Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 16, 20 April 1878 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Hawai'inuiakea School of Hawaiian Knowledge

OLELO HOOLAHA.

 

RICHARD F. BICKERTON,

[PEKETONA.]

LOIO a he KOKUA me ke KANAWAI!

            E ELE ANA OIA IMUA O NA AHA HOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a paa, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.

            Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano.

            Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana i na aina, ma ka ukupanee a ahaa loa.

            E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa.

Keena hana, Helu 33 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 1y

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

E LAA NA

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

NA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke

Tabu Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

A HE

@@@@ NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Laianakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &c.

LIPINE, LIHILIHI, &c.

A ME NA

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

A HE

MAU MEA AI KANI

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

Laau Kunu,

Laau hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PELA'ku!

827 3m 839

 

PAPA! PAPA!

NO

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

MA

KA UWAPO O PAKAKA!

Na Papa Ulaula o na ano a pau,

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKE a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKA a me

NA OLEPELEPE.

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAALOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Ian. 1, 1878. 840 3m

 

MEA HOU

NO NA KAMALII!

Kinipopo Laholio!

Kinipopo Laholio!

            UA loaa mai nei ia'u he heluna mai o na kinipopo laholio me ke kuai kudala, no ke kumukuai malalo iho o na @@@ maa, a e kuai aku ana wau ia lakou malalo iho o na kumukuai mai ka 5 keneta a hiki i ke $5 keneta o ka popo hookahi a pela aku.

            Eia no hoi ma ko'u halekuai na kuka hele na laholio, a me na na laholio omau penikala o hope. E kuai ia aku ana lakou me na kumukuai haahaa loa.

A.L. KAMIKA, Opio.

Helu 43, Alanui Papu. 850 2ms

 

NA KAUKA T.P. Tisdale a me C.L. Tisdale.

HOMEOPATHISTS.

HALE OIHANA A ME KAHI NOHO AIA ma ke alanui Beretania, mawaena o ka Luakini o Kaukeano a me ka pa hale o Kaleleonalani. E loaa no kekahi kauka o maua me ke keena oihana i na wa a pau. O na poe a paa e malama ke ana ia maua. e mikiala no maua me ke kaakaa ole i ke ao a me ka po. T.P. TISDALE.

Honolulu, Mar. 25, 1878 932 tf

 

WAI! WAI!

O NA POE A PAU NO KA PIULA MAIO ka Oihana Wai o Honolulu, ko lakou pomaikai wai hooma-u mea kanu a wahi e ae paha, ke hoola hala aku nei na hora e hoomau ai mai keia la aku a hiki i ka wa e hoolaha hope ia aku ai, oia keia, mai ka hora 6 o kakahiaka a hiki i ka 5 A.M. wale no.

            Ua kauohaia na Makai, e hoike mai i na poe kue i keia kauoha; a o ka mea e loaa ana ke kue i keia mau rula, e nele no oia i ka wai. R. LISHMAN,

Luna o ka Oihana Wai.

Aponoia e J. Mott Smith, Kuhina Kalaiaina.

Keena Oihana Wai o Honolulu, Mar 21, 1878. 851 tf

 

OLELO HOOLAHA.

O WAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa loa aku nei au i na ano kanaka a pau, aole e komohewa maluna o kuu mau apana aina kuleana, e waiho ia ma Honouliuli mokupuni o Oahu, nona na inoa, o Mooiki a me Aihonu. O ka mea kue i keia hoolaha, e hoopiiia no ma ke kanawai. O na holoholona a pau o kela me keia ano, e hooukuia he hookahi dala no ke poo, ke hopuia maluna oia mau aina kuleana.

KA'ULAHEA (w).

Honouliuli, Mar. 22, 1878. 852 4t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa a ke hookapu loa aku nei i na holoholona a pau e hele wale ana maluna o kuu kuleana aina e waiho nei ma Makalina 2, i Kahakuloa, mokupuni o Maui, oia hoi ka lio, bipi, hoki, miula, kao a me ka hipa. O kela a me keia holoholona e helehewa ana maluna o kuu aina i oleloia maluna ae, e hooukuia i Hookahi Dala no ke poo hookahi. A ke hookohu aku nei au ia Aarona Pupule. i Luna, a nona ka mana e hopu ai a e hoouku ai i na holoholona komohewa a pau. A e lilo keia i kanawai paa no kuu aina mai keia la aku.

