Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 49, 8 December 1877 — Page 2

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Michael
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa. Me Ke Auokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA

 

            E HOOMAHA ana na kula Aupuni ma ka olelo Hawaii o na Apana o Honolulu, Mokupuni o Oahu, mai ka la 13 o keia malama o Dekemaba e hele @ a hiki i ka Poakolu, la 2 o Ianuari, 1878, a ma ia la e hoomaka hou ai ke kula ana.      W. JAS. KAMIKA.

            Luna Kula o Honolulu.

Aliiolani Hale, Dek. 5, 1877.              @ 3ts.

 

            Ma ka poaono, la 28 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 auina la, e kuaiia aku ana ma ke kudala ma ke ala komo o ka aoao mauka o Aliiolani Hale, Eono (6) Loi, e waiho ia ma A@kai, Waikiki; a penei ka @ o na eka o kela a me keia loi @ eka, 20@-1000 eka, 100-1000 eka, 134-1000 eka, 66-1000 eka, 79-1000eka.

            O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na aina i oleloia maluna, e ike ia no ma ke Keena Kalaiaina.

                        J. MOTT SMITH, Kuhina Kalalaina.

            Keena Kalalaloa Novemaba 3, 1877.              832 3t

 

Hoolaha.

            O na Bona Aupuni Hawaii ma na puu dala ho $100, $200, $500, & 1,000 a me $3,000, e uku aku ke Aupuni he 7 kenela no ka makahiki, a e ukuuia iloko o aole e emi malalo o umi makahiki, e hiki no ke loaa nia ka puu dala e kau paleualu ai, a hiki i ka wa e hoike hou la'ku ai, ke nui mai i kela Keeua. JOHN M. KAPENA, Kuhina Waiwai.

            Keena Waiwai, Aug. 27, 1877.           828 tf

 

Hoolaha.

            O na Kahu Malama Zeiki, na Lunahooponopono Waiwai, na Lunahooko Kanoha a Kahu Malama Waiwai e ae paha e makemake ana e hoopukapuka, ke hoike la'ku aei ka lohe la lakou, e hoopakala no na Bona Aupuni Hawaii, na puu dala he $10, $200, $500, $1,000 a $5,000 palua. ma ka ukupanee ma ka 6 keneta no ka makahiki, ke noi mai i kela keena, a e kau palenaia no nae ka nui o ke dala e hoopaka'i.      JOHN M. KAPENA.  Kuhina Waiwai.

            Keena Waiwai.  Aug. 27, 1877.         828 tf

 

            HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 20 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

            E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 20, ma ke kapae ana i ka huaolelo "Ahakakau" mamua iho o na huaolelo, "iloko o ka Hale Ahaolelo," a penei o heluhelu ia ai ua Pauku la:

            Pauku 20.  E maheleia ka Mana Nui o ke Aupuni i ekolu Apana okoa, oia hoi ka Maua Hooko, ka Mana Kau Kanawai, aka Mana Hookolokolo.

            E ku kaawale ia mau mahele ekolu; aole hoi e noho kekahi Lunakanawai iloko o ka Hale Ahaolelo.

            Aponoia i keia la - o - M H 1876

 

            HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 6 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 89 o ia Kumukanawai.

            E hoololoia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 61 o ke Kumuikanawai, a penei e heluheluia ai ua Pauku la:

            Pauka 61. Aole no e kohoia kekahi i Lunamakaainana in a he pupule a he hupo paha, a ke ole ia he kauaka malalo o ka Moi, a he hiki ole aku oia i na makahiki he iwakaluakumamakahi, a ke ike ole hoi i ka heluhelu a me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaia ka helu waiwai, a ke ole hoi oia i noho ma keia Aupuni i ekolu makahiki, mamua iho o kona kohoia ana; a ke ole hoi ona waiwai paa, a waiwai lewa palia i maopopo i hihia ole iloko o keia Aupuni e like me elima haneri dala.

            Aponoia i ka la - o - M H 1876

 

Ka Nupepa Kuokoa

-ME-

Ke Au Okoa

I HUIIA

Published every Saturday, $2 a year

 

HONOLULU, DEKEMABA 8, 1877.

 

            UA HOI MAI I KE kakahiaka nui Poakolo iho nei ke Alii ka Moi, mai kana huakai pokole aku nei i ka mokupuni "kaili la."

