Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 37, 15 September 1877 — Page 4

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Jackie Ka`alohilani Amazaki
This work is dedicated to:  Aunty Sissy, Uncle Lincoln a me Lilinoe Kaio

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

THROUGH THE GATES.

 

Golden Sunbeams p. 45.

1

Nauwe, nauwe, na pokii,

Ma ua wawae makalii,

Nauwe me ka makaala

I ke ao ma o ae,

Kahi o na hale ao,

Kahi nani o Iesu,

E ku ana e kahea,

Hele mai, hele mai.

Cho. – Ieau no ke Hoa maikai,

Hoa aloha a mau ae,

Nana mai la,

A kai ae la

A ia ao la ma o ae.

2

Komo anei ua pokii

Ma ia hale naue?

Wehe ia anei ka puka

No makou ua pokii?

Komo no ke hele e

Ma ke ala pololei-

Ku no Iesu a kehea,

Komo mai, komo mai.

Cho. – Iesu no ke Hoa maikai, & c.

3

Kiai nae a pale ae

I na olelo wahahee,

I na nuku, na homo,

Hahai mau ia Iesu.

Eia kana olelo e,

O ka poe wahahee.

Ole loa lakou e komo

Ma ia ao ma o ae.

Cho. – Iesu no ke Hoa maikai, &c.

                                                Hawaii.

 

HELU 14 – SABATI, SEPT. 30.

KUMUHANA. – Ka hoi i hope.

PAUKU BAIBALA. – oib. mok. 13 a i ka mok. 20:17 – 32.

            Pauku Gula. “A o ka oukou mea e hana`i a pau, e nana’ku no ia me ka naau, me he mea la no ka Haku, aole hoi no kamaka.  Kol 3:23.     

Mele. – Mele hou, 8-7.  Leo Bentty.

1

Nani no ke ahonui

Me ke aloha o Iesu

Ma ka hapaha i hala;

Ala a hoomaikai pu.

2

Hui, hui na haumana,

Hui me ua kumu pu;

Ku a hai mai i na haina,

Ku a mele ia Iesu.

            Pule hoomaikai no ka hapaha i hala.

            Ka hana a na kumu.  E lilo i mau minute i ka hoomakaukau ana i na haumana e pane i na ninau a ke kahu.  Penei.

            Ekolu mahele nui o na Haawina o keia hapaha.

            I Ko Paulo kaahele misionari mua ana mai ka Haawina I a Haawina IV.  Oib. mok. 13 a i ka mok. 14:26.

            II Ko Paulo kaahele elua ana, mai ka Haawina V a Haawina X.  Oib. mok 15:36 a i ka mok. 18:22.

            III Ko Paulo kaahele ekolu ana, mai ka Haawina XI, a i ka Haawina XIII.  Oib. mok. 18:23, a mok. 20:32.

            Na wahi i hele ai Paulo ma ke kaahele mua, me na hoahele elua, Barenaba me Ioane Mareko.  Anetioka ma Suria kahi i hoomaka`i e kaahele Mailaila Seleukia ke awa ia o Anetioka.  Mai Seleukia Komohana hema a Kupero, he mokupuni ia ma ke Kaiwaenahonua.  Na hana ma Kupero.  Haiolelo ma Salami ma ka hikina.  Haiolelo ma Papo, ma ke Komohana.  Keakea Eluma ke kilo, a hoomakapoia; huli mai Seregio Paulo ke Kiaaina

            Mai Papo aku. Komohana Akau a Perige ma Pamepulia.  Haalele Ioane Mareko ia Paulo ma.  Aole akaka ka hana ma Perege.

            Mai Perege akau a Anetioka ma Pisidia, Anetioka elua keia.  Halawai Paulo ma me na Iudaio a me ko na aina e.  Huli mai no kekahi poe.  Huhu loa nae kekahi hapa o ua Iudaio, a kipaku aku ia laua.

            Mai Anetioka hikina a Ikonio.  Halawai no Paulo ma a haiolelo, huli mai kekahi.  Aka, huhu loa kekahi a hana ino a hailuku ia laua.

            Mai Ikonio hikini hema a i Lusetera me Derebe ma Lukaonia.  Haiolelo laua.  Hoa la i kekahi kanaka oop@ mai ka opu mai no, Lusetera kuhihewa ia laua he mau akua, a hoomakaukau e hoomaua`ku.  Hoole loa nae laua.

            Mahope iho ma ka hookonokono ana o ua Iudaio, hailuki ia Paulo, a mauaoia ua make.  Aole nae i make.  Hele hou no Paulo ma i Derebe i Lusetera, i Ikonio, i Anetioka ma Piridia, i Perege a i Atalia ma ke komohana, e haiolelo ana, e hooikaika ana i na hoahanau, a e hoonoho ana i na lunakahiko no na ekalesia a pau,

            Mai Atalia hikina a hiki hou i Anetioka kahi i hoomak`i e kaahele.  Mai ka mak. 45 a i ka mak. 52 keia kaahele ana.