MRS. PUPULE PAELE.

Makalina, Maui, Mar 15, 1878. 851 4t*

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

Helu 9, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H.P.A. 2y

 

J.L. HANCHETTE,

MEA HANA PIANO.

Ma ka Halekuai Buke o H.M. Wini e waiho ai i na kauoha pili ma ia hana.

Honolulu, Jan. 31, 1878. 844 tf

 

WM. O. SMITH,

LOIO.

WAILUKU, MAUI.

Ua waiho oia i na Oihana Aupuni a pau a ua makaukau e lawelawe i ka Oihana

Loio me ke kuokoa. [840 6m

 

S.B. DOLE,

HE LOIO A HE KOKUA no na KANAKA ma ke Kanawai. E hiki no iaia ke lawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni.

            Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likikini.

Honolulu, Oahu, Januari 19, 1878. 3 1y

 

KE NONOI AKU NEI NA MEA NONA NA inoa malalo iho i ko lakou mau makamaka Hawaii, e naue mai e kuai i na mea kuai hou i loaa mai nei i keia mau pule i hala, a e hiki mai ana ma na moku e ku mai ana, oia na

Palau Pipi Hou Palika!

A me ka Pahi Pokaakaa,

Ka Palau Molina Nui a Liilii,

Ka Palau Lio Kila,

(no Lio pa kahi a pa lua,)

Ka Palau Lio Aeko,

(no ka Lio pa kahi a palua,)

HE EONO DALA WALE NO!

Ka Palau Pipi Aeko,

(Helu 2 a 20)

Ka Hapuku,

Maile Pipi,

Kua Pipi,

Ho a me ka O-o,

O-o Kopala,

O-o Kope manamana,

Kipikua, a me

Na mea a pau e pili ana i ka waele aina,

Na Kaa Liilii, hao a me laau,

Pahi Oki Ko, Pahi Oki Laiki,

Pahi Kila Nui, Pahi Kila Liilii,

Koi Lipi, Koi Kalai,

Koi Hamare, Koi Kahi,

Au Koi, Ho, O-o, Kipikua, &c.,

Laka Puka, Pahu, Holoaa, &c.,

Pahiolo, Hamare, Kila, a me

Na mea a pau e pili ana i ka oihana kamana,

Na Pahi Umiumi a me na

Pahi Maoli o na ano a pau,

Na Ipukukui Aniani,

Me na Aniani makepono loa.

Na Pa-palai me na Ipu-ti,

Alana Lole, a me

NA PENA O KELA A ME KEIA ANO!

Aila Vaniki,!

Hulu Pena o na ano a pau,

Ahikoe Kaleponi

Ekolu Pena i ka Hapaha!

Pauda, Lu, Kukaepele Pu,

&c., &c., &c.,

Nui loa ke u aku.

DILLINGHAM & CO.

2 6ms] Alanui Alii, Helu 96 me 97.

 

E.O. HALL & SON.

(E.O. HOLO MA.)

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,

Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

846 Kihi o Alanui Papu me Moi. 1y

 

OLELO HOOLAHA.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Oahu, ss. Kau o Aperila A D 1878. Kapua w. ka mea hoopii no ke Oki Mare. kue ia Kami k. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii! oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kamohaia. o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aka, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamua o ka aoao o Kapua i oleloia, no ke kumu o ka haalele ma na makahiki ekolu o Kaao i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ka hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai, a e uku ka mea hoopiiia i ke koena, oia na dala iwakalua kumamahiku. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaio ia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoopukana ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a paa i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, loaa he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. - Na ka Aha. JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 6 o Aperila A D 1873.

Hooiaio, @; Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila A D 1878.

JNO. E. BARNARD.

