Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 7, 16 February 1878 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Malialani Cabaniss
This work is dedicated to:  Hawaiinuiakea School of Hawaiian Knowledge

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

OLELO HOOLAHA

HENE IKI KA AKA I KA OLU.

OLI O KE AHA?

Olu ke Kumukuai o na Lole Hou o

Ka Halekuai

--@--

GOO KIM.

Maluna @@@@ Hawaii @ Likelike @ a me ka manao @@ @@@ Nu Ioka

            @@@@@@@@@@@@ ka k@@@ a pela @@@@ ma na @@@ a pau Nolaila @@@ hele @@ mai @@@@@@@@@@@@ a ka @@@@@ aia a mau @@ paha @@@@@@@ e ae @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Goo Kim

@@@@@@@@@@@@@@@    @@@

CECIL BROWN.

Loio a e Kokua ma ke Kanawai

A he Agena @@@@@ Palapala no @@@ Kaapuni Dala

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ H.P.A. @@

WM.O SMITH,

LOIO.

Wailuku, Maui.

Ua waiho oia i na Oihana Aupuniia pau a na makaukau e lawelawe i ka Oihana

Loio me ke kuokoa @@@@

A. McWayne,

Hale Kuai Laau Lapaau a me ne Waiala @@@@@@@@@@@@@@@@@ ALA o na @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ Kalepa

Castle a me Hatoh.

OKAKELA OPIO A ME F.M. HATCH, ua hui laua ma ka lawelawe ana i ka oihana Loio.  Ua h@@ia laua ke ku imua o na Aha a pau mai ka Aha Hooala a hele @ana.  A e lawelawe no hoi ma na hana pili i ka hooponopono waiwai, ma ka imi ana i na Palapala Sila @@ ia hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka H@@@ Dala ana.

W R CASTLE, Luna Hooiaio Kope

            Keena Hana, ma Alanui Kalepa, Honolulu, 3 puka manae aka o Alanui Papu.                     3 6ms

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O MAHIILL O NA mea a pau he kuleana ko lakou e koi ai i ka waiwai i @@@@ maluna, he kauohaia aku nei lakou e waiho mai ia mau mea imua a ka Lunahooponopono Waiwai, no ka hooponopono ana ia mau mea iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole e nele no lakou; a o ka poe a pau i aie i keia waiwai e hookaa koke mai lakou la.

W R CASTLE, (Kakela Opio.)

            Honolulu, Jan 23, 1878. @@@@@ Lunahooponopono Waiwai.

OLELO HOOLAHA.

MA KA WAIWAI O J.W. MAKALENA, @@@@ mea a @au he kuleana ko lakou e koi ai i ka waiawi @@@@@@ ke kauoha ia aku nei lakou e waiho mai imua o ka Lunahooponopono Waiwai, no ka hooponopono ana ia mea iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole e nele @@ lakou A o ke poe a pau i aei i keia waiwai e hookaa koke ma.

J.W. KELIIKIPI,

            Honolulu, Jan. 28, 1878. @@@@     Lunahooponopono Waiwai

J.L. HANCHETTE,

MEA HANA PIANO.

Ma ka halekuai Buke o H M Wini e waiho ai i na kau ha pili ma ia hana.

Honolulu, Jan 31, 1878.                                                          844 @@

KE NONOI AKU NEI NA MEA NONA NA mea malalo @@@@@@@@ makau aka Hawaii, e nana mai kaa @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ i keia mau @@@ hala @@@@@@@@@@@@@ ka m@@ ana oia na

PALAU PIPI HOU PALIKA!

A me ka Pahi Pokaakaa,

Ka Palau Molina Nui a Liilii,

Ka Palau Lio Kila,

(no Lio pa kahi a pa lua,)

Ka Palau Lio Aeko

(no ka Lio pa kahi a palua,)

HE EONO DALA WALE NO!

Ka Palau Pipi Aeko,

(Helu 2 a 20.)

