Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 7, 16 February 1878 — Page 4

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Carole Kajihiro
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA

KUOKOA ME KE AU OKOE

I HUHA

No ka Makahiki $2.  @ Mahina, $1

Dala Kuike ka Rula

 

FEBRUARY 16, 1878.

OLELO HOOLAHA.

E halawai ana ka Aha Euanelio o Hawaii Akau ma Waimea, Kohala Hema,, ma ka ia 6 o Maraki.  Ua hoololiia ka hoolaha mua ana

MA KE KAUOHA.

 

Kaauina Kula Sabati.

HELU @ SABATI FEB. 21, 1878.

KUMUHANA:

Ka hoopaiia o Uzia no kona hookiekie ana. 

Pauku Baibala, II Oih. Lii 26; 16-23.

 

16 @ A ikaika ia, alaila kiekie kona naau, a malaila ia i make ai.  Hana hewa aku oia ia Iehova, i kona Akua, a komo ia iloko o ka luakini o Iehova e kuni i mea ala maluna o ke kuahu kuni mea ala.

17 Alaila, komo o Azaria, ke kahuna mahope ona, a o na kahuna o Iehova kekahi pu me ia elua kanaha, he poe ikaika:

18 A kue lakou ia Uzia i ke alii, olelo aku la lakou ia ia, Aole ia oe, e Uzia, ke kuni i mea ala ia Iehova, na ka poe kahuna no, na ka poe mamo a Aarona, ka poe i hoolaaia e kuni i ka mea ala; e hele oe iwaho o ka luakini, no ka mea, ua hana hewa oe; aole e loaa ia oe ka nani ma keia mea mai o Iehova ke Akua mai

19 A huhu o Uzia; aia hoi ka ipuahi kuni mea ala ma kona lima; a i kona huhu ana i ka poe kahuna, poha mai ka mai lepera ma kona lae imua o na kahuna iloko o ka hale o Iehova ma ka aoao o ke kuahu kuni mea ala.

20 A nana o Azaria ke kahuna nui, a me na kahuna apau iaia, aia hoi, he mai lepera ma kona lae, a kipaku lakou iaia mailaila aku; wikiwiki no ho@ oia e puka iwaho, no ka mea, @ hahau mai o Iehova ia ia.

21 A he kanaka mai lepera o Uzia, ke ahi a hiki i ka la o kona make ana, a noho kaawale iho la @a iloko o ka hale lepera,, no ka mea, ua okua oia mai ka hale o Iehova aku; a o Iotama, kona keiki, oia ka mea maluna o ka hale o ke alu e hookolokolo ana i na kanaka o ka aina.

22 @ A o ke koena o na hana a Uzia, ka ka mua a me ka hope, ua kakauia ia mau mea e Isaia, k@ keiki a Amosa, ke kaula.

23 Hiamoe iho la o Uzia me kona poe kupuna, a ua kanu lakou ia ia me kona poe kupuna ma ke kula kahi e kanu ai no na'lii, no ka mea, olelo lakou, He lepera ia; a noho alii o Iotama kana keiki ma kona hakahaka.

Pauku Gula.  "Mamua o ka hina ana ka haaheo, a mamua o ka haole ana ka naau kiekie."  Sol. 16; 18.

Na Mahele, I Ka hewa o Uzia, p 16.

2 Kona hoahewaia, p 17, 18.

3 Ka huhu o Uzia, p 19.

4 Ka hoopaiia ana o Uzia, p 19, 21.

5 Ka make ana o Uzia, p 22, 23.

Mele.  Mele hou. 8-7 Leo.

1

Hana pono no mamua,

A, mahope, hewa e;

Pela no na'lii o Iuda,

Me ia hoi Uzia nei.

Lanakila, a haaheo,

Kue i ke kanawai,

Komo i kahi kapu loa,

Lawe wale i ka hai.

2

Oiai ma kona lima

Na mea ala e mohai,

Poha mai ka mai lepera,

A paapu ma kona lae.

Olai ino ka honua,

Holo no ka kanaka.

Eehia, makau wale,

Weliweli! ke nana.

Pule i noho pono, hana pono maloko o na luakini, o na kula sabati, makau o hana ino i na mea lua.

