Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 6, 9 February 1878 — Page 2

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Masayo Mishima Teraoka of Puuena Place & Paah

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Ma ke Kauoha.

Ka Waihona o ke Aupuni Hawaii.

@

                   J. O CARTER

@

                   CHAS C HARRIS.

                                  6

@

                    J. MOTT SMITH,

@                    Kuhina Kalai@

                                    4

@

                     J MOTT SMITH.

                       Kuhina Kalalai@a

                                   837

@

                     J MOTT SMITH.

                       Kuhina Kalelaina

                                   @37

@

            @ SMITH K@ K@

              @        1877     @

              J MOTT SMITH Ka@ Kal@

                             @37

 

Hoolaha.

@  malalo @ pali nala @

              @N M KAKINA K@ Waiwai. @

 

Aoolana.

@

               @N M KMINA Kah@a Waiwai @

 

H@ H@ Pauku 20 o he @ haawaiia ma ka la 20 o

@

  Pas@ 29. E maheleia ka Maua Nui o ke Aupuni @kolu Apina okoa, oia hoi ka Mana Hooko, ka Mana Kau  Kanawai, ka @ia Hooholoholo.

  E ku kaawale ia mau mahele okoa ; aole @ kahi Lunakanawai iloko o ka Ha@ A@io

  Aponoia i keia la--o--- ---- M H 1876.

 

H@ Hoololi i manaoia no ka Pauku 6 o @ Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Anga@ M H 1861, e like me na olelo o ka Pauko @0 o ia Kumukanawai.

  E hoelu@a a ma keia ua hoololiia no ka P@ 61 o ke Kumukanawai, a penei e @ luia ai ua Pauko la;

  Pauku 61. Aole @o e kohoia kekahi i Lu@ @ahuamana i na he pupule a he hupo paha, @ ia he kanaka maialo o ka Moi, a @ ahu oia i na makahiki he iwaka@ @akahi, a ke ike ole hoi i ka helu@ a me ke kakaulima. a ke maopopo ole @ iaia ha heiu waiwai, a ke ole hoi oia i @ nia Lo@a Aupuni i ekolu makahiki, mamua ihe o Lona hohoia ana ; a ke ole hoi ona waiwai paa. a waiwai lewa paha i maopopo @ ole iloko o keia Aupuni e like me @ ma han@i dala.

  Aponoia 1 ha  la--o----M H 1876.

 

Ilia Poino.

               HANALEI IANUARI 20, 1878.

  Ma ka po Sabati iho nei ua loohia ia iho ia, o Fary Queen 1 ka poino, a ua nohaha lulu loa. ma ke ahiahi o ka la pule, ua hoomala mai l@ ka mahuahua ana o ka nalu, a maia po iho no ua hoopao ia mai la o Fary Queen ma kahakai o ka hapa nui o na ukaua maluna o ka moku, aole i loaa mai.

  Elua keiki i make, ma ke ahiani o ka la pule ua hoalo mai la ke Kapena i kekahi mau wahine a na Sela moku me na keiki hi@i elua, ua hoe mai lakou a mamao iki ua poi ia iho la ka waapa e ka nalu, a huli iho la ilaio ke alo o ka waapa, a au an@ na ohua ma ke kai, a hemo aku la kekahi keiki uuku mai ka lima aku o kona mama, ua nalo wale ia keiki aole i hoopae ia ma kahakai nei, a o kekahi keiki hoi hookahi wale no mahina o kona ola ana, aole ia i lilo, ua hoomanawanui kekahi wahine i ka paa iaia a pae i ka aina, o ka Poakahi @a make aku la ua wahi pepe nei, aloha no na keiki.

                                  R. PUUKI.

 

  Oa ku mai ka mokuahi Sana Paulo ma ka po Poakahi nei mai Kapalakiko mai, a e huli hoi aku ana oia i keia la no kela awa.

 

  HIKI OLE.--Ma ka holo ana aku nei a ko aana Pauahi i ka Poaono e ka pule i hala no Hanalei Kauai, aole oia i hiki ilaila @o ka i@o, a nolaila ua hoi mai oi@ a ku ma Nawiliwili a ma ka Poakolu iho nei kona hoea loa ana mai i ke awa lai malino o Kou. Ma ka hoike mai a ka poe o ka moku, aole ka i kaemai ua mea he kaikoo, ke hele la k@ a "O-le lua i ka maha o Pooku."  Kai io aku ia no ua aina la, no ka mea.