Ka Hapuku,

Maile Pipi,

Kua Pipi,

Ho a me ka O-o,

O0o Kopala,

O-o pe manamana,

Kipikua, a me

Na mea a pau e pili ana i ka waele aina,

Na Kaa Liilii, hao a me laau,

Pahi Oki Ko, Pahi Oki Laiki,

Pahi Kila Nui, Pahi Kila Liilii,

Koi Lipi, Koi Kalai,

Koi Hamare, Koi Kahi,

Au Koi, Ho, O-o, Kipikua, &c,

Laka Puka, Pahu, Holoau, &c,

Pahiolo, Hamare, Kila, a me

Na mea a pau e pili ana i ka oihana kumana

Na Pahi Umiumi a me na

Pahi Maoli o na ano a pau,

Na Ipukukui Aniani,

Me na Aniani makepono loa.

Na Pa-palai me na Ipu-ti,

Aina Lole, a me

NA PENA O KELA A ME KEIA ANO!

Aila Va@iki,

Hulu Pena o na ano a pau,

Ahikoe Kaleponi

Ekolu Pena i ka Hapaha@

Pauda, Lu, Kukaele Pu,

&c, &c, &c.

Nui loa ke uaku.

DILLINGHAM & CO.

2 6ms]             Alanui Alii, Helu 96 me 97.

OLELO HOOLAHA

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON

(O LUI MA,)

ME KE KAHU A KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki!

o kela a me keia ano.

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

Na Papa Hele, Na Papa Ku,

A me na Papa Moe nui loa.

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

Na Ami o na ano a pau,

Na Aila Pena, o kela me keia ano,

Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

NA WAIVANIKI

---A ME NA---

WAI HOOHINUHINU NANI!

o na ano a pau loa.

NA BALAKI ANO NUI WALE!

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makanaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

--NO KA--

UKU HAAHAA LOA!

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI

E hele mai!  E na Makamaka!!

A e lawe no hoi ko oukou makemak

me ka oluolu a me ka maikai!

845 @f

KOPA KUKAEPELE

---A---

GLENN!

AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI!

He mea hoopau i na elua,

Na Ili Puupuu,

A he hoomaemae i na mea ino,

A he hoopau Lumatika,

A he kopa auau no hoi

O kei Kopa ka oi aku o ka mea maika

I waihoia mai imua o kanaka.

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue

Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me

na me e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi

i ka Ili, a keia

Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

O ka hoemi ana iho i na mui o ka Ili, a o

ke pale aku i ka mai mai na lole e na

Mai Lele, oia kekahi.  O na ohana

ame na poe makaikai, ina e holako lakou

i keia

KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai

I ka lauoho mai ka hina ana.

Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa!

E loaa no ma kahi o

M. MCINERNY,

            Kihi o na Alanui Papu a me Kalepa.                                                                           840 3m

OLELO HOOLAHA

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA, Oahu, @ Kau o Ianuary a d 1878, @@@ ka mea hoopii ma ke @@@@@ i ae ia L@na w. ia mea: i hoopiiia Hoopu @@ mare.  Ma ka palapala @@@ i @@@  ma @@@ @@ ke @ki mare, ame ka @@@@@@@@@@@@@@ e oki ana mai ka @@@ mare aku  e hoo@@@ ia ma ka moolelo e ka Aka, @@@ o ka @@@ e Aka@@@@ no ke kumu o ka @@@@@ a no ke kaahale mau a @@@@ L@@@ w. i oleloia, e @@@ i mea pua mahope o na @@@@ eono mai ka la i @@@ keia ai koa olelo @@@ ke kanaka e like me ka olelo mai @@@ ke oia @@ i ike ia ke kumu @@@@ e @@@@ A ke kauohaia ka mea hoopii e @@@@ i ke kope i hoo@@@@ kua @@@ kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma @@@ o ka hoolaha mai ana iloko e ka malama hookaki mai ka la aku i hoopakala ai @@@ olelo kauohai mea e hiki a i i na mea a pau i pili ke hoike mai @oko o na mea @@ eono, ma ke kumu @@@@ e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lihi i mea p@@

Na ka Aha:                  JNO. E PARNARD, Kakauolelo

Hanaia i keia la 8 o January, A D 1878.

