Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 29, 21 July 1877 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA. ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

MA KE KAUOHA.

            Ua hookohuia o Mr A W Mio i keia la. 1 Agena Haawi Palapala Ae Mare no ka Apana o Hamakua, Hawaii, ma kahi o G W D Halemanu i make.

J. MOTT SMITH. Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Iune 23, 1877

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi, ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho, i mau ka a no ka Papa Hoonae Lima Hawaii: His Ex J M Kapena a me Hon A F Judd.

            Haleahi, Iolani Iulai 3, 1877

 

Kuai kudala o na hoolimalima aina aupuni.

            I ka Poaono, la 4 o Augate e hiki mai ana, ma ka hora 12 awakea, mamua iho o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ma ke akea i ka mea koho kiekie ka hoolimalima o ke koena Aina Aupuni o Pauwalu, Waianu a me Napahoa, e waiho ia ma Koolau i Maui, no ka manawa he umi Makahiki. Uku hoolimalima makahiki kiekie e koho aku ai, he Elua Haneri Kanalima ($250.00) dala no ka makahiki.

            Ma ka Poaono, la 11 o Augate 1877, ma ka manawa a ma kahi i oleloia maluna, e kuaiia ma ke kudala, i ka mea koho kiekie, i ke aina o "KAWALA" ma Kau, Hawaii Kumukuai e koho ai, he $50.    J MOTT SMITH.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 3,1877

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ano aku la Hiaka H A P Carter, 1 Elele Kuhina ma kahi kokoke i ke Aupuni o ke Mokuahine Beritania.

            Halealu Iolani, Iuna 13, 1877

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka waliho ana ae i ka Oihana o ko na Aina e , ma ka malama ana o ka His Ex J Mott Smith, no ka manawa.   Haleai i Iolani, Iune 19,1877.)

           

Ua oluolu i ke ALii ka Mei ka hookohu ana aku ia His Ex H A P Carter, i Luna Nui no ka Kea Hoohanohano o Kalakaua. (Haleai i Iolani Iune 13,1877)

           

Ua hiki ma i keia keena ka lohe mai a Mekia James H Wadehouse mai ko ka Moiwahine Beritania Komisina a kanikela Nui, na Theo H Davis Esq., ko Beritania Hope Kanikela, a lawelawe i kana hana, oiai kona manawa e kaawale aku ana mai kela aupuni, ma ka inoa he Kanikelakoana. No na mea, e hoolohe na kanaka a pau, a e hilinai pina kau i kana mau hana pili aupuni.

J MOTT SMITH.

Kuhina o ko na Aina e no ka manawa.

 

            Ua hookouia o James Smyth Esp., i keia la, i Agena haawi Palapala A e Mare no ka Apana o Wailuku, mokupuni o Maui. J MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Iune 18,1877.

 

HE RULA PAA!

            O na KUOKOA a pau i uku ole ia mamua ae o ka la hope o Iulai, e hookiia no me ka hoouna oleia. Nolaila, e noonoo oukou i keia, a e hookaa koke mai.

 

Huakai Kaapuni ia Maui.

            E haalele ana ka Hoae Luna Hoopono pono o ke Kuokoa ia Honolulu nei, a e holo ana i Maui ma kana hana he ohi dala. E lele mua ana oia ma Lahaina, a malaila aku ma Kahakuloa, Waihee, Wailuku, Makawao a me Ulupalakua. Nolaila, ke paipaiia aku nei na luna Kuokoa a pau, e hoomakaukau ae lakou i na dala o ka nupepa, no ka mea, mahope iho o ka la hope o Iulai, e hoopaaia ana ka nupepa i ka poe i hookaa ole mai. E wiki oukou o nele auanei i ka mea e ike ai i na nu hou o na aina e, a me loko iho nei o ka aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ke Au Okoa.

I HUIIA

Published every Saturday, 82 a year

 

HONOLULU, IULAI 21, 1877.

            HE OLUOLU maikai ke ola o na Moi e noho mai nei ma ka mokupuni o lalo.

            Ua olioli hoi makou i ka waiho ana o ka Moiwahine i kona Ihikapu Alii, a iho aku la e paeli i ka hana nui a laua e hapai nei he Hoola Lahui, maloko o ka naau o na makaa nana o laua, a o ka hua oia hana, oia no ke ku ana o ka Ahahui Hoola Lahui ma Waimea, me ka lulu puia o na dala he 40 palahuku a puehu aku. Ma ka Apana hoi o Koloa kahi i ku ai kekahi Ahahui, a ua luluia he 20 a oi aku ka nui o na dala.

