Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 11, 16 March 1878 — Page 1

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Lufi Luteru
This work is dedicated to:  No ka Lahui o Hawaii

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XVII. HELU 11. POAONO, MARAKI 16, 1878. NA HELU A PAU 850.

Our Happy School.

Mocking Bird, p. 106.

1

Aloha i ke kula, nei

Ke kula oli nei

Maanei ke ao a akamai,

A noho maikai e.

Maanei ke kama a kiai

I hana pololei,

I ike na haumana nei,

A mele maikai.

Cho.  Kula lai a nani,

Kuka hanai uhane,

Kula rose lani,

Kula oli nei.

2

Auwana kahi a lalau;

Me e ka naaupo!

Kakou no nae, eia kakou

Ke ao i naauao.

Ka naauao ka mea maikai

A hanohano e;

Ke hana me ka pono nae,

A noho akahai.

Cho. Kula lai a nani, &c.

3

Ke kula oli makamae,

Maanei e holo ai,

A ao ikaika a maikai

I ike a akamai;

I loaa mai ka makaukau,

 A haawi ia mai

Na oihana naauao

Ke hele mai nei ae,

Cho. Kula lai a nani, &c.

 

HAWAII.

 

KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO ABEONA

KE KEIKI ALII O KO KE AUPUNI TEROGINA KA MEA I HANAUIA ME KA UMAUMA AHI LAPALAPA O KA WIWO OLE, KA WALI WAIPAHE.

Nana i kaili ka Puuwai Kupaa o ke KAMA ALIIWAHINE MARIADANE KA OPUU PUNAHELE LUA OLE A KA MOI MINOSA, O KE AUPUNI KUPUA O KARETE.

MOKUNA III -- HELU 11.

 

            PIHA ae la o Abeona i ke kahaha, me ka ike ole i kana mea e hana aku ai.  Hopohopo iho la ia nona iho, oiai, ua ano kahe kona hou mamuli on a lealea ana, a o ka hele anaʻku iwaho he kumu ia e loaa mai ai i ke anu; noonoo iho la ia in a he mea pono e noi aku i kona oluolu e hoi mai iloko o ka hale, a ilaila e hai mai ai i kona manao, aka, hoomanao ae la nae ia i na huaolelo hope loa a Mariadane e olelo ana ma kana leta :a ke hoole oe i keia, alaila, aloha, aloha, aloha, a na ka make e honi i keia mau papalina," a hopu koke aku la ia i kona papale me ka hulu nani e pulelo ana a hemo aku la iwaho.  Ua mapopo iaia nei, o ke ano o kela mau olelo oia no keia, in a keia e hele ole aku, alaila o kona hele no ia a kaawe.

            He mea hiki ole ke ahewa aku ia Mariadane, no ka mea, ua kauʻku la kona mau maka maluna o ka ui, ka nani, a me ka momi, a owai la ka puuwai e malule ole ana?  A nawe iki paupauaho ka hoi ko Kahikina nei maka hui kaunu kamailio wale ana no me ia ma ka wai inika, pehea hoi e ole ai ka haimalule o Mariadane, no ka mea ua ike maka, a ua honi i ke onaona.  Aole no nae he mea e hilahila ai, no ka mea, o ka onohi imoimo o na hoku o na po lailai o ka hooilo o Mariadane ua like.  "Ua molale kona oiwi pali ke kua mahina ke alo, aohe puu aohe kee," wahi a ke keiki o kuaaina ke ike aku i keiki kaikamahine ui.

            Hele aku la o Abeona a hiki i kahi a Mariadane i hai mai ai iaia, a ike aku la ia iaia e noho mai ana, me kona nani a pau.  Pa mai la ke ahe kehau olu o ka po, a hoope iho la i keia mau iwa me ke onaona o na pua ala nani.  Me he la, ua koho ia e ka mana iaia ka hookele ana i keia ilihonua o ko laua manawa ia e hui mehameha ai, a e wehe ae ai hoi i ka ukana aloha o ko laua mau puuwai a hoike aku kahi i kahi.