524 5t Kakauolelo a ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu ss. Kau o Aperila A D 1878. Holona k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kaunuohua w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Holona k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Kaunaohua w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me ka olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. - Na ka Aha. JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo,

Hanaia i keia la 5 o Aperila A D 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e maiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 10 o Aperila A D 1878.

JNO. E. BARNARD,

854 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o Aperila A D 1878. Kailikole k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kahuhuki w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kailikole k. no ke kumu o ka moekolohe o Kahuhuki w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. - Na ka Aha.

J O. E. BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 6 o Aperila, A D 1878. 854 6t*

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila, 1878. JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

            AHA Kiekie o ko  Hawaii Pae Aina. Oahu, ss. Kau o Aperila A D 1878. Haalou w. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kaili k. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haalou w. no ke kumu o ka mai i ike ia he lepera o Kaili, i hiki ole ke hoola ia, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono, mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakaou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha. JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 11 o Aperila, A D 1878.

            Honolulu, ss. Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 11 o Aperila, A D 1878.

JNO. E. BARNARD.

854 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Oahu, ss. Kau o Aperila, A D 1878. Haawiwaiwai k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Waikane w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haawiwaiwai k. no ke kumu o ka moekolohe o Waikane w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia ole kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la'ku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. Na ka Aha, A. ROSA, Hope Kakauolelo.

Hanaia i keila la 5 o Aperila, 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A D 1878. A ROSA,

854 6t* Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu ss. Kau o Aperila 1878. Halelaau w. ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kamaunu k, ka mea i hoopiiia, hoopii oki mara. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ua kauohaia o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha mamuli o ka aoao o Halelaau w. no kk kumu o ka moekolohe o Kamaunu k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hana a elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha: A. ROSA, Hope Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 5 o Aperila, 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A.D. 1878. A. ROSA.

854 6t* Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO!

He wahi noho oluolu kokoke i ke kaona.

            MA KA MANA O KE KAUOHA I HOOpukaia e ka Hon. C.C. Harris, ka Lunakanawai Kiekie o ke Aupuni, e kuai aku ana ka mea nona ka inoa malalo nei, ma ka hora 12 awakea o ka Poaha, Mei 2, A.D 1878, ma ke ao o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, i ke kuleana a pau a me ka pomaikai a pau o E MIKALEMI i make aku nei, iloko o keia pahale e waiho nei ma Alanui Alakea, alaila hem 37 1/2 kom 127 kapuai ma ia alanui ma ka aoao akau, alaila, ak. 49 kom. 84 kap. e moe ana ma ko Lanai wahi a ma ka pa lepo; alaila, ak. 46 1/4 hik. 131 1/2 kap. e moe ana ma ko William Wanu a me ka pa; alaila hem 47 1/2 hik, 72 kap. e moe ana ma ko Mrs. Townsends a me ka pa a i kahi i hoomaka ai. Maloko olaila, 279 2 10 anana.

            Ma keia pahale i hoikeia ae la maluna, he hookahi hale laau nui e ku nei, he elua hale iluna a ilalo, a me na hale liilii e ae a pau; aia no hoi ma ka aoao makai o ka pa, he hookahi hale noho elua rumi; a o ka huina o ka pa a pau, he wahi noho oluolu.

            He dala kuike, a i ka mea no e lilo ai keia pa na lilo o ka hana ana i ka palapala kuai. W.L. WILCOX.

Lunahooponopono o ka Waiwai o E. Mikalemi.

Honolulu, Mar. 18, 1878. 851 6ts

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUAHI HAWAII

LIKELIKE!

KAPENA, : : : : SHEPHERD.

Poalua, Aper 16, hora 5 pm.....Kaalualu

Poalua, Aper 23, hora 5 pm.....Hilo

Poalua, Aper 30, hora 5 pm.....Kawaihae

Poalima Mei 3, hora 6 pm.....Nawiliwili

Poakahi Mei 6, hora 5 pm.....Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Mei 14, hora 5 pm.....Kaalualu

Poakolu Iune 5, hora 5 pm.....Hilo

Poalua, Iune 10, hora 5 pm.....Kaapuni ia Kauai

Poakahi Iune 10, hora 5 pm.....Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Iune 18, hora 5 pm.....Kaalualu

Poalua, Iune 25, hora 5 pm.....Kawaihae

AOLE AIE NO NA UKU OHUA?

Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.

            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mea mai @ au moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, uakana a puolo paha, ke ole o kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.

SAMUEL G. WILDER,

(WAILA) Agena.

Keena ma ka Kuai Papa o Waila Ma, kihiAlanui o Papu a me Moiw 840 tf

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

APERILA 20, 1878.

NU HOU KULOKO.

 

            KA AHA LUNA KAHIKO O MAUI. - E halawai ana keia aha ma ka Poalima elua o Mei, ma Wailuku. A keia pule ae puke aku ka olelo hoolaha mau.

 

            AOHE no he wa i koe a kikikoele loa na lawelaweia ana o ka mokuahi "KILAUEA HOU," a o ka hoomaka aku no ia o kona kakelekele ana.

 

            E kuai kudala ia aku ana ka apana aina ma Ewa iho o ka hale inu kope o Hanere, ke hiki aku ma ka la 25 o Mei ae nei, ma ke alo iho o Hale Aliiolani.

 

            HE HALE HOU. - Ke hoala hou ae nei o Kakela a me Kuke, i ko laua hale pohaku hoahu waiwai hou, mahope koke iho no o ko laua hale mua e ku nei ma ke Alanui Moi.

 

            I KE ahiahi Poalua iho nei, ua holo aku ke Kamaaliiwahine Miriam L. Cleghorn me kana kamalei Kaiulani no "Kona kai opua i ka lai," maluna o ko kakou mokuahi holo piliaina.

 

            MA Ulupalakua Maui, ua haule nui mai ka ua malaila ma ka la 9 a me 10 o keia malama, a ua hoopomaikaiia ko laila poe eia mau kuaua lokuloku oia mau la. Pela mai nei ka leta a S.K. John o Kanahena Maui.

 

            MA ke awakea Poakahi iho nei, i ku mai ai ka mokukaua Italia Colombo mai Tahiti mai. O N. Canevaro ke aliimoku, a ma ka Poalua nei ua haawiia na kukai kipu aloha mawaena o ua mokukaua la me ko ka aina nei.

 

            NA 'LII HOU. - Ua hookohuia iho nei e ka Moi, o W.L. Moehonua a me S. Kipi i mau alii no ka Hale Ahaolelo.

 

            IKE ALII. - Ma ke awakea Poaha nei, ua hele akula ke Kapena N. Canevaro o ka mokukaua Italia Colmbo me kona mau alii, i ka ike Moi maloko o ka pa Alii Iolani, a ua haawiia na kukai olelo elike me ke ano maa mau.

 

            AINA KUAI: - E kuai ia ana i keia la ka aina o ke Alii C. Kanaina o uka ae nei o Waikahalulu. Nolaila o ka poe home ole, a he mau dala hoi ko lakou e loaa ai ia mau apana aina, e hele malaila e koho ai, a malia o lilo mai, loaa kahi paa o ka oiwi.

 

            HOOKOHUIA. - Ua lono mai makou ua hookohuia o J.W. Mikasobe e ka Aha Komite wai o Waikiki waena, i luna nana e ohi i na okeni iwaena o kolaila poe, no na mea e pili ana i na pono wai oia wahi. Nolaila he mea pono ia oukou e ko Waikiki, e hooia aku i ka mana oia kanaka ma ia hana.

 

POE KEAKA: - Ma ke kakahiaka o ka Poaha iho nei, ua hiki mai ka poe Keaka i hoolaha mua ia iho nei, oia hoi ka poe Troubadours, maluna mai o ka mokuahi Kulanakauhale o Kikane. A ma ka hora 10 1/2 A.M. o ia la no, hoike ua poe la i ka lakou hana ike, ma ka hale keaha nika, aole no ka hoi o ka eleu a koe aku.