MA KO kakou pepa o keia pule iho nei, ua hapai aku makou ma na mea i pili i ka hoaka ana mai a na kumu o ka pomaikai a ke Kuikahi Panailike e lawe mai ai. Ua maopopo loa ia kakou a pau e noho nei, o ka hoomaka ana mai o na hana i kukuluia; aole lakou e hooko koke ia; eia nae, aole kakou i hoomaka e laulima mai i ka ohiai maikai o kona mau hopena o ka hookoia ana. He oiaio no, e like me ka hooikaika ia ana o na kaonai puulu ana o ke au i hala; he wa e kali ai; he wa e kuehu a e olaolao ai, a he wa e kipulu; a i kahi manawa, he wa e halawai mai ai me kahi mau poino, e like la me ka maloo, ka unuhe a me ka eleao, a he mau mea no hoi hookuemi mai ai i hope i na manaolana o ke kanaka mahiai. O keia mau mea ka ke kanaka mahiai e hoomaopopo mua ai, e halawai mai ana ia me kana mau hapai ana ma na ano kanu ai ana a pau.

            A no, ua hoike aku makou, ua hoomaka ia ke komo nui ana mai o ke dala iloko o ka aina; ua hapai na kukai nui ana o na aina mahakea, i waiho wale kahiko ia; ua hoea mai ka hoolono ana aku i ka nakeke mai o na mea paahana; a ke ikea aku la ka hiolo nui ana o na kanaka kalepa i na apana kuaaina. E ka Lahui ponoi o Hawaii, ua makaukau kakou me ke dala; ua lawa kakou me na mea hana e lawelawe ai, a o ko kakou mau aina, ua nui kupono ke akea o ko lakou mau umauma, no ko kakou waele mikiala ana aku; a hookahi wale no nele nui, e loaa mai nei na maka imua o ka nanaina aku o ke kapitala hoohanaia (dala), a imua hoi o ko kakou manaolana ana no ka pomaikai a me ka holomua-; a oia no ko kakou hune nui ino loa i keia wa; oia hoi "ka nele i na lima paahana ole."

            Ua piha ko kakou mau kanani a me na manaolana ana i keia manawa, no ka pomaikai a me ka holomua ana. Aku, ke manao nei makou ina, e loaa wale ana no ia kakou ke dala a nui loa; i na mea hana, a piha na hale hana a pau o ka aina:-a nele hoi kakou i ka loaa ana mai o na lima paahana, na olona a me na iwi umauma o ka aina,-alaila he mea makehewa ia kakou ke manaolana aku, a e lilo nui ka kakou mau lia a mau kaunui ana i ka hapai ana i ka hana.-i moeuhane palaualelo, a i mau pakaua hoi i kukuluia iloko o na ouli!

            I ka nana ana mawaenakonu o ko kakou nei mau pohai, ua manaoia ua nui kupono ke loaa na lima paahana, oiai, ua ikea ma Honolulu nei a me kahi mau kauhale nui, kekahi mau huina kanaka, i maopopo ole o ka lakou mau hana, e loaa mai na hanai ai kupono ia lakou. Aka, aia lakou i hea? aia i na manawa o ka hana, e loaa mai ai ka pomaikai o ke Kuhikahi.-aole loa lakoue  ikea ma ia kahua! Aia a anee ia mai ka umeke, aole lakou e kahea ia; aka, e awiwi auanei ko lakou mau mumulu ana ma na kae ipukai! Ea! o ka mea kupono anei ia kakou ka hookipa ana mai i ka palaualelo a me ka ilihune,i mau mea e loaa mai ai ia kakou o na pono a me na pomaikai o ke Kuikahi, i hoomanawanuiia ai e ko kakou Moi, me ke anu, i ka inea, a me ka loaa ana o ka mailo i ka oiwi alii? Aole! Aole loa! O ka palaualelo a me ka ilihune, he mau makilo o-i laua, ma na ipuka o ka neoneo a me ka nele; aka, o ka pomaikai a me ka noho lako ana, he mau kamahele kipa kauhaleole laua, ke ole e pa kahea a ka poe ohua o ka hana a me ka maiau mikiala!

            Ano, ina aole e loaa, a aole paha e lawa ana na lima paahana maloko nei o kakou; aole anei he mea kupono ia kakou ke au ana aku ma na palena mawaho aku nei o kakou. I ko makou manao, o ka wa kupono loa keia i ke aupuni, e hoomaopopo ai, ma na kumu e hiki ai iaia, o ka lawe ana mai i na kokua lima paahana o na aina e, i mea e hiki pono ke kokua ana, e panee aku imua i ko kakou mau pomaikai a me ka holomua ana. Ma ko makou noonoo ana, o ka wa keia i ae molaelae ia ai o ka Papa Hoopae Lima Hana; e hoohana aku i na mana i waiho ia ia lakou, e hoouna akui ko lakou mau Agena ma kela wahi keia wahi, e noi aku ai i kahi e loaa mai ai o na lima paahana ; a i na aina a me na mokupuni hoi o ke kai, na wahi e hiki ai ke poloai aku i na ohana e hele mai mawaena o kakou, e hui, e lawe, a e hooulu pu, i mea e lehulehu ai ka noho ana o ka Lahui. Ua mahuahua kupono na dala a ka Ahaolelo i hala, i hookaawale ai no keia hana; a ahea hoohanaia? E waiho anei kakou i ka hoohana ana i keia mea, a hala ae na naulu o ka pomaikai; a hiki mai na la a kakou e puana ae ai. "Ua lohi loa, ua Ikapoka!" Ea, e na makamaka, aia iloko o ka lohi,-he poino!

