Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 11, 16 March 1878 — Page 3
| This text was transcribed by: | Joann Kaneshiro |
| This work is dedicated to: | SHELBY PUALANI KANESHIRO |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
OLELO HOOLAHA
HAULE.
He Kaula Gula Lei A-i me ka Puuwai, i ka la 12 o Februari, ma ke Alanui Nuuanu a kokoke paha ma ia wahi. E loaa no ka uku makana i ka mea nana e hoihoi mai ma ke Keena o ke "Commercial Advertiser." 528 2t
HAI KA OIAIO UA MEA HE KUAI MANUAHI!
OWAU o Apana pake ke keiki o ka aina paa o Kina, ka mea e noho ana ma Puheemiki, Koolauloa, Oahu, ke kahea a poloai aku nei au ia oukou, e hele mai ma ko'u halekuai lole. E kuai aku ana au ia oukou i na lole ma ke kumukuai makepono a emi loa i lawa ai ko oukou makapehu a na'u hoi ia e paki haalele wale aku, a ia wa oukou e ike iho ai i na iliahi okomo, a e ka auanei ka paila hana ka haawe ke hoi, ka ua mea he manuhi.
APANA. Pake
E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoike aku nei au ma ke akea, ua haalele kumu ole mai kuu wahine mare ia'u oia o Laie w, a me ko maua wahi moe, a ke noho nei oia ma kahi o kona mau makua i keia wa. Ua kii kino aku au iaia e hoi mai maua e noho pu he kane a he wahine, aka, e like me kona ano makona, pela no oia i maliu ole mai ai. Nolaila, mai keia la aku, ke papa aku nei au i na kanaka a pau aole e hookipa mai iaia ma kekahi ano, o hoopiiia auanei e a'u. Aole hoi e hoaie iaia, no ka mea, aole au e hookaa ana ia mau aie, a maluna o ka poe hoaie na poho o lakou iho. KUNG SHA.
Honolulu, Maraki 2, 1878. 848 4t*
OLELO HOOLAHA,
UA hoonoho ia mai au e ka mea hanohano Lawrence McCully i lunahooponopono no na waiwai a pau o Noa Keikenui k, a me Kapehe w i make ai laua a elua ma ka A. D. 1877 ; nolaila, o ka poe i pili ma ka waiwai, e hoike mai imua o'u, a o ka poe i aie ia laua, a o laua hoi i kekahi poe i aie ai e hele mai me na bila kupono i kakauia e laua iloko o na malama eono mai keia la aku, a i halala manawe, alaila e hoole mau loa ia aku. E loaa no au Pa Alii ma Honolulu, Oahu.
J. AALAIOA,
Lunahooponopono, Waiwai.
Honolulu, Feb 20, 1878. 847 2ms*
J. L. HANCHETTE,
MEA HANA PIANO.
Ma ka Halekuai Buke o H. M. Wini e waiho ai i na kauoha pili ma ia hana
Honolulu, Jan. 31, 1878. 544 tf
A. McWAYNE,
HALE KUAI LAAU LAPAAU. A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui waie. Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.
840 1y
Castle a me Hatch.
O KAKELA OPIO A ME F. M. HATCH, ua hui laua ma ka lawelawe ana i ka oihana Lolo.
Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ma na hana pili I ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapaia Sila Aina, ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka Hoaie Dala ana.
W. R. CASTLE, Luna Hooiaio Kope.
Keena Hana, ma Alanui Kalepa, Honolulu, 3 puka manae aku o Alanui Papu. 3 6ms
OLELO HOOLAHA.
OKA mea nona ka inoa malalo, ke hoolaha aku nei au ma ke akea i ike na mea a pau, eia la'u elua lio i hoailonaia penei, hookahi lio kane olaula wiwi, ekolu wawae keokeo, i hoailonaia ma ka uha akau [ a ma ka uha hema K. Hookahi ho kane ahinahina lae kea, i hoailonaia ma ka uha akau oia na hoailona.
Ina o ka mea a mau mea nona keia mau lio, e kii koke mai me ka uku pu mai i na dala he umi ($10) no ka hehi a hoopoinoana i kuu mea kanu, me ka uka pu ana mai hoi i na lilo o keia hoolaha ana, a loa aole e kii mai a hala na la he 30, alaiia e lilo loa keia mau lio la'u, a owau ka ona nona keia mau lio. JOSEPH W. KAHUHU
Keanae, Koolau, Maui, Feb. 25, 1878 849 3t*
WM. O. SMITH,
LOIO.
WAILUKU, MAUI
Ua waiho oia i na Oihana Aupuni a pau a ua
makaukau e lawelawe i ka Oihana
Loio me ke kuokua. [840 6m
DILLINGHAM & CO
HARDWARE & GENERAL MERCHANDISE
KE NONOI AKU NEI NA MEA NONA NA inoa malalo iho i ko lakou mau makamaka Hawaii, e naue mai e kuai i na mea kuai hou i lona mai nei i keia mau pule i haia, a e hiki mai ana ma na moku e ku mai ana, oia na
Palau Pipi Hou Palika!
