Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 35, 1 September 1877 — Page 2

Page PDF (1.86 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  For my tutu Abigail & papa Herman who shared

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

kau ole, a hooweliweli aku la ia Adari-

nopele, ua kaua ia mai nei  ia e ko Ge-

nerala  Tureke Suleimana,  ko Tureke

eneu hoi, naua i hoopio hikiwawe i na

Monetenegero kipi, a penei na lono

oiaio :

            Kikako, Aug 7-Mai ka mea kakau

mai o ka nupepa Taribiune ma Ladana,

i lobeia mai ai penei :  Ua hiki mai nei

i keia la na mea hou nno nui, mai ke

kahua kaua mai.  Ua hoouka kaua mai

nei o Suleimana ia Generala Gouka, ma

Eski-Sagara, a ua auhee o Gen. Gouka,

a na alualuia mai oia e na koa Tureke

a hiki Hainbaghag ( Hainabagahe ),a

o ke ala mauna keia a Gouka i pii

aku ai, ua noho ia mai la e na Tureke.

O keia hoi hope ana mai nei o na Ruki-

ni, oia auanei ka mea e hooiaio loa aku

ai i ko ke Duke Nui Nikolasa manao paa

mai kinohi mai, o ka hooluli i na hoopono-

pono ana o kei kaua mai ke ano hoopono

pono aupuni maoli ana a i ke ano hoopo-

nopono kaua maoli.  O ka manao o na Ru-

kini mai ka hoomaka ana mai o keia kaua,

o ko na Rukini noho ana maluna o ko Tu-

reke mau aina a nui, alaila loa e hana koke

ia ke kuikahi e hoopau ai i ke kaua ua nui

ka aina i lilo ia lakou, a e lilo awanei ia i

kumu e hookomoia ai iloko o na hoolola ana

o ke kuikahi.

    Na Koa Kokua hou o Rukini

  Vienna, Aug 8.-Ke olelo ia mai nei, he

helona nui o na koa Rukini, kai a-e aku

ma o o ka muliwai Denube, ma kahi e ko-

koke ana i Tatekai.

  Rukaresa, Aug 8.-Ua hoouna hou ia

aku nei he mau puali koa Rukini e hoopu-

opui i na koa ma Pelevena a nolaila, o

ka haina hoi i keia wa, he 70,000.  A o

ka Puali Koa Roumania e a-e pinepine

aku nei ma o o ka Denube ma Nikopolisa

no lakou ka heluna he 25,000, o lakou au-

anei ma ka akau loa o keia  puali.

  Ua a-e hou mai ke Emepera o Rusiama

ka aoao kaua o ka muliwai Denube.

            Ko na Tureke auhee.

  Ladana, Aug 8.-Ke hoike mai nei na

lono he lehulehu, ma ka la 6, he 5,000

mau koa kaua lio Tureke i lele aku malu-

na o na Rukini mawaena o Lacara, he

wahi kauhale e kokoke aku ana i  Peleve-

na, a me ka muliwai Rusiea.  A o na Ru-

kini e noho ana malaila i oi ae ko lakou

heluna i ko na Tureke, ua hoaohee aku la-

kou i na Tureke, me ka ka pilikia nui ole

aka, aole nae ua Rukini i hahai loloa aku

mahope e kui a hoolawa loa i ko lakou la-

nakila, no ka mea,  aole makemake o ke

Duke Nui Nikolasa, e hoopau wale i ka

ikaika o na koa ma na kaua liilii e like me

ia ke ano.

            Ohi Koa hou Tureke.

  Konatinopela, Aug 8.-Ua hoolaha ia

ao he oleio kukala no ka ohi hou ana i

mau koa no ke kulanakauhale alii, a e ka-

ne mai ka 20 ahiki i ke 40 o na makahiki

ko ohi ia.

He mau hakaka.ma Jaslar a] me Lovitz.

  Ladana, Aug 8.-He elua mau mahele

ko kaua lio a he hookahi bataliona koa

hele wawae o na Rukini i auhee, ma na

hoouka kaua ana a i elua ma Jasler, ma ka

hema aku o @Risagaro.  He kaua hookahe

koko nui keia ma na aoao elua.

  Kouatinopela, Aug 8.-Ua telegarapa

mai o Gen. Osmao mai Pelevena mai, pe-

nei :  He ewalu bataliona kou hele wawae

o na Rukini me ewalu mahele koa kaua

lio, i lele kaua mai ia Lovatz inehinei.  Aka

no ko na koa Tureke hoapaipai hou ia ana

aku me elima bataliona koa hele  wawae a

me kekahi mau koa, mai Pelevena aku nei,

ua auhee akua na Rukini, me ko lakou po-

no, he 300 i make a me 600 i eha.

            He Kaua nui paha.

  Kikako, Aug. 10_Ua paniku loa ia na

lono mai ke kahua kaua mai no eha mau

la.  Ua manaoio ia, he kaua nui ke hoou-

kaia nei.  He mea hiki ole ke hooholo ko-

ke iho, he hana @maalahi no na Rakini ka

hoauhee ana aku ia Gen. Osmao, ina he

oia mau ke kulu na o na lanakila ma ko na

Tureke aoao, me kona puali ko ikaika.