            Haule iho la o Maiadane maluna o kona mau kuli, kau ae la i kona mau lima nani i koha umau na, a me kona mau onohi maka e ooi mai ana malalo o na lihilihi uliuli, pane mai la:

            "He tausani na hoomaikai anaʻku ia oe, no keia oluolu e ke koa!"

            "E ku mai kou kukuli ana, a mai ae ia oe iho e hoohaahaa ia no ke kamailio ana ia Abeona;" wahi a ke koa.

            Lalau iho la ia ia Mariadane a hapai ae la a ku iluna.  Lele mai ia a apo ae la i kona mau lima ma ka ai o Abeona, a kulu iho la na omaka wai liula o ke aloha.

            O ka la apopo kou la e haalee iho ai ia Karete nei, a i kou hele anaʻku, e lawe aku ana oe i ke aho, ke ola a me ka noonoo ana o kekahi kino mahope nei."  wahi a Mariadane me ka uwe haaloulou ana o ke ano i maa mau i ka poe hoipoipo.

            Ua kahaha o Abeona a pane koke aku la, "aole loa au e ae e make kekahi mea mamuli o ka holo ana o koʻu moku, a in a he mea e pakele ai, alaila e noho no au i hookahi la hou aku."

            "Ina oe e noho i hookahi la, iumi la a i haneri la, aole loa ia he mea e pau ai, no ka mea, ua lilo nau, nau apau a aole na hai, ake hoi aku oe, e lawe aku ana no oe me oe.  Ua aihue aku oe i keia puuwai, a ua nele au me ia mea i keia manawa nolaila, e ae mai oe iaʻu e hai aku ia oe i koʻu manao.  Ke noi aku nei au ia oe e lawe pu aku i keia kino, oiai, o ka noho ana iho mahope nei, oia no ka waiho ana iho i ke kino me ke ola ole; a i ole ia, alaila e ae mai oe e noho, a e lilo keia aina i aina nou."

            Piha loaʻe la ke koa opio me na manao pioo.  "O ka lawe anaʻku ia oe me au, he mea hiki ole paha ia no ka mea, aole paha e ae mai ana kou makua; aka, o ka ae ana e kua iaʻu iho a haalele aku i koʻu aina hanau, he mea hiki ole loa ia.  Aole loa he mana kahi ma ka honua nei e hiki ai ke kauo iaʻu e hana ia mea," wahi a Abeona i pane aku ai.

            Ua maopopo no ia Abeona ko Mariadane manao me kona makemake, a ua maopopo no iaia no kumu o keia mau mea.  E ka mea heluhelu, aole no paha oe e kahaha ana ke hai aku au, ua lawe mai o Abeona i na olelo a Mariadane a hiipoi, no ka mea, e like me ko Mariadane manao nui iaia pela no kona makemake iaia. Ua kaulikeia keia haawina mawaena o laua, a ua like ko Abeona aloha me ko Mariadane, aka, aole nae oia i ae aku e lilo kona kino i kauwa na ia aloha.

            Kamailio iho la laua ma kea wahi no laua iho, e hoomaopopo ana kai i kahi, a e hoomaka ana hoi ke kahe ana o kahi kahawai o ko laua mau puuwai ma kahi hookahi.  Ua paa loa ko Mariadane manao, a e like me ko Abeona hooikaika ana e hoonalonalo iho, pela no ka oi ana aku o ka ikaika o ko Mariadane mau koi ana.

            No ka hoopaakiki loa o Mariadane, nolaila, ua ae aku la o Abeona e noi aku i ka Moi e ae mai e holo pu kana kaikamahine me ia i kona aupuni.  Ua liuliu iki no ko laua nanea pu ana me keiawahi kuono malumalu, me he la ua hoomakaukau mua ia e ka lima o ka mea nana e hooponopono i na mea ulu, a loaa keia wahi e hui mua loaʻi a kukakuka pu na puuwai o keia mau opio nani o na la i au wale ka manawa.  E pa kolonahe aheahe mai ana ke ahe lau kehau iniki hoolu o ke kulu aumoe, a maluna o kona mau eheu, ua aihue pu mai laoia i ke ala onaona o na pua nani makamae o ka aina mai na kihapai pua a ke kanaka mahiai a hoea loaʻku i na opuu a ke kanaka kalai wahie o ke kuahiwi a me na awaawa.  O keia mau nani wailiula, a me na onaona anuhea, e hoopulu ana i ka manawa maikai o ka halawai pokole a keia mau alii opio.  O ka mahina a me na hoku, e imo aloha iho ana lakou, a e waiho kalae ana ka lewa me ka molaelae.  O ka ilihonua, ua haule iho la iloko o ka hiamoa malie, a o na mea ola a pau, me he la, ia manawa pokole ua uhi ia e na eheu o ka hihio moeuhane. O na pua, au koii mai la me he la ua piha i ka hauoli, a o na manu mele leo lea, ua meha, me he la e hoolohe mai ana i na huaolelo i puka aku mai na lehelehe o Abeona, i like me he wai meli momona la imua  o ka ui Mariadane! o kona hoike mua loa ana hoi i kona manao@ me kona aloha penei:

            "E Mariadane; ano me he la ua haule aku nei na mea a pau mawaena o ka ilihouna a me na ao kalae o ka lewa iloko o kekahi hihio, a o kaua wale no na mea i ae ia e nanea, oiai, no kaua keia manawa. Ke lawe mai nei ke anu maeele a ke konikoni ae nei iloko oʻu, e koi ae ana e hai aku, e wehe ae, a e hoike i ka ukana e waiho la iloko. Ua hele mai au mai ka aina mamao, a ua halawai me ka make i manaoia, aka, ua kaalo ae ia make, mamuli o kau mau kokua ana; ae, e Mariadane, i koe keia aho ia oe. Ina i nele ka Moi Minosa me kekahi kaikamahine e like me oe, in a la paha ua nalo mua aku la o Abeona, a pau ka welo ana o kona hae imua o na maka o na aupuni o keia ao; aka, aole pela ka makemake o ka mana lani. Ua hanau ia o Abeona i make no ke kupua, a ua makana ia mai oe e Mariadane nani i puuhonua no Abeona.

            A owai la ka puuwai e pani ae ana i kona ipuka, a e nana maka hoi me ka hookipa ole ana mai i kou aloha? Aole o Abeona! Aole! E ke kaikamahine o keia mau kapakai o ka moana kai lipolipo, ka ui makamae hoi a neia mau onohi maka e hoonuu aku nei, ke ae aku nei au i kau noi. Ke ae aku nei au e lawe ia oe me ka maluhia a me ka maemae a hiki i na kapa o koʻu one oiwi, a e haawi aku ia oe i na hoomaikai ana a pau i hiki iaʻu, a e like me ka malama makee ana o ka manu aeko o ka waoakua i kana mau keiki, pela no o Abeona e kiai kaala ai ia oe. No laila, e hoomakaukau oe, ua paa kuu manao e lilo oe i koolua no keia kino, a aohe mana maloko mai o na kapakai o Karete e hoole i koʻu makemake. Lele aku la ia a honi aku la ia Mariadane, a me he la o ka hui ana ia o ka pio o na kahawai o ke aloha mawaena o laua a lilo i hookahi.

            E ka mea heluhelu, o ko Abeona manao maoli iho la no keia, aka, e like me ke ano mau o ka poe koa, pela no oia i huna ai, aole oia i paukiki, a aole hoi i hoike wale aku, aka, ua kali oia no ka manawa, a ua loaa ia manawa. Maopopo iho la ia kakou o ko Abeona manao no ka ia e lawe no ia Mariadane, aole nae ia i hoike iki. O e ano ana e lawe ai i ke kaikamahine a ke alii aole i maopopo ia kakou, he aihue maoli paha, a i ole, he noi i ka Moi, aka, e kali iki kakou.

            No ka Abeona mau kamailio imua o Mariadane, he mea makehewa ke hai ae i kana mau hana, no ka mea, ua pau poo a pau hiu holookoa oia mamuli o kona aloha ia Abeone; a o ka hauoli ka mea nui iaia. No laila, i ka pau ana o ka laua mau kamailio a me na hoonanea ana, au huli hoi aku laua, me ka manao e hoi aku iloko o ka Halealii, aka, oiai laua i komo aku ai malalo o ka malumalu pouli o na lanai, i hihi ia e na lau a me na pua, aia hoi, ua kuia mai la laua me kekahi mau kanaka elua, me na nahu koa a me na pale huna maka, mamua o ko laua mau helehelena. Huki ae laua i na pahikaua a kau mai la imua o na alii opio, a pane mai la:

            "E ku! O ka olua mau ohuma, ua lohe ia!"

