Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 31, 4 August 1877 — Page 2
| This text was transcribed by: | Stan Zisk |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPAKUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA
koa Rukini i kana hana mua, oia ke kokulu lalani ana i na pukuniahi ma na kae o na wahi akea i mea e pulumiia ai kela aoao mai o ka muliwai. O ka wa ana e hana nei oia no ka wa e hooheleia ana na koa hele wawae maluna o kela mau wahi akea, i mea e nalo ai malalo aku o na laau Wiiou. No ka poeleele a me ka nui o na keakea aole i makaukau iki ahiki i ka wa i wehewehe ae ai kai ao. Aole he napo, aka he huina lehulehu nae o na waapa muliwai i lawa no ke aolo ana mai ke 13 a i ka 20 o ka waapa hookahi. Ua kauola mai keia mau waapa maluna o na kaa lio mawaena mai o ka lepo nenelu a hoolanaia iloko o ka moliwai i ka wa poeleele. Ua pahee pakahila na waapa me ka hoe pakahi ana a mahope hiki mai ana he waapa mokuahi nana e kolo. Ia manawa, e hookuu koke mai ana na Tureke i ka lakou mau poka pahu ki pololei maluna o na waapa a me na koa e kali ana o ke aol@ia aku ma kela kapa. O ka waapa mua nana e alakai ana, oia ko Mekia Generala Iolekine. O ke kulana o na Tureke kipololei, aia ma kahi he 50 iwilei ka mamao mai ka aina aku. Hoopae aku la oia i kona mau wahi koa uuku a @oi haahaa aku la ia lakou, e moe lakou i lalo i ka nenelu o ka lepo. Alaila hoomaka hoke aku la oia i ka hoohuli kihakahaka ana, i mea e lilo ai na Tureke i ke kaua mai ia lakou, alaila pao pono mai na waapa me na koa hou. Pela ka hoohikihiki ana ahiki i ko na Rukini nui loa ana. Mawaena o keia poe, o Generala Sakabulofa a me ana keiki. Alaila, noi ou aku la o Generala Iolekine i kona poe koa, e hookomo i na elau o ka lakou mau pu, ku ae iluna a e hahoi aku mahope o ko lakou mau aliikoa. Ia wa, he holoke ana a me a olioli. Kipapa mai la na Tureke, aka, aohe nae i pololei, e like me ka makemake. Hoomau aku la o Generala Iolekioe i kana kihakahaka ana me ke alualu aku mahope o na Tureke, no kekahi mamao kupono ahiki i na ku@no, aka, no kekahi manawa aole e hiki ke hoopapau loa aku. I keia wa, ke lele aku nei a lele mai na poka a na papu a me na bateri, mai kela a mai keia aoao aku o ke Denube. O ka na Tureke mau poka nae, haole pinepine iloko o ka wai ka hapa nui, me ka hi@io pu ae maloko o na w@lou a poha ae la mawaena o na kolamu ma na wahi molaelae. Hookahi poka pahu a na Tureke mai ka lakou pukuniahi mai ma ka mauna, i haole ino maluna o ka waapa e aolo mai ana he elua mao pukuniahi. Nolaila, poha ae la ka waapa, au aku la ua mea kipu pukuniahi a me ke aliikoa o ka bateri waapa, a make iho la na poe e ae a pau oluna o ka waapa. O keia wale no ka paiao nui i loaa i na Rukini ma kulae ana mao o ke Denobe, uka ua oni no nae na Rukini i haole a make iho ma kela a me keia aoao o ke Denube. O na ahikipu Tureke keia, pinana ae le maluna o na pu a lakou iho me ka paakiki mawaena o na punohu lepo i kuenuia e napoka pahu e puehu hilii aoa a puni lakou.
Ua hamareia mai nei he moku hao Turke, e na moa hoopahupahu moe wai a na Rukini maloko mai o ke kowa ma ks hema aku o Varekina, a ua kipu poka pahu pu ao he bateru pokaa Rukini ma ka aoao Roumania o ke Denube i ua moko kaua Tureke la. Mahope iho o ko na Tureke auhee ana, ua awiwi koke ae lakou e houluulu ma na kualono imua o ko lakou mau bateri pukaa, a iho lalani mai la e kaua me na koa o Generala Iolekine. Ua nee iki mai lakou imua no ka manawa. Mahope koke iho o ka anioa la, ua lilo ae la in a Rukini ua kiekiena. Ua hoao mai he puulu koa Tureke, e poai mai, aka, ua lilo i mea ole i na poe kinakahuka, Me he mea la, e alua ana paha mau a@ahaka e kapiloa ana ma Siminiza, a e lilo oia ke alanui hele mau a oa Rukini.
