Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 36, 8 September 1877 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

THE CHILD'S PRAYER

Golden Sunbeams, p 144.

1

Lohe, ka Makua e,

I ka pule kamalii,

Lohe e kokoa mai,

Ano olu a kiei.

Pale i na hewa e,

Huikala, hoomaemae,

Kiai i kuu waha nei

I ola au e wahahee;

Koi hoi i kuu naau

I maikai kou mau manao.

2

Hoala'e iloko o'u

I ke aloha io no

I aloha mau no au

I na hoa o`u a pau,

I haahaa a akahai

Me ka lokomaikai ae.

Alu mai i pale au

I na enemi onou.

Nau no au e alakai,

A hoomalu maikai mai.

3

Hele pu me kou pokii

I ke kula kamalii,

Noho pu a ao mai no

I pau ae kuu naaupo.

E kokua a pai pai

I loaa ke akamai.

I hoopiha i kuu naau

I ke aloha ia Iesu,

I pii ae a noho pu

Ma ke ao a malu mao.

            HAWAII

 

HAAWINA KULA SABATI.

HELU 13. SABATI, SEPT. 23, 1877.

KUMU HANA. -- Paulo ma Mileto

PAUKU BAIBALA. Oih. 20:17-32.

            17 Hoouna ae la ia, mai Mileto aku a Epeso, e kii i na lunakahiko o ka ekalesia.

            18 A hiki lakou io na la, i mai la oia ia lakou, Ua ike no oukou, mai ka la @kmua a`u i hiki mai ai i Asia nei, i ke ano o ko`u noho ana me oukou i na mamawa a pau.         

            19 E hookauwa ana'ku na ka Haku me ka manao hoohaahaa a pau, a me na wai maka, a me na pilikia i loaa ia`u, no ka hoohalua ana o na Iudaio;

            20 Aole hoi au i huna ikekahi mea pono, aka, na hoike au ia oukou, ua ao aku hoi ia oukou ma ke akea, a ma kela hale a ia hale aku

            21 E hoike ana`ku i na Iudaio, a i na Helene, i ka mihi aku i ke Akua, a me ka manaoio aku i ka Haku, ia Iesu Kristo.

            22 Eia hoi au, ke hele paa aku nei ma ka uhane i Ierusalema; aole nae au i ike i na mea e loohia ai ia`u ilaila:

            23 Aka, ke hoike pono mai nei ka Uhane Hemolele ma na kulanakauhale a pau, i mai, Ua makaukau ua kaula paa a me ka pilikia no`u.

            24 Aole hoi au e manao i keia mau mea, aole no hoi e manao wau he mea make make no`u kuu ola nei, i hoopau wau i ko`u hele ana me ka olioli a me ka oihana i loaa mai ia`u na ka Haku mai, na Iesu; i hoike aku no hoi au i ka euauetio o ka lokomaikai o ke Akua.

            25 Aia hoi, ano la, ua ike no wau, aole e ike hou ia ko`u maka e oukou a pau, ka poe a`u i hoike aku ai i ke aupuni o ke Akua, i ko`u hele ana mawaena o oukou.

            26 No ia mea, ke hoike aku nei au ia oukou i keia la, ua maemae au i ke koko o na mea a pau

            27 No ka mea aole au i molowa i ko`u hai ana aku ia oukou i ka makemake a pau a ke Akua.

            28 Nolaila e ao oukou ia oukou iho, a me ka ohana a pau, maluna ona i hooliloia`i oukou e ka Uhane hemolele i poe kahu E hanai i ka ekalesia o ke Akua, i mea ana i kuai ai i kona koko iho.

            29 No ka mea, ua ike no au i keia, a hala au, alaila e komo mai na iliohae ino loa iwaena o oukou, aole loa lakou e minamina i ka ohana.

            30 E ku mai no hoi kekahi poe kanaka no oukou iho, e olelo no i na mea hoopunipuni e hoohuli i haumana mamuli o lakou.

            31 No ia mea makaala oukou, e hoomanao hoi i na makahiki ekolu a`u i hoo maha ole ai ke ao aku ia oukou a pau i ka po, a me ke ao, me na waimaka.