Na ninau a na kumu.

Haalele kakou ia Ioasa e hoomaikai ana i ka luakini.  Maikai no kana hana a make lehoiada ke kahuna nui, kona kahu, kona hoa kuka maikai.  Na makahiki o Iehoiada he 130 ia.  Mahope iho noi na kanaka ia @ ke'lii, e ae oia e hoala hou i ka hoomanakii.  A hoolohe hou no ke'lii ke ala hou na ia o ka hoomana kii.  Hoouna ke Akua i ke kaula ia Zekaria ke keiki a Iehoiada e ao i ke'lii no kona hana.  Huhu loa ke'lii a kena i na kanaka e hailuku ia Zekaria.  A make ao ia.

Aole liuliu a hoopai ke Akua ia Ioasa me na kanaka.  Hele mai ko Suria poe e kaua mai.  Luku lakou i na kaukaualii.  Lawe pio i ka waiwai i Dameseko.  Kau mai he mai nui maluna o Ioasa.  Ala mai na kauwa, ana a pepehi ia ia.

Alii Ioasa he 40 makahiki ma Ierusalema.  Make aloha oleia, aole oia i kanuia iloko o ka ilina o na lii.

Lilo ke aupuni ia Amazia ke keiki a Ioasa, Hoomaka kona alii ana mak. 25 ona, a alii oia 29 mak.  Maikai no kekahi mau hana ana, a  maikai ole kekahi.  Pepehi mua oia i ka poe i pepehi ia Ioasa, kona makuakane.  Aole nae oia i pepehi i ka lakou mau keiki.  Hooponopono oia i ka oihaua koa.  I mahuakua hoi na puali koa, hoolimalima oia i keokahi haneri tausani koa noloko mai o ka poe @aela o ke aupuni kipi, no ka hookahi @.

Haole mae @ Akua na ka waha e ke kau@  a kanaka ia o Amazia e hoihoi aku ia poe koa.  Kanalua nae ke hi mamua no ka haawi e ana i  na @ dala.  Pane mai ke kaula.  E hiki ia labora ke haawi mai ia oe a nui e aku i keia.  O ka hoihoi ako no ia ona i na koa a ka Isaraela.  Ko lakou huhu loa no ia a hele a kaua i ko Iuda a hoopilikia ia lakou.

Lanakila nae Amazia me kona poe kaua maluna o ko Edama.  A i ka hoi ana mai, lawe pu mai lakou i na akua o ka Edama, a hoomana ia lakou.

Hoouna ke Akua i kekahi kaula e hoahewa ia Amazia ma no ka lilo ana i ka hoomanakii.  Huhu loa ke lii a pepa i ke kaula, mai olelo hou oe a make auanei oe.  Hooki ke kaula i kana olelo ana, Ua ike au, ua paa ko ke Akua manao e pepehi ia oe no ka hoolohe ana.

Mahope iho no ka aa ana o Amazia e hele e kaua aku i ka poe Iseraela me ka hooleia nae e ke alii o ka Iseraela, ua hele nae oia e kaua aku.  Ua hoopilikiaia nae oia e ka pesaela.  Lawe pio ia oia.  Hao ia ke gula me ke dala o ka luakini.  Hookuu ia nae oia.  A mahope iho ohumu kekahi poe, a pepehi ia ia.  Ua kanuia oia ma Ierusalema.

Lilo ke aupuni ia Uzia ke keiki a Amazia o Azasia kekahi inoa ona.  2 Na Lii 14;21.  16 mak. ona ia ia i hoomaka'i, alii oia 52 mak.  Maikai koua hana mamua.  Oiai e hoolohe ana oia ia Zakaria kana kumu.  Kokua mai ke Akua ia ia, a hoolanakila maluna o ko Palisetia me na eneni eae.  Nui kana mau hana maikai ma Ierusalema, kukulu i mau hale kiai, e eli i mau punawai.  A hooponopono hou i ka oihana kaua me ka hoolako i na koa i na mea kaua.  2 Oih Lii. 24; 15-27, 25, 1-28, 26; 1-13.  2 Oih Lii. 26; 1.  Ka hewa o Uzia, heaha ia hewa?  Hookiekie kona naau no ke aha?  Ma hea kona hewa i ke komo ana iloko o ka luakini?  Owai wale no kai ae ia e komo iloko o ka luakini e mohai?  Na helu 16;40 18;7.  Owai kai lawe wale mamua i ka oihana kahuna?