 

            HOOPOMAIKAIIA MAI. - Ma na la hope o ka pule i hala, a hiki loa mai nei i keia pule, ua mau mai no ka haule ana o na paka ua e hooma-u i ka ilihonua. Ua lono puia mai hoi, ua hiolo mahuahua iho na kuaua ma na Koolau ae nei o kakou. He hoomakali ana mai ia i na manaolana me ka hauoli iloko o kakou, mai ko kakou nohoana papaala o na malama i hala ae nei.

 

MAI kekahi makamaka o makou mai na lai mai a Ehu, i loaa mai ai ia makou ka lono, no ke nahuia ana a lele e ka pepeiao, o Kamakakoa (w) e kana kane ponoi no, ma Kapalilua, Kona Hema Hawaii. Ua ulu mai keia hana pono ole, mamuli o ka hoanoe ia o na noonoo e ka wai hoopoluluhi kino. E na makamaka, e akahele mai kakou i ka hoopoino wale ana i na wahi pauku kino. Oia nae hoi, o ka Kaomoa puaa ihola paha ia ke moku la ka pepeiao.

 

            HE MAU ANO IA PAE. - Ua loaa mai ka lono ia makou, aia ma na mokupuni o Lanai a me Kauai, aole i kaemai na mea he uwiuwi a me ke alalauwa i pae ae ma na kahakai o keia mau mokupuni o kakou ua pau nae i ka make. Ke halia e wale mai nei no ia makou, anoai o houpuupu wale ae kekahi elike me na mea maa o ke au poele me ka olelo ana, he hoailona keia mau ia pae, no kekahi ulia kaumaha e hiki mai ana. Eia ka makou malaila, he hoomalau loa makou i na kohokoho ano ole pela, a e kapae loa ia mau noonoo.

 

            KOMO LUAKINI. - Ma ka leta a kekahi makamaka, i loaa mai ai ia makou ka hoike, ua holopono na hana o ke komo luakini ma Kaanapali, Maui, a ko kakou Moiwahine i eu kino aku nei, e kaana pu i na hooikaika ana, me ko laua mau makaainana malaila. O ka nui o na dala i luluia no ke koena aie oia Ekalesia he $672, a ua pau io ko lakou pilikia. E mahaloia keia mau hooikaika ana a ka Makuahine o ka lahui.

 

NA HANAU.

            Dek. 25, 1877. Ma Moanalua Oahu, hanau o Karisimaka k, na Mr. Puahi, a me Mrs. Helelani.

            Mar. 29, 1878. Ma ia wahi hookahi no, hanau he kaikamahine, na Mr. J. Paakaula, me Mrs. Mele.

            Apr. 1, 1878. Ma ia wahi hookahi no, hanau he keikikane, na Mr. M. Kanakaole, me Mrs. Palikea.

 

Nuhou o ko na Aina e!

Kaua Nui ma Europa.

Enaena na Ahi a ke Kaua.

Owela ka Moana i na Moku Kaua o Enelani.

Aa ka Bea e Hakoko me ka Liona.

MAULIAWA KE TIGA INU KOKO.

OOLOKU NA MANA O EUROPA.

AOLE I HOPO O RUSIA

            Ua kuai aku nei ke aupuni Beritania, he 4 mau pu kuniahi nunui a Limaikaika, he 100 tona ke kaumaha o kela a me keia pu, ma ke $80,000 ke kumu kuai o ka pu hookahi, a ke kukakuka hou ia nei no ke kuai ana aku i kekahi mau mea kaua ano palanaiki iho, i kulike me na mea kaua iloko o na puali. Ua ae mai la hoi ka hui o White a me Worth, no ka hana ana i na kaa hao no na pu kuniahi a paa koke. Ke liuliu mai nei hoi kahi hoahu mea kaua ma Woolwich, i na kaa lawe koa me na lako kaua.

