Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 17, 27 April 1878 — Page 3

Page PDF (1.86 MB)

This text was transcribed by:  Michael
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

EIA HOU NO,

'NA WAIWAI HOU LOA!'

 

Ma kela a me keia ku ana mai nei o na Moku mai na Aina E mai, a ina aku no a hoea hou mai, a kamumu i ke awa o Kou nei!

 

NA TABU HAO A ME NA BAKEKE HAO!

 

O na ano he nui loa a lehulehu wale!

 

Na Pa-palai a me na Ipu-ti aole i kaemai,

            Na Aila Pena a me na Pena o na ano he lehulehu wale,

                        Na Vaniki e hoohinuhinu a hoolilehle ai i na koa a me na pono hoonani

                                    Hale i hele ai kela a anapa me he aoiani kilohi la,

                                                Na Hulu Baraki o na kaina a pau,

 

KA AILA MAHU AA NANI A MAIKAI LOA O KEIA AU NU HOU!  NU HOU!!

 

            No na Ipukukui Mahu mai Bosetona mai nei.

 

Na Kaula o na Ano a pau,

 

                                    (me he mea la aole paha ano kaula i koe aku i na aina e.)

 

                                    Na Kamaa Hao me Kui Kakia,

 

                                                                                    (no na Kapuai Lio.)

 

NA PALAU!  NA PALAU E!!

 

Eia no hoi ia makou na Palau Kila Kaulana! wawahi Eka o Parisa, nana e eku haulani aku na apaa lepo, o na aina i hele a konea ka lepo.

He nui no ia makou na Palau Moline me na Palau Kila Lio Kaukahi!

Na Palau Hao Mama mai ka $6.00 a hiki i ka $22.50 o ka mea hookahi!

Na Halo, na mea waele nahelehele.  Na Ho Lio, maikai a paa loa.

            Na Kaa Huila Barela, ikaika a hemohemo ole;

                        Na Kua Bipi, na Lei Miula a me Lio,

                                    Na Kauiahao Bipi, na kaulahao huki mua a peki hope,

                                                Na Laau Kaa kaukahi a kau lua.

 

Na Ho Mahiai o Beritania a me ko Amerika!

 

O NA ANO HE LEHULEHU WALE!!

 

Na Koi Kipikua, na Kipikua a me na OO,

                        Na Kopala o kela me keia ano,

                                                Na O-manamana, he huma lehulehu,

                                                                        Na Kope Opala Kila, Hao, a me Laau, paa loa.

 

NA PAHI OI WINI OKI KO A ME OKI LAIKI,

NA MEA PAAHANA A KA POE KUKULU HALE HE NUI WALE,

 

Na Iho Kaa a me na Hao e Holuholu ai o na ano kaa a pau.  Na lako hale he nui loa, a me kekahi mau waiwai e helu aku a e manaka!

 

O keia maa waiwai a pau i hoike ia ae la, eia ke ahu lala kukui mai nei, ua hele ia la a ku ka paila,

a e hoopaki aku ana makou i ke kuai ana ma na kumukuai e waiolu like ai mawaena

o makou a me ka poe mea dala.  Nolaila, e na makamaka, mai kikaha

loa ma ke alanui, aka he pono ke kipa hale a ninau, i ike

i na mea e hooko ia ai ko oukou makemake.

 

Ke manaolana nei no hoi makou e ku mai ana ka moku "MYSTIC BELL," me na waiwai hou, a

hui mai me keia e ku nei ka paila, hewa i ka wai.

 

                                                                                                                        DILLINGHAM & CO.,

            (@56 tf)                                                                                                                                  (DILINAHAMA MA.)

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka waiwai o Aiawale k, Pihi k. a me Kahoike k, no Honokohau, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a kapahi w, e noi ana e hooholo ia ka waiwai o Alawale k, Pihi k, a me Kahoike k, no Hokokohaa, Maui, H P A i make, i na hooilina.

            Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Peakolu, oia ka la 1 o Mei, 1878, ma ka hora 11 a @ ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohola no ka hoolohe ana i au nonoi la, a me na mea kue ke hoike ia.

                                                                                                                        ABR. FORNANDER,

                                                                                                            L K Kaapuni Ap @, H P A.

            Lahaina, Maraki 2@, 1878.                                                                834 St

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Napeahi k, no Honokohau, Maui, i make.