Nalehu 16;1-10.  1 Sam. 13;9-14. 1 Na Lii 13;1-15. P. 17-18.  Ka hoahewa ia o Uzia.  Owai ke kahuna nana i hoahewa ia Uzia?  Ehia kahuna i hui pu me Azaria?  Heaha ka lakou olelo iaia?  A me ka lakou kauoha?  E loaa ole ana ke aha?  P 19.  Pehea hoi Uzia?  heaha ma kona lima?  Manao oia e aha ia lakou?  e pepehi paha.

E like mai mamua?  1 Na Lii 13;1-5.  P.19-21.  Peheaa ko ke Akua hoopai ana ia Uzia?  Heaha ke kanawai ma Nahelu 16; 40.  Pehea ko ke Akua hoopai ana ia Kora ma, ia Saula, a ia Iehoboama?  Owai kekahi mau mea elua i hoopaiia i ka mai lepera mamua?  No ke aha hoi?

Ma ka meolelo o Iosepata, he olai nui kekahi, ia Uzia iloko o ka luakini, he wahi nahae iloko o ka luakini a hoikeia ka lepera o ke lii.  Hanee hoi kekahi hapa o kahi mauna, a nee mai 4 kekaia, 1-2 mile a hoopiha i na alanui i ka lepo a hana ino i na mala o ke lii.  Pihoihoi na kanaka a holo aku.  Nana Zek 14;4,5.

Pehea hoi @ Uzia @ p.20.  Pehea ka loihi o kona mai lepera?  a noho oia makeaha? no ke aha? Oih. K. 13; 46.

Na wai i hooponopono i ka oihana aupuni? p.21.

P.22. Owai ke kaula nui e ola ana ia wa?  Isa. 1;1.

Heaha ka Isaia i kakau ia?

P.23.  Make Uzia a kanuia mahea?  Is. 6:1.  Ua kanuia anei oia me na lii e ae?  aole nae ma Ierusalema.  no ke aha?  Haumia e a.  Hai mai Hoik 21;27.

Mele.  Mele hou.  7 Leo.

1

A, no ke aha e hewa'i,

Hookuli, hoomaloka e?

Hoopai a pinepine no

Ke Akua i ka poe lalau.

2

E ae, ua hewa, mai huhu

Ke ao na kumu ia kakou.

Mai hoohalike me na lii,

Huhu, a hoopai ia mai.

3

Ua hewa no, e mihi e,

A hana me ka pololei.

E noi aku ia Iesu,

E kala a hoola pu.

Na ninau a na kahu.

Na makua.  Maikai ka hana mua ana a Ioasa ke lii.  Heaha kana hana maikai no ka luakini?  Ua mau aenei kana hana maikai ana?  No ke aha i mau ai mamua?

No ke aha i mau ole ai.  Heaha kona hewa mua?  Heaha kona hewa alua?  Pep hi ia wai?  No ke aha?  Pehea ka Iesu olelo ma Mat. 23;35?

E kolu hoopai i hoopai i a'i ia Ioasa ma, heaha lakou?  Ehia makahiki i alii ai oia?  A lilo ke aupuni ia wai?  Ehia mak. a Amazia i alii ai?  Heaha kana hana mua?  pepehi ia wai?  pepehi ole ia wai?  no ke aha?  Heaha kana i hana'i i mahuahua kona poe kaua?  Oluolu enei ke Akua ia hoolimalima ana?  No ke aha ka olulu ole?  Heaha na olelo hooluolu a ke kaula ia Amazia no ka poho o koua mau talena?  ke hoihoi aku i na kaa i hoolimalima ia?  Pehea ia poe kou no ko lakou hoihoi ia ana aku?  Heaha kekahi mau hewa o Amazia?  Pehea hoi kona make ana?

