakini o Kawaiahao, na kula o Moanalua 1, Moanalua 2, Kaiihiuka, Kalihikai a me Kapalama.

            Poakolu, Iune 27, ma Kawaiahao no, na kula o Kawaiahao k Kawaiahao W. Kamakela a me Maemae.

            Poaha. Iune 28, ma Kawaiahao no, na kula o Roma k Roma w. Pauoa a me Kaumakapili.

            E hoomaka ana ka hoike i ka hora 9 o kakahiaka o kela a me kela la, i haiia maluna: a ke kouoia aku nei ka lehulehu, e hele e ike.

            E hoomaha ana kela mau kula, mai ka pau ana o ka hoike, a hiki i ka Poakolu, la i o Augate 1877, a ma la la e hoomaka hou ai ke kula ana.               W JAS. KAMIKA,

Luna Kula o Honolulu.

            Aliiolani Hale, Iune 4, 1877.               810 3t 812

 

            Ua hookohu ponoia o Mr. J. D. Miils i Luna Hoolalo Palapala Kepa Kanaka no ka Apana o Hamakua, Hawaii.

J. MOTT SMIH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Mel 21, 1877.                      809 3ts.

 

            HOOLAHA. - Ua pa la iho nei a paa, he Ilina Kanu Kupapau hou ma ka Aoao Hikina o Puowaina.

            Kia na rula i hooholola uo ua Ilina Kauu Kupapau hou nei:

            1. - Aole e kauula kekahi kupapau me ka loaa mua ole o ka palapala ae kanu kupapau.

            2. - O na kupapau aole o lakou mau pa kanu, e eliia ko lakou mau lua ma kahi a ka mea malama pa kupapau e kuhikuhi @.

            3. - He elua dala a ka mea malama pa kupapau e hooaku ai no ka eli ana i kalua hookahi, aohe uku e ae.

            4. - Ina na na makamaka no o ka poe make e eli i ka ina, he hookahi wale no dala o uku ai i ka pa kupapau.

            E loaa ne na pa no na ohana ke noi i ka Agena o ka Papa Ola.

            Mai ka Poakahi, Iune 25, 1877 aku.  aole e aela ke kanu hou ana maloko o ka Inoa o Kawaiahao.

            Ma ke Kauohaha a ka Papa Ola.                     23 3ts.

 

HE RULA PAA!

 

            O na Kuokoa a pau i uku ole ia mamua ae o ka la hope o Iulai, e hookiia no me ka hoouna oleia.  Nolaila, e noonoo oukou i keia, a e hookaa koke mai.

 

Huakai Kaapuni ia Maui.

 

            E haalele aua ka Hope Luna Hooponopono o ke Kuokoa ia Honolulu nei, a e holo ana i Maui ma kana hana he ohi dala.  E lele mua ana oia ma Lahaina, a malaila aku ma Kahakuloa, Waihee, Wailuku, Makawao a me Ulupalakua.  Nolaila, ke paipaiia aku nei na luna Kuokoa a pau, e hoomakaukau ae lakou i na dala o ka nupepa, no ka mea, mahope iho o ka la hope o Iulai, e hoopaaia ana ka nupepa i ka poe i hookaa ole mai.  E wiki oukou o nele auanei i ka mea e ike ai i na nu hou o na aia e, a me loko iho nei o ka aina.

 

I ka Poe Lawe Kuokoa hou,

 

            OIAI, he nui na leo a me na palapala a na makamaka e noi mai nei ia makou, e hoouna aku i na Kuokoa no lakou, no ka hapa hope o keia makahiki, i ike pono ia ai ka nu hou o ke kaua; nolaila, eia ka makou ia lakou, hoouna mua mai i ke Dala Hookahi, me ka hai pu mai i ka aina kahi e noho ai, a na makou ka hoouna aku i ka pepa me ka hookaulua ole.  Aole e loaa i ke kauoha waha wale mai no, me ka hoouna pu ole mai i ke dala.  Nolaila, ina he makemake e ike i na mea hou o ke ao holookoa, e uku e mai ka pono.

 

Ka Nupepa Kuokoa

-ME-

Ke Au Okoa

I HUIIA,

Published every Saturday, $2 a year

 

HONOLULU, IULAI 7, 1877.

 

Hoike kula hanai kaikamahine o Kohala.

