Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 32, 11 August 1877 — Page 1

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Shaun Kamakea-young
This work is dedicated to:  Hawaiʻinuiākea School of Hawaiian Knowlege

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA!

A ME

Ka Laau o kou Hale!

No Hea la?

KA I NO HOI NO KAHI O

WAILA MA!

 

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO

i ka ua mea o ka nani o

Na Papa, Na Laau.

A ME

Na PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU,

MA KE KIHI O

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

Honolulu

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA

makemake no ke

Kumukuai make pono loa

 

PAPA. PAPA. PAPA.

Na PAPA huluhulu,

Na PAPA manoanoa,

Na PAPA i kahiia,

Na PAPA kepa,

PAPA hole keokeo,

PAPA hole ulaula

NA LAAU! LAAU!

NA KUA,

NA KAOLA,

AAHO,

MOLINA,

PEAPEA,

PINE HULUHULU,

PINE I KAHIIA,

Na Papa a me na Laau Ulaula!

            PILI ULAULA

PILI KEOKEO,

PANI PUKA,

PANI PUKA ANIANI

IPUKA ANIANI,

OLEPELEPE!

 

PENA O NA ANO A Pau

Hulu Pena mai ka liilii a ke nui

AILA PENA!

AILA HOOMALOO,

WANIKI, PATE.

 

NA LAKO

o kela a me keia ano.

NA AMI-PUKA HALE,

NA AMI-PUKA PA

 

ANIANI!

 

Pepa hale me na lihilihi.

E LOAA NO MALAILA

Paakai Helu 1.

O KAKAAO a me PUULOA

 

            No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.

            O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaaʻku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio

814 3m 826

 

HE

IWAKALUA TAUSANI LEGUE

MALALO O KE KAI!

NA MEA

KUPANAHA O KA MOANA!

KE ALA O KA MEA HUNA,

A O KA MEA

POHIHIHI O KA 1866!

MAHELE II

MOKUNA XI.

 

MA KA la i hiki ai ka Nautilo ma kekahi wahi anoe o ka Moana Atelanika.  Aole hookahi mea i ike ole i ka oia mau ana o na wiliau wai welawela, i ike ia ma ka ino Gulf Stream (Waikahe Kaikuono).  Mahope iho o ka haalele ana i ke Kaikuono o Mesiko, ma ke degere 25, o ka latitu akau, ua mahae ia keia wiliau i elua mana; o ka mana nui, ua kahe loa oia ma na kapakai o Irelani a me Norewai, a oiai ia wa e kahe ana ka mana elua ma ka hema a like ke kiekie me ka muliwai Azora; a hiki aku ma na kapakai o Apreika, a mailaila mai hele ololo mai la, a huli hoi hou ma Anetile (Antilles).  O keia mana elua,--Ka i apo ae me kona wai welawela i ka moana huihui naue ole i kapaia ma ka inoa e kau ae la ma ke poo, oia hoi ke Kai Sargasso. a ua lilo ia i moanawai kuokoa ma ka moana Atelanika: aole paha i emi iho malalo o ekolu makahiki kona kahe wiliau ikaika ana a puni ka moana nui.  A oia hoi kahi a ka Nautilo e lana haaheo nei, a elike me na kula i ulu a hihipea ia e na mea ulu, pela no keia wahi, i ka paa i na limu a me na hua o na poai oluolu, ke hele aku la ka moku a paapu a hiki ole ke puka aku ma kahi aoao.  No ka makemake ole o Kap. Nimo e hoolauwili i kona mau sela ma keia mea, nolaila, ua hoemi iho oia i ka nautilo he mau  iwililei malalo o ka ilikai. Ua loaa mai ka inoa "Sargasso" mailoko mai o ka olelo Sepania, a o kona ano, he lehu o na limu.  A o keia lehu ka mea nui o keia kahakai.  A o keia mea ka mea i wehewehe nui ia e kekahi kanaka naauao o Maury, oia hoi ka mea nana i kakau i ka moolelo i kapaia ka "Physical Geography of the Globe," oia ke ano, "hoike o a mea Laau lapaau o keia Honua."  O ke ano nui o kana hoike ana i kaʻu nana iho; oia na mea i ike ia e na mea a pau o keia ao.  e like me ka waiho ana i kekahi apana pani huawai a o kekahi mea lana e ae paha iloko o kekahi poiwai e lana kaapuni hele ana iluna o ka wai, a o na hunahuna liilii e lana liilii hele ana, e pau ana lakou i ka hui ma ke kikowaena o ka ili o ka wai.  Ma ka hoohalike ana o ka Atelanika ke poiwai, a o ka Waikahe Kaikuono, ka wiliau pohai, a o ke Kai Sargasso ke Kikowaena i hui ai na mea lana a pau.