            Ku iho la o Abeona me kona ano hikilele, a o Mariadane hoi, puliki mai la ia a paa ma ka puhaka o kana aloha.

            "Ua hanauia o Abeona e hele imua, a o ka make ka mea nana e hooki mai!" wahi a Abeona, me ka huki ana ae i kana pahikaua, a haka pono aku la kona mau maka imua.

            "E ku! o halawai o Abeona me ka make!" wahi hou a na leo.

            "O ke kanaka koa, e halawai ana oia me ka make, me na mino aka maluna o kona mau papalina. ano! e oluolu olua e hai mai i ko olua makemake, a ina he mea hiki iaʻu ke hooko, e hookoia no."

            "Alaila e lohe oe. Ua komo aku la k@loha iloko o ka puuwai o ke Duke H@ Monata o na kuahiwi hikina o na makahiki i hala ae no Mariadane, a ua p@ kona manao e lilo keia momi maka@ nana. Ua loheia na hana o keia po @ paia o ka waonahele, a ua manao ia @ ka manawa maikai keia no ke k@ mai a hooko i ka makemake o ko makou Haku. Ua hoopomaikaiia ka ma@huakai, ma ka loaa ana mai nei iwaho nei, aka, ua kau nae ka inaina maluna o maua, no ka olua mau ohuna. Ano, e hookuu ae oe i ka maua pio, a e lawe aku maua me ka lanakila."

            Lele mai la laua imua, me ka manao e h@ mai ia Mariadane, aka, ua hapa nae ko laua mama, no ka mea, e like me ka mama o ka liona, pela no o Abeona i lele aku ai mawaena o laua me Maridane a pane aku la me ka leo wela i ka inaina, "Ma o ka mana la o na Lani, e lawe mua ia Abeona a lilo ipio, alaila, e lilo pio aku ke kaikamahine Alii o Karete.

            Aole no i pau pono na huaolelo mai ka waha aku o Abeona, a ua halawai e aku la ka oi o na makakila, he elua mai na koa powa, a he hookahi wale no@ke pukonakona o Terogina.

            I keia manawa, ua haule maule aku la o Mariadane, a e waiho ana kona kino ma ka honua, a o Abeona hoi, e ku ana no oia maluna iho, me ka hoomau no i ka paio anaʻku me na powa. Aohe no he ike maopopo loa ia aku o na kino o na powa, aka, aia nae ma ka owaka ana ae o ka ula o ke ahi o na makakila a malamalama, a ia wa i ike aku ai o Abeona, he mau powa io no laua no ke kuahiwi mai.

            Pehea kou manao e ka mea heluhelu? Mai wiwo, no ka mea, ua haule aku la ka mua o na powa ma ka ili honua, a e inu ana i ka hopena o kana mau hana, a e ale ana i kona koko ponoi. He pahi hala ole ka ke koa opio o Terogina, a he mau ami hoi i hanauia me ka ikaika o ke Tiga o Benegala.

            "Na Abeona ka maka, a o oe kekahi e make," wahi ana i pane ae ai, a halawai aku la ka oi wini o kana pahi, me ka lua o na powa, olo aku la ka maeele i kona unauma, a he sekona ma ia hope iho, e waiho like ana na kino make o na powa i ka honua; ua pau ka oni ana, no ka mea, ua  halawai me ka pahikaua o ka puhaka o abeona.

            I ka pau ana o keia, huli aku la o Abeona no Mariadane, me ka pihoihoi nui, aole nae i liuliu, pohala ae la oia mailoko ae o kona hihio maule ana. (Aole i pau).

 

Ka Pa nui o Kina.