Na keiki.  A, make Amazia lilo ke aupuni ia wai?  Ehia mak. i ali ai Uzia?  Owai kekahi iaoa ona?  Maikai kona mau hana mua, mau anei ka hana maikai?  No ke aha ka mau ole?  No ka naau hookiekie ea.  He naau aha ko oukou?  I na hookuli oukou a hana hewa, a hehi Sabati, hoopunipuni, a halele i ke kula Sabati, me na halawai, he naau aha ko oukou?  Heaha ko Uzia hewa nui?  Komo ino i ka luakini, lawe wale i ka Oihana kahuna.  Mai komo hewa a noho hewa ma ka luakini, ma ke kula Sabati.

Ke kula apau.  Heaha ko ke Akua hoopai ana ia Uzia?  Hai mai i na mea kupanaha no ia hoopai ana.  Hai mai i kekahi mau hoepa@ like.

Hai mai i ka pauku gula.  Hai mai i kekahi olelo nane no ke kakakaioa a me ka laa@desa e pili ana i ka naau hookiekie a me ka hina ana. mok. 25;18.  Hai mai i kekahi poe e ae i hoopaiia no ka naau hookiekie.

Mele.  Mele Hou. 8. Leo.

1

Mai hoohaumia i na mea laa,

Na mea ino, mai hoopaa.

E holo mai ka hewa ae,

O haule mai na mea hoopai.

2

Mai kemo ino kamalii

Ma keia kula Sabati.

Mai hookae i na himeni,

Me na baibala kula nei.

3

Noho maikai, hoopaa naau,

Na pauka gula no apau,

E huli i na haina e,

A pane me kapololei.

Pule i kau mai ka makau maluna o na haumana i noho pono a hana maikai &c.  Haawina no Maraki 3.2 Oih Lii. 28; 19-27.

 

He welina ia'u mau kumu J.F. Pogue a me C.B. Andrews, o ka Hale hoonui ike, o ia puu panoa Lahainaluna.

E KA NUPEPA KUOKOA, Aloha oe:

Ma ka malama o Iulai M H 1856, haaleie iho la au i ka aina hanau a me kona mau lako, a hoi aku la i Lahainaluna no ke ake i ka ike a me ka naauao.  He 40 ko makou nui, a ua helelei aku ka nui a koe makou he 17, a hiki wale i ko makou puka ana mai ia kula mai.  O J F Pogue ka'u kumu mua, a o C B Andrews ke kumu alua, a o Lutela Aholo ke kumu akolu; a ua kapaia lakou ia kau he mau Hokuhele.

He nui ko'u mahalo no Mr. Pogue, no kona makaala a me ka hooko pono i na kanawai o ke kula.  Ina he mau haumana ua punahele iaia, a ina e haki kekahi kanawai o ke kula ua pau ae la kona punahele ana; a e like me ke ano o ka hewa e loaa ana i kela keiki keia keiki, pela no e hoopiliia'ku ai ke kanawai ia keiki.  Aka, i ka nana aku ia Pogue, he hookahi wale iho no manao iloko ona, e lilo na haumana a pau o Lahainaluna, i poe keiki maikai, a malaila no kona hooikaika nui ana i hiki i kona haalele ana ia Lahainaluna, aole ona hookumani i kekahi manawa, nolaila, ua nui ko'u aloha nona, a ke manao nei au, aole paha owau wale no ka mea i loaa i keia haawina hookahi, a me he la o na haumana no a pau i ae i kana mau alakai ana, a he makua aloha me ka paulele maluna o ka oihana.

Ua ninau mai no hoi oia ia'u, Pehea la e lilo nui ai ua keiki o Lahainaluna nei i poe Kahunapule?  Aole au i pane keke aku ia ninau, a hala ekolu la ma ia hope iho, ninau hou mai la no kela ia'u, Ke hoomanao nei no paha oe i kela manao a'u@ ninau aku ai ia oe mamua?  Hai aku la nu iaia, Ae, ke hoomanao nei no au ia ninau.  Ninau hou mai la no kela ia'u like me kela ninau mamua.  Ia wa no, hai aku la au i ka'u haina, penei: Na ke Akua no e koho mai e like me kona makemake.  Akaaka iho la kela a olelo mai la ia'u, Pela ka ea?  Ka i no na kela kanaka keia kanaka e koho e like me kona makemake ea?  I aku la au, Pela no paha, aole oia wale no na mea i hoomamoia nona, he nui aku no.

Eia hoi keia; ua noho pu au me ia ma ke ano he ohua hana malalo iho ona, no na makahiki ekolu me na malama ekolu, no kahi uku omilumilu, he hapalua no ka hebedoma, he elua dala no ka malama, no ke ake aku e loaa mai ona wahi ike a me ka naauao, aka ua hoomanawanui no ia wahi uku uuku.

He kumu oluolu o Mr. Pogue, ke hoolohe pono ia na kauoha.  He mau helehelena piha kona i ka olioli, me na helehelena e mino aka ana kona mau papalina, aka, ina aole e hooko pono ia kana mau kauaha, he mau helehelena weliweli kona ke nana aku.  Hookahi huaolelo ma kona waha, He keiki lapuwale wale iho no ka oe ea.  Aka, i ka mea nana e kakau nei keia moolelo, ua komo pu aku no iloko o ia alualua hookahi, a nolaila, ina e nana pono ia ana kana mau hana iloko o na kau i kunewa aku nei, e ha mai auanei ke aloha no kana mau hana maikai a pau, a owau pu kekahi i komo iloko o ia paumako hookahi, no kona hele kohana ana aku la i ke ala hookipa makamaka ole, a ke hoohui pu aku nei hoi au i ko'u aloha me ka wahine kanemake Mrs. Maraea Pogue, aloha na keiki i hoonele ia i ka makua ole, oia hoi o William Pogue, Samuel Pogue, Miss Janney Pogue, Miss Elizabeta Pogue.  O keia na keiki a'u e hiipoi ai i jko lakou wa kamalii, aole i ike ae i ka au.

Eia hoi keia; ua ike au ia Mr. J.F. Pogue, aole oia i hoopoina iki i ua haumana i hoolohe i kaua mau alakai ana a pau.  Ua paipai pinepine kela ia'u e holo i na aina Pegaua.  Aole nae ia'u wale, i na keiki no a pau ana i aloha ai ma keia pae aina Hawaii nei.  Nolaila hoi au i haku iho ai i wahi mele aloha nona:

He kanikau aloha nou e J.F. Pogue,

Ka mea i hele aku la i ke ala uli anapu

mai i ka lani.

He makua hanai ola hoi o na uhane,

Aloha wale Lahainaluna,

Ia wahi hoi a kakou e kaana pu iho ai

i na pono naauao,

Aloha wale ke kula o Puuopelu,

Oia kula panoa wela i ka la,

Aloha wale hoi ka uhane,

Ua hele, ua hele, ua pau aku ia.

Pau hoi ka ike ana la ia oe.

I ke kumu ao ike me ka naauao,

Haalele iho la hoi la i ka ohana.

E na hoa haumana o'u e hoekepue maila mai ka ia puka i haehae, a ka ia komo i Lehua.  Aole anei o kakou a pau na haumana a J.F. Pogue, oia no. Ke kau leo aku nei hoi au ia kakou a pau, e komo pu aku kakou iloko o ia kanikau hookahi me ka hoohui aloha pu aku me ka ohana o ka mea i make.

Aloha wale no hoi o C.B.Andrews, ke kumu alua; he kumu maikai a oluolu no hoi oia.  Aole no he like loa o ka Andrews alakai ana i na haumana ma na mea naauao elike me Pogue, ma na mea hana lima he eleu me ka awiwi maoli o C.B.A., a ma ke alakai ana i na mea naauao he ano lohi iki no, a ia Pogue hoi he makaala me ka eleu ikaika launa ole.  Aka, he kumu aloha nui ia o C.B. Andrews no ka oluolu i na manawa a pau.

Aole oia e hoopoina ana i na haumana ana i aloha nui ai, e hoomanao mau no oia ia lakou i na wa a pau, a ke noho nei kona ohana me ka paiauma wale a me ka piha i ke aloha no ko lakou papa.  He makua aloha nui o C.B.A., i keia lahui, a ua hooikaika nui oia malaila iloko o kekahi mau makahiki, a ua loaa na hua maikai, eia ke laha nei a ke kawowo nei.  He akamai oia i ke kukulu ana a me ka hookele ana i na kula kaikamahine, a no ka nawaliwali o ke kino ma ia hana, ua haalele oia a hiki i kona hele ana e imi i ke ola kino ma kona aina hanau, a ua loaa no hoi iaia ka maikai a me ka ikaika o ke kino, a hoi mai la i ka aina ana i hooipo iho ai me ka olelo ana, "e noho au i Hawaii nei a uhi iho ka lepo o Hawaii nei maluna iha o'u."  Hoi mai la oia a ike mai la i na kuahiwi o ua aina nei ana i aloha ai, alaila hookuu aku la oia i ka uhane, a hoi aku la i ka poli o ka Makua Mana Loa a waiho iho la i kana ukana mahope nei, he aloha paumako.

Nolaila hoi au i haku iho ai i keia mau lalani mele:

Aloha wale kuu makua,

Kuu makua hoi o kahi hoonui ike;

I ike ai hoi au i ka nani,

I ka nani hoi o ia uka,

I ka uka wale ia o Paupau,

Papapau kakou ia he aa ko ka hale,

I ka haohia e ka makani Kauaula,

Ku ka ehu, ka ea o ka lepo,

I ka hele hoi au e C.B. Andrews,

Aloha wale ka Uhane.

O Lutela, aloha ke kolu o na kumu.  He kumu oluolu no keia me he wahine la kona ano, ka oluolu a ua liho hoi na haumana i mau hoa paani nona ma kekahi mau mea e oluolu ai a e ikaika ai hoi ke kino.  He naauao me ka noiau kona ma na mea ao, he akahele me ka haanui ole nona iho, aka, e hele malie ana me ka noiau, a ke pii nei hoi oia ma na anuu o ke kulana e hiki ai ke hilinai iu, aole oia e like me kona mau mua aku.  Mamua aku ua noho kekahi o na Lahainaluna mua ma kahi ana e noho nei, ua hapalapu ia lakou no ka malama maemae ole ia o ia oihana.  Na lakou hoi i hapala, ua laahia wale na Lahainaluna a pau.  Aka, ia Lutela Aholo, ua holoi ia kela lepo @ kapulu mua ia.  A ke manao nei au aole oia i kupono no kahi ana e ku nei, no ka mea, he hiki iaia ke pii ae i ke kulana mua, aka, oia mau no kona akahele, e like me kona akahele i kinohi, pela no ia e malama akahele nei i ka oihana i haawi ia aku iaia.

Oia iho la ko'u wahi manao aloha i na kumu o kahi hoonui ike, aka, ua haalele mai nei elua kumu i keia ola ana, a ua koe hookahi e ola nei.  Aloha wale na mea i hala ma kela aoao o ka muliwai akaka e like me ke aniani.  Owau iho no me ke aloha.

J. HAOLE.

Hiilei Home, Wailuku, January, 1878.

 

Ke Kanaka Pomaikai o Parisa

He wahi moolelo pokole kai hoikeia mai, no kekahi mea i hanaia ma kekahi kulanakauhale, aole i mamao loa mai Nu Havena aku.  Elua makahiki wale no i hala aku nei, hele mai la kekahi wahina kane make a me kana kaikamahine i ka hoolanalana ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, a ia laua ilaila, ua hookamaaina iho la ka launa ana o ke kaikamahine me kekahi kanaka ui no Parisa mai, noloko o kekahi ohana maikai a kulana hanohano no hoi, i holo makaikai mai no hoi ma ia kulanakauhale.

I ka lohe ana aku nae o ka makuakane o ke kanaka opio, no keia hoolauna ana o kana keiki me kela kaikamahine, aole oia i mahalo iki, no ka mea he mau opio loa laua.  Mahope iho hoi aku la kela makuahine a me kana Kaikamahine i ko laua home, a hoi aku la no hoi ua keiki opio nei i Parisa.  I ka hiki ana o kona mau la i ke kanaka makua, holo hou oia i Nu Ioka, a hele awiwi aku la oia, e ike i ke kaikamahine opio a me kona makuhine.

He mau la wale no mahope iho, hiki maila ka lono i ua keiki nei, mai Parisa mai ua make kona makuakane, a hookahi wale no hoi mahina mahope iho, a make aku la ka makuahine o ua kaikamahine nei.  I kekahi la ae no, ua hoohuiia iho la ua mau opio nei ma ka berita mare.  Ia la no hoi, ua kaa maila maluna o ua kaikamahine nei ka pomaikai oia hoi he $50,000, he waiwai no kekahi o kona ohana ponoi, i hanaia imua o ke Aha Hookolokolo no kekahi manawa.  He mau ia mahope iho, a huli hoi aku ia ua mau opio nei i Parisa, me ka piha i na manao waipahe a me ka hauoli.  Nupea Kalaponi

Ladane, Dek. 24 - Ua telegarapa mai @a mea kakau nupepa o Bukereseta, e hoike ana, aole i maopopo mai kekabi mea, e pili ana i ke kulana o na pio Tureke, i hoouna ia ai mai Pelerena aku, a pela pu hoi me na koa Rukini i hoouna ia me lakou , i ko lakou wa i paa ai i ka hau.  He weliweli ke anu a me ka hau e haule ana, i ka manawa a ia huakai i hoomaha iho ai ma kahi kokoke i Koterokene.

 

He leo kahea aku i na Ekalesia ma ka Mokupuni o Hawaii

Ma ka heluhelu ana i ka Palapala Hoike makahiki no ke Kula kaikamahine o keia Mokupuni i kukuluia ma Iole, Kohala Akau ua ikeia kekahi mau mea heolana i ka manao.

Ua piha no keia kula i ea haumana he 56 ka nui.  Aole nae i pau i ka hookomoia ka poe i makemake e komo no ke koe ole o kahi e noho ai.  Ua maikai no ka noho ana o ka hapa noi.  Ikaika no i ka imi ana i ka naauao.  A ma ka Hoike makahiki, ua mahalo nuiia ka holo pono ana o ka ike, ua akamai na haumana ma ka heiuheiu ana i ka olelo Beretania.  Makaukau no lakou ma na pelapela a lakou i kula ai.  Piha na makua, me ka poe makaikai, i ka olioli no ka hiki wawe o ka ike o na haumana.

Eia nae ke kaumaha a me ka makau o make auanei keia kula maikai, no ke ala ole o kekahi mau ekalesia o keia mokupuni e kokua.

Eia na ekalesia i kokua iloko o ka makahiki 1877.

Kohala Akau,       $136,00.

Waimea,     75,00.

Hamakua, Komohana,  30,00.

Hamakua Waena,          50,00.

Hamakua, Hikina,         15,00.

Hakalau Hilo,      6,30

Onomea, Hilo      30,00.

Haili, Hilo           50,00.

Ekalesia Haole Hilo,     50,00.

Kula Hanai, Hilo           50,00.

Keaiwa Kau,        10,00.

Eia na ekalesia kokua ole.  Kohala Komohana, Kohala Hema, Kekaha Kona Akau Kailua Kona Akau, Helani Kona Akau, Kona Waena, Kealakekua Kona Hema, Pukaana Kona Hema, Kapalilua Kona Hema, Waiohiau Kau, Kapaliuka Kau, Opihikao me Kalapuna Puna.

Aole akaka ke kumu o ko lakou nei kokua ole.  No ka paipai oleia paha, no ka lohe ole paha i ke ano o ke kula, i ka hemahema, i ka hapa o ke dala.  Ane pilikia no ke kula ina ua noho mau ke kokua no ke kumu.

Elua wale no malama i noho ai ke kumu kokua.  Ua pilikia no nae ke kula.  Aole hiki ke hooakea i ka Hale Kula; a kukulu paha i hale hou i loaa na keena no ka poe hou e makemake ana e komo, no ka hapa o ke dala.

A ma keia mau malama e puka mai ana paha he kumu kokua.  Pehea la auanei e ola'i oia ke ole ke dala?

A eia hoi, nui ke kumu kuai i na mea a@ i keia manawa.  Pehea la e ola'i na haumana ke ole ke dala e kuai ai i na mea ai?

Ua lona no kekahi dala no ka uku o na haumana 25 dala pakahi no ka makahiki, a no ka papa hoonaauao kekahi puu dala.  A no kekahi mau Ahahui kekahi puu dala uuku, a no ka poe aloha kekahi mau dala.