 

            He mau pule aenei i hala, ua hoike ke kula hanai kaikamahine o Kohala malalo o ka noho kumu nui ana o Miss E. W. Laiana, kekahi o na kaikamahin a ka makua e noho mai la i ka aina mauna.  Ua mahaloia na hana hoike o ia la, a ua pau hoi me ka hoiopono.  Ua malamaia ka hoike ma ka Hale Halawai, i hoonaniia hoi o loko me na liko o ka waokele a me nahua i kakauia mailoko mai o na lau nahele.  Ua hele no hoi a hu iwaho o ua hale hala wai nei na makaikai i hele aku e ike kumaka, a oiai no hoi o ka hoike mua kaulanaia o ia kula.  Ma na hiohiona o ke kula i ka nana aku, ke pii nei oia, a una oia mau ko ke kamu ikaika e like me kona wa i noho mua ai ma Waialua, alaila, ke kanalua ole nei makou i ka puana ae, o keia makuahine hanai ike o na pulapula no ko Hawaii nei manaolana.

            O Kohala, oia no kekahi o na apana kuonoono o ka Pae Aina nei, a ke manao nei makou, he pono i ka Papa Hoonaauao ke kukulu i kula olelo haole kekahi, i aoia ai na kamalii malaila ma ka olelo waiwai nui e akeia nei, he olelo haole a o ka pololei paha, ka olelo Enelani.  A oiai hoi ke ho ano e ia aenei ke ao ana ma Lahainaluna i keia mua aku, ke manao nei makou, he mea oi loa o ka pono ke kukulu ana i na kula olelo Enelani ma na apana ano kuoaoono a pau o ke aupuni nei i loaa ai he mau kula e hanai aku ai i ke kula kiekie o Lahaiualanu.  I ko makou makaikai mau ana, au manao makou, he mau apana ano nui o Hilo, Kohala a me Waiohinu ma Hawaii.  O Lahaina, Wailuku, Makawao a me Hana ma Maui.  O Honolulu, Waialua a me Kaneohe ma Oahu.  O Hanalei a me Koloa ma Kauai.

 

Palapaia Hoike no ka Hoike ana o ke Kula

Kaikamahine o Kawaiahao, na ke

Komite o ka Papa Hawaii.

 

            Ua nana aku ko oukou Komite i ka Hoike Makahiki o ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao i ka la 13 o Iune.  He oluolu ko makou e hai aku i na kumu e maopoopo ai ka holo mau ana imua o keia Kula.  He anaina maikai ma ka luakini o Kawaiahao e maikai ana i keia Hoike no na hora ekolu a me ka hapalua.

            Ekolu ano maikai nui i ke lea ia ma keia mau hana.  Akahi, o ke kamailio oluolu mai a na haumana me na leo lea.  Alua o ka maikai o ka naue ana o na hamana io i a nei ma ke ano kupono i maa ai.  Akolu, ma ke ano a pau o na haumana he ana lede, me he la e noho ana lakou ma ka malu maikai e hooluolu ana i ko lakou ano, a pau ka ahiu, a ikaika ka uhane ma ka pono a pau.

            Ma na haawina he lehulehu i hoikeia he hikiwawe ka pane ana mai o na haina a me ka pololei.  Na papa pokii o Miss. E. Napoleon ma ka heluhelu himeni, pauku paanaan ninau Baibala he maikai loa.  O neia mau pokii he umikumamakolu, me he mau momi la i hoomaikai ia.  O ko Miss. Sarah King papa ma ke ano o ka Ilhonua he pololei loa na haina; he maikai ka puana, a he waiwai nui ko na mea i imi ia; ne nui hoi ka ike ma ka Geology (ke ano o na mea malalo o ka ilihonua.

            Na Miss E K Binamu i hoiko mai i ka papa maikai ma ka Arimatika.  ua lanakila ko lakou ike ma na mea hohonu o ia mea.  O ka hananaauao loa nae, oia ka Miss Binamu Paha Baibala o na kaikamahine nui.  Ua hai lea mai lakou i na hana a pau, ka moolelo o ko Iesu ola ana ma ka honha nei, ua hooponoponoia kela mau hana me na heluna he haneri a oi.  O keia pookela o ka Baibala, he kamaaina maoli no ia lakou.