 

            UA PUNI AENEI i na Kama Aliiwahine wohi, Liliuonalani a me Likelike ka moku puni o Oahu nei ma ka laua kaapuni ana; a ma ka hora 5 a mahope iho o ke ahiahi Poaha iho nei, ua hoohiki loa mai ka laua huakai i ko lakou kulanakauhale alii nei me ka kaoo leihi o na kaa a me na holoholo lio e ukali ana mahope o laua O na alii, maluna laua o ke kaa ma ke poo o ka huakai, o na kaue iho a i elua mahope iho ma ko laua kaa, o ka ona miliona iho o Honouliuli a me kana lede opio ma ko laua kaa, a o ka ha o ke kaa he mau haole, alaila o ka huakai mai o na holoholo lio e kainepu holo mai ana mahope.  I ke komo ana mai iloko o ke kulanakauhale alii nei, aia hoi ua laina ae la na makaainana mauka a makai o ke alanui Moi, e paa ana hoi i na kanaka, mai ka pii ana mai o ka uapo a Haaliliomanu a hoopau i ka nuina o na alanui Papu a me Moi, no ka mea, malaila i huli ai ka huakai i uka a hoihoi aku i ke alii opio i ka home olu o Hulihee - Malaila i haawiia ai he ekolu mau huro, alaila huli ae ka huakai e hoihoi i ke kaikuaana a waiho ma Wasinetona malaila, hookuu ka huakai me ekolu huro no Liliuonamoku.

 

            MAHOPE IHO o ka puka ana aku o ko'u "leo aloho hope loa" ma ka nupepa o ke la pule aku nei, ua piha ia au i ka hanoli a me ke aloha i ka nui o ka poe makama ka i hele mai e hinaninau ia'u i ke kumu o ko'u haalele ana i ka nupepa a me na hoalohaloha e ae, e i mai ana, "hele aku la no oe ka makamaka o na kanaka Hawaii, ao he i@keia aku ka poe e noho mai ana ma keia wahi.  E pau ana ko makou kipa nui ana maanei, a e pau ana na luakaha pu ana ma ke ano he mau Hawaii kakou a pau"

            O na olelo o keia ano, aole ia he mea mana e hoomaaue i ka pana ana a ko'u puuwai no ke aloha ia kakou hoakauaka, aka, e hoomanao kakou, a e hoolana hoi, malia he wa no koe e hiki mai ana e hiki ai i ke kauaka nona ka aina, he mamo na na lepo kauu o Hawaii nei e ku maluna o kona aina kulaiwi a hapai i ka hana nui e like me keia he hoolaha nupepa.

 

            UA HAUOLI AU i ka hoike aku imua o ka lehulehu, iloko o ke 56,000 kanaka e ola nei ma keia aupuni, aole i loaa iloko o lakou kekahi mea e hoohenehene mai ana ia'u no ka'u mau olelo hope loa ma ke Kuokoa o kela pule aku nei, aka hookahi o keia heluna ke heluia hoi oia i ka 1870 i pahenehene mai A oiai, o au mea la oia no ka mea i hoole a e ke Kuhina Kalaiaina o Kamehameha V, aole ia he kupa no kuu aina kulaiwi, nolaila ua maha au, a e puka aku ana au mai keia oihana aku me na manao hoino ole mai kuu lahui mai o ka waihooluu hookahi              Aloha oukou.

                        J. U. Kawainui.

 

            AOHE PAHA he Moi i kau ma ka noho alii o na moku kanu o Hawaii nei, i imi a hooikaika nui no ka pomaikai a me ka holemua o kona lahui a me kona aina, e like me Kalakaua.  Iloko o ka wa a Kalakaua i ike ai, e emi hope ana na pomaikai a me na waiwai o kona aupuni ma ka emi pu ana o na oihana paeli a me ke kalepa, oia ka io a me ke ola o kekahi lahui, ua hooikaika oia e imi a e hakaka e loaa ona kuikahi panailike mawaena o kona aupuui uuku nawaliwali a me kekahi aupuni nui a makamaka.  Ua haalele oia i kona noho alii ma ka hooponopono ana a ke kahu aupuni, kau maluna o kekahi moku kaua, alo aku i na kai loa a me na kuahiwi anuanu; loaa oia i na hookui ana o ka popilikia ola kino; kapaia mai oia ma na inoa he nui wale, aka hele aku no oia, a kikeke ma ka ipuka komo o kekahi aupuni nui, e noi ana, e haawi mai i ona kuikahi panailike me Hawaii; a ma ia kuikahi, e ae like ia ai na waiwai o kekahi aina e komo iloko o kekahi aina me ka auhau ole ia e na aupuni hana kuikahi a elua. O ua makemake la a me ia iini nui, au loaa mai ia i keia la, a ke ike maka nei o Hawaii ia pomaikai.