KE KAUA MA EUROPA.

 

            O KE kaua mawaena o Rukini a me Tureke, oia kekahi mea nui e makemake ia nei e ko makou poe heluhelu. Ua hooko aku makou i ko oukou makemake ma ka pule i hala, ma ka hoopiha ana i na koramu ewalu a oi aku, me ka hoike pu aku i ke kulana a me ka ikaika o na aupuni elua e mokomoko mai la.

            Mamua o ka hoomaka ana o keia kaua, ua nui na aupuni o Europa i ku mai la a uwao, no ka hoopau ana i ka hookaheko ko i ka wa kupono. Aka, o ka hopena o ia mau leo uwalo a ka Aha uwao ma Ko natinopela, oia no ka hoole paakiki ana o ke Suletana o Tureke, i ka lakou mea i hooholo ai, me kona hoohiki paa iho, "E aho au e make, mamuli o ka makemake o ko'u mau makaainana, mamua o ko'u hoo le ana aku i ko lakou leo, no ka mea, i lono alii no au i ko lakou lokahi."

            O ka makemake loa o na makaainana o Tureke a me ko lakou mau poo aupuni, o ke kaua no, a oia no ke ano o ka poe Tureke, he poe punikoko

            Mamua o ka halawai ana o na puali kaua mua loa o Rukini me na enemi, ua manao na aupuni nui a pau o ke ao nei, he mea makehewa wale no ko Tureke a a ana mai i ke kaua me Rukini, oiai na kanaka o Rukini, ua hele a kinikini manoanoa kona heluna. Aka, e like no me ke mele kaulana i hakuia e ko kakou Kama Aliiwahine o ke au i hala, oia hoi,

"Aole i hopo Tureke, I ka nui o Rusia,"

ua ae aku la no oia i ke kukala kaua a Rukini, ma ka la 24 o Aperila. Aka, o ka nu hou i pae mua mai ma ko kakou kapakai nei, mai ke kahua mokomoko mai, oia no ka lawe haaheo ana ae o na Tureke i ka lanakil hiwahiwa o ke ehu kakahiaka me ka waiho mokaki o na kino kupapau o na Rusia he 40,000 ma ko lakou kulana ma ke Kulanakauhale o Batoum a hookuemi aku la i ko lakou mau enemi i na paia malihini o Asia uuku maia mau hoohoihoi i kau iho ai ka olioli nui maluna o na puali o Tureke a ua hiki loa aku hoi ia haawina i ke poo o ka Lahui ma kona nohoalii Suletana, a maia mau hope mai, he mau Teregarapa lehulehu o ka manaolana kai holo ae maluna o ko lakou mau poohiwi koa a ua mau ia haawina ma ko lakou mau ipuka, a hiki i ka la mamua iho o ka hoouka ana o ke kaua, ma ke kulanakauhale o Tureke ma Kars. Oia wale no ka hoomaka ana mai o ko Rusia lanakila ana,a na ia lanakila i loaa i ko Rusia mau puali koa, i kau iho i ka ukana kaumaha maluna o na okana aina liilii o Tureke, i kela mau pule koke no i hala aku nei, ua kukala kaua mai nei o Roumania, kekahi o kona mau okana aina, ana e no ho hoomalu nei. A makeia mau la koke no, ua lehulehu loa na okana aina o Tureke, i ala mai me ke kipiki i ana i ko lakou poo, a nolaila, ke emi mai nei ko Tureke ikaika. Ua hoouna pinepine aku hoi ke Suletane i kekahi mau Elele, e nonoi aku ana i mau kokua o na apana aina o Moroco a me kekahi mau apana aina e aku Ke hoike mai nei keia mau hiohiona i ko Tureke hopena.

            O na koa Rukini ma ka hikina, oia hoi ma Asia Uuku, he 140,000 koa, a mailoko mai o keia huina nui hewahewa, he 40,000 koa e hoopuni nei ia Kars. O keia kula nakauhale, oia ka palekaua ikaika loa o Tureke, ma ka aoao hikina. Ua manaoia ina e hulihia keia kulanakauhale, alaila, ua kaawale ke ala no ko na Rukini maki ana aku i kona Konatinopele, ma ka mahele e pili la i ke Kai Eleele.