            He mau papa maikai e ae kekahi ma ka heluhelu, Hoikehonua, Arimatika a pela aku, i hoikeia e na kumu nona na inoa maluna, a na Miss Aswan no hoi kekahi.  O Miss Napoliona lana me Miss Aswan, ma keia Kulahanai wale no i loaa ai ko laua ike buke a pau.  He pono no hoi e nana i keia mea.  O na kumu kokua a pau ma keia hoike ana, he poe keiki lakou o na makuahine Hawaii.

            He hoike ko oukou Komite i ka hoakaka ana i ko lakou ike kanalua ole ana i keia Kulahanai, ke hoomau i kona ano mau ma ke kulana kiekie loa o na Kulahanai no na kaikamahine Hawaii.

S E BISHOP,

P C JONES,

J H MAHOE.

 

            Aole i hoonele ko na lani i ka hookulukulu ana i na paka ua maluua o ke kulanakauhale alii i keia mau ahiahi.

 

He mahalo i ka lehulehu

 

Hilo Iune 20, 1877.

            Hooholoia.  O makou na mea nona na inoa malalo iho nei, ka poe hoi i loohia ia e na pilikia a ke kai mimiki ma Hilo, ke hoike aku nei ma ke akea i ko makou hoomaikai palena ole i ke Alii ka Moi ame ka Moiwahine, ka Hui Poola, na poe o Honolulu, Lahaina, Hilo a me na wahi e ae no a pau, no na lokomaikai kiekie a lakou i kokua hikiwawe mai ai no ko makou mau pilikia i ka manawa a ka poino i ili mai ai maluna o makou.

            Manaole Napahi k, Kauhiolai k, Kaailau k, Keano w. Kaiewe w., Kaohu w, Namahoe k, Kahaleaino k, Kaui, Kiekie, Uhi, Kahele, Kaui, Mele Naai, Lumaa@e, Kealoha, MOealuki, Holokahiki, Kalepo, Kamalama, Pehu, Kaiapuni, Henry Nihoa, Iesse Nihoa, Parker, Kahaku, Nawahine, Makuakane, Abikaila, Kaelemakula, Kamakanana, D.H. Namahoeopio, Likana, Begigi, Kalopi Kauhaeahu, Kamakaokeahi, Kaioe, Apiki, Alape, Kalawaia, Kaaua, Pokii, Nahau, Keikialoha, Welewele, Poouliuli, Kaimu, Mele, Kaikuaana, Hinalea, K. Hiloone, Kuaaina, Pilipaia, J.B. Makia, Keni Kuke, Kainoa, Uli, Whahahee, Kaiheani, Halauai, S.W. Kamakee, Kamaka Waiukia, Ike, Matis, Nakioe, Keaakalo, Kuleana, Kaaua, Kapuahi, Kaipo, Kanae, Ana, Paele, Kapai, Kaneaiulu, Kalani, Hoomaimai, Keaka, Niihau Keiki, Milikaa, Mamala, Pumanu, Makaoumi, Ninau makua, Kekaha, Keaka, Kaiewe, Kekuahooulu, Kauahe, Mahiai, Keo, Alenui, Paaluhi, Kauahe 2, Kaia, Kauluhinano 2, Kainoakupuna, Kalua Lono, Kamalealiilii, Kamahele, Kalehua, Hinaiaele, Kaleipaopao, Kauhiakama, Aki, Kauona, Niheu, Nohokiai, Kaanaana, Moho, Hana, Keaweaukai, Kaianui, Kahalekaa, L@ana, Pokii, Aho, Keao, Kuhane, Iliahi, Makalekaliilii, Mareia, Zili, Kuke, Kaihawai, Kailianu, Kekuewa, Poai, Kel@iamoihe, Ka, Hooilikaua, Keola, Maileu, Kaluhikaua.

 

KE KULANA O FARANI.