            Lawe aela au i ka manao o Maury a nana iwaenakonu o kahi a na moku e komo ai.  A kaa ae la na mea ulu maluna o makou e maewa hele ana; aia mawaena o keia mau mea ulu, he mau mea kupu olenalena a me na kumu o na laau i alaa ia mai na mauna o Anede a me Boke, a me na mea nohaha ma na muliwai o Amazona a me Misisipi, koe aku na iwikaele o na moku a me namea kaumaha e ae iloko o ke Kai, aole e lana iki ma ka ilikai.  Ma kekahi manao o Maury, o keia mau mea e waiho ana ma ka papaku o ka moana no na wa loihi, e lilo ana lakou i mau mea ano-e ma o ka hoopau ia ana e na wai, a hoolilo ia i me popopo, a ma ia hope aku lilo i lanahu.

            Iloko o koʻu nana ana i keia mau mea ulu,  ua hiki iaʻu ke hoomanao ae i na halukona ulalii a me na atinia, a me ko lakou mau kuwelu a lupe hele ana mahope; a aia iloko keia mau kuwelu he hua liilii, me he hua lanalana la.  I ka wa e kiko ai, loaa mai na pokipoki o loo o ke kai.

            P ka la 22 o Feberuari i ko makou holo ana iloko o ke Kai Sargasso, nui no hoi ma keia wahi na limu o kela a me keia ano.  A hala keia kai, hik mai la makou ma kahi ano mau o ka moana.  Mai ka la 23 o Feberuari a hiki i ka la 12 o maraki, mawaenakonu wale no mo ka Atelanika ka holo ana o ka Nautilo, me ka holo launa ole, he haneri legue ka holo iloko o na hora he 24.  O ka manao nui o Kap. Nimo, oka pau pono o na wahi a pau o ka moana i ka holo ia, a hoomaopopo ae la au, he makemake loa o Kap. Nimo e hoi hou i na kai o Auseteralia ma ka moana Pakipika mahope iho o ka hala palua ana o ka Lae hao.  A hopohopo loa iho la hoi o Nede Lana no ia hoi hou.  Oiai he moana nui, aole he nui o na mokupuni, e hiki ai ke haalele i ka Nautilo.  A hiki ole no hoi ia makou ke hoohalahala aku ko Kap. Nimo makemake, oiai ua lawe no kela i ka moku a kaawale loa, mai ka aina aku.  A ike iho la makou, aole e hiki ma ka ikaika a me ka maalea, nolaila, i iho la au iloko oʻu, E hoowalewale, a malia o puni mai, alaila, loaa ka hoi he wa e kau ai iluna o ka aina. A penei e hoowalewale ai: E hana e i olelo paa mawaena o makou a me ke Kapena, aole e hoike ia kana mau hana a me kona ola ana iloko o ke kai, mahope iho o ka pau ana o ka holo moana ana.  Aka nae, mamuli o ke ano kupaa o na olelo kupaa a Kapena nimo i kinohi, nolaila, ua ka-ua iki au i ke noi ana aku.

            Iloko o ka hala ana o na la he 19, aole he mea ano e i loaa ia makou.  O ka Kapena Nimo hana mau no, o ka huli buke iloko o na moolelo kahiko, a o kaʻu no hoi, o ka huli i na mea o ka papaku o ka moana,

            I na wa a pau a maua e huli like ana i keia mau mea, aole kela e kue a hoopaapaa mai i kaʻu, a aole no hoi au i kana.

            Ma keia holo ana o makou, maluna o ka ilikai ka holo ana i kekahi mau la,  a nolaila, ua ikeia aku kekahi mau moku e holo ana ma ke ala e hiki ia i Inia, me ke kau ana o ka ihu i ka Lae Hope.