Nikopolisa, Iune 29. - Ua hoao mai na Rukini e ae mai ma kela wahi i ka Poaha i hala, maluna o na waapa nunui he 50. He umi o keia mau waapa i poholo iloko o ka wai i ke ku aoa i ua poka pahu a na Tureke, a nolaila, ua poho ka manaolana no keia hoao ana. He weliweli ka nui o ka make.
Ke hoike mai nei kekahi lono mai Sumala mai i kakauia i ka Poaha i hala, e hoike ana, e hoomaka koke aua na Tureke i ka hele imua e halawai me na Rukini i a@ mai ma keia aoao o ke Denube. Ke wawaia mai nei, ua oki pu mai la kekahi moku hao Tureke i ka uapo a na Rukini ma Ibaraila.
Ua pau loa la Kanikela i ka haalele ia Rusaka.
Ladana, Iune 30, - Ma na lono waea a pau i loaa mai nei mai na wahi mai a pau o ke Denube, ke hoike mai nei lakou i ke kipoka pahu ana ma na kapa a pau o ke Denube.
Ma Rusaka, ua lukuia ka Hale Kanikela Geremania, e na poka pahu he 33, o ka Hale Kanikela Farani, ua nahaha i na poka pahu 3, a o ka Hale Kanikela Auseturia, ua pukapuka i na poka. Ua pa aku he 65 mau poka pahu i ka halemai Iudaio. Ke haule nei na poka pahu ma o a maanei, aole wahi i koe i manaoia e pakele ana. Ahiki i ka Poakolu, ua kiola aku na Tureke mai ka 2,000 a hiki i ka 3,000 o na poka pahu iloko o Giugevo. O na alanui keia, ke palahia mai nei e na poka, a ke hoo pukaia mai nei na hale. Ma Olotaniza, ua ku mai o Generala Erenewota o na Rukini ma ka poohiwi a poka pu i ka puka a kekahi Tureke ki pololei ma kela aoao mai o ka muliwai.
HE KAUA NUI MA SISTOVA.
Nu Ioka, Iune 30. - Ke hoike mai nei na lono waea olelo i ka nupepa Elele, aia he kaua nui ke nee la ma Sistova, a me na kolamu Koa ma Sumala a me Rasorada, ke manaoio ia ako nei, ke hookokena iooia la lakou e hiki i ke kahua piaoi o ka hoouka kaua.
Kikako, Iune 30 - Ke hoike mai nei ka mea kakau o ke Taribiune ma Ladina, ua loaa mai iaia mai ka mea kakou nupepa mai e noho ana ma Ibaralia, he lono kana panei@: o ka manao o Generala Zimmemana i hoolaia e ai, o kona nee wikiwiki aku i Somala. O Somala, he kulanakauhale Tureke puniia i na papu lepo eiwa e hoopuni ana i ke kulanakauhale, a ke oleloia mai mei, ma ka lalau lima wale no e hiki a@. Ua hoolakoia maluna o keia mau papu, he 100 mau pukuniahi, a he 40 paha o lakou, o na pu kaulana a Krupps. Ua hoonolioia ma keia kulanakauhale he 51,000 koa hele wawae, 5,000 koa kaua lio i me 22 bateri pukuniahi malalo o ka noho alihikaua ana o Ahmed.
HOOMAUIA KE KIPOKA IA RUSAKA
Ke hoomauia nei no ke kipoka pahu ia Rusaka. Ke awiwi mai nei ka manawa no ka hiki ole ke noho aku maloko o ia kulanakauhale. Ua haalele iho nei Kanikela, no ukali o na Halemai, a ua nee aku lakou i Varana.
Ke oike mai nei keia. e haalele ana na Tureke i ko lakou paa ana i ko lakou mau laina ma ke Denube, a e uwai aku ana ia la kou a i ko lakou mau palekaua aloa ma n@ kakoi mauna o Bilakana.
NA KEA HOOHANOHANO I HAAWIIA
Bukares, Iune 29 Ua hookau aku nei ka Emepera o Rusia mlona o ke Duke Nui Nicolisa, i ka papa olua o ke kea hoohano hano o Sena George, no kona a@e kino ana aku a pae ma ke kapa o Tureke o ke Denube; a malona hoi a kana keiki, i ke kea hoohanohano koa; a alona o Generala Nepekoischitzciny, ko ke Duke nui ukali poo i ke kea o ka papa ekolu o Sena George.
Ua nee mai nei ka Emepera o Rusia, a eia ke noho kokoke mai nei ma Darajo e kokoke la i Torno-Margarela.
NA MOKU KAUA TUREKE KIAI I NA MOKU RUKINI.