            He mau koa e ae no hoi kekahi i hoonohoia mawaena o keia kulanakauhale a me kekahi kulanakauhale e aku, oia no Batoum i hiki ole ai i na Tureke ke hoouna mai i mau kokua no lakou i Kars Aka, ma na la hope mai nei ua hiki mai ka lono no ka hoouka ia ana o ke kaua mawaena o na koa o Rusia a me ko na TUreke ma ia kulauakana hale, me ka nui hewahewa o na koko i hookahe ia. O ka hopena o keia mau hoouka ana o ka waiho mokaki ana iho o ka heluna weliweli o na kino make o na Tureke, me ka hiki ole ke heluia ka nui o ka popilikia a me ka make o na Tureke.

            O kekahi mau mahele, koa o Rusia aia noia ma ka aoao komohana mai o Konatinipela aku, oia hoi ka aoao ma ka muliwai Danube. Aole e emi malalo o ka 120,000 ka nui o na koa malaila. O ka muliwai o Danube, oia wale no ka mea nana i hooloihi i ka nae ana o na puali o Rusia i ke kulanakauhale alii o Tureke. He elua malama ae nei paha ko na Rusia noho hoomanawanui ana ma kela aoao mai o ka muliwai, me ka noonoo nui i ke alanui e hiki ai ke au mai maluna oia mulwai, oiai, e holoholo ana na mokuhao o Tureke ma ia wahi me ka lako i na mea kaua i hoounaia mai Enelani mai, e hiki ai ke kipaku aku i ko lakou mau enemi oia hoi na Rusia.

            Aka, mahope o ko lakou noho hoomanawanui ana, me ke kali loihi me ka molowa ola, a me ka hoao pinepine ana hoi i ke alo ana aku i kona mau koa ma kela aoao o ka muliwai, ua lilo ia mua hoao ana i mea hoonawaliwali mau i ko lakou aoao.

            A ma ka la 22 o Iune, ua kau aku la na Rusia ma keia aoao o ke Danube, malalo no ke alakai ana a General Schobaleff, nana ponoi i lawe ka hoonohonoho ana i na puali koa, maluna o na uapo opiopi a lakou i hana noiau ai, me ka nee papa ana o na puali ma na mahele akea loa, e hiki ole ai ia Tureke ke lele kue mai, oiai hoi ka lepo pehea poho e waiho halana ana maluna o ka aina. No keia mau pilikia o ka aina, a me ka noi hewahewa o ka heluna o na pua'i koa o Rukini i ko lakou nee ana. Ua auhee wale na mokuhao o Tureke, a aole hoi e hiki i aona mau puali koa ke haokuemi mai, a hiki i ko lakou kau ana aku ma kela aoao ma Giorgovo. Me ka hoouka ole ia o ke kana.

            Ma keia kau ana o na Rusia ma keia aoao o ke Danube, ua lilo ka malama ana o ke Danube ia lakou, a aole hoi e hiki ia Enelani ke hoouna hou mai i na kokua ia Tureke. Nolaila, ua lilo keia nee ana o ua puali koa o Rusia, he kie hoopaa ai i ka launa ana o Enelani me Tureke. A o ka hana a Enelani me Tureke. A o ka hana a Enelani ma keia hope aku, oia ka na Aupuni o ka ao nei e kali nei, ke oleloia nei i na i lele o Enelani me ka manao e kokua ia Tureke Alaila, e uwo mai auanei o Geremania, ka Bipi hihiu o na Kaei anu, me ka o-e mai i kona mau kiwi winiwini ia Enelani, a i na hoi e okalakala mai kahi keiki omaimai , oia hoi o Farani me ka manao e lele malun o Geremania. Alaila, e hamama mai auanei ka waha o ka Moo-nui, oia o Auseturia, a nonoi aku i ka Repubalika hoohaunaele, alaila, o ke komo kino ana a kuia o Europa iloko o ka enaena o ka pauda, a me ka hahana o na puka pahu. Auwe! Aloha ino na keiki liilii, a me ka poe Kristiano.

            Pehea la o Hawaii nei e noho nei? Aohe hana a Kauhikoa, ua kau ka waa i keiki, no ka mea, "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono.

 

            UA LILO I KE KUAI.-Mai loko mai o ke 40 poe i komo iloko o ka Hui Wiliko o Haiku, Kuai aku kekahi oia poe Hui i kona mahele oia hoi ka 1-10 oia Wiliko a ua lilo no $5,000. A o ka hapa 14 o ka Wiliko o Lihue ma Kauai ua lilo no $20,000. Ke hoike mai nei keia i ka nui o na dala a ko kakou mau kalepa, a me ka waiwai nui o ke aupuni a me ka poe kalepa malalo o keia Kuikahi Panai Like.