@Malia paha o kahi kaua ma ka la 7, he

hoonaenae wale ana no ia, a aia ma ka la

iho mahope ke kauaio, a ke hele la i keia

wa ma Pelevena.  Aia he puali ko nui

 

malalo o @Czarowitch, ke huli pono mai la

kona alo i ka Alihikana Tureke Eyoub ma

ka hema, a ia Mohemet Ali maka akau. O

ka mua o keia mau puali kaua Tureke, ke

hooweliweliia mai la mai Rishgar, a o ka

loa, mai @Osmao @Bazir mai.  Ke manao

wa l e ia aku nei, aia malalo o Eyoub, he

48 bataliona koa hele wawae, 62 mahele

koa lio, a he 15 man batari pukoa ; a o ko

Mohemet Ali hoi, he 60,000 mau koa a pau

loi.  Ko manaoia aku nei hoi, ke hoouou

mai nei o Generala Sulemana i kona ala e

hiki mai ai ma ka @Balikana mai, i mea o

hiki ai ke hoohui ae me ko na Tureke lai-

na mawaenakou o.

            I keia po, e wehe hou ia na ka ha-

le keaka ho, no ka hoikeike aana ʻ aku imua o

ka lehulehu ao ka po mau loa, i ko Miss

Carlotta Puira @ maa ana, ka po mua

o ke kipa ana i ka wa e kulou ana na poo

ilalo, ka @ mua o ka holokaa hoala hookahi

ana. E hoike ana o J. Luproti i kona aka

mai kowalawala a pau. E hoike ana na

haumana a Mr. Derby i ao iho nei i ka hoo-

ikaika kino, no ka manawa mua loa. He

ae nui keia o na mea hana keaka. E hele

po, e iho mai.

 

 MA KE KAUOHA.

 

Kuai Kudala o na hoolimalima aina Aupuni.

Ma ka Poaono, la 8 o Sepatemaba, 1877, i ka hora 12 au

ina la, ma ka puka komo ma ka aoao mauka o Aliiolani

Hale, e kuaiia aku ana ma ke kudalaia ke apana aina. Au-

puni o @, e waiho ia ma ka apana o Hilo, mokupuni

o Hawaii, he 85 1/2 eka ka nui. Kumukuai e koho ai, he

$230.

            J. MOTT SMITH,

            Kuhina, Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Aug. 27, 1877. 832

 

Ua loaa mai kekahi lono pili aupuni i kela keena, oiai

ka wa e kaawale a @ ko @ Komisina a @

Nui, ia hoomana mai ka Earl Derbela Theo. H. Davis Esq.

a lawelawe ma ke ano kanikela Nui.

J. MOTT SMITH,

  Keena o ko na Aina e no ka manawa, Honolulu, Aug. 17, 1877    

 

Hoolaha Wai - He kanaono kumamaiwa ka nui o ka

poe i hoikeia mai i keia keena, ua hahai i na rula o ka

hookahekahe wai ana, mai ka la 21 mai o Augate.

            O ke kulana o ka hookahe ana i ka wai i keia wa, aohe

lawa, a nolaila i makemake loa ia ai, e hooko pololei iho i

na rula. No ia mea, ua haawiia ke kauoha i na makai, e

hoike mai i na poe a pau e loaa aku ana, e hookahe wale

ia ana ka wai; a mai keia la aku, he pono ka malama @

la na rula. ROBERT LISHMAN, Luna Wai Nui &c, &c.

Aponoia: J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina

Halewai O Honolulu, Aug. 25, 1877. 822

 

Hoolaha.

            O na Bona Aupuni Hawaii ma na puu dala he $100, $200,

$500, $1,000 a me $5,000 e uku aku ke aupuni he 7 keneta

no ka makahiki, a e ukuia iloko o aole e emi malalo o umi

makahiki, e @ no ke loaa ma ka puu dala e kau palena

ia @ a hiki i ka wa e hoike hou ia aie ai, ke noi mai i ke-

la keena. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai.

Keena Waiwai, Aug. 27, 1877. 827-2t

 

Hoolaha.

            O na Kahu malama keiki, na Lunahooponopono Waiwai,

na Lunahooko Kauoha a Kahu malama waiwai e ae paha,

e makemake ana e hoopukapuka, ke hoikeia aku nei ka

lohe ia lakou, e hoopukaia no na Bona Aupuni Hawaii,

na puu dala he $100, $200, $300, $1,000 a $5,000 paha, ma

ka ukupanee ma ka ono keneta no ka makahiki, ke noi

mai i keia keena a kaupalenaia no nae ka nui o ke dala

e hoopuka ai.  JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai

Keena Waiwai, Aug. 27, 1877. 832 3t

 

Wai! Wai! - Ke hoikeia aku nei ka loha i na mea a

pau i loaa ka mana hookahekahe wai, mai a @ aku

o ke Aupuni, mai keia kau a hiki i ka wa e hoohana hou

ia aku ai. Eia wale no na hora hookahekahe wai i ae ia

ai: Mai ka hora 6 a hiki i ka 8 o kakahiaka, a mai ka hora

4 a hiki i ka 6 o ke ahiahi. O ka mea @ lohe ole, e lawe

ia kona mana wai. ROBERT LISHMAN, Luna Wai Nui.

Aponoia: J. Mott SMith, Kuhina Kalaiaina. 521 3t

 

Ua hookohuia o Mr. W. Smith i Agena e hooiaio ai i na

palapala kepa no ka apana o Makawao, mokupuni o Ma-

ui, ma kahi o C K Kapule. J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 29, 1877. 821 3ts

 

Ua hookohuia Mr. C. Bertlmann i Luna hooiaio pala

palapala kope no ka apana o Anahola, mokupuni o Kauai, e

hoomaka ana mai ka la 21 aku o Iulai 1877.