Honolulu, Oahu, @@

Ke hoike aku nei ae me ka oiaio, he kope oiaio keia malama o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

I hookela e ko'u lima i keia la 1 o February 1878

JO E BARNARD

843 @@@ Kakauolelo o ka Aha Kiekie

AHA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, @ Kau o January A D 1878  Kawai k. ka mea hoopii no ke oki mare kua ia Anuhea w. ka mea i hoopii ia.  Hoopi oki mare.  Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano na kauoha a, o ke olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kamai k. no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele ka o Awahua w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o ka malama aono mai ka la i hoopakaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me ka olelo maloko eni, ke ele nae i ikeia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o i a malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha: i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloo e na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea @@@

Na ka Aha

JNO E BARNARD, Kakauolelo

Hanaia i kela la 8 o January, A D 1878.

Honolulu, Oahu, @@

Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna, o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena o ka Aha Kiekie o Hawaii Paeaine.

I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o January, 1879.

JNO E BARNARD

843 6@@                                            Kakauolelo o ka Aha Kiekie

AHA KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, @@, Kau o Ianuari A D 1878, Aina w. ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Lui Keiki k, ka mea i hoopiiia.  Hoopii oki mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kau haia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku.  e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Aina w, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Lui Keiki k. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kupu kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hoolaloia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha:                  JNO E BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 9 o January, A D 1878

            Honolulu, Oahu, 88.

            Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna o ka palapala oki mare i kakauia ma ke keena o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

            I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o Ianuari, A D 1878.

            JNO E BARNARD.

            845 6t                          Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

AHA KIEKIE o ko Hawaii Paeaina, Oahu 88.  Kau o Januari, A D 1878, Jou Ielemia k, ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Kainana w., ka mea i hoopiia.  Hoopii oki mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Jon Ielemia k, na ke kumu o ka moeko ohe o Kainana w.. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kepe i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha:                  JNO E BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 8th o January, A D 1878.

            Honolulu, 88.

            Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope olelo keia maluna, o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

            I hoikeia e ko'u lima i keia la 31 o January,  A D 1878.

                        JNO E BARNARD

                        845 6t                          Kakauolelo o ka Ahakiekie.

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAEAINA.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o Daniela k., no Waikane mamua, i make.  Ma ke keena imua o ka Lunakanaawi L. Makala.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a n@e ka papa hoike a Cecil Brown, ka Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Daniela, no Waikane mamua i make, e noi ana e aponoia na hoolelo he $469 31, a e hoike ana o na mea i loaa iaia he $304.50, a e nopoi ana e nanaia a aponoia kana hoike, a e kauohaia e m@@@lelo na koena waiwai e waiho nei ma kona lima i ka poe i kuleana, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

            Ua kauohaia o ka Poakolu, la 27 o Feberuari, A D 1878, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, imua o ka Lunakanawai i oleloia ma ke keena, ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi ala a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i kuleana e hele mai lakou e hoike, i ke kumu, ina he mau kumu io ka lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana iloko o ua waiwai la.  A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ka nupepa Kuokoa.  he nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Honolulu, Paeaina Hawaii i keia la 30 o Feberuari, 1878.

L. MCCULLY.

Ikea:   Lunakanawai o ka Aha Kiekie

JNO E BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

845 3ts

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA, Oahu, 88.  Kau o January, A D 1878.  Makakoa w., ka mea hoopii oki mare, kue ia Kahaiola k, ka mea i hoopiiia.  Hoopii oki mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolele o ka Aha, mamuli o ka aoao o Makakoa w., no ke kumu o ka moekolohe me ka haalele mau a haalele loa o Kahaiola k., i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            NA KA AHA                                     JNO E BARNARD, Kakuolelo.

            Hanaia i keia la 7 o January A D 1878.                                  845 6t

            Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae.  oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaine.

            Kakauia ma Honolulu ko Hawaiia Paeaina Feb 1, 1878.

JNO E BARNARD

845 6ts                        Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

AHA KIEKIE o ko Hawaiia Paeaina, Oahu SS.  Kau o January A D 1878.  Kane w., ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Lauahi k., ka mea i hoopiiia.  Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kane w, no ke kumu o ka moekolohe o Lauahi k. i oleloia.  e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke komo kupono e hoole ai.  A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai kela olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha: JNO E BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 7 o January, A D 1878.

            Honolulu, Oahu, SS.

            Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna, o ka palapala hoopii oki mare i kakauia ma ke keena oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paeaina.

            I hoike ia e ko'u lima i keia la 31 o January, A D 1878.

