Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 4, 26 January 1878 — Page 4

Page PDF (1.48 MB)

This text was transcribed by:  Shaun Kamakea-young
This work is dedicated to:  Hawaiʻinuiākea School of Hawaiian Knowledge

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

IANUARI 26, 1878.

HE

20,000 LEGUE

MALALO O KE KAI.

NA MEA

KUPANAHA O KA MOANA

KE ALA O KA MEA HUNA!

A o ka mea

POHIHIHI O KA 1866.

Mahele II---Mokuna XIX.

 

KA WILIAU KAIKUONO.

 

AOLE pono o ka manao no kela uhane i lilo aku la; a aole hoi e hiki ke hoomaha ae ka hakaka ana, oiai ua nui na hee e ae e puliki ana i ka Nautilo, nolaila, ua hooikaika na mea a pau o luna o ka moku i ke oki me na koi.  He hapaha hora ka loihi o ka manawa i lilo ma ia kaua ana me na pilikua o ka moana. Ia pau ana ae oia hana, nana aku la au i kela a me keia mea o makou, ua paumaele i ke koko a me kukaeuli.  A nana aku la o Kapena Nimo iloko o ke kai kahi i lilo aku ai kekahi o kona mau sela, a kulu iho la kona mau waimaka o ka nui o ke aloha i ka mea i pio i ka pilikua.

            Aole hookahi o makou e poina ana i na ouli weliweli o ka la 20 o Aperila. A ua kakau au ia mau mea mamuli o ka ohi lia ana o ka io i  ka ikaika lua ole o na hee pilikua no lakou na awe nui me he kia moku la ke nana aku; a i ka paa ana ua heluhelu aku au imua o Kosila me Nede Lana, mai mua a hiki i ka hope : a ua hooia mai laua i na mea i kakau ia; oiai ua like loa me na mea i hana ia.  Ina e makemake ana kekahi e kaha i na kii o keia mau mea, e loaa no ia mai ka peni mai a ka mea nana i kakau "Na hana Inea o ka Hohonu."

            E hakoi mau ana ko Kapena Nimo mau waimaka me ka mokumokuahua o ka naau, i kona wa e nana aku ai i na ale kawahawaha o ka moana, kahi i nalu aku ai ka elua o kona mau hoa alo o ka moana kai lipolipo, ma ka make ana i na hawele wilinau a ka awe kakauha o ka pilikua o ka moana, mai ko makou kau ana iluna o ka Nautilo. Ua ili pu mai no hoi keia haawina iluna ou me ka hoomanao mau i kona uwi ia ana e na awe hooweliweli o ka hee.  Ma keia make i ili mai maluna ona, e moe pu ole ai oia me kona mau hoa alo kai iloko o ka ilina akoakoa maluhia a Kapena Nimo i koho ai iloko o kona manao.

            O keia kanaka i make aku la he kanaka ia no kuu aina hanau; o ke kumu o kuu ike ana, ma kona leo hope loa i kahea mai ai "e kokua" ma ka olelo Farani. Ua poina loa oia i ka olelo a kona makuahine i na wa i hiki ole mai ai ka pilikia; a i ka loaa ana i ka piilkia make, hu ae la paha ke aloha o ka makuahine a puana ae ai oia ma ka olelo hanau "e kokua mai oukou ia'u."

            No keia leo, ua hoao aku makou me ka ikaika i loaa ia makou; aka he mea ole ia i ka mana o na lima o ka pilikua, ua holo aku oia me kana luahi iloko o kona lima hookahi i koe aku mai ka makou hakoko ana me na koi.

            O Nede Lada no hoi kekahi i aneane loa e lilo iloko o ka mana o keia mau kupuino o ka moana; i ku ae no ka hoi ka i ka hapa o na lima, i halawai ka hana me ka mea lehulehu o na lima, ua hiki ole i ke o a Nede Lana ke lanakila.  Pahu aku ma ke poo, hawele mai kahi awe paa ae la ka wawae, a lilo i laila e kalakala ai, o wehe mai la ke a luna me ke a lalo e nahu a o ka pau poo no ia ia pau hiu o Nede Lana; e ole no o Kapena Nimo e haalele koke i kana koi ma ka waha, pakele ai o Nede lana, ia pakele ana, e haalele aku ana hoi keia i ka aiana iloko o ka waha a papani iloko o ka puuwai.