Na Nu Hou Kuloko.

 

            Ke liuliu ia maanei ka hoala ana i ka hana o ke alanui e hooloihi aku ai i ke Alanui Alii a hiki i Kapiolani Paka.

            Ke a mau mai nei no kekahi kuke a ke liiwahine kaulana o ka lua Kilauea, wahi a kahi leta i hiki mai ia makou.

            Ma ka Poakolu aku nei, i haalele ai ka mokuahi Australia ia Kapalakiko no Honolulu nei, a i na aku ke eku mai la.

            DALA PEPA.-Ui lilo ae mea e nune nuiia ma na paia o ke kulanakauhale nei ka pono a me ka pono oia o ke dala pepa. Aole nae i akaka ko ke aupuni manao no keia mea.

            HELE HUHU NA HAOLE-Ke hele huhu mai nei na haole i ke kanu ko O kekahi mau haole i ka naaina i keia kulanakauhale e hoi aku ana ma na apana kuaaina e noho ai no ke kanu ana i ke ko. A pehea kakou?

            HOOULU LAHUI.-Ma ka Poakolu iho nei la 18 o keia malama, hanau iho la he keiki kane, na Mr a me Mrs Haka, (Hart) O ka pomaikai paha keia o ka Hooulu Lahui, aole o ka hoae ai

            E haalele ana ka mokuahi hou o Hawaii ma keia la ia Kapalakiko, a maluna mai o na e hoi mai ai ke Kama Aliiwahine M. Likelike, Hon. A.S. Cleghorn, Hon. S.G Wilder a me kahi poe e ae. A me he mea la e ku mai ana ianei ma ka la 2 o Augate.

            POHO KA MANAOLANA.-M.K Poakolu iho nei oiai ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka e ku ana ma ka uapo, lele mai la kekahi Pake ma ka uapo, me ka manao e kuai malu i ka Opiuma. Eia nae ua loaa e aku la oia i ka huhia e na makai, ua loaa aku la ka Opiuma iloko o kona waha he mau hua.

            KA HOPE LUNA HOOPONOPONO O KE KUOKOA-Ua kau aku maluna o ke Kilauea o ka Poakahi aku nei, ka Ho e Luna Hooponopono o ko kakou pepa, no kana huakai kaapuai i ka mokupuni o kama, a ua ku mai nei i keia kakahiaka. Hiki wawe ka hana i ka hao a ke Kilauea.

            E holo pono kana huakai!

           

            Ua hookohuia o John Lota Kaulukou ma ka Poaono i hala i Lunakanawai no ka apana o Koolaupoko, ma kahi o W E Pii i waiho mai. He kanaka opiopio oia, ua ao i ke kanawai no kekahi mau makahiki i hala'e nei a ua noho lawelawe loio hoi malalo o W C Jones. Na ke au o ka manawa e hoike mai.

            Ua hui ke Kula Nui o Lahainaluna ma ka hora 2 o ka auina la Poalima, Iulai 6, malalo o ka noho ao ana o ke poo hou. H R Hikikoki, he 47 wale no ka nui o na haumana. Ke manao ia'ku nei nae, e nui mai ana na haumana komo hou.

            LEALEA PO MAHINA.-E haawi ana ko kakou poe Puhi Ohe, he lealea po mahina no na poe konane o keia malama, ma ka uluwehiwehi o ka Ema Kuea ma ka po o ka la apopo, a me ka Poalua e hiki mai ana.

            AGENA NO NA HUA AI.-Ua hauoli makou e hoike i ko makou mau poe heluhelu a pau, ua makaukau ka Hui o Henry. K Cumming o Kapalakiko, hookauwa mai na lakou ino no ka oukou mau hua ai a pau e hoouna aku ana ma ka inoa o ka Hui, oia hoi keia Henry K Cumming & Co. No 424 Battery St. San Francisco.

           

            AIHUE IA.-Iloko o kekahi mau po i nui aenei, ua kii aihue aku kekahi mau kanaka, i ka ai iloko o kekahi mau loi o ka hui mahiko o Kaalaea, Koolaupoko, a ua pau loa ka ai i ka huki'a. Aohe no hoi he nana a koe aku o ke kii ana I ka ike oho no ka he Kanawai ko ka aihue, a aihue no. Aka ua ku no ka hana ana pela he Hale nui o Kawa.

            Ma ke ahiahi o keia la, hora 7 me hapa, he mau mea hou ke hanaia ana i keia po, ma ka "Hale Keaka Lio Hawaii" ma Ainahou, nolaila, e hele nui ae oukou e ike ia Hale Braham ke akua o keia po, a ia Lizzie Braham hoi ka wahine himeni ma ka hula haole a me ka hookani pahu liilii, i hoopauia ai ko oukou kuhihewa.

