Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 48, 1 December 1877 — HUAKAI MAKAIKAI A Liliuonamoku. [ARTICLE]

HUAKAI MAKAIKAI A Liliuonamoku.

[jfiTaA'auio e Ulumaialii.] Mauoawili, Nov. IS—E kuu Kuokoa Aloh#.—Eia aa ma keia huli o na Pali Koolau e kakaa aku oei i keia moolelo o ka huakai makaikii a Ka Mea Kiekie Ke Aiii Liliuokalani. i akaliia e Kona kaikaina Alii Ka Mea Kiekie Ke Alii Minam Likehke I ka hora 9 a me 30 mioute o ka la inehinei, aku U k* hnakai «lu i ka huioa o na aUnui Eaim«k a ine Berit»nia, a holo aku ko Ahi uaoa ka haakai ma ke almai ae o Makapou, a o ke kaikaiua alii hoi, huli aku la koua kaa a pii aka la ma ke aUnui Pali o Nuaaoo »ne kona maa akali oia o Owea J. Holt, ka puuka o ka haakai alii a me kekahi poe e iho t a o ka haakai hoi a ke Kama Aliiwahine, hali aku ta ia me na holoholo !to i hiki ako paba i ke 35 ka nai o ka poe wala no i pah kepaa i hele hoi a papahi oa lipioe e wewelo aoa i ka lawe Ui a ka makani, nooa na hua wai gula i hoohiauhinoia, a o ka iooa Liliaonamokn ke popohe aoa iloko o ia eleele. Ua kahikoia na iede me na lole palu m&-

iao* īiio aiae &s loie hilana* m*Ulo «e, » o ko n* ke >aimaoa ho;, he oalupala iho milao* 3he w*wa« «lee!e ae o fa2o. Ok« huakai e hele ne? m« Maka* puu ae, o ke Alii 10» ke poo, « o ke aUk«t o Mr. James HoU, ma ka aoao heen» * o G«orgc Bo't, oia pah* k* ouka io* ok» poe ok» hutkai f ma k» ao«o akau: alaila oka haakai aka mahope. En oa lede ano koikoi, Mr«. C B Wiisoo, Mrs Haleakala H*rt. Mtss Sophia Sheidja, MUs Aki, Loaan», M;ss Mere Am»r* a oie kekahi poe e ibo, he pap* īaoa laib! ke heln paa ix. O na keoaima hoi, o Jatnes lioU, Wiliokai, K^eiijwai, ki raea e kakaa uei a me kekahi poe e"aka a lehaleha wale. He ia eoaiumalu ka ia a na alii i haalele iho ai īko lakon kuiauakaohaie ahi. U» hunaia na kukuna weUwela o ka 1», aoka mea i haawi lukomiika ia inai, o ka ni e lawe mai ana i ka oia kohai. Ho!o aku la uiakou 6 ke kuia o tCahus, pii aku ld i PohakikeWe a iho aku la i Waialae, he lai wale no ia. Aohe nana a ka poe moa, he kuehu wale uo. 0 Wata!ae keia, e holu nape ro»i ana no na ian nsu i ka makani, alaila hoomanao ae ta ka mea kakau i kona maa la kauoalii e hele hookahi ana i* kuia. Hiki ako hoi i Wailupe, oia mau no, o na wahi kuiana halo hoi ke ano e iki. 0 Niu aku, uu ano hou ae ia u>a ke ko ana 0 kekahi m&u hile Uau hou no J. Ferry a me M. Pieo. Kaiuepa aku ia makou a iho aaa i ka makaha o Mauualua. Maiaiia aku a pae ana tna keia kula o Koko. Ilaiiu aku ia na alo i Kawaihoa, knalo ana ka puu kiekie mauka iho, nona ua hu ana o na aka he Hoomaka mai ia kekahi lede e ninau i ka iuoa, miuo aka iho ia au a hooie aku la. Paue mai ia hoi kekahi, ninau aku<oe 1 ka raea mahope iho 00. PeU aka ka iieie aua, aohe mei loaa iki. Ninaa aku hoi i ke kainaaioa e alakai aua, aohe uo no hai ia inai. 1 ka 185T, ua hele mua au ma keia alanui a ua iohe i ka inoa ia wa. Hoala mai la an i ko'u mau I hoomanao ana o ia wa me be ake e ioaa ae ka inoa', a mahope loa haupu ae ia au a akaaka iho U au owau wale no. Manao paha kekahi iede ua ioaa ia'u ka inoa kaukoio loa m.ii ia ia e ake 0 ka hai aku. Aole qae au i aa iki e hai akeaaku. liiKi aku la makou i Makapuu i ka hora 12, aiaiia leie iho la makou maiiuna iho o na lio, a kai wawaa aku ia. Aohe o inakou mea i pīliki.i mi keia iho uua, a aohe hoi uiea i aa e kau 110 maluua o kona lioaihoaku. I a'u i hele mua ai ma ia aluuui 1 ka 1657, k<*u no aa iluua o ko'u lio, a i ka 18Gvi inai, htle uo au maliila 0 maikai aoa uo. aka i keia wa ua ino loa. Aoie paha i haoa ikiia ua aianui la 1 ka hapana iC%netuia i hala aku uei. No keaha mai keia? Hiki aku la makou i lalo o ka honua, a hoomaka iho la no kekahi manawa. Oke alii, na iede a me na keouimanu, aohe 1 ioaa 1 kekahi o lakou ka mea e hoakuihe a Ika huakai ake alii. He hapaha hoia pa< ha ka hoom>tha ana, alaila, uaue iki aku ia aholoaku i ke knla o Waim&nalo. A mahope iho oka hora oka auina iai hoohiki aku U mukou i ka aioa kauu iaiki 0 Akona, ke keiki malihini o ka aina pua i pahola e inai i kona lokomaikai ike Aiii upna ka huakai e kipa ma kona hale, ke hiki m* Waiinanalo, mamaa 0 ka hele aua o ka huakai mai Iloaolalu aku. 1 ko makou hoea ana aku, aia he lanai e kn inai aoa, he hae e weio ana, ho puulu pake e kuku mai ana ma oama o o ke aianui e komo aku ai ijka hale, ua haiiiia ke alanui e komo aku ai me ke akaakai, a maloko oka iani ame ka hale, he mau papaaina i luluu i na t mouioua Hhwaii a i manao mua oie ai e paholaia mai ana la kekahi papaaiua pela.