            A hoi aku la o Kapena Nimo iloko o kona rumi, aole ike hou ia mai oia no kekahi mau la.

            Hoomau ia aku la no ka holo ana o ka Nautilo iluna o ka ilikai, me he wahi paukulaau la e owalawala wale ia ana e na ale kawahawaha i o ia nei.

            He umi la i holo ai ka Nautilo ma ka ilikai me ka luu ole iloko o ke kai i make ai kekahi o kona mau kanaka.  Ma ka la 1 o Mei, akahi no a kau hou ia ka ihu i ka akau, oia hoi ka wa mahope iho o ka ike ia ana o na mokupuni o Bahama ma ka nuku o ke kowa o Bahama.  Mai laila aku makou i holo aku ai ma ka wiliau mai na muliwai nui a iloko o ke kai he mau kapakai kona, he mau ia a he ea kupono.  O keia wiliau, oia no ka Wiliau Kaikuono.  He muliwai io n okeia e kahe ana iloko o ka Moana Atelanika, aole hoi hui kona mau wai me na wai ka moana.  He muliwai wai kai no keia, i oi ae ka liu o ke kai i ko ke kai e hoopuni ana.  A kona hohonu maoli he 1,500 anana, ka laula he 10 mile.  Ma kekahi mau wahi o ka ikaika o ke kahe ana o ka wiliau he elua me akahi hapalua mile i ka hora hookahi.  Ua oi aku no keia muliwai i kona muliwai a pau o ka honua nei; a oia muliwai moana ka ka Nautilo e eku nei.

            Nui wale na mea ola a keia wiliau i hiipoi ai, oia hoi na aregonauta; na turebata he 25 kapuai ka loihi; a me na mano niho wakawaka; na gobi; na koripena hauliuli; na belena me na poo huinakolu; na kamano; na mugilome he ia waliwali o ka io, aliali maikai kona kino. a oia hoi ka ia a Lecepede i hoolaa ai no kana wahine; a o ka mea hope loa, oia no na ia i kapa ia ka naita Amerika i lawa pono me na kapalapala nani o na kea hoohanohano a me na lipine, ua ike pinepine ia no ma na kapakai o keia Lahui nui ka poe e lia ana i na kea hoohanohano.

            I ka po ana iho, hele mai la ka moana a malamalama i ke kuakea o ke kai, i ka ka mea o ka nui o ka makani; a oia mea makau okoa aku ia au i ka uhai pu ia ae o ka Nautilo.

            Ma ka la 8 o Mei, hiki makou ma ka Lae o Haterasa.  A o ke akea o ka Wiliau Kaikuono malaila, he 75 mile, a o ka hohonu he 210 iwilei.

            No keia hanina loa o makou ia uka i iho la au, maikai loa keia wahi no ka holomalu ana.  Nui na mokuahi, na moku pea, kiakolu, kialua, a me na kiakahi e holoholo ana mai Nu Ioka, Bosetona, a i ke Kaikuono o Mesiko i ka po ame ke ao. A hookahi wale no mea nana i hookaulua mai ko makou holo ana o ka ikaika launa ole o ka moana.  no ka pio ole o keia manao iloko o Nede Lana, i mai la oia ia'u.

            "E ke kumu, ua kena au i ke anu o ka welau, aole o'u makemake iki e ike hou au i ke anuo ka welau; oiai ke holo nei kakou i ka akau, a o kah olo no paha auanei keia a hiki hou i ka welau, a halawai hou no me na inea oia wahi, a o ka hana ana aku ia pau kakou i ka make.  Nolaila, e aho no kakou, e hou ae iloko o keia makani nui."

            I aku la au "pehea auanei e hiki ai, oiai ke pinapina mai nei ka makani, hele mai nei ke kai a ooloku."

            Ina pela, "e hele aku oe e hai ia Kapena Nimo o wau o Nede Lana, aole makemake e holo hou me ia ma kana huakai i ka akau."

            No keia mea, ua hele au e noi i ke Kapena.  I ko'u hiki ana i kona rumi, nanamai la kela ia'u me na maka huhu a ninau mai la:

            " E ia oe! a heaha hoi kou makemake?"