 

            O kela pa nui o Kina, akahi no a ana ponoia mai nei e Unetenaka, he kanaka Amerika anaaina, i lawelawe mamua aku nei ma ke ana i na alahao no ke aupuni o Kina. Ua hoike mai oia i ke kiekie o au pa ala he 18 kapuia a ma kela a me keia haneri iwilei, ua kukuluia kekahi hale puoa pohaku he 24 kapuai kuea, a mai ka 20 hoi a hiki i ka 25 kapuai ke kiekie, a ua hahauia ke kahua o lalo o ua pa nei, me na pohaku paakiki loa.

            Ua lawe pu hoi o Unetenaka me ia i kekahi pohaku mai ka pa aku, a ua manaoia he mea ua hanaia he 200 na makahiki mamua aku o ko Kristo manawa aku.  Ma ka hoalaia ana o keia po pohaku nui, i mea e hoopale aku ai i ka poe Tataria, ka enemi o ko Kina poe, aole loa i haaleleia na mauna, ua owawa, e ka mea nana i kukulu i mea e hoopalanaikiia mai ai na lilo o ka hana ana. No na mile he 1,300 ka moe ana aku o keia pa, maluna o na kula a me na mauna; a o kela a me keia kapuai o ke kahua o lalo, he pohaku paakiki wale no, a o luna ae he puna paa loa kai hanaia.

            Ma kekahi mau wahi, ua hahau nemonemo ia ka pa a pili pu me na wahi kiekiena o ka aina a ano hooihona hoi, no na kapuai he tausani. Maluna hoi o na kahawai liilii, ua hahau pioia, aka ma na muliwai akea, ua hahauia ka pa a pilipu ma ka ili o ka wai, a ua kukuluia he hale pohaku ma kela a me keia aoao. Maluna pono hoi o ka pa, ua kukuluia na pale kaua, e huli ana iloko a iwaho i hiki ai i ka poe o loko ke hele maalahi mai kekahi hale pohaku a i kekahi, me ka ike ole ia mai e ka enemi, ma kela a me keia aoao.

            A ke imi a noonoo aku no ka wa i kukuluia ai keia pa nui hewahewa a me ka nui o ke dala i hooliloia aku, ua kaa loa aku ia mea mawaho o ka noonoo o ke kanaka. Nolaila, e like me ka nui kuahewa o keia mea i hanaia, au oi e wale aku ia imua o na mea a pau i hanaia i ke au i hala a i keia wa no hoi. A ke hoohalikeia aku me na puremida o Aigupita, he mea ole loa lakou imua o keia pa nui kupaianaha.

 

HE 20,000 LEGUE MALALO O KE KAI.

NA MEA KUPANAHA O KA MOANA.

KE ALA O KA MEA HUNA!

A O KA MEA

POHIHIHI O KA 1866.

Mahele II--Mokuna XXI.

 

            Pane hou mai la o Nede Lana, e kau kakou i hoailona, i ike mai ai, alaila manao ia mai kakou he poe manao pono, a kii ia mai."

            A o Nede Lana kuehu ae la no ia i ka hainaka, aole ia i pulelo aku, o ke kui mai la no ia o Kapena Nimo ia Nede Lana, a o ko ia la hina iho la no ia iluna o ka papahele, a pane mai la ke Kapena penei:

            "Naaupo maoli oe e Nede Lana i kou kuehu ana aku nei i ka hainaka. He makemake anei oe e hou ia a puka pu kela moku e ka ihu kila o kuu moku Nautilo."

            I kaʻu nana aku ia Kapena Nimo, ua piho loa i ka huhu, a he mea weliweli ka weli a me ka hulili o kona mau maka i ka nana aku.

            Iho makawalu mai la na poka maluna o ka Nautilo me he mau paka ua la, a puana ae la  Kapena Nimo me ka leo nui, aka, he moku oe na ka lahui manao huwahuwa, a ua ike no paha oe iaʻu aole oʻu makemake e ike i kou hae, aka e nana mai oe i koʻu hae."

            A kau ae la o Kapena Nimo mamua o ka Nautilo he hae eleele, oia hoi ka hae ana i kau ai ia makou i ka w@lau hema. A lele hou mai la no ka poka a pa no iluna o ka Nautilo, a pane mai la ke Kapena iaʻu a me Kosila ma.

            "E hoi koke aku oukou ilalo."

            A ninau aku la au e kaua ana anei oe i ka moku? Ae mai la o Kapena Nimo, "ae, e hele ana au e hoopiholo iaia iloko o ka opu o ka moana, oia a me kona mau kanaka."

            A pane aku la au, mai hana oe pela.

            "Hana no au pela, a ke hai aku nei au ia oe, aole oe he lunakanawai noʻu.  Ua hoike mai ka hauli ia oe i ka mea au i ike ole ai. Ua hewa kela moku i ka lele mua ana, nolaila, e hoi koke oukou ilalo."

            No ko ia la paakiki loa, o ko makou hoi no ia ilalo, a pii mai la he 45 sela iluna mamuli o ke kauoha a Kapena Nimo.

            Iaʻu e noho ana iloko o koʻu keena, ku hou mai la ka Nautilo i ka poka, aole nae he wahi mea a manuheu iho.

            Aia nae iloko o ia manawa, lohe aku la au i ka pane ana ae a Kapena Nimo, penei: "Hanaia ko makemake e ka moku huwahuwa, me au mau poka waiwai ole! a kokoke aku hoi au, aole au mea e pale mai ai i ka mana o ka ihu kila o kuu Nautilo. aole oʻu makemake e make pu oe maanei me ka moku kaua Avenger! aka, i wahi okoa kou e noho aii pukoa no ka papaku o ka moana nei!"

            Hiki aku la au ma koʻu rumi, a aia no ke Kapena a me ka hulipahu luna o ka oneki; a ia wa no i kuupau ia ai ka holo o ka Nautilo, aole no hoi i emo, hanina loa aku la makou i ua moku la, aka, ke hoomau mai la no nae oia i ke ki poka ana mai ia makou. Hoopiipii ae la o Kapena Nimo i ka Nautilo ma ka aoao hikina o kona enemi, me ke ano hoohaehae, i kuupau mai ai hoi ka enemi i kona holo piha.

            Aia no hoi iloko o ia manawa, puana ae la o Kapena Nimo i keia mau huaolelo, "Owau no ke kanawai! Owau no ka Lunakanawai! Owau no hoi ka me i hoopoinoia, a aia no o kela mokua ka mea i hoopoino mai iaʻu me koʻu hala ole! Ma ona la i pau ai kou poe hoaloha,--Ka aina, ka wahine, na keiki, ka makuakane a me ka makuahine. A ua ike au ua pau lakou i ka make! O koʻu enemi hookahi kela moku! A e pau ana kona kani ana!"

            Pii ae la au ma ka oneki, a nana hou aku la au i au moku nei, aia hoi, e ka haalele mai ana oia i ka holo i o makou la; a o Nede Lana a me Kosila kekahi me aʻu ia manawa.  (Aole i pau.)

 

MAIKAI KA HOI KA PAPA! A ME KA LAAU O KOU HALE! NO HEA LA? KAI NO HOI NO KAHI O WAILA MA!Nana aku no hoi ia la. Ohi ka Io o ka Laau o Makawao. I ka ua mea hoi o ka nani o Na PAPA! na PAPA! a me NA PONO KUKULU HALE O NA ANO NO A PAU!

 

Aia ma ke kihi o na ALANUI PAPU me MOIWAHINE! HONOLULU MALAILA E LOAA AI E LIKE me ka MAKEMAKE NO KE KUMUKAI MAKEPONO LOA!

 

PAPA, PAPA, PAPA, Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa, Na Papa i kahiia, Na papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula

 

NA LAAU, NA LAAU!

Na Kua, Na Kaola, Na Aaho, Na Molina, Na Peapea, Pine Huluhulu, Pine i kahiia.

Na Papa a me na Laau Ulaula!

Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka aniani, Ipuka aniani, Puka Olepelepe

 

PENA O NA ANO A PAU!

Hulu Pena mai ka Liili a ke Nui, Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pate.

NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO!

Na Ami Puka Hale. Na Ami Puka Pa. ANIANI.

Pepa Hale a me na Lihilihi.

E LOAA NO MALAILA.

PAAKAI HELU NO KAKAAKO me PUULOA

No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai emi loa.  O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaaʻku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.

E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaio.