Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 35, 1 September 1877 — Page 3

Page PDF (2.03 MB)

This text was transcribed by:  Elizabeth Parks
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

 

O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni

Moi kumukanawai—ia mea

aku a ia mea aku.

(Kakauia e J.H. Kanepuu).

--

            O Kamehameha I Kunuiakea, ua hanau ia paha oia mawaena o ka M.H. 1730 a i ka M.H. 1740 paha, a na nohoalii oia i ka M.H. 1790 a oi aku a emi mai paha.  Ua make oia i ka la 8 o Mei m.h. 1810, oia hoi ka la io Hoku, a he Poakalu ia la.  A ua kapaia ke alii kiaaina o Hawaii, ke keiki a Kalanimoku laua me Kiliwehi, oia noi o Leleiohoku, o lele i Malani, ka leina a Nahienaena i ke kapu.  A oia no hoi ke kane a ke 'lii ka me iekie Ruka Keelikolani, a makuakane hoi o Kinau, keiki i minamina nuiia i make ai ma Kohala paha i ka M.H.. 1859.

            A ma ka make ana o Leleiohoku i ka m.h. 1848, no ka pau ole o ko ke Aliiwahine minaminaa i kana kane, nolaila, ua lawe ae oia ia Kalahoolewa i keiki hanai, a ua kapaia kona inoa o Leleiohoku.

            Ua kaulana kona noho Moi ana, a ua eehia ka lahuikanaka mai Hawaii a Kauai.  A ua kaulana kona Kumukanawai he Mamalahoa, he mamala hoe ke ano, na pake le mai oia mai ka mamala hoe mai a kekahi enemi kuwaho mai, a ka aoao o Keona Kuahuula keiki a Kalaniopuu moi o Hawaii me Kanekapolei, he alii no Kau, nolaila, ua lawe ae oia i kona Kumukanawai paa.  "E hele ka elemakule a me ka luahine a me ke keiki a moe i ke ala," oia hoi ua pau ka luku, ka pepehi, ka powa, ka aihue a e noho malu ke aupuni mai o a o  o ka Paeaina.  A ua koe no nae na hana malu ike ole ia.  A ne lehulehu na mea a pau o kona manawa, a hoopau aku la i kona make ana.  He aupuni aikapu nae kona.  Ina paha na hiki mai ia wa ka aoao hoomana Bihopa a Vanekona i olelo mai ai, "E hoi au a i ke aupuni o Beretania, a hoouna mai i mau kumu nau, e hoopau i ka hoomanakii,ala ke Akua ma ka laui.  Aia hiki mai na kumu e ainoa oe."

            Ina la hoi paha i hiki mai ia, aoao hoomana, ina la paha ua ikeia ka pono a ia aoao.  He ao mua paha ka lakou i ka olelo haole, aole paha.  He like no paha me ka lakou nei ae.  Ma ka olelo maoli o ke aupuni poepoe o Hina ka makuakane hanai o Lo Hipa.  Ua pane ae la wau i ke aupuni poepoe, oiai hoi ka olelo Hawaii he olelo poepoe e poai wale iho ana no iwaena o na tausani kanaka he 50, a oi aku paha a emi mai paha.

            Kamehameha II, Liholiho I – Ua hanau ia keia Moi ma Hawaii paha i ka m.h. 1797.  I ka manaoia na Kamehameha I laua me Kalani Keopuolani kekahi alii nui niaupio o keia aupuni, a ma kahi olelo ia aua hoi, na Kalanimoku me Keopuolani oiai, o Kalanimoku no ke kane e noho pu ana.  A ma ke kaulana ana, ua lilo ke keiki na Kamehameha I ma ka haawi ana a Keopuolani.  Ua make hoohalahala loa o Kalanimoku e hookeekee ai, a hele ninau aku la oia i kona makuakane ia Kekua mauoha e olelo ana, a olelo aku la, "aohe paha ou alii nui e kuu makuakane i lilo ai kuu keiki na Kamehameha I?"   Olelo mai ua makuakane, "He alii nui au na Kekaulike me Halau, he moi no Maui."

            A olelo hou no o Kalanimoku ia Kama kahakulani kona makuahine, "Aohe paha ou alii nui i lilo ai ka'u keiki na Kamehameha I," olelo mai ua makuahine, "He alii nui au no Kula."  Oia hoi keia mau lalani mele malalo nei:

"Eia o Kamaka,

O Kamakahukilani,

Ke 'lii o Kula,

O Kula hoe hewa."

            A no ke aha la i lilo ai kuu keiki, wahi a Kalanimoku, olelo mai na makua, ua pono ka haawi ana a ke alii i no keiki ia Kamehameha, ke mea iaia ke aupuni, ua noho kanaka aku kakou malalo o Kamehameha.  A ma ia olelo ana mai Kekuamauoha, ua emi okoa ko Kalanimoku manao huahua.

            Ua lilo ae o Kamehameha II:  Moi no keia Paeaina, oiai aole oia ka mea a ka lahui e manao ana, o Kinau ke keiki mua a Kamehameha I, oia ka Moi i manaoia, a no ka hilahila o Kamehameha I ia Keopuolani, oia ke kaikamahine a kona kaikuaana haku a Kiwalao.  A ua komo aku o Kamehameha i ua kaikamahine haku e hoohaunia, nolaila, waiho keia manao iloko o Kamehameha, a i kona @ ana, haawi oia i ke aupuni no Liholiho, i uku panai no kona makuahine a Kamehameha i hoohaumia ai, a he mea nani e maikai e maikai ai ka pi o ana iho o ka makuakane i ke kaikamahine a pela aku no na 'lii nui o Hawaii nei.

            O ke Aupuni o keia Moi he hoopau i na kapu o kona makuakane, a he aupuni i na kapu o kona makuakane, a he aupuni palapala kona, e ao na kanaka i ka palapala.  Aole i luihi kona noho aupuni ana, ua holo aku la oia i Beretania Nui me kana wahine me Kamamalu I, a kauoha iho la oia i kona Aupuni ia Kauikeaou'i penei: "ke holo nei au i Kahiki, eia ku oukou alii o kuu kaikaiua, i holo au a i hoi mai, na hoi mai, i hole au a i hoi ole mai, na loaa iho la no ko oukou alii o kuu kaikaina.  Pela ka Liholiho olelo.  Ua holo aku laua i ka la 23 o Novemaba 1828, a ua make ma Ladana i ka malama o Iulai, 1824, i ka 27 o kona mau makahiki.  He olelo ana nui kane, "o ko'u make kamalii no ka keia, aloha, ino."  A mahope o ka make ana ua hoakoakoa ae o Kini Keoki IV ia Boki, a me Kekuanaoa a me ko lakou poe i holo pu ai me Beretania, iloko o kekahi keena ahaolelo nui, a olelo mai o Kini Keoki IV.