THOS. BROWN, Luna Hooiaio Kope Aupuni.

Aponoia: J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina 821 3t

 

Ua hookohuia o Mr. Thos. F. Mullis i keia la i Komisina

no na Ala Malu a me na Pono Wai no ka Apana o Hama-

kua, mokupuni o Hawaii. J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 30, 1877. 818 3ts

 

Ua hookohuia o D. Taylor Esq i keia la i Luna Alanui

no ka Apana o Lahaina, mokupuni o Maui, ma kahi o J.

C. Kirkwood Esq.

Keena Kalaiaina, Iulai 27, 1877. 818 3ts

 

Ua hookohuia i keia la o John Stupplebern Esq., i Age-

na Hooiaio Palapala Kepa no ka Apana o Kohala Hema,

mokupuni o Hawaii, ma kahi o D.F. Sandford Esq., i wai

ho mai. J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 25, 1877. 818 3ts

 

Kuai kudala o na hoolimalima aina aupuni.

            Ma ka Poaono, la 22 o Sepatema, ma kahi a ma ka ma

nawa i hoikeia maluna ae, e kuaiia aku ai ka hoolimalima

o ke aina Pohakaa, Kalihi, Oahu, no ka manawa he eli

ma makahiki, Uku koho kiekie $15.

J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 27, 1877 822 3t

 

 KA NUPEPA KUOKOA

-ME_

Ke Au Okoa

I Huiia

Published every Saturday, $2 a year

 

HONOLULU, SEPATEMABA 1, 1877.

 

            Na mea hou o ke kaua.

 

  Ma ko kakou Kilohana o na hebedoma

aku nei i hala, a me ko keia hebedoma e

puka aku nei, na hoopuka makou i na mo-

olelo o ke kaua i hoea mai i kela la keia la,

a hiki i ka la 10 o Augate.  He oiaio paha

ia mau lono a pau, aole paha, aka, mai ke-

ia manao aku, e oluolu kakou e wae no

kakou iho i ke mea e koho ai, no ka mea,

aohe waea olelo i moe mai ma ka moana

a hiki mai i ko kakou nei mau pukoa, e

lohe ai la kakou i na nu hou i honunaia

ma ka waea i kekahi la, a hooleia mai hoi

ka oiaio i kekahi la ae.  O ka kakou nae e

hoomaopopo, oia keia :

  Ua ali mai ke : "kanaka mai," oia ho o

Tureke, a na hoike i kona ikaika a pau ma

Asia a ma Europa.  I ka wa a Rusia i aa

aku ia a kukala akea ae, ua hoopa oia i

na mea kaua ia ATureke, no ka luku hoona-

inoino o na Tureke i na Karistiano, ua ko-

ho e na mea a pau, a makaukau la oia e

hooko no ia Tureke kolohe iloko o ka umi

aole, eia ka aole.  O Enelani keia, ko Tu-

reke maka i hanai kahiko loa, ua hoomaka

oia e noonoo no ke komo ana aku e owao,

a e hui paha me Tureke ma ka aoao kue

like aka ia Rusia, nolaila, ua hooikaika

hou ae oia i kona mau aumoku kaua, e ho-

loholo nei ma ke Kaiwaenahonua, ua hoo-

una hoi i na koa ma kahi hiki koke ke kau

ohaia aku e hele mai ; a o kona lahui, ke

ae nei kahi poe, a ka kue mai nei kekahi

poe.  A no keia mau lanakila paha i loaa

mai nei ia Tureke maluna o na Rakini, ao-

le oia i hoeueu ae i kona mau poapua-

aka, ke noho nei oia malalo o ke koloka

pouli, me ka hoomakaukau kaua a malia

paha, e kaua pu ia aku ana oia iloko o ka

kaua i ka wa pokole.  E kakali ana paha

oia e loaa ona kokua nona, a e ahi ana la.

Ua hooikaika loa oia ia Auseturia, e moe

kahi laua ma ke kahi hana, aka, ke paa

mai nei nae o Gerena na ma ko Auseturia

koa.  Me he mea la o ka hookoia ana pa-

ha keia o ka moeuhane ana Emepera o

Rusia, Geremania a me Auseturia, ma nui

loa aku o ka poha ana ae o ke kaua, a la-

kou i hoohui pinepine iho nei:  Aole no he

mea i ike i ka lakou kuma hana oia mau

halawai pinepine ana, o ka lakou mau Ku-

hina nui wale no ; a o ua mau Kuhina la

a pau, ke noho poo nei malalo o na Eme-

pera pakahi, me ke kiai i ka nee au i a ke-

la a me keia.

   Aohe Emepera e ae malalo iho o ka la,

iloko o keia ao naauao, i haawi e hookahe

i na koko hala ole o kona mau makaainana

aloha, e make no na Karistiano, a na Tu-

reke i loko mainoino iho nei i kela mau

makahiki aku nei, o Rusia hemolele wale

no.