            NO KE ONE KANI O NOHILI-O kekahi huakai a kekahi mau maka palupalu o keia kulanakauhale. Ua kaalo aku la maka aekai o ka mokupuni o lele, me ka Loni hoomau ana i ke ea oluolu o ka paha-paha lei o Poihale, he nani ko lakou nui. Mawaena oia huakai, o ke kokoolua o ka Hope Luna Hooponopono o ka Lahui Hawaii (wahine mare) kekahi, ka Mrs. M. Kawainui.

            HE KAHAHA nui ko makou, iloko o keia mau ia hahana o ka wi. Aole i ikeia aku na kanaka Hawaii e lawelawe nui mai ana ma ka mahiai kalo, aka, o ka makou ike aku, i ko makou kaalo ana aku me na uapo o kakou a ma na pipa alanui, he nui wale o na kanaka e noho hana ole ana. Ua hokuia mai ko makou noonoo no keia mea, oiai he nui na leta e hiki mai nei mai na apana mai, e uwe mai ana no ka wi a me ka nele i ka  ai ole. Aka, o ka waha ke nui i ka alala hoopunahele mai i na lima ke ki e wehe ae ai i ka pahu waiwai o ka maona a hoopiha iho i ka opu a maona.

            NA MOI I LA LOIHI.-O koa ko Moiwahine Victoria o Britania, he 58 makahiki, a o ko ka mea kahiko loa o ka Pope, he 85 makahiki, ko ka Emepera Wiliama o Perusia, he 80; o ke Czar he 59. Vikoa Emannela he 57, a o ka opiopio loa o Alpfonso o Sepania.

            HOOKAHI PUUWAI.-Ma ka hora 8 a oi ae, o ka po Poaono i hala, Iulai 14, ua hoohuiia e Rev M. Kuaea, ma ke kaula gula o ka mare, o Jeo. Kaiaiki me Miss Agnes Kedzelie, ma ka hale noho o ke kane ma Kikihale, Honolulu. Nolaila, ke poloai ae nei makou i ka lokomaikai o na lani, e hoomau i ko laua noho oluolu ana, a e lilo laua i mau pulapula no ke aupuni "Hooulu Lahui."

            Ma ka po, Poalua iho nei hora 12 paha ia o ke aumore, i ka mokuahi Kulanakauhale o Nuioka e pili ana i ka uaoo loaa aku la kekahi nika me na kini opiuma he 12 e lana ana i loko o ke kai ana kii ia na kini opiuma a loaa haawi ia ma ka lima o luna kuke awa, ou a nika nei ua lawe ia i ka hale wai ana hoopaiia he hookahi haneli dala a oi ae, e olelo iho ana kela aia ke dala i ka moku, ia manawa i ae ia aku la ia e kii me na makai i kii aku ka hana e holo iho ana kela nalowale i luna o ka moku, oi noke ia i ka huli aohe loaa, a hiki wale no i ka holo ana o ka moku.

            UA PAA MA KE APO.-Ua hipuu ia ma ke kaula gula maemae o ka mare hemolele o Miss Elizabeta Shaw, he Iwa Ailehua no Kanapaupili, me ko makou makamaka oiaio, John Richardson Kahoiwai, he Iwaiwa Kiani no ka makani kololio o Waikapu, a he hanauna oiaio hoi ma kekahi ano, ma ka Poalima, Iulai 13, ma ka home olu o ka lede, ma Mokuhinia, e ka Rev. A. Pali. Ua haiamu ae he mau maka hanohano malaila, ua hooluana lakou a hiki i na hora aumoe. Ke kalokalo ae nei makou i ka lokomaikai o na Lani, e malamaia ko olua maemae a hiki i ka hopu ana i ka makia o ke aupuni o ko kakou Moi Hoola Lahui A me na mea mare hoi ka makou wahi kanaenae.

            O ka mea i hoohuiia e ke Akua,

            Mai wehe ae ke kanaka,

            O ka noho pono me ka maemae,

            Ke kahua o ka maluhia."

 

            MEA HOU MA KA NUKU O NUUANU.-Ma ka la 10 o Iulai; na ike iho au a me ko'u kokoolua e hele pu ana ma ke alanui moi Koolau mai, e hele loa ana i ke kao@, a i ko'u hele ana aku ike aku la au i kekahi kaa pipi e kano mai ana me ka ukana oluna oia ka laau kokolu hale, a ninau aku la au; "e lawe ana kena lau i hea" i mai la lakou la, e lawe ana i ka uuku o Nuuanu, pane hou akula au, ae, he wahi maikai loa kela he wahi e hooluolu ai o na malihini hele ma ke alanui, e iho aku ai ko ke kaona nei e pii mai ai ko na Koolau poe, a ua mahalo maoli au i ko'u ike ana aku i keia mea hou e kukulu ia ana o ka hale laau ma ka Nuku o Nuuanu, oia kahi mea hou o ke alanui hele a'u i ike me ke aloha ina hoa luhi o ka Hale Pai Kuokoa. D. OPUMUI