Aole nae e lawa ana na puu dala no na pilikia o ke kula iloko o 1878 ke ala ole na ekalesia hiamoe a kokua like me na ekalesia kokua.  No Hawaii apuni keia Kula Hanai.  E ala a hapai like e Hawaii apuni i keia hana nui a maikai, oia hoi ka hoomau ana i keia kula, ma ka haawi ana , a hoomahuahua ana i ke dala ka mea e holo pono ai, a ma ka pule mau ana no hoi nona.

NA KEKAHI KAHU.

 

Na Kanawai Hoomanao

O na mea malalo iho nei, ua lawe ia mai e kekahi kumuao o Beaver, mokuaaina o Peniselevania, a he mau kuhikuhi waiwai a ano nui hoi, ke laweia a malama i mea hoomanao a he pomaikai nui hoi no na kumuao.

Mai komo hope ma ke kula.

E hana i mau rula, ina e loaa ana.

Aole loa hoi e holoholo olelo.

Mai hoao e hookiekie wale ae.

E makaikai aku ma na kula o kekahi poe.

Aole loa e hoopai aku i ka manawa e inaina ai.

Aole hoi e hoonui wale i na hewa liilii.

E hoike i ka helehelena oluolu.

Mai pupuahulu hoi ma ka hana a me ka olelo ana.

E malama i na kauoha a me na hana maikai.

Aole e hookuu wale i na hewa i maopopo, me ka nana pono ole ia.

E eleu hoi ma ka hoolohe pololei.

E hana me ka ikaika, no ka hooholo mua ana ia oe iho.

E paipai i na makua, e makaikai aku ma na kula.

E lawe i kekahi mau nupepa hoonaauao.

Aole hoi e hoohalike i kekahi keiki uuku me kela.

Mai hoao e imi i na hana a oi wale aku.

Aole hoi e kamailio ma ke ano nuka me ka hoonaukiuki.

E hoolilo i ke keena kula, i wahi hauoli maikai me ka mahaloia.

Mai ae aku i kau mau haumana, e i@i i mea e hoonaukiuki mai ai ia oe.

E kapae aku i na Buke, i ka wa e hoike ai i na haawina hoopaa naau, koe wale no ka heewina heluhelu.

I elua wale no ninau e ninau ai, mailoko mai o ka Buke, no kela a me keia haawina.

Mai ae wale me ka mahalo aku, no kekahi hana kue.

Mai hoopuka i ka huaolelo hoehaeha, iloko o ka wa kupono no na pane akahele an@.

Aole hoi e kono aku i ka haumana, e hana i kekahi mea, ke ole e hoomaopopo M@ia, he hiki iaia ke hana.  - Pauhene o ka Hema.

 

RICHARD F. BICKERTON,

(PEKETONA)

LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI!

E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO

a pua o keia Aupuni ma na ano hihiaa pua, ma paha ma Oahu nui, a ma na Mokupuni e ae.

Ua makaakuu @ oia i ka @ ina Palapaia pili kanawai o @ a me @ .

@ kana@ ma hana @ ka hikiwawe a na la uku haahaa.

E @ haau He@ Alana, Kalepa, @lua puka ma o aku o ka hale @

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

HA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

 

A HE

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &e.

LIPINE, LIHILIHI, &e.

 

A MENA

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

A HE

MAU MEA AI KAMA

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &e.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!

S27 3 m S39

 

PAPA! PAPA!

 

NO

 

ALLEN & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUAA

PA KUAI PAPA

 

MA

KA UWAPO O PAKAKA!

Na Papa Ulaula o na ano pau,

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena!

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAHA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON.

HONOLULU, IAN. 1 1878 S 40@

 

E KA POE MAI

 

E KA POE PILIKIA!

 

E NANA MAI OUKOU 1 KEIA. UA LOAA HEU MA

Ka Laau Lapaau Kaulana!

 

No ka hoomaikai ana i ke koko,

A me na mai a pau,

E hele a ike, aia na kahi e

A.L. KAMIKA, O@ie.

Helu @ Alanui Papa S40 @