Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 28, 14 July 1877 — Na hiohiona o Kau. [ARTICLE]

Na hiohiona o Kau.

0 Kau, oia ka eono o na moku o ka uiokupnui o Hawuii. Aia ia moku ma ka hema oia uiokupuni. Ca paapu i ke aa pele ma ua kihi o Kau, mai uka a hala loa i kahukai, a poia nia ka aoao makai o kona kiko waena. No ka la a me'ka makani. oka la no a me ka m*k ini na kamaaina o keia aina, a he m ihhiui kipa mai ka mulie. loa e hoi msi ua mukani kamnaina nei, M ku keha ona auwaa liilii," lele koae a kao i ka pali, hoi ka i-a a ke ale noho mui, noho oni 010 ka poi i ka umeke, a owela na mea kann, me he mea ia ua puhiU i ke ahi, i ka oa mea o ka uau-a* humuhumu o na mau knmaainn nei.

No ka wi ai ole. He kau wi nui k€id o &hu nei; aa hoom»ka keia wi ma ka hapa hope o ka makahiki i pau ; a mo he mea la nae paha, e pan ana ia piiikia i ka hapa hope o ka M H 1878. Aolo nae no ka hoopiiikiaia e na mau kaipaaina uei ke kuoiu o ka wi, aka f no ka molowamaoli no i ka hana—o ka poe hoomau i ka hana a me ka poe lioemakaulii daia t o lakoo no ia e ai nei i ka poi, a he mau kauna wale no nae o ia pee, a o ka hapanui, he noho waie ia no

;ka l t a po. "oU i ke uhe a k;v mik-iii" wahi a k« olelo ; he wahi paltai ke oU ; o kahi poe. a he m*ia kapa ka kekahi : poe, a lie kopa kao wale ihono ka kahi f poe, a o kahi wai mai haU ki He s noi ka pnla, h»pao a me ke man o nka, l aoie nae he kiiia, me knu to*oao nae, oo | ka hīUulh pnha, a i ole he molowa ma- ' oli no. loa wi ana a ptn o K-au oei, ; aole he uui o ka pilikia. no ka loaa o n* ■ kokoa mai na aptni e mai a'm« na mo • knpuoi o Mmi a me 0 «hn, m i ka hoo* ; ona ana mai i p>ii ;ii ame ua eke kalo inaka ; aka i keit wi aole no he j mau kokua mai na wahi e m*i, no k* ; ka mea, ua u pa-pa-paa like he a-a ko ka j hale." Miinua, a* haaheo ke a i I keia mauawa, ke haaheo nei ka ai,"he | hiki ke ue a loii ae." { No ka mahiai ana. oka manawa j wi, oia ka wa mai a ko Kau nei ano ka- | nak;i, a hiki i ke oo aua o ka ai, pan ae Ila ka mahiai ana, a o ka ai w*le aku la j no ko ia inanawa, me ke kana ole aka i jka holi, a i ka hiki ana mai o ka puu d ih\ oiinaniina hou akti la i na la, ina pule a me na malama a lakou i noho ahuai wale ai, aka, aole uae e hiki, ua hala ka'wa pooo.