 

            HUKI AKU HUKI MAI!-Ma ke ahiahi o ka Poakahi haia ae nei, ua ike aku kekahi o makou i ka pohai mai o na kane, wahine, a me na kamalii, ma Kaluaohau. Waikiki-waena, e nana ana, a e hookokono ana kekahi mau kanaka i kekahi mea e kaili i ka Hoki, a ma ia mea, ua hoao e kaili, aka, ua au a loa kekahi mea i ka hoki. No keia mea, ua wawalo ae na leo nui iloko o ka lewa; a ma ka nana aku, e pilikia ana kekahi mea, nolaila, ua komo aku kekahi mea, a uwao, aka, aole pau koke; oiai ua nui na waha olelo, ke o mai kahi, a ki hoi kahi, a ilaila wale iho la no a kau ke ano o ka poeleele, alaila, maalili na aoao elua. Noalila, e ua makamaka, mai hana i keia ano hana, no ka mea, he mea ino la. Ina i hana i kekahi mea, a holopono ole iloko o ka nahenahe, alaila, lawe aku i ka Aha Kanawai malaila e hana ia ai me ke akahele; aole o ka hana a pono ole, alaila, lawe ae i ke kanawai iloko o ka lima, a hana'ku i ka, hana makamaka ole.

            HE ELUA PUUWAI HOOKAHI NO PANA.-Ua hikina he elua mau Pouwai opio, ma ka Materemonio hemolele o ka berita mare, o John. Kalama, ko makou makamaka opio o keia kulanakauhale, a he hoa hookani hoi o ka alo ana i ka inea o ka luhi, no ka imi ana i ka naauao, ma ka Home hoonui ike o Lahainaluna. he Keonimana oia, a he makou hoi ma kona kulana, me Sarah E. Kalauao, ka mea i hoonaauao maikaiia ma ke Kula kaikamahine o Kauaukiukiu. He Lede o a ma kona nanaina, a he kahuli leo lea hoi no ka Papa Himeni o Kaumakapili. Ma ka po o ka Poaha iho nei, Iulai la 19, ma ka Home olu o ka Lede ma Kaakopua, na ka Rev. M. Kuaea laua i hoohui, a lilo ia mau puuwai elua i hookahi pana ana.

            -Mahope o ka pau ana o ka o hana male, ua noho iho la ka poe i konoia ma kekahi papaaina nani i luluu i ona a ka puu, a me na wahi o ka wao. Ua ai a na lawa i ua lako o ka papaaina, ua hoi anu a mikomiko na kiaha waihao a he kaukemio hoi na mea ono i ai ia. Malaila pu ae ka Hui himeni Kawaihau Club, kahi i hoonanea ai i ka lakou mau himeni nahenahe, a hiki i ke kulana o ke aumoe.

            -Ke @o nei makou i na Puuwai i hooliloia i hookahi o ka nohopono ka ihu a ku i ae awe lai o ka Hoohulu Lahui.

            -O ka nani a ke Akua i hoohui ai mai makala ae ke kanaka.

 

Nu Hou o na Aina E.

 

            Ua hiki kino ke Keiki Alii Rukini ke Duke Alexis, ma kahi hoomoana o kona makuakane.

            O keia Alihikaua Rukini kahiko, i kaulana no kona akamai i ke pale ana aku ma ke kaua o Sabasapolo, i ka 1854, oia hoi o Generala Todalebena, aia no oia ke kukulu mau pale kaua la ma Otchakoff.

            Aia ke holoholo ia ma ke kai e kokoke aku ana ma Sebasapolo a me Euostoria, he aumoku Tureke nona ka huina he elua mau mokuhao kana, ekolu mau moku kaua nui i pale ia me ka ha hao, a he mau moku laau liihi a me na moku kiapa a pau. Ua manaoia nae, o ka nui o na kana ia o luna o ia aumoku, he poe maukauka wale no.

            Ke ohua nei ma Konat@@pela, he puali koa kaua lio hou, he 20 000 ka nui.

            Ke hookolokoloia nei ma ke kanawai koa, ka Alihikaua Tureke No@@, no ke apuka ana i na dala Tureke he 60,000.

            Ua lilo i mea makau nui loa ia e na kamaaina Rukini e noho ana ma na ka@akai o ke Kaa E eele, ko na aumoku kau i Tureke nee ana, ale ma Od@ssa wale, aka, ma na kapakui Rukini hema a pau.