 

            O ke kumu a ka aoao Ripubalika o Farani e ku nei mahope iho o ko Makemahone lawe ana ae me ka lima ikaika e hoopau i ka Aha Kuhina Ripubalika ma ke alakai ana o Simon, aole ia i hoonawaliwali mai ia aoao.  O ka hoomau ana ia Makemahone a hiki i ka 1880, ua like ia me ka manao e hoouawaliwali i ke kumu o ka Ripubalika.  I keia la, he wahi aui iki wale no ko ka Ripubalika mai ka wa mai mahope iho o ka haalele ana o Thiers.  Me he mea la, he ekolu mau aoao mana e pue nei i ka noho alii o Farani e lilo i kekahi o ia poe aoao.  Ke makemake nei na Bonepati e hoonoho ae i ke keiki a Napoliona e noho mai nei i Enelani.  O ka poe hoi ma ka aoao o na alii kahiko, aohe a lakou mea e ae i makemake ai.  o Comte de Chambord wale no.  O ka ka poe alii Oliana hoi, o ke Comte de o Parisa.  Aka, malia paha o ae no keia poe hope i ke alii a ka aoao o na alii kahiko e makemake ai ina e ae mai ia aoao e lilo o ke Comte de o Parisa ka hooilina i ka wa e make ai o Chambord.

            Me he mea la i ka nana aku, e hui ana na aoao alii e ohumu i ke kukulu paa ia ana o ke aupuni Ripubalika ma o ko lakou mau ano pilikino iho.  A me he mea la no hoi, o Makemahone no kekahi makemake ole i ke aupuni Ripubalika, no ka mea, ua olelo oia i kekahi lunamakaainana o ka aoao alii, ma ka laua kamakamailio ana, au aie oia i au hanohano a pau i loaa iaia mai ke au mai o Napoliona.  A oiai au noi 'ku nei ka Peresidena i kona Aha Senate e hookuu i ka ahaolelo o na makaainana, a ina  e loaa ka aponoia mai e ka aha Senate, alaila, e wehe hou ia ana he koho balota lunamakaainana e ka lahui; a malaila e ikeia ai, ehia la lunamakaainana o kela a me keia aoao e komo mai ai.  E emi iho ana paha ananei ka aoao Ripubalika, aole paha, aka aia ilaila e ikeia ai ka ikaika o ka aoao Ripubalika.

 

Ka palapala ke Kuh na Nuio Rusia ia Haku Derby.

 

            Me he mea la, o ka palapala pane a ke Kuhina Nui o Rusia i ka palapala a ke Kuhina o ko na aina e o Enelani, aole ia i hoomaalili iho i na manao uluaoa a paipai kaua o kekahi poe ma Enelani, aku ua hueueu hou mai ia a mahuahua ae.  Ua maopopo ka hoole ana mai a Rusia, aole ia e lawe ia Konatinoopela, aka, aole nae ia i hoole mai, aole ia e komo ana iloko o ke kulanakauhale a noho iho me kona puali kana no kekahi manawa.  Eia kekahi mea haohaoia o ka ua kuhina Rusia nei palapala, no ke komo ana o na moku iloko o ke kowa o ke Dadeaele.  oia hoi ke kowa e komo aku ai iloko o ke kai eleele.  Mamua iho nei ahiki mai i keia manawa, ua papa loa ia na moku kaua o na mana e ae e komo aku ma ua kowa la, aka ke hoopowehiwehi mai nei nae o Rusia, me ka hooholo like ana ka o na mana nui e hooponopono ia ai ke komo wale ia o o na kowa kapu nei a me ka ole.  Nolaila i ka noonoo ana i na olelo hoopowehiwehi o keia palapala pane, ke kanalua nei kekahi poe o Enelani me ka haohao i kona manao maoli.  Me he mea la i ka naua aku, he palapala hooponopono aupuni ano hiki aeia ke hoohuaiia, a me he ano papalua la.  He kilo aupuni maalea o Keiki Alii Gortchekoff kk Rusia kuhina nui, aka, eia iho no hoi ia maalea, ko Enelani Kuhina Nui o keia wa.

 

Na Nu Hou Kuloko.

 

            UA ku ae ma Lahaina he moku lanahu no ka wili mahu o Lahaina.

 

            I keia pule ae e ku mai ai ke moku kiapa D. C. Marry me na eke leta a me na nu hou.

 

            Ua holo aku na Alii na Moi i ke ahiahi Poaha iho nei maluna o ke Kilauea no Kapaa i Kauai, kahi a laua i manaolana ai e hoohala i kekahi mau malama elua a ekolu paha.

 

            Ua hookaulu@ia ka mokuahi "Kulanakauhale o Kikane" ma kana hu@ holo mai Kapalakiko mai no kekahi mau hora, ma ka moana, e lapaau i kekahi mau mea pili mekini o kona mahu.