            Ua haawi aku nei o Enelani i ke kauoha i ka poe ka pili moku a pau ka muliwai o Temeza, e hana mai i mau moku topedo (mea hoopa-hu) hou no na aumoku kaua. Elua mau hui i hoopaa mai malalo o ka ae like, no ka hana i 8,000 mau mea hoopiho torpeda, he 1,100 paona ke kaumaha pakahi, a e hoahu ia ua mau mea make nei ma na wahi lehulehu o kahi hoahu pono kaua Roiala, ma Woolwicha, i kupono ai no ka hoouna ana aku ma na wahi hookio o loko iho a me ko waho.

            E loaa ana hoi ia Rusia he 100 mau waapa torpedo, i hana ia ma ke ano e kuai ia nei i Enelani.

            Ua lohe ia e kekahi mea kakau nupepa o Parisa, ua kono maopopo aku nei o Rusia ia Tureke e hana laua i kekahi ae like malu loa, a ma ia mea e haawi aku ai o Rusia i konakokua ia Tureke, ma ke kue aku i na puali kaua hui o Helene a me Enelani, a me ke komo ana o na aumoku Beritania iloko o ke Dadenale a o ka Bosporasa paha, e hoemi nui ia hoi ke koipoho kaua; a e hoapono pu aku hoi i ke kahua paa o na aina Tureke i koe ua panai ia mai la hoi na Rusia, ka mana alakai maluna o na loaa makahiki o ka waihona waiwai o na mana aupuni Turke.

            O ka hoopae ia ana mai o kekahi puali kaua Beritania ma ka aoao o ke kai o Mamora e pili la me Asia, he mea i noonoo ia e ke aupuni Enelani me ka malama loa. Ua kuai iho nei ia aupuni i na lako a pau, no ka hoomoe ana i ke alahao ma ka laina kau like me ke Kowa o Bosporaka.

            Ke mahuahua mai nei ka make a ka mai fiva iwaena o na koa Rukini ma Bulegaria, a maloko hoi o Konatinopela ke pahola ikaikaika aku la.

NA HOIKE LEHULEHU WALE.

            Ma ka la 24 o Mar. ua hiki ae la o Reoufa Pasha, Osemana Pasha, a me Kenela Iganetieffa ma Konatinopela, a ua komo like aku la no lakou iloko o ke kulanakauhale e halawai pu me ke Suletana. Aole i maopopo iki ma ke ano hea la i huli hou aku nei o Kenela Iganetieffa i Konatinopela.

            Penei ka hoike ana mai a kekahi lono mai Iolo mai. Ke hoolala kukui nei na Tureke ma ke pani paa i ke kulanakauhale o Mauna Aketiuma ma ka aina a ma ke kai. Ke hooweliweli mai nei hoi o Helena, e hoouna mai ana i kona mau moku no ka hoopakele ana i ka poe make i ka pololi, ina aole e haawi ana na Mana Nui i na kokua. O keia mau hana hoouluulu mai nae a Henela, he kumu ia nana e hoala koke mai i ke kaua.

            Ua hoike aku nei ka elele Auseturia imua o kona aupuni i kekahi noi e lawelawe ia me ka hoomaopopo pu mai o na Aupuni Nui, no na mea e pili ana i ka hoomaemae ana i ke ino o na kahua kaua, a me ka hoopio pu aku hoi i ka ao omamalu o ka poino, nana e hooweliweli mai nei i ke ola o Europa.

            Ua hiki ae nei na Komisina malama ola ma Ezerouma. Ua loaa ia lakou ma Tifelisa, he 20,000 mau kino make i kanu ia he elua kapuai wale no ka hohonu malalo o ka lepo. I pau lakou i ka make i ke anu, aole nae, i helelei na kino. Ke kuka nei na Komisina no ka pono o ke puhi ae ia mau heana i ke ahi, a i ole e uhi paha i ka puna maluna iho.

            Ke ku makaukau nei na kaa he 50,000 o Tureke, ma kahi hoomoana ma ke kula o Buiukedere, a he 50 hoi mau bataliona ma na laina hoopale o Konatinopela.