  Mahope iho o ke kaua nui ma Pelevena

i auhee nui ai na Rukini, i na la 30 a me 31

o Iulai, o ke auhee wale no ka haawina i

loaa mai i na Rukini.  O Generela Gouka

hoi keia, ko Alioikaua nana i pii akua ma

na kakai mauna o ka Balokana, a hala loa

aku i ka hema, ua auhee mai nei oia imua

o na Tureke ma Eski-Sagora, a me he mea

la e haelele ana paha oia i kahi i loaa iaia

mamua.  O na Alihikaua Tureke ma Bu-

lagaria, nona na inoa Osmon a me Meh-

mta Ali, no huipa hou mai nei laua i na

Rukini, imua o Tanuva, me ka hoopoino

aku la umikumamalima tausani koa Rukini

i make a eha, ina hoi he oiaio ia lono, e

hoopukaia aku nei ma kekahi wahi o na

mea hou o ke kaua o keia pepa e puka aku

nei.  Ke hoike mai nei keia mau hiohiona,

ke haki mai nei ka nalu o na Tureke ma-

luna o na Rakini, e nee ana a hiki paha

auanei i S stova ; a o ka puali kaua Rukini

ma ka hema o ka Balakana, e hoopuuiia

auanei paha, a i ole, aia oia mawaena o

na ahí elua.  O ke kapua o Rezinalike, ma

ka hema loa o ke komo ana aku o ke ala

mauna o Sipike, ua lilo hou ma i na Tu-

reke, a ke paa la lakou ia Selvi, ma ka

akau loa o ke kualono o na mauna.

  Ke oleloia mai nei, na ane kuhau ka ka

Emepera o Rusia, no ka holopono ole ana

o kaua papakuhikuhi kaua, aka, aole nae

i pau kona manao e hoomau no i ke kaua a

hiki i ka lanakila ana.  Ua hooona aku la

oia i ke kauoha i Sans Peteroboro, e ohi

hou ia i 250,000 mau koa hou, a e hoouna

wikiwiki mai i kona mau koa kiai kino,

noua ka nui, be 56,000 koa hele wawae a

me 8,000 kaua lio.  Me he mea la, o Pele-

vena ke kahua kaua paani o keia mau la

aku, no ka mea, aole oia e hoohakalia i

ke kii hou ana aku e hoihoi mai i na wahi

a na pamaikai i eo ai iaia.  Aka, malia pa-

ha, i ka wa a na Rukini e makaukau pono

ai, e makaukau pu ai no hoi me ka Alihi-

kaua Tureke, me kona puali koa nui e mo-

komoko me ka ikaika.  Aka, e wiki nae o

Rusia, no ka mea, o ka hoi mai koe o ka

hooilo o ua aina la, a kupono ole ke kaua

ana aku.

 

            Na Alii o kakou.

 

  Aole paha he wa mamua aku nei e like

me keia manawa, ka hoolawa likeia o na

mokupuni nui o kakou, me na alii hanau o

ka a na, e hele nei e makaikai.  O ke alii

ka Moiwahine Kapiolani a me ka Mea Kie-

kie Ruta Keelikolani, ua hala aku nei hoi

i Hilo, Hawaii.  O ka Mea Kiekie Liliuo-

kalani, ka Hooilina Moi o ke Kalaunu, aia

aku nei i ka moku o Kama.  O ke Alii ka

Moi, i Kauai aku nei, a ua hoi mai O a i

Koaa kulanakauhale alii.  A in a he oiaio

na lono, e hele kaapuni ana ke Alii ka

Moiwahine Kanemake Emma Kaleleonala-

ni, i ka mokupuni o Oahu nei, alaila, ua

lawa pono na moku.  Ke hauoli nei makou

i ka hoike aku, o ko lakou mau oia kino a

pau loa, he maikai wale  no, a ke kalokalo

ae nei, e hoomauia mai ka oluolu o ko la-

kou mau ola ana.

 

            Nunua kauaka Ainahou.

 

  O Ainahou, ma kahi e kokoke ana i ka

uapo o Likelike e pili ana, oia no kahi ha-

kinua a na kanaka a me ka pahu hopu o na

kaa 1 o, i ke ahiahi Puakahi aku nei i hala.

Ua hele a muimuia pono i na ano kanaka a

pau, mai ke nui a i ka liilii, a mai ke kiekie

a i ka haahaa loa.  Ua kohoia aole e emi

malalo o ka 5000 a 6000 paha ka nui o ka

poe makaikai.  O ka akahi a holo o keia

mokuahi hou i Maui a me Hawaii, kahi he-

le nui ia e ka poe makaikai, o ka holo hoi

o ka Moiwahine Kapiolani a me Ka Mea

Kiekie R. Keelikolani, oia na kumu nui

nana i ana ae na kanaka a akoakoa ana i

Ainahou Ua ukaliia ae Moiwahine e Kana

Kane Moi maluna o ke kaa alii.  A i ka

hokiia ana o ka Hae kalaunu ma ke kia

hope, na hooku koke mai na pu o Puowi-

na i ka lakou mkana mai he hoomaikai i

ka hele ana o na alii aimoku.  A i ka wa i

kuemi ai ka moku a hookaa ae ka ihu i ke

awa no ka puka aku, aia hoi, na huli mai

la ka moku ma kahi aoao, no ka pau loa o

kauaka ma ia aoao.

 

            Ka Milenio!  Ka Milenio!!

              Heaha ka Milenio ?

  Mai ka wa i puka mai ai na Misionari

ma Hawaii nei, ua lohe pinepine ia keia

hua, Milenio.  Ua paiia iloko o na himeni,

a na himeni ia iloko o na anaina nui, a ilo-

ko o na kula Sabati, me keia.

