Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 50, 15 December 1877 — Kue i ka Hoololi i manaola no ka pauku 61 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Aue. 1864. [ARTICLE]

Kue i ka Hoololi i manaola no ka pauku 61 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Aue. 1864.

Ke ike nei kakou i *a hoolaba* : a ana o ke:a Hoololi malalo oke kolamu, "Ma ke Eanoha," iloko oka Nupepa Kuokoa a kakou e heluheln nef. E ike uo ookou ke heluhelu iho; a e maopopo !ea no hoi, ua ho>'loliia ka panku ma ke kapae loa iaaoa 0 na lalaoi hope loa e olelo ana "ke b»ki ole aku ka loaa makahiki i ka elua Haneri me Kanaiima dala, mnloko mai o kekahi waiwai a o kekahi h*oa kupouo paha." O keia mau lalani mahope kai makeaaa* keia e hoopao ako, alaila e ku iho ka pauku e like me keia ke ano noi:— Aole kekahi e lilo i Luoamakaainana i na he pupule a hnpo paha; aole bo', ina he kanaka i hookopa ole ia;- aole no hoi ina i hiki ole na makahiki i ka iwakalua kumamakahi; —aole oo hoi ina aohe ike i ka he lohelu me ke kakau; —aole no ina ike ole 1 ka Helu waiwai; —ole loa no iua e noho loihi ole i ekolu makahiki mamua pooo iho 0 kona kohoia ana; —aole loa no i na aohn ona waiwai paa a waiwai lewa i hihia ole i hiki aku ua waiwai ld ika Eluna Qaneri Dala. i Oka paoku maoli, he mau lalani aku malalo aku e olelo ana e like me keia ke ano nui; —"Aole no hoi e hlo kekahi i Lunamakaaiuana ke loaa ole iaia ka loaa makahiki he elua Haneri me Kaualima Dala mai kana mau hana mai " Ua paoiia aku la ka puka e komo ai ka poe Hawaii naauao; aia ahiki ika elima Hanen Dala alaila komo. He mea kupanaha leeia? I ka wa oke kumu kanawui o Kauikeaouli Kamehamha 111, ua kuu akeia kela anie keia e komo elike me kona kohoia ana. Hoopau ia aku ia pono, lianaia iho ke Kumukanawai o Kamehameha Y a kakou e hiipoi nei; — loaa no he wahi makili iki e hiki ai ke komo i Lunamakaainana oia hoi ina aohe kuleana aioa, aohe hoi waiwai lewa; aka he loaa makahiki no nae uja kela ame keia hana i loaa ka Elua Huneri me Kanalima Dala, alaila komo no.—Ke papaniin nei nae ia puka,— a aia wale no me ka Eluna Huneri Dala komo.—He piea maewue«'a kein noka mea, aole i piha loa ka waiwai i oa kanaka Hawaii, aoie no hoi i nui loa ka poe hiki aku ka apana aina a paa a lewa paha, i kahi o ka Eiima Haneri D«la He pani ana keia i ka puka e komo ole ai na kanaka Hawau e kau i na kiinawai 1 no ko lakou aiua iho. Ina e nana pono aku kakou a imi aku i ka oohona o kela kanaka keia kaoaka, e ike no kakou he niau wahi apana aina uuku wale no, ao ka nui ko na liaoie me na 'lii; alaila na haole ame na lii wale oo e kau mai ko kakou mau kanawai, ana ka. kou e au auio hele. Kohoia iho nei he mau anaaina e an% pono i ua aiua, a ua akaka aku la i ke aupuni ke knleana o kela kanaka Uaw&ii keia kan*ka Hawaii. Nana ia iho la oloko o na Buke Kule»na a maopopo aku la na wahi apana a-na o kaoaka. Kuekaaia aku la na Buke Ohi Auhau a akaka aku la na wahi wuiwai io o na wahi apana aioa kuleaua o kau&ka Ilaw&ii, makaikaiia iho la aohe kuleana o j kekahi poe; hoomaopopo ia H)o la o ko na h-»ule wale no na apana aioa nunui e hiki ai ina haneri elima dila aoi aku—a o ko oa kanaka Hawaii eia mai no jlaio. Ike lea ia iho la he mau wahi kanna uuku wale no o na kanaka Hawnii i hikt aku na wahi apana aina i ka Elima Haneri Dala ka waiwai io, —* maopopo \ho 11 no be poe elemakule wale no ia poe, ahe hohenu ole o ka ike a nolaiU uiu ae la ka manao i na mea nana i hookomo keia hi ololi e hooikaika iloko oka Ahaolelo mamua aku nei, a hooholo hoopilimeaai wale ako ia no na Luoaaaakaainana oia ksu; a hiki i keia wa no ke kokoke mai oka Ahaolelo ke hoolahaia maī nei, • e hooholo loa U ana paha na nei eka ahaolelo o keia k*u aku iioko ae nei o ApmU o ka M H 1878 Ea—aohe make e ae; —o keia w*le no. Aohe hoo'i'aiooino e ae o keia wale no— He hana kumakaii keia ina H*w&ii t o ka mea keia i wan&na mua ia e Kaopulupulu, ke kahuna, "no ke kai ka hoi*aa aioa " O ka mea keia a Vaoegona i oleb aku ai ia K<»mehameh*, **uiai hooUko oa i na hiole he poe hoooaakaalii ama." Ke Ue pono mai U kakou—Ke tawe I>a nei lakoo la īua \ hana a pau na lakou U. Ke oo»nao nei la« ) kou e oaio ke ano o ka Lkoa haua; —aka, 1 aole e oalo, he hana mo.