 

            LA 4 o IULAI. - Ua hala aku ka la 4 o Iulai i ka Poakolu iho nei me ka mahe nene ole.  Oia no hoi ka hiki ana o ka Ripubalika o Amerika Huipuia i @ 101 o kona mau la hanau a noho aupuni Kookoa ana.

 

            NO VICTORIA. - I ka Poaha iho nei, ua holo aku ka moku kaua Fantome no Victoria malalo o ke kanoha a ke alii nui o na aumoku kaua Beritania ma ka Pakipika akau.

 

            LOU I KA MAKAU. - I kekahi la o keia hepedoma, makai aenei o Ainahou, ua lou ka waha o kekahi kanaka lawaia i ka makau, aole mai kana makau ae, aka mai ka hai mai.

 

            E wehe ana o Grunwald a me Schutte i ko laua halekuai lole hou i keia la, maloko o ka hale uinihelpa ma ke kihi komohana o na huina alanui Hotele a me Papu.  E nana i ka laua olelo hoolaha ma ka nupepa o keia la e puka aku nei.

 

            HE MAU LEPO LIKE OLE. - Ua ike iho makou, i na lepo ano like ole elua o Keaiwa i Kau, kahi hoi e hoi aku ai auanei ko makou poo e lawelawe lima ma ke kanu ko.  O ka lepo o luna loa, he lepo aeae uliuli, a he kapuai paha malalo iho o ia lepo, e loaa no he lepo lelo, a he hohonu iho kona mole a he mau kapuai paha ma ka iwakalua.

 

            PUALI KINAI AHI HELU 4. - Ua konoia mai makou e noi aku i na hoa a pau o ka Puali Kinai Ahi Helu 4, e malamaia ana ko lakou halawai mau no ka malama o Iulai, i ka po Poalua aenei, Iulai 10, maloko o ko lakou Hale mau, i ka hora 7 1/2 ahiahi.  E pau nui mai na hoa.

 

            Ua lohe mai makou, e wehewehe ana na Kalai aupuni Hawaii i ke kumumanao, no ka hoolaha ana i ke dala pepa maloko nei o ka aina, maloko o ka Hale Kula a W. A Kiha, ke hiki aku i ka po Poalua aenei, Iulai 10 hora 7 1/2.  E hele mai hoi oukou e wehewehe i ko oukou manao, malia hoi o pohole mai ia oukou ia kumu hana nui.

 

            Ua hoi mai nei e ike i ka aina hanau, o W. N. Limaikaika Esq., ka hanau mua o Rev. R. Limaikaika i make, a aia oia i Kauai e makaikai ana.  Ua hoi mai nei no hoi o W. E. Rowell o Waimea, a e hoi ana i Luna nui no Haiku, a o J S Emerson, ua hui pu mai nei no.  Eia lakou ma ka aina o ko lakou hauau ana.

 

            HALE KEAKA LIO - E wehe hou ia ana ka Hale Keaka Lio i keia po, a e hoike nui aku ana na haole Keaka akamai i ka holo lio i ku mai nei ma ka mokuahi, i ka laua mau mea ike i hana ai alehia.  E pii ana kekahi haole iluna o ka laau me ka paa ia o ka laau e kekahi haole, e lele ia ana na pa e ka lio me ka holonui a me ke ku o ke kauake iluna, a e hanaia ana kekahi mau naua aole i ike mua ia mamua iho nei E hele nui mai i ike maka.

 

            HE LEALEA MOANA. - I ka holo ana aku o ke Kilauea a ka nuku o Mamala i ke ahiahi Puaha iho nei, ua holo aku ka manuwa Fantome a me Pele, a maluna pu o na Pele nei ka poe puhi ohe.  Holo lakou a waho o ka nuku o ke awa, kani na ohe a me na pahu, a liuliu iki huoiho ke Kilauea no Kauai, hoopii hoi ka Fantome no Victoria a hookomo hoi ka Pele no Kou.

 

            HOOMINAMANA - Eia ma Kauiuwela, Honolulu nei, kekahi poe hoomanama, he ehiku ko lakou nui, oia he elua kane a he elima wahine.  O Mu ka inoa o ke kumu o keia poe.  I ka Poaono, Sabati a me ke ahiahi Poakahi iho nei, ku lakou hoikeike ana i ka lakou mau mea ano hoomanamana a hoopiopio me ka ike aku o ka lehulehu o Kauluwela.  Ma ke ahiahi Sabati iho nei, ua hakaka ua poe hoomanamana nei me kekahi kamaaina malaila, a ua kehiia aku lakou he poe anaana.  Ua pii ka huhu, aka ua oki pu nae me ka hoopii ole.  He keu keia a ka poe palauolelo hilahila ole.