            O ka lilo pio ana i na moku kaua Tureke, o ka kaona Rukini nona ka inoa So@kuma Kaleha, ua lilo ia i kumu no na Rukini e hopohopo ai, me ka manao aole e hilinai maluna o na mea hoopahupaha i lumaiia iloko o ke kai, i mea e hoopoho ai i na moku o ka enemi.

            Ua papa aku o Auseturia ia Sereviaina oia e hoomaka hou ana e komo iloko o ke kaua, alaila, e komo aku no na koa o Auseturia, a noho iho ma Serevia.

            Aole loa he mea kakau nupepa e noho ana ma na wahi hoomoana o na puali kaua o Rakini, ma ke Danube, i ae ia e haalele iho ia mau wahi. O ka poe i loaa ia lakou ka pomaikai ma ka hiki kino ana ma na wahi hoomoana kaua e ike i ke kaua, aole loa e loaa ia lakou ka manao ka waea olelo, e hoouna aku ai lakou i na mea hou i kahi nona na nupepa no lakou. Ua paniku aenei ke Duke Nui Nikolisa, i na wahi a pau e puka aku ai na lono no ka nee ana aku o ko ia mau puali kaua. O na alanui kaa ahi, na ahai olelo, na@ ea olelo a me na eke leta, ua pau lakou a pau ma alo o kona nono mana nui ana.

            Holo na hana ka Peresidena Hayes-Ua oi loa ae ka nui o na Kakauolelo ma hale Keokeo, Amerika, malalo o ka Peresidena, i ko na au o ke aupuni o Amerika i hala ae nei. Elua Kakauolelo ponoi, a hookahi no ka puali koa. O keia Kakauolelo hope, ia a ka nana o na leta a me na nupepa i hiki mai. Hookahi hoi he Puuku, oia ka mea noho maloko o Hale Keokeo, a he ekolu mau kakauolelo e ae a me elua mea kakau pokole, no ka manao nui o ka Peresidena, i holo nona pane ana aku i na leta e hiki ma ana iaia o kela a me keia ano. Ma keia mea, ua kupai na leta e hiki mai ana iloko o Hale Keokeo, i kela la @ ia la; aole nae no na mea wale no e pui ana no na pomaikai o ka lehulehu, aka, he mau mea pili i ka mea hookahi wale no kekahi. He makemake loa no hoi ka Peresidena, e heluhelu akaueleia ka nupepa, a nolaila, ua kauohaia kekahi mau Kakauolelo elua, e malama loa i na nupepa, a malaila wale no ka nui o ko laua manawa e hana ai.

            Ua kokua ae ke aupuni o Tureke, he $17,000 000 i ka Ahahui Hana Ike o Amerika, he hookahi i haawiia i ka nui hana mea paahana o Porovidena. He ekolu makahiki o ka hoomakaukau ana o keia Ahahui, e hoo nana i ka hana ma ka mea i ae like ia, a i keia wa, he 2,500 kanaka, a na lakou i hana ae 200,000 pa i ka makahiki hookahi.

            O ka hapanui o na aliikoa Rukini, ua pau nae no i ka mare i ka wahine, a haalele iho la e noho i kauhale me ke ola kupono ole ma na mea e pono ai ke kino. Ma Beritania, Farani a me ko Geremania mau pualikoa, aole e ae ia kekahi aliikoa e mare i ka wahine, a hiki i ka wa e loaa ai he kulana kiekie ae, a i kupono hoi ma ka mana koa, e loaa ai ka pono o keia ola ana i ke kane a me ka wahine, alaila, ae ia oia e mare; aka, aole nae he mau rula o keia ano ma Rukini, a nolaila, ua noho ka ohana me ke ola kupono ole, no ka uuku launa ole o kahi uku koa.

            Aia maloko o ka halepaahao ma Kenetuke, he 920 paahao. Aole i ikeia keia heluna ma ka moolelo o keia halepaahao mai kinohi mai. A ua manao wale a, e hiki ana i ka 1,000 ka nui, ke hiki aku ma ka la mua o Sepatemaba.

            Ua waiho ae ko Kinatinati he $16,000,000, i mea e kokua ai i ke k@ulu ana i ke ala kaa ahi, e hoomoe ia mai la ahiki Chatanooga (Katanaga,) malalo o ka hooponopono ana 8 kanaka.

            Ma Brooklyn, ua loohia kekahi kanaka i ka maka hopopo; a ma ka olelo ana hoi o kekahi makamaka, o ka maka aniani omaomao ke aniani kupono e kau ai. I ke kau ana o ua kanaka nei, aole i liuliu o ka poele loa noia o ua maka. Nolaila, mai hilinai loa i ka maka aniani omaomao.

            He ua nui maka aoao komohana o Misionari a me A@ones@u ma na la mua o Iune, a nu nui ke poho, o no ala hao nalowale iloko o ka wai, ahiki ole ka hele, holopa ia

[end]