            JNO E BARNARD,

843 6ts                                    Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawawii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Kawika o Kona Hema, Hawaii, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai C F Hart.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Ako o Kona Hema, Hawaii e hoike mai ana o Kawika no Kona Hema, Hawaii, ua make kauoha ole ma Kiilae ma ka la 12 o Augate, m h 1876, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu luahooponopono wiawai ia Ako.

            Ua kauohaia o ka Poaha ka la 21 o Maraki m h 1878, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la.  imua o ka Lunakanawaila, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Kona Hema, ma ka hora 12 awakea, a ma ia manawa a me ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa nupepa ma Honolulu.

            Kakau ia ma Kohala, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 2, 1878.

            843 3@                                   CHAR F HART

                        Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana Ekolu.

OLELO HOOLAHA.

E KOKUA! E KOKUA!!

UA koho iho nei au me ko'u poe hoa ilihune aina ole, i kela mau apana aina ma Palolo, no na Dala Elua Tausani me Kono Haneri, a kokoke paha ilaila, (2,600), mamuli o ka makee wahi noho.  A no ke ano haiki mai a kokoke i ka auwae kahi e a, nolaila, ke kaheia'ku nei na hoa Keritiano a pau o ke kanaka Somalia mai na Hawaii Ponoi a me na lahui o na aian e, e kokua pu mai me makou kela poe pilikia. E haawi i ka oukou mau kokua i ka poe i hilinaiia e oukou, a hoouna mai ia Mr. W. R. Kakela, me ka loaa mai he wahi kope o ia dala ia'u.

                        Owau no me ka haahaa,

                        J.H KANEPUU

Honolulu, Feb 4, 1878. (845 3t) Komite.

KA NUPEPA

KUOKOA ME KE AU OKOE

I HUIIA

No ka Makahiki 82 Eono Mahina 81

Dala Kuike ka Eula.

FEBERUARI 16, 1878.

            KE NOI aku nei makou i na Luna o ko kakou NUPEPA KUOKOA, ina he mau Pepa i koe ma ko lakou lima.  no ka Helu 1 a me ka Helu 2, a e lilo ole ana, e oluolu na makamaka e hoihoi hou mai, i mea e hiki ai ia makou ke hooko aku i na kauoha e hiki hope mai nei.  Ua makemake nui ia ko kakou Pepa, a ua oi aku na kauoha mamua o ka mea a makou i noonoo mua ai, a no ia kumu, ua nele makou i na Helu mua.

Hoolaha Mau.

            E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae

NU HOU KULOKO

            Ua pau ae nei ka hoike ana o ko W S Pahukula mau hoike i ike i kona pili i ke Alu C Kanaina ma ka Poakolu iho nei; a keia pule a e hoike ko Pahau pili.

            I keia la e holo ana ke Kokua Mua o ka Aha Kiekie i Kauai, no ka malama ana i ke Kau Kiura ma Nawiliwili, e noho ana i ka Poakahi ae nei.

            HE UPIKI I-A:--Aia ma ka halekuai o A S Smith, he mau mea upiki i-a, i ka nana ana i kona ano ua ku no i ke akamai ka hanaia ana.  I pau ai kuhihewa e hel      e no ma kona halekuai i ike pono.

            MEKINI HOOPIO AHI.--Ma ka hora 2 ponoi o keia auina la, e hoaoia ana ka mekini hoopio ahi a Babcock, manae ae o ka hale Kudala o Adamu, i ikeia ka holopono o na hana a keia mikini hou.  Nolaila e naue ae ka lehulehu e ike i keia mea ano hou.

            KU MAI.--Ma ka Poaha iho nei, i maalo mai ai ka moku D C Murray mawaho o ko kakou nei awa, mai Kapalakiko mai, a ma ke kakahiaka poniponi hoi onehinei, na kahi waapu mokuahi o ka Adimarala.  Pensecola i kii aku iaia, a kaualupe ia maila a pili ana i ka uwapo.  Oolea no ka hoi kela wahi ukulii i ke kaiehu ana mai i ke kino nui.

            MAI MAKE UA:--Ma ka leta a S W K kekuaiwaha ia makou, e hai ana penei.  I ka pau ana o kekahi kanaka o Keau kona inoa, i ka iole make a pa ma ke kua o kekahi hao luana ona o Lepeloa ka inoa, ua punia loa oia i ka huhu a no ia huhu ua kii oia i ke kano oo a hoomoe ma ke kua o Keau, a o ka hehee no ia i lalo, aole nae i make.  Ina e make, ina ua pilikia o Lepeloa.