            I kekahi la hoi, ike ia mai la makou e kekahi waapa alualu kohola, a hoao mai la e alualu mai ia makou , no ka manao he kohola, a e loaa ana he mau pahu aila he nui wale.  Aka, no ka manao o Kapena Nimo, aole e hoopau wale i ko lakou la manawa n ke kuhihewa ana mai no makou, nolaila, ua lumai koke ia iho la ka Nautilo iloko o ke kai, a ua hoopokoleia ka hahai ana mai o ua waapa la ia makou

            Hoomau aku la makou i ka holo ana malalo o ke kai, a hiki i ka la 13 o Maraki, ua hala hope na legue he 13.000, mai ka hoomaka ana mai e holo, oia hoi mai na kai nui mai o ka moana Pakipika.  A o ko makou kaulana ana ia wa, aia ma ka latitu hema 45˚, 37' a ma ka lonitu komohana 37˚ 53'.  O kahi no hoi keia o Cpt. Denham i ana ai i ka hohonu a he 7000 anana, aole i ku ia ka pohaku ilalo.  Ma keia wahi no hoi hoi o Lutanela Parker, o ka moku manuwa "Congress i ana ai i ka hohonu a he 15,140 iwilei, aole i kuia ke kepau ihlalo o ka papaku.  A no ko Kapena Nimo makemake hoi e ike i kaa hohonu o ka papaku o ka moana, no laila, hana iho la oia me kekahi kaula loihi, ma ke ano holua, i hoopaa i a ma ka huina he 45 degere, a ma na aoaoa he mau palaulau eha.  A i ka wa e hoopaaia ai o ke koru, alila, kope na palaulau eha me ka niniu loa, a pale ia ka ikaika o ke au o ka moana, a holo pololei loa ilalo.

            I ko makou emi ana a hiki i 7,000 na anana, ike aku la au he mau piko mauna eleele mailoko ae o ke kai, a i ka nana aku, he mau piko keia no na mauna kiekie loa, e like me ka Himele; a oia mau no ka hohonu. A iho nohoi ka Nautilo ilalo, mamuli o ka ume ana a ka mea kaumaha i kapuiia ai, a hiki ai makou i ka 16,000 iwilei (eha legue), hala ae la ka hohonu mau a ka Nautilo e luu ai, a he oi wale aku la no keia; a hoohalike ae la au ia makou me ka baluua, i ka lele a hiki iluna loa, i kahi e hiki ole ai i ke kanaka ke hanu.  A o na kaomi ana o ka ea ma na ao ao o ka Nautilo, ua like me 3,200 i kela a me keia 2-5 kuea o ka iniha hookahi o kona ili.

            Ma keia ano, kahaha iho la au me ka i ana, Akahi wahi e noho ai o keia aina hohonu, kahi hiki ole i ke kanaka ke hehi a holoholo hoi! E nana pu ae no kaua e Kapena Nimo; i na pohaku nui, na ana neoneo a me keia mau wahi hoolulu lalo loa o ka honua, kahi hoi e puwa loihi ole ai ka hanu ola! ka mea i ike ole ia ma kela a me keia wahi! a pehea la, aole anei e hiki ia kakou ke malama i keia mau mea i mea hoomanao?"

            Pane mai la o Capt. Nimo, He makemake anei oe e lawe i mea i oi aku i ko ka mea hoomanao?

            Ninau aku no hoi au, Heaha la hoi ke ano o keia mau huaolelo au e olelo mai nei e Capt. Nimo?

            Pane hou mai kela, Eia ke ano o ka'u mea i olelo aku nei ia oe, aole he mea oluolu e ae e loaa ai ona mea hoomanao, mamua o ka mea hooleleaka, a me keia mea e loaa ai na kii no keia aina moana.

            I ko'u lohe ana i kana mau olelo, loaa iho la ia'u he wa e hoike ai i ko'u kahaha nui, mamua ae o ka hiki ana o ka mea pai kii, maloko o ke keena hoonanea.  Wehe loa ia aela a hamama ka pukaaniani; a mamuli o ka ikaika launa ole o ka malamalama uwila i hanaia, ua moakaka lea na mea a pau o lalo o ke kai.  Lana malie iho la ka Nautilo me ka oni ole.  A hooleleia iho la ke aka o na mea a pau imua o makou, oia hoi na pali pohaku nui, me ke kukuluia ana o ka mea pai kii ma ka papaku o ka moana, a hala he mau sekona, o ka paa no ia o ke aka.