Vienna, Iune 29. - Ke holoholo mai nei o Admirala Hussein o na aumoku Tureke ma na kai o Moreia a me Iolkana me eha mau meku kaua hao Tureke, e kiai ana no ka loaa iaia he manawa e alualu kaua aku ai ia elua mau moku kaua Rukini.
NA KAUA MA ASIA.
Ladana, Iune 29. - Ke hoike mai nei na lono mai Pero, ke haalele nei na Rukini ia Batuoma, he kulanakauhale Tureke pili kahakai. Aohe mau lono oiaio loa i loaa mai.
Sena Peteroboro, Iune 29. - Ke hooia mai ne kekahi mau pomaikai ma ka hikina me ks lilo pio ana mai o kekhi mau palekaua o na Tureke i mua o Sevina ma ka la 25. Aohe nae hoikeia mai o ka poe make a me na eha.
Nu Ioke, Iune 30. – Ke hoike mai nei kekahi lono waea olelo mai Tarebizarde mai, ma ka Poalima i hala, ua lele aku na Tureke maluna o na kulana o na Rukini ma Batoume, a loaa ia lakou ka lanakila nui. Ua auhee aku na Rukini mahope o ke kaua hahana ana a me ka nui o na make i loaa ia lakou.
MA ME KAUOHA
Ua hookohuia o Mr. Thos F. Mullis i kela la i, Komisina no na Ala Malu a me na Hono Wai o ka Apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii. J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalalaina, Iulai 30, 1877. 818 3ts
Ua hookohuia o D. Taylor Esq. i kela la, I Luna Alanui no ka Apana o Lahaina, Mokupuni o Maui, ma kahi o J. C. Kirkwood Esq.
Keena Kalaiaina, Iulai 27, 1877. 818 3ts
Ua hookohuia i kel la, o John Stupplebeen Esq. I Agena Hoolaio Palapala Kepa no ka Apana o Kohala Hema, mokupuni o Hawaii, ma kahi o D. F. Sandford Esq., i waiho mai. J> MOTT SMITH, Kuhina Kalaaina, Keena Kalalaina, Iulai 28, 1877. 818 3ts
I KEIA la ua hookohuia o Mr. D. K. Fyfe i Luna Helu no ka Apana o Ewa a me Waianae, ma kahi o J. K. Unauna, i make. JNO. KAPENA, Kuhina Waiwai.
Keena Waiwai. Iulai 31, 1877. 818 3ts
Kuai kudala o na hoolimalima aina aupuni.
Ma ka Poaono la 25 o Augate 1877, ma ka hora 12 awakea, mamua iho o ka puka komo o Ahioiaai Hale, e kuaiia aku ai ma ke kuiala. I ka mea kaho kiekie, ka hoolimalima o na Apana Aina he la o ke Aupuni e aiho ana mawaena o liaao a me Mauoaialua, Hamakua, Hawaii. Uku hoolimalima, he $65 o ka makahiki.
J. MOTTSMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 24,1877. 817 3t
Ma ka Poaono, la 11 o Augate 1877, ma ka manawa a ma kahi o olelola mamua, e kualia ma ke kudala, i ka mea kuho kiekie, i na aina o "KAWALA," ma Kau, Hawaii. Kumukuai e koho ai, he $60. J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 8,1877. 813 3t
Ua hookohuia o Mr. A. W. Mio i keia la, i Agena Haawi alapaia Au Mare no ka Apana o Hamakua, Hawaii, ma kahi o G W D Halemanu i make
J. MOTTSMITH, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 25,1877. 814 3ts
Ua oluala i ke Alii ka Moi, ka hookohu ana aku i na Kepoimana malalo iho, i mau na a no ka Papa Hoopae Liuna Hana: His Ex J. M. Kapena a me Hon. A. F. Judd.
Haleahi, Io;ani, Iulai 3, 1877. 814 3ts
AHAAINA PALALA. – I ka hora 2 o ka auina la Poaha iho nei, ma ka Hale noho o Raymond, ma Kalihi, ua malama ae kekahi makuahine opiopio i la e hoomanao ai no ka hanau ana mai o kana kama W. P. Leiahini. Ua hoomakaukauia ka ahaaina e Mose Nalumi ma ko no ahaaina Hawaii nu hou loa. O na ono a pau, ua unoia a akoakoa ma ia papaaina. Ua hoohanohano ia ka papaaina e ke Kuhina Waiwai, Herbert na alakai uhane o Kaumaka pili a me Kalihi, na hookele lahui, K@peui Nemo o ka Naualo a me kekahi poe e ae.
Ka Nupepa Kuokoa
-ME-
Ke Au Okoa
I HUIIA.
Published every Saturday, $2 a year
HNOLULU, AUGATE 4, 1877.
Ke kauo ana a ke au o Kaua.
