Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 36, 8 September 1877 — Aha Hookolokolo Kiekie-Ma ka Banako kau o Iulai 1877. [ARTICLE]

Aha Hookolokolo Kiekie-Ma ka Banako kau o Iulai 1877.

Ka 1 ea PUnt-ition Kue ia Oolihola, me ke*«h« poe e ae be 12, a me NWlukn S -g*r C«> Ku*» i< Ji n B j»ul'/ay me P<»ia. Judd a me McJlully J, J. O '-a h;hu iuaiuua., he m*u hihiaia ma* ltlo o ke Kiin*94i orn Haka a me n» K uwa i hoolone ta a hooholo ia ma ka N smeku 16 o keia milnni, mi U bana ana u>t hoapo io oa inea i hoopiia i ko lakoa haiiele aai, me fca ho ile aua i ka hana maUlo o kekahi o keia inaa kuoiu p«le. l r a mana ole ks olelo aelike no ka me*: (I) Ua uniiai') i<i imui o keiain X te re i ka lehul hi, a »'e h»i i ina o kek<ihi tnu* i k-»'«o'* e ft«»oiai'> i n-i ir»a«»ie ua o n« Ha'<u me na Kauw* wale no. * (2) Ao* i kakiu iniaia ke Kope i haa«iia i ke Iv uvV4 e n» aoelua mi ka :»'eli» 11 r»w->ii a me k i oieh» B r ta*iia, a«»le ua olelo hno-a o o ka luaii hoiimo uia ke kope o He Kau*s. (3) Aole i hoiilona pniii na olelo «elil<e # (4) Ao!e i hma ia oa »elise nn na aelike paihrt»<-5h »k-» i hainio e ke Kuhin. Kalaiaina. —.Va ka Aha. V» hma ia n» aeliK»- i hooi«io ia imua 'o n* u»t*rf* oKa lehul-nu mimui oke K.«« fi«.wa' o lb7(i A1 ■ • k<ll»n 40 e ana i ke ka iaw«*» o 1371 \fo<ua i6. Al »ke K>»-naw-i :ii i.» u« h »*k ik.i i,i u » hiki ke o-mih-•o a'i nu-i okka n L iu<* o Aipmi j h »oKohn »n ne» e l*«ve i ka h »oi»io «na o n< p-tlapwl.i, a imua paha o Luti« i hoonoiioia e h«oi*io i na paUp*U hm.p*a, e like nae ia i l.nakak;* ia maiiop** ae ne». > ' Ama ke Kauav?>i ho,»e u»? h«.nr i.oho \n he m u lun-» i > t io>a o\e ih l.kou ka ui-ni e like lue ka notere o k:i lehuiehu a me na impe o K»i Lu »a Kak »u K«»pe e h »oii*io i on paUpula ho «ulo « o M-kihi L iu.ikiiuaw i o nekalii AK*ku, a ua hoawiiii lakou k* ui.ini, m*» <>%. lioonele i na luiii i hu la ae U, e n>»ou>o i iu p»lap>U n*-l ke hmi A*a .<»le i pili keia Kioawai o 187(3 i oa paia;»;il.i aei-ke i haui ia .na ke ano k i • «e KauaW'ii uiMiHi» o kona houholniH an». Ua unouopo loa im olelo oke Kaf»aw »i, a he an.iKa lo> s>o h>• ke auo »» *e K»o K»iHw<«i on i uo na mei i hala a n»iali l»e mea makehew* i k* Aha *e hooi-'lo uinU»l »j iuii a>»le i hiiiiiai u«ii k» L »io o ii4 mea'i hoopiia mi ia mea.

Ua noo i< o « h oholo ki Aha ma ka mhia o A. Unua K'ie ia Ke.»lo>H, Km o Apenla I6IQ. m» neia m»u k«imu elu«. m.* Ke Kau-w«i o 1803 ua ki"ohaia in« he kaoaka H»waii ai-»iU e h n«i» ka *el»Ke m w ena «» l ko i me n* Ilaiu ma ka oleh» Uiw.»u me ka Bertinia, e K.« k»u ino » ia m olelo eU* e na »oa» el >a, aka Hole i olel«»i»» loa 1 ioaa oie kekahkojo 1 ke Ktowi he inoi 11 e m»niole ai. P« nei ka o elo o ka Aha m« ia h h »: '* \«»lfl Iv u»wii e kau<»hi aui ai»a haa wii» kekahi k«»o« i ke Kuw* «'a U m * oa i* aelike. U<* miuao ia piht mi U Kan*w i e haawi »a i kope n* ke K»i>wt, aka, aole w »hi 0 ia K-«n w»i e o'«-lo »*na <oa it»aa o'e ke kope al .i a a«»ie m .na. lle K«»'eanH ko ke K«*uwa e k»t anu 1 Hope, aka ua hiki no iaia ke hialele ia K«ile«na, a m<* k* t»au* aku aa haai uo •j>a pe'a " A le i ninau ka Aha i oa komu i hani ti k* Ahiolei»i 1 k»-ia Kai»bWii, ak* ua tn opopo ua oieio ke K«n*w i «ule uiauN u»a ua kaknu ino* la ka aelue m% na «>'elo hv»okahi w le 110. Ma ua hihi* e'u » » wt»iboin*i ai la me ka ohi.» Berit»nii, aoie boi ko i ke Kanswai kekihi olelo «el:ke i hauaia ma ka oleio hook«bi wate 110. Vt* n* hihia eloa i \rahi m*i ai ka mea h< op'iia i k»ia kutt»u p«le, b»ik»* na*i k* iuea ho -p»i he p«l a«>i»ite 1 ku 1 ke Kbu »ai. O kei», m»mu<i o k« o ka hmi<» i h mtlu'i*. u> m*o«o i<« ua Uw . U* uo»p*«»a kn*» e k* ke »ooa ia e l«ua elu* be me* ole U^ ef i U o la« & k hi 1 paa ii ut pil*p«i* ne». A»io l«>* i oe'e ke K»u** i «*e k»»p» o ka ke, m» «*ekahi u* k-kiu i»v a ia m* ba o'e o kani wa<e a »——«4 tek*ht he KOie po Mei o ka p» «p»li nv>i, u* k»pe pa i» me oa ioo*. U<* o!fioi* suai m* o* oleio hoouolioooho o na ho pii aole i ma. u«o ke Kanaw*i e kakau iooa ia ka »eli* ke.ni» oa p*Up«U 1 lt«e mt na ulelo • l»»», oe me* <>k<>« ke *'K 4 pe w m*i n* paI»paU i »i<f, * « Uvi >*ya ke i«Q.ih» «» ke i eh*a«t u ae KiQ4S»k* > >e (Bt kek«h me* i k*a«*u p' lo'ei ia m » ke knmu m ». Oui uo m% k» bih ( *o { Uun* Kue i* Ke.Uula ī ī* m^lu&s,

, a ua Uwa ka Ab* i ka ole!«> br»oho!o ma . ia hibi« ao ke':* hih>«, a m» i* b*na sn* ! u* iiio i o>io hoo'n'l» ooi Lsoakaoawai ;fk.la o ket« Ah* m* ia oioaw, ē pooo Ua* n* mt* hoopii iao aole kope i ht«vt ia, he pooo no e oaoa i oa Kaa»?rai e psl< «aa. £>a no n* ki*ntw.i ; • O*e K«u^vr♦» Krr U. Pauk* 1417 i h»D« mn-* »a fflt ka mak*hfc! Ijsso e h«»kaka «ale at& no e hoop«aī« m» k* p»* iipaia hoopaa i ma o« palapila a keiki oo oU, e h-ioiia i ela* aeiike i i kikao'noaU, a i hi»wiia hoi i a* aoao eiua, "a • maiama ia ke«tahi oo ka mea 00 o!e. ,! ' U* k»uoHaU m\ ke Kanaw*i o IBfiB o o* pila«»U aeiike • ap«a ma««ena o oa H Vsu a me m Kiuwi, ina kekihi o aa ao*o eia* he k*n *ka Hawaii m.*oii, ek«* kaoia a e pnii ma aa o!ei«> e'u •, ma ka oie'o Qaw.»ii ame ka oie ! o Beritn»i», aole li i i ku i *e Ktoaw>i ae<ahi ole*o acāse 1 h naia mi ka olelo hookahi w ir» no. Ua ho'ihol - houMi ke kana«r»i tn» k * makahi&i 137i "Ile K ni#nein «io ai ka poe »n*Ulo o ua p»l »ptla h<»o?a% h uia i aei* nu ka P.tH'<u 141"7 oke K »n»wai K B Kaooh» ao* e.lioo aio ia oa aeiike imua u kekuhi mau iun-». Mi ka piuku e3. o keii kanawai aa kaaohaii e uko i* i kaiuii ua keueki no Hela a me keia pa'ap *ia hoop »a, n* ka hiku ia e ukn, "aole hoi © ko»ia ke*abi uk » no Ka paUpaU honaio i k»kio*a m* ke kope oka p3<apil» hoop*a i h*»wi ia ike kauwa hiua." M-i k»t (iiokuu* 4<i ona kmawai o 1876 ua hool'»l» ia ke>a kiuuwai m-i k..uw»hi >»ka ua koe n«» kei» pmku 3 i oleioia mnluna prU me Ha h< olu:i ole ia, aka ini "ke kan w.ū e pili aua i Ka auh *u hOiilon * pai." E kan ani i aahan hooailooa pai maluna oni elike h »na niawiena o na haku me ua kauwa o» oi.-lo U "< e k<*ui» ken auliiu Kuni (uhlu'h o keU me k »pe a e uku »a eka liiku." Ma ka hoopuK,* ana i Ka olt-l<» ho »hoU) ma ka U 14 o he»a,maUma uia ka hini* mu* i'oko o kn<* oleloh u » olelo ka aha e noonooia m» k» nana oU i ke HonUua p*i 18/0, n » ka inea ii * han-» m>a keU inau A*a ua mn popo i» manou uole uo e pili keU oielo o i<» k ntWai i keia wa ike kuuaw .i out h«ku ne na «uu«a mi k.*hi e pili ana i ke k«»pe n » k«* mea u» k*p» i t kem" k«n*wai e(. i i ana i k<* h »iil-.n »- pai" aole hoi e hini inauauia he kiniiwai e liOol -li aii.i i k<*naw u e pili » n« 'iaku nie nn knuwa a me na pni;*p;»U ae i'*« 0 Uk< u. Ma ke Ku<nuKi*ii>»wai Pouku 77 ua oleh.ia" e hookaawaleia Ke hnma hoo<ah« ma Ke knu»w<ū h oiah», a e •a ke Kumu ma poo " O Kani wale no i koe i oleloia oo k« ko pe luah'k»» o ua ait n > un ke ka* ii'kwai «» l?7 2 i bo»te»a m l'H»a f, aole iioi e K«nii i ktf Ka»n uKu i»o ka pilajaU hooiaio 1 Knka na ui.i Ke kooe o ka p»iUp«U hoopaa » hiawi ia i ke kanw* h«n»," ui maopopo a »le keia he kiuoii e h-iawi ia ke H«»ue ī na aoao alua i e <nai];i aj ka hoo i>a* .in », aka u« k<*u<»haia iua u« mike uaKe ia i Kope a ai Inawi ia pnha uUil» e kttu Ka un« ho>iaia i koua paUp<*la hooiaio me ka u<u ole.' Ua wehewehe ia ke au«» oka nu «olelo '•Kiipe*' ini. ka Dct ouary«» \V«-bs« ter penei. Ki<»uii a li<e me nekani uiea i k k iina; ha «nea i kakau U ia •nai «ekihi mea » KaKau n»i* ia. n «Vla k«» Bouvi»is L w Dictoi«ry. oke Kope he mea i» i K.,k»u poo ! ei 11 mai ke«ahi pa Up la i kakau mua ia." M» Ke «n<> (ii^n, a »ue ke auo mi ke kannw*i <» fca iiooin iop«»po «ria i ka », 0 ke kope •loie ia ka piUp*U i kakau muii i a uoia'l» k<» h ioh il<» nei m «kiu okihuoni pa'apu*ek»ku a me iu i ka m a nai o ka ae'ike, a e k»»ii aku ka inua h*>ii*i<> i p«l»»p iia hooi'o ine ka uk»i ole, < e ko«»i >a. hoa k» haiu e nku no be »<uui an . h»Ui no » k«U m<* kpia ao*o e h»*e f uii im«»t oka «ha m? »a kope. Wakekih» o ri4 ku-iiu hoo'iui ih U i wih » i» mi», a-1» i h»»a 'ona pai »♦ n « n?eU ke "oohoU n i k» ana o na pa>.p .1* 1 h m ia nft«niM o ki h«» »hol » ii an« oke kmaw i iioilo >a kuui, »oi*» 110 i km h i i-« ekn «»a» k» w * e Uwe »a «i iinn« •1 ki hh». Oke knmii hooe loa, 1 h*n*»a n* ae*i<e m» n» «*» pnhakahiki i h »»i»a •» ke Knhi »>« KaUinini. Penei kai »w li o pa»ikn 2* E hui u« ike Kin»n* KaUuina ke hoo n - ktuk*u 1 mau pppa o u ma»» ano» p*tu m % n» ol«*l«» eiua me k* w nho hikahika >n < 1n« w«*hi ona nana, k« gnimv| k* akii oi inoa. k«h e keo »ia ai, « me ko m w h ? noh » «rau i. u A »Ie i hoike ia «O'i on* o«ittp«la neh«o iuo * o nak«»n a ■!*- i« !»•» nau oa'iuiU 1 n«j«»»na-<a'»k 'U »a ek« K«ih«ii * K *Uiaii •, a i»«« htii. pan *kr K .»»«»»• K I «aU * e i ke m* ka m»'a 1 hvtwi ia a a k* mma e h«n» I»* no o «**a i h >n* »<«- K»»hi«» i o« «e'i e hk.h.k» a le i oUI .īh e ha a U na leli v mt i« nia 1 piUo i * wtie n», a in* e bana oie U *Ml* «» a i o i'a <t«i<) i«u w» *ha i m tiiau -» p u i w.<j. ho ia in •na h bia i bo»<t- i» en» k*> pm. a k**i l o'»-lo h«»oh »l«», a ni pik *o» : i* man -o «»o i* m-a koma m. ke<»h> »»a hai h»u aku k» »hi i u» me* i bo<»ii'»l»i» a aie kekahi i an»> <B«Ha naoa »nai »«e «»ū»# i a i ane*»»* m* ke h«*«"* U la«e «n» n * k* aha e «eheweHe, i inea e pm %i k* hemiheio* o kek*uoe he a'ii, i o**l ma ke iq he h««a* • he «»'0 a i rne* e p%!e aau «i n l*w«s iot»»*h« *a aii* «u« Houpn atv 1» lil uu mu» o %•>»»«. C«cl tio Knil « Plj?it finn H»n A. H-rtW' l» uo W*iluku iC0..l lioi'. <jt. B. a eue W. H. i{«Ut' , »iih«»oi»H<. Honulalu Ja y 1«,18I7