            Pane aku la au, "i hele mai nei au e noi aku ia oe, e hookuu ia o Nede Lana mai kona noho pio ana iloko o ka moku nei."

            Pane mai la o Kapena Nimo, heaha la kana noi ia'u, aole na'u oia i olelo aku e holo mai, na kona makemake no a pela no hoi oe.  Ua lohe no oe i kuu hai ana ia oe, o ko'u hele no keia a me na mea a pau o kuu moku nei a waiho na kino iloko o Norewai.

            Hoi nele mai la au a hiki i o'u mau hoa, hahai aku la au i na mea a pau i hai ia mai ia'u e ke Kapena.

            Pane mai la o Nede Lana, "ke ike nei makou i keia wa i ka manao o ke Kapena, e pau pu kakou i ka make iloko o kana wahi i makemake ai.   Aole o'u makemake iki ia mea, a eia no ka'u ia olu, holo kakou, oiai ua lihi launa kakou mawaho o Mokupuni Loihi, ina no he ino a he maikai paha ka makani, holo no kakou, mai hopohopo a makau hoi."

            Ia wa kiei aku la au i ka barometa, aia hoi ekau ana ka hoailona iluna o ka hailona makani nui ikaika e pakele ole ai kekahi mea e maalo ana imua o na onohi o ka makani.  Aole i liuliu iho nou mai la ka makani, aole o ka ikaika a lohe mai i ke ao, ke hele ia ka ale o ka moana, a he 15 kapuai ke kiekie, he 170 iwilei ka loihi o ka nalu ke haki mai, a o ka pinapina o ke poi ana he 30 kapuai i ke sekona hookahi.  Ma ka hoohalike ae i keia makani, ua like no me ka makani nui i luku ia ai ke kulanakauhale o Iedo, ma Iapana, iloko A.D. 1864 ma ka la 23 o Dekemaba.  A mahope iho, oia luku ana, ua hoonee ia he 8,400 paona ke kaumaha o kekahi pohaku o Heberoide e na ale owalawala a kamakani.  Nakolo ae la ka lewa i ka halulu o kaleo o na ale a me ka hihio hakui o ka makani.

            No keia mea, kaukau aku la au i na lani: "E hoonani ia ka Mea nana i hana ka makani eia makou malalo o kona mau eheuke upai ia nei me ka ikaika lua ole, a ma kou kokua e ola makou."

            A akakuu ii mai la ka makani, oia paha ka hora 12 o ka po.  Ia wa koke no o ka hooluu ia aku la no ia o ka Nautilo iloko o ke kai.  Ia emi ana iho ike aku la au ma ka puka aniani, he ia nui launa ole a ku no hoi i ka weliweli i ka ike aku.  A no ka nui oloi o ke kai, ua nalo loa aku la ua ia la.

            (Aole i pau.)

 

He Pono i na Kanaka a I'au ke Hana.

 

            Iwaena o ka Ohana Alii o Perusia, ua malama mau ia keia haawina, a mamuli o ka hoikeia ana mai e ka mea kakau leta o ka nupepa Manawa o Berelina; ma ka la 22 o Novemaba 1877, ka la hanau o ka Moi Uilama, ua makana ia mai la oia, mekekahi kii i kaha ia e ke Keiki Alii Heneri, a he buke hoi ka makana a ke Keiki Alii Waledemara, i humuhumu ponoiia e kona lima, a o laua hoi a elua na keikikane opio a ka Hooilina Alii. Ua ao ia keia mau keiki Alii i ka hana.

            Ua oleloia hoi, o ka hana ponoi a ka Emepera, he hana aniani, a o ka Hooilina Alii hoi he hoonoho hua pai palapala.

            Ua loaa ka naauao i ka Ohana Alii o Geremania, a ua like lakou aohe alanui nani e ae e loaa ai ka pomaikai a me ka lanakila: a he mea pono hoi ia lakou e hoohalike mai, e like me ka hik ana i na kanaka, ke hoomalu maluna o na kanaka.

            E hiki mai ana no hoi na manawa e haulehia ai, a he mea pono hoi e hoomakaukau e mamua--o ka poe i akamai ma na hana lima, aole loa lakou e pina iki ana i na hana, aole hoi e loohia ia e ka nele.

 

Haawina Kula Sabati.