            Ua heluheluia a na waihola ka palapala noi a Lahapa w, a me Kainaina k, na Lunahooponopono o ka Waiwai o Napeahi k, no Honokohau, Maui, H P A, i make e noi ana e hoaponoia ko laua Moo-Waiwai, a e hookuu ia laua mai ka oihana, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina.

            No laila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, I ka Poakolu, oia ka la 1 o Mei, 1878, ma ka hora 10 a m, ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohola no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia.

                                                                                                                        ABR. FORNANDER,

                                                                                                            L K Kaapuni, Apana Elua, H P A.

            Lahaina, Maraki 2@, 1878.                                                                834 St

 

NUHOU!  NUHOU

 

UA HOOKOHU pono mai na mea nona na inoa malalo, i mau agena @aro no ka Hui Hana Kaa Cortland, o Cort@d Nu loka.  @ no hoi ma ko makou nei Keena, he papa kuhikuhi maopopo o na kaa ukana, na kaa holoholo ka l@a a pela aku, i hiki ke wae a ka makemake, a he haahaa loa no h@i ku kumukuai, a ua mahalo noiia kela mau ano kaa a pau no ka mik@, ka nani a me ka paa maoli no o ka hanaia ana.  He agena no hoi ke ua Hui nei ma Canada, ma Wa@ H@a Hou a ma kekahi mau ai@a e @e no hoi kahi, i @aw@ @iia aku ai ua mau kaa nei ma ke ano waiwai ka@ep@.

            E hiki no ia oukou e na makamaka ke hele mai ma ko makou halekuai, e ike i na papa kuhikuhi a me ka makou mau kumukuai no ua mau kaa nei, e waiho mai i na kauoha ia makou me ka hoomakau@i@ p@ hoi i ka oukou mau ok@i, a iloko o na mahina ekolu wale no mai ka la aka e loaa mai ai o ka oukou mau ka@o@, e loaa @ ua mau ano kaa nani @a ia oukou.

                                                                                                                        DILINAHAMA Ma.

            Helu 9@ @ 97, Alan@i Moi, Honolulu, Oahu.                                                         @ tf

 

OLELO HOOLAHA.

 

OWAU e ka mea nona ka inoa mahalo nei, ke papa loa aku nei au i na ano kanaka a pau, aole e komohewa maluna e kuu mau apana aina kuleana, e waiho @a ma Honouliuli mokupuni o Oahu, nona na inoa, o Mooiki a me Aihonu.  O ka mea kue i keia hoolaha, e hoopil@a no ma ke kanawai.  O na holoholona a pau o kela me keia ano, e h@ka@a @e hookahi dala no k@ poe, ke hop@ia maluna oia mau a@ kule@a,

                                                                                                                        KA'ULAHEA (@).

            Honouliuli, Mar. @2, 1878.                                                                                        @

 

@IA KA NANI LA!

 

Ma ka Halekuai ma Honopue@,

 

HEAHA WAHI A KAHI!

 

Eia ma papa@ Waiokila wahi@ a me ko na kane, a me kekahi ma@ a@ papa@ e a@ @ nui wale ano hou.  Na huimaka @ kpa@e @a@ @a, na ha@aka @, @ @ aka@, @a haloaka @a me na huimaka @ p@a @i @i a p@a @.  Na kihei huluh@ @i@i ano @ loa.  Na waiwai @ ke@a a @ keia ano, @e @ai wa@ @ @ e@i loa ko kumukuai.  E h@ nui mai i ike p@e.                     @KI@ Ma.

            Honopueo, Kohala, Hawaii, Apr. 18, 1878.                                                                                       @ @.

 

KE HOOLAHAIA AKU NEI mai keia la aku au weheia ka pili o Mr. H. J. AGNEW me ka Hui o DILINAHAMA ma, aole hoi he mana iaia no ke kakau ana I ka inoa o ka Hui, a me ka lawelawe ana i kekahi hana e ae o au Hui nei.

            Honolulu, Maraki 20, 1878.

                                                                                                                        R. F. DILLINGHAM,

                                                                                                                        S. N. CASTLE,

na Kahu Waiwai no C. E. Castle a me kona mau keiki @o ole elua,- Ma o W. R. Castle Kona loio.                        851 tf.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E IKE AUANEI na kanaka a pau ke nana mai, oiai au hookohu ia mai ka mea nona ka inoa maialo nei e ka Aha Kiekie ma ka la 10 o Aperila, M. H. 1878, i Luna Hooponopono no ka Waiwai o KAALEHU (k) o Waimanalo i make aku nei.  Nolaila ke hai ia aku nei ka lohe, ua kapu loa ke@a a me keia mea e pili ana i ka waiwai i hai ia ae @a maluna, mai na waiwai lewa a ka waiwai paa; a o ka poe e kue ana i keia, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai.