            He nui kuu minamina no ka make ana iho nei o ko oukou alu; a, o ka laau no i lapaau ia iho nei, oia no ka laau e lapaau mau ia nei i na alii aui o Beretania nei, a no ka nui o ka mai, ua hiki ole i ka laau ke hoola iaia."  (Aole i pau)

--

KA HAIOLELO ALII A KA MOIWAHINE

Victoria ia ka hookuu ona i ka Ahaolelo

 

            I ka au na la Poalua, Augate 14, na heokuu aku ka Moiwahine o Beritania Nui a Emepera wahine o luia i kona mau Ahaolelo elua mai ko lakou akoakoa aoa, a penei kana haiolelo:

            E kou mau Haku a me na Keonimana: Ua oluolu au e hookuu aku ia oukou mai ka ka lawelawe ana ma na hana Ahaolelo.  Ke mau nei no ko'u launa hoaloha a makamaka ana me na aupuni a pau.  Aole au i manaoia i ka hoo kaika, mai ke manawa mai i hoomaka ai ke kaua ma Europa, Hikina, e malama a ka maluhia lahui, aka aole nae i holopono.  I ke kukala ia ana o ke kaua mawaena o Rosia a me Tureke, na kukala ku au i ko'u makemake e koika wa e like ka loihi me ka hoopoino ole ia mai o ko ka aina mau pomaikai.  O ua mau pomaikai la a'u i hoomaopopo ai, ua helu papaia maloko o ka palapala i hoounaia i ke aupuni o rusia, a ua loa i mai ka pane makamaka a ia aupuni.  Aole loa au e hoole hope i ko'u hooikaika ana,  ke hiki mai ka manawa kupono, no ka pahola ana i ka maluhia malalo o na kumu e malama ia'i a hoohanohano o na aupuni kaua a me pomaikai o na a lahui e ae.  Ina e hoopoinoia mai ana na pomaikai a ko'u Emepire, alaila e hilinai piha au maluna o ko oukou mau koku mai no ka malama ana mai la'u.

 

Na Mea Hou O Kau, Hawaii

            No ka la. – He oi keia o ka m.h. a ka La i ike ia iho nei, aole i kana mai, ke hele 'ia a "moa onoono o Puna i ke 'kua wahine" i ka ua mea o ka le, ua panoa ka aina, ua puehu ka lepo, ka hoomaka mai nei ke ko e maloo, a ke emi mai nei ka ulu ana ma kau wahi, e kuai i ka hoihoi o ka mea mahiai ko a pela pu no me na mea kaou e ae a o kekahi kuma no keia o ka wi ana o ka aina.

            No ka Ua.—Ua hoonele ia ka ua iloko o keia mau malama e hele nei, o ka "Ua haao" ka ua kamaaina o Waiohiau nei, o ka "Ua Kaulaau" ko Kapaliiuka, oia mau ua i keia manawa, ua malihini ia, a nolaila haule ino ai ka manaolana ke hapai ae ina mea pili kino o ke kauaka, ua nalo a nalowale loa, ua pau ka ike ana ia laua, na wehe i ka pili hooko ia loko.

            No ka Ona—Ua nui a mahuahua ka ona ma keia a paua i keia manawa, aole pio ke kinai ia me ka wai, aole no hoi i kekahi mea e ae, aole ao hoi i ka pule ikaika o ke kauaka pono, he ole loa no, no ka mea, he lua pele a mau loa keia iloko o keia mau makahiki, o ka maua kanawai, he mea a o e ia, o Kea a ke kiekie i keia hana, a ma na wahi e ae, ua lawa nae keia hana, ua haule pu no me ka maluhia o ka la o ka Haku a ha hana wale no paha ka poe i ano kupaa maoli iho, o Okolehao ka @ a o keia diabolo, o na poe @ o ke Aupuni, aia la ia pohe ihea, "na kaiko aole lakou, o @ alaka ma ka'u e iae nei."

            He Pake ua make. - Ua manao ia o Lauli Pake i make, i pepehia ia, a penei ke ano. Aia ma ke kahakai o Kapapala, ua loaa aku ke kino o Lauli e waiho ana me kona mau pono a pau, o ka mea i loaa ai, o Kaloma a me kana wahine, ia laua na pono kino o ka pake kahi i huna ia ai, a ma ka ike ana o Kaaua k. a me kona mau hoa ia puolo ma ka lima o Kaluna, ua ninau ia, hai mai kela, he ole no ka pake, a ua kamilio iho la lakou ia mau mea a pau, a papa aku la o Kaloma aole pono ke hai i kahi mea e aku, a hoi aku la o Kaloma me kana wahine i ko laua wahi, palapala iho la o Kaaua ia L. Kewelena, Makai nui o Hilo a ia S.W. Kamake @ o Kau nei, na Kewewelena i lawe mai nei e hoopaa ia Kaloma i ka hale paahao o Kau nei, a lawe hou ia'ku nei i Hilo e paa ia ai.

            Me ka ihu ia @. - I ka Poaha la 9 o Augate, ua oki ia ka ihu o Kalua k. he makai oia o Kapaliuka, na kekahi haole i ona i ka wai hoopupule kino, a no ia ona o ka haole, kii aku hoi o Kalua e papa, e @ mai ana kela i ke kanikani, o ka moku ae la no ia o ka ihu, he mea liilii loa ia i ke @ pili koko o Rusia.

            Me ka Lunahooponopono ko'u mahalo, a me na keiki ulele hoa kepau ko'u welina pau ole. Owau no me ke aloha.

KAULUHINANO.

Augate 15, 1877.

 

NU HOU! NU HOU!

Kukaepele i Hanaia ma Honolulu nei !

E FREDRICK VEHLING

 

He kukaepele maikai loa keia!

Ua like kona ano ma ke Kukaepele o ko na Aina e.

AOLE E NELEKA A INA WA A PAU

E kokua kakou i na hana mikiala kuloko

o ko kakou aina hauau.

E hele mai e ike, a e kuaiia ma ka Hale.  Kaai o   A. L. KAMIKA, Helu 44, Alanui Papu. 506 3m 831

 

OLELO HOOLAHA

KUAI A KA ILAMUKU!

            MAMULI o ka mana o ka Olelo Hooholo, i hoopaiia la e ka Aha Hookolokolo Kiekie, no J. @ DICKSON ka pono, no na dala he @, kue ia S. APANA, ka mea @. W.C. PARKE, @.

Honolulu. Aug. 29, 1877. 427 4ts 525

 

Ekolu mau A pana Aina!

            E KUAIIA ana ma ke kudala i ka hora 12 awakea o ka Poaono, Sepatemaba 18 ma kuu Hale Kudala, ma Honolulu. Aia ma @ keia mau apana, a he Loi ka hapanui. He @ eka ka nui.

C.S. BARTOW, Luna Kudala. 822 2ts 821

 

KAA KUAI !

KE makemake nei ka mea nona ka inoa malalo iho, e hoolilo aku ma ke kuai i kona kaa holo lealea a me ka lio. O ke kaa, ua hanaia a paa, me ka pokaa kila, a aia ke ku nei me ka maikai. O ka Lio, he Opiopio ia, @ a ua maa loa i ke @ kaa, a he lio kupono no na ohana e hopohopo ole ai. Aole ona @ ma ke kaona nei. Ua manaoia e kuai ma ke kumukuai makepono loa. D.K. FYFE (Paipu)

Honolulu. Aug. 29, 1877. 822 5ts 825

 

NALOWALE A AHIUEIA PAHA!

            KUU LIO kane ulania i hookuuia ma ke kula o Kaimuki.  Akaui ae no i malama o ka nalowale ana, ua huliia a aohe loaa. O kona haa kuni aia ma kekahi uha hope penei, A.  He wahi kiko keokeo ma kona lae.  O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ma kuu hale noho i Kalihiwaena, e uku no au i $1.00 makana.    (822 2ts* 823)                BENITO

 

KE HAI E aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau ma ka Poe Aina Hawaii nei, ua waiho mai ka @ Hoolimalima i hanaia a hooholoia mai ka la 1 mai Iulai, M.H. 1877 aku nei, malalo o na aelike ana o na aoao eiwa. Nolaila, aole e ae ia kekahi puaa a ka poe e, e hele wale ma kahi i lilo i ka Hui. Ina e hele a komo ma kahi hoolimalima, e uku ia i $2.00 no ke poo hookahi, ke poino na wahi o ka Hui; no ka Lio, Bipi a holoholona e ae, e uku no e like me ke kanawai. Nolaila, e hoomaopopo iho na poe a pau ma ia @, no ka mea, o na wahi o Rula @ nina ole mamua a pai mua @. @ ka muliwai o Apuakehau a ka muli o Pilipo, i ka Hui.

W.H. NAILIPELAPELA, Puuku o ka Hui.

Waikiki-kai, Aug. 29, 1877. 822 1t* 825

 

E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano ke nana mai i kela ke hookapu loa aku nei makou i ko makou aina kuai e waihoia mawaena o Pawaa a me Waikiki-waena, nona na eka he kanakolu me eha ili @, na eka i lilo mua i hoikeia ma ke Sila Nui, Helu @, aole loa e hele na holoholona Lio, Bipi, Hoki, Kekake, Hipa, Kao a me na puaa, aole hoi e kii i na laau me na pohaku a me na pono e ae maluna o keia aina. E lilo keia i olelo paa mai ka la e puka aku ai keia hoolaha, a o ka mea kue i keia, e hopu no makou mau Luna, oia o Kamamao a me Kalaau@pu a e hopu @ i $1.00 no ka holoholona hookahi, a ina he kanaka kai kii kolohe, he elima dala, e like me ka mea i haiia maluna.

Antonig J. Lopes,        Keliopunui,

D.W. Kalua,    Kuapuu,

D.A. Ka@ole, W.@ Kaaiaio,

John Silva,       Hookaea

Manod Antonio Fernandes.

822 3t* 824

 

HALE KEAKA LIO HAWAII !

Ma Ainahou

CHARLES DERBY,  Luna Nui

 

HE MAU MEA HOU LOA KE HANAIA'NA i keia po Poaono,  Sept. 1 Hora 7 me ka hapa

            E hanaia ana i keia po POAONO, kekahi mau hana hou loa, oia hoi he mau keiki liilii maluna o ke KOALI a me na laau owiliwili.  He kaikamahine holo lio, he ilio i aoia i na mea hoakaaka, he ki pu i ka wa e ku ana ilalo ke poo a me na hana e ae no.  E hele nui mai.

            E KUE ANA I KA Olelo Hoolaha a C.S. Bartow Luna Kudala, ma o Cecil Brown ka Lolo, i hoopuka ia ma ka nupepa Kuokoa o ka Poaono, la  28 o Augate, M.H.. 1877, Buke 26, Helu 33, e olelo ana, "Kuai o ka Aina i Moraki ia," oia hoi, he mau Apaa Aina Ekolu e waiho ia la ma Honaunau, Kona Hema, mokupuni o Hawii.  i haawi ia William E. Wright k a me Emily K Wright w ia A. S. Clehorn, ma ka la 16 o Iune, M H 18 0.

            Ke hoolaha a u nei, ola Olelo Hooluha, aole he oiaio aole no hoi i kupono iki i ka manao o ke Kanawai, no ka mea, o ka moraki i hoolahaia e William E Wright k a me Emily K Wright w., kana wahine mare, aia no ia malalo o ke Kanawai o ka M H 1858-9.  "O ka Aha Kiekie wale no ka mana e hoopaka i ka Olelo Hoohoo, e kuai ma ke kudala i ka aina i morakiia, ke hoopa ka mea nana e paa ana ka moraki, mahope koke iho o ka manawa i oleloia ma ua moraki la."  Aole i ka lolo a me ka Luna Kudala ka mana @ hooaha a e kuai aku ina ainu i morakiia, oiai e pua ana ma alo o na Kauawai i hoikeia maluna.

            Nolaila, o na mea nona na inoa malalo a ma ko laua Loio, ke hoike aku nei, o ka poe a pau i manao e kuai mai i na Apana Aina i hoolahaia no ke kuai aku, mai noho a koho mai, o poho auanei, oia na Apana Aina i ole oia e kuai kudalaia ana ma ke Keena o ka Luna Kudala ma Honolulu, ma ka la 15 o Sepatemaba, M.H. 1877, aia wale no a hanaia e like me ke Kanawai.

            A ke hoikehou aku no o ua mau Apana Aina la, aole ia no na mea na laua i moraki aku, aka, no na mea wale no no ia na inoa ma kela hoolaha, no laua wale no ka mana e hoolilo aku ia hai maiaio o ka moraki, oiai ua mau Aina la e paa la ma ko laua inoa.

Ma o ko laua kokua G.R. Kaiasukane} THOMAS R. WRIGHT  Ma o ko laua kokua  G.B.WILLIAM J. WRIGHT

Honolulu, Aug. 29, 1877 822 3ts* 824

 

E IKE auanei na kanaka a pau o kela a me kela ano, owaii o ka mea nona ka inoa maialo nei, ke papa aku nei au la oukou, mai home mai oukou i kuu wahine mare ia MRS. KAAUHAU, no ka mea, ua haalele mai ola i ko maua berita mare, ua hele aku ola ma kona manao lalau iho.  Ina oukou e hoaie mai ana iaia, maluna no o oukou ko oukou poho, aole au e hookaa ana.   E hoolohe i keia.  J W Kanakanui  Niuili, Kohala, H., Aug. 24, 1877 824 4ts*

 

E Hoolohe ! E Hoolohe !

  Ke kauohaia aku nei na hoa a pau o ka Puali Pualu Haku Ponoi, Mahele A., e akoakoa ae ma ka hora 7 o ke ahiahi Poakolu, Augate 29, no ka halawai mau. He mau mea ano nui kekahi e haiia aku ana. E hele mai na mea a pau. Ma ke kauoha.

J.H. KAIOPA, Kapena Mahele A.

Honolulu, Aug. 15, 1877. 830 2t* 821

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO O KA

Mokuahi Hawaii

LIKELIKE !

KAPENA MARCHANT.

Poalua Sep 4 5:30……………………………………Kaapuni ia Hawaii

Poalua Sep 11 3:40............................................Kaapuni ia Hawaii

Poakahi Sep 17 3:30…………Mahukona a me Kawaihae a hui mai no

Poaha Sep 20 5:30……………………………………….Kaapuni ia Kauai

Uku Kumoku mai Honolulu aku.

A hiki i Lahaina a pela maluaa mai………………………………$ 5 00

   "      Maalaea           "       " ……………………………….  7 00

   "      Makena            "          " ………………………………..  5 00

   "      Mahukona,     "      " ……………………………….. 10 00

   "    Kawaihae,         "        " ……………………………….. 10 00

   "    Kailua,         "       "……………………………….. 10 00

   "    Kaawaioa          "          " ……………………………….. 10 00

   "      Hilo                  "          "………………………………... 12 50

   "     Kau,                  "          "…………………………………15 00

Uku kaapuni ia Hawaii………………………………………….21 00

A hiki i na awa o Kauai…………………………………………5 00

Uku kaapuni ia Kauai…………………………………………..12 00

Uku ohua Hawaii oneki………………………………………  2 00

 

Aole aie no na aku ohua

Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.

A ole keena o hope e lilo, ala wale no a kaa no na mai ka aku moku.  Aole e ilika hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke oie e kakauia ka loaa ana mai.

E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai. SAMUEL G. WILDER (Waila,) Agena

Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.   (891 3m)

 

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

            AHA Hookolokolo kiekie o ko Hawaii Pae AIna. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o @ w. o Kalihi Oahu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai L. McCully, Olelo kauoha e hoolaha ana no ke noi ana mai, e koho i Lunahooponopono Waiwai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala nei o Thomas Conner k., o Honolulu e hoike mai ana o @ w., no Kalihi, Oahu, ua make kauoha ole ma Kalihi, Oahu, ma ka la 17 o Augate, M.H. 1877, a e noi ana, e hawwiia ka palapala hookohu Lunahooponopono waiwai ia @, a me ke koho ana iaia i kahu malama waiwai no @.

            @.

LAWERENCE McCULLy, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

W.R. Castle, Loio no Thos. Conner.

Ikea: Jno. E. Barnard, Kakauolelo 822 3ts 824

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina ma ke keena @ imua o ka Hon. A. Francis Judd, ma ka waiwai o W. @, i make. He noi e 2.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o @, ka Lunahooponopono o ka waiwai o W. Na. o Honolulu i make, i ka palapala noi, e aponoia ua hoolilo he @, mai loko ae o na dala he $250, i loaa iaia, e hanaia a hooponoia ka moowaiwai, a e @ ka waiwai e waiho @ ma @ malu @, a e hookuu iaia a me kona poe hope mai ka noho Lunahooponopono aku.

            Nolaila, uakauohaia, o ka Poakolu, ka la 5 o Okatoba, A.D. 1877, i ka hora 10 A.M. imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana ia noi, a o ka poe a pau i pili, e hele mai a e hoike, ina paha he kumu e ae ole ia ai ia noi, a e hoike mai hoi i ka poe kuleana i ka waiwai. A ua kauohaia, e hoolaha i kela kauoha ma ka nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu, no ekolu mau hebedoma mamua ae o ka manawa e hoolohe ai.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P.A., Aug. 26, 1877.

LAWERENCE McCULLY, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: Jno. E. Barnard, Kakauolelo 822 2ts 524

 

            MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KAMOHAI k., no Hamakualoa, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaaikaula w. ma o kona Loio D. Kahaulelio, e noi ana e hoono oia o J. Keohokaua i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kamohai k, no Hamakualoa, Maui, HPA i make. Nolaila, ua kauoha ia'ku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poalua, oia ka la 18 o Sepatemaba, 1877, ma ka hora 11 A.M. ma ka Halehookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.

ABR. FORNANDER, Luna K. Kaapuni Apana 2 HPA

Lahaina, Aug. 25, 1877. 822 3ts 824

 

            MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o KALUHI k, no Waikiki, Honolulu, Oahu i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Maamaaiki k. ma o kona Loio L. Keliipio, e noi ana e hoonohoia ka waiwai o Kaluhi, no Hamohamo, Waikiki, Oahu i na @.  Nolaila, ke kauoha ia'ku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poalua, oia ka la 18 o Sepatemaba, 1877, ma ka hora 11 A.M. ma ka Halehookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.

ABR. FORNANDER, Luna K. Kaapuni Apana 2 HPA

Lahaina, Aug. 25, 1877. 822 3ts 824

 

            AHA Hookolokolo kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, Kauai, SS.  Kau o Augate A D 1877.  EMALE KAIO w, kue ia J H KAIO k.  Hoopii oki mare .

            Ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua kauohaia, ua kaa ka pono ma ka aono o Emale Kaio w, no ka hookaawale ana no ka noho ana mau, no ke kumu ua loaa o Kalo k. i ka mai pake, aolee e hiki ke hoolaia a hooko'a ma hope o ka pau ana o na malama eono ma keia ia a u, koe wale no ia, he mau kumu e ae kekahi e pu@a mai ana no ke kue.  Ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope o keia kauoha,  maloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no eono hebedoma, o ka hoopu a mua ana maloko no ia o hookahi malama mai keia ia aku a o ka poe a pau i pili, in a he mau kumu kue ko lakou, e hoike mailoko o ia wa, i kumu e ae ole ia ai. Kukama ma Nawiawia, Kauai, Augate 7, 2877  Frank Bindt, Kakanoielo     NA KA AHA

            Ke hoike aku nei au o na olelo maluna ae, oia no ke kope oiaio, ka @, e waiho nei ma ke keena o ke kakauoi, lo o ka Ana Hookoloko o Kaapuni, Apana 4. FRANK BINDT, 821 3ts      Kakauolelo Aha Kaapuni Apana Eha

 

            AHA Hookolokolo kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, Kauai, SS.  Kau o Augate A D 1877.  P. KALAWA k, ka mea hoopii kue ia LUUKIA w, ka mea hoopiiia.  Hoopii oki mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna, no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, mamuli o ka aoao o P. Kalawa k. no ke kumu no ka haalele loa o Luukia w., i oleloia; e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo @ nei, ke ole nae i ike ia na kumu kupono e hooleia ai, a ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kau. @ aupuni i kela a me keia hebedoma eono o ka hoolaha mua ana @ ko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai kela kauoha i mea e hiki ai na mea a pau i pili i keia @ ke hoike mai iloko o na malama eono ina he kumu ko lakou i hooko ole ia ai na olelo hooholo a lilo i mea ole. Frank Bindt, Kakanoielo    NA KA AHA

            Ke hoike aku nei au o na olelo maluna ae, oia no ke kope oiaio, ka @, e waiho nei ma ke keena o ke kakauoi, lo o ka Ana Hookoloko o Kaapuni, Apana 4. FRANK BINDT, 821 3ts      Kakauolelo Aha Kaapuni Apana Eha

    

            AHA Hookolokolo kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, Kauai, SS.  Kau o Augate A D 1877.  KALUNA w, ka mea hoopii oki mare, kue ia IOANI k, ka mea i hoopii.

            Ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua kauohaia, ua @ ka pono ma ka hooki ana o a mare, ma ka aoao o Kaluna w. no ke kumu @ moekolone o ua Ioani k la, e hookoia mahope iho o ka pau ana o na mala ua eono mai ka la aku o ka hanaia ana o keia olelo hooholo, ke hana e Like me ua olelo maloko nei, ke ole nae i ike la ke kumu e ae ole la ai ia noi.  A ua kauoha hou ia ka mea hoopii, hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma na nupepa aupuni Gazette a me ke Kuokoa, I eono hebedoma, o ka hoopuka mua ana mailoko o hookahi malama, mai ka la i hoopukaia ai kela olelo kauoha, i mea e hiki ai na mea a pau a pili, ke hoike maluko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia au ia olelo hooholu a lilo i mea ole.  Frank Bindt, Kakauolelo Ahakaapuni Apana Eha.

Nawiliwili, Kauai, Augate 8, 1877.    820 5ts 825.

            Ke hooia aku nei au, o ke kope oiaio keia maluna ae no ka hihia maluna e waiho nei ma ka buke o ke kakauolelo o ka Ahakaapuni Apana Eha. Frank Bindt. Kakauolelo Ahakaapuni Apana Eha.

 

AHA Hookolokolo kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, Kauai, SS.  Kau o Augate A D 1877.  AHIU, Pake, ka mea hoopi oki mare, kue ia RUTA AHIU w, ka mea hoopiiia.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna, no ke oki mare, ua kauohaia, ua kaa ka pono ma ka hooki ana i ka mare ma ka aoao o Ahiu p k. no ke kumu he haalele loa o Ruta Ahiu la, e hooko ia mahope iho o ka pau ana o na malama eono mai ka la aku o ka hanaia ana o keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia na kumu kupono e hooleia ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma na nupepa aupuni Gazette a me ke Kuokoa, i eonohebedoma  o ka hoopuka mua ana maloko o hookahi malama, mai ka la aku i hoopuka ia ai kela kauoha, i mea e hiki ai na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono ina he kumu ko lakou i hooko ole ia ai na olelo hooholo a lilo i mea ole. Frank Bindt, Kakauolelo        NA KA AHA

            Ke hooia aku nei au, o ke kope oiaio keia maluna ae no ka hihia maluna e waiho nei ma ka buke o ke kakauolelo o ka Ahakaapuni Apana Eha. Frank Bindt. Kakauolelo Ahakaapuni Apana Eha.

           

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai

            Ma ka waiwai o Nahoi k. a me Koo w. i make.  Ma ke Kauoha o ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma ke keena no keia waiwai nolaiila ke kauohaia aku nei ka ppoe a pau he mau kona ka lakou, ina paha na hoopaaia ma ka moraki a ano e ae, e hoike koke mai lakou i ka mea nona ka inoa malalo iho no ia apono ana.  A o ka poe a pau i aie mai i keia waiwai, e hookaa koke mai. R F Bickerton (Pekekona) Lunahooponopono W Honolulu, Aug 15, 1877

 

Hoolaha Lawe Moraki.

Ke Hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, owau o J.R.WILLIAMS, ka mea moraki malalo o ka palapala moraki, i hanaia e Levi Chamberlain a me John Mitchell, ma ka la 1 o Okatoba 1875, a i kopeia iloko o ke keena kakau kope ma Honolulu, a maloko o ka Aoao 94, o ka Buke 44, ke makemake nei au e lawe ia moraki i kulike ai me na olelo maloko, no ka mea ua loaa kekahi hewa, ma ka uku ole a ana o ka uku panee; a e kuaiia aku no ma ke kudala, na waiwai i hookomoia iloko o ua moraki la, oia ka la 29 o Sepatemaba 1877, i ka hora 12 awakea, ma ka Hale Kudala o E.P. Adams.

O ka papa waiwai o na waiwai i hookomoia ma ka moraki, aia ma ka mahiko o Halawa, Ewa, oia, he i wiliko, nona @, me na kua: ka loa o ka nau hookahi he 54 iniha, a ke ana waena he 20 iniha; 1 enegini mahu, he 7 kapuai ka loihi a he 20 iniha; 1 enegini mahu i lawa pono i na lako; 1 enegini uuku me ka ipu mahu, he 7 kapuai ka loihi a he 28 iniha ke anawaena; 2 mau ipu hoomaloo ko @ kaukau pono; 1 ipuhao nui, he 20 kapuai ka @, a he kapuai ke anawaena; 2 mau holowaa @ i ko ma ka @ galani o ka holowaa hooka @; 2 mau huliia nunui me na @ i paa pono, ma ka 4 kapuai a me 6 iniha ke anawaena pakahi like o laua; 1 hao hoopaa @ me na @ kau @ a me 1 @ nui ka enegini nui; 1 ipu @ keleawe me ka hao, 1 pahu @ wai, elua mau @, a 40 tausani @ oi a emi mai.

            @ kapuahi, na lako kamana, amara, kpua a pela aku; 36 ipuhao @, 4, 4 poo kapuahi me na ipuka a me na hao kapuahi, he mau paipu hao, ki mahu, mau kui ko @ enegini, @ a me @ 2 mau ana @, he mau @ i mea @ paa @ hoomaloo ko a me na mea e ae a pau e pau ana i keia. J. K. WILLIAMS.

E.P. Adams (Adamu; Mea Kudala.

W.R. Kakela, Loio.

821 3ts

 

OLELO HOOLAHA.

            Ma ka waiwai o KEKAAWE i make, ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau a Kekaawe i aie aku ai, e hoike koke mai i ka lakou mau koina, i ka mea nona ka inoa malalo iho ka @. O ka poe i aie @, e hookaa koke mai ia KAMEHAIAU w. Lunahooponopono Waiwai.

Honolulu, Aug. 23, 1877. 820 4t* 828

 

Hale Kuai Hou !

KE POLOAI @.

 

HOOLALA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

NO KA MEA ua honohoia mai ka mea nonaa ka inoa malalo i Lunahooponopono na ka waiwai o J Y KANEHOA o Kaanapali, mokupuni o Maui, i make aku nei, e Abr. Fornander, ka Lunakanawai Kaapuni apana Elua o ko Hawaii Paeaina, e like me ia ma kaua Palapala Kauoha hope iva.  Nolaila, ke kauoha aku nei au i na poe a pau i aie i ka mea make ia, e hookaa mai i ko lakou mau Bila aie iloko o na malama eono mai keia la aku, a ina e lohi a hala ka manawa i oleloia, e hoaie mau loa ia'ku no. J.A. NAHAKU. Lunahooponopono Waiwai o J.Y. Kanehoa

Keekewai, Kaanapali, M., Aug 18, 1877  824 4t*

 

HENEIKI KA AKA I KA OLU.

OLU O KE AHA?

OLU O KE KUMUKUAI O NA LOLE HOU o ka Halekuai

o GOO KIM!

MALUNA mai nei o ka mokuahi Hawaii "Likelike," a me ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka." E hoomaka ana ke kuai manuahi ma keia Poaono, a pela mau aku ma na Poaono a pau. Nolaila, e hele nui mai oukou e o'u mau hoa maikai ma keia la, e wae a ka mea a ka iini e lia ai. kiola iho "i ka a@ a mau a@ paha o Kaualaau." a e loaa no na holoku poni uialia halila, a me na kalakoa hoi lua i ike oleia mamua ma Hawaii nei. ma pa@ huluhulu a me na Hiwai o kela a me keia nao "na kihei huluhlu nani loa akahi e ikeia. ua makaiena au uluulu, kakau loloa ulaula, hinahina, uliuli a me ka poni, na mamalu liilii, na lakeke keiki, a me na kaloka hopumehana o na kaikamahine liilii, a me na mea nani e ae he @ wale. E hele mai i ike i ka nani o Aipo.

            GOO KIM.

Alanui Nuuanu, ma ka aoao

ma Ewa mai o ka hale polapola

 

 

KUAI WAIWAI PAA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

No ka mea, ua loaa mai ka Palapala Kauoha mai ka Ahakiekie mai.  I hanaia ma ka waiwai o DANIELA i make.  E kuai aku ana au ma ke kuai kudala ma ka

POAONO, LA 8 O SEPATEMABA, i ka hora 12 awakea o ia la, ma Waikane, Koolaupoko, Oahu i ke kulenna a pau o na Daniela ia, I make, i keia mau apana aina a i au e waiho ia ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, a penei na palena:

            Elima loi me ke kahuahale, Kumunui.—E hoomaka ana ma ke kihi akau mauka o keia pili ana me ke Kaikaina a me ko Kahema ma ka lihi kae pali, a e holo ana ak 66° 30' hik. 2 51 kaul. me ko Kaikania a hiki i Koma kihi hem. makai ke kini ak makai o keia alaila, hem 37° hik 90 pauku ma ko Kukanua a hiki i ka hau i hoa lonaia X make kihi ak mauka o ko.  Mele w kahuahale, alaila hem 31° hik 2.62 kaul. ma ko Mele w, alaila hem 7° 36' hik 1.98 kaui ma ko kamaia hiki i ka auwai, ke k hi hem mauka o ko Kamai, alana hem 5° 30' hik 98 pauku, hem 55° kom 2.62 kaui, hem 88° 30' koui 72 pauku ma ka pa kihi a hiki @@ahawai, alaila ak 51° 15' hik 2.30 kaul moku ana ka auwai a ma ke kihi o kae pah, alaila ak 13° kom 2.08 kaui ma ka lihi pali, a hiki i ke kihi hem manalo ko Papahu, alaila ak 1° 30', hik 2.24 kaua ma ko Pap hu, a ak 7° 30' kom 1. 04 kaul ma ao Kaheana, ma na kihi pa@@ a hiki i kahi i hoomaka'i.  Maloko oia apana, 2 1/10 eka.

            Apana 24 loi.  Kakaweleole. – E hooniaka ma ke kihi heui mauka o keia ke kihi hem makai o ko Koma loi, pili ana me ka aina o @u a a e hoio ana ak 20° kom 2.32 kaul ma ko Koma, alaila ak 71@ 30' hik l.-17 kuai ma ko Kamai loi, alaila hem 18° 45' hik 2 kaui ma ko Hanhoe a hiki i ko Puka, alaila hem 30 pauku a he 2 kaui ma ko Kauhoe a hiki i ko Puna, alaila hem 30 pauku a he 66° 15' hik. 11 kom 2.04 kaui, ma ko Puk@ a hiki kaui i hoomaka'i.  Moloko oia apana 26-100 eka, 314 anana.

            Apana 3 i loi, Kokoweheole.—E hoomaka ma ke kihi ak mauka o kaapana 2 pili la me ko Koma a hiki me ko Kamai, e holana hem  67@ kom @.@2 kaui ma ko Koma a hiki i ko Kuuhoe, alaila ak 22@ 45' kom 2 kaui ma ko Kauhoe, alana ak 66@15; hik @.@@ kaui ma ko Puka, alai a hem @@@ @@' hik 2 kaui ma ko Wa@alole a me ko Kaimai, a hiki i kahia hoomaka'i.  Maloko oia apana 221-100 eku, 254 aoaoa.

            Eia kekahi, o keia apana al@a e waiho la ma Waikane, I oleioia, a pe@ei na palena:--

E hoomaka i keana ma ke kihi hem o ka pa inia, a e holo an ak 47@ kom 2.60 kaui, ala ak 64@ 45' hik I @5 kaui, pili me kekahua o ku ha@epule, a@aila hem 34@ 45' hik 2 60 kaui, p@i ma kulu o honohiki, oia ka aoao maki o keia aina, alaila hem @@ ko@@ 2.07 kau a hiki i ka hoomaka ana.  A maloko o keia apana aina, 37-100 ek@.

            Eia kekahi, o ke ku@eana o Daniela maloko a ke Ahupuaa o waikine, o kona mahel maiaila mai aM. O@uio a me Kalaeloa mai.  No na mea i koe, e @@nau ia.

CECIL BROWN  820 3ts  Lunahooponopono, Waiwai

 

Kuai o ka aina i moraki ia.

Mamuli o ke kauoha a A.S. Cleghorn, ka mea iaia e paa nei ka moraki i hana ia ma ka la 16 o Ione, 1870, e Wm. E. Wright a me Emily K. Wright me A.S. Cleghorn.

            E kuai aku ana au ma ke kudala akea ma ka

POAONO, SEPATEMABA 15, 1877,

I ka hora 12 awakea, maloko o kuu Keena Kudaia ma Honolulu, i keia mau apana aina a pau e waih@ ia ma ke Ahupuaa o Honaunuu, Kona, hawaii, a i hoike ia na palena maialu iho:

            APANA 1.-- He pa @@ale me ka Hale Pohaku, "Pahale," e hoomaka ana ma ke kihi kom a e holo akau 62° hik 2.94 kaul ma ke alanui: hema 31° hik 2.94 kaui ma ka aina o Keolewa: hema 8@ kom 2.08 kaul ma ka aina konohiki; akau 20° kom 2.13 kaui ma ke alanui auponi, a hiki hou i kahi i hoomaka mua ai 41-100 eka, a oia ia wahi i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 3827 Kuleana helu 7296.

            2d—E hoomaka ma ke kihi kom a holo hema 4° 30' hik 2.70 kaui ma ko ke konohiki, akau 65° 45' hik 13.0 kaui ma ko konohiki; akau 24° 40' kom 2.70 kau, ma ko konohiki; hema 68@48' kom 1_7 kaui ma ko konohiki, i ke kihi mua 31/2 eka, a oia ia wahi i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui 5649, Kuleana 11179.

            3d—E hoomaka ma ke kihi akau a e holo ana hema 18 1/2° kom 2.72 kaui ma ko konohiki; hema 81 3/8 kom 5.90 kaui ma ko Waialele; hema 85 1/4° kom 9.48 kaui ma ko konohiki; hema 742.3@ kom 4.20 kaui ma ko konohiki; hema 59 1/4° kom 4.20 kaul ma ko konohiki, akau 30 1/4° kom 2.40 kaui ma ko konohiki; akau 70° hik @30 kaul ma ko Manuwai; a@au 861/2@ hik 2 90 kaui ma ko Pa@a; hema 5@1/2@ hik 2.15 kaui ma ko Paea; akau 68@ hik 2.70 kaui ma ko Paea; akau 7@@ hik 2.70 kaui ma ko Paea, a hiki i kahi i hoomaka i, @.70 eka, a oia ma ko Paea, a hiki i kahi i hoomakai'i, 4.70 eka, ia wahia hokeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 3185, Kuleana Helu 9725.

            Aia maluna o keia mau apana aina, he Eha mau Hale.  No na mea i koe, e ninau ia.

C.S. BARTOW Luna Kudala   A i ole ia CECIL BROWN Loio   819 6ts

 

KUAI WAIWAIPAA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

 

No ka mea ua loaa mai ka Palapala Kauoha mai ka Ahakiekie mai, i hanaia ma ka waiwai o SYLVESTER ZARLAN y CASTRO, i make.  E kuai aku ana ma ke kuai kudaia ma ka POAONO, LA 22 O SEPATEMABA, i ka hora 12 awakea o ia ia, ma ka ipuka o ka hale hookolokolo, kulanakauhale o Honolulu, i ke kuleana a pau o ua Sylvester Zabian y Castro ia, i keia apana aina a pau e waiho ia ma Paunui, Honolulu, Oahu, a penei na palena:

            E hoomake ma ke kihi hema ma ke kumu o ka pohaku pali aoao mauka, e hali ana i kahawai, a holo kau, 57° @ kom i 7 pau@ e pili ana iluna ma ka aoao mauka o ka @ akau @ hik @ pauku pahu, alaila, akau 45° lauhaka a hiki i ke kihi hema o ka aina o Pukua, alaila pii iuka ma ka @, akau 15° hik. @ pauku akau 19° kom. @ pauku akau 2° kom. 45 pauku, kau 21° hik. 173 pauku e pili ana me ko Pahua aina a hiki i ke kihi hema o ka aina o Nanaleilauhala, hema @ 15; hik 284 pauku iho i kahawai ma ka aina o @, hema @ kom 121 pauku, hema 15° kom @ pauku ma ka @ akau o ke kahawai a hiki i ke kihi i hoomaka mua ai, 97-100 eka.

            Oia no ka apana aina nona na Palapala Sila Nui Helu 2761, Kuleana, Helu 60 VL.  Apana 1, hoopukaia no Paakahi.  He mau aina kalo kela, a paa pono i ka wai.

            No na mea i koe, e ninau ia.  CECIL BROWN, Lunahooponopono Waiwai.

 

OLELO HOOLAHA

E IKE e na kanaka a pau ma keia palapala, ke hookapu aku nei au i kuu aina mahiai ma Hooulu, Waikiki-waena, Oahu. Ua kapu na holoholona a pau, lio, bipi, hoki, puaa, manu o kela a me keia ano i haiia, aole e hele maluna o keia aina, e hoopaiia e like me ke kanawai. A pela me na kanaka, aole e hele ma ia aina i ka po, a ina e loaa aku malaila i ka po, e hoopiiia no e like me ke kanawai. APO, Pake.

Hooulu, Waikiki-waena. Aug 15, 1877 820 4t* 823

 

KUAI HOOPOHO!  KUAI HOEMI!!

OWAU o ko oukou makamaka i noho a kamaaina ia Kaalaea, Koolaupoko, a i kukulu hoi i Halekuai no ko oukou pomaikai e na kanaka, a @ paha @ loa oukou i ka hele i Honolulu. Ke hoike aku nei au ma ka akea, elua malama i koe a e haalele ana au i kahi a'u e noho nei. Nolaila, iloko o na Poaono a pau o ia mau malama elua, e kuai hoemi, manuahi a hoopoho loa ana au i na waiwai o ko'u halekuai. ASUN.

Kaalaea, Koolaupoko, Oahu, Iulai 5, 1877. 814 2ms*

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

Ma ka waiwai o Piipali k. i make no Naalehu, Kau, mokupuni o Hawaii, ua hoonohoia oia ka mea nona ka inoa malalo iho, e ka Mea Hanohano F.S. Lyman, Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu. Nolaila, ke hoikeia aku nei ka lohe i ka poe a Pilipali i aie ai, e hoike mai lakou i ko lakou mau @ me na hooiaio kupono, a o ka poe a pau i aie mai i ka mea i make e hookaa @. J.H.S. MARTIN, Lunahooponopono Waiwai.

Waiohinu, Iulai 1, 1877. 817 2m 824

 

WILLIAM R. CASTLE.

(Kakela Opio)

Loio a me Luna Hooiaio.

MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawae koke ia me ka hikiwawe.  Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehalehu.

            Keena hana, ma ke Alanu Kalepa,  2 hale ma ka hikina o ke Alanui Papu.  Honolulu.  (784 827)

 

CECIL BROWN

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.  Helu 8. Kaahumanu, Honolulu, H P.A  763 1y 814

 

J. M. DAVIDSON,

Loio a Kokua!

Hale Oihana, maluna ne o ka Hale Kuai Buke Wini, ma ke keena i naho mua ia iho nei e JW Aukina. Ua makaukau oia e lawelawe i na hihia o kela a me keia ano, imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.   784 1yr 538

 

HOOLAHA!

O KA POE NONA NA INOA MALALO iho, he poe malama HALE INO KI a me KOPE ma Honolulu nei, ke hai aku nei makou, mahope ke o ka la mua o Augate 1877, aole no e haawiia ke Kika Manauahi i ka poe inu Ki a Kope paha.