HELU 5. SABATI FEB. 3, 1878.

 

KUMUHANA;

Ka hoahewaia o Iehosapata Pauku Baibala,

II Oih. Lii 19;1-9.

 

HOI mai la o Iehosapata ke alii o Iuda i kona hale iho ma Ierusalema me ka maluhia.

            2 Hele ae la iwaho e halawai pu me ia o lehu, ke keiki a Hanani ke kaula, olelo aku la i ke alii ia Iehosapata, E pono anei oe ke kokua i ka poe hewa, a e aloha i ka poe i inaina aku ia Iehava?  No keia mea, aia maluna ou ka huhu, mai o Iehova mai.

            3 Ua loaa no nae kekahi mau mea maikai iloko ou, no ka mea, ua kipaku oe i na kii o Asetarota mai ka aina aku, a ua hoomakaukau oe i kou naau e imi i ke Akua.

            4 Noho iho la o Iehosapata ma Ierusalema, a kaahele ae la ia iwaena o na kanaka, mai Beereseba a i ka mauna o Eperaima, a hoohuli oia ia lakou ia Iehova i ke Akua o ko lakou poe kupuna.

            5 Hoonoho oia i mau lunakanawai ma ka aina, ma na kulanakauhale o Iuda i paa i ka pa a pau, ma kela kulanakauhale, keia kulanakauhale.

            6 Olelo aku la oia i na lunakanawai, E noonoo oukou i namea a oukou e hana'i; no ka mea, aole no na kanaka oukou e hooponopono ai, no Iehova no, oia pu kekahi me oukou i ka hooponopono ana.

            7 Nolaila e kauia mai ka makau ia Iehova maluna o oukou, e malama, e hana hoi; no ka mea, aohe hewa me Iehova ko kakou Akua, aole ia e manao mai i ko ke kanaka kino, aole hoi ia e lawe i ke kipe.

            8 A ma Ierusalema hoi, ua hoonoho o Iehosapata i kekahi poe o na Levi, a me na kahuna, a me kekahi poe luna o na makua o ka Iseraela, e hookolokolo no Iehova i na mea hoopaapaa, i ko lakou hoi ana mai i Ierusalema.

            9 Kauoha aku la oia ia lakou, i aku la, Penei oukou e hana'i me ka makau ia Iehova, ae ka oiaio a me ka naau pololei.

            Pauku Gula, p7, hoopaanaau.

            Topika, Ka pono ole o ka hui ana o ka poe pono me ka poe hewa.

            Na Mahele. 1 Ko Iehu hoahewa ana ia Iehosapata p 2.

            2 Ko Iehu hoapono ana ia Iehosepata p 3.

            3 Ka iehosepata mau hana hou ana p 4--9.

            Mele. Mele hou 8-9.

            Mai huhu ko ke ao ia oe

                        No kou hele a kekee;

            Mihi me Iehosepata;

                        Hana hou a pololei.

            E kaahele no na kumu,

                        Me na Kahukula pu,

            E hoala, e hoohuli

                        I na keiki ia Iesu.

Pule i mihi ka poe hele kekee a hoi mai a hana pololei &e.

 

Na Ninau a na kumu.

            Mahalo nui ia Iehosapata. Nui na makana a ko Pilisetia ame ko Arabia i makana mai ai ia ia, Ikaika hoi oia i ka hana i na papu, na kulanakauhale ukana, i ka helu ana i na koa, a hoonoho i na luna koa me na puali koa ma o, maanei.

            Nui hoi ka waiwai a me ka hanohano o Iehosapata; a ua kuikahi pu oia me Ahaba ke'lii o ka Iseraela.  Kue laua mamua. A no kamake ana o ke keikikane a Iehosapata me ke kaikamahine a Ahaba, ua hookuikahi pu ia laua.

            A i kekahi wa hele Iehosapata i Samaria e ike ia Ahaba, a ua hookipa maikai ia oia e ia.