  " Ua ino aku la lalo o Kealahula,

I ka hao mei a ka lawakua o na pali."

 

EKOLU TAUSANI

MAKANA!!

 

3000 na Manawalea e

haawi ia ana i na

poe lawe i ka

NUPEPA KUKOA,

No ka M. H. 1878!

 

 

  O kela a me keia mea e hookaa e ana i na dala 2.00 no ke KUOKOA o ka M. H. 1878, ma keia keena e haawi ia iaia he buke mele hou, i kapaia o ka

``MEA MELE COLONIALA.''

i haku ia e Pihillip Phillips, he 315 aoao i hoopiha ia me na mele hou a ku no hoi i ka hauoli.  He buke maikai loa keia i humu ia a i uhi ia me ka uhi nani, he hapalua kona kumukuai ke kuai aku.  E ike no oukou i keia buke ma ka lima o na Luna o ke KUOKOA.

  E hoona mai i ko oukou uku pepa piha oia hoi $2.00 i ka Luna Hoopuka, a e loaa no na buke nei me ke kumukuai ole.

  O ke ano nui o keia manawalea, oia no keia:  O na dala wale no e uku pau ia ana i ka Luna Hoopuka, mamua ae o ka la 31 o Marakli  M. H. 1878, o lakou wale no ke haawi ia.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ku Mukahiki, $2.     Eono Mahina, $1

Dala Kuike ka Rula.

                                       FEBERUARI 9, 1878.

  KE NOI aku nei makou i na Luna o ko kakou NUPEPA KUOKOA, ina he mau Pepa i koe ma ko lakou lima, no ka Helu 1 a me ka Helu 2, a e lilo ole ana, e oluolu na makamaka e hoihoi hou mai, i mea e hiki ai ia makou ke hooko aku i na kauoha e hiki hope mai nei.  Ua makemake nui ia ko kakou Pepa, a ua oi aku na kauoha mamua o ka mea a makou i noonoo mua ai, a no ia kumu, ua nele makou i na Helu Mua.

 

Ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu

  OIAI e hookahakaha ana na keiki o ka Oihana Kinai Ahi, ma na alanui o ke kaona i ka Poakahi iho nei, me ka lawelawe pu ana hoi o lakou me na makamaka ma ka ahaaina a me na hana maikai i hoomakaukauia ma ka po iho o ia la, iloko o ka Hale Paikau, ua hoalaia ka noonoo iloko o makou, no ka wa a me na kumu hoi i hoouluia'i ka noonoo iloko o ko lakou nei poe hiki mua, e kukulu i nei mea he Oihana Kinai Ahi, ka mea hoi i hooholo mua ia me ka lanakila, a ike pono ko kakou mau maka i ke kilakila a me ka waiwai o ia Puali ma Honolulu nei.

  He mea hiki ia makou ke pahola aku imua o na makamaka, i kekahi mau mea e pili ana no ka hookumuia ana o ia Oihana. Mamua aku o ka makahiki 1851, aole kaawai i ike ia iwaena o kakou, a aole no hoi he Hui Kiuai Ahi i ike ia malalo o ua rula a me na kanawai i hooholoiu.  He oiaio no, he poe i hoohui ia lakou iho ma ke ano he Aha Kokua no na ulia poino i ke ahi : me na pakeke ko lakou lawelawe a@a.  Ma ka Halekuai o Keaniana kahi a lakou i malama ai i na halawai, ma nae iho o kahi o ka hale pai o Hale Keletona e ku nei.  O Mika Paka ko lakou Luna nui.  Ke ole makou e kuhihewa, he ekolu wale no hoa o ia Ahahui i koe e noho nei me kakou, o Paka, Uilama Kele a me Maika.