A me ka Pahi Pokaakaa,
Ka Palau Molina Nui a Liilii,
Ka Palau Lio Kila,
(no Lio pa kahi a pa lua,)
Ka Palau Lio Aeko,
(no ka Lio pa kahi a palua, )
HE EONO DALA WALE NO!
Ka Palau Pipi Aeko,
(Helu 2 a, 20.)
Ka Hapuku,
Maile, Pipi,
Kua, Pipi,
Ho a me ka O-o,
O-o Kopala,
O-o Kope manamana,
Kipikua, a me
Na mea a pau e pili ana i kawaele aina,
Na Kaa Liilii, hao a me laau,
Pahi Oki Ko, Pahi Oki Laiki,
Pahi Kila Nui, Pahi Kila Liilii,
Koi Lipi, Koi Kalai
Koi Hamare, Koi Kahi,
Au Koi, Ho, O-o, Kipikua, &c.,,
Laka Puka, Pahu, Holoaa, &c.,
Pahiolo, Hamare, Kila, a me
Na mea a pau e pili ana i ka oihana kamana,
Na Pahi Umiumi a me na
Pahi Maoli o na ano a pau,
Na Ipukukui Aniani,
Me na Aniani makepono loa.
Na Pa-palai me na Ipu-ti,
Aiana Lole, a me
NA PENA O KELA A ME KEIA ANO!
Aila Vaniki,!
Hulu Pena o na ano a pau,
Ahikoe Kaleponi
Ekolu Pena i ka Hapaha!
Pauda, Lu, Kukaepele Pu,
&c., &c., &c.,
Nui loa ke u aku.
DILLINGHAM & CO.
2 6ms] Alanui Alii, Helu 96 me 97.
NA MARE.
Ma ka la 16 o Feberuari, hoohui ia ma ka Berita mare, o D. M. Kahakumakalani, me Lahapa Pao, o Ewa; Na Rev. S. Kalana laua i mare.
NA MAKE.
Maraki 4, 1878. Ma Hamakua Hawaii, make o Kua (k.) iloko o ke 66 o kona mau makahiki. He make hikiwawe.
OLELO HOOLAHA.
AHA KIEKIE o ko Hawaii Paeaina, Oahu, ss. Kau o January, A. D. 1878. Makakoa w, ka mea hoopii oki mare, kue ia Kahalola k, ka mea i hoopiia. Hoopii oki mare.
Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Makakkoa k, no ke kumu o ka moekolohe, a no ka haalele mau a haalele loa o Kahalola w, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo, ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hooie ai. A ua kauohaia ka me hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha me ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i keia a me keia o na hebedoma eono; a o ka hoolaha mai ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. NA KA AHA: Kakau inoaia JNO. E. BARNARD, Kakauolelo. Hanaia i keia la 7 o January, A. D. 1878, Honolulu, Oahu, ss.
Ke hoike aku nei au me ka oiaio, he kope oiaio keia maluna o ka palapala hoopii oki mare i kakania ma ke keena oihana o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. I hoike ia e ko'u lima i keia ia 1 o Feberuari, A. D. 1878.
JNO. E. BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
845 6ts*
KUAI A KA ILAMUKU.
MA ka mana o ka olelo hooholo i hoopukaia e ka Aha Kiekie, no ka pono o Malama ma o kona kahu oia hoi o Kalimahauna kue ia Debera Haakuloa no na dala he $1303.07 Ua lawe mai au a e kuai ia aku ma ke kuai kudala akea ma ke alo iho o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea o ka Poakolu, Aperila 17, A. D. 1878, i ke kuleana a pau a me na pomaikai o Debera Haakuloa i hai ia ae la malana a maloko a me na apana aina a pau malalo nei: Na apana aina e waiho la ma Waianae, Oahu. a i hoikeia ma ka Palapala Sila Helu 4574, a e ili ana he 12 eka, oi a emi mai.
Na apana aina e waiho la ma Waianae, Oahu. a i hoikeia ma ka Palapala Sila Helu 4574, a e ili ana he 12 eka, oi a emi mai.Palapala Sila Helu 1053 nona ka ili 478-1000 eka. " " " 475 " " 2 177-1000 eka. " " " 1050 " " 2 294-1000 eka
" " " 466 " " 1 244-1000 eka. " " " 1000 " " 7 6-1000 eka. A o ka aina no hoi kekahi e waiho ia ma Leleo, Honolulu, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Helu 2690, e ili ana he 524 anana, Ke ole nae e hookaaia mai mamua ka uku hoopai i oleloia, ka ukupanee a me na koina.
W. C. PARKE, Ilamuku.
Honolulu, Mar. 6, 1878. 849 4ts
Ua Kapu Loa.