  " E oli ! e oli ! E i ae ka Milenio, &c. "

  No ka pohihihi, a no ka nui o ke kuhi-

hewa no ke ano o ka milenio, nolaila, ke

i we nei au i kuu peni gula e kakau i ke-

kahi mau mea no ke ano io o ka milenio.

  1  Ke ano maoli o ia hua milenio, eia ia,

honua i kausani makahiki.

  2  Nohea keia kausani makahi ?  Ma ka

honua nei no.

  3  Nohea ka manao no keia kausani ma-

kahiki ?  No ka poe ludio i huli i poe Ka-

ristiano mahope ; a no ka poe Karistiano

okoa mahope iho.

  Penei ka manao mua.  Ua hana ke Akua

i na mea a pau iloko o na la eono.  A hoo-

mana oia ma ka hiku o ka la, oia nei ka la

Sabati.

  O na la eono he mau hailona ia no eono

kausani makahiki.

  O ka la ehiku, he hoailona ia no ka hiku

o na kausani makahiki.  No l oko mai o Ha-

1  Io 90:4, keia manao.  " O na makahiki

he kausani imua o kou mau maka, ua like

no ia me kala inehinei. "  Aia ku ka honua

aoao kausani makahiki, alaila hoomaka ke

kausani ehiku, oia ke Sabati o ka honua

nei.  Oia hoi ka milenio.  He wa hoomaha

a maikai loa ia.  A pau ia, ka pau no ia o

ka honua.  Pohihihi  no nae keia manao. 

Ma keia manao oia mak.  2,000, ( 123 mak.

e koe ana )  ka hoomaka ana o ka milenio.

Hookahi kausani mak. ka loihi, alaila pau

ka honua, oia hoi 1123 msk. i koe,  alaila

pau ka honua nei.

  Pohihihi keia manao no ka milenio.  Ua

kukulu ia paha maluna o ke kuhihewa.  Ao-

le one kia paa e paa ai.  Nolaila, e waiho

ia aku ia.

  2  Ua manao ua Iudaio, aia hiki mai ka

Mesia i ke ao nei,e hoomaka koke oia i

kona alii ana ma Ierusalema.  A o ka loihi

o kona alii ana, hookahi kausani makahiki

ia.  Ka Mesia ka Moi, na haumana na lu-

na na Iudaio na kanaka.  He aupuni ia i

like me na aupuni o ke ao nei.  He wa mai-

kai loa ia.  E haki ana na auamo hooluhi.

Nui wale napono kino, na pono uhane.

Ma huahua loa ka pono, me ka naauao.

  A, ia Iesu i puka mai ai a lilo kekahi poe

Iudaio i poe haumana nana, me Ioane ma,

pela ko lakou manao mamua.  Ua pa i nae

ko lakou kuhihewa mahope o ka la Penete-

kook.  He kuhihewa ia manao no ka mile-

nio.  E waihoia ʻ ku ia.

  3  Nui na manao no ke ano o ka Milenio

mahope iho o ka make ana on a Lunaolelo,

oia hoi na Aposetolo.  O ke kahua hooka-

hi nae kahi i kukuloia ʻ i, oia o Hoik 10.1-7.

O ke kausani makahiki e hoopaaia ʻ i Satana

loko o ka hononu, oia ke kausani makahi-

ki e ola pu ai kekahi poe a alii pu ai me

Kristo.   Oia hoi ka Milenio.

  Aole au e hai aku ana i ka nui o na ma-

nao me ka lakou kue kekahi  i ko kekahi.

Ua heluhelu au i na manao, a nui ko ʻ u no-

onoo ana.  A eia paha ke ano io o ka Mi-

lenio.  Ka Milenio, oia ka wa e hoopaaia ʻ i

kekahi mau enemi koe i ka mahuahua ana

o ko Iesu aupuni ma keia ao ; a no ia hoo-

paaia ana, emahuahua nui anaka poe huli

mai ma ka pono, a lilo no Iesu.

  Eia ua mau enemi nei

  1  Ka holoholona.  2  Ke kaula wahahee.

3  Ka Deragona, oia hoi, o Satana.

  Ua akaka no o Satana ; Ka holoholona

me ke kaula wahahee ka pohihihi iki.  Aka

ma ka huli nui ana, me ka noonoo o ka poe

naauao, eia no laua, Ka mana Popa, me ka

mana Mohomeda.  Ua maopopo loa he mau

enemi nui lana e kue ikaika ana i ka aoao

Karistiano euanelio.  He mau mana hoo-

maau a pepehi i na haumana io a Iesu.

Aka, e hoopio ia ana laua.  Ma Hoik. 19:20

Ua paa ka holoholona, a me ke kaulawaha-

hee a ua kiola ola ia ka lani a elua iloko

o ka loko ani e ea ana i ka luaipele.  He

waoana ia no ka pau ana o ia ma mana

kue elua.

  Aia a hookoia keia wanana, alaila, e ho-

opaa ia Satana, ka poo o ka aoao Pegana,

a e kiola ia iloko o ka hohonu, kona wahi

halepaahao ia, ahiki i ka wa hookolokolo

nui.  Aole paa mao ilaila iloko o ka wa

kali.  Akahi paha a paa i ka wa loihi, oia

hoi, hookahi kausani makahiki.

  Ma ka nana aku, aole i pau, i keia wa,

ka holoholona, ame ke kaula wahahee.

  Ikaika no ko laua kue ana i ka huli ana

o na kanaka mamuli o Iesu.  Aole nae i

like ko laua mana kue i ke a wa, me ko ka

wa mamua.  Ua emi, a e emi mau ana a

pau aku no.

  No ka mau ana o keia ʻ mau mana kue

elua, ua akaka, aole i hoopaaia Satana.

Nolaila, aole i hoomaka ka wa milenio.  Mai

kuhihewa nae kakou no ke ano o ka wa

milenio.  He wa maikai no.  A no paa ana

o na enemi nui ekolu, e emi loa ana ka he-

wa, a e mahuahua loa ana ka pono.  E

kukulu ia ʻ ua no ke kea o Iesu ma kela wahi

ma keia wahi a nui wale ka poe e holo ana

ilaila, a hahai mamuli o Iesu.  Aka, aole

e pau ana ne hewa, aole e pau ana kanaka

i ka huli mai.  Elua enemi nui i koe, ke

koko, me ko keia ao.  E koe ana na hoo-

maloku, na hoomanakii a lehulehu.  Lakou

o Goga, me Magoga.  Hoik.  20:7-9.

  Aia a hookuu hou ia o Satana, kii oia ia

poe me ka poe e ae ana i kona hoowalewa-

wale ana, e hoao hou e hookahuli i ke au-

puni o Iesu, e hoka ana nae.

  O keia aloha mua ana o ka poe i okiia

ko lakou poo no ka hoike ana ia Iesu, &c.

p 4, a me ko lakou homalu pa ana me

Kristo i hookahi taulani makahiki, ma ka

lani ia alii pu ana.  Aole i kakou ia, eia ia

ma ka honua nei.  He wahi kupono ole ka

honua nei no ka noho ana o ka poe i make

aole hou mai.  He mau kino okoa ko la-

kou, he mau kino uhane, a ike ole ia paha

e ko kakou mau maka maoli.  He pohihihi

keia ala hou -- keia alii maoli ana o Iesu.

me kona kino maoli ma ka honua nei.  E

waiho ia aku no ia manao.

  Aia a hiki hou mai Iesu me kona kino

no ka hookolokolo nui ia.  Hoik.  20; 11-15

  O ka poe e iini ana, e hiki koke mai ka.

Milenio, e pule mau lakou e hoopau ia ka

holoholona me ka kaula wanahee i kapaia

o Satana, alaila, e hoea mai ka Milenio

Aole nae oia he wa hoomaha, he wa hana

nui ia kokua nui, holoholo i o a ianei e

hoohuli ana, e paipai ana, e ao ana, &c.

ano like no me keia wa.      LAIANA.

 

            Na Nu Hou Kuloko.

 

            He mau la makapehu loa mai

nei eia o Hoaolelo nei i ka ia ole.

 

            Ua holihoi aku ka manuwa Beritania

Albatross i ke ahiahi Poakahi iho nei, no ke

awa kahi ana i haalele  aku ai a holo mai

no Honolulu nei, oia o Victoria.

 

            Aole i hooneia mai ko na lani i ka

hookuiukulu mau ana i na paka ua, i keia

mau ahiahi a me na kakahiaka aku nei i

hala, ma na kualona a me na awawa mau a

pono mai o Honolulu nei.

 

            Kipakuia-Ua lohe mai nei makou, na

kipaku ka Ekalesia o Waianae, Oahu nei

i ko akou haiolelo, a ua haalele oia ia wahi

Aole i maopopo loa ia makou ka oiaio o keia

lohe, a heaha la ke kumu i kipakuia ai.

 

            Ua holo aku nei i Kikane o Ka-

pena H W. Mist. ka Agena o ka Papa

Hoopae Lima Hana, no ka imi ana i na

lima hana e manaoia nei e loaa mai ana

ma na mokupuni ma ka hema.

   Palapala aina hou.--Ua loaa mai nei na

kope oiaia o na palapala  aina o keia mau

mokupuni, i kahaia maluna o ka pohaku i

paiia ma Piladelapia, eia ma ka Keena o

ia Papa Hoonaauao.  O ke kumu kuai, he

$5. pakahi.

 

            Ma ka nana aku me na maka ka-

naka, ua nele loa maoli ka loaa ana o ke

kiaha rama mai ka Hale Kuai liilii rama

mai, aka, aole no nae e pau ana ka ona o

kekahi poe.  Nohea mai la ?

 

  Mau mokuahi Kudala.--Ua hoolaha ae-

nei ke Kuhina Kalaiaina ma ka nupepa

haole, e kuana aku ao i na mokuahi " Like-

like"  a me ke " Kilauea"  i ka hora 12 awa-

kea o ka la 6 o Sepatemaba.  No ka Like-

like, aole e emi malalo o ke $97,000; a no

ke Kilauea, aole e e ui malalo o ka $5,000

 

  Hana hou -- Ua lono mai makou, ua li-

lo mai i ka hoolimalimaia ka hale pohaku

o ke aupuni i ko olohelohe iho nei, mau-

ka iho o ka Hale Dute  kahiko e kokoke

aku la i ka makeke kuai ia, i ka Hui Ha

na Hao o Honolulu nei, a ua hoomaemae

hou ia ae i keia wa.

 

  " Hale Waipuolo."--Ua lohe mai ma-

kou, ua wehe aenei o Samuela N. Eme-

kona, ma ke kulanakauhale elua o ka mo-

kupuni o K ku hewa, oia o Waialua, i ka

hale hookipa nona ka inoa maluna ae,

" Hale Waipuolo "  He elua dala ka uka

o ka la, no ka moe a me ka ai ana.

 

  Io pipi uahi.--Ua lohe mai nei makou,

ua makaukau kekahi haole ma Waimea,

Hawaii, me kana mau  mea hana, no ke

k@ulai a me ke puhi ana i ua io pipi ma-

ka i ka uahi, a e lawe ia mai ana i Hono-

lulu nei e kuai ai.

 

  He moku kuna hou.--Ua ku ae ma Ka-

palakiko, ka moku kona Wailele i kapalina

no Mr. Frank Cook o keia kulanakauhale,

ma Ludlow.  He wahi moku maikai pela

ka oleloia mai, he 48 tuna ka nui.  He 70

kapuai a me 9 imua ka loa, he 19 kapuai

ka laula, a he 7 a me hapa kapuai ka hoho-

nu.  E hooholo kokeia i na oia i Maliko,

ke ku mai.

 

  " Na Haawina o ka hora "--E haawi

ana o William N. Limaikaika Esq. keke-

ikukane hiapo a Rev. R Limaikaika i ma-

ke, maloko o ka Halepule ma Paleula, ma

ka hora 7 1/2 o ke ahiahi  Poalima aenei,

Sepatemaba 7, no ke kumu manao maluna

ae, " Na Haawina o ka hora. "  Ulu komo

e hele ai e hoolohe, he 50 keneta.

 

  Lawa poi paha Kona, Hawaii.--Ua lohe

mai makou, ua huolawaia aku nei o Kona

a Hawaii, a ua hala loa aku  la no paha i

Kau, me na pai kalo i lawe loa ia mai nei

mai ka mokupuni mai o Kauai.  Ua uali aku

ua moku kona " Kamailel" ame "Jenny i

na pai ai i haiia aenei maluna.

 

  He ahulau mahiko.--Ua lohe mai ma-

kou a ua ikemaka iho  nei, he ahulau ma-

kemake kanu ko nui  loa maluna o kekahi

poe kanaka maoli i keia manawa.  Ke hoo-

papau nei lakou i ke kamailio no ka hele i

Kau, oia ka ke keo a o ka helu akahi no

ia o ke kiekie o na aina mahiku ma Hawaii

nei.  Ke paipai aku nei makou,  i mua a

pomaikai.  Aole ke kamailio wale.

 

  Ewalu la hoopahao--Ua hookoloko-

loia iho nei ka haole nana i aihue i ka

waapa o Mr. W. L. Wilcox, a makou i

hoike mua aku ai i kela pepa aku nei, e

ka Lunakanawai Hoomalu, a ua hoouku

ia he 8 la e hoopaahao ai ma ka hana

oolea, a me ka uku moi i $5.00  Ua nune

na haole me na kanaka no keia hoopai

ana, a ua hoopukala kekahi palupalu ma

ka nupepe haole, e haohao ana i keia

hoopai.

 

  Owai la auanei ka oi ?--O ka Kilauea

holo kaapuni oi loa o  ka loaa, mai na ohua

a me ua ukana mai, no ka holo ana aku a

hoi mai ahiki i Honolulu, o a ka huakai ho-

pe loa a ka Puuku Briso iloko o Mei a ho-

lu aku nei oia i Kapalakiko.  He elua tau-

sani a me ehiku haneri dala !  A ke laua

nei ka mano e kela a me keia e ui ae ana

na loaa o keia maikai mua a ka "Likelike"

mamua o kela puu dala o ke Kilauea kahi-

ko holoholo ia a apulu.  aka, loaa no nae

keia puu dala iaia.  Eia ka makou, e hui

mai o Likelike me ka puu dala $3,500.

 

  He pohina nahi nui kai ike ia ʻ ku e

kokolo ae ana mai Kalihi aku  a Ewa i ka

la inehinei, me he mea la he pau ahi nui

paha ma Koolau.

 

  Ka Hotele Hawaii.--Ma ke awakea Po-

aha iho nei, mamua iho o ka puka o ka

Hale Hookolokolo Aupuni, ua kuai kudala

ia ʻ ku ka hoolimalima o ka Hotele Hawaii

no na makahiki 5, e hoomaka ana mai Se-

patemaba 1 aku,  a ua lilo ia Mr A. Her-

bert, ka mea iaia ka malama i keia mana-

wa, no ka $2,350.

 

  Waapa mai Lahaina mai.--I ka hora 11

o ke kakahiaka Poalua iho nei, na honua

mai ka ona miliona o Lahaina, oia o Kimo

i kekahi waapa, a ua ku mai ua waapa la

ma Honolulu nei i ke kakahiaka Poakolu.

Ua manao waleia e ka poe mawaho aku

nei, he hana nui ka  Kimo i hooona mai ai

i ua waapa la, oia poho ke kuai ia Likeli-

ke, aka, aole nae makou i lohe maopopo

mai.

 

  Hoomana ma ka Hale Keaka Lio.--Ua

hoolahaia ae ma ka nupepa haole o ka Poa-

kolu nei, e malamaia ana he anaina hooma-

na maloko o ka Hale Keaka Lio i ka hora

7 a me ka hapa o ke ahiahi Sabati (apopo)

O na mea e hanaia ana, he mau haiolelo

pokopoko a he mau himeni.  O ka poe puhi

ohe kekahi o ke aupuni, e pahi ana i ka

lakou mau moa kani.  Ua konoia na mea

a pau e hele e hoolohe.

 

  Ahaaina na Kalihi--Mamuli ka loko-

maikai o ka mea nana ka ahaaina oia o

Richard Antone, he Pukiki, ua konoia mai

au e hele aku ma kana ahaaina, i ko ʻ u wa

i hiki aku ai, ua piha pono na papakaukau

i na kohi kelekele a ka puukolu, ua hoonuu

a liliha i ua mea momona.  Malaila pu ae

ke  Kanikela  Pukiki  J Perry a me kana

wahine a me na keiki, a me kekahi poe pu-

kiki e iho.  Ua hookaawaleia no hoi ka na

wahine papaaina ma kekahi hale e aku me

ko lakou mau makamaka.  He mau hana

lealea kekahi i hanaia ma ia la.  Ua mala-

maia me ka maluhia aohe haunaele.

            Makaikai.

  Pinana na aweawe hee.--Eia ma ka pu-

ka komo o ka Halekuai Buke o Wini, ke-

kahi palapala aina o Europa, me na palena

o kela a me keia mana nui o Europa, i ku-

hikuhiia ma na ano like ole.  O Rusia ke

aupuni i  hoohalikeia me ka hee a me na

aweawe e lalama ana i o a ianei.  O Tureke,

na hoohalikeia me ke kanaka e moe ana i

ka moeuhane  palauolelo,  ua umiia kona

puanai a me kona wawae e Rusia.  O Fars-

ni ua hokeia e like me ko M@kenahone, a

o Geremania e ana no ana i ka pukaniahi,

me he mea la e kiai aku ana no ia Farsni

me ka makaukau no ke kaua aku.  O Itala

e moe loihi ana me ka Pope ma Roma.

O Emelani hoi, e okulokala ana o John

Boil.

            Ua malama ae ke  "Kama Alii-

wahine au moana o na ale kuehuehu hui-

hui o ka Pakipika, he wahi paina luau

ma kona Home luakahi ma Emma Villa,

Kahehuna, i ke ahiahi Puakahi aku nei

o kela pule i hala.  Ua hoonaneaia ke

anaina alii, e na leo mele o na keiki hime-

ni o ke Kama Alii Wohi, Kaiulani, i ka-

paia  ma kona inoa Ihilani kapu,  " Kawe

kiulani Club. "  Ua maikai na leo  mele i

haawiia no kona hanohano alii, oiai ka

mahina e puka poaeae ana iloko o na ku-

lu koikoi o na paka ua o Kulanahakoi, a

e aheahe lai malie ana hoi ka leo o ka

Hanohano, mana welalau huihi o ka po,

me he mea la, e haena ia iho ana o Kala-

ui Kapili, mamuli o kona kono ana mai e

launa pu aku makou ma kana papaaina

eehia, na paina a lawa, e like me kona

aloha makaainana.  E welina auanei e

ke Kana a Kupaakea, hiwahiwa ka la-

hui Hawaii.      Emma Villa.

 

  Hukai mua a Likelike.--Ma ka Likeli-

ke huakai mua loa ma na awa  ma ka hi-

kina aku nei o Honolulu, i holo ai i ke ahi-

ahí Poakahi iho nei, Augate 27, ua loaa i

keia mau Alii a me ua kanaka malalo iho

ka hanohano o ka hoao mua aia:

  Ke Alii ka Moiwahi Kapiolani,

            Ka Moi Kiekie R. Keelikolani,

            His Ex J M Kapena,

            His Ex J O. Dominis.

Hona H M Whitney, E O Hall, S G Wild-

er kana wahine a me 3 keiki, Mrs Kapoo-

loku, Mrs K Kahalepouli, M ss Robinson,

Mrs Noble,  P C Jones, kana wahine a me

ke keiki, Samuel Parker a me ka wahine,

J Wahineana, C E Bancroft, Rev H Bing-

ham a me ka wahine, Miss Kate Haley,

Capt. McIntyre a me 2 kaikamahine, Dr J

W ght a me ka wahine, C Minieke a me

ka wahine, S L Austin, G W M.cfarlane,

H N Greenwell, D Kaukiu a me ka wahi-

ne, O B Spencer, C N Spencer, Mrs Ada

Van Winkle, Miss A Von Winkle, Mrs B

F Josse yu, A Hutchinson, A Meliah, Mr

Armitage, H W Cornwell, wahine a me 2

keiki, G Gray, P Oppergelt, Mrs Kuhewa,

J S Kekukahiko, J N Kalaikawaha, F

Nathaniel, Esther Nathaniel, H S Judd,

Mrs. Richardson, Kahuila, H H Williams,

Mrs I Y Davis, Mrs D M Flitner,  Mrs

Ashman,  Aleona,  Akana, Miss K Judd, C

Taylor, Miss Emma Napoliona, Mrs Kama-

ka, A M Oro@f, J Meek, Chas Arnold, J

R Mills , W H Rickard, W O Smith, W H

Bailey, a me ka wahine, Mrs. T H Hobron,

Mrs S Kipi, D W Glover, G S Bond, J W

Gay, G Armstrong, R A Lyman ame 255

paha ohua oneki o mua.