  Iloko o ka makahiki 1851, @a holo mai kekahi moku mai Bosetona mai, a mawaho ae nei o ko kakou awa, ili iho la ia a nahala, mawaho aku o Kakaako.  Maluna o ia moku kekahi wahi enegini mahu pauma  wai.  I ka ike aua o Mika Paka ia pauma, ua kuai koke oia i mea no ka Ahahui Kinnai Ahi, a oia ka enegiui kinai ahi mua loa o Honolulu nei, he Helu 9 ia no Bosetona, a liho iho la i Helu 1 uo Honolulu.  Ma ia makahiki no, hiki mai la he ulia poino nui ma kela kaoua, a oia ke ahi uni ma Alenui, a ilaila kahi i hoohaua ua ia'i ka enegiui pauma wai ma @a pau ahi o kakou.  Mahope iho o ka pau ahi ma Aienui, hoopii aku la na makaainaua o keia kulanakauhale i ka Aha Kukamalu. i palapala hoohui no ka Puali Kinai Ahi. a e ike ia hoi lakou ma ke kauawai.  Ua hoapono ka Aha Kukamalu i ko lakou noi. a i ka makahiki 1852, waihoia ia kumu hana imua o ka Ahaolelo Kau Kanawai, a ilaila hooholo mua ia ke Kanawai e plli ana i ka Oihana Kinai Ahi. Malalo o ia kanawai, o A. J. Kakalaika ka Luna Nui mua o ka Oihana Kinai Ahi.

  He mea maikai ke hookoloia mai ka moolelo o ia oihana me ka hookumuia ana o kela a me keia o na Hui e ku nei ; aka, na ka haiki o ko makou mau kolamu, i keakea mai i ka moolelo piha.

  Mahope mai o ka makahiki 1852, ua lawe ia mai e Kalauki, kekahi o na Pake kahiko o kakou, he enegini pauma wai, a o ka lua ia o na mikini kinai ahi i ike ia ma Honolulu.  Ma ia wa na hoalaia kekahi Puali Kinai Ahi iwaena o ka poe Pake, aole nae i kumau ia hui.

  I keia wa ke lawelawe hou nei ko kakou poe makamaka Pake, e l@oala i Puali Kinai Ahi iwaena o ko @akou lahui, a ua holopono ka lakou mau hana.  Ua loaa ia lakou he $8,000 no ke kuai ana i mikini ; a ua lohe mai makou, he mikini mau ka lakou e hoomakaukau nei e kuai.  I ka wa e loaa mai ai keia mikini hou, e hoala koke ia ana he Puali Kinai Ahi iwaena o ka poe Pake.

 

KE KANAWAI.

 

HELU 4.

 

  Ma keia mau pepa e makaikai ana ka mea e kakau nei i na hihia Kivia o kela ano keia ano, a e hoomaka ana ma ka hihia Kivila i kapaia.

"ASSUMPSIT,"

  Oia hoi ke koi ana Mamui o ka acana e uku.  Ina e hele kekahi mea i ka hale kuai a kuai i kekahi lole a lawe i ka lole, me ka olelo ole e uku ana, alaila, ua manaoia ma ke Kanawai ua ac oia e uku i ke kumukuai oia waiwai.  Pela no ina ua noho hana kekahi kanaka malalo o kekahi me ke kamailio ole mamua no ka uku, ua manaoia no ma ke kanawai, ua ae ka haku hana e uku aku iaia ma ka uku kupono e like no me ka nui a me ke ano hoi o ka hana.

  Ina ua noho kekahi ma ka hale o hai me ka hana ole mamua o kekalii aelike, alaila ua hiki ke hoopii ia oia no ka uku hoolimlima malalo mai o ka makahiki hookahi mamuli o keia kumu, ua manao ia no ua ae oia e uku i ka uku hoolimalima kupono.

  Pela no hoi ina ua hoolako ia ka mea ai a me ka aahu kupono i ke keiki oo ole a i ka wahine mare ua hiki ke hoopii ia ka makuakane a nie ke kane mare no hoi, mamuli o ka olelo ana o ke kanawai na ae oia. e uku aku iu mau aie i mea e ola ai ke keiki a me ka wahine mare.

  O na hoopii no ke dala i hoomoeia a i aie ia, malalo no o keia mahele e hoopii ai, oia hoi ke Hoopii Assumpsit.  A pela no ia ua hana palapala ia ka ae ana o ka mea i aie aku ai, ma ka Palapala aie (Note), ka Palapala Kikoo Dala, (Order) a me ka palapala hoouna dala i na aina e (Bill of Exchange) malalo o ka mahele e hoopii ai.  O ka hapa nui o na hoopii no ke dala i maopopo ka nui, malalo no o ka "Assumpsit" e hoopii ai, a e loaa ana'i na Loio, ma ke kauawai o ka Ahaolelo o 1872, na uku Komisina ma keia ano hoopii.