Ma na mea hou e puka aku nei ma ka pepa o keia la, e loaa ai i na mea heluhelu a pau ka mahae lua o na lanakila. Ma Asia, ua lanakila na Tureke, a ua auhee na Rukini; ma ke Denube hoi, ua alahula ka muliwai Denube i na Rukini, a ke aolo la lakou i na koa a me na lako kaua i ka po a me ke ao; a o na Tureke keia, ke emi aku la i hope me ke kaua nui ole mai. Me he mea la i ka nana aku, e hoomomoa ana lakou i ko lakou wahi ikaika a hiki i ko lakou palekaua elua ma Balakana, oia na kakai mauna i kukulu mua ia e ka mea nana i hana.
Ke hauoli nei na Tureke i ko lakou mau lanakila ma Asia, a me he mea la paha auanei, e hoeueu mai ia mau lanakila i ko lakou mau hoa paani iloko o ke kaua ma ke Danube, "imua e na pokii."
Oiai na Tureke e olili ana, ke moe ole mai la ko na Rukini mau maka, a o ka haka wale iho la no ia imua i Konatinopala, kahi e nuneia nei, e komo mai paha auanei he lima kokua hewa maloko.
Elua mau mea ano nui e haupu e ia nei mamua o ka hiki ana i ka pahu hopu. Ka mua, ka hoole ae i kekahi pauku o ke Kuikahi ma Parisa e hoemi ana i ka nui o ko na Rukini mau moku kaua maloko o ke Kai Eleele, a aole ne Rukini e komo aku i Konatinopela. O ka lua, ina aole e ae mai na Tureke i keia kumu e hoolala ia'ku nei, alaila, e lawe ana na Rukini ia Konatinopela.
Aohe hoi i hala aku na nune ana no na lanakila o kela a me keia aoao, hoea ana keia lohe, he kuka kamakamailo mawaena o ke Kuhina Noho o Beretania ma Berelina me ke Kuhikuhi Puuone kaulana o Geremania. Ua pane mai ke Kuhina Beretania, aole e ae aku ana o Enelani ia Rusia, e komo a noho iho ma Konatinopela; ua pane aku hoi ke Kuhikuhi Puuone ma ke ano nui, o ko na Rukini komo ana a noho iho maloko o ia kulanakauhale, oia wale no ke alanui e maopopo ai na hopena nawai la ke kaua i hoomaka.
Ma keia pane ana a Bisimaka, me he me la, ua maopopo piha o Geremania i na kumu a me na hoolala ana a Rusia, a pela no ko Geremania kulana mai ka mua mai. Ma keia mau kukai olelo ana, ua akaka lea, he koo ko Rusia ma kona aoao; a ina e komo mai o Enelani me kona lima wahine, alaila eia no o Geremania. I ka wa e ulia mai ai keia kaua ma o ke komo ana mai o Enelani, e hahai ana o Ausetria mahope o Geremania; ina aole, e mokumoku ia kona mau okana aina Geremania.
E kue ana no paha o Enelani i ko na Rukini komo ana e noho ia Konatinopela, aka, oke kuikahi o Parisa a Enelani e hilinai la, he hua palapala make ia, He mea kanalua ole, e noi ana o Rusia i kana noi a nui i kona wa e lanakila ai maluna o Tureke.
I ko makou hoomaopopo aku mai keia mamao, ke kauoia nei o Enelani ma kekahi aoao, a o Geremania ma kekahi aoao; a i keia la, ke huli aku la he maka a he maka, ma kekahi o na ninau ano nui loa i hoalaila mamuli o keia kana, he ninau nui no nae na Europa a pau e komo mai ai.
O ko Rusia ake nui i keia manawa, o kona lilo i mana nui ma ka moana. Aia ma kona kuauna na lako a pau e lilo io ai oia i mana nui ma ka moana. In e lilo io ana o Konatinopela ia Rusua, e lilo ana ia i kulanakauhale mana aumoku kaua no Rusia.
I ka hoomaka ana o keia kaua mawaena o Rusia a me Tureke, ua kukala ae o Enelani, e malama ana oia i ka hanohano o Tureke. Ua lawaeia mai nae ke Kuikahi o Parisa i kumu hapaimemeue no keia leo kukala. Aka, i keia manawa, aohe wahi malama iki o Enelani i ka hanohano o Tureke. Ina e pio ana o Tureke, alaila, auhe la ka hanohano a ua o Enelani e malama aku ai.