                                                                                                                        RAHELA,

                                                                                                                        Luna Hooponopono o ka Waiwai o Kaalehu

Waimanalo, Koolaupoko, Aperila 10, 1878                                                                                                    834-4t@

 

S.B. DOLE,

 

HE LOIO A HE KOKUA @o ma KANAKA ma ke Kanawai.  E hiki no iaia ke lawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na A@ahookolokolo a pau o keia Aupuni.

            Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likikini.

            Honolulu, Oahu, Januari 19, 1878.                                                                                                     @ @

 

E. O. HALL & SON.

 

(E. O. HOLO MA.)

 

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,

                        Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

            846      Kihi o Alanui Papu me Moi.                                                                                                   1y

 

CECIL BROWN.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

 

A HE AGENA no ka Hooialo ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.

            He@ @ Alanui Kaahuman@.                                                            Honolulu, H. P. A.     2y

 

J. L. HANCHETTE,

 

MEA HANA PIANO.

 

Ma ka Halekuai Bake o H. M. Wi@i e waiho ai i na kauoha pili ma ia hana.

Honolulu, Jan. 31, 1878.                                                                                 @44 tf

 

WM. O. SMITH,

 

LOIO.

 

WAILUKU, MAUI.

 

Ua waiho oia i na Oihana Aupuni a pau u ua makaukau e lawelawe i ka Oihana

Loio me ke kuokoa     [840 6m]

 

OLELO HOOLAHA.

 

AHA Kiekie o ka Hawaii Pae Aina.  Oahu, no. Kau o Aperila, A D 1878.  Ho@ k. ka mea hoopii no ke Oki Mare kue ia Kaunuohua w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i e@ia mal@a @ ke O@i Ma@e, a@ @a kaw@a@a, o ka @  @ e @ki ana mai ka @eri@a @3 aku, e ho@ka@ia ma ka m@ @ ka A@a, ma@ o ka @ o Kapua i ek@, ma ke kum@ o ka @aa@ ma a@ makahiki ek@ o Ka@ i @ia, e @ i mea p@a mahope o ma @ ka@a e@ mai ka la i ho@p@kaia ai ke@a @, @h@, ke @ka e @ke me ma o@ @ nei, ke @ nae i ike ia ke k@ kap@ e @ ai, a e @k@ ka mea hoop@a i ke k@. @ia @a dala iwaka@a kum@.  A @a ka@a ka mea @, @ @la@a i ke k@pe i @ ia o keia @e@ ka@, ma ka Hawaii@a O@ a me ke K@k@, i kela me keia o na @e@ @ ; o ka hoolaha @ @ @k@ @ ka malama hookahi mai ka la Aku i ho@p@ka@a a@ keia @ ka@; i @ e @ ai i na mea a pau i p@, ke @ mai @ o ma malama e@, @ @ k@ ko lakou e h@k@ @ia ka ai @ @ hoo@e@ a E@ i mea p@-Na ka Aha.                     J@O. E. BARNARD, Kakauolelo.

                        Ha@a@a i keia la 6 o Aperila A D 1878.

 

            Honolulu, @: Ke hoike aku nei au me ka o@, o na @lelo a pau ma@ ae, oia no ka hope o@ a po@oi@i o ka olelo h@ o a @uhia malama ae, a e waiho nei ma ke Ke@ o ke Kaka@ o ka A@a Kiekie.

            Hoi@ e ko'u @a a me k@ @ o ka A@a Kiekie !a Ho@, i keia la 8 o Aperila A D 1878.

                                                                                                                                                JNO. E. BARNARD.

            @ @                                                                                                    Kakam@ o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Oahu, @. Ka@ o Aperila A D 1878.  Ho@a k. ka mea hoopii na ke Oki Ma@e, k@ ia Ka@hua w. ka mea i hoop@iia.  Ho@p@ Oki Ma@e.

            Ma ka palapala hoopii i o@ia maluna no ke Oki Mare, an@ @a ka@ ia ma ka moolelo o ka Aha, mam@ o ka a@o o Ho@a k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele maa a haahe@e loa o Ka@ohua w. @o@e@o@a, e @o i m@ p@a mahope o na malama e@o mai ka la i hoopu@aia ai keia olelo hoo@olo, ke hanaia e like me ka olelo maloko nei, ke @e nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua ka@ala ka mea hoop@i, e hoolaha i ke kope i hoo@aioia o keia oleloa kanoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na he@ma e@o; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la ak@ i hoopukai@ ai keia olelo ka@oha; I mea e hiki ai i @a me@ a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hoo@olo a lilo i mea paa.-Na ka Aha.