            O na pomaika a makou i wanana e aku ai mamua, e kau mai ana ia maluna o keia lahui, ano ke hookoia mai nei me ke kanalua o'e. O na kula mahakea i waiho palaualelo ai i na makahiki a me na keneturia i hala aku nei.  i keia wa ke paeliia mai nei, a he mau mahiko nui ke ku mai nei, e hoowaiwai mai ana i ka aina, a me na kanaka e noho kokoke ana ma na wahi paeli ko.  Ke weheia mai nei he mau awa kumoku hou ma na wahi ku ole ia mamua O ka waiwai keia o ke kalo, aohe i kanamai.  O na lole pipii keia mamua, ano, ke haule loa mai nei i lalo.  Ma kahi o na wahi moku kuna holoholo pili aina kakaikahi iho nei mamua, i keia wa, he aumoku nui okaia e poalo nei i ko kakou mau kai.  Ma kahi o na wahi hale lauhala a pili maoli, ke paniia aku nei e na hale laau.  O na uku malama a hana la keia, ke nee mai nei imua.  O na poe hanai holoholona i ano ohumu iho nei no ko lakou mau pomaikai ole ma keia kuikahi, i keia wa, ke kuaiia nei ka pipi hookahi mai ka umikumamahiku a e hiki ana paha i ka iwakalua kumamaha o ke poo.  O na aina i mahi ole ia i ka laiki, i keia wa, he kula kala wale no.  O keia mau hiohiona a pau o ka waiwai, aia lakou ke kau nei maluna o Hawaii aina a me Hawaii kanaka, heaha ka mea i koe?  Eia k makou, ka ke Kuokoa o 1877, ina ia he kanaka Hawaii oiaio, e ku oia i luna a maloeloe, alaila e koho oia i kana hana, a e hookuonoono ia Hawaii nei.  E koho kela a me keia kanaka i kana hana iho.  a e hookele aku malalo o ia koho ana.  Ina kamaua, e hele malaila a waiwai; ina he amara, e naue malaila a kuonoono; ina he paeli aina, e kukini malaila a ekeeke; ina he piepiele, e poalo malaila a ulakolako, a pela aku a pau ua hana i waihoia mai na ko ke kauaka lunaikehala e koho nona iho.

            Mai kaukai kakou a na ka pomaikai e kahea mai.  E imi aku kakou i ka pomaikai a loaa aku i kahi e loaa ai.  He ao luhi keia, a he ao hana, no ka mea, "ma ka luakupapau kahi a kakou e hele aku ai, aole hana malaila."

 

Ua hala au moe.

 

            O W. P. Ragsdale (Bila Auwana), ke kiaaina o ke Panalaau o na mai lepera o Kalaupapa, i ka hora 8 o ke ahiahi Poalua, Novemaba 27, a i ka puni ana paha o na makahiki he kauaha a keu aku o kona ola ana - Oia ka hikimua o na hookele lahui i ku ai ma ka papakonane o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii i ka 1861.  He hapa haole kona waihooluu, aka, he pakela ka pahee o kona lehelehe ma na olelo elua.  Mahope o kona waiho ana i ka nupepa Kuokoa, ua kohoia oia i unuhiolelo no na aha hookolokolo kiekie o keia aupuni  A ma ia kulana oia i noho iho ai ahiki i ka wa a ka Mea Kiekie loa i hoano e ai i kona noonoo kanaka.  Mahope iho, hoi oia e noho ma ke one hanau o ka wahine, aka, no ka loaa ana iaia o ka mai hookaawale ohana, au haawi oia iaia iho malalo o na lima o ka poe hooko kanawai o ke aupuni, a hoihoiia aku la ia ma ka aina pali o Kalaupapa.  No kona makaukau, ua kohoia oia i luna nui no na mai a pau, a ma ia kulana oia i noho iho ai, a waiho aku la kona mau iwi ma ke one malihini.  He mea waiwai nui ke talena i loaa iaia, aka ua lawe pu aku la no oia.

            - Ua ukali aku nei me ka walohia ma ka aono mau o ko ka honua nei, o Hon J. W. Makalena, he Hoa. no ka Ahakukamalu o ka Moi, he Anaaina Aupuni, a he kanaka i ike nui a ma ke alo o na lii, i ka wanaao la Sahati aku nei i hala Dekemaba 2. mahope o ke kaa mai loilii ana a me na hoomanawanui ana i ka ehaeha mai.  He lunamakaainana oia i kekahi mau makahiki, he luna helu a he luna ohi.  Aka, e like me ka mea i maa, e uhai ana ka make i ke kanaka nui a haahaa.  pela no ka hopena o na kino uhane oia a pau ma keia ao Aloha ino ia.