            32 E na hoahanau, ano la, ke haawi aku nei au ia oukou i ke Akua, a i ka olelo o kona i kumaikai, i ka mea hiki ke hookupaa ia oukou, a me ka haawi ia oukou i hooilina mawaena o ka poe a pau i hoomaemaeia.

            Pauku gula. "No ka mea, aole makou e hai aka ia makou iho, aka, ia Kristo Iesu ka Haku; a ia makou iho he mau kauwa ka oukou no Iesu." 2 Kor. 4:5.

            Kumu manao Ka Paulo mau olelo aloha me ka paipai i na luna ahiko o ko Epeso ekalesia.

            Hoopaanaau. p 34 38.

            Mele. -- Him.8-6.Leo.

1

Aloha, e na hoahanau,

Iloko o Iesu;

Hauoli ko kakou naau,

A launa pono pu

3

Auhea ke Lii maikai e ae?

Auhea ka like pu?

Maanei kakou e kupaa ai.

Mamua Iesu.

            Pule i mahuahua ke aloha iwaena o na kumu me na hamauna, iwaena o na kahu me na hoahanau.

Na Ninau a na Kumu.

            Ma kela Haawina lohe kakou i ka haanaele ma Epeso no ko Demeterio hoopii ana ia Paulo ma Nui loa ka haunele, ka uwauwa ana o kanaka me ka ma popo ole o ke kunu. Ane pilikia Paulo Na na hoahanau aloha i hoopaakele ia ia. A i ka ike ana o ke kakauolelo, he luna aupuni ia, he haunaele kumu ole keia e kue ana i ke kau wai, hoopau oia i ka haunaele, a hoihoi aku i na kanaka.

            Mahope iho, hoakoakoa Paulo i na hoahanau a honi ia lakou a ku a hele aku i Makedonia e hooikaika i na hoahanau me kanaka malaila a ma Helene i ekolu malama. Nui na wahi ana e hele ai A ma Teroa he hana maua nana i hana. He halawai loihi ma ka po. He kanaka, Entuko ka inoa, e noho ana ma ka puka makani, lilo ka hiamoe, haule iho  iwaho, a make no. Na Paulo nae i hoola, a ola hoa no. Nui ka olioli o na makamaka. Malaila aku no i holo ai Paulo a Aso, a Miteline, a Kio a Samo, a Kerogalio, a Mileto. He kalanakauhale Mileto, he 35 paha mile ma ka hana ae o Epeso Ke kulanakauhale alii ia o Ionia. Ilaila kekahi heiau nui no Apolo, ke akua kii. Ilaila i hanau ai Talesa kekahi o na kanaka naauao ehiku o Helene. Melasa ka inoa o Mileto i keia wa. Mok. 20:17. Owai ka Paulo i kii aku ai ma Mileto? No keaha kona hele ole i Epeso e halawai pu me na luna kahiko? No kela haunaele nui mamua. Na Lunakahiko, oia ua haiolelo, na kahunapule, na kahu ekalesia, na bihopa. Ma ia manawa hookahi no ano o ia poe a pau Aole okoa na bihopa me na kahunapule e ae. He poe nui na hibhopa he poe malalo iho na kahu na. He hana kanaka ia mahope loa mai, ka mahele ana i na kahunapule i mau papa like ole, oi aku a emi mai.

            P 18-21. A hiki mai na lunakahiko imua o Paulo, heaha kona mau olelo no ko lakou ike ana i kona ano, kona hookauwa ana na ka Haku me ke aha? Nohea mai kona mau pilikia? Heaha kana i hoole ai? Mahea kona ao ana? Heaha kana i hoike ai i na Iudaio, me na Helene? Elua mea nui e ola ai, heaha ia mau mea? Uhane Hemolele mai paha ia manaopaa.

            P22-24 E hele paa ana Paulo ihea? Nana p 10 He paa aha keia? Kona manaopaa ia e hele i Iurusalema Na ka Uhane Hemolele mai paha a manaopaa. Heaha ka ka i ike ole a? Heaha ka ka Uhane Hemolele i hoike pono ai nona ma na kulanakauhale apau? Hai paanaau mai ka pauku 24. Makau anei Paulo i na pilikia a i ka make? Minamina anei i ko na ola? Heaha koaa makemake nui?

            P 25-27. Heaha ka Paulo i ike ai? Heaha kaua olelo no kona maemae? Ina make lakou no wai kai hewa? Heaha kana i hoole ai no ka hai ana i ko ke Akua ma kemake?

            P 28 Heaha ka Paulo olelo paipai ma keia pauku no lakou iho, a no ka ekalesia? Ke ano o ke kahu ma keia pauku ka bihopa, ka mea hanai i ka ekalesia. He poe bihopa na kahu ekalesia a pau. He kulanakauhale nui Epeso, nui paha na kahu na kahunapule, ua like nae lakou, aole i oi aku kekahi a lilo i poo no na kahu e ae. Heaha ke kumu kuai i ka ekalesia? Nana I Kor 6:20.

            P 29 30. Heaha ka Paulo olelo wanana Nohea na enemi? Heaha ka lakou hana? Ua hookaia anei?

            P 31 32. Heaha ka Paulo olelo ao me ka paipai? Ehia makahiki i noho pu ai oia me lakou me keaha hoi? Heaha ka Iesu olelo ma Mat 7:15? Heaha na olelo aloha?

Mele - Him. 336. 6-8 Leo.

1

Kuu uhane, e kiai,

            Ue lehulehu no

Na enemi e huki nei

            Ilalo i ka po.

2

E pule a kuoo,

            Hoouka no a mau,

E noi aku ia Iesu

            I auhee ko ka po.

Na Ninau a ke Kahu.

            Na makua. Haalele Paulo ia Epeso no keaha? Me keaha hoi i na hoahanau? Mahea oia i halawai pu hou ai me na lunakahiko o ko Epeso ekalesia? Aia mahea Mileto? Heaha ka Paulo mau hana ma mua o kona hiki ana i Mileto? Mahea kekahi halawai loihi ma ka po? Heaha ka pilikia i loaa i kekahi kanaka hiamoe iloko o ia halawai?

            Na keiki. Huhu anei Paulo i keia kanaka hiamoe a haule iwaho o ka puka ma kani a make? Heaha kana hana lokomaikai ia ia? Owai ka inoa o kela kanaka? Hiamoe oia no ka loihi loa o ka halawai ma ka po, pehea ka poe hiamoe ma na halawai pokole? Makaala anei oukou ma na halawai? Hoolohe a hoopaa anei i na poolelo? Heaha ke poolelo ma ke a kakahiaka? Heaha ka mea i maopopo ai ko Pau o aloha i ko Epeso? Kona hele ana i kauhale ma ke ao, ma ka po e ao ana, e paipai ana, e pule ana me ka wai maka. Pela anei na kumu a oukou? Heaha ka Iesu i haawi mai ai i kumu koai ia oukou? Hai mai I Kor. 6:20. I Pet. 1:18, 19.

            Ke kula a pau. Hai mai i na wahi i he le@ Paulo mamua o kona hiki ana i Mileto He aha ka mea i kaulana'i Mileto? Ehia kanaka naauao ma Helene? Ua like anei ko lakou naau o me ko Solomona? He heiau nui malaila i hoolaaia no wai? Apolo aha keia? Ehia mile mai Mileto a Epeso? Owai na lunakahiko i hoakoakoa ia malaila mai Epeso mai? Na kahu ekalesia, na kahunapula na bihopa, ua like anei lakou ia wa? Ua like anei i keia wa? No keaha ka like ole? E hele ana Paulo i hea? Heaha ua mea e hiki mai ana malu na ona? Hai mai i ka pauku gula me na pauka 20, 21, 22, 24, 26, 27, 28, 31. E hele kakou a hoohalike me Paulo.

Mele. - Him 218, 8-7 Leo.

Hele mai i ka Mesia &c.

Pauku 1, 2, 3

            Pule i hoopaaia keia Haawaina, i hoohalike me Paulo, a e malama i kana mau olelo ao.

            Haawina Sept. 30 Ka hoi hou i hope

 

Aha Hookolokolo Keikie-Ma ka Banako Kau o Iulai 1877.

            Ka @ea Plantation Kue ia Bolabola, me kekahi poe e ae he 12, a me Wailuku Sugar Co. Kue ia J@n Bombay me Paia.

            O ia hihia maluna, he mau hihiaia malalo o ke Kanawai o na Haku a me na Kauwa i hoolohe ia a hooholo ia ma ka la 12 a me ka 16 o keia malama, ma ia hana ana ua hoapono na mea i hoopiia i ko lakou haalele ana me ka hoole ana i ka hana malalo o kekahi o keia mau kumu pale.

            Ua mana ole ka olelo aelike no ka mea:

            (1) Ua hooiaio ia imua o kekahi Notere i ka lehulehu, aole hoi imua o kekahi luna i kohoia e hooiaio i na aelike mawena o na Haku me na Kauwa wale no.
            (2) Aole i kakau inoaia ke kope i haawiia i ke Kauwa e na aoao elua ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Beretania, aole na olelo hooiaio o ka luna hooiaio ma ke kope o ke Kauwa.
            (3) Aole i hoailona paha ana olelo aelike.
            (4) Aole i hana ia na aelike ma na aelike paihakahaka i hanaia e ke Kuhina Kalaiaina. – Na ka Aha.
            Ua hana ia nae aelike i hooiaio ia imua o na notere o ka lehulehu mamua o ke Kanawai o 1876 Mokuna 46 e hoololi ana i ke Kanawai o 1872 Mokuna 6. Ma ke Kanawai i maa ua hoakaka ia ua hiki ke hooiaioia imua o kekahi Luna o ke Aupuni i hookohu ia nei e lawe i ka hooiaio ana o na palapala, a @ paha o kekahi Luna i hoonohoia e hooiaio i na palapala hoopaa, e like me ia i hoakaka ia mahope ae nei." A ma ke Kanawai hope ua hoonoho ia he mau luna hooiaio i loaa ole ia lakou ka mana e like me ka notere o ka lehulehu a me na hope o ka Luna Kakau Kope e hooiaio i na palapala hoolilo a o kekahi Lunakanawai o kekahi Aha Kak@u, a ua haawi ia lakou ka mana, me ka hoonele i na luna i hai ia ae la, e hooiaio i na palapala aelike hana. Aka aole i pili keia Kanawai o 1876 i na palapala aelike i hana ia ma ke ano k@ ke Kanawai mamua o kona hooholoia ana. Ua maopopo loa na olelo ke Kanawai, a he akaka loa no hoi ke ano  o ke Kau Kanawai ana no na mea i hala a nolaila he mea makehewa i ka Aha e hooholo malaila, ina aole i hilinai nui ka Loio o na mea i hoopiia ma ia mea.
            Ua noonoo a hooholo ka Aha ma ka hihia o A. Uaua Kue ia Kealoha, Kau o Aperila 1876, ma keia mau kumu elua, ma ke Kanawai o 1868 ua kauohaia ina he kanaka Hawaii alaila e hanaia ka aelike mawaena o lakou me na Haku ma ka olelo Hawaii me ka Beritania, e kakau inoa ia na olelo elua e na aoao elua, aka aole i oleloia ina i loaa ole kekahi kope i ke Kauwa he mea ia e mana ole ai. Penei ka olelo o ka Aha @: "Aole Kanawai e kauoha ana ai a haawiia kekahi kope i ke Kauwa  a @ mana ia aelike. Ua manao ia paha ma ia Kanawai e haawi ia i kope na ke Kauwa, aka, aole wahi o ia Kanawai e olelo ana  ina loaa ole ke kope alaila aole mana. He Kuleana ko ke Kauwa e koi aku i kope, aka ua hiki no iaia ke haalele ia Kuleana, a ma ka nana aku ua hana no oia pela."
            Aole i ninau ka Aha i na kumu i hana ai ka Ahaolelo i keia Kanawai, aka ua maopopo ua olelo ke Kanawai aole mana ina ua kakau inoa ia ka aelike ma ka olelo hookahi wale no. Ma na hihia elua i waiho mai ai ia me ka olelo Beritania, aole hoi ku i ke Kanawai kekahi olelo aelike i hanaia ma ka olelo hookahi wale no.
            Ma na hihia elua i waiho mai ai ka mea hoopiiia i keia kumu pule, ua hoike mai ka mea hoopii he palapala ae like i ku i ke Kanawai. O keia, mamuli o ka mana o ka hihia i hoakakaia maluna, ua mana ia ua lawa. Ua hoopaa ke Kauwa e ka aelike e kakau inoa ia e laua elua he mea ole ia @ i la o laua kahi i paa ai ua palapala nei. Aole loa i nele ke Kauwa i ke kope o ka aelike, ma kekahi ua kakau inoa ia ma ka olelo ma kekahi ua kakau inoa ia ma ka olelo hookahi wale no – na kekahi he kope pololei o ka palapala mua, ua kope pu ia me na inoa. Ua oleloia mai ma na olelo hoonohonoho o na mea hoopii aole i manao ke Kanawai e kakau inoa ia ka aelike ma na palapala i like me na olelo elua, no mea okoa ke "Kope" mai na palapala @, a e lawa ia ke Kauwa i kope ma kekahi mea i kakau pololei ia ma ke kumu mai. Oiai no ma ka hihia o Uuna Kue ia Kealaula i hoike ia maluna, a ua lawa ka Aha i ka olelo hooholo ma ia hihia no keia hihia, a ma ia hana ana ua lilo i olelo hooholo o na Lunakanawai ekolu o keia Aha ma ia ninau, e pono ana na mea hoopii ino aole kope i haawi ia, he pono no e nana i na Kanawai e pili ana. Eia no na kanawai:
            O ke Kanawai Kivila. Pauku 1417 i hana mua ia ma ka makahiki 1850 e hoakaka wale ana no e hoopaaia ma ka palapala hoopaa i "kakauia" ma na palapala a keiki oo ole, a hanaia i elua aelike i kakau inoaia, a i haawiia hoi i na aoao elua, "a e malama ia kekahi no ka mea oo ole."
            Ua kauohaia ma ke Kanawai o 1868 o na palapala aelike a apau mawaena o na Haku a me na Kauwa, ina kekahi o na aoao elua he kanaka Hawaii maoli, e kakauia a e paiia ma na olelo elua, ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Beritania, aole hoi i ku i ke Kanawai kekahi olelo aelike i hanaia ma ka olelo hookahi wale no.
            Ua hooholo houia ke kanawai ma ka makahiki 1872 "He Kanawai e malu ai ka poe malalo o na palapala hoopaa hana i aeia ma ka Pauku 1417 o ke Kanawai Kivila" E Kauoha ana e hooiaio ia na aelike imua o kekahi mau luna.
            Ma ka pauku e 3, o keia kanawai ua kauohaia e uku ia i kanalima keneka no kela a me keia palapala hoopaa, na ka haku ia e uku, "aole hoi e koiia kekahi uku no ka palapala hooiaio i kakauia ma ke kope o ka palapala hoopaa i haawiia i ke kauwa hana." Ma ka mokuna 46 o na kanawai o 1876 ua hooholo ia keia kanawai ma kauwahi aka ua koe keia pauku 3 i oleloia maluna pela me ka hoololi ole ia, aka ma "ke kanawai e pili ana i ka auhau hoailona pai."
            E kau ana i auhau hooailona pai maluna o na aelike hana mawaena o na haku me na kauwa ua olelo ia "a e kauia keia auhau kuni maluna o kela me keia kope a e uku ia e ka haku." Ma ka hoopuka ana i ka olelo hooholo ma ka la 14 o keia malama ma ka hihia mua iloko o keia olelo hooholo ua olelo ka aha e noonooia ma ka nana ole i ke Kanawai Hoailona pai 1876, no ka mea ua hana mua ia kela mau palapala aelike. Aka ua maopopo ia makou aole no e pili kela oello o ia kanawai i keia wa i ke kanawai o na haku me na kauwa ma kahi e pili ana i ke kope no ka mea ua kapa ia keia "kanawai e pili ana i ka auhau hoailona pai" aole hoi e hiki ke manaoia he kanawai e hoololi ana i ke kanawai e pili ana i na haku me na kauwa a me na palapala aelike o lakou. Ma ke Kumukanawai Pauku 77 ua oleloia "e hookaawaleia ke kumu hookahi ma ke kanawai hookahi, a e hoakaka ia ke kumu ma ke poo."