E IKE auanei na kanaka a pau ma keia ke hookapu loa aku nei ka mea nona ka inoa malalo nei, aole loa e hiki i kekahi kanaka a mau kanaka paha e komo a hoolilo i kuu pa hale ma Hauhaukoi, Kapalama e pili ala ma ke alanui Liliha, i alanui hele, oiai, ua hookaawale au i kekahi wahi o'u i ala nui no ka lehulehu, a o kahi i koe mai ia'u, ua kapu loa ka hele wale ana maloko a ma na kuauna. Ua makemake au e hooulu i ka manienie, aka, in a e hehi wale na kanaka, alaila, o ka nele no ia i ka mauu, nolaila, e malama loa i kela kauoha a i ole e malama ia, alaila, e hoopii no au no ke komohewa. Owau no me ka mahalo, JOSEPH WEST, (Keo.) Hauhaukoi, Mar. 4, 1878. 849 4t
OLELO HOOLAHA.
UA hoonohoia ka mea nona ka inoa malalo i Lunahooponopono no ka waiwai o John L. Kanae no Mapulehu, Molokai i make aku nei, e ka Hon. A. Fornander, ka Lunakanawai Kaapuni o Maui, nolaila ke kauoha ia aku nei na mea a pau i aie iaia e hookaa koke mai, a me ka poe ana i aie aku ai e hoouna mai i ko lakou bila i mea e hooponopono ia ai.
CHARLES COCKETT.
Lahaina, Feb. 12, 1878 847 1m
HENE IKI KA AKA I KA OLU.
OLU O KE AHA?
Olu ke Kumukuai o na Lole Hou o
KA HALEKUAI
-:o:-
GOO KIM.
MALUNA mai nei o ka mokuahi Hawaii "Likelike" a me ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka."
E hoomaka ana ke kuai manuahi ma keia Poaono, a pela mau aku ma na Poaono a pau. Nolaila, e hele nui mai oukou e o'u mau hoa maikai ma keia la, e wae a ka mea a ka iini e lia ai, kiola iho i ka ala a mau ala paha o Kaualeau, a e loaa no na holoku poni a uliuli halila, a me na kalakoa hou loa i ike ole ia mamua ma Hawaii nei, na palu huluhulu a me na iliwai o keia a me keia ano, na kihei huluhulu nani loa akahi a ike ia, na makalena lau liihi, kakau loloa ulaula, hinahina uliuli a me ka poni, na Mamalu liilii, na Lakeke keiki a me na koloka hoopumehana o na kaikamahine liilii, a me na mea nani e ae he lehulehu wale. E hele mai i ike i ka nani o Aipo
GOO KIM.
Alanui Nuuanu, ma ka aoao ma Ewa o ka hale Polapola. 2tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8. Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. 2y
E. O. HALL & SON.(E. O. HOLO MA.)
NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,
Na Lole, Na Pena, Na Aila, a meNa ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.
846
Kihi o Alanui Papu me Moi.
1yr.
STREHZ,(AILUENE.)
MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae. (845 1y)
DR. T. P. TISDALE,HOMEOPATIKA. (Kuluwai Liilii.)
HALE OIHANA A ME KAHI NOHO AIA ma ke alanui Beritania, mawaena o ka Luakini o Kaukeano a me ka pa hale o Kaleleonalani. Na hora hana, mai ka hora 8 a hiki i ka hora 9 A. M., a mai ka hora 1 a hiki i ka hora 3 P. M., a mai ka hora 6 1/2 a hiki hora 8 o ka po.
He 20 makahiki kona lawelawe ana i na mai o ka Ihu, Puu, Akemama, Maka a me ka Pepeiao. Na mai o ka Puupaa a me ka Opumimi, a me na mai ano Lolo a me ia mea aku. He eleu no hoi ma ka lawelawe ana i na mai o na wahine me na keiki. Honolulu, Jan. 31, 1878. 844 tf
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
-O KA-
MOKUAHI HAWAIILIKELIKE!
KAPENA, : : : : SHEPHERD.
Poalua, Feb. 26, 5 pm.....Hilo
Poalua, Mar 5, 5 pm.....Kaalualu
Poalua, Mar 12, 5 pm....Hilo
Poalua, Mar 19, 5 pm...Kaalualu
Poalua, Mar 25, 5 pm.....Kawaihae
Poalima, Mar 29, 5 pm.....Nawiliwili
AOLE AIE NO NA UKU OHUA!Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a aka mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai. SAMUEL G. WILDER,
(WAILA) Agena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila Ma, kihi o AlanuiPapu a me Moiwahine. 848 8ms
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki $2. Eono Mahina $1.
Dala Kuike ka Rula.
MARAKI 16, 1878.
Hoolaha Mau.
E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
NU HOU KULOKO.
ILI A NAHAHA. Ma ka la 2 o keia malama, ua ili a nahaha ka moku kuna Fanny, o W. H. Reed o Hilo, ma Punaluu, Kau, Hawaii. O kona kumukuai, he $5,000. Ina ua panihakahakaia, alaila, ua pomaikai no ka ona.
Ma ka la 24 o Feberuari ua lawelawe ka Ekalesia o Waianae e like me ke ano o na hana ana ma na luakini haole, ke kudala ana i na noho o ioko i kela a me keia e koho mai ana, i noho mau nona maloko o ka luakini a pau ka makahiki a kudala hou aku ana.