NA PALEKANA MUA O TUREKE MA TUREKE I EUROPA
O kela aina nui molale o Tureke e waiho kahelahela nei maanei aku o ka muliwai Denube, a e moe la hoi mawaena o na Papu kaua eha, oia o Rusika, Silesstiria, Varana a me Shomela, ua wae na Tureke ia mau wahi, o ko lakou palekana mua loa ia a o ka Alihizana nui o na koa Tureke ma keia wahi, oia o Abedala Korima. O keia mau papu a eha, he mau papu ikaika ia a ko Tureke i hilinai ai, eia wale no kahi unalu iki pana, aole i kekoke aku ua mau papu la i kekahi a me kekahi, aka, na mea mao loa. Nolaila, aole pahee loaa ana na kokua mai kekahi papa aku a i kekahi O Rusika, kahi waiwai nui loa, no ka mea, oia no ke kulanakauhale kahi e hoopio ni ke kaa ahi mai Varona mai, ke awa m kapa kahakai o ke Kai Eleele. Ke ku nei kekahi mau moku kaua Tureke ma Rusaka e keakea aku i ka enemi. I keia makahiki aku nei no ke kukulu hou ia mua ona mau papu lepo, a oa hoolakoia me na pukuaiahi kaulana a Krupp. O ka nui o na kamaaina ma Rusaka, he 30,000. I ka 1810, ua lawe pio ia no kea kulanakauhale e na Rukini, a ua noho iho lkou he elua makahiki. I ka 1829, mahope iho o ka hanaia ana o ke kuakini me Adrianople, ua hoohemahemaia ka hana hou ana, aka i ka 1853, na I paao hou ia kona mau palapu.
O Silistiria he kulanakauhale ia kona na kanaka he 20,000, a na elima paha manawa i hoopunua'i keia wahi e na Rukini mawaena o na makahiki 1773 a me 1854, a hookahi wale no ona lilo pio ana i na Rukini i ka 1829. O ka hoopuni hope loa ia ana, i ka 1854 ua na Alihikaua Rukini Gortchakoff a me Parkievitch, aka ua poho wale. Ua manaoia, oia hookahi ka papu ikaika i koe o na Tureke ma ke Denube.
O Varana, he kulanakauhale ia ma kapakai o ke Kai Eleele, a ua launa o Rusaka ma ka moe ana o ke alanui kaa ahi mai Varana aku a ilaila. He 30,000 paha ka nui o kona mau kanaka. O kona mau papu e pili ana ma ke aoao kai, ua hana hou ia a na ikaika loa, a ina noi e komo pe mai na moku kaua e kiai, alaila ua hiki iaia ke kali loihi me ka haawi pio ole, i ka manawa e hoopani iai e na Rukini. I ka 1610, ua lele kaua ia mai keia kulanakauhale ma ke kai mai a lilo pio. I ka 1786, oi hoopuni wal ina na Rukini a haalele wale, aka ma ke kaua i ka 1828, ua lilo pio ua kulanakauhale nei i ua Rukini mahope o ekolu malama o ka hoopuana ana.
O Shamaia, na eha o na papu, oia ka oi aku o ka ikaika. He ekolu ana mau kaui hoopuni i ko kilakila ai ola; i ka 1774, 1810 a me 1828. Aia ke ku ne keia kulanakauhale papu kaua ma ke awawa okea o ke kualono akau o na kakai mauna o Balakana, i poai ia kona mau aoao a ekolu e na pali kuhoho, a ua hiki ke hoonohoia i 50,000 poe koa ki i. He mea kanaloa ka hiki ke lawe pio ia keia wahi, aia wale no ma ka hoopololi ia lakou no ka manawa loihi.
Na Nu Hou Kuloko
I ke kakahaka onehinei, ua ku mai ma keia awa o Honolulu nei, he moku kaua Beretania, mai Victoria mai.
I ka hola 5 wanaao o ka la 30 o Iulai, ma Waiawa, Ewa, make iho ia o J. K. Unauna; a oia ka ewalu o na mea make i kanuia ma ka pa Iluna hou o Makiki.
I ke kakahiaka Poakahi iho nei na holo puiwa ae kekahi kaa lawe mea ai, ma ke alanui Kalepa, a i ke ku ia ana ma ke kihi mauka o ka Hale Kauka o McWayne, ua uahaha liilii, a hoehaia ke kahu kaa.
HANAU NUI HE MAKE WALE NO. – Ma ka la Sabati aku nei i hele, ua hanau mai he keikamahine na Kalanimalumalu no Kahuku pah, no hea ia. O ka umikumamalima keia o kana mau keiki, ua make he 14.
LUNA HELU NO EWA A ME WAIANAE – Ua hookuiluia iho nei o D. K. Fyf Esq. i Luna Helu no kela apana ahi auhau maluna ae.
HE ILIHUNE – Ua hoikeia mai i keia Keena kekahi lono, aia ma Waimea, Oahu nei, kekahi ilihune o Haia kon inoa. Auhea na Ahahui Hoola Lahui.