            LA HANAU:--Ma ka Poalima o keia pule ae, la 22, oia ka la hanau o Keoki Wasinetona, ka nai aupuni kaulana nana i hoohui ia Amerika a lilo i hookahi aupuni, a i kapa mau ia hoi e ia lahui, "Ka Makuakane o Kona Aina."  E lilo loa auanei ia he la hoomanao no na puuwai Amerika, a he mau hana hoohauoli kakelekele waapa hoi kekahi a makou i lono mai ai e malamaia ana ma ia la.

            MAKE HIKIWAWE.--Ma ke awakea o ka Poakahi iho nei, ua make hikiwawe loa o Nahoolewa ma Kaakopua, Honolulu nei iaia i hoi aku ai mai ka hana aku no paina awakea.  He ola maikai oia i ke kakahiaka o ua ia ala o kona poino ana.

            MAKE EMOOLE:-- Ma ka wanaao o ka po Poakahi aku nei ma Kamoiliili, Waikiki, ua hele aku kekahi wahine o Lukia ka inoa mawaho o ko laua Hale me kana kane, a hala paha he mau minute, oili hou aku ke kane, aia hoi e paku mai ana ke alo ilalo, a i ka hiki ana a pai ae, aia hoi ua hala kahi ko ke ea.  Aloha ino oia i hele aku la a waiho iho la i ka ukana kaumaha i na kini.

            PUHI LAMA I KA LA SABATI.--He leta kai loaa mai ia makou na P M Kanekoa o Kona Hema, Hawaii, e hoike ana no ka loaa ana aku iaia o kekahi poe puhi rama ma ka la Sabati Ianuari 27, ma kahi i kapaia o Kapua.  Nolaila e ka makamaka, a i ike hou oe ia lakou e hana ana ia mea pono ole haawina ae i na lima o ke kanawai, kahi nana e ao mai.

            KAHUNA ANAANA.--Aia ma Honokawai, Kaanapali, Maui kekahi kahuna anaana o Kaua ka inoa.  Ma ka la 27 o ka malama i hala, ua ailolo elua mau haumana a ua wahi kahuna nei oia a Kahaumanu (k) a me Kahele (w) ma ke kalua ana o na puaa eha, a ua ao aku hoi ua wahi kanaka nei i na haumana ana, aohe Akua e ae e hoomana aku ai aka iaia wale no.  Pela mai nei ka leta a Samuela Paki oia wahi.  Eia hoi ka makou, aole no i mahani ke kanawai, no ke poe oia ano, e hoae ana e kue i kona mana.

            ALOHA EA.--Eia ma Waikiki-kai nei, kekahi kanaka molowa i piha i ka palaualelo, aohe hoi loaa wahi hana, e ola ai ka la maka poniuniu.  E hia mea aloha o ka wahine, i ka noho wale iho no aohe lau ai e komo e ole kahi lau limu o kahakai ka mau kahi kiaha wai, hala ae ana ia la.  He ao ana mai keia i ka poe lima lewalewale malalo o ka la, i ike iho ai lakou he mea pilikia ka noho wale, o keia kanaka he kino nui maikai kona.  he kupono no ka lawelawe ana i na hana kaumaha.  Kokoke keia mau palaualelo ma kahi o Kapule kokue.                                        IKEPONO.

            HOOKAULUA @@--Aole e hele ana ka mokuahi Likelike ma kona haakai no Kawaihae, i ka la 26 ae nei o keia malama, aka e hookaulua ikiia ana a pau i ka hoomaemae hou.

            ULIA POINO.--Ma ke ahiahi la Sabati aku nei i hala, ua loohia ka poino ia Hollister Makua, ma kona hina ana a hoi kekahi uha.  Ua kaa koke me oia malalo o na lawelawe ana a ke Kauka a ua ana ka manao e loaa ana ka maha loa.

            ILI HOU UA MOKU.--Mai ke Kapena mai o ke kuna Wawiki, i loaa mai ai ia makou ka luna, ma ka Poakahi iho nei, ua ili aku la k maka kona K@@@ ma na kuaau o K@ma@o i Molokai, iaia e hoomaka ana e haalele ia awa no ka holo ana i Honomoui, aole i maopopo ka pakele mai.  Maumaua mai nei hoi o Molokainiahina ma na moku ili i keia mau la.

            Ua lilo i ke kuaiia e Kimopelekana kela moku poino H N Carleton e hekau ala ma ka lae o Kalaau Molokai, no na $2,600, a o na waiwai hoi ma kona opu ua lilo mai no $100.

            Ma ka Poakolu iho nei, ua hoounaia aku la ka moku W H Allen, me na kanaka he 30 ma ua kahua la o ka popilikia.

            HOOMANAO.--O ka Poalua iho nei, la 12 o keia malama.  oia no ka la i koho ai ka Ahaolelo i ko kakou Moi ma ke Kalaunu, iloko o ka makahi 1874 ua hoomanaoia ua la nei, mamuli o ke kauia ana o na hae o uka nei, a me ko na moku.  Ma ka hora 12 ponoi o ke awakea, ua kiia na pu mai ka bitari mai o Puowaina a me ka moku Adimaral Pensacola.

            NUI NA LETA.--Aole i kanama i na leta Hawaii e komo nei iloko o ka hale leta  A ke hoounaia nei mailoko aku olaila, ma ka mokuahi Likelike he 7,000 a hiki aku i ka 8,000 a oi aku i kekahi wa, mawaena o ko kakou nei mau mokupuni.  Maluna aku nei hoi o ke Sana Paulo, he 3140 na leta Hawaii i hoounaia aku nei no ka na aina e, no lakou ke kaumaha i hiki aku i ka 117 na paona.  He keu io keia o ka wa nui o na leta.  Ikaika no hoi ka poe nana e lawelawe nei.

            Ua makemake ia na lala o ka Hui Poola e akoakoa mai ma ko lakou Hale halawai ma ka hora 2 auina la Sabati ae nei, no ka hoolewa ana i kekahi hoa o lakou i make, ma ka hora 3 iho.  Ua makemake ia no hoi lakou e hele pu mai me na ohana o lakou ma ka pule po iho o ia Sabati no, ma Kaumakapili no ka loha ana ina haiolelo pokole a Kauka Haida, Hanare Walakahauki a me ka makua M Kuaea, e pili ana no ka hoomakaukau ana no ka hele ana i ke la ao.

 H W

            HE LAWE PALAPALA:--Ua ikeia kekahi Pake ma Kohala, o Kon Tet Yin kona inoa, e lawe hele ana i na palapala liilii a me na Buke Kristiano i na Kauhale.  O kona hana mua no ia ma Kikane, a mahope iho o kona haalele ana, ua holo mai oia i nei, a aia i Kohala oia e lawelawe nei ia nana maikai, he hoolaha ana i na palapala liilii a me na Buke Kristiano, me ka makemake nui ia e lilo oia i kahunapule no na pake ma Kohala.  Eia nae oia ma Honolulu nei i keia wa.

NA MEA HOU O ULUPALAKUA.

            NO KA NUI O KA WI.-- Keu keia o ka wi nui ma Honuaula nei, keu no hoi o ka wela hahana o ka la iloko o keia mau mahina; a noloko o ia wela a me ia wi, ua pau mai na holoholona i ka make, a ahu lala kukui mai ma kula, a pakele mai ke ola o na kanaka.  A ina paha o keia holomoku ana o ka make, a maluna o na kanaka, ina ua kahi ka neo.

            PAKELE KE OLA--O kekahi paniolo a Kapenaki (James Makee), hoohei oia i ka bipi, a komo aku la ka bipi iloko o ka panini.  A no ka nui paha o ka wela o ka bipi ma ia holo ana, huli hou mai la ua bipi nei a hahai aku la mahope o ka hoki, a hoomaka aku la ka hoki i kana hana o ka owala, a o ka haule iho la no ia o ua paniolo nei o Kalehuawehe kona inoa, a kau aku la iluna o na iaia paniolo, a waiho iho la kona kino me ka nawaliwali.  A hala kekahi mau minute, huli mai la kona hoa, oia o Pio, a loaa aku la e kau ana no iluna o ka lala panini, me ka ehaeha nui o kona kino, a wae ia iho la na kui panini i komo iloko o kona io.