  Na Hoopii Komohewa.  (Tresspass). Malalo o keia mahele (Tresspass) e hoopii no na poho mamuli o ka hana ikaika, oia hoi ke komohewa ma ke kino o ke kanaka, a me kona waiwai lewa a waiwai paa paha,

  Ma keia ano hoopii e hoakaka aku, ua hanaino ka mea hoopiiia i ka waiwai ma ka lima, a malalo o ka malu o ka mea hoopii, me ka lima ikaika.  I kekahi manawa he waiwai ma ka lima o kekahi hope a malama waiwai, o hai nae ka ona, a ina ua hana ino ia keia waiwai ma ke ano komohewa hiki ua ka mea e malama aua i ka waiwai ia wa ke hoopii aku no ke poho ma kona inoa ponoi.  Ina he aina i hoolimalima ia, a komo hewa ia hiki no i ka mea hoolimalima ke hoopii polio no ke komohewa, a pela i ua ano waiwai a pau.

  Ma ka nui o na hihia o keia ano aole no e nina@ ana ka Aha i ka ona maloi o ka waiwai ina ua kuo ia ka maluhia o ka malania ana o ka waiwai e ku mea i komohewa.

  Ua hiki no ke hoopiiia ke kauwa a me ka haku kekahi ina ua hanaia ka komohewa mamuli o ke kauoha o kekahi haku.         (Aole i pau.)

 

EIA i Oahu nei ke Kiaaina o Hawaii.

 

Nuhou o ko na Aina e!

  UA hoolele poka pahu aku la na Tureke maluna o ke kulanakauhale o Leodosia. ma ka hema komohana o Kerimea.  Ua puhi ia e lakou i ke ahi na hale he umi, me hookahi kanaka i make a he umikumam@lua i hoeha ia.  Ua kipoka pahu aku la hoi lakou maluna o ke kaona o Anopa ma ke kapa o ke kai eleele, aka he malani wale no nae @ poino, a hookahi wale no kanaka i make. O ke kipoka pahu ana aku a na Tureke m@luna o keia mau kulanakauhale i nele i na mea hoopale aku. iloko o keia man@wa e manao ia nei ke kukakuku ia ana o ke kuikahi, he mea ia nana i hoouluku mai i na manao inaioa ma Sana Peteroboro.

  E olelo ana ka mea kakau o ka nupepa Man@ca o Landana penei: He nui wale na lono i lauahea ia ae, no kekahi hoouka kaua hahana ma kahi e kokoke aku ana i Tatara Bazareki, mawaena o ka pualikaua o Kenela Rakedaki, a me na Tureke, a ua hooauhee in na Tureke a hiki i Iketimana.  Ua hoouka ia hoi he kaua ikaika mawaena o Tatara Bazareki a me Pilipopoli.

  Ma Kalona hoi he 15,000 na wahine a me na kumalii e noho hohana ana iloko o ka hau.   Ua manao ia e hiki mau mai ana he ekolu mau koa i kela a me keia hora me na po@ popilikia no Konatinopela, aole nae he maopopo ihea la lakou e hoomalumalu ia ai a loaa ka maha.  He ehiku iniha ka manoanoa o ka hau i keia wa, a ke mau mai nei no ka haule ana.  Un hoao ia na lawalawe ana a pau me ka eleu no ka hoopakele mai ia lakou, aka, he nui na ola i mohai ia aku la no ka huakai hele loa.

  Mai ke kaona mai o Mustafa, i hoike mai ai o Kenela Seter@kofa, ua ulu ae he uluaoa iwaena o na Tureke ma Aderianopole.  Ua pau aku na poo Aupuni Tureke a me na koa o na pakaua i ke auhee, mahope iho o ko lakou hoopahu ana i na wahi waiho pauda a me na wahi hoahu lako kaua.