Eia ma ke Keena o ke Kuokoa e ike a ai ke kii muakake o na kahoa kina kahi a na aupuni eneenemi e hana nei i ke karaima kiekie he pepehi kanaka.
KA MOKUAHI HAWAII HOU, - Ua hoolahaia ma na nupepa Kaleponi, e haalele ana ko kakou mokuaihi hou ia Kapalakiko, ma ka la 20 o Julai a e holo pololei mai ana no Honolulu nei.
HE KEU A KE PEKE. – Aia ma Calcuta, Hineda, kekahi kanaka i oi iho ka pokole i ko Generala Tamu a me Napuolenu. He 3 wale no kapuai kona kiekie, a he 36 ka nui o kona mau makahiki
Ua ike iho makou maloko o ka nupepa Firani nona ka inoa "La Nature" o ka ia 26 o Mei, i paia ma Parisi, i na kai o ka ho ana o ka pele i puka ai iloko o ka moana makai aku o Keei, Kona Hema.
HE MAHUKA MANA, - Ua lohe mai makou, ma ka la 18 0 Iulai, na haalele ka mokuahi Ausetaralia ia Kapalikiko, a ua holo mahuka loa aeoei oia i Kikane me ka haalele mai ia Honolulu ne
MAKE I KA AINA MALIHINI. – I ka hora 10 o ke kakahiaka a 4 o Iune i hala aku nei, ma ka aina malihini o Kaleponi, make ihola o J. W. Kamahoi, he lele oia no ka Ahahui Hawaii Kalakaua. Aloha ino ia.
HALE KEAKA LIO HAWAII – E wehe ia ana ke Keaka lio Hawaii i keia ahiahi ma Ainahou. He mau mea hou loa ke hoikea ana i keia po. Oia ke kaula molio, he hulahula, kuwalawala a he mau hana e ae maluna o ke kaula. E hele nui ae oukou e ike.
KA KILAUEA HUAKAI HOPE LOA – Ua manaoia, o ka ke Kilauea huakai hope loa e holoholo ai, oia no ka holo ana i Kauai i kela Poakolu ae. Ina pela, o makou kekahi e hehi hope aku maluna o kaua mau oneki.
KE ALANUI HOU – Ke kilepalepa mai nei na hie hoaloha o ke alanui e manaoia nei e wehe i alanui hou ahikia Kapiolani Paka ma Kaneloa Ua ko no nui ka ilapa nui ma na akaakai a me na loi. Ua komo aku no hoi ua alanui la maka aioa o ke Kakauolelo nui o keia nupepa.
MAREIA – I ke ahiahi o ka Poakahi iho nei, Iulai 30, ma Manana, Ewa, Oahu, ua hoohuila ma ka berit o ka mare, o Rev G S. Kalana, o W. B. Rice me Miss. Debora Nalanai, ke kaikamahine hanai a ko makou makamaka Kepahoni E mahaluia olua.
He mau la wela keia o Honolulu nei, ke hele la a hoopu ka la i ke kula, a i ka po hoi, hana mai ka makika i kana hana paiakuli. He liilii wale hoi kela mea, o ke leo ka nunui.
KA ILI ANA O KA MOKU KUNA "LUKA" – Ma ka lokomaikai o Mr. S. K. Kupihea o Honomuni, Molokai, i ioai mai ai keia meahou malalo ihu nei: Ma ka hora 2 o ka auina la Poakolu, Iulai 25, ua kau i kula o "Luka" moku, oia hoi ka moku o Kimo Pelekane, ma Honomuni, Molokai.
[Ua pakele hou, a ua hoi mai a eia ke ko nei ma Honolulu, L H]
PONIPANI KAUAHAKAKA – Ia makou e nanea ana i na ea olooiu o ke kakahiaka nui Poakolu iho nei ma ka makou huakai holoholo kakahiaka nui ma ke alanui e hele ana i Laleo, aia hoi, e u ononi ana na leo o kahi kane a me kahi wahine mauka ae o Aala. E kipaku ana kahi kane a e kipupa ana kahi wahine. Poniponi no hoi ka laua hakaka ana.
Ke panipani paa loa ia mai nei na mokupuni o kakou i na lako kukolu hale o na aina e mai, a me he mea la, o ka hele pili a lauhala, o keia mau makahiki hoku aku i koe o mua nei, he mea hou ia e akaakaia ai! He mea maopopo, e puni ana kakou i na hale laau a e aiai mai ananei kuaaina i na hale o keia ano.