            He mea kaumaha no ke kanaka Hawaii e ku nei ma ka hoeuli o ka nupepa, ka ike mau ana i na wa a pau i ka maalo mau ae o na alii, na kanaka koikoi na kauaka hanohano, ka poe naauao a me ka poe e upu ia aku nei he pomaikai kai ia lakou mahope aku - Ke kuu nei hoi kakou i keia makahiki me ka u pu ana i ko kakou poe i laweia aku e ka "enemi hope loa o ke kanaka."

            Ua laweia iloko okeia makahiki, ke Keiki Alii, ka Makua Alii, ka Loio Kuhiva, na Hou. S. P. Kalama a me J W Makalena.  Bila, Halemanu a me kekahi mau kanaka kuonoono e ae o ka aina nei.

 

Na Nu Hou Kuloko

 

            Ua holo aku ka lunakanawai Alapaki a me ka Loio Kuhina Hatawela e malauia i ke kau kiure o Maui, maluna o ka Likelike.

 

            HE LUNA HOU KO KA MAKEKE - Ua ike iho makou, ua hoononoia aenei ko makou makamaka, ka Hon. W. Pinehasa Wood i luna no ka mekeke kuai ia o Honolulu nei.

 

            HE KUAUA KOIKOI - Mai ka auina la mai o ka Poalua iho nei ahiki mai i ka wanaao o ka Poakolu iho nei, ka haule ana mai o kekahi kuaua koikoi.  Me he mea la, o ka hoi mai paha keia o ka hooilo.

 

            Ua lohe mai nei makou e haawi ana o Keonaona Pelu ma a me Keonaona Akala ma i ahaaina na lakou ma Hakipuu, ke hiki aku i ka la 22 o keia malama, no ko lakou mau lima luhi.

 

            Ua lohe mai nei makou, he nui loa na ahaaina e malamaia ana i ka la hape nuia aenei, a i keia manawa, ke liuliu mai nei lakou no ka hoomakaukau ana.

 

            Ua hiki mai kekahi palapala hoohalahala ia makou mai kekahi koa mai me ke koi mai e hoopuka, aka, no ko makou kulena ole ma na mea pili i ke kanawai koa, nolaila, ke waiho aku nei makou iaia ma ka uluna.

 

            Ia makou i kaawale ai ma kekahi kahua e aku o ka hana i loaa ia makou i ka hebedoma e hoomaka ana i Nov. 17 a kaa ka hookele ana i ke Kuokoa maluna o kekahi mea e ak, au waihoia kekahi mau ninau e pili ana i ka Ahahui Opiopio o Kawaiahao a kona lunahooponopono i ike mua ole ai, a au puka mai me ka alo imua o kona mau maka.

 

            AHIKU NUPEPA I MAKE. - Ma na mea a pau i hoomaopopoia mai ia'u, ua akaka loa, a pau keia makahiki alaila, e kanu pu ia aku ana ka nupepa "Ka Lahui Hawaii" ma ka ilina o na nupepa i hoikeia aku ma ko'u manao hope o kela mpule aku nei Nolaila, he pono ia'u e helu ae ano, o ka Ehiku keia o na nupepa i make iloko o na makahiki he umikummalua a'u i noho ai ma kanoho Lunahooponopono o ke Kuokoa.  Me he mea la ma ka averiga ana, au like me hookahi nupepa i kela a me keia 17 malama.

 

            He elua mau moku kuna hou loa i pakuiia mai nei no ko kakou mau kai, oia o Minehaha a me Energy.  Ua lilo senei ma ke kuai i na keiki opio a Mr. Kuke.

 

            Mahope iho o ka puka ana aku o ka makou pepa o kela Poaono aku nei i hala me ka manao pepa e paipai ana no ke koho balota, ua waihoia mai keia mau inoa malalo iho no ka apana o Honolulu nei, o lakou kekahi e holo ana.

                        E. Preston

                        C. Brown

                        J. Keau

                        S. Paniani.

 

            HEAHA LA KE ANO? - I kekahi mau la aku nei i hala, au loaa aku kekahi malolo e kapalili ana iloko o ka mauu a mauka aku hoi o kahaone ma Makua, oia hoi ma kahi no e loaa mau ai o ka malolo lele.  I keia lele ana nae hoi o keia malolo, ua lele loa a pau mai kahaone; a o ka unahi, ua pau kau wahi i ka hemohemo, a o kekahi wahi hoi o ka ia, ua paholehole.  Mamua aku nei ua loaa kekahi malolo i uka o kahawai o Kamika ma Honolulu nei, a ua ikemaka makou, a i keia hui, au lele ia a waiho aku la i uka loa o ka aina maloo.  He mea hou keia.