  Ua hiki mai ka lono oiaio mai Kekanelika mai peni: He hoouka kaua hahana mawaena o Kanela Gouko a me Suleimana Pasha, no na la elima, a ua kaieha loaiu aku na pualikaua tureke iloko o na mauna o Rohodope, me ka make ana o na tureke ne 4,000, lawepioia he 8,000 na koa a me na pu kuniahi nunui he 49, malalo o ka mana o na Rukini.

  Eia ae la hoi i Karakalisa na koa Tureke malalo o Mehemeta Alii a me Ahemeda Aiuba Pasha.

  Ua loaa mai kekahi lono telegar@a mai Kekanelika mai e olelo ana: Ua hiki ae na Ele Tureke imi kuikahi ma Heremanila, a ua hookipaia aku ua mau Elele nei, me na hoohanohano ana a pau o ka oihana koa, malalo o na kauoha i haawiia aku e ke Duke Nikola i kona mau pualikaua Rukini.

  Eia ae la hoi i Karakalisa na koa Tureke malolo o Mehenieta Alii a me Ahemeda Aiuba Pasha.

  Ua loaa mai kekahi lono telegarima mai Kekanelika mai e olelo ana: Ua hiki ne na Elele Tureke imi kuikahi ma Hermanila, a ua hookipaia aku ua mau Elele nei, me na hoohanohano ana a pau o ka oihana koa, malalo o na kauoha i haawiia aku e ke duke Nikola i kona mau pualikaua Rukini.

  Ua hoike pili aupuni ia mai ma ko Tureke aoao, e hoonuinui olelo ana, no ka loaa o na ano e hiki ai i na tureke ke hoopale aku, me ka olelo ana, aia aela ka puali o Suleimana i Derama ma ka hema aku o ke alahao o Aderianopole. Ma ka hoike hope hoi i loaa mai, e olelo ana, aole i ikeia o Suleimana aia la ihea oia e pukaka hele mai nei.

  Ua moe make a kula na elele Tureke i ka huli hele i ke Duke Nui Nikola, a loaa aku la ma Tanova Semenili, a ua kaanaia na leta no ke kuka ana i ke kuikahi.  Ua hoike ae ua Duke Nui nei o Rusia o kona makemake e weheia ke kuka ana mu Aderinopela, nolaila ua haawi kokeia aku na kauoha ia Dejimila Pasha, e haalele koke iho i ke kulanakauhale.  I ka hoikeia ana aku o keia mau mea i na Kanihela o na aina e, ua hoouna telegarapa koke aku l@kou e ao aku ana i ko lakou mau Elele, e noho malie no lakou, me ka hoomalu ana i ko lakou poe ponoi.  Iloko a na la elua e halulu mai ai na Rukini iloko o Aderinopera, alaia hoomaka ke kuka ana no ke Kuikahi.  Ua hoomaopopoia e na mea apau, o ka hana naauao wale no ia tureke o ka hana mai i ke Kuikahi e hoop@u ae i keia kaua hookahe koko.

 

OLELO HOOLAHA.

A HA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana  Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai of Kawika o Kona Hema, Hawaii, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai C. Y. Hart.

  Ma ka heluhelu a me ka waiho aua mai o ka palapala nui a Ako o Kona Herma,  Hawaii e hoike mai ana o Kawika no Kona Hema, Hawaii, ua make kanoha ole ma Kiilie ma ka la 12 o Augate, m. h. 1876,  a e noi ana e haawiia ka  palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Ako.

  Ua kanahala o ka Poaha ka la 21 o Maraki m. h. 1878, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawaila, ma ke keena hookolokolo o keia  Aha, ma Kona Hema, ma ka hora 12 awakea, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pua i pili e hoike mai i ke kumu, ina ke kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuoka nupepa ma Honolulu.

  Kakau ia ma Kohala, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 2, 1878.

    845 St                                    CHAS. F. HART.

         Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana Ekolu.

 

AHA KIEKIE o ko HAWAII PAEAINA, Oahu,@.  Ma ke kau o January, A. D. 1878.  Jannary 9, 1878.  Apana (k), (Pake), mea hoopii oki mare kue ia Kanakaole, w@, ka mea hoopii ia.

  Ma ka hoolohe ana i ka hihia hoopii oki mare maluna, ua kauoha ia e ka Aha o ka olelo hooholo e oki mai ka berita male aku e hookomoia mamuli o ka aoao o Apana Pake mea hoopii ka pono, no ke kumu he moekalohe o Kanakaole w. i olelaia, e lilo i mea paa mahope, o ka hala ana o na malama eono mai ka ia aku i hoopuka ia ai keia olelo hooholo, ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole @e i ike i@ ke kumu kepouo e hoole ai.

  A na kauohaia ka mea hoopli e hooiaha i ke kope o keia olelo hooholo i hooiaioia iloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na heheloma eo@o; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopekaia ai keia kauo@, i hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he mau kumu ka lakou e hooko ele ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea ole.

                              Na ka Aha,

                                     JNO. E. BARNARD, Kakanolelo.

  Ko Hawaii Paeaina, Honolulu, Oahu, @.

  Ke koike aku nei au me ka oiaio o n@ olelo a pau maluna @e, ola no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hoohelo o ka hihia maiu@a ae, a e waiho @ai ma ke keona o ke Kaka@olelo o ka Aha Kiekie.

  Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Ahakiekie ma H@olulu, i keia la 21 o Januari, A. D. 1878.

                                   JNO. E. BARNARD.

   8@ 62@              Kakanolelo o ka Ahakiekie.

 

A HA KIEKIE o k@ Hawaii Paeaina, Oahu @.  Kau o Jannari, A. D. 1878.  Jo@ Iei@mia k , ka mea hoopii no ke oki mare, koe @a Kainana @ , ka mea i hoopiia Hoopii oki mare.

  Ma la p@hap@ha hoopii i oleloia maiuna no ke oki mare, ano ua kauo@ o ka olelo h@oholo @ oki ana mai ka berita mare aku, @ hook@ ka moolelo o ka Aha, mamu@ o ka aoao o Jun Ieienia @ ke @uma o ka moeko'ohe o Kainana w@, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na mak@a @o mai ka ia i hoopuka ia ai keia olelo hoo@olo ke hanaia @like me @a @elo maioko nei ko o@e @e i ike ia ke k@a k@pono e ho@e ai.  A @a kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kepe i h@a o keia olelo kan@a ma ka Hawaiian Gazette a me ke K@ia i kela a me k@ia @ o ka koo@ha mea @ @oku o ka m@kama hookahi mai ka la aku i hoopahala ai keia mai i@oko o ma ma@ ma he ku@ ko iakou e @ooko ole ia ai ia olelo hoo@ a lilo i mea paa.

  Na ka Aka:                  JNO. E. BARNARD, Kakanol@i@

  Ilanaia i koia he @ Jannary, A. D. 1878.

  @.

  Ka keike aka nei @ ka oia@ keia malu@ o ka palapala hoopii oki mare i kaka@ ma ke ke@na oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina

  I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o Jan@ary, A. D. 187@

                                     JNO. E. BARNARD.

@45 @                     Kakanoleia o ka Ahak@e.

 

OLELO HOOLAHA.

A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA.  Ma k@ hoop@ waiwai.  Ma ka waiwai o Da@ele @ Waiha@ L. Maka@.

  Ma ka @ ka waiho a ia mai o ka pukapuka n@i a @ ka pup@ ho@ a Cecil Brown. ka @ Waiwai o ka waiwai o Da@iela.  @o Waikane mam@ L Mak@y.

  Ma ka @ Ceccil Brown @ Waiwai o ka waiwai o Da@iela, @Waika@ ano.

  Ua ka@haia o ka Prad@ la 27 o Feberuari, A. D. 1878, @ Hawaii @ honokali@a ma Honolulu. I ekolu pale mam@ ae o ka mamawa i o@ n@ ka hoohok@ ana.ka hora @  ana.

  Kak@aia m@ Honolulu, Pae@ Hawaii: keia @ @0 o Februari, 187@.

                                          L. McCULLY.

  Ikea:              L@akaiawai o ka Aha Kiekie

             JNO. E. BARNARD, Kaka@olelo o ka A@a Kiekie.

$43 3ts

 

A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA, Oahu. 3@. Kau o January, A. D. 1879.  Makakoa w@ka m@a hoopii oki mare, koe ia Kahai@ k, ke mae i hoopilia.  Hoopii oki mare.

  Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke @ kanaka m@ ka Hawaiian Gazette i me he Kaokoa i kela i me ki@ o ko lakou e hooko oie ia ai i@ olelo hooholo a @ i mea paa.

  NA KA AHA                   JNO. E. BARNARD, Kakanolelo

  Ilanai@ i keia la 7 o January A D 1878           845  6@

  Ke hoike aku nei @u me ka oiaio, o @a olelo a pau maiuna ae, oia na ke kope oiaio a pololei o ka @ ka hi@ maluna ae, @ waiho nei ma ka keena o ke Kak@ la Ahi Kiekie o @o Hawaii Paeaina.

  Kakauia ma Ho@iria ko Hawaii Paeaina, Feb 1, 1878.

                                              JNO. E BARNARD,m

  845 E@                         Kakauoleio o ka Aha Kiekie.

 

A HA KIEKIE o ko Hawaii Padaimn, Oahu SS.  Kano January A D 1878.  Kane w , ka mea hoopii no ke Oki Mare, koe ia Lauahi k., ka mea i hoopliia Hoopii Oki Mare.

  Ma ka palapa'a hoepii @ i eleloia mainoa no ke oki mare, ano kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka ioio o Kane w, no ke mumu o ka moekoluhe o Lauahi k.  I oleloia. e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia oleio hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke komu kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i ke@a a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai kela olelo kauoha ; i mea e hiki @i i na mea @ pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

  Na ka Aha:                     JNO. E. BARNARD, Kakauolelo

  Hanaia i keia la 7 o January, A. D. 1878

  Honolulu, Oahu, ss.

  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluua. o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

  I hoike ia e ko'u lima i kela la 31 o January, A. D. 1878.

                                                      JNO. E. BARNARD.

8@ 61s@                                Kakanolelo o ka Aha Kiekie.

 

A HA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA. Oahu, ss , Kau o January A. D. 1878.  Akula k@ ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Likia w, ka mea i hoopiila.  Hoopii oki mare.  Ma ka palapala hoopii i oleloi@ maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku.  e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Akula k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Likia w.  I oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoepukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ol@ nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua Kauohaia  ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauuha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono ; o ka hool@ha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukala ai keia olelo kauoha ; i mea e hiki a i i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kamu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a liko i mea paa.

  Na ka Aha:                JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.,

  Ilanaia i keia la 8 o January, A.D. 1878.

  Honolulu, Oahu @s.

  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna, o ka palapala hoopii oki mare i kakaula ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaiii Paeaina.

  I hoikeia e ko'u lima i keia la 1 o February, 1878.

                                                   JNO. E. BARNARD.

  845 6t@                     Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

A HA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss., KAU o January A D. 1878.  Kamai k, ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Awahua w, ka mea i hoopii ia.  Hoopii oki mare.  Ma ka palapalla hoopii i oleloia @aluna no ke oki mare, ano ua kauo haia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kamai k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Awahua w, i oieloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ikeia ke kumu kupono e hoele ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolah@ i ke hope i hooiaioia o keia olelo kau he ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono ; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha ; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.             Na ka Aha:

                                         JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

  Hanaia i keia la 8 o January, A.D. 1878.

  Honolulu, Oahu, @s.

  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oialo kela malona, o ka palapala hoopii oki mare i kakauia make keena o ka Aha Kiekie o Hawaii Paeaioa.

  I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o January, 1878.

                                                       JNO. E. BARNARD.

845 6t@                     Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

A HA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss., Kau o Ianuari A D. 1878, Aina w. ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Lui Keiki k, ka mea i hoopiiia. Hoopii oki mare.

  Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomo ia mi ka moolelo o ka Aha, mameli o ka aoao o Aina w, no ke kumuo ka moekolohe a no ka h@lele mau a haalele loa o Lui Keiki k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae @ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kauohai ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama.  hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole iaai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

  Na ka Aha :           JNO. E. BARNARD, Kukauolelo.

  Ilanaia i keia la 9 o January, A. D. 1878

  Honolulu, Oahu, ss.

  Ke hoike ku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna o ka palapala oki mare i kakauia ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

  I hoikeia e ko'u @na i keia la 31 o Ianuari, AD 1878.

                                                       JNO. E. BANARD.

  845 6@                         Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

E. STREHZ

(AILUENE.)

MALAILA  ELOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano.  E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau.  Ma ke kihi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.     (845 1y)

 

Hoolaha Kuai a ka Lunahooponopono

Waiwai.

MAMULI o ke kauoha a ka Hon. A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni o Maui. e kuai aku no au ma ke kudala akea, i ka mea e koho kiekie mai ana,

Ma ke Kumukuai he $3 ua ka Eka!

e hoomaka aku ai, ma ka hale i noho mua ia iho nei e HIEIAU, ma KAUPAKULUA, Hamakua, Maui, ke hiki aku i ka

La 28 o Febuari, 1878, ma ka hora 12

o ke awakea,

I kela Apana Aina Waiwai Nui a pau

----e waiho la----

Ma Hamakualoa, Maui,

----I kapaia ka inoa o ----

Kaupakulua!

  Nona ka ili he 1036 Eka, a oi aku a emi mai paha.  He Palapala Sila a me ka Hoailona Pai Helu 771.

  He aina ululaau keia, kupono i ke k@nu ko a me ka hanai holoholona, a he kahawai e kahe mau ana, a malaila hoi i kukuluia'i kekahi hale wili olopapa, no kekahi mau makahiki he umi i hala, me ka huila wai, i kapaia o ka

HALE OLO-PAPA O AWALAU!

  Ke pili pu mai la hoi na aina o Ulumalu a me Opana ma ka aoao Hema Hikina o keia aina a o Haiku ma ka aoao Akau Komohana.

  E ikeia na mea a p@u ma ka wa e kuai ai no na mea i koe e ninau ia

                                    J. D. Havekost,

  Lunahooponopono   Waiwai o Hikiau o Hamakualoa mamua i make.        845 4@

 

OLELO HOOLAHA.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E KOKUA' E KOKUA!!

 

UA koho iho nei au me ko'u poe hua ilihune aina ole, i kela mau apana aina ma Palolo. no na Dala Elua Tansani me Eono Haneri, a kokoke paha ilaila, (2,600), mamuli o ka makee wahi noho  A no ke ano haiki niai a kokoke i ka auwae kahi e a nolaila, ke kaheaia'ku nei na hoa  Keritiano a paa  o ke kanaka o Samalia mai na Hawaii Ponoa a me na lahui o na wina e, e kokua pu mai me makou kela poe pilikia E haawi i ka oukou mau kokua i ka poe i hilinaiia e oukou, a hoouna mai ia Mr. W. R. Kakela. me ka loaa mai he wai kope o ia dala ia'u.

         Owau no me ka haahaa,

                                                             J. H. KANEPUU.

  Honolulu, Feb. 4, 1878.  (@45 3@)  Komite.

 

E. O. HALL & SON.

(E. O. HOLO MA.)

 

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,

                Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

 

Na ano Lako e ne a pau he lehulehu wale.

  846    Kihi o Alanui Papa me Moi.      1y

 

E MALAMA

----I KA----

 

OUKOU mau DALA

----NO KE----

 

KUAI NUI HOOPAKI!

MA KA HALEKUAI NANI

     -----O-----

 

AKE MA!

----- MA KE -----

 

ALANUI PAPU

 

HOOMAKA IA ANA MA KE

KAKAHIAKI

POAONO!

--OIA  KA--

 

LA 9 o keia Malama.

 

MAI NOHO A HOOPOINA I

KA LA A ME KAHI I

HOIKEIKE IA.

                                S. GRANT, 1t

1t 

                                               Luna Nui.

                                                             @

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAIHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki!

o kela a me keia uno.

Na Papa Nani  @ Paa no ke Kukulu

ana I na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

           Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

                      Na Papa Hele, Na Papa Ku,

                                 A me na Papa Moe nui loa.

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU,

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,

        Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

                   Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

                                   Na Ami o na ano a pau,

                   Na Aila Pena, o kela me keia ano,

         Na Aila Hoomaloo, he lehuulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAIVANIKI

----A @IE N----

 

WAI HOOHINUHINU NANI !

a na ano a pau loa.

NA BALAKI ANO NUI WALE!

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

--NO KA--

 

@KU HAAHAA LOA!

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI

E HELE MAI!   E NA MAKAMAKA!!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai !

845