            E olelo ana ka nupepa o Geremania akau penei: Ma ka hoomaopopo ana i na lono e hiki mai nei, no ka halawai koke ae o ka ahaolelo, me he mea la e liuliu iki aku ana paha. O ke kaua mawaena o Rusia a me Enelani ke hoomaka ae, oole loa e manao ia i keia wa he mau kumu kupono ia no ko Enelani kulana. Eia no na puali kaua Rukini ke noho kokoke mai nei ma Konatnopela.

            Ua loaa mai kekahi lono mai Konatinopela mai ke make mau nei i kela a me keia la, he 200 o na poe popilikia oia kulanakauhale.

            Ua lono ia hoi mai Sana Peteroboro mai, ua hala aku nei o Kenela Iganetieff i Vienna, no ka mea ua loaa kekahi mau kumu anoninoni no ko Ausetutia kulana.

            Ua kue loa o Serevia no na kumu o ke kuikahi i kuahaua akea ia ae. E hookahua ana no kona mau puali kaua, ma na kulana a pau o Tureke i lilo pio mai, a e paa hoi a hiki i ka wa a ka ahaolelo e hooholo ai no ka pono o ka Serevia mau koina.

            Ua loaa mai nei ka pane hope loa ia Enelani mai Sana Peteroboro, no ka Enelani mea i ninau aku ai ina paha e waiho pau ia aku ana ke kuikahi o Sana Setefano imua o ka ahaolelo, a he kumu hana hoi i kakali loihi ia.

            Ua hoakaka ae ka nupepa Manawa o Ladana i kona manao, he mea pono i ka Emepera ponoi a me na kanaka hooponopono aupuni noeau o Rusia, e hoomakaukau e iolahonua ma ka hoililaumania ana i ke ala, no ka wa e hui ae ai o ka ahaolelo.

            O na noonoo koikoi nae ma na aloalii a pau o na Mana Nui, me he mea la e hoole ana no o Rusia; a o keia hoi ka mea nana e hookupilikii mai i ke kulana, oiai na aumoku kaua Beritania ma ke kai o Mamora i keia wa, a eia hoi ko na Rukini mau klana e hoopuni ana ia Konatinapela, aka ina hoi e hoea mai ana kekahi mau ulia e ae e hoemi ia ai na uluku ana, alaila e hoopau ia aku auanei na manao uluaoa o ke kaua.

            E olelo ana ka nupepa Agence Russe penei: Ua hoike aku nei o Rusia i na kumu hana a pau imua o na mana e ae, me ka hoike akea ana, aole loa i hana ia kekahi kuikahi malu, a e loaa hoi iloko o kela a me keia lala o ka ahaolelo ka mana piha no ke kukakuka noonoo a me ka hooholo ana, no na hana a ko Beritania Aha Kuhina, ma ke koi ana e hookau ia aku kona mana maluna o Rusia, a ua hiki loa nae ke hoomaopopo, ia he kumu wale no ia e hoala ia mai ai na hoopaapaa kohu ole, me ka hoike maopopo loa mai i na manao kekeue.

            O ko Auseturia kulana i keia wa he mea kupanaha ia. Ua hoike pili aupuni ae, ua hoole loa ia ke kuikahi o Sana Setefano; aka ua maopopo no ke kumu, aole loa e kokua aku ana o Auseturia i ka Enelani koina, no na kulana e pili ana i kona ae ia aku e hui mai iloko o ka ahaolelo. He lehulehu na mea i hoike ia ae no na ouli o ko Auseteria hooponopono aupuni ana.

            Penei hoi ka hoike ana mai a kekahi mea kakau nupepa o Vienna: Ke makaukau nei ka hookahua hou ia o ka hui ana o na aupuni emepera e kolu, no ke kue aku i ka hooponopono a Enelani. Ma keia kahua, ke hookuu pau aku nei o Rusia i kana mau koina ia Auseturia, a he manaoio ko Ruisa e holopono ana na kukakuka ana.

            E olelo ana ka nupepa Manawa o Ladana: Ua loaa mai i na aloalii lehulehu o Europa, ua maopopo loa ka hiki io mai o na ouli eehia o ke kulana o ke aupuni kekeue o keia mau la, a ina no aole e hoolei koke ana na puupuu i keia wa, aole no ia he mea e pau na manao hookahe koko.