                                                                                                                                                JNO. E. BARNARD,

                                                                                                                                                            Kaka@olelo,

                        Hanaia @ keia la @ o Aperila A D 1878.

            Honolulu, @:  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pa@ maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna @e, a e maiho nei ma ke Ke@ua o ke @aka@olelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 10 o Aperila A D 1878.

                                                                                                                                                JNO. E. BARNARD.

            @54 6t                                                                                                                        Kaka@olelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Oahu, @s. Ka@ o Aperila, A D 1878.  Kailikole k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, k@e ia Kahuhuki w. ka mea i hoopiiia.  Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha@a, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Ka@likole k. no ke kumu o ka moekolohe o Kahuhuki w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, e ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kanohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope I hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.-Na ka Aha.

                                                                                                                        J@O. E. BARNARD, Kakauolelo.

                        Hanaia i keia la 6 o Aperila, A D 1878.                                                                                  @54 6t*

            Honolulu, @:  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Ka@auolelo o ka Aha Kiekie.

*          Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, I keia la 8 o Aperila, 1878. JNO. E. BARNARD,

                                                                                                                                    Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Oahu, @.  Kan o Aperila A D 1878.  Haa@ou w. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kaili k. ka mea i hoopiiia.  Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauoha@a, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haa@ou w. no ke kumu o ka mai i ike ia he lepera o Kaili, I hiki ole ke hoola ia, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, e ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kaouhaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope I hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.-Na ka Aha.

                                                                                                                        J@O. E. BARNARD, Kakauolelo.

                        Hanaia i keia la 11 o Aperila, A D 1878.

            Honolulu, @:  Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, I keia la 11 o Aperila, A D 1878.

                                                                                                                                                JNO. E. BARNARD.

            854 6t                                                                                                              Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Oahu, @.  Kau o Aperila A D 1878.  Haawiwaiwai k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Waikane w. ka mea i hoopiiia.  Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haawiwaiwai k. no ke kumu o ka moekolohe o Waikane w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kaouhaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope I hooiaioia o keia ole kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la'ku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, iua he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.-Na ka Aha,                      A. ROSA, Hope Kakauolelo.

            Hanaia i keia la @ o Aperila, 1878.

            Honolulu, @:  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A D 1878.                                                     A. ROSA,

            864 6t*                                                                                                                        Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina.  Oahu, @.  Kau o Aperila A D 1878.  Halelaau w, ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kamaunu k, ka mea i hoopiiia, hoopii oki mara.  Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ua kauohaia o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha mamuli o ka aoao o Halelaau w, no kk kumu o ka moekolohe o Kamaunu k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hana a e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.  A ua kaouhaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope I hooiaioia o keia ole kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

                                                Na ka Aha:                                                                              A. ROSA, Hope Kakauolelo.

                        Hanaia i keia la @ o Aperila, 1878.

            Honolulu, @:  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A. D. 1878.                                                    A. ROSA,

                        854 6t*                                                                                                            Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO!

 

He wahi noho oluolu kokoke i ke kaona.

 

MA KA MANA O KE KAUOHA I HOO pukaia e ka Hon. C. C. Harris, ka Lunakanawai Kiekie o ke Aupuni, e kuai aku ana ka mea nona ka inoa malalo nei, ma ka hora 1@ awakea o ka Poaha, Mei @, A. D. 1878, ma ke alo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, i ke kuleana a pau a me ka pomaikai a pau o @ MIKALEMI i make aku nei, iloko o ke@a pahale e waiho nei ma Alanui Alakea, Honolulu, i noho ia iho nei e Capt. W. Babeock, a penei na pale@a:

            E hoomaka ana ma ke kihi Komohana Hema o ko Mrs. Townsends wahi ma Alanui Alakea, alaila he@ 37@ @ @ 127 kapuai ma la alanui ma ka aoao akau, alaila, ak. 49@ @ ko@, 84 kap. e moe ana ma ko Lanai wahi a ma ka pa lepo @ alaila, ak. 4@ hik. @ kap. e moe ana ma ko William Wa@u a me ka pa; alaila hem 47@ hik. 72 kap. e moe ana ma ko Mrs. Townsends a me ka pa a I kahi i hoomaka ai.  Maloko olaila, 279 2 10 anana.