            Ka nui o na mile i hele ai, he 1200 paha, ma ka aina, ma ke kai, ma ka moku, ma ka wawae

            II Ko Paulo kaahele elua.  Noho oia ma Anetioka i kekahi manawa; he wahi pohihihi ekalesia no ke oki-poepoe ana me ka malama i ke kanawai o Mose.  Ma ka hoopii ana i na lunaolelo ma Ierusalema, ua hooholo ia, aole make e oki-poepoe ia ko na aina e; e hooka koa i ka io i mohai ia na na kii, me ke koko, me ka mea i umi wale ia, me ka moekolohe.

 

            Hoomakaukau Paulo me Barenaba no ke kaahele elua.  Aole nae i like ko laua manao no na na hoahele.  Makemake Barenaba e lawe hou ia Ioane Mareko, he kei ki ia nana.  Makemake ole Paulo, no kona haalele ana ia laua ma ke kaahele mua.  No keia like ole, lawe Barenaba ia Ioane a holo i Kupero, kona wahi hanu ia.  La we Paulo ia Kila i hoahele a hele i Suria me Kelikia ma ka hema, a ma ke komohana akau, e hookupaa ana, i na ekalesia.  Mai Kelikia a Derebe a Lusetera, a lawe pu ia timoteo i hoahele.

            Kaahele no ma Perusia, ma Galatia ma ke komohana, a hiki i Teroa ma Musia ma ke komohana akau.  He kulanakauhale ia.  Ma Teroa loaa kekahi hihio ia Paulo, he kanaka e noi ana ia ia e hele i Makedonia e kokua ia lakou.  Ka hele no ia mai Teroa a Samoterake, a Niapoli, a Pilipi, ke kulanakauhale nui o Makedonia ma ke komohana akau.  No Tereke ia i keia wa.

            Ma Pilipi, hoohuli ia Ludia he wahine a bapetizoia me ko kona hale.  He ka kamahine i uluhia i ka uhane ino, ua hoola ia, a haahele i ka hana kilokilo e waiwai ai kona mau haku.  Huhu loa na kahu.

            Hopuia Paulo me Sila hahau, hoolei iloko o ka halepaahao, paa loa na wawae makahi pouli.  Himeni nae a pule laua, he olai nui, hemo na kaulahao, wehe ia na puka  Aole nae i holo na paahao.  Manao ka lunakiai e pepehi ia ia iho,  Papa nae Paulo; kono huli koke no ia a bapetizoia me ko kona hale.

            Hele laua mai Pilipi a Anepipoli a Apolonia a Tesalonika ma ke komohaua hema.  No Makedonia keia mau kulanakauhale.  Halawai Paulo me na Indaio na Helena, ma kanaka e.  Huli mai kekahi poe.  Aka, huhu loa loa kekahi poe Iudaio a hana ino ia laua.  Lawe nae na hoahanau ia laua a i Berea komohana hema.

            Ma Berea, huli mai kekahi poe Indaio, me ka poe e ae.  Ikaika lakou i ka huli i ka palapala hemolele.  He`e mai nae kekahi poe Iudaio mai Tesalonika mai a hoohaunaele.  Lawe na hoahanau ia Paulo a hiki i Atenai ke kulanakauhale nui o Helene.  Noho nae Sila me Timoteo ma Berea.

            Haiolelo Paulo ma Areiopago kahi hookolokolo nui o Atenai, i ke ano o ke Akua oiaio, i ke ala hou ana, i ka la hookolokolo nui.  Huli kekahi poe uuka.  Henehene kekahi poe, a hoopanee a lohe hou.

            Mai Atenia a Anetioka ma ke komohana.  He kulanakauhale kaulana ia.  Noho me Akula me Perisekila, he mau Iudaio i huli mai.  A hui pu Sila me Timoteo mai Berea mai me Paulo ma Korineto.  Hai ikaika ia ka olelo a Iesu i na Iudaio.  Kuee nae lakou.  Alaila huli Paulo ma i na kanaka e.  Huli mai ka luna o ka hale halawai o Kerisepo me ko kona hale.  Hoolana ke Akua i ko Paulo manao ma ka hihio.