            A ke hoike akaka ae ne hoi au, a mai keia kii aku e ike ia ai ke ano o keia wahi i ike ole ia iloko o ka malamalama lani; ka pohaku mabala o lalo loa, a o keia mea hoi ke kumu o ka honua, o na ana hohonu, ua alanaia iloko ke ea, a o ke kae o waho, he oi, a he uliuli ka lihilihi o waho loa, me he mea i kapalapalaia la e ka poe kaha kii Flemish.  A ma o aku o ia mea, he huina aouli o na mauna.  O kekahi mau pohaku, ua nemonemo loa aohe uluia e na limu. A o ke kumu oi o keia ulu ole ia ana e na na limu, aole e hiki ia'u ke hoakaka aku ia mea, a o ko lakou ku ana, aia no ia iloko o ke one, aka nae, he paa loa aohe naue, me ka owaowaka mai malalo o na kuuna o ka malamalama uwila.

            I ka pau ana o na hana, hoolale mai la o Capt. Nimo ia'u, i ka i ana mai,  E pii kaua iluna, a mai hoino oe i ko kakou kku ana i keia wahi, a aole nohoi e pono ke hooloihi loa i ke ku ana o ka Nautilo ma keia wahi, iloko o na kaomi ikaika ana a ka ea.

            Puiwa ae la au a i aku la, Auwe! pii hou no ka kaua iluna

            Pane koke mai la kela ia'u, E paa pono oe!

            Aka, ua hiki ole nae ia'u ke ike iho i ke ke kumu o keia kauoha ana mai ana ia'u pela, a palaha e iho la au iluna o ka papahele.  A iloko nae o ka wa poniuniu o ko'u mau maka no ia palaha ana, ike aku la au he hailona ka i haawiia ae mai ke Kapena, o ka wehe koke ia ae la no ia o na ki, a pii ae la na pekekeu iluna.  Ia wa koke no i pii ae ai ka Nautilo o ka ea, me he baluna la mama loa.  Eha minute hiki makou i ka eha legue o ka hohonu, aole no hoi he hookahi mea i ikeia ma ia pii ana a ka Nautilo.

            (Aole i pau.)

 

            KALA MAOLI WAIALUA.-- Ma ka la 4 iho nei o Augate ma ka Ehukai o Puaena, ua pau i ka alapohoia e na opu lehulehu, ke ekolu mau Pipi i hoomaikeia mai ka Hale Kuai Pipi aku e ku nei malaila.  He keu ke dala o Waialua, ke puehu liilii la na Pipi ekolu i ka la hookahi.

           

            Ua kipu mai ka ua mauka o na awaawa o Nuuanu a me Manoa i na ahiahi a me na kakahiaka Poakahi a ma ka Poalua iho nei o keia pule.  E lawe mai i na hoi i na ea huihui oluolu, aka i ke awakea ae,  oia mau ka wela.

 

Nu Hou o na Aina E.

 

(Koena mai kela pule mai).

 

            Ke oleo mai nei ka nupepa Manawa o Ladana penei: Ke ehaeha nei na aupuni kuikawa, mamuli o ka lono i ahai ia mai ke haihai nei na Rukini i ke kanawai lahui, ma ka hoomau an ai i ka poino maluna o na Hale Oihana Kanikela. Ina ua hoopololei na Rukini i ka lakou mau pukuniahi i na Hale Oihana Kanikela a me kahi makaukau ole o Rusaka i ke palu aku, alaila, he luaole ko lakou hewa, a ua maopopo loa ko lakou kanahai ole ana mai, no ka mea, ua hoomau aku na Rukini i ke ki poka pahu ana i ka Hale Kanikela Bertania, mahope iho o ko ke Kanikela huki ana aku i ka hae Amerika.  Ua maopopo, ua kaa aku na Rukini mawaho o na palena pono i ko na aupuni noho makamaka.

 

Na ke Duke Nui Nikolasa i ka

Emepera.

 

            "O ka hana nui o ka ae ana aku ma kela kapa o ka muliwai Denube, ua holopono.  O Ristova a me na kiekiena e poai ana, aia lakou iloko o ko kakou mau lima.  O ko Gen Daragomirofa mau mahele (divisiona), me na puali pukaa mauna, o lakou ka mua o ka a-e ana aku.  Aia ma kela aoao o ke Denube, ma ke ahiahi o ka la 27 o Iune, ka Puali helu 8 a me ka Barigade Raifela Helu 4.  Eia ke aolo ia nei i keia manawa, ka Mahele Helu 35."