I KA POE LAWE KUOKOA. – I kulike ai me ko makou kula paa, nolaila, ma ka pula i hala aku nei, ua hooki makou i ka hoouna ana aku i na nupepa i ka poe i uku ole mai no ka hapa hope o keia makahiki. Ke manao nei makou, aole e hoihewa mai ana ka poe i hele ma keia hana ana. Olai aole e hiki ia makou ke pai i na nupepa me ka uku ole ia. O ka poemakemake i na nupepa, a uku mai i na dela no ke ola o ka nupepa, e loaa no ia lakou mai ka helu 27 mai.
NA ME MAMA I KA HELE – He hiki i ke kanaka ke hele wawae i 3 mile i ka hora, ka lio holo kiauau, i 7 mile; ka mokuahi, i 18 mile; ka muliwai kahe malie, i 7 mile; ka makani aheahe malie, i 9 mile; ka makani kona, i 36 mile; ka makani huricane (puahiohio), i 80 mile; ka lele ana o ka poka pu raifela, i 1000 mile; ka mama o ka leo i 743 mile; ka malamalama, 1 190,000 mile; ka uila, i 280,000 mile.
MAKE ULIA – I ke ahiahi nei, i ka wa a na kaa lio a pau e akoakoa ana ma Ainahou, aia hoi emi hope aku la kekahi kaa lio ma ka uapo loihi ma Ainahou, me ka wahine haole a me elua keiki maluna o ke kaa, a haule aku la lakou a pau iloko o ke kai. Hookahi keiki ouku hookahi makahiki, i make, a o ka makuahine a ma kekahi keiki kai pakele mai. Ina he kanaka keia, he kea o ka nukunaku ia. Aloha ino.
KUMU HOU O KA MAI LEPERA. – Ma ka nupepa "Ka Lahui Hawaii" o ka hebedoma i hala mua aku, ua ike iho makou i kekahi kumu hoaloa o ka loaa ana o ka mai lepera i na kanaka Hawaii, oia ka ke kukoloia ana o na mahiko ma Hawaii nei, a hele na kanaka e hana ma na mala mahiko e mahiai. Oia hooonaonaia ana e hana i ka la a me ka ua, kekahi kumu ia i loia nui mai ai ka mai lepera i na kanaka Hawaii. He kumu keia i lohe ole ia mahua, a akahi wale no i keia kalaimanao. Aole makou i manao he mea e loaa ai i ka lepera ka kele ana e poepoe loi, e kalua ai, a e kapu i na huli. Ina he mea mai ia, alaila, aohe nao kanaka e koe, e pau loa ana na kanaka o na aina kaupapaloi i ke mai. He mea hou keia ia makou, a aole o makou manaoio.
HE KEIKIHIPA IO ANEI? – Pela i hoike a ma Puualau, Pawaa, i ka Poaono Iulai 14, o Kalua Alulau kela, he kaikamahine Kamehameha I, a me Anakala. (w)Ka wahine mare a Kapaa hi(k) e ola nei ma Kahaluu. Koolaupoko, he I5 A.D. ko laua noho manuahi ana, ua kamau ia laua e ke Kanawai ma Kaneohe nei, oia ke ku ou o ko lana holo ana a noho ma ia Kona, nolaili, he Keikihipa io anei ia? Ke manao nei au, he hua ia na Satana, a he hooulu lahui no ke aupani o Diabolo, nolaila, i ko ai ke olelo o Palapala Hemolele, "E hoopai aku ou au i ka na makua hala a i na keiki, ahiki aku i ke Kuakahi a me ke Koalua o ka poe e inaina mai iau, a e aloha mai iau a malama i kou mau Kanawai. S. K. Pokea
Kaneohe, Iulai 30, 1877.
NU HOU HOPE LOA.
Ma ke ku ana mai o ka moku kiapa "Courier," i ka auina la o nehinei, mai Kapalakiko mai, na loaa mai na mea hou mai ka la 3 mai ahiki i ka la 12 o Iulai. Eia iho na mea hou malalo nei i Haule na manaolana o na Rukini ma Asia ouku,
Ke hoike mai nei na lono a pau mai Rusia mai, o na hoomakaukau kaua a me na kaua i hooukaia ma Asia, he mea poho wale.
He mau kana kai hooukia ma Tureke i Asia mawaena o na puali koa Rusia a me Tureke, a na na Tureke ka ia. Ua emi hope aku na Rukini.
Ua emi hope aku ka Alihikaua nui o o Rusia ma Asia, oia ke Duke Nui Mikaela a i na palena mawaena o Tureke a me Rusia.
O kekahi o na Alihikana Rukini oia o Tergurazoff i kona auhee ana mai ke kaua aku me na Tureke, ma na mauna aku kona lalama hele ana i ka pali me kona puali kaua ahiki i ko Rusia mau aina ponoi iho, me ka hoomanawanui ia hele ana No ke ino o ke alanui, ua hunaia na pokuniaha ma na ana a me na poopoo. I keia auhee ana, ua hele awiwi loa lakou, me he mea la, he 20 mile i ka la.