                        HE MEA OLELO WALE.--Ua lohe wale ia mai, e hui ana na keiki o na Waieha, me ke keiki lalawai o ka ua peepee iau paina o Ulupalakua, e kukulu i kekahi wili nui ma ke kula o Kamaomao.

S D W KALAKIELA.

            Ulupalakua, Feb 4, 1878.

NA MEA HOU O NA PALI KOOLAU MOLOKAI.

NO PELEKUNU.

            Ma ka po Sabati la 20 iho nei o keia mahina, ua pahoola ae la kekahi kai hoee ikaika ma Pelekunu.  Ua poino hookahi hale laau, a ua holopapa pu aku no hoi ke kai ma na aina kalo.

NO WAILAU

            Ma ka po hookahi no ua hoehu pu mai la no hoi ke kai i ko laila mau hale, a me na loi.  Ua lawe aku la ke kai hookahi hale, aohe i ike hou ia kela hale a hiki i keia wa.  O ka ona nona keia hale o Mr. Kahalekapu.  O kekahi hale hoi me ka waapa ua hoonee ia aku iloko o ka loi, a ua nui no hoi ka poino ma na aina mahi kalo.

NO HALAWA

            Ua popoi mai ke kai me ka ikaika nui, a wawahi mai la i na pa pohaku o na hale.  Ua kiola pu mai no hoi ke kai i kekahi mau laau nui, mai kahakai mai a hiki loa i kula nei. me he mea la aole paha e emi malalo o ewalu kaulahao ka loihi mai kahakai mai a hiki i kahi a ke kai i hoi hou aku ai.

ALBERT P PAKI,

            Lanikaula, Molokai, Jan. 26, 1878.

Nuhou o ko na Aina e!

Ke Kaua Nui ma Europa.

            E hoike ana ka mea kakau o ka Nupepa o Pera penei: Ua hoomaka ia ke kukakuka ana no ke kuikahi.  Ua lono ia mai, ua haawi ia aku na olelo ao i na elele  Tureke mai na Mana aku oia aupuni, e ae aku i ka wehe ana i ke awa kumoko o Batouma, a e hoohui pu aku hoi i kekahi apana aina ma ka palena o Asia a hiki aku i Ka, me ka hoohiolo ia o na pakaua o Ka a me K@rouma.  E waiho pu aku ana hoi lakou i keia papa kuhikuhi malalo nei, no ke kukakuka ia e na Mana Hui o Europa: E hookomo ia mai na manua o ka Balekana, oia ko Bulugetia palena ma ka aoao hema; E lilo o Koumania i aupuni kuokoa; E wehe ia ke kowa o Dadinela no na moku kaua o na lahui a pau, a o na ninau hoi e pili ana no Setereia a me Monotenegarina e hoopanee iki ia no ka manawa.

            Ua hoike hou ia mai hoi, ua koi hoi aku la no o Rusia, e hookomo ia mai o Aderianopole oia kekahi hapa o Bulogaria: o ka hoohui ana aku hoi ia Batouma a me ka wehe ana i ke kowa o Dadanela, e ae ia i ko Rusia a me ko Tureke mau moku kaua wale no.

            Ua koho aku nei ko Rusia i ka Bihope Nui o Helena e lilo oia i Kuaaina no Aderianopole.

            Ua lono lauahea wale ia ae, ua hooholo ia ke kapae ana i ke kaua no na malama elua, aka aole nae he mau hoike pili aupuni oiaio i loaa mai no ia mea.

            Ua waiho ia aku la ka hoomalu ana ia Balana ma ka puali o Galipoli malalo o Sulemana Pasha.

            Ua loaa mai kekahi hoike mai Vanamai, ua hoohahana ae la na Rukini ma Museke.

            Ua hoike mai o Rusia, o ka nui o kona poino he 82, 195 a hiki i ka la 10 o Ianuari aku nei.

            Penei ka hoike ana mai a ka mea kakau nupepa o Berelima: ma na lono hope loa i hiki mai nei, ua manaoia aole paha auanei e hololea ka ae ana ku o na elelo Tureke no ka Rusia mau kumu koi no Konstinopela.  ina pela alaila e helehuhu maoli aku no auanei na Rukini.