            A no ka hooko ole o Benehadada ke'lii o Suria i kona hoohiki e hoihoi ia Ramotagileada ia Ahaba, nolaila manao Ahaba e hele a kaua aku i ko Suria i hoihoih ia mai Ramotageleada ia ia.  a noi aku oi aia Iehosepata e hui pu laua me ko laua poe koa ma ke kaua, ua ku ia Ramotagileada.  Ka ae wale no ia o Iehosapata e hui pu.  Mamua nae o ka hele ana, ua ninau Iehosapata ia Ahaba, pehea na manao o Iehova?  Ko Ahaba hookaokoa ana no ia i na kaula wahahee o Baala 400, a ninau ia lakou, Pono anei e hele maua e kaua aku ia Ramotagileada?  Ae like lakou, pono no, hele no a kaua aku a e lanakila no.  Kanalua nae o Iehosapata i ka haina a keia poe kaula.  A ninau oia, aole anei he kaula e ae, he kaula o Iehova?  Pane mai Ahaba, he kaula no, hookahi, o MIkaia, aka, inaina au ia ia, o ka mea, wanana oia i namea ino no'u, aole i na mea maikai.  Pane iehosapata, mai olelo ke'lii pela.  ke kii ia no ia o Mikaia.  Koi na kaula wahahee ia ia e kokua i ko lakou haina.  Hoole nae oia, a olelo, E hai ana au i na mea a ke Akua i olelo mai ai.  Ma kana mau olelo lanakila ana Ahaba ma ke hele i keia kaua.  Paakiki nae Ahaba e hele: A no ka ae mua ana o Iehosipata e hele pu, ua hele pu no i keia kaua. Mai make nae oia no kona kuhihewa o ko Suria poe koa.

            He lole alii koa kona, o Ahaba keia, wahi a lakou, a alualu e pepehi.  Hooho nae oia, a pakele i kamake mahunehune no nae.  Ahaba nae kai pepehi ia a make.  Hoi na koa o laua me ka lanakila ole.  Ko ka wanana a Mikaia.  Wahahee ka wanana a na kaula o Baala.  II Oih. Lii 17; 11-19, 18; 1-34. II Oih. Lii 19; 1,2. i ka hoiana o Iehosapata mai Samaria a ierusalema me ka maluhia, owai ka i halawai pu me ia?  Heaha ka ninau a Iehu?  Owai ka poe hewa ana i kokua ai?  owai ka poe inaina ana i aloha'i?  Heaha maluna ona?  Owai ke lii mua a Iehu i hoahewa'i? I Na Lii 16; 1-7.  He kaula wiwo ole keia, owai ke kaula wiwo ole maanei; a hele a ao aku i na Moi, i na luna Aupuni a me ka poe koikoi e noho hewa ana?   

            He mau alii e ae i aoia, a hoahewaia e na kaula, Owai ia mau alii a me na kaula?  Mai make Iehosapata no kona hui ana me Ahaba, ma ke aha oia i pakele ai?  Owai ka i hoopakeleia i k amake no ka hui pu ana me Iehosapata?  II Na Lii 3;9-15.  O wai ke kanaka pomaikai? Hal. 1;1-2. Heaha kai papaia ma II Kor. 6;14,17.  Heaha ka pilikia iloaa ia Solomona no kona mare aa me na wahine hoomana kii?

            P.3. Heaha ka ke kaula i mahalo ai iloko o Iehosapata?  Hoahewa oia i ka mea pono ole a hoapono i ka mea pono.  Ka pono ia o na makua me na kumu.  Aole o ka hoohalahala, me ka hoahewa wale iho no, aka, o ka hoopono ana i na mea kupono i ka hoaponoia.  Pela ma Hoike. 2;2-4, 13-16, 19,2.

            P 40-9.  Heaha na hana hou a Iehosapata?  1 Kaahele iwaena o na kanaka e hoohuli ana ia lakou ia Iehova.  2 Hoonoho oia i na luna kanawai me ke kauoha ia lakou e noonoo i ke aha?  A nowai ka hooponopono ana? p6. Heaha ke kau ia maluna o lakou?  Aole he aha mele hewa?

            Heaha kana i manao ole ai, a lawe ole ai?  p7.   Nana Kan. 1;17.  Hal. 82;1.  Kek. 5;8.  Kan. 32;4.  Rom. 9;14. Kan. 10;17.

            3 Hoonoho hoi Iehosapata i na Levi na kahuna, a i poe luna o na makua no ke aha?  p 8:4.  Kana kauoha ia lakou, heaha ia? p 9.  Nana II Sam. 2;3,3.