Ke imi kalaia mai nei, o kekahi kumu ka o keia emi hope ana o na Puali Kaua Rukini ma Asia, no ka nui o ka makani iho a me ka ua i haule iho ma ia aoao o ka aina, ahiki ole i na puali koa ke nee.
Ua kauoha aku nei ka Emepera o Rusia, e unuhiia mai na puali koa a pau o Rusia ma Tureke ma Asia. Ua nui ka nune mawaena o na aliikoa no keia kauoha. Ua noi aku nei o Generala Melikoff ma Asia, e hookuu iaia mai kona noho ana alihikaua me ke koi aku, e hookolokoloia ma ke kanawai koa. He anahulu paha i hela aku nei, ua hoole ke Duke Nui Mikaela, aole ia e lawe i na hewa o ka Generala Melikoff alakai ana.
O ke emi hope ana o na Rukini mai na kahua kaua aku ma Asia, me ke mea la he auhee maoli paha, a i ole, he hoohuli ano e ia ana ae paha o na kuhikuai ana no keia mua aku; ke oleloia, mai nei, ua anoninou ka o Rusia no ka Enelani hooweliweli, a no ka mea, ua ike no ke Emepera, aia he kumu hana huna ke elieloa la me Peresia e loko i ko Rukini mau puali koa ma Asia ma ke oki pu ana i na alanui kahi e loia ai i na Rukini na loko kaua a me ka ai po a na koa. Ua haaleleia ka hoomakaulii ana e pio mai o Kars i na Rukini.
NA RUKINI MA KE DENUBE.
O kahi mau a na Rukini e ae nui nei ma keia aoao ke Denube, eia ma Satava. A mai keia wahi aku ahiki i Konatinopela, he 495 mile, a he 60 mile aku, hiki i ka piko o na lalani manua o Balakina; 135 mile aku, hiki i Adrianople; a he 260 mile aku, hiki i Konatinopele.
Ua manaoia na 120,000 a oi ae na koa Rukini i ae aku ma kela aono o ke Deunbe.
Ua unuhi aku na Tureke i ko lakou mau koa mai Tanova aku, a me he mea la, ua kakali lakou aia aku ma na lalaui mauna o Balikana ua kana e hopukia ai.
Ke hoopuniia nei e Rusaka, a o na Puali Kaua Helu 12 a me 13 ke hoonohoia ana malaila e hoopuni ai, me Czarovitch ko lakou Alihikaua nui. A o ka Ukali poo o ka puali kaua helu 12 oia ka ukali poo e hoonohoia ana me keia Alihikaua nui. O ke Duke Nui Valdimir, oia ka alihikaua hana e alakai ka puali helu 12.
Mamuli o ka lilo ana o Tanova i na Rukini, ua loaa i na Rukini he kulana maikai loa, a e loaa aoa no lakou he ala e hiki aku kii Schipaka Pass. Ke manaoia ne e na mana koa maanei e hele aku ana ne koa o ke Duke Nui Nicolas, ma keia ala aku a hiki a Adrianopele, a malaila e hooweliweli aku ai ia Konatinopela mamua pono, a ia Somala mahope.
Ua haalele aku na Tureke i ko lakou mau laina kaua maYaotra, kahi a na Tureke i auhee ai i ke kaua mua ana me na Rukini me ka poino nui.
Ke olelo mai nei ka nupepa Manawa o Ladana me kona manao pepa penei: ua manaoio o ia aole e hiki i na Rukiai ke nee aku mua me na puau koa ma ke ala ololi pali o Balakina a hiki i ka wa e loaa ai i na Rukini na launa ma ke kukolu ana i kulana i oi aku ka ikaika i ko lakou mau kulana ma ke Denube.
MAKAUKAU ENELANI
Ua telegerapa mai nei kekahi mea kakau nupepa mai Konatinopela mai, e i ana, ua hoike aku ke Kanikela beritania i ke Suletana, aole i lawa o Enelani i ua wehewehe ana a na Rukini no na mea e pili ana i ko Rusia noho ole mai ma Konatinopela, a nolaila, ua hoouna mai oia he kua moku kaua aia ma ke kaikuono o Basika, a e hoouna ana i mau koa i Aegepta, no ka hoomakaukau ana i na keehina mua, ina e hiki ana i na Rukini ke ae mai maanei o na ialani mauna o Balakana, alaila, e ku makukau no o Enelani.
E hiki aku ana ka nui o na moku kaua Beretania ma Besika, ke huipu ia me na moku kaua i kanoha hou ia, i ke 24, me 150 pukuniahi, a me na kanaka mai ka 7,000 a hiki ka 8,000.