I ko ke alii hoooiaka aaa e lele mailooa | ibo o kona lio, ia wa, ua kiiia mai be 2i kaoi pu kau poohiwi no ka hoohanoiiaao aoa iaia, mai kekahi mui pake oiai i hoo* kaawale ia o ki Ukou hao« ia. Luakaha iho la ke alii ame ka huakai ! ma ke ano hoomaha, aka o kamea naiu ka j papaaina, ua makaukau e dia inamua, a i , hakalia wale no ia makou. Ai ke koino aoa e ai, ua alakaiia ke Alii e Akona • | hoonohoia ma ke poo oka papaaiua, a o ] na hoa e ae ma kela a ma keia aoao o ke | pakaukau. Noho iho la kela ame keia, a j mahope oka amaoi* aoa oka pule a ka - luoakaoawai. ua hoomaka ka ai ana. Ao- ' he mea au e oe ae ai, no ka me«, oa piu i \ ka unuia a lako mamua oke alo. ono i } na mea ai Hawaii ai e like me ka makema-! ke; ui ae hoi ioa mea at haole, hoonuu e [ iike nie ka hiki. Eia ka olelo » ka aea ha- i le, "ai e like me ko oukou «i aua ma ko oukou mau hale iho." < Ia maaawa, aa kuu akea u ka papaaina I i o<i malihioi O ka poe puui keīa i oa roea ai poa ka nuku, haule ae hoi ī ns ineahaole, • be oiu kela. Ua oieloia aole kekahi papa. *«aa i kukulaia oa paia o Waia>analo iloko o ke.a mao makahiki loihi. e like u,e ia k« Uko a me hoouuauuaia ani o aa mea ai. laa owao ke alakai oka ba«* ; kai, iua la u» hīki la'u ke haawi ae io» { m»haio piha ana *• pau maluaa o Akon», j ma ka inoa o ke Alii nana ka huakai, aka t 1 aole I*3 o ko'u kulaoa. No'u iho ameka I poe a pau iai pu a»a a'a me ka mahalo : aku, oahalo mii, ke haawai oku nei iko inakou hoomaisai nai no ke kamaaiaa na- « ni i homakaukia i keia papaaīaa noL | (Ade i pau.) f