            Ke pulelo la ma Sana Peteroboro na hae a pau, a ua malama ia hoi he mau anaiana pule hoalohaloha i ke Akua.

 

Na kauoha i mau Toapido hou.

 

            Ua haawi aku nei o Rukini i ke kauoha, e hoouna mai i 100 toapido (mea hoopahupahu malalo ae o ka moana), a e hoouna kokeia i ke Denube a me ke kai Eleele.  Ua hooholo ke aupuni o Rusia, ina he mea hiki, eluku a e hooemu aku paha i na mokuhao Tureke a pau, mai na hookokoke ana mai i ka nuku o ka muliwai Denube, alaila, homaka o Rukini e kaua kue aku, me ke kokua pu mai o kona mokuahihao ma ke Denube a me kekahi mau moku hao lawe toapido e ae. Olelo kuahaua a ka Emepera o Rusia.

            Ua hoopuka ae ka Emepera o Rusia, he olelo kuahaua, imua o na makaainana o Bulagaria penei:

            "Ua ae aku ko'u mau puali koa ma kela kapa o ka muliwai Denube, ma ka la 28 o Iune.  Ua komo aku lakou iloko o ko oukou aina, kahi hoi a lakou i kaua mua ai me kekahi mau manuwa, no ka hookiekie ana ae i na kanaka Karistiano o Tureke.  Ke hoomau nei no o Rusia ia manao aloha ona i na Karistiano a pau ma Tureke, e like no me ka manawa ana i kaikai ae ai ia Serevia a me Roumania. Ua hoohaiki au i ko'u puali kaua maluna o ka misiona e loaa i na pono paa laahia o ko oukou noho kino kanaka ana, a e hookiekie ae hoi ia oukou mai ke kulana ae o ka ehaeha a me ke kuapapanui o na keneturia makahiki o ka popilikia a oukou i hoomanawanui ai a me na koko o ka poe aloha kanaka, i hoopulu i ko oukou aina.  O ka Rusia misiona o ke kukulu, aole o ka luku.  ua kaheaia mai oia e na kanawai paa o ka Mea Mana Loa, e hooluolu a hoolaulea i na ano kanaka waihooluu like ole a me na aoao hoomana like ole ma na wai a pau o Bulagaria, i nohoia e na lahui like ole.  Nolaila, na na lima o Rusia e malama i na Karistiano a pau mai na hoopilikia ia mai.  Aole o ka ehaeha no ka hoopaiia mai, aka, o ke kaulike pololei, ka mea nana e alakai i ka makou mau kumu hana.

            "E hahai me ka hoolohe, mahope o na kuhikuhi a na mana Rukini.  Maloko olaila, e moe nei ko oukou ikaika me ka nauweuwe ole.  Me ka ehaeha, ke pule nei au i ke akua, e haawi mai ia lakou i ka lanakila maluna o ka enemi, a e hoouna mai hoi ilalo nei i kona mau hoomaikai maluna o ka kaou mau kumu pono."

 

Na Generala Czaravitch i ka Emepera o

Rusia.

            Ua hoopuiwa aku he puali koa kaua lio, me hookahi batari pukuniahi i na Tureke ma Tanova i ka Poaono i hala, Iulai 7, a ua lawe pio mai i na kulana o na Tureke me na lako kana a me na baiki kaua.  Ua auhee aku na Tureke i Osamana Bazara. Ke kokoke aku nei ko makou mau koa hele wawae a me na puali pukaa i Tanova.

Na kaua ma ke Danube

            Ladana, Iulai 1.  O ka nune loihi a Europa i kali loihi ai, oia ka hiki i na Rukini ke a-e aku maluna o ke Danube a me ka ole, aia hoi, ua hala aku ia me ke kaua ole.  O ko na Rukini welau hema, aia lakou ke akoakoa la me Hasora, a o ko lakou mau koa a pau mawaena o Karilasa a me Ismaila, oia paha he 30,000 ka nui, aia lakou ma keia manawa, ke hele ia mai ka akau a ka hema o ka Danube, a ua hoauhee aku lakou i na Tureke, i ko lakou palekana alua ma Kaseneje a me na pa pohaku kaua kahiko o Roma.  Maanei, ua kauia kekahi mau pukuniahi kaumaha; aka, ke oleloia mai nei, aole i oi aku mamua o 10,000 mau koa Tureke ma Kuseneje, ke hui pu ia na koa kini owaho loa a me na koa e hoemu hele ia aku nei mai ke Danube aku.  Aole e emo a lohe kakou i ka hoopuni ia ana o Koseneje.