Akong,  Nasau, Kwan Sway, Asawau, Nam Gan, Kuchway, Nummai, Neigee, Hop Wo,

Honolulu, Iulai 26, 1877, N'ong Chuck.  818 6m*

 

E IKE auanei na kanaka a pau o keia a me keia ano, na haole, pukiki, pake, kanaka maoli, a pela aku Owau o ka mea nona ka inoa maialo iho nei, ke hookoha a aku nei au ia Zakuio i Luna no kuu mau kuleana aina e waiho ia ma Kalihiwaena, mokupuni Oahu.  O ka poe makemake e hoolimalima ma keia mau kuleana, e hele i keia Luna e olelo pu ai; a maluna waie no o keia Luna ka mana o ka hopu ana i na holoholona helehewa e hele ana maluna o keia mau kuleana, a me ka hele wale o na kanaka a lawe wale i kekahi mea a keia mau alua.  Ina kue kekahi i kana mau hana, he mana kona ma ke kauawai.   GEORGE R. KEOMAKA jr. Moanalua, Oahu, Augate 11, 1877.    820 4t* 823

 

Ke hai ia aku nei ka lohe i na kanaka o na ano a pau loa, na Kaue, Wahine a Ka2alii, mai keia ia aku, ua kapu loa ka hele ana a lawe walo i na Limu, Pupu.  Papai &c. &c., a me ka Lawaia ana maloko o na palena o ke Kai Lawaia o Kohololoa, o ka poe e makemake ana e hele ma ke kai e lawaia ai, o hele ae lakou e kuka pu me Petero ko'u luna (i hookohu poho ia) no ka uku o ka hele ana i ke kai, a o ka poe e kue ana i keia hoolaba, e hoopii ia no lakou ma ke Kanawai o ke Aupuni.  Owau no me ka oiaio.   819 4ts*   Naki Kuinao Ellis.

 

Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, oiai, ma ka mana i haawi ia mai ia'u ka aina o C.E. Williams nona ka inoa o ka Ululoa, e waiho la ma Paloio, Mokupuni o Oahu.  Nolaila, ke papa loa aku nei au, a ke hookapu aku nei i na mea a pau, aole o hookuu wale i ka lakou mau holoholona, o ka mea e kue i keia, e hoopii ia no ia e like me ke Kanawai. 819 3ms.  Charles Long.

 

Hale pai kii o ahi.

Emi loa na kii!

Ma ka Hale Pai Kii o Ahi, Helu 67, Aanui Nuuanu, Honolulu. O ka uka o ke kakiai Kii Pepa mamua, he @oo a i keia manawa, ua hoemea i $2.30. O ka uku o ke uli Aulani, he $3.00 mamua, na hoemiloa la a i ka $2.00 wale no. Emi loa maoli a makepoao! Aole like pu mamoa. E wiki mai oukou, oiai ka manawa kupono a ka ha e upu nei. I kei manawa, hanla na kilma, kai loa!

 

Hale Kamana Nui!

Aia no maloko o kei Hale maluna ae a ma ka Helu 69. Alanui Nuuanu, e hanala ai na pau Kupapau, pa mae na noho, na pakaukau, na pahu ume me na aulani ka ua mamalu a me ia mea aku la mea aku. E loaa nana pahu paina a me na pahu koa ma ke kumakuai oiuolu a make po no loa, i ike ole la mamoa.

Hale Kumeka Kamaa!

La Malalo o ka Hale Pai Kii ua hoana okoaia he keena humuhumu kamaa o kei a me keia ano a ka makemake e maiani ai. E kipa mai a e iku oukou “I ka nani o Aipo.” Mlaila no e loaa ai na Pule kii Noho Lio, no ke kumukuai haahaa a ka iauna ole mai. E kipa mai a e knai no oukou iho.

Hale Hana Kika Puhi!

Ma ke keena mkai o ka Hale Kamana, Helu 89, Alanui Nuuanu, he wai e hana pakala nei na iau paka i mau kika puhi maikai loaa. He mau paka kika maikai. I kupono i ko na kanaka makemake, he ona nei ka puhi. E hele maioukou a kuai i ike maka. E hoohihi ana oukou.            804 6m@831              Ahi.

 

Akiu (Pake.)

Amara! Amara!

E o’u makamaka, o ka “puuwai o ka Pakipika,” Hawaii nei, a me na makamaka iki puakea, na kanaka maoli heahea a me ko’u lahui oia, na keiki o ka Aaa Pua, ua mahi ko, mahi laiki a me na poe mahi ai, o ka Mokupuni o Keawe, a me ko Maui o Kama, Molokai o Hina, Oahu nei o Kuihewa a me Kauai o Mano, eia au ko oukou makamaka ua wehe ae au i hale Amara, alanui Moi, ma Polelewa, a e loaa ana ia oukou ke imi mai, He’u 41, a e huolako la no ko oukou makemake o na mea hau iaku ma@ai, ke Koopala, Oo, Haro, a me na mea e ae, me ka kumukuai haahaa loa, a he hiki no ia’u ke hana hou i na kou pipu oahaha, kau lio, kaa kauwo Aina, me ka oku oluoia loa, a me ka paa e like e like me ka’u palapala e hoopaa ai a aeiike ai no ka manawa e oleloia ai. He hiki no ia’u ke Kopiu i na ano waapa o ka poe e makemake ana me ka aku emi loa me oluolu o na maka o na malihini ke ike i ka’u hana, me ka mino aka iho, aole loa e pakupaku ko make, a hookeke na oiao, ke ike i ka’u hana, a na kamaaina no ia oukou o kau hana maa o ka hemohemo kamau hoii, a hana aoiao ilo no ma kau i hala, a he hiki no @;a ke hana i na uoulu hakihaki a pahoehoe me ka maikai a me ka uku emi loa. No ka mea ua hiki mai ka mana a o pumaikai e aku mea e mahi ai a ina hoi e lako olu i na mea haina, eia no ma ko’u wahi e l@ ai. Ua holo ka kuikahi Panahike he waiwai ka kopena ke hoomai@waohi ouou e o’u iamea maka ina e molowa a pahanaielo @ @eo ka loaa mai, Nu@ia e @ mai a hala wai me a’u i maopopo a ho@ ka hana a na amara, kamana kamaka a Akua, a houkau i @ @ Akua, aohe @ e au a kei kulanakauhale a kawelwe nei ma keia mau oihana. Nolako e mailu mai i ko u lea e heia mai e ike maka he au pomaikai ko ke kakou Noi, i loai ai, a nona hoi ke kia hoomanao o ka “Hauaia Lahui”                    Akiu (Pake)

Honolulu, Mar 18,1877.                      798 @ @

He kupili kapuai @ @ emi loa kakahi ma keia Hale Amara. E @ mai i ike maka.