 

            I kekahi la o keia pule, oiai kekahi kanaka e lawaia ana ma ka uapo ae nei, ua lou ae la kana makau ma o kona kiola ana ku i ka makau iloko o ke kai i kona lehelehe luna, aohe i hemo iki a po ia la.  Hoonana no hoi ka lou ana'e ma kahi o ka pilikia.  Aloha no.

 

            THE AMERICAN MAIL. - Oia ka inoa o kekahi nupepa haole i paiia a humuhu muia, ma ke ano buke, i loaa mai nei ia makou ma ke ano manawalea.  E hoopukaia ana keia nupepa ma Nu loka, i kela a me keia malama, a e hoopihaia ana no na waiwai puka aku mai Amerika Huipuia a i na aupuni e ae, a pela hoi me na waiwai komo aku o kela a me keia aina.  He nupepa waiwai nui keia, a o kona uku makahiki, he $2.50 wale no.

 

NA HALE HOU.-O ke alanui Papu, oia ke alanui e ku nei he mau hale hou, a ke kukuluia nei hoi kekahi mau hale.  Ua paa iho nei ka hale ninihepa ma ke kihi komohana o na huina alanui Papu a me Hotele.  Ke liuliu ia nei hoi ko Burua ma hale, ma Monikahaae a mauka iho o ka hale paikii.  Ke uhau nei ka pohaku o ko McIntyre ma hale ui nihepa, a ma ke kihi hoi ma ewa o na huina o na alanui Moi a me Papu, ke kapiliia nei he hale pai kii no Montana.

 

KUHINA NOHO HOU O AMERIKA.- O ke pani o ke kuhina noho o Amerika Hui no keia awa, oia no o Generala J. M. Comly.  He hoa koa pu keia no Peresidena Hayes.  I ka wa kaua huliamahi iho nei o ka aoao akau a me ka hema, ua puka aku oia mai ka mokuaaina aku o Ohio me ka mahele koa pualu helu 23 o Ohio, he mekia nae kona kulana ia wa, a he Kanela (Colonel) hoi ko Peresidena Hayes.  Mai ia kulana ae i pii ai oia a loaa ke kulana Generala; a i ka pau ana o ke kaua, au kuai oia i ka nupepa aupuni o Ohio, a noho iho la ma ka noho lunahooponopono ma ke kulanakauhale nui oia mokuaina.  He hunona keia na Kauka Kamika, ke kanaka kiekie oia mokuaina, a i keia wa, ua ae oia i ka misiona Kuhina noho no Amerika Huipuia ma ke alo alii o Hawaii nei.

 

Nu Hou o na Aina E.

Ke olai a me Kai Hoee!

 

KANA HANA MA AMERIKA HEMA!

 

600 mau kino ola i make.

 

KA LUKU NUI MA IQUIQUE!

 

            Ma kela mokuahi aku nei, i hiki mai ai na lono weliweli o ka luku ana a ke olai a me ke kai hoee ma Amerika Hema.

            Nu Ioka, Iune 11.-I keia la i loaa mai nei na nupepa Hoku a me Elele o Panana, a maloko o lana ka moolelo o ka poino a me ka lukuia ana o na kapakai o ka Pakipika Hema, e ke olai a me ke kai hoee o ka la 9 o Mei i hala.  Ua aneane e pau loaa i ka lukuia na kaona o Arica, Iquiqui, Ponta, Delabos, Isabelion, Depica, Chanavaqa, Huanillos, Copilla, Cobaja, Mijillones, De Boliva, Autopagata, a me Caanarabal.  A ua kokoke e eono haneri kino ola i make.  O ka poino ma Papallou, ua kohoia he $20.000.000. ke poho.  Ua kaa wale no keia luku nui o ke olai a me ke kai hoee ma na kaona e pili koke ana ma na kaoakai, no ka mea, o na kauhale e ku ana iloko loa aku o ka aina, he hapa ko lakou poiao E hoopau loa ia paha auanei ka hooili ana o ka lepo manu, no ka mea, o na uapo, na hale hoahu guano a me na lako hana, ua pulumiia aku e ke kai.  O ka poino i loaa i na moku, na nui hewahewa, me ke kukai pu ia me ka make nui o na ola kino he lehulehu.