            Maikai loa keia mau hana a Iehosapata.  Aole anei he pono i ko kakou mau Moi ke hoohalike me Iehosapata?

            Mele. Mele hou 9.--

            Ku, ku, ku, a naue ae,

            Naue aku, naue mai,

            Naue mai na hale e

            I ke kula Sabati.

                        2

            Kula nani oi ae,

            Nona mai ke akamai,

            Akamai ke paa naau

            Me ka malama a mau.

           

            Na ninau a ke Kahu.

            Na makua.  Owai keia alii kaulana?

            Kaulana oia no ke Aha?  Owai kai lawe mai i na makana nona?  Ua hemolele loa anei oia?  heaha kekahi hewa i pili ia ia?  Owai ka i hele e ao aku ia ia?  ua ao anei keia kaula i kekahi alii mamua aku?

            No ke aupuni hea ia alii, no ke aupuni hea Iehosapata?  No ka akau a no ka hema pu anei keia kaula?

            Na Keiki.  Nui na kaula, owai kekahi mau kaula?  Owai ke kaula i ao aku a hoahewa ia Saula?  Owai ke kaula i ao a hoahewa ia Davida?  Owai ke kaula i ao aku ia Rehoboama, aole make e hele i ke kaua?  Owai ke kaula i hoahewa ia Ierehoboama?  a ia Baasa?  a ia Ahaba?  a ia Asa?  a ia Iehosapata?  Owai ke kaula i kokua ole i ka manao o na kaula o Ahaba he 400.

            Heaha ka hana a Iehosapata i mahaloia e Iehu ke kaula?  Heaha ka oukou mau hana i mahloia e na kahu, e na kumu?  Ka poe hea e loaa ana ka mahaloia ma ka la hookolokolo nui?  Rom. 2;7.  hoopaa naau

            Ke hooikaika mau nei anei oukou ma na hana maiaki?

            Ke kula a pau.  Heaha ka pauku gula?   Hai paa naau mai p7.  E makau kakou ia wai?  Pili anei ka Iehu i ke Akua?  Pono anei ke pili ka hewa i na'lii, i na luna kanawai, i na luna makai, i na kahu, i na kumu, i na makua?  A pehea na keiki, pono anei ke pili ka hewa ia lakou     /

            Huna anei ke Akua i na hewa o kona poe kanaka?  Nana anei oia i ke kino, i ka maka, i ka helehelena o ke kanaka hana paewaewa, a lawe i ka waiwai kipe?

            Mahea ka pili ana o keia Haawina i na kii, i na lunakanwai, i na kahunapule, i na makua?  Pili anei i na ahahui mahiko, na ahahui kuai, hui kalepa, hui mare, hui hele, oiai he poe pono kekahi aoao?

            Mamua o ka hele ana i ke kaua, a i kekahi hana nui, heaha ka pono? he ninau pehea?  Nui na kaula wahahee, pehea e maopopo ai na kaula oiaio?

            Ua loaa no ke kaula oiaio ia Iehosapata, ua hoole oia, aole e lanakila ke hele i ke kaua, Ua hele nae oia; no ke aha?  mahea hoi ka pauku baibala kokua i keia hele ana?  Lunk. 11;35.

            Mele. Kai a naue i ka nani.  Hae Hoonani.  Mele. 21.  Pauku akahi me ka lua.

            Pule no na'lii, na luna, na kahu, na kumu, na makua, na haumana, i ku a naue i ka nani.

            Haawina no Feb. 10, II OIh. Lii 20;14-22.

 

Hoike hui o na Kula Sabati o

Kohala Hema, ma Waimea, Hawaii,

ma ka la 25 o Dekemaba 1877.

 

            Mamuli o ke kauoha a ke Kahu Kula Sabati nui o H.A. oia o A. W. Mio.  Ua hoohui ia na Kula Sabati o keia Apana, ma ka la i hai ia ae nai maluna, maloko o ka Luakini nani o Imiola.

            Ua hoomaka ke kai huakai ana mai o na haumana, ma ka hale kula aupuni, e hli pono ana ke alo i ka makani; a penei na hoonohonoho ana; poe puhi ohe mamua me na hookani pahu.  Na kamalii kula hele la, kula haole, kula aupuni, na wahine me na kaikamahine mahope aku, me na aahu keokeo nani, na ribine e welo ana i ke ahe makani,  na haumana mai hoi o ke Kula Sabati Kawaihae Kai maluna o na lio, e holo kainepu ana i ke kula o Waimea he alo huli i ka makani; ia makou e naue nei.  Ke hao mai nei e ke anu li e ka ili, lilio na pepeiao i ka makani.

            A komo ka huakai i loko o Imiola, ua kuu ka nae, ua pau ke kani ana o na mea kani, a mele ia ae la ke mele a W.C. Lunalilo i Haku ia maloko o ka Robin gula.  HIMENI 79.  E ola ka Moi i ke Akua.  Pule ia A. W. Mio, pau ka pule ana hoonohonoho pono ia na papa.  Papa pokii mamua. Papa kaikamahina. Papa wahine. Papa keiki kane, Papa kane, Kula Sabati o Kawaihae Kai mahope loa aku, mahope iho o ka noho pono ana o na papa, a me ke anaina holo okoa.  Ua ku mai la ke Kahu Kula Sabati nui o H. A. A. W. Mio, a hoike i kona mahalo i keia mau Kula Sabati no ka holo pono o na hana, mamua o kona apono iho, a pau ia haipanaau Isaia 9;6,7.  Kula Sabati o Waimea.  HIMENI 146 ma ka Book. Leo 7-6.  Hoolea kakou ia Iesu, The Earnest. Pau ia ninau hui.  No ka nui o haawina Kula Sabati ma Jan. a hiki i Dec. nei. Haina 48, HIMENI papa pokii, Mai paupau aho oe; Ninau i na wahine; no na wahi a Paulo i kaapuni mua'i.  E hoomaka ana mai Anetioka a hiki hou i laila, HIMENI, Leo Over There.  Kula Sabati o Waimea Ninau i na kaikamahine; no ke kaapuni elua ana o Pauo, e hoomaka ana mai Anetioka a hiki i ka pau ana.  Papa keikikane; no ke kaapuni ekolu ana o Paulo ma, mai Anetioka a ka pau ana, me ka nui o na pilikia i loaa iaia.  Kula Pokii me kekahi mau kaikamahine nunui.  ua kahaia he mau hooailona ma na kihi eha o ka luakinni maloko, me na huaolelo, "North, East, West, South," me ka huaolelo ikau ia ke kia waena o ka luakini nei, me keia huaolelo Calling.  Oia ka mea nana e kahea ana, HIMENI Leo, A Cry from Macedonia.  HIMENI Papa Pokii Lei, Ala ala kamalii.  Hookani ohe me ka pahu, a pau ia he mau ninau na ke Kahu Kula Sabati nui i ka poe i hele wale mai e nana i keia hoike, penei no ia.

            Owai ka wahine maka mau?

            Owai ka wahine i hanau i loko o ke 90 o kona mau makahiki?

            Owai ka Moiwahine kane make e ola nei i keia manawa?

            Ona haina o kei mau ninau, ua pane ia mai ke pololai: Himeni i ke Kula Sabati o K. Kai he mau puku hai paanaau, me na kanawai 5 6 7 8.  Papa makua paanaau I Na Lii 12;6, 7, 10, 11.  Kanawai 1, 2, aponoia.  Ninahu hou ke Kahu Kula sabati nui, A. W. Mio pane mai no ia.

            1 Owai ke keiki i hoowahawaha i ka waiwai, a nio aku oia i ke Akua, e haawi mai i ka naauao i hiki iaia, ke hooponopono i ke  Aupuni?

            2 Owai ka Moi o Hawaii nei i haawi i ka aina no kou mau makua, a ili mai hoi maluna ou i keia la?  Ua paneia mai na haina me ka hikiwawe;

 

            HIMENI Kula o K. Kai; Leo, Wai anu, ma ka Lira Kamalii.  Paanaau Kanawai 9, 10.  A pau ia ua haawi mai ke Kula Sabati o K. Kai i keia mau ninau kuwaho penei, Ma ka aina hea kahi i hoomaka'i ke Kula Sabati?  Haina; ma England, (Pelekane)

            2 1 ka makahiki hea, haina M.H.1781.

            3 Nawai i kukulu? haina, na Laika.

           

            Kula Sabati hui o Waimea; He mau ninau e pili ana no ko Paulo hookolokoloia ana.  Himeni Leo We'll soon be there.

 

            Papa pokii hoopaanaau. Ho, ho, ho, he Bele no.  Himeni Leo Lonely Traveler, ma ka R. Gula, Hele mehameha wau &e.

            Kula Sabaati o Waimea ninau hou no ke kaapuni eha o Paulo a me kona make ana.  Haipaanaau i kekahi mau puku, i na wahine me na kaikamahine o ke Kula Sabati o Waimea.

            Himeni Leo, The star of betelehema; HIMENI 137 ma ka Book; HIMENI Leo, Our Festiva Garland; K.--Kai HIMENI434, ma ka Book; Hookani pahu me ka ohe.

            Hoike manao ia A.W. Mio, ka mua e paipai ana e hoike hou ia keia mau Kula Sabati ma ka hebedoma mua o March, 1878.

            Ke hiki mai ka Aha Euenelio o H Akau, me kona kokua mai i 20 pai ai.  HIMENI Leo, Seek the Gentle Shepherd.  HIMENI K.--Kai Leo, Hosana Kamalii.  Pau ia ku mai o Rev. L.L.. me na olelo paipai hoolana manao.

            Hookani pahu me ohe. Himeni ke Kula Sabati o Waimea. Leo 82, ma ka Buke.

            Na manao hope, ia S. H. Mahuka L. K. A. o S. Kohala, a Kahu Kula Sabati no keia Ekalesia.  E hoike ana i kona mahalo i na Kula Sabati i hiki mai me na lulu lima pu ana.

            Himeni hookuu, Sentence, Holy is the Lord.  Pule hookuu i ka makua Rev. L. Lyons a hookuu ke anaina hoikeme ka maluhia pu, ua kai hou aku ka huakai ma ka Hale Kula Aupuni, e paina'i no na mea i hoomakaukauia e ko makou makamaka Pake maikai (Koki), ua ai no a lawa me ka piha o na talena.

            A ke mahalo ae nei au i ka lokomaikai o na lani, no kona haawi ana mai i keia la, i la malie maikai.  Me oukou ke aloha;

            JOS. H. KALUAOKEALA.

            Kakauolelo.

            Waimea Dek. 31. 1877.

 

He Mau Ninau Baibala.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO;  Aloha kaua:--

            E ae mai kou lokomaikai, e hookomo iho ma ke KUOKOA i keia mau Ninau Baibala.  I mea hoonanea na kuu mau hoa e noho nei, mai ka aina paia ala i ka hala, a hala loa kau i na Poai Olu.

            1 Ehia la paona ke kaumaha o ka papale mahiole o Saula?

            2 Owai la ko Davida Kuhiina?

            3 Ehia la ka nui o na makahiki o na mamo o Iseraela i noho ai ma Aigupita a haalee?

            O ka pau keia o na hua hoonanea a kakou, a na oukou hoi ia e kuailo mai.

            NOHOIKAOLU.

 

RICHARD F. BICKERTON,

[PEKETONA.]

LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!

 

             E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano Liliha a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.

            Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.

            Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa.

            E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.

            Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.       840 1y

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

NA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO.

 

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi

 

A HE

 

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA

WAII NEI NO NA

 

Lainakini-nao,

Laina kini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Klika,

 

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, LIhilihi, &c.

 

LIPINE, LIHILIHI, % E.

 

A ME NA

 

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

A HE

 

MAU MEA AI KANI

 

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &e.

 

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

 

A DR. JAYNES.

 

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale.

 

A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!

827 3 m 839

 

PAPA! PAPA!

 

NO

 

ALLEN & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAPO O PAKAKA!

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena!

 

NA KUIO NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

 

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

 

E KUAIIA MA KE

 

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

 

O keia Makeke.

 

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Ian. 1, 1878.           840 3m

 

E KA POE MAI

 

E KA POE PILIKIA!

 

E NANA MAI OUKOU I KEIA.  UA LOAA HOU MA

Ka Laau Lapaau Kaulana!

 

No ka hoomaikai ana i ke koko,

 A me na mai a pau.

 

E hele a ike, aia ma kahi o

A.L. KAMIKA, Opio.

 

Helu 44, Alanui Papu.             840 3ms