            O waena konu o ka puali kaua Rukini, ua a-e ae la lakou m Siminiza me ka maalahia a me kahi poino uuku, mamuli o ka lono hope; aka, aole nae he mau mea hou ano nui i ae ia e puka mai mawaena ona laina koa Rukini mai ka Poaha mai.

            Ua hoouna mai ke Kuhina Kaua Rukini, he lono waea olelo, no na kaua ana ma Asia, aka, aole nae he wahi olelo no ko na Rukini holomua ma ia aoao, kahi hoi a ke ao holookoa e nana aku nei o ka loheia mai.  Ke hoohuoi aku nei, malia paha, ua halawai na Rukini me na keakea, a o na holomua i loaa ia lakou ma ka hema o ke Denube,  aole i hololea loa, e like me na lono i kinohi.  Mai kinohi mai, he mea kupanaha loa i na Rukini, ka papa ikaika loa ia o na poe kakau nupepa, aole e ae ia lakou, e hoike aku ma ke akea, i ka nee ana a me ka hoomakaukau kaua ana.  aia wale no ka ae ia a ike ia ka hopena oiaio  Nolaila, o na kaua hou e hooukaia mai ana, malia e hoouna hou mai ana ia i palapala kino na ka Emepere i kona Emepire Wahine. e hoike aku ana i ka lanakila nui. A mamuli o ka manao ana aku, e holopono ana ka ae ana mai o na koa Rukini ma Siminizia, e like me ko ka welau hema a-e ana mai, nolaila, ua hiki ia kakou ke manaolana aku, ua a-e mai la na Rukini ma kela a me keia wahi a lakou i hoomakaukau ai; a ma ia a-e ana, e hooweliweliia'i na laina o Rusaka a me Varana, ma ka hikina a me ke komohana, e 150,000 Rukini.  O keia auanei kamea nana e hookikina aku i na Tureke, e hali aku na alo i ke Denube; a pela e lio ai o Sumala i waena.  a oiai hoi ka hema e kalele ana ma Osamana Baar, a me ko lakou welau akau ma Bazara Ejek.  E keakeaia ana o Wedeu, ke nee ae na puali koa Rukini a me Roumania, a nolaila, e waihoia ana o waena o Bulegaria, e piha pu me na koa mamua o ka hiki ana mai o 80,000 koa Rukini hou, e hiki ai ke hooheaini ae ma Tornu-Megurelii.

            Penei ke kakau ana mai a kekahi alii koa Farani makaikai mamua o ka ike ia ana o na mea hou ma Siminiza: "Heaha no ka hana aku ina e nui ka poino ma ka hiohiona ma ko na Rukini kaua ana mai ano i na welau a pau--heaha no ka nana aku ke koho lakou i na kulana kahi e nee aku ai mahope iho o ka a e io an aku ma kela aoao o ke Denube--he mea maoppo ma kahi e kokoke aku ana iwaenakonu, malaila ka enemi e kaua mai ai.  Ke holopono keia mau noonoo ana, alaila, e oki pu ia na na laina pale aku o Tureke i elua mau apana kaawale, a e waho ana nei o Bulagaria holookoa a hiki iluna o na mauna o Bilakana malalo o ko na Rukini mau alakai ana." Ka a-e kino ana o ka Emepera ma ke Deube.

 

            Bukaresa, Iulai 1. --Aohe mau lono hou i loaa mai nei ia oi no ke kaua ma kela aoao o Siminiza, aka, no ko ka Emepera nee ana nae kame ai lohe ia mai nei. Ua noho ka Emepera e nana kino i ke kipu poka pahu ia ana o Nikopoliaa, kahi hoi i hoolilo ia i lehu.  Mahope o ka pau ana o ke kaua ma Sistova a me Siminiza, ua a-e kino aku ka Emepera ma kahi kokoke i Sistova, a ua apo aloha ia mai oia e na makaainana Bulagaria.