No ka Mahiko! 0 ka mahiko o Naa- j leliu, u Mr. A. Hatchioson, oia ko Kaii | nei lua dala i keia manawa ; a ke louo! oiaio hou i i mui Dei, e kukulu ana oia i wiii hon ma HomiHpa, aole uae i keia wā, uka, oo kahi makahiki iioa aku. Ua iono oiaio ia mai no hoi, e kukulu aua kekahi haole i wili ma W..iohiuu. A ina 10 ana peia, alaila, e akoiu una iua elila ! ma ICau komoiiana nei, ma kei.i mua | iho. 0 ka poe e hapui uei A. fl. ma ka mahiko pu ana, o Dr. Oiiver, C N j Speucer, W T Martui, JSH Martin, Boaza, J Moi a me C A Akau Esq. A o keia inoa hope, he maiihini oia, akahi no ia a hoomaka, a o na inoa mua hoi, ke kani nei ka paiahu i ko iakou eke i na hora a pau. 0 ka mahiko o ka Ilui o C Burua ma | Kau Ilikina, ke ulu nei ke ko, ke heie aku nei ka paiau, a ke kauu aku nei no ke ko. Ua hooknawaieia i haoeri eka ma ka apana hookaiii, a peia no'a pau | na wahi kupono o uahui, me ka hoopili | ia o ke alanui ma kela a me keia apana. | 0 ka poe m »kemake i ka uiahiko, n-i ia-; kou no e koho i ka lakou apana e makemake ai e hana. 0 ka Luna Nui nae nana e malama j ma ka aoao o ka liui, o Wiiipaona, he I haoie i kamaaina ia hana. laia no hoi! i hiki mai nei, ua hoom »ka mua oia e hana i ke alanui kaa, mai ke oue aku o Punaiuu a hiki iuka o Keaiwa—i keia manawa, ke hoio nei na kaa ma ia aianui, ke iho mai oei ko uka, a ke pii aku nei hoi ko kai. 0 ka iua o n;\ hana mua a keia haoie, oia no kona kuai aua i na mala kaio a pau maiuna o ka aina o ka llui, mai ka huii kanu hou a biki ī ka ai i oo ; uoie nae me ka hoopilikia waie aku, aka, me ko kauliue no, mawaena o ka mahiai a me ia me ka iuea d?ila. Ua makemako no hoi oia e kuai pu i ua kiuapai aole i i kanu ia i ka huii, me kona kauoha pu aku no hoi i na kauaka, e mahiai ma ua wahi kaawaie o ka Hui, a kuai uiai no ine ia i ka wa e oo ai, aoie me ka mea e ae. He iun gula hou keia o Kau nei, a me ho mea la, ina e komoaku aua iloko o na makahiki 1878 & 1879, e puapuai nui mui aua ke gula ma o ka poe hoomanawauui la i ka hana, a e kaiie ana i ka poe mnhi kalo, uala, ipu, a pela uku, kekahi o ia mau pouiaikui a keia hui e hoomuka uei. Ua lohe iauahea pu ia mai no hoi, he 600 a oi aku mau lima hana i makemakeia j a iua pela, e oi aku ana keia Hui mamua o ko ua liui e ae ma keia mo* kupuni.Ke hoiapu mai nei hoi o C N Speucer a me James Makee, ma ke kuai lilo a eoe ka hoolimalima aua i kahi mau ap ma aina o Hiiea, Kaaiaiki a me Hokukano i keia mau ia, i aina mahiko hou no laua. E hoomaka ana paha ka iiuhi ana o ko laua mau aina ina ka makahiki 7S7S, pela ka louo wale mai. No ka oua., Ke akakuu iki inai nei ka oua o ua upaua nei, no ke kopi mau ia e ka Lunakanawai. 0 ka pouo mao--11 uo ia, o ka hoio aku o ia iiiohae, he ole hoi koua nahu helo mai iloko o ka apana. Hope Makai Nui. Ma ka waiho ana mui o J SH Martiu i ka ooho'na Hope Makai no ka Apana o Kau nei, no koua makemake i ka mahiko; a no ka olaolu I hoi o ka Makai Nui o ka mokupuni o i H iwaii, ka hookohu aua mai ia J. Ke l kauia, i hnli no ia makalua j a ma ka ! nana aua uae. e hahaiia aua kana mau i i haua e ka maluhia. | Ohana Aiii hou. Aia ma Hokukano, | Kau nei, he ohana alii hou, he poe 'io | luna ioa, e leaa ko lakou mooaiii, ke ha- | haoia ma ka mookuauhao o Nanaula, a ! ua komo hoi keia ohana, iloko o ka oha--1 na e aoho Moi nei. He Keawe, a he

KalaiiiKaQie!eiai«i i ikoanei, he K*m*a he Kakaihew#, a he M*nokaUn»po. Eu n&e ka inoa o na niikua. o Kailiawa Piikoi ka maknakane, a o Kepio Hookano ka makaahine, a oa laoa mai eiwa keiki eoU uei a me na moopana. Ma ko ka ui&kuakune ao io ke kiekie an% he moopona poooi ioa na Welaahihiuinui iana me Owe, he io ponoi no Kahiko laua o KopuUnakehau, a pela aku ka iho hD>i a ioaa na ohana Moi i haia iho nei. oka makou ohaoa alii i miiopopo, o K;»iahua I«ua me Maukaa ; a oia ohann ime, he pa«k«hili ia no ka oh«n i alii hou o Hokukauo. Ke m m*».o noi tiei nte e hoi ika mokupuni o Nihoa e naho Moi nai ai, a e hooponopono i Kumukanawai hou uie na elepani. Ow»u no o Kaoakaulaau.