            Ma keia  pahale i hoikeia ae @a maluna, he hookahi hale laau nui e ku nei, he elua hale iluna a ilalo, a me na hale liilii e ae a pau; aia no hoi ma k@ aoao makai o ka pa, he hookahi hale noho elua @mi; a o ka huina o ka pa a pau, he wahi noho oluolu.

            He dal@ kuike, a i ka mea no e lilo ai keia pa na lilo o ka hana ana i ka palapala kuai.                     W. L. WILCOX,

                                                                                                                        Lunahooponopono o ka Waiwai o @ Mika@emi.

            Honolulu, Mar. 1@, 1878.                                                                                                                              851 6t@

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

 

O KA

 

MOKUAHI HAWAII

 

LIKELIKE!

 

KAPENA, : : : : SHEPHERD.

 

Poalua, Aper 30, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………………………Kawaihae

Poalima Mei 3, hora 5 pa@……………………………………………………………………………………………Mawi@w@

Poakahi Mei 6, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………………Kaapeni @a Hawaii

Poalua, Mei 14, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………..………Ka@

Poalua, Mei 21, hora 5 pa@……………………………………………………………………………………………………H@

Poalua, Mei 2@, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………………..Ka@

Poakolu Iune @, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………Kaapuni @ K@

Poakahi Iune 10, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………….…Kaapuni @a Hawaii

Poalua, Iune 15, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………………..Ka@

Poalua, Iune 25, hora 5 pa@…………………………………………………………………………………………………Kawaihae

 

AOLE A@ NO NA UKU OHUA!

 

Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.

            Aole keen @ hope e lilo, a@a wale a@ a kaa m@ mai ka @ku @.  Aole e @ ka @ no na pa@ki, aka@a a p@e@ pa@a, k@ @e e kak@a ka lo@ ana mai.  E @ ka @k@ @k@a i ka wa @ @a ak@ ai.

                                                                                                                                                            SAMUEL G. WILDER,

                                                                                                                                                                        (WAILA) Agena.

            Keena ma ka                                                                                                   K@ P@pa @ Waila @a, @ @

P@p@ a @ @                                                                                                                                                            @ tf

 

Kuokoa me ke Au Okoa

 

I HUIIA.

 

No ka Makahiki, $2.               Eono Mahina, $1.

 

Dala Kuike ka Rula.

 

APERILA 27, 1878.  

 

NU HOU KULOKO.

 

E weheia ana ka Ahaolelo i keia Poalua ae.

 

            LA 11 o Iune: - E hoomanao hou ia ana ka la 11 o Iune, oia hoi ka La o Kamehameha ha ka @ai Aupuni, ma Kapiolani Pa.  Ua like no na hana lealea o keia ae, me ko kela i hala aku nei.

 

            PANEE HOU: - Ka moolelo o ka Aha Euanelio Hawaii Akau, no ka piha loa, a keia pule ae puka aku.  O ko Oahu no hoi kahi i kaua iki ia iho la a keia pule ae.

 

            I KA PO Poakahi nei i ku mai ka mokuahi Zealandia mai Kapalakiko mai, a hala loa aku la i na panalaau ma ka Hema i ka Poalua nei.

 

            HOLOHOLONA HANAU KUPANAHA. - Aia ma ka la 10 o keia mahina, ua hanau ia ma Naupaka, Honaula, Maui, he ilio, he popoki nae ke keiki.

 

            MAWAENA o na ohua kamaaina i huli hoi mai nei mai Kapalakiko maluna o ke Zealandia, Kanela W. F. Allen a me kana wahine.

 

            HOI MAI. - Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Likelike mai na awa mai o kakou ma na makupuni hikina ae nei, ua huli hoi pu mai la ko kakou Moiwahine, me ka oluolu maikai o kona ola kino.

 

            MA ka Poaono i hala au hoolewaia ke kino o Mr. Hollister makua e ka Hui malu, ma ke ano oia no kekahi lala oia Hui.  Ua noho loihi oia ma Hawaii, no na Makahiki he nui a au hookamaaina loa ia oia, a ua hookuu maila ia i keia ola ana, i ka piha ana o na makahiki kanikoo he 81.

 

            AIA ke keena halawai hou o na Hui Hoolewaiona o keia kulanakauhale maloko o ka hale o Austin ma ke Alanui Moi, a au lono mai makou, ke holomua nei na hooikaika ana a ia mau Hui, a pela ka manaolana iloko o makou e mau aku ka holomua.