            Ma Mollendo, ua haihaiia e ke kai he 300 kapuai ka loihi, a ma lilo, ua poino pu ke ala hao.  Ma Arca, oiai na kanaka e hoomakaukau ana e kukulu i mau pale kaua aku no ka hooweliweli mai a ka moku powa Pero Haoscar, loheia aku la ka naueue kupinai a ke olai.  Ike koke ia aku la ka mimiki ana o ke kai, a ku mai la he nalu nui kiekie he 10 a 15 paha kapuai ke kiekie, e pelupelu mai ana i hiki mai i kahakai, me ke kaili pu aku i na mea a pau e loaa ana iaia.

            He ewalu hana pinepine ana mai a keia nalu pela, a hehee iho la me he one la na molina alanui hao he eha mile ka loihi.  O na kaa ahi, na lako a me ua ukana, na hoohuikauia lakou e like la me he mea paani la, a waiho mokaki ihola.  O na waiwai keia mailoko mai o ka Hale Dute, ua laweia he 5 mile ka. mamau mai ka Hale Dute aku

            O ka mokuahi Amerika Wateree keia i ili ai i ka 1868, na kaikai pu ia ka moku a hooholoia aku la he 2 mile ka mamao ma ka akau aku o kona wahi i ku mua ai.  O ka mouo keia me kona heleleuma, ua hooneeia a he hapaha mile ma ka akau aku.  Ua hoohaahaaia a like me ka honua ka Hale Date, ka Hale Oihana Alanui kaa ahi, ka Hale Oihana Waeaolelo, ka Hotele, ka Hale Oihana Kanikela Beritaoka, ka Hale Oihana o na agena mokuahi a me na hale noho e ae.  Ua mue na kanaka'ia po maluna o na puu.  Ua hoomaka mai ka poe aihue i ka lakou hana, a ua kipo aku na kea maluna o lakou a hoeha iho la i kekahi poe aihue he lehulehu.

 

KA LUKUIA ANA o IQUIQUE

            O ke kulanakauhale o Iquique, ua kukuluia i na hale laau, a i ka wa a ke olai hoomaka mua ai e hoonaueie, na pau e no i ka palahuli.  Nahaha ae la na ipukukui, kahe aku la na aila a hoomaka koke ka aa mai o ke ahi.  Hiki mai la he ekolu mau puali kinai ahi ma ke kahua pau ahi, aka he mea paakiki nae ka loaa ana o ke kuleana kupono e ku iho ai, olai e kupinai ana ka hoonaueue a ke olai.  I mea e loaa ai ka wai, ua kukuluia he elua mau kaa kinai ahi ma kahukai.  Ia wa i kukuluia aku ai, loheia aku la he leo, "E i ae ke kai e !"  a helulu koke aoa no ka nalu; laweia aku la na kaa kinai ahi, a hoomau aku la ke ahi i kana hana makamaka ole.  He ekolu mau enemi nuhu nana i luku i keia wahi iloko o ka wa hookahi, eia ke olai, ke ahi a me ke kai hoee.  O ka poe i kau e ka weli i keia mau hiohiona, ua haalele iho lakou i ke kulanakauhale, a imi pakele aku no ko lakou mau ola.

            Ua ulupa iho ke ahi i kekahi hapa o ke kulanakauhale, a na ke olei hoi i hoohaahaa iho i kekahi hapa o ke kulanakauhale a like me ka honua, a na ke kai hoi i pahola mai i kekahi hapa.  Ua kokoke e 44,800,000 paona paakai ma Iquique a me na wahi e pili koke ana i pau i ke kai, a me he mea la paha ua umi kanaka i make. O na moku holoholo pili aina a me na waapa uapo, au pau i ka nahaha.  Ua nui ka poino o na kanaka ma Iquique.  O ka nele i ka wai a me ka lukuia ana o na Halekuai, ua pakui mai ia i ko na Kamaaina pupilikia.  Ua kohoia o ka poino o Iquique, ua kokoke e $4 000 000.

            O Chanivava keia, he wahi kauhale unku ma kahi e hookioia ai na lepo manu me 450 mau hale, he elua wale no e ku nei.  Ma kekahi wahi e eli guano ia ana, au 30 paha kanaka paahana i kanuia mai ka lepo lele mai.  Mawaena o na moku, he weil weil ka popilikia.  Ua nui no hoi na hana no a ke olai ma Chanonvoga.  Ua owa ka honua he 15 metere ka hohonu, a ua ano e ke kulana o ka ili honua o ia wahi.  Me ka haahaa loa, ua 200 paha na kino olu i make.  Ua loaa aku na kino make e luna ana ma ke awa, a ke makauia nei malia paha o lele mai kekahi mai lele.  Ma Huanillas, kehi e hooiliia mai ai na guano, ua nui na poino.  Ua mauaoia, o ka nalu mua loa mahope koke iho o o ke olai ana, a naua iho i hoolawa loa aku a mahuahua ka poino, ua kanaono kumamalima kapuai ke kiekie o ke ohu ana a haki iho ai.  Me Me reillones, me he mea la, na kanaonokumamalima na kapuai ke kiekie o ua nilu mua la.  Ua elua hapakolu o ke kulanakauhale i komoia e ke kai.  Ma Tecopilla, au nuku loa paha kahi i koe, a i oleia, ua pau loa no.  O ka Maine keia i kapala o Pena Blanca, he eha mile ma ka hema aku, ua poholo ilalo me ka alapoho aku ia 200 mau paahana, a he 40 o lakou mau poe hali minerala  O Cab ja keia, ke kaona nui o na kapakai o Balactian, ua pau i ka ulupaia he ekolu hapaha o kona mau hale.

KE OLAI MA KE KAI LIPOLIPO.

            Ke hoike mai nei he Kapena o ka mokuahi Ioane Lunakahiko, iaia e holo ana me ka ikaika ma kahi he 23 mile ma ke komohana aku o Autafagosta, ua ku ka mokuahi i kahi hookahi he elima minute i ka hoonaueue mua ana a ke olai.  Ua manao na ohua, ua kuia la i ka pukoa, nolaila ua hoolei koke ia ua kepau e ana i ka papau, aka, aohe uae he kuia iho o ke kepau ilalo.

NA KOKUA I KA POE POINO.

            I ka wa i loheia mai ai keia popilikia ma Lima, au hoolimalima koke ke aupuni i mokuahi, me ke kuho ana i Komisina nana e mahelehele i na kokua, houili iho la i ka moku me ua lako ai, na lako aahu, me 50,000 galani wai, a me $100.000 dala sois a hoouna aku la ma ka la 16 o Mei.  Ua hooikaika ke aupuni e kokulu hoa i ke kulanakauhale maluna o na kohua e poino ole ai a ma kahi mamao aku hoi iloko o ka aina mai kahakai aku.  Ua hoalaia na kokua ma Lima a me Kaiio no ke kokua ana aku i ka poe poino.

Hopuia ka poe hoohaunaele o Mekiko

            Ma ka la 11 o Iune, ua a-e mai he papa koa Mekiko ma ka aoao Amerika o ka muliwai RioGaranede, ma kahi he iwakalua mile mai Galavesetona aku, i mea e pale aku ai i ka hakaka ana me kekahi puali nui o ka poe Mekiko hoohaunaele e neenee mai ana e kokoke i na koa aupuni  Ia po iho, au a-e mai he puali koa o ka poe Mekiko hoohaunaele ma ka aoao Amerika o ka muliwai, a lele mai la maluna o na koa aupuni, me ka pepehi iho a hoeha he poe aui, a hoi aku la lakou ma kela aoao (Mekiko) o ka muliwai.  Ua hopu pio aku na mana aupuni o Amerika Huipuia i kekahi poe Mekiko no ko lakou kue ana i ke kanawai kuikawa no ka a-e mai ma ka aoao Amerika me na lako kaua a me ka hoouka kaua ana maluna o ka aina aole no lakou.  Ua lawe ia mai au poe pio la malalo o ka mana o na koa Amerika, he kanaha paha ka nui o na poe Mekiko la, ke huipuia hookahi Kanela (Colonel), ekolu mau lutanela kanela a me elima kapena koe.  Ua hookuuia lakou ma ka la 15 o Iune ma ka parole  Ke hoomakaukau kaua ia ka aoao Amerika e ka muliwai no ke alualu i ka poe hoohaunaele.