            Ua loaa mai i ka nupepa Buro Manawa o Kikago kekahi lono teregarama mai Sana Peteroboro mai e olelo ana: O na manao o ka lahui holookoa a pau o Rusia, aole i kanamai ka piha i ka ukiuki a me ka hoino ia Enelani, aole paha e loaa kekahi kanaka manao oluolu hookahi ma loko oia aupuni. Me he mea la no hoi aole i lawa aku la ko Eenelani koi no na kumu maikai loa i waiho ia aku, aka o kona manao paha ka hoohaahaa ia Rusia, a i ole he hoonauluulu maoli no i lilo ai ka wai lana malie i mea aleale O na hoike i telegarapa mua ia mai, no kekahi hana maalea i hoea ae mawaena o Rusia a me Auseturia, ua lawe ia mai ma ke ano he mau kumu hana ka laua.

            E hoike ana ka nupepa Manawa o Ladana penei: Mamuli o ke kuikahi ke hookumu ia nei i noho-ana aupuni hou ma ka puali o Balekana, nana e hooku ia mai i ke kulana holomua o kekahi mau aupuni e ae a me ke kokua pu ia mai hoi e kekahi mana i ike ole ia mawaho mai, e lilo auanei ia i mea nana e punuku aku i ko hai mau pomaikai. E kaa loa aku auanei paha ko Bulegaria Hou mau palena, mawaho aku o na palena a ka lahui Secale i manao nui ai. A oiai hoi oia mau palena i manao nui ia, aole ia i kulike me na hoakaka ia ana maloko o ka palapala aina, a ua uwai loa ia aku la keia mau palena imua a lilo i mea hoopoino i kekahi mau lahui a na mokuaina e ae. O ka hopena maopopo loa, e noho hookahua mai ana keia Poo aupuni hou maluna o na apana aina a pau ma kela puali, a e hoemi mai hoi na wahi koena aina o Tureke a lilo i mea ole. Aole e hiki ia Europa ke kapae i keia kanalua koikoi, ina paha ua ku i ka pololei keia mau hoololi ana, a he hookaawale maoli paha mai loko aku o na ulia kukahalake o ka wa e hiki mai ana.

            Ke manao nei no hoi o Auseturia, o na kue mawena o Rusia a me Enelani, e aho no ka hoopau wale ae mamua o ka noii ana aku e imi ke kahua paa, a i ole ai e lilo i mea alai wale no, i ka wa e hui a noho kaahaolelo.

            Ua kau ia ae iloko o ke keena ahaolelo o Beritania na palapala aina i kaha maiau ia, e hoike mai ana i na aui ana o ke aupuni Tureke, i kuka ia iloko o ke kuikahi o ka noho-ana maluhia, a ke nui ka pioloke i ala mai no ia mea.

            Ai ae hoi ke hele mai nei ma ke ala, kekahi heluna nui o na alii moku Rukini, e hele mai ana a hui pu ae me na puali kaua Rukini ma na Kowa. Ke puahi la na lawelawe kaua a na Rukini ma na awa ku moku o ke kai Baletika, ma ka hoouna ana aku i mea hoopahupahu, a me na lako no na aumoku ma ke Dadenela.

 

NA MAKE.

Feb. 27, 1878. Ma Waipio, Hamakua, Hawaii, make iho o P. Kaihelelemoku k, iloko o ke 50 o kona mau makahiki.

            Mar. 27, 1878. Ma Paepaku, Hilo, Hawaii, make iho la o Kawaha k.

            Apr. 6, 1878. Ma kela wahi no, make o Kanihoikeaki k, he lolo kona mai i make ai.

 

NA MARE.

            Apr. 6, 1878. Ma Kohala, Akau, Hawaii, ua mare ia o C.K. Pa, o Puna me Miss. Julia, o ke kula kaikamahine, na Rev. E. Bond laua i mare.

            Ma ia wahi no ua mare ia o Williams me Miss Maria Keliiaea, na Rev. S.C. Luhiau laua i mare.