 

            Ma ka auina la onehinei, ua holo aku kekahi kanaka i ka lawaia mawaho ae nei o Kohalaloa, a i kona hoi ana mai a hoopaa i kona waa, a hoi aku la i kauhale me kona manao ole ae he moe ino ko ka po a iaia hoi e huai ana i ka o-ka o ka imu, i alawa aku ka hana, e hee ia mai ana au wahi waa nei ona iluna o ka opuu nalu, a nona paha keia laina olelo, "Owala lua na hula o Haena i ka makani," a i ka awiwi ana aku o ke lahue hoopakele mai, "Ua miki aku la ke owau no ka hemahema, a waiho mai la i na apana laau na kona kahu e hiipoi aku ai.

            No ka piha loa o ka pepa o keia la, ua koe kekahi mau manao a me na palapala he nui. A keia pule ae puka aku.

 

            No ka hiki ole i ke kahu Ekalesia o Kawaiahao ke ola me ka hoohenehene ole aku mai kona awai ae i kekahi o kona mau hoa kanaka, ua lawe loa aenei oia a meloko o ka aopepa e make aku ana, hoohenehene mai nei me ka maka hilahila ole o ke kanaka i hanauia ma ka aina e loa i pilikana ole i keia pae aina, no ka hoike piha ana aku o ka mea e waiho ana i keia noho i ka puni ana o keia makahiki, i kona moolelo a pau mai ka hanau ana mai a i ka loaa ana o au kulana hanohano, ka mea hoi a ko'u puuwai i manao e ole ai, au hookiekie au ia'u iho ma keia hoikepiha ana; aole i komo iloko o ko'u noonoo ka manao ana e pai ia''u iho no ka loaa ana o keia mau kulana, aole loa.  Aohe no paha he kanaka e ae i noonoo iki no keia poo manao, o ke kahu wale no o ka Ekalesia o Kawaiahao, no kona enemi pilikino wale no keia, aole no ka manao maikai.  I ko'u hoike ana i ko'u moolelo piha ma kela pepa aku nei aole au i manao, ua kue iki ia ka pono o kekahi kino uhane ola, aka, eia ka o ke kahu Ekalesia o Kawaiahao kai make kapili.  Ke hookuu aku nei au iaia, e Laiolelo a e henehene pu i ka wa hookahi.

 

HE PALAPALA HOOMAIKAI

 

 

Mr Lunahooponopono,

J U Kawainui  Aloha oe,

            Ke waiho aku nei au a o makou a pau ma ou la i ke aloha walohia a me na hoomaikai piha ana ma kou ano he hoaaloha no ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, a ma ou la i hilinai nui ia ai na hoohialaai ana ma ke Kuokoa no na kaaua olelo ana mawaena o keia lahui, e pili ana i na hoohiehie kamailio ana no na pono a me na pomaikai o keia lahui.

            Nolaila ke lawe mai nei au a o makou pu i na hoomanao ana, a me na li-a ana no kau mau hana maikai ma o ka lahui la, a ke haawe pu nei oia a o makou pu i kou aloha ma k@ makou mau kihi pouliwi no kou waiho ana mai i keia oihana hoolaukanaka, oiai na makahiki he 12 au i noho loihi ai.

            A ke noi aku nei au a o makou pu i na Lani e hoomau aku i kou ola a loihi. Me ka mahalo.             JWM POOHEA.

            Molokai, Dec 5, 1877.

 

NA PALAPALA HOOHOIHOI MAI NA

MAKAMAKA MAI.

 

            I hoike no ko ka lahui holookoa hiliuai nui ana maluna o ka mea e noho nei ma ka noho hookele o keia nupepa, ke lawe au a hookele i ke Kuokoa i ka 1878 aenei, e like me ka'u i ninau aku ai ma na palapala ia lakou, ke waiho aku nei au malalo iho, i na palapala a pau i loaa mai ia'u, e hoohoihoi ana a e hookekena mai ana e lawe au a hookele aku i ke Kuokoa i ka 1878 e hiki mai ana. Oiai, ia'u e hoomakaukau ana e hoopaa i ke kuai i ka nupepa, aia hoi, ua komo mai kekahi "o na manu hulu like" a wawahi ia kuai ana.  Aka, ina e lawe ana au poe hou nei a hookele aku i ko kakou Kilohana, ma ke ano apuka a akiaki, i mea e hooneleia ai ke kanaka Hawaii i ka pomaikai o ka hoolaha, nupepa ana malona o kona aina iho, alaila aia no he mea e maluoa ae o na ao kaalelewa o ka lewa nuu, e hoonele mai i ka pomaikai o ka poe e pao ua ana ma ke ano he mea kolo ai laau.