            O kahi wale no i koe i oleloia no ke kope maloko o na kanawai aia no ma ke kanawai o 1872 i hoikeia maluna "aole hoi e koiia i ke kani uku no ka palapala hooiaio i kakauia ma ke kope o ka palapala hooiaio i kakauia ma ke kope o ka palapala hoopaa i haawi ia i ke kauwa hana," ua maopopo aole keia he kauoha e haawi ia ke kope i ka aoao alua i mea e mana ai ka hoopaa ana, aka ua kauohaia ina ua makemake ia i kope a ua haawi ia paha alaila e kau ka luna hooiaia i kona palapala hooiaio me ka uku ole. Ua wehewehe ia ke ano o ka huaolelo "Kope" ma ka Dictionary o Webster penei. "He mea i kakauia e like me kekahi mea i kakauia; he mea i kakau ia ia mai kekahi mea i kakau mua ia."
            Ma ko Bouvois L. w Dictionary. O ke kope he mea ia i kakau pololei ia mai kekahi palapala i kakau mua ia." Ma ke ano mau, a me ke ano ma ke kanawai o ka hoomaopopo ana i ka huaolelo, o ke kope aole ia ka palapala i kakau muaia a nolaila ke hooholo nei makou o ka lua o na palapala e kakauia me ka oiaio @m i ka manaoio ka aelike, a e kau aku ka luna hooiaio i kana palapala hooiaio me ka uku ole, a e kuai ia, a na ka haku e uku no ke kuni ana. Ua hiki no i kela me keia aoao e h@e mai imua o ka aha me ia kope.
            Ma ke k@lu o na kumu hoohalahala i waihoia mai, aole i hoailona pai no na olelo aelike, ka hooholo a i ka ana o na palapala @ ia mamua o ka hooholo ia ana o ke kauwa i h@ia kuni, aole no i kauohaia e ku @ i ka wa e lawe ia ai imua o kaha. O ke kumu hope loa, "aole i hanaia na aelike me na aelike paihakahaka i hanaia e ke Kuhina Kalaiaina.
            Penei ke kanawai o 1868, pauku 2, "E hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ke hoomakaukau i mau pepa o ia mau ano i paiia ma na olelo elua me ka waiho hakahaka ana i na wahi o na hana, ka manawa, kakau na inoa, kah@ e kapaia ai, a me kona wahi i noho mau i." Aole i hoike ia mai o na palapala aelike imua o makou aole ia he mau palapala i hoomakaukau ia e ke Kuhina Kalaiaina, a ua haiia paha ke Kuhina Kalaiaina e like me ka mea i haawi ia ana ka mana e hana. Ina no paha i hana ke Kuhina @ nei e hakahaka aole i oiaioia e hana ia na aelike ma ia mau palau@la wale no, a ina e hana ole ia alaila maa @. Ua noonoo ka aha i na kumu a @ i waiho ia mai ma na hihia i hoikeia ma ke pai o keia olelo hooholo, a ua hooholo pakahi; ka manao no ia mau kumu ma kekahi ua hai aku ka aha i na mea i hooholoia mamua, a me kekahi i ano maopopo loa ame ka nana ana i ke kanawai a i aneane makehewa ka lawe ana na ka aha e wehewehe, i mea e pau ai ka hemahema o kekahi poe he nui, i pili ma ke au he mau haku hana a he mau kauwa, a i mea e pale aku i ka lawe makehewa ana o na hoopii me na @ mamua o ka aha.
            C@ Brewa no K@ Plantation Hui A.S. Hartwell no Wailuku Sugar Co. J. Koi@ G.B. Kalaukahe a me W. H. Halstead@.
Honolulu July 16, 1877

 

ANOAI I KA LEHULEHU.

E kipa mai ae anna, i kumaka ai ka ike i na waiwai nani i loaa mai nei iloko o na La Kulaia iho nei.

Penei ke ano o ua mau waiwaila:

Na Wati a me na kaula Gula,

a na Lede a me na Keonimana!

            NA KAULA OPELE A NA LEDE

NA KOMO GULA NANI O KELA A ME KEIA

ano o na Lede a me na Keonimana!

NA KUPEE GULA

NA LIPINE GULA

Na gula pepeiao o na wahine!

e oaka ai i na pepeiao, a e hulali ai

hoi na manamana lima, a e

kilipohe ai hoi na a-i.

Na komo humuhumu gula a me ke kala,

Na pihi pulima gala wahine a kane,

Na i kela gula lei wahine nani,

Na komo daimana o na Lede.

            Na kaula laketa,

            Na pine omau kihei,

            Na laketa aniani,

            Na huka gula wahine.

NA LAKO HALE.

NA PUNA,

            NA PAHI,

                        NA KIAHA, KALA,

                                    NA APO KALA

NA KAWELE holoi ima,

            NA O DALA o kela a me keia ano,

a me na mea nani e ae no he nui wale.

E kuaiia aku ana no

ma ke komokoai haahaa loa i ko

na wahi e ae o ke taona nei.

UA MAKAUKAU NO HOINA

mea nani no kanaka makua

a me na kamalii.

Na Kamaa Paa loa,

e loaa no maanei e like me ka

makemake; a ina e loaa

koke ka ino, he hiki

no ke hoihoi mai

M. McINERNY

Kihi o na Alanui Papu a me Kalepa.   814 3m 326

 

Lole Makepono ke Kuike!

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE,

E LAA NA

AHINAHINA,

            KALAKOA,

                        KEOKEO,

                                    LEPONALO

Pena, Aila, Aniani,

            Na Mea Piola,

                        Kopa, Aila Honua,

                                    Aila Hoomaloo

Kui Kakia, Pakeke,

            Tabu, Kaula, Noho lio,

                        Holo-palaki, na Polumi

A he Agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na

LAINIAKINI-NAO,

            LAINAKINI-MAOLI,

                        PALULE KALAKOA

ALAPIA, KELEPA, KILISA,

Na Lole kupono i ka wawae,

            Palole Holuholu,

                        Na Lole Holuhula,

                                    Na lole no ka hoohehelo ana

Lipine, lihilihi, a me ia mea`ku

A HE

MAU MEA AI KAHI

Na Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu,

                        Paakai, Huaaia,

                                    Pia Kulina &c

A HE

LAAU LAPAAU KAULANA LOA

A Dr. JAYNES.

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau hoopaau naio,

                                    Penikila, Huaale,

A me ua Laau Hamo, a pela`ku

814 3m 826

 

E.T. Halolani.

LOIO!

            EIA HE $20,000 E MAKEMAKE ANA E hoaie aku ma ka ukupanee haahaa loa mai ka $200 aka a pii ae ma ka moraki ana i na aina, Ua hoomakaukau e no oia i na palapala aelike, hoolimalima, moraki a me na hooilina, a he hiki iaia ka hoomaikiai i na aina loaa ole na Palapala Sila Nui.

            Hale Oihana, aia ma ka "Real Estate Exchange" Helu 31 Alanui Papu. Honolulu, malaila oia e loaa no i na kanaka a pau, ina he mau ana kuai a hoolimalima ko lakoua, a e hoopaaia me na uku ole.    815 6m

 

Papa! Papa!

no

ALLEN A ME ROBINSON.

Ua wehe ae nei mana i

PA KUAI PAPA!

MA KA

UWAPO O PAKAKA.

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale.

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU!

            Na Pani Puka a me

            Na Pani Puka Aniani.

Na Pani Puka a me

Na Olepelepe.

Na lako kukulu Hale

O NA ANO A PAU

E kuaiia ma ke

Kumukuai Haahaa Loa!

o keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Aper 13, 1876.       814 3m 263

 

MAI KEIA LA A MAHOPE AKU NEI,

O KA UKU O KA

OHUA ONEKI O

NETI MERRILL,

Mai Honolulu aku a me ka hoi ana mai he

ELUA KALA!

            E.D. CRANE. (Kepena.)

Mar. 16, 1877              798 6ms 24.

 

Eia ma ka Hale Kuai o Wini!

NA EA,

            NA OMAU AI,

                        NA KULA PEPEIAO

NA OMAU HAO BUKALO,

            NA MEA ANO HOU A EMI,

Buke Pakeke Ili a me na Eke Dala

Na Lei Pilali,

            Na Lei Eleele,

a me na mea e ae he nui wale.

E HAAWI MAKANA IA ana i kela a me keia mea i kuai a hiki i ka

ELUA DALA.

E hele mai, e nana i keia mau mea maikai, a e loaa

no e like me ka makemake.

Eia ma ka Haei Kuai o

756 2m            WINI.

 

HALE KUAI MANUAHI!

NO KONA,

            NO PUNA,

                        NO KOOLAU,

                                    NO NAPALI,

                                                NO MANA!

Eia ma Koloa nei ka mea Hou ano e kupaianaha, a e naue nui mai oukou a na namo a

MANOKALANIPO!

a e ike i na mea maikai o kaia a me kaia ano, ma ka

HALEKUAI O PENI!

UA MAKUKAU OIA E KUAI AKU I.

Na Lole o na ano a pau,

            Na Papa o na ano a pau,

                        Na Lako kukulu hale,

                                    Na mea hana kamana,

                                                Na mea mahiai,

                                                            Na mea ai, mai na aina

e mai a me na mea a pau e makemakeia e ke

Kane, ka Wahine a me ke keiki

Ke loaa mau mai nei kela mau mea ma keia moku keia

moku, a no ka mea, ua hoopaeia mai ma Honolulu,

He au hou o ke Kuikahi!

Nolaila, e hiki ia`u ke haawi i keia mau

pono ia oukou, ma ka kumukuai

haahaa loa, i ike ole ia

mamua aku nei.

E lulumi mai a hoao!

            FRANK BINDT.

Koloa, Kauai, Aperila 14, 1877.         802 1yr 835

 

Kuai Haahaa Loa!

E KUAIIA aku no ma ke kumukuai haahaa, ma ka Hale Kauai o H.M. WINI,

Na Kula Pepeiao Ea a me na Kula kanikau, a me na kula e ae o kela a me kela ano.

Na Lei Kanikau no hoi a me na Lei e ae no i linohau ai o na Lede opiopio e kinikohu ai ke nana aku i ke kau mai iluna. Na aapo lima kanikau a me na mea e ae a pau no ke kumukuai haahaa loa. E wiki mai!          816

 

KUAI HOOEMI LOA!

MA KA HALE KUAI LOLE O

C.C. AKINA,

e ku ia ma Kalopihi, Kohala, Hawaii, he mau Lole Hou loa, ka makana o ke Kuikahi Panailike. Ua kupono no na iwa o ka makani Apapaa o na aina haaheo nei.

            He kamaaina no hoi i oluolu ia oukou, nolaila, e kuai manuahi aku no au me ka emi malalo o ke kumu lilo. He mau lole nani loa, he Nu Paikini no ke au o ka Moi Kalakaua. Owau no o ko oukou makamaka oiaio.

            8036m*828                 C.C. AKINA.