 

            PAU KAHI HANA. - Ma ka auinala o ka Poakolu iho nei, ua ike aku makou, i na poo kamana nana i hana iho nei oloko o ka Banako hou, e hoihoi ana i ka lakou mau mea hana, a koe iho o ka poe kapalapala pena.  I ka nana aku i na wahi a pau o keia hale, ua ku i ka hanohano.

 

            MAU APANA AINA KUAI: - E kuai ia ana ma ka hora 12 awakea, he 3 apana aina ma Kulao@hua i keia la, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.  E hoomaka ana ke koho o ke kumukuai mai ke $50. a pii aku.  Nolaila, e hele ae e na poe nele pahale, a malia hoi ua loaa no na ala e kipapa iho ai paa ka mawae.

 

            HOLO KA HANA: - O ka aina akaakai makai ae o ka uapo o Nuhelewai, ma Kapalama, ke ala ia la e na pake na e ka akaakai a ahu wale ae la na mole i ka la, a i ka hao ana o ke ahi, pau a koe ka lepo.  O ka wai hoi keia, pau loa iho la iloko o ka auwai i eli ia mai uka aku a hiki i kai, A he aina maikai i ke kanu aha i na mea kanu, ke nana aku.  Ma ia mea, ke lana nei ko makou manao e haia ia ana no lakou e na pomaikai.

 

            PUOLO HOOMANAMANA. - Aia ma ka la 12, e keia mahina, ia'u i hele ai i ka lawaia, ike aku la au i keia puolo e olokaa ia mai ana e ke kai, ia manawa awiwi aku la au.  @a hiki ana aku o'u i nana iho ko'u hana he puolo hoomanamana.  Eia na mea a'u i ike he ko honuaula a ma ka awa lau o ka puolo o waho, he ulapalani, o kona kaula i hoopaa ia ai, he akaakai; nolaila auhea oukou e u'o hoa kupa Hawaii, mai hana i na hana a ka epa a naaupo e like me keia.

 

            UA hoohui ia ma ka berita o ka mare, i ka la 23 o Aperila iho nei ke  Kama Alii Theresa Owana Kaohelelani Kuailanimamao Rives, ia Alexander J. Cartwright opio, ke keiki hope a Mr. a me Mrs. A. J. Kakalaika, kekahi o na haole kamaaina o ko kakou kaona alii nei.  Na Rev. S. C. Damon laua i mare.  Aia no laua ma Elani Hale kahi i hooluana ai i keia mau la, ka home ae kai o na makua aloha o ka wahine

K.

 

            HALAWAI MAKAAINANA. - Ma ka Luakini o Kaumakapili, ma ka hora 6 1-2 o keia po Poaono, nolaila, ke kono ia aku nei oukou a pau e na haku makaainana, e hele ae ma ia halawai, e hui pu me makou, na Lunamakaainana a oukou i koho iho nei, oia i ke kokoke loa mai nei ka manawa, o ka wa pono keia.  E hoolohe i keia leo mai hoopoina a palaka.

                                    D. MALO,                                                                              JAMES KEAU,

                                    S. PANIANI,                                                                          J. W. MOANAULI.

 

            HE IKE MOKUKAUA: - Ma ke awakea o ka Poalua iho nei, ua holo aku ka Moi iluna o ka moku kaua Italia, ma ke ano ike aku i ka mokukaua o ke Aupuni Italia, a ua hookipa maikai ia mai ke Alii ka Moi.  I Kona huli hoi ana mai, au haawi mai ka mokukaua i ke aloha ma ke kipu ana.  A ma ke ahiahi Poakolu ae au haalele mai la au moku ala i na kai o Hawaii nei.

 

            KAPENA Hou o Hoku Ao: - Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Zealandia, ma ka Poakahi aku nei, ua kau mai maluna ona ke Kapena hou o ka moku Hoku Ao, oia hoi o Capt. Isaiah Bray.  He kanaka opiopio wale no, aohe i u iho.  A ke lana nei ko makou manao e haia ana kana alakai ana i ka Nunu lawe lau oliva o ke ola o na aina peganu, e ka pomaikai.

 

Nuhou o ko na Aina e !

 

Kaua Nui ma Europa.

 

            Ua olelo ae hoi ko Beritania Kuhina Kaua, penei:  O ka Enelani mau hoomakaukau kaua ana ma ka aina @ ma ke kai, ua ikaika kupono ia no ka hoopale ana i na koina a pau e kau ia mai ana maluna o lakou.  O ