Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 40, 6 October 1877 — O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni Moi Kumukanawai-ia mea aku a ia mea aku. [ARTICLE]

O ke Aupuni Hawaii, he Aupuni Moi Kumukanawai-ia mea aku a ia mea aku.

(Kakauia e J. H. Kanepuu). HAWAII, elua mea e kohoia, Jelua no hoi uo Maui a me n» mokupuui e pili aua, a elaa no hoi nd o o»hu, a hookahi uo K uai. E ka poe heluhelu, ke ike pu ae la no kakou, he 1 wale uo Luuamakaaiua na o kakou ia wa, a he pakeu loa ae uei hoi kō keia wa, no ka nui loa no nae paha o ke dala o keia wa ea ? ; '2. Peuei lakou e kohoia ai, ona mea ma Hawaii i makemake.e palapala m»i i ke Alii nui, e no lakou, rae ka hai mai i na inoa o na kanaka akamii elu;i a lakou i makemake ai e ahaolelo pu me na'hi. ,, Peuei Ukoi) e palapala ai : Na Ke Alii Nui ) Ka.'iiehameha 111, ) Aloha maikai oe :—Ke palapala aku uei makou, e hai aku ia oe, i na kanaka o Ilawaii nei, a makou i ike ai, he mau kauaka akamai, he man kaiiaka pono, o ka iuoa okahi, a o ka iuoa oka lua. Ua makemake makou, e Ahaolelo pu laua me na 'Lii i keia makahiki. Na makou. na ." Ma keia palapala maluua ae nei, oia paha ka bulota o ia manawa. He hookahi wale no nae palapala, a lawe hele ka luna imua o kanaka, e kakau pakahi ai i na inoa malalo aku o keia palapala, (me he palupala hoopii la paha i keia a pela ae ana ia luna e Uwe hele ai i kana pafapala okoa, a me na inoa okoa no hoi o ka lakou luna i makemake ai, a pela aku. Ao na luna i koho nui ia a kakau nui ia e na kunaka, oia iho la na Lunamakaaiuana o Hawaii, a pela no hoi i ko Maui, ko Oahu a me Kauai. Pauku 3, 4, 5. 0 keia mau pauku, ua ka hoopai o ke kanaka a o ka luua kakau paha, he umi daia, ina e kakau hewa a kakau palua paha i ka iuoa. A i ka ike ana o ka Moi i na inoa 0 ka poe i kohoia, oiai oia no ka Luna uana koho ia manawa. Na ka Moi no hoi e olelo ae i ke Kukuhina Nui, a nana iv*e paUpala aku i ka poe i kohoia, a e hai aku hoi i ka la e ALiaolelo ai. Ao na lilo a pau oua poe nei i kohoia ai, oa ke anpuui no ia e uku, oiai lakou e helemai aou, e noho aua, a e hoi ana i ko lakou mau apaua i heie m ū ai. Ua hooholoia keia i ka la 2 o Novemaba M H 1840. MOKUNA 111. Kanawai hoakaka no ka Auhau. Maioko o keia kunawai, ua uui loa na oielo i pili oie ī ka auhau a me ka houkupo aua. He mau olelo hooakaka, ua pili kekahi i ka hana ; ua pih kekuhi i ud kapa kuhiko ; he oielo ao no hoi kekahi, aole he kanawai m*uli. Ina i p,*pa wole la n<t mea hew*», he olelo ao no la, aka, iua e haiia ka uku, he kanawai maoli ia. No ka Aohau Kino. 0 ka auhau o ke kino ia maoawa, be $1.00 no ke kanef a he 50 keneia no ka wahme, a he 25 keneta aa ke keikikane 1 hala na maiahiki he 14, a he 12 keue* ta oa ke kaikuoiihine i iike oa m.tkahi* ki me ko ke keikikaoe ; aole auhaa no na elemaknle ame oa luahine. Oke aua keīa oke dala, ahe m<*u waiwai e ae uo kekahi ke nele ke daia. Ooa la e hookupu ai i ka Lunaaahau, mai ka ia maa o Ddkemaba »i ka ia hope o Feberuar», o kokahi co»kabiki ae. A ioa o kaa ole ke dala } kualaia i $2.

| Xo ka Auhau Aina. j

Ma ka puaa ka auliuu aua o ka aina, \ peuwi •- | IIi nioa nui, 1 anaoa. j Ili aioa noka 1 u mukui. • Ui »ina ūuko !o», 1 iwilei. i Ioa e l®Ha oie ka puaa anana, be $10 — | ina e laaa ole ka poaa mnku, he $7J. a • iqh hoi e loaa ole ka pnaa iwilei he $5. A ina e loaa ole keia mao mea » pau, e ; ninauia ka mea i hewa, ina o ke kono- j hiki e luuno ia. A ioa e hni lakon me : na makaainana, a e hana lakoa i kahi i f uahelehelo o ka aina a mnikai, iloko o na malaina ekoln, alaila hemo., oiai he ; \Vaiwai no ko ka aina, o ka hana ole ia. \ No nu la koele. I Ua hoakakaia ua la koeie e like me j ka hana o ia maoawa, oia ho«, 3 la o ko alii, a 3 hoi o na konohiki, a o na la i koe j 0 ka malama, ua hookuuia no na maka- j «inana. Ua ho?ikakaia no na uku ma- I lailn, he hap»walu ka uku no ka la ha- | na ke noho. j Na makua i lehulehu na keiki ft me na | mea nawaliwali. J Ma keia mahele 0 ke kanawai, ua j hookuuia na īnakua i lehulehu na keiki, | 1 ka eha a oi aku ; a pela no lioi k« k•»- I u=«ka i jehu!eliu na elemakule, ua hoo- | kuuia no i ua auhau o ke aupuni a me n-i la o na konohiki, a ua hoomahuahua i ia ko lakou «una. No ka palaoalelo. Ua kauia keknlii olelo i na ko* | nohiki, aole e hookipa palaualelo, o ha- ! na ananei na kanaka i ka hana a ia j konohiki i ekolu malama, no koua hoo- | kipa palaualelo. j No ku uoi aina, haalele aina, pai aina a me ka hana maluna o ka uina. Ma keia wahi, ua haiia na olelo hoohoihoi i ka hnna, a ua papaia na kouo- ! hiki hookaumaha wale, a pela aku. No na lihi aina. Ma keia, ua kauohaia na konohiki, e hoihoi aku i ka lihi o kela a iue keia ai- \ ua i lawe anuuu ia, koe no nae na lihi i lilo oiamua aku o ke kauu ia Mokuohai nei, a pela aku. No na kai noa a me na kai kapu. 1 No ka noa aua o ke kai—Ma keia, ua huawi ke alii nui i na kai mawaho o na kuanalu a pela aku no na makaaina» na. aohe man» o ka Moi a me na kouo* hiki malalla. A ua haawi no hoi no na konohiki i kekahi mau kai e pili ana j me ko lakou mau aina, me ko lakou la- s we nae i hookahi wale no ia a ke kono- ; hiki, iloko o na kai i haawiia ia lukou. | 2 Na kai kapu —Ua lawe ke alii nui \ i kekahi mau kai nona iho, mai H«tw«ii j a Kauai. 0 ka nuae ko Hulaia, Aneho- j Ih, Kahili a me H in»lei; o ka hee a me ! kn hopewai ko Mana. 0 na koa-ia ko | NiihHU, a o ua ia ku no hoi mai Hawaii j a Niihau, komo na waa elua i ka ia a j nui loa, aoleo ka waa piha hookahi, a e | maheleia no oae keiaman ia me ka poe j lawaia. | He oleloao i na Kiaaina a me na I kooohiki. 1 Ma keia wahi, ke papaia nei na Kia- I aina a me na konohiki no keia : 1 Aoie | e hoonoho kooohiki hou aku maiuua o | na maknainana. 2 Ua papaia ka lehu- j lehu ana o na hakunina maiuna o ka 1 ho*aina hookahi. 3 Ua papaiakahe- j ie ana o ke kanaka i k» hon<t ma kahi i loihi, a h 'alele i ka aina me ka puno j ole. 4 Ua p»p-*ia ka noho nu* ana ioai 0 na kan»ka paiaualelo me I.»kou. 5 0 ka maihwli a na kouohiki i ua makaai-n-»na. 6 0 ka palala ana a ka poe hanohono, i lilo wnle mai ai ka ka poe iiihune. 7 0 ka hoouku hehi oie a ua Aimoka a me na konohiki i ke knnaka 1 e imi i kona hakuaina. 8 O ka hoolimaiima a ke konohiki i makem«ke ole ia mai e na hoaainn, a onou aku ke konohiki me ka kookaumaha wale aka. 9 O ka hoooku likeole a ka poe hookoiokolo kekahi. Ua kapaia kein m»o ole10 mnluoa ae nei, he laUu w«le, he hao waie, he pakah* wale, he wale, he ah»nu, a oia no ka qiawne huna aina i ilihune ai ke aopuni. E pau keia haoa ana a na Kiaaioa, na Aimoku a me na'lii, «ole e hana hou ia keia mau hewa ino loa ma keia hope aku, no hH mea, o ka mawa'e huna aiua ka keia. Noi ua pomaikai i haawiia mai ia kak«*u e na makaaUHoa, Uawnii a K »uai, a pela &*<kua © ike ae «i e ka uoe heluhtjlu. , | ( Aoleipau *