            Noho oia ilaila hookahi mak me ka hapalua.  Nui ka poe huli mai.  Hana ino nae na Iudaio ia ia, a imi i hoahewaia Mahope iho uwe aloha oia i na hoahanau a ku a holo i Suria me Akula me Periseki la.  Aia Suria ma ka hikina o Korineto, 800 mile paha a oi ae.  Mai Suria a Epeso komohana akau, 450 mile paha, waihoia Akula ma ma Epeso Halawai iki no Paulo me na Iudaio, a holo i Kaisasela hikina hema e pili ana i ke kaiwaenahonua ma ke komohana`e o Ierusalema, 450 mile paha mai Epeso mai  Aloha oia i na hoahanau malaila, a hele aku i Anetioka ma ka akau, 300 mile paha kahi ia i hoomaka`i keia kaahele elua, 3000 mile paha i hele ai Paulo ma ia kaahele ana, ma ke kai, ma ka aina, ma ka moku, ma ka wawae, mai ka mak.53 a`i ka mak. 56 paha.

 

III Ko Paulo Kaahele Ekolu Ana.

 

            Noho iki no Paulo ma Anetioka, alaila ku a kaahele ma Galatia a ma Perusia, e hooikaika ana i na haumana a pau.  Ia wa paha  i kukuluia`i ka ekalesia ma Galatia.  Ahiki Paulo i Epeso e hooko i kana olelo mua.  Bapetizo i kekahi poe he 12 i bapetizo ia ma ko Ioane bapetizo ana.  Halawai oia a haiolelo a paipai i na Iudaio me kanaka e, e huli mai.  Hana no i elua mak. a oi.  Nui ka poe lohe.  Kukuluia ka ekalesia ma Epeso.  Hana Paulo i na hana mana ma o Iesu la, ola ka poe mai.  Mahi kiia na uhane ino.  Hana ino na uhane ino i kekahi poe kilokilo hoopunipuni.  Makau kanaka.  Nui ka poe huli mai.  Ka poe kilokilo, puhi na buke kilokilo i ke ahi Minamina ole i na 50,000 apaua dala.  Ala mai ka huhu loa o Demeterio ka mea i haka i na kii no Diana.  No ka emi loa e ke kuai ana ia mau kii.  Nui loa ka haunaele.  Mai pilikia loa Paulo.  Hoopau nae ka luna aupuni i ka haunaele.

            Uwe aloha Paulo i na hoahanau, a ku a hele mai Epeso a Makedonia, a Helene komohana akau, 300 mile paha, 3 malama ma Helene.  Hoohalua kekahi poe Iudaio e pepehi ia ia.  Hoi hou oia i Makedonia i Pilipi.  Mai Pilipi a Teroa hikina hema.  Halawai malaila ma ka po a loihi, e wawahi berena ana.  Hiamoe Eutiko a haule i ka puka makani a make.  Hoola hou Paulo ia ia.  Halawai a ao.  Uwe aloha i na hoahanau a ku o holo i Aso i Mituleue, i Samo, i Terogulio, ma ke kai moku liilii, a hiki i Mileto.  He kulanakauhale awa ia, 40 paha mile ma ka hema ae o Epeso

            Ma Mileto kii Paulo i na luuakahiko ma Epeso.  Halawai pu me lakou a hai i kona mau manao  Malaila hoi ko kakou kula hope ana.  Aole pau keia kaahele ekolu.

 

            Iloko o kela hapaha ka pau ana.  Mai ka mak. 56 a ka mak. 60 keia kaahele ana

Mele. – Mele hou, 8 – 7.  Leo Oto.

Holo Paulo, mau ka holo

Ma ka aina, ma ke kai

Hai i ka Iesu olelo

I ka na hou e ola`i

Lohe, ala, huli nui

Na kanaka, na pokii,

Hana ino ia mai la,

Hana nae a oli e.

Na Ninau a ke Kahu.

 

            Na makua.  Heaha ka mea nui ma na Haawina o keia hapaha i hala? Ke kaahe le misionari ana o Paulo.  Ehia kaahele ana?

            Ke haahele mua.  Owai na misionari mua?  Nawai i koho?  ma keaha i hoolaaia`i?  Nawai i hoouna ia laua?  Owai ka hoahele mua?  Mahea ka hoomaka ana e kaahele?  Hai mai i na wahi i hele ai  Owai ka mea nui i huli ma Papo?  Owai ka i hoomakapoia no ke keakea ana i ke kiaaina?  Haalele Ioane ia laua mahea?  Heaha ka hana ino a na Iudaio ia Paulo ma ma Anetioka ma Pisidia?  A ma Ikonia, ua aha ia laua?

            Ma Lusetera, ua aha ke kanaka oopa?  Heaha ke kuhihewa o na kanaka no Paulo ma?  A mahope iho, ua ahaia Paulo ma Lusetera a manao ia na make?  Mai ka mak, ehia a hiki i ka mak. ehia keia kaa hele ana?  Ehia mile i hele ai?  Nui anei ka poe huli?

            Na keiki.  Ke kaahele elua o Paulo.  Hiki hou Paulo me Barenaba i Auetioka a noho iki, hoomaka hou Paulo e kaahele.  Owai kona hoahele?Sila.  Mahea Barenaba me Ioane?  Hele laua i Kupero Ko wai wahi hanau ia?  Hele Paulo me Sila a i hea?  E aha ana?  Pela anei na kahu, na kumu i keia wa?  Owai kekahi hoahele hou o Paulo?  Timoteo    He keiki aha ia?  Owai kona makuahine, me kona kupunawahine?  He wahine aha Ludia?  Ua aha ia oia me kona ohana?  Ua aha ia Paulo me Sila ma Pilipi?  Heaha ka mea kupanaha ia laua iloko o ka halepaahao?  Ua ahaia ka luna kiai  Na Iudaio mahea ka i ikaika i ka huli i ka palapala hemolele?  Owai ka inoa o ka aha hookolokolo kaulana ma Atenai?  Aeriopago.  Ke Akua hea ka Paulo i hai aku ai malaila?  Ka la hookolokolo hea e hiki mai ana?  Owai ka Lunakanawai nui?  Owai ka poe e hookolokolo ia`na?  Ehia mile i hele ai Paulo me keia kaahele ana?  3,000 paha. Mai ka mak. ehia a hiki i ka mak. ehia?  Aia mahea e kaahele nei na misionari i keia wa?  Nui wale anei na mile e hele nei lakou?  Nui aei ka poe huli mai?

 

III Ko Paulo Kaahele Ekolu Ana

Ke kula a pau.  Hai mai i na wahi i hele ai Paulo ma keia kaahele ekolu.  Pehea ka loihi o kona noho aua ma Epeso?  Hai mai i kekahi mau hana kupauaha mailaila no ka poe mai, no ka poe kilokilo, no na buke i puhiia i ke ahi, no Demeterio, no Diana.  Hai mai i kekahi halawai loihi ma Teroa.  Heaha ka Paulo hana ma Mileto?  Ma na makahiki ehia keia kaahele ana?  Ua pau anei ke kaahele ekolu ma ka mok. 20 o ka Oihana?  Aia mahea ke koena?

            Hai mai i ka pauku gula, ma Oib. 13:32, Mat 12:21.  Ier. 10:10  Hal 40:3.  Io 5:39  I Tim 2:5  Rom. 12:11.  Heb. 4:12.

            O keia mau pauku na olelo  paipai ia kakou.

Me`e – Him. 232.

Iesu ka moku holo, &c.

i elua pauku.

Pule no ka hapaha e hiki mai ana.

Haawina no Ok 7 Oib. 21:8 – 15.

 

Kulana o ka holo ana o Likelike

MOKUAHI MA KE KAAPUNI MUA ANA IA HAWAII.

 

            Ke noi ia`ku nei kou oluolu e ka L H e hookomo iho i keia mau hoikeike ana no Likelike, a me kekahi mau uha e ae i ike ia e a`u, ike hoi na hoa ake ike mea hou o kaua, oia hoi keia.

            Aug. 27 1877. Poakahi. – Holo o Likelike mokuahi mai Honolulu aku, hora 5,30 PM.  Ku ma Lahaina hora 2,30 A.M.

            Augate 28 Poalua – Holo mai Lahaina aku, hora 5 A M.  Ku ma Maalaea, hora hora 7 AM.  Holo mai Maalaea aku, hora 10,5’ AM  Ku ma Makena hora 11,25 A.M.  Holo mai Makena aku, hora 3,2’ PM  Ku ma Kawaihae hora 11 PM Aug 29 Poakolu. – Holo mai Kawaihae aku, hora 3, AM.  Ku ma Mahukona hora 5 A M.  Holo mai Mahukona aku, hora 9 AM. Hiki ma Honokaa, hora 1 a oi P M ahiki ma Ookala hora 2:40, PM.  Holo a ku ma Laupahoehoe hora 3 PM  Holo mai Laupahoehoe aku, hora 4 PM.  Ku ma Hilo, hora 9@ PM  Aug 30 Poaha Holo mai Hilo aku, hora 5,15’ PM.  Ku ma Punaluu, hora 2,30” AM.  Holo mai Punaluu aku, hora 10 AM.  Kalewa ma Kaalualu a me Kealakekua, hora 8 a oi PM.  Aug 31, Poalima. – Holo mai Kealakekua aku, ahiki ma Kailua, hora 5 AM.  Sept 1, Poaono. – Holo mai Kailua aku, hora 6 AM.  Ku ma Kawaihae hora 9 AM.  Holo mai Kawaihae aku, hora 1,2” PM  Kalewa ma Mahukona, hora 2,5’ PM  Kalewa ma Makena hora 7,20” PM  Holo mai Makena aku hora 10,5 PM  Kalewa ma Meaalaea 10 a oi PM  Holo mai Maalaea aku, hora 10 a oi PM  Kalewa ma Lahaina hora 11 PM.  Holo mai Lahaina aku, hora 1 AM Sept 2 Sabati. – Ku ma Honolulu hora 9 a oi AM.

 

Ma keia holo ana a Likelike mokuahi ua ike ia, ma ka hole ana mai Makena aku no Kawaihae ke awa ku, ua loohia ia iho la kekahi Pake malihini e ka ulia poina mawaena o Alenuihaha.  Ma ka huli ia ana aku, ma keia puana leo a ka Pake, Fire!  Fire!  a pela aku, a ua eehia na mea a pau o luna o ka moku no ka manao ia he ahi e a ana i ka moku.  Eia ka auanei, aole pela ka oiaio, eia ka oiaio, ua kea ka pahu, a paa ka wawae o ka Pake a haihai ka iwi o kekahi wawae, oia ka mea i kahea ai i Kukui, aka, aole nae e hiki pono ke puana pololei i kukui, no ka mea, aole akamai ma ka olelo haole, a kanaka hoi, nolaila, o kahi huaolelo paha keia i loaa ia lakou, Fire, me ka manao, ua pololei, eia ka aole i pololei, - a ma ia wa no hoi a makou e nuana nei, ua huliia aku kahi e pae nei ka leo, a ike pono ia iho la, aole he ahi, pau ae la ke kaumaha o ka lehulehu, hoi mai la ka manao a lana malie iho la, aka, o keia wa no a makou e holo nei, ua auau-kai na ohua mai mua a hope, a ua ano kuululu na ohua, me ka puehu liilii o na ohua o mua loa, a ma ka lokomaikai o ka Agena o ka moku, ua koi ia lakou e hoi iluna o ka Hale e ku la mawaena kahi a ke Kapena e holoholo mau ai ma kona ano e ku ana, e holo ana a e hookani ana i ke oeoe, malaila lakou i pakele ai, a o na ohua ma na aoao o ua hale la, aohe nao ai i ka papaa, a me hope e hoohie la, a ma ka hiki ana o makou ma ka hora 9 PM.  Kokoke ma ke komohana ponoi o ko`u aina hanau, (Kohala) ua loaa iho la makou i ka make kupono, pela makou i lawe ia aku ai ahiki ma Kawaihae i ka hora 11 PM. a mai ka haalele ana ia Kawaihae ahiki wale i ka ua Kanilehua o Hilo, a ua lele na `Lii, na ohua, me na ohua e ae, me a`u pu kekahi, a ua hele aku au no ka makaikai ana ma ke kau wahi o Hilo, a ua ike aku la no hoi i na wahi i hoopoinoia e ke kai hoee i hala aku nei ma ia Kaona, a ua hui aku no hoi me ka makua Misionari, Rev. T. Koana, a kipa aku la ma ka Hale Kula Hanai ike o na keiki e noho la ma Hilo, a ma ka lokomaikai o J Makaimoku ke Kumu nui o ke Kula Kauai.  Ua hoikeike mai oia i na Keena moe, Keena ai, Hale hoomoa ai, a ua noi ia aku kona oluolu e hookuu mai, a ua hookuuia mai keia kamahele.  Ua hele aku au uo na iini i koe a i ka hiki ana i ka hora eha, ua hoi aku la i ka moku, a he kali wale no i ka ke Kapena hana.  Haalele ia Hilo, ua holo ae ka moku ma Puna ae i ka po, a ao ae, hiki makou ma Punaluu.  Ua lele aku o H M Wini me Mr. Holo, me ke noi mai o H M Wini e noho iki au me ia a hoi pu mai, aole au i ae.

            Haalele makou ia laila.  Holo mai makou ma na awa mea mau ahiki ana mawaho ponoi aku o Makena, ua eleu pupuahulu ae la na Kela i ka hookuu ana i ka Waapa ma ka aoao akau o ka moku me ka holo no o ka moku, a ua kau mua eha kanaka iluna o ka Waapa, oia o Kaia, Kaiaikawaha, Leo a me Kikau, a ma ka hookuuia ana na hemo loa ke ka na ana o hope, ua haole ihola o hope o ka Waapa i ke kai, a o mua ke paa la no iluna a ma ke noi a Kikau ua hookuu ia o mua, a holo pu aku la ka Waapa iloko o ke kai me keia kanaka o Kikau o kela poe ekolu o Kaia.  Kaiaikawaha.  Leo ua unu mua aku la lakou iloko o ke kai, aka nae o Kaia oia ka mea i eha ma o keia ulia i loaa mai, eia ke kumu o kona eha ana, oia ka mea kokoke i ka mea ma ka hiu mua o ke Palaka, ma keia kupololei o ka Waapa, ua hina aku la oi a pa paha i ka wae o ka Waapa ai o e @a noho-ana, a eha ma ka aoao, aholo a@ la oia ilalo o ke kai, mai lalo ae ea iluna, ike o Leo kii koke ia ia a kokua, a pela oia i hoomanawanui ai apaupauaho loa oia no laua, aka, ike mai la ia ke lawe ia aku nei ka Waapa, e ke au me ka ikaika o ke au huila moku, a pela oia i hoomanawanui ai a hiki ka Waapa, pakele ai laua, me elua kanaka e kau mua ana iluna; o keia Waapa nae oia no ua Waapa nei o lakou e piha kui nei i ke kai, a ua moku i kou iluna oia laue uuku, a ma ka ike ana o ke kapena ua kena ia kekahi waapa ma ka hema e huli, ola ka waapa i holo pono ka lakou hana, a maia waapa paha ka agena Waila, ke ole au e lohe hewa, a ua imi me ke kuikui a ua loaa, a ua kolo ia mai a ka moku ua ike ia o Kaia kai eha loa, ma kona aoao kahi i eha, ua oluolu paha oia i keia wa, aole paha, o ka waapa, ua @, @ paha kapuai a o aku paha a emi mai paha.  Ua nui no na mea i koe, aka, uamanao au e hoopokole, ai hemahema au ma kekahi, e lala mai.

                                                                        W. H. Nailipelapela.

            Waikiki Sep. 10, 1877.

 

Ma ka waiwai o KEKAAWE i make, he hoike la @ nei ka lohe i na mea a paa a Kekaawe i aie aku ai, e hoike koke mai i ka kakou ma@ k@ina, i ka m@a nona ka @ makau iho no ka @.  O ka poe i aie mai @, e hookaa koke mai ia.

                                                                        KAMEHAIKU w.

                                                                        Lunahooponopono Waiwai.

            Honolulu, Aug 15, 1877.                                                        920 41@ @23

 

Hale Kuai Hou!

                        KE POLOAI aku nei ka mea @ona ka inoa mahalo nei, i ka lehulehu a pau.  me ke noi pu aku i ko oukou lokomaikai, e hele mai ma ko`u Haieku ai hou, ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, a e ike no hoi oukou i na @ nani o kela a me kela ano, mai ko na kanaka @ a i ku ma kamalii.  Malaila no hoi na Noho Lio ana hou @.  E loaa no ke`ea mau mea a pau me ka makapono loa.

                                                                        K. AMU.

            Honolulu, Iulai 19, 1877.                                                        @16 3@ @

 

KUAI A KA HAMAKU!

MAMULI o ka mana o ka olelo Hooholo, i hoopuka la e ka aha hookolokolo @, no J. G. DICKSON ka @, no na dala he @ kue ia S APANA, ka mea pale, ua lawe mai ao a e kuai aku

@ ma ke @ @ ke hiki aku i ka hora 13 awakea, o ka la 3 o Octoba, @ iho o kahi o ka hale laau o ke la ma @ i na  pono, na pomaikai a me na kuleana  a pau o ua @ la @ o ka hale @ a me na @

i na pono, na pomaikai a me na kuleana a pau o ua @ ia @ o ka hale @ a me ka @ noho o ka aina oia he @ makahiki i @, ala wale no ke koe a @ e ia ke @ maluna ae, ka uk@ hoopa@ a m@ ka uku @ @.

                                                                        W C PARKE, Ham@

            Honolulu, Aug. 29, 1877.                                                       @23

 

Lole Makepono ke Kuike!

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE,

-E LAA NA-

AHINAHINA,

KALAKOA,

KEOKEO,

LEPONALO

Pena, Aila, Aniani,

Na Mea Piula,

Kopa, Aila Honua,

Aila Hoomaloo

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho lio,

Hulu-palaki, na Polomi

A he Agena no hoi no na Mokupuai o Hawaii nei no na

LAINAKINI-NAO,

LAINAKINI-MAOLI,

PALULE KALAKOA.

ALAPIA, KELEPA, KILISA,

Na Lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu.

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipine, Lihilihi, a me ia mea`ku

         -     A HE –

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu

                        Paakai, Huaala,

                                    Pia Kulina & c.

         -     A HE –

LAAU LAPAAU KAULANA LOA

            A Dr. JAYNES

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau hoopau @aio,

                                    Penikila, Huaale,

A me na Laau Hamo, a pela`ku

            814 3m 826

 

E. T. Halolani.

LOIO!

            EIA HE $20,000 E MAKEMAKE ANA E hoaie aku ma ka ukupaneo haahaa loa mai ka $200 aku a pii ae ma ka moraki ana i na aina.  Ua hoomakaukau e no oia i na palapala aelike, hoolimalima, moraki a me na hooilina, a he hiki iaia ke hoomaikai i na aina loaa ole na Palapala Sila Nui.

            Hale Oihana, aie ma ka “Real Estate Exchange” Helu 31, Alanui Papu. Honolulu, malaila  oia e loaa ai i ua kanaka a pau, ina he mau ai ka kuai a hoolimalima ko lakou, a e hoopaaia me ua uku ole                                                                                         315 6m

 

HOOLALA A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.