            Aka, no ka poe nona na palapala malalo iho, ke haawai aku nei au i ka lima akau o ke aloha io ia lakou a pau.

            Eia mai au palapala:

Waimea, Oct 1877.

Aloha nui oe e J. U Kawainui Esq.

            Ua loaa mai nei kau leta.  He mea kupanaha, ia'u e nalu ana e palapala aku ia oe, no ke Kuokoa, e palapala mai ana oe ia'u no ia Nupepa.  Ka mea pohihihi ia'u mamua, ua pau ia oe.  Ua olelo mai o Wini ia'u a i ka poe lawe i ke Kuokoa, e mau ana ke pai oia nupepa.  E haalele ana nae oia ia Honolulu a e noho ana i Kau.  Owai la ka Lunahooponopono? ninau au ia'u iho.  A ke pane mai nei oe, o oe ka Lunahooponopono, ke hoopuka au i kekahi huaolelo hoohoihoi ia oe.

            Ke hai aku nei au, ina e mau ana kuu ikaika ahiki ia'u ke noonoo a kakau, e mau ana kuu kakau ana i na Haawina Kula Sabati me na mele a me na mea e ae no ke Kuokoa ke hoomauia.  A e mau no hoi ko'u noho luna ana no ia Nupepa.

            E hoao oe i ka lawe ana i ka hana apau o ka Lunahooponopono, a e noi aku i ke Akua me na makamaka e kokua mai ia oe i ka halihali ana i keia oihana nui.

            Me ka mahalo nui ia oe e ka makamaka

LAIANA

 

Kohala Oct 19, 1877.

Mr. Kawainui, Aloha oe.

            Ua loaa mai nei kau wahi leta ia'u a penei au e pane aku nei:-

            Ioa e lawe oe i ka Nupepa Kuokoa a malama pono hoi la, i Nupepa ku i ka pono maoli o keia Lahui, a i Nupepa hoi ka i ka pono Akua, oia hoi, i Nupepa honani i ka pololei, aole hoi hoohoka ia kakou, ke ae aku nei ao au e kokua ia oe, e like me ko'u kokua ia Wini, Kulika a ia Limaikaika hoi mamua, me ko'u ikaika a pau.

            No ka mea, ea ua like loa ko kaua minamina ke make kahi Nupepa kamaaina o kakou, a uhi hou mai ka pouli i keia lahui.

            Eia nae e malama pono loa i ka waihona dala o kahi Nupepa a kakou, i ole hoi e poholo pu ko kakou nani, mawaena konu!

            I ola ka Nupepa Kuokoa!  O ka'u no hoi ia.  Me ke aloha nui e ka makamaka.

BOND.

            P.S. Aole au e hana iki i ko'u manao maoli ma keia mea ano nui.

            Loa e ola lanakila ka Nupepa ia oe, he kanaka Hawaii-iole okana mai kuu hauoli ana imua o kanaka a pau mai o a o.

            Aohe o'u kanaloa, ke malamaia ke dala e like me ka olelo paipai maluna'e.-

 

Nawiliwili Oct 29, 1877.

            Ios. U Kawainui, Aloha oe.

            Ua loaa mai ia'u kau leta mahope mai o ka holo ana o ka mokuaahi Likelike, nolaila, ke pane aku nei au me ke kanalua ole.  Oia keia e hooili no wau ia oe i ke kope o na inoa o ka poe lawe ope liilii pakahi, ke hiki aku i na pule hope o Dekemaba, a e hoomanao no oe o ka loaa mua mai o na ope pakahi ia lakou, oia no ka me e eleu ai na hana, a e hilinai no oe ia'u a e kauoha ana wau ia oe e kikoo mai ma ka Bila dala.

            E ko'u haku e, e hoolohe no au i na leo uwalu a pau a kau kauwa nei.  Ke hooikaika nei no wau i mau inoa hou no keia makahiki aku e hiki mai ana.

            Eia no ka pilikia i hiki wawe ole aku ai ka pane ia oe o ka nele wahi, a pepa ole.

            Kau Kauwa hoolohe no, me ka mahalo.

H. Kahele.

 

Kohala, Oct 29, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            Ua loaa mai nei kau leta o ka la 23 iho nei, a ua pono kou manao e hapai i kela hana hou.  He hana nui no.  Eia nae ina e malama pono ia, he hana ano maikai loa.

            A o ka aoao 4 o ka nupepa, ua like ko kaua manao ma ia mea.

            E palapala no au i na makamaka ma Honolulu i hooholoia e like me kau e mea mai la.-O ka pono like no ia.

            Me ke aloha nui ia oe e ke hoaloha.

BOND.

 

Oct 31, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            O kau Episetole e pili ana no kou manao e lilo i Kapena Hookele Kuokoa.

            Ke haawi e aku nei au nou i ekolu huro ana no ka lanakila o Kuokoa ma ko'u Apana, no ka A D 1878, in! io o oe ke Kapena a e hooikaika no wau nou a oi aku i ka wa i hala o na Kapena mua aenei.

            E ku iluna a e hookanaka, mai nana e i kou hoa kanaka.  Owau iho no.

W. T. MARTIN.

 

Honokohau Nov 9, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            Ua loaa mai ia'u kau leta o ka la 26 o Oct, ua ike au i na manao o loko, e kauoha mai ana oe ia'u, e loaa ana anei ia'u ke kahi mau hoohoihoi ana, ke hai aku nei au ia oe e loaa ana no, aka, e hoouna mai no oe i ka nupepa ahiki i ka 11 Helu a oi aku paha.  Ua pau me ke aloha,

J KAPAKU.

 

Kapaa Oct 29, 1877.

J. U. Kawainui, Aloha oe.

            He hauoli ko'u i ka ike ana iho i kau leta i ka Poaono iho nei ma Nawiliwili, oiai makou i ukali aku ai i ke Alii ka Moi.  A ma kau noi ana mai ia'u, ua olioli loa au noia mea,

            O kau noi ke manzo nei au aole loa ia e haule hope ana, no ka mea, he 4 mau koo ikaika ou e ka makamaka ma keia apana kahi a'u e noho nei, oia keia; owau no hoi, E. Lilikalani, J. Kaiwi, Kumalae: a ke manaoio nei au aole loa e emi hope kau hana ma keia apana ma o makou la, no ka mea hoi, he 30 ka nui o ka Hui nei o makou nei, a me he mea la o lakou na inoa hanohano mua o ke "Kuokoa" o ka 1878 e hiki mai ana, a he mea maopopo loa no paha ia.

            I kou hoike ana’ku i kau leta i keia mau inoa ae maluna, ua olioli lakou, a e alu like ana makou no keia mea au i noi mai nei maloko nei o makou a mawaho aku nei o makou.

            Oiai iho nei ke alii maanei iho nei i keia mau la, ua hoopuka wale aku makou no ka nupepa no ko makou lawe ana, he hiki paha, aole paha, e i mai ana kela he pono loa no ko oukou lawe, he mau kumuia e holo mua ai ko oukou ano ma ka noho ana ohana, a me he mea la e halawai ana paha oe, me ke alii a kakou, e hoomanao oe, i na e kii ia mai oe, alaila, e hoomanao ae oe na makou ka leta i ka Moi e lawe i nupepa.

            Ke hoomaka nei no ko makou aina e kanu liilii i ke kanu holo nei ka wai maluna o keia mahi ko.

            He hiki no ke hoohoihoi ia ka kakou Nupepa ma keia apana, a i loaa ia'u he wa kaawale, e lawelawe aku no wau mawaho no ka kakou nupepa.                                                                                                                             Me ke Aoha,

ISAAC  D. IAEA.

 

Hanalei Kauai, Nov 8, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            Ua loaa mai no ia'u kau leta ma Lihue, no laila, aole au i pane koke aku i kau leta ina he oiaio e pau ana Ka Lahui Hawaii, e like me ka lohe, alaila, manao au e nui ana ka poe lawe nupepa i keia makahiki.

R. PUIKI.

 

            Kaunakakai Molokai, Nov 6, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            No ka hiki ana mai o kau leta ia'u nona mea e pili ana no na hoohoihoi o ka kakou Nupepa Kuokoa.

            Ke hai aku nei no wau e loaa ana no ma o ko'u Apana nei o Kaunakakai nei.

            E hoomau mai no oe i ka hooili mai i ka Nupepa Kuokoa ke oluolu no oe.  A mahope hai aku wau i ka nui o na inoa.

Z K PALI.

 

Lihue Kauai, Nov - 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            Ke minamina nei au ano, ua loaa pono ia'u kau leta mai ka mokuahi Likelike mai, a no ka nui hoohihia loa o ka hana i ke kino, na haole au i ka nele o ka manawa kakau.

            Ke manzo nei au e huli hou aku no paha i ka poe makemake mai ana i nupepa, a maopopo ia alaila akaka hoi na pepa.

B. K HOLI.

 

Kaluaaha Molokai, Nov 6, 1877.

J U Kawainui, Aloha oe.

            O kau leta o ka la 24 o Oct 1 hala, au loaa pono mai nei a i ka pane ana aku, ua minamina au i ka hoike aku ia oe, aole au e noho hou ana ma Molokai nei.  Mai kokua au ia oe a nui loa no keia makahiki ae e hiki mai ana, ma ka hoolaha ana aku i ke Kuokoa, ina au e noho ana ma Molo.  kai nei, aka, e nee aku ana i Lahaina.

            Kou oiaio.                                                                                                                                                       R NEWTON.

 

Hilo Nov 19, 1877.

Mea Hanohano J U. Kawainui

Aloha oe.

            O kau leta o ka la 5 iho nei, ua hiki mai i o'u nei, a ua pono.  He oi aku ko'u olioli una e hiki ia oe ke lawe ia oihana a e hookele aku ia oihana imua, he hoike ana aku ia i ko ke ao holookoa, he mea hiki ia kakou iho, ke malama i ko kakou noho kuokoa ana, ke haawi aku nei au i ko'u ae ia oe, e hooikaika au nou e like me ko'u hiki i ola no ka Pepa, oia ka'u pane ia oe, maikai au a mo ko'u ohana.  Owau no me ka mahalo.  Kou makamaka ahonui.

S. KIP.

 

Koloa, Oct 31. 1877,

J U Kawainoi, Aloha oe.

            Ua pae pono mai kau leta a ua ike au i kou manao.  A ma keia leta; ke hai aku nei au ia oe e ka hoa aloha.  Ua olioli loa au, a pela no paha me na kanaka o keia apana ke lilo ia oe ka hookele o ka "Nupepa Kuokoa." Oiai, o ka makemake uo ia o kanaka e lilo ka hookele i ke kanaka Hawaii, a e ike ia kakou e hookanaka.

            A ke manao nei au i na e make io ana ka "Lahui Hawaii," alaila, e holo pono loa kela apana he hoowahawaha kekahi poe i ka "Lahui Hawaii" - Aohe no ka e like me ka nupepa Kuokoa ka pila momona.

            Nolaila, e lawe oe i ka Nupepa Kuokoa, a e hooikaika aku no au maanei, me ke ko kua pu mai, o na hoa aloha a pau.

            Ua lana loa kuu manao e hooikaika a oi aku.

            A in a aole oe e lawe i ka hookele i ka "Nupepa Kuokoa," alaila, ke manao nei au me ka minamina pau ole i ke kuikui ole nana e hoomalamalama mai i ke kaneka Hawaii, a he hoemi ana wai ia i ka holo ana o ka naauao ia oe e Hawaii.  Ua like no ko kaua minamina ma keia mea.

            No laila e lawe oe i keia hana me ke kaoalua ole,.  A na ke Akua mana loa e kokua mai ia oe ma kau mau hana a pau a pela no hoi kakou a pau.

A W MAIOHO.

 

Kainaliu Nov. 13, 1877.

J. U. Kawainui aloha oe.

            Ua loaa mai ia'u kau leta, e ninau mai ana, no ko'u apaua, no ka lawe Nupepa Kuokoa.

            Ke hai aku nei au e loaa no, o makou no ka poe e lawe nei maanei ma ka inoa pakahi.  A ma ka inoa a kuu ohana i haawi mai ai, kau e hoouna mai nei, oia J. Papa nolaila , ua maa keia inoa no'u maanei, a me kuu ohana malaila, ina o J. Kaona a me J. Papa owau.

            Ma S. Kona ko makou, aole ma N Kona, ke makemake oe e hoouna mai.

Owau no me ke aloha.

J. KAONA.

 

Olowalu, Nov 3 1877.

J. U. Kawainui, aloha oe.

            Ua loaa mai ia'u kau leta, a ua ike au i na manao.

            A ke hai aku nei au ia oe, ua ae no ao e lawelawe hou ia hana, i na e makemake hou ia mai ana aka, he mau inoa no kai loaa hou ia'u no keia. A. D. 1878, ae.  No laila, e kakali oe a hiki hou aku ka leta, ilaila e maopopo ai ka nui o ka poe e lawe ana i ka Nupepa Kuokoa.

Me ke aloha no.

S. KAUIHOU.

 

Kailoa Hawaii, Nov, 14. 1877.

J. U. Kawainui, aloha oe.

            Ua loaa mai ia'u kau leta e pili ana i ka Nupepa Kuokoa.

            Ua ae loa au no na kumu maopopo elua.

1. No ko'u minamina nui i ka Nupepa Kuokoa ke make ia.

2. E kokua kekahi i kekahi.  Nolaila e loaa no na manaolana no ka holomua o ko kakou Nupepa makua ma keia apana.

Kau kauwa.

J. W. MAKANOANOA.