HOPE KIAAINA. Ma ke kaawale ana aku nei o ke Kiaaina J. O. Dominis i Kaleponi, ua lilo ka malama ia ana o kana Oihana Kiaaina, maluna o ke Kuhina Waiwai His Ex. J. M. Kapena, a hiki i ka wa e hoi mai ai kona mua.
UA HOOKOHUIA. Ma ka la l o keia malama, ua hookohuia o Henry A. Pierce, ke Komisina o Amerika mamua aku nei, i Kuhina no ko na Aina e, ma kahi o Henry A. P. Carter, e noho mai la i na aina e.
HE WAHI KUMU MANAKO UKULII. Aia ma kahi o Kahapula mauka ae nei o Kalihi kekahi wahi kumu manako pokole, i oi ole aku kona kiekie mamua o akahi iwilei, aka he mea kupanaha nae kona hoohua ana mai i na hua a nui wale iloko oia ukulii. Ina paha he lehulehu wale na kumu manako oia ano ma kahi hookahi, aohe nani a kanamai ke nana aku.
UA ku maila io kakou nei ka moku kalepa Edward James me ka piha i ka ukana mai Potalana Oregona mai no keia awa, ma ke ahiahi Poakahi nei la @ o keia malama. Ua lawe puia mai nei hoi maluna ona, he mau welo lio hou a me na bipi, a e hoolahaia aku ana maluna o na aina hanai holoholona o kakou nei.
AHULAU. Mai kekahi makamaka o makou mai ka Ehukai mai, i loaa mai ai ia makou ka lono, aole ka e emi iho malalo o ke kanalima, ka nui o na bipi ana i ike aku ai e waiho mokaki mai ana ma kapa alanui, ua pau i ka make, ma na kula o Kemoo a me Kokoloea, a he mea manaonao ka ka ike ana aku i ko lakou mau heana. He ahulau maoli paha keia maluna o na holoholona.
NA MOKUAHI KU MAI. I ka haalele ana aku o ka mokuahi Zealandia i na panalaau o ka hema, e ku mai ana oia io kakou nei ma ka la 19 o keia malama, oia ka Poalua ae nei, a o Kapalakiko kona pahu hopu, a huli hoi hou mai. O ka mokuahi Perusia hoi mai Peru mai ma ka Poakahi o kela pule aku oia e ku mai ai ianei, la 25 o keia malama; a kapio loa aku ma kona alahele moana e hiki aku ai i Honakaona ma Kina.
HUAKAI HOPE LOA. Ma ka haalele ana mai o ka mokuahi Sana Paulo, i ko kakou nei awa no Kapalakiko ma ka Poakahi nei o kana huakai hope loa iho la ia, a pau kona ikeia ana mai, a e hoounaia mai ana ka mokuahi Wileminitona a i ole o ke Salavadora paha i pani no ke Sana Paulo. He mau mokuahi kela i oi ae ka nunui mamua o ke Sana Paulo.
HIHIA I KE KAULA. I ka wa a ka mokuahi Lekelike e hoomaka ana e haalele mai i ka uapo i ke ahiahi Poalua nei, ua hihia ae la kona huila i kekahi kaula nui, a paa loa iho la ka niniu ana a kona mau epaepa. Ua kena koke ia ka poe luu e hoopau ae ia pilikia, a ma ka lokomaikai o Pa, kela kanaka luu ma na pali uwapo o ke awa o Kou nei, ua pau ka pilikia ; a neeu malie aku la ka halelana aukai ma kana huakai holo pili aina me ka nawe malie me he la e pahola mai ana i kona mahalo i ka mea nana oia i haawi i na kokua ana.
PAKELE KE OLA. Ma ka la 4 o keia malama oia ka Poakahi, oiai o J. W. P. Kamealoha me kona kokoolua e holo ana no Waiahole Uka mai Waikane aku, na puiwa iho la kona lio, a haule aku la ia ilalo me ka paa nae o kahi wawae iloko o ke keehi, a kauo ia aku la oia no kahi he 30 paha anana ka loihi a hemo mai la oia ; no ka hemo ana o ke ami o ke kaula keehi, a waiho iho la oia me ka pakele mahunehune.
MALOO. Ma ka peni mai a R W Wilcox, o Ulupalakua, Maui, ua ike iho makou, ua pau i ka maloo kekahi mau eka ko, he 300 tona kopaa paha ka nui i poho ma ia maloo ana no ka ua ole. Pela pu aku la no hoi paha ko kekahi mau wahi e ae.
No keia maloo, ua pau i ka make wale kekahi mau bipi a Kimo Pelekane, o lalo ae nei o Lihue. Pela no hoi ko Kauai a me ko Maui. He pilikia nui keia.
Ua waiho wale ia kekahi mau loi o Kaneloa, Waikiki-kai, aohe mahi ia no ka wai ole e hiki aku ai malaila.