Ke no» aka ne» wa»i e hooikaika nm ka» : kou e kaueha i ko kakou m«a inoamakaainana e hoohiki paa mai Ukoa, aoie loa e ae, aole hoi e kokua eaahope o keia hooloh ; e hoolahaia nei—a oka mea e»e ole mai ana, a hoohiki ole msi, «ole loa kakou e koho ako iaia—Pela no hoi, ina e ae a hoohiki hooponipuni lakou, a hana iaaoo mamoli o ko Ukon manao a ae a hooholo i na | hoololi nei alaiU na ke Akjaa e ike ia la*ou. I D. Malo. | 11 l hookahi | Ena makamaka, ame na hoaloha oka •*uopepi Kuokoa." ke Kilohaua Pookela hoi o ka Lahui Hawaii, o &a kau e hala ae ! aoa. Aloha nui oukou. Ua p«-e aku U ka 1000, a ua hiki aku la hoi ka lr»be i na mokopuni o Hawnii, mai ka la poka i Haehae, a ka la komo 1 Lebua, no ka waiho ana mai o J 0 Kaw&inui, ka Hawaii Ponoi nana i hooiele i ko kakoo Kilohana Pookela, no na/n«kahiki he 12. 3linamina ino ! Aloha w«le hoi !! Ae nohoi paha. "A aloha wale ia U hoi o Kaonuohua he puu ia; he oki piu yku hoi paha keia, be hoa kaana no ka lehnlehu mai Hawaii * Kauai." Heaha hoi ke kumu o keia waiho ana mai i kaua holua i hee ai a pahee ? He ninau maikai no ia ke ui ae; a nawai e puana*mai koua haina? Na'u, na ka mea no* na ka iuoa mahope ae. E na tausaai helunelu nupepa Kuokoa, E ae mai ia'u, e ku aku imua o oukoo, me ke kumuninu muikai ole, ka mea nana i kono u J. U Kawainui, e waiho aku 1 kona noho hookele ana no ua uupepa Kuokoa la. A i ahewa ia mai an, a hoino i* mai paha, -uo ko'u hai aku imua o oukon ike kumu o keia waiho aua mai o J. U. K., e eumaku uo au ia mau lepo a pau me ka hopo ole. 0 Eia 110 ke kumu, ma ka pane pokole ana. "Ua huoliloia ka ae i ole; a o ka 010 i ae." Na ka ae mu* i hoolana i kona manao, a hoohanoli mai hoi i kona nhane. NoU.--la, ua liuliu oia, a 114 makuukau, no ka haawi aku i ke kumukuai, ke hiki aku 1 ka pahu hopn hope loa. Noluila, ua hoonna leta aku oia i na makamaka, ame na hoa aloha he nui, e noi aku ona i ko lakou oluolu, e kokua uiai ia ia, ma ka hooikaika ana e hoolaha aku i ua Kilohaoa nei, i ka makahiki 187S e hiki mai ana. A ua pane aloha mai na makamakn, a me na hoaloha a pau, a na (J U K) i palapala aku ai, me k« hooia mui i ko lakou ae e kokua i kana nupepa, ke hoea aku ika M H 1373; a oia hoi kela mau 'palapala i hoolahaia ma ke Kuokoa o ka ia 8 0 Dek. nei, ame ko keii la no hoi e hoea'ku nei. Aka nae. ua lole ia ae la ia manao mua e ka ona nana n» uupepa nei, a ua kamoe aku U ka owahi ma o, a haalele ia iho la hoi ka Howaii ponoi e lionnele ia i ka mea ana 1 mauaolana ui; a ili ih<> la kona manaolana ma ke ahu-i o manaolaiii poho, a nahaha liilii. A no iakumu leoamiikii ole, hooholo ai oia (J. U. K.) e haalele i kona hookele ana 00 ua Kilohaua nei 0 ka Lihui Hawaii