NO KA MEA, ua hoonohoia mai ka mea nona ka inoa malalo i Lunahooponopono no ka waiwai o J Y KANEHOA o Kaanapali, mokupuni o Maui, i make aku nei, e Abr. Fornander, ka Lunakauawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina, e like me ia ma kana Palapala Kauoha hope loa.  Nolaila, ke kauoha aku nei au i ka poe a pau i aie i ua mea make la, e houkaa mai i ko lakou aie, a i ka poe hoi a pau ana i aie ai, o hoike koke mai i ka lakou mau Bila aie iloko o na malama eono mai keia la aku, a ina e lohi a hala ka manawa i oleloia. o hoole mau loa i @’ku no.                                                                      J. A. NAHAKU.

            Lunahooponopono Waiwai o J Y Kanehoa.

            Keekewai, Kaanapali, M., Aug 18, 1877.                   821 4t*

 

HALE PAI KU O AHI.

 

EMI LOA                                                                                           NA KII!

            Ma ka Hale Pai Kii o Ahi, Helu 63, Alanui Nuuanu, Honolulu.  O ka uku o ke kakini Kil Pepa mamua, he $3.50, a i keia manawa, ua hoemiia I $2.50.  O ka uku o ke kii Aniani.  he $3.00 mamua, ua hoemi loa la a i ka $2.00 wale no.  Emi loa maoli a makepono!  Aole like pu mamua.  E wiki mai oukou, oiai ka manawa kupono a ka @a e upu nei.  I keia manawa, hanaia na kii mak.  Kai loa!

 

Hale Kamana Nui!

            AIA no maloko o kela Hale maluna ae, a ma ka Helu 69, Alanui Nuuanu, e hanaia ai na pahu kupapau, na moe. na noho, na pakaukau, na pahu ume me na aniani ku. na mamalu a me ia mea aku ia mea aku.  E loaa no na pahu p@na a me na pahu koa ma ke kumukuai oluolu a makepono loa, i ike ole ia mamua.

 

Hale Kumeka Kamaa!

MALALO o ka Hale Pai Kii, na hoana okoala he keena humuhumu kamaa o keia a me keia ano a ka makemake e hualalai.  E kipa mai a e ike oukou “I ka nani o Aipo.”  Malaila no e luna ai na Pale Ili Noho Lio, no ke kumukuai haahaa a ke launa ole mui.  E kipa mai a e kuai no oukou iho.

 

Hale Hana Kika Puhi!

Ma ke Keena makai o ka Hale Kaonana, Helu 49, Alanui Nuuanu, he wahi e hana pakaia nei na iau paka.  I mau kika puhi maikai loa.  He mau paka kika maikai.  I kupono i ko na kanaka makemake.  He ona hoi ka puhi.  E hele mai oukou e kuai i ike maka.  E hoohihi ana @.       

                                                            805 5m*531                            AHI.

 

AKIU (PAKE.)

 

            AMARA!                                                                                AMARA!

E O`u makemake.  O ka “puuwai o ka Pakipika.”  Hawaii nei, a me na makamaka ili puakea, na kanaka maoli heahea a me ko'u lahui hoi, na keiki o ka Aina Pua, ua mahi ko, ma ki laiki a me na poe mahi ai, o ka Mokupani o Keawe, a me ko Maui o Kama.  Molokai o Hina, Oahu nei o Kuihewa, a me Kauai o Mano, eia ae ko oukou makamaka ua wehe ae au i hale Amara, alanui Moi, na Polelewa, a e loaa ana ia oukou ke imi mai.  He`u ai, a e hoolako ia no ko oukou makemake o na mea hao lako mahiai, ke Kopala, Oo, Haro, ame na mea e ae, me ke kumukuai haahaa loa, a he hiki no la`u ke hana hou i na kaa pipi mahaha.  Kaa lio.  Kaa kauwo lima, me ka uku oluolu loa, a me ka paa e hike e like me ka`u palapala e hoopaa ai a selike ai no ka manawa e oleloia ai.  He hiki no ia`u ke kopili @ na ano waapa o ka poe e makemake ana me ka aku emi loa me oluolu o na maka o na malihini, ke ike i ka`u hana, me ka mino aka iho, aole loa e pukupuku ko maka, a hookeke na niho, ke ike i ka`u hana, a ua kamaaina no ia oukou o ka`u nana mau o ka humuhumu ka@, a ha@ noho lio no na kau i @, a he hiki no ia`u ke hana i na noula hakihaki a nahaehae me ka maikai a me ka uku emi loa.  No ka mea ua hiki mai ka manawa pomaikai e aho nui, e mahi ai, a ina hoi e lako eole @ na mea hana, eia no ma ko`u wahi e loaa ai.  Ua holo ke kukahi Pana@, he waiwai ka hopena ke hoomanawanui oukou e o`u makamaka, ina e melowa a pala@, he @ mai.  Nolaila e naue mai a halawai me a`u i maopopo a holo ka hana a na amara, ka@ kuleana a Akia, a hookahi wale no Akiu, aohe Akiu e ae o kela kulanakauhale e @ nei ma keia mau ohana.  Nolaila a maliu mai i ko`u leo e hele mai e ike maka, he au pomaikai ko ko kakou Moi, i imi ai, a nona hoi ke kia hoomanao o ka “Hooulu Lanai.”       AKIU (Pake).

Honolulu, Mar, 13, 1977.                                                                    @

            He kapili kapaai @ emi loa kakahi ma keia Hale Amara.  E naue mai i iko maka.

 

Papa!  Papa!

-NO-

ALLEN a me ROBINSON.

Ua wehe ae nei maua i

PA KUAI PAPA!

         -     MA KA –

         -     UWAPO O PAKAKA.

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale.

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU!

            Na Pani Puka a me

            Na Pani Puka Aniani.

Na Pani Puka a me

Na Olepelepe.

 

Na lako kukulu Hale

O NA ANO A PAU –

E kuaiia ma ke

Kumukuai Haahaa Loa!

o keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Aper 13, 1876.                                                                   S14 3m @

 

MAI KEIA LA A MAHOPE AKU NEI.

O KA UKU O KA

OHUA ONEKI O

NETI MERRILL.

Mai Honolulu aku a me ka hoi ana mai he

ELUA DALA!

            E. D. CRANE. (Kapena.)

Mar. 16, 1877                                                                                      798 6@ @24.

 

Eia ma ka Hale Kuai o Wini!

NA EA,

            NA OMAU AI.

                        NA KULA PEPEIAO

NA OMAU HAO BUKALO,

            NA MEA ANO HOU A EMI,

Buke Pakeke Ili a me na Eke Dala

            Na Lei Pilali,

                        Na Lei Eleele,

a me na mea e ae he nui wale.

E HAAWI MAKANA IA ana i keia a me kela mea i kuai a hiki i ka

ELUA DALA.

E hele mai, e nana i keia mau ni@a maikai, a eloaa uo e like me ka makemake.

Eia ma ka Hale Kuai o

756 2m                                                                        WINI.

 

HALE KUAI MANOAHI!

NO KONA,

            NO PUNA,

                        NO KOOLAU,

                                    NO NAPALI,

                                                NO MANA!

Eia ma Koloa nei ka mea Hou ano e kupalanaha, a e nane nui mai oukou e na mamo a

MANOKALANIPO!

a e like i na mea maikai o keia a me keia ano, ma ka

HALEKUAI O PENI!

Ua makaukau ola e kuai aku!

Na Lole o na ano a pau,

            Na Papa o na ano a pau,

                        No Lako kukulu hale,

                                    Na mea hana kamana,

                                                Na mea wahini,

                                                            Na mea ai, mai na aina

e mai a me na mea a pau i makemakeia e ke

Kane, ka Wahine a me ke keiki.

            Ke loaa mau mai nei keia mau mea ma keia moku keia moku. a no ka mea, @ hoopaeia mai ma Honolulu.

He au hou o ke Kuikahi!

Nolaila, e hiki ia`u ke haawi i keia mau pono ia oukou, ma ka kumukuai haahaa loa, i ike ole ia mamua aku nei.

E lulumi mai a hoao!

                                                                                    FRANK BINDT.

Koloa, Kauai, Aperlia 14, 1877.                                             S02 1 yr @35

 

Kuai Haahaa Loa!

E KUAIEA aka no ma ke kumukuai haa@, ma ka Hale Kuai o H. M. WINI.

Na Kula Pepeiao Ea a me na Kula kanikau, a me na kuia e ae o keia a me keia ano

Na lei Kanikau no hoi a me na Lei e ae no e linohau ai o @ Lede opiopio, e kinikohu ai ke nana aku i ke kau mai @.  Na apo lima @ a me na mea e ae a pau no ke kumukuai haahaa loa.  E wiki mai!                                                                                        S14

 

KUAI HOOEMI LOA!

NA KA HALE                                                                                   KUAI LOLE O

C. C. AKINA,

e ka ia ma Kalopihi, Kohaha, Hawaii.  he mau Lole Hou loa, ka makana o ke Kuikahi, Panai Like.  Ua kupono no na I@ o ka makani A pap@ o @ aina haaheo nei.

            He kamaaina no hoi i oluolu ia oukou.  nolaila, e kuai mameahi aku no au me ka emi malalo o ke kumu lilo.  He mau kole nani loa, he Na  Paikini, no ke au o ka Moi Kalakaua. – Owau no o ko oukou makamaka olalo.

            80@*828                                                        C. C. AKINA.