Ku kauahaka o ko Kamoiliili poe kanaka me na wahi pake mahi raiki o laila, no ka uuku loa o ka wai ma ke kahawai, no ka mea, ua oi ka nui o ka aina mahi manua o ka nui o ka wai e lawa ai ke hoomau i ka aina.
HAINA o ka ninau helu a S. E. K. Papaai i hoolaha ia ma ka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina helu 7.
Haina. He 16 kapuai 11.65 iniha i leie ai ka moo a loaa ka manu Kolaka.
P. PUHALAHUA.
IMUA NO KO HAWAII. Ma ka papa inoa o na haumana o kekahi Kula Kiekie ma Bosetona, i ike iho ai makou iwaena o ka heluna o ka poe kiekie ka inoa o J. B. Kakela, keiki a ke Hon. S. N. Kakela o Honolulu nei.
KOKEA NO KINA. Ua lono mai makou, na lulu iho nei ko kakou poe makamaka pake, no ka huina he $2,000. no ke kokua ana aku i ko lakou mau hoapake, e pau mai la i ka make a ka ai, ma ka akau o Kina. Na C. Afong o keia kulanakauhaie e hoouna aku i keia mau kokua.
HE WATI MAKE OLE. I ka manawa i ili ai a nahaha liilii o ke kuna Funny ma Punaluu i Kau, ua loaa aku la ka wati manawa o ua moku nei ma kahakai iloko o kekahi wahi holowaa i hoopaa ia, e hele maikai ana no me ka make ole. He wahi wati inaliki maoli aku la no ia, ke make ole la.
HANAU NUI. O na hanau o ke kulanakauhale o Ladana, iloko o ka M. H. 1877 he 127,250, o na make hoi iloko oia makahiki he 77,000, ua like hoi ia me 50,230 ka oi o na hanau imua o na make. Owai ole pii no hoi o ko ka haole lahui kanaka ma ka he luna. A pehea la o Hawaii nei.
UA HOOPAIIA. Iloko o kekahi mau la i hala aku nei, ua hoopaiia kekahi wahine, no ke kaau ana i kekahi kupapau ma kona kuleana ma Puunui, no ka loaa ole o ka ae o ka Papa Ola. Ke ike mai la e ka lehulehu i ka hoopaiia o keia wahine, a mai hoohalike, o like pu auanei, a nolaila, he mea pono ke noi e i ka luna no ia hana, a loaa mai ka palapala ae.
MAKE I KA ILIO. Aia ma kekahi wahi e kokoke ana i Waiohinu, Kau, ua nahuia e ka ilio hanaiahuhu, kekahi luahine Hawaii, a ua make loa. Ua huhu paha ka ilio, oia ka mea i nahu ai. Ua kipu ia no ua ilio la a make. Aloha wale ia luahine! A laa ka hewa o ka ilio la, e hiipoiia mai nei e kekahi poe, lawe la lilo ke ola, ka mea loaa ole i na waiwai o ka honua.
EIA ka mea hai aku ia oe. O ko Hanapepe nei noho ana i loko o keia makahiki. He nui ka la, maloo ke kula, kohu lepo wale no ke ike ia aku, ke make nei na holoholona no ka ai ole. Pela no ke kalo ke wi nei makou, uuku loa na wahi kalo ike ia aku maanei, o ka laiki ka nui, ke nui nei no nae na hanau o na wahine iloko o keia makahiki.
J. H. KAPUKUI.
HE NUPEPA HOU. Ua hoopuka iho nei ma ka Halekula Misiona o ka Pakipika he nupepa hou malalo o ka inoa "Ka Nupepa o ka Honua." Ma kona mau kolamu i ike iho ai makou no ka ahaaina la hanau i ka Poakolu iho nei ma ka hale o ke Kuhina Kalaiaina, na kekahi keiki o Kamiko.
He nupepa keia i hoomakaukau ia ma ke kakau lima ana me ke kanana. O M. S. Hookano ka Luna poopuka ; a ua ku i ka mahalo ia ka hana ana.
HELE HOOLUOLU. I ka holo ana aku nei a ke kuna Mariona, ma ke ahiahi Poalua nei, no ka mokupuni o Manokalanipo, ua kau aku la maluna ona ka Luna Nui o na hana o ka Halepai "Commercial Advertiser" a me ka nupepa "Kuokoa," no ka hele hoolana i kona ola kino malaila. E hala ana paha he hookahi mahina a huli hoi mai oia, a ke lana nei ko makou manao, e loaa ana iaia ka oluolu maikai o ke ola kino.
UA HEWA IA. Aole hiki ia makou ke uumi iho i ka aka no na olelo a "Honolulu" iloko o "Ko Hawaii Paeaina" o kela pule, e hoohalahala ana no ko makou weheana i ke koloka o ka hookamani e pili ana no kela olelo haku epa e i ana, "aole ka e komo ka uhane o ko kakou lahui i ka lani," a e i ana hoi "na ka awai kiekie ka ia mau hua olelo." Aole no hoi makou i kanalua i ka makia hou aku maluna o ua mau olelo kolohe la na hua "ua he wa ia."