ke pau keia makahiki, uaikea lohe hoi ua t<iu--1 sani heluhelu o ke Kuokoa mai Hawaii a Kauai, i koaa h lawi ana i ke aloha h->pe ia oukon, 110 iakumu ae la. Haalēle i Pnna ua hoa 'loha, ea." Oia iho U nohoi paha la, .ke ike mai la no oukou. Ae, heaha U hoi; ua hala ia. Aohe nana 'ko i koe uo i,t mea, "Ua hala *kn la ka Puulena aia i llilo, Ua imi aku la ia Papalauahi; Aia ko'u ho'a i Okiakiaho —e, E aloha no—e." M'anei, ke huipu akn- nei no hoi au me ka lehulehu ikomohia na manao mamina. no keia hoohoka ia ana mai hoi o kekihi Hawaii Ponoi, i mauaoUn* e loaa ia ia he hookele kaokoa ana i ka X»pepa, aole hoi ma ke anonoho kakalalo aku malalo o kekabi. Nolaila, eia ka wa poooia Hawaii Ponoi, Huwaii Oiaio, Hawaii Maoli, Hawaii holookoa, ame ka poe no hoi a pau i ake i ka holomua ma ka ike ame ka naauao, e ku &e iluna, a e haawi mai i ko kakou mau kokna, na hooikaika aua, me na nnnao oluolu, e kokua like me ka nnnae lokahi, uo ka Hoopuka ana i uupepa Hou. A « k?paia ka iuoa oia Nnpepa, {, Ko Hawaii Ponot," a i ole >a kekahi inoa kupono e ae. I Hawaii 0»a ; o Ka Ooa 0 Nupep l », i Hawaii maoli no hoi ka Luna Huopuka a pela 00 hoi ka Luoahoopooopono, a me na Lima han», ame ka poe haku munio. Pela e kohu loa ai ia Ioo», "Ko Hawaii Poooi." No Ka mea, he Hawaii Ponoi ni mea apan m-ii ke Poo a ka hi-u, ma ka hoopuka ana 1 Nupepa hou no kakou. A'U o-> puha oukou e kanalna mai ana no keia, no ka mej, ua Uwa loa i Ke«bhi mau keiki Hawaii, ke l iwt ; Uwe ma n» mea e pili ana i ka hoopiha ana i ka Nupepa 1 ui mea hou kuloko a kuwaho hoi. O *<- kahi oit poe i kopono loa no is hana, oia o S. H. Haaheo J. I T .- Kawainui Hon. J, >Tawahi, D. M»lo, ame kekahi nno Hawaii e iho 00. Ua Uwa ko Ukou ike, ame k» mikaakaa e hoopiha i ka Nupepa, i ka ai kupono uon*, e ouo ai ki poe pum Nupepa. Eiae ka tn«kahifci h0a1373, he tntkalii* ki ano oai: no ka mea, hemakahiki e uoho mai ai ka Ahaolelo kaokaoawai o ke Aupum; a e tke » ma ui kolamu oi* Nopepa Hou, ke a-u iki. ke i-u nui, ke au;k>u [ o ka haua a ua Luoa Makaioaoa 0 keia kan |ae.

Xoi*iU, e »ls eoa oooko o Hawaii msi H*«»īi a Kaati, e hooho mn me n» leo lok«bi, «me ot Paow«i hookahi, e apo like m&i i Nupepa hou oo fca »io«; i miiaooaiama bou, m:\lalo o ot hooponopmo taie ki hookele ioi & b Haw&ii Poooi. Aole aa e koi tku aaa i* e ha&lele i ke Kaokoa; ao'e pela. E lawe do, oo k* mea, be ipo aloh* ia o* kakou oo ot makmhiii loiai Aka. do ka maUhmi hoa a hoe» *iso t K% N\ipep* *'Ko H»w*ii Ponoi." oolaU'» k»'a e polo»i aka aei t e kokal* aku ne», e hea ako nei, « e ooooi «ka oei hoi, e ike mai īt ie, a e heahe* mai, a hookipa 'ku mi ko oulioa m»u Hooie, ioa ia e hoea ' aku aos. E. K. (Aole * pau.)