            Me he mea la ua hoike ia mai ia Auseturia, ko Rusia manao no ka lawe kuokoa ana ia Konstinopela, ina aole e ae koke ia mai kana mau kumu no ke kuikahi i waiho aku ai imua o Tureke.

            Ua hoike mai kekahi mea kakau nupepa, no ka puka ana ae o kekahi hoolaha pili aupuni ano kukahaoa maloko o Konstinopela e olelo ana, ina e haule wale na kukakuka ana no ke kuikahi, alaila ua makaukau na mea hoopale no Tureke a hiki i ka hopena loa, a ua kauoha pu ia aku hoi na makaainana Tureke e noho malie.

            Ua loaa mai he hoike mai Galipoli mai e olelo ana: Ke mau nei no ka pioloke o makau o na Tureke malaila.  He nui na ohana Tureke e haalele nei i ke kulanakauhale, a ke holo hee mai nei hoi ko na kuaaina e imi i wahi e pakele ai i ka make @ na Rukini lanakila.  Ua lilo ae nei hoi i na Rukini, ka noho mana ana maluna o Demotika a me Usunekaperi, a ke paukiki aku nei no imua.  Me kela mau wahi ua neo na Tureke i na mea no ka hoopale aku, no ka moowini o na lako.  Penei hoi ka hoike ana mai a ka mea kakau o ka nupepa o Pera: Ua haawi hou ia aku nei na kauoha i na elele o Tureke, e ae aku i ka hana ana i ke kuikahi ma na kumu a pau, i mea e hoomaalili ia aku ai ko Rusia manao wela no ka nee hou ana mai imua.

HE NANE.

            E KA NUPEPA KUOKOA: Aloha oe:--

            E ae mai oe i keia nane, e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino.

            Eia ka nane.  He 11 ka nui o na hua o kou inoa, mai ko'u hua 1, 2, 3, 4, 5, aia wau i ke anu o ke kuahiwi, o ko'u Home aloha ia, aka, e kipa ana wau ina ka hale o ka poe hanohano, a e makaleho ia'uanei ko'u kino e na'ii aohe lakou e hoowahawaha mai ia'u, ae kuilima pu ana no hoi wau me ka poe haahaa, o kolakou hiaai aia no ia maluna o'u.

            No ke koena o ko'u mau hua e 6, o ka hapa hope no ia o ko'u inoa holookoa.

            E imi oukou ia'u me ke ahonui, a i na wau e loaa, alaila, e lilo ana wau i ipo aloha na oukou.  Kuailo ia mai kuu inoa.

                        Me ka welina               WILLIAM YATES.

AKAHI A OIA NA IWI.

E MR. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe:--

            E ae mai oe i keia leo.  E hookomo iho ma kekahi kolamu o ka Nupepa Kuokoa; A he oiaio, akahi io no a ola na iwi o na makaainana o ka apana koho o Honolulu nei, No ka mea, ua ikeia ma na koho balota ana apau o na kau i hala aole kekahi koho naauao ana o ua apana hauohano nei, e like me ko keia kau, ua kiekie ka naauoa, a me ke akamai, ma o ka lokahi ana, o na puuwai i ke koho ana he mau "Hawaii Ponoi" wale no ko lakou mau waha olelo iloko o ka Hale Ahaolelo.

            A malia no hoi, aole e nele ana ka loaa mai he mau pomaikai, i ka poe aana i koho ia lakou me ka "Puuwai Lokahi." Ke lana nei kuu manao, e loaa'na ia kakou ma keia mua'ku ka io pipi, no 3 keneta o ka paona hookahi, a o ke pai kalo hoi i 25 keneta ko ke pai hookahi, no ka mea, i keia wa 6 keneta no ka paona io bipi maka o na makeke o kakou, a o ke pai kalo hoi he $1.50 a na oi aku no ke pai hookahi.  Aka, mamuli nae o ko kakou koho ana i ko kakou mau Lunamakaainana ua loaa iwaena o keia kulanakauhale ka pomaikai, no ka pololei o ke koho ana i ke keiki maa i ke pakaukau io bipi o Ulakoheo, a me ke keiki kalewa pai o Kapalama, nolaila, e ola ana na iwiw e na makaainana o Honolulu nei.

                                                Me ka mahalo,

                                                                        WILLIAM YATES

            Homelaukukui, Honolulu, Feb 12, 1878.