KANAA LIO ILI BIPI. Ma Enelani ke hoao ia nei na ili bipi i mau kamaa kapuai lio. Ua hoopili pakolu ia ka ili bipi, alaila kaomi ia iloko o kekahi mekini i hoomakaukau ia no ia hana. Ua olelo nui ia no ka oi aku o ka paa a ma ke ano mama wale no, mamua ae o na kapuai hao maoli ; aole hoi e nahaha wale na kapuai o ka lio, aole hoi kekahi poino e ae, a he mama ka wawae o ka lio. I ka wa kahiko, i ke au o na hooili kaua mawaena o ko Roma poe a me na Karete, ua maa mau lakou i ko hoopaa ana i na kapuai o ko lakou lio me na ili bipi hou, i ole ai e eha i ka hoouka kaua. Pehea la ia io kakou nei, he mea hou paha ia ke hanaia ae.
PEPEHI KANAKA MA HAWAII. Ma ka Poaha i aui ae nei, ua loaa mai he lono mai Kau mai, e olelo ana, he pepehi kanaka kai hana ia ma Kaalaiki, o ka apana i hai ia ae la, maluna o kekahi keiki uuku he 13 makahiki ; penei ka hana a make ai: Ua paani ke keiki me ke ahikoe, ma ia hana ana, ua wela ka halepili o kona kupunakane. No keia mea, ua pepehi ka elemakule i ke keiki a pau ka ike alaila, wahi ua kanaka lokoino nei, i ua keiki nei ilako o ka pililakeke ona, a kiola ia iloko o ke ahi enaena e a ana i ka hale. A ma ia hope mai ua hopu ia ua kanaka hana holoholona nei! O kekahi keia o na hana manaonao loa i haoa ia ma Hawaii nei. Auwe! auwe! ke aloha ole e!
W. T. COOPER, UA HALA. Me ka minamina makou e hai aku nei, ua make iho la o W. T. Cooper, (Wiliama Kupa) o Makawao Maui, ma ke ahiahi Poakolu i hala iho nei. Aloha ino oia ka makamaka oluolu o ia aina "Uaukiukiu."
HOIKE A KE KOMITE. Ke hoike aku nei au i ka nui o na loaa a pau a kakou i lulu like ai, ma ka la 7 o Maraki nei, ma ka oluolu ana o oukou e lawelawe pu me a'u ma ia lala hoopau pilikia o ka Halepule ma Kamoiliili ; oia keia :
Apana 1 a me 2, $22 55
Kapalama, 16 00
Kunawai, 20 00
Maemae, 8 50
Pauoa, 18 50
Kaakopua, 1 00
Maunakiekie, 2 00
Kakaako, 5 00
Makiki, 15 75
Manoa, 14 25
Kamoiliili, 17 85
Palolo, 7 00
Wailupe, 4 00
Waikiki-kai, 49 10
Hoomana Moremona, 27 50
Kulahanai Kaikamahine o Kawaiahao, 7 60
He makana na ko "Hawaii Pae Aina," 2 50
Na ke Kula Himeni a na keiki mahalo o
Keaweamahi, 8 20
Na na kuene mai o ka ahaaina o Kamoiliili, 9 00
Na P. Kanoa mai, 7 50
Na Mikasobe mai, 10 00
No na loaa huikau, 36 20
______
Huina, $310 00
Ke i nei au, owai la o kakou e manao leo nui ae a loaa hou ona mau dala hou, a loaa 8400. a oi aku. Owau no me ka aloha.
W. H. NAILIPELAPELA.
Komite Waikiki-Kai.
"Kaua pu ilaila."
Ua kalai nowelo noii mai nei Ko Hawaii Paeaina i na mea pili i na hale inuti, e malama ia nei e na Pake a me "ka hoala ana i na ai o Hinakahua," e kai ehu i ua mau hale inuti nei mai ko lakou kulana ano lua meki a lua mimilo no hoi e moni okoa ia nei ke ola o na kawowo o ka lahui, a ua huai pau mai nei no hoi i na mea huna o kekahi o na mala opuu o ka lahui, a na keia mau hoaiai ana i hookoni mai i na aalele lapuu o ka puuwai, e pana like ole i kela a me keia sekona, a hoomohala aku i ka puana e kau ae la ma ka alihi ikoi a i hookahi ke "kukai ana o ka ila o Pupuakea."
Nolaila, ke pahola ae nei ka mea kakau i keia ninau. Pehea la e pakele ai na pulapula makamae o Hawaii mai keia mau hale inuti?
Ua puka'maka ae nei ka haina a "Ko Hawaii Paeaina," "e hoopau i na hale inuti." Aina e hooka ia keia alaila, ua like pahaia me ka hoonele ana i ka lehulehu i na mea e pau ai ko lakou houpolewalewa i na wa e maka poniuniu ai.
Nolaila, ke aui iki ae nei ko'u noonoo a oia keia. E hookoia na kanawai e pili ana i na hale inuti, ke ole e hoololi ia a hoopau ia paha. Oiai ua papa ia ma ke kanawai ka hele ana o na opio o ka lahui aloha i na hale inuti i na ahiahi poeleele, a pela hoi me na ahiahi Sabati, aka, ke ike mau ia nei na opio e komo ana iloko o na hale inuti i na ahiahi a pau mai na la noa a ke Sabati. Aole nae he hopuia o na pake no lakou ua mau hale inuti nei. Ua maa hoi na makua e hoouna i na keiki e kii i ti, @ na hale pake i na ahiahi poeleele, me ka hele pu ole me na makua. Nolaila, ke paipai nei keia haina o ka ninau e hooko ia na kanawai e pono ai, e like me ke kanawai no ka noho manuahi loihi, i hoala ia iho nei a ua ike ia ka hua, a me ka pomaikai o ke aupuni.
Eia hoi kekahi, e hana hou ia i kanawai e kaupale ai i na wa e hamama ai na hale inuti a me na hale kuai lole o na pake, oiai ke kokoke mai nei ka "Aha Olelo." Oia hoi, mai ka hora 6 A. M. ai ka hora 6 P. M. alaila pani paa ia na ipuka o na hale a pau o na pake mai na halekuai a na hale inuti, oiai, o na hale kuai o na pake wale no ka mea ike mau ia e kuai ana no i ka poeleele, a malaila no hoi kekahi wahi e lulumi mau ai na opio o ka Lahui me ka huikau i kaeleawaa, a mai laila aku i na luahuna, a oia no kekahi kumu o ka hoolana o kekahi poe e naue, i ka holoholo i na ahiahi poeleele oi ai ua loaa na pua oioina e hoolauna ai a e kaana ai, a palahiu aku la ke kinana mai ka haka aku ana i kuluma ai, a o ka pahee aku la noia i kaliee, aohe no a maliu mai i ke kau-a aku a ke hoa. T. PUUOHAU.
Luku nuiia na Pake ma Kina.
Iloko o na au kaua o Kina mawaena o lakou kamaaina iho, aole i kana mai ka heluna o ka poe i luku mainoinoia. Ma ke kaua kuloko ma na apana aina ina ka akau, ua heluia ka nui o na ola i pau i ka make, ma kahi o na miliona. He mea weliweli na hoike i loaa mai, no keia mau hana iwaena o ka lahui pake.
Ma kekahi kulanakauhale o Manesa, apana aina o Kasahagara, ua komo aku kekahi puali koa pake malaila, a luku wale aku la i na kane, wahine a me na kamalii, me ka weliweli a aloha ole. O kekahi alii powa hoi nana i hoauhee aku i na puali kana aupuni, ua oleloia, ua luku wale aku la oia i kekahi la hookahi he 600,000 ka nui o kana mau luahi i nele i na kokua ole, a he mau la mahope mai olaila, na okioki liilii hou aku la oia he 400,000 ka nui o na wahine, aole nae i liulia ma ia hope mai, ua kipuia iho la no ua alii powa nei, e kekahi o kona mau kanaka ponoi.
Ke nana iho ma keia mau huahelu, ua hewa i ka wai na mea he make ma kela ano manaonao, i hiki pono ole ke hoomaopopoia no ka menemene launa ole a me he mea la ua oi aku ko lakou makemake a me ka mahalo i kela mau hana hupo a lokoino maoli no hoi, ma ka luku wale aku no me ka hala ole, ma na ano maa mau o ka noho oia mau aina.
Nuhou o ko na Aina e!
Kaua Nui ma Europa.
Ua hala aku nei he elua mau moku hao i ke Dadenale; mailoko aku o na aumoku kaua o Farani, e hoolulu la ma Semurena.
Ua loaa mai kekahi hoike kuikawa mai Giberaleta mai, e olelo ana, ua hiki ae la ilaila na aumoku kaua o ke Kowa.
Ua ku ae mawaho aku o ka mokupuni Kamaaliiwahine ka mokukaua Alexandria o ka Adimarala Hornby, me ka moku Temeraire, Suletana a me Achilles ; aia hoi ma Galipoli na mokukaua Agincourt a Saviftsure. Ua hookui aku la kekahi o na mokukaua ma kekahi lae one, aka, he malani wale no nae kahi poino. Aia hoi ma ke Kaikuono o Besika, na mokukaua Raleigh, Hatspur, a me ka Ruby.
E olelo ana ka mea kakau nupepa o Vienna penei: Ke hoala hou ia nei me ka puahi ke Aupuni o Bulugeria e ke Kiaaina Tegakesaka. E akoakoa koke ana ka Ahaolelo oia okana aina, no ke koho ana i kekahi Keiki Alii, nana e noho hoomalu i ka aina. O keia mau lono ka mea nana e hoeueu mai ia Auseturia, no ke kupono o ka ohi ana mai i kona mau pualikaua.
I keia manawa hoi ua hilinai oiaio aku la o Auseturia iloko o Bisimaka, a ua hoomaopopoia hoi, e hiki aku ana ka hooholo ana a ka Ahaolelo ma ka aoao apono i kona mau pomaikai. Ua hoike hou aku nei hoi a Auseturia i kona manao e hui ka Ahaolelo ma Badena Baden, i hiki i ke Keiki Alii Bisimaka ke noho hoomalu kino mai.
Maloko o ka Hale Ahaolelo Alii o Beritania, ua heluhelu maila ka Haku Derebe i kekahi telegarama mai a Layard mai, e hoole ana nona iho a me Serevera Pasha, no na mea i kamailioia i kekahi manawa i hala ae nei, ua hoike ae o Serevera Pasha, no ke alakai hewaia a me ka hookokonoia o Tureke, mamuii o ka Enelani hooia ana e kokua mai, iloko o ka wa o ke kaua.
Iloko no hoi o keia wa, ke hoouna aku nei no o Rusia i kona mau luina ma ke kai o Mamora, i mea e hoolawa ia'i na kanaka, no na moku i haawi pio ia mai o na aumoku kaua o Tureke. O ka hoolilo ia ana aku o ka hapanui o na aumoku nani o Tureke ia Rusia, ma ke ano oia kekahi o na kumu o ke kuikahi, alaila he pakui ana aku ia i ka mana o Rusia, e like me kana i lia mua ai, e lilo oia kekahi o na Mana Nui o ke ao nei. Ua maopopo hoi ua like ko Bisimaka manao me ko Rusia, a ua ike ka Aha Kuhina o Beritania ia mea.
Ua loaa kekahi lono mai Berelina mai e olelo ana penei : Ua hoike maopopo aku nei ka Emepera Wiliama o Geremania i kona ano makamaka oiaio no ka Emepera o Rusia, a me hoike pu aku hoi, e makaala pono aku no ka Auseturia mau hana.
Ua hoopuka ae ke Keena Oihana kaua o Beritania i ke kauoha no ke kuai mai i na lio he 21,000 no na puali kaualio, a kuai hou maila hoi ke Aupuni i kekahi mokuhao i hanaia no ke Aupuni o Tureke.
Ke koi nei no Rusia e hooneeneeia aku na palena o ke Aupuni hou o Bulegeria, a hoohahani i Konatinopela.
Ua loaa mai hoi kekahi hoike mai Geberaleta mai e olelo ana, ua loaa aku i na aumoku o ke Kowa he mau kauoha i silaia, mamua ae o ka holo ana i ka hikina. Hiki hou mai nei hoi ka lono, ua kaheaia maila lakou e holo aku i Malta, no na kauoha hou.
Ua hala aku nei hoi o Haku Napiera o Magedala i Enelani, e kuka pu me ke Aupuni, no na mea e pili ana no na pualikaua o Inia. Ua kauoha aku nei ke Keena Kaua o Beritania e hoolakoia mai me 150,000 mau Heneri Raifela, oia na pu Amerika.
Ke holo nei na Elele mawaena o Ladana a me Sana Peteroboro. Ke koi aku nei o Rusia me ka olelo ana he mea pono i na aumoku kaua Beritania, ke haalele iho i ke kai o Mamora, a i ole alaila e hooko no o Rusia i kona kue ana aku ia Beritania, no ke komo wale ana mai ma ke kai Eleele. Me ka haawi oleia mai hoi oia mau hooko ana, e maopopo auanei iaia ke kupono o ka noho ana ma na kapakai o Mamora.
Ua loaa mai ka hoike kuikawa mai Konatinopela mai e olelo ana penei. Ua hoouna telegarapi aku la ka Emepera o Rusia, e noho aku auanei na Kukini maloko olaila, ina e mau ana ka hoopanee wale ana o Tureke i ke kakau inoa ana malalo o na kumu o ke kuikahi, e hoohui pu mai ana ia Aremania, a me ka haawi pio pu ana mai hoi i na aumoku kaua.
E Liuliu a e Makaukau.
E KA NUPEPA KUOKOA Aloha oe:
E oluolu oe e hai aku i keia wahi mea iki ma na paia a pau o ko kakou nei mau pukoa, i ike pu ai na hoa o'u, oiai ke kokoke mai nei na wa e weheia ai ka Ahaolelo o 1878 a e makaukau mua e kakou na Makaainana i na kumu hoopii kupono e hooili aku ai i ko kakou mau Lunamakaainana a na lakou ia e hooikaika aku.
E hooikaika kakou i mau kumu maikai e ka-ua ana i ko kakou aina i ke komo poo ana aku iloko o ka aie nui kuhewahewa a hiki ole ke ukuia.
I mau kumu no hoi e kaua mai i ko kakou komo ana aku i ka ulala ke kuu akeaia ka waiona.
I mau kumu no hoi e keakea nui mai ana i ko kakou kaa loa ana 'ku mawaho o na hana hookamakama a kue kanawai.
I mau kumu no hoi e alai mai ana ia kakou i ka hehi ana i ka maluhia o ka la Sabati a he nui aku e noonoo pono kakou a e akahele hoi me ka mahalo. Owau iho no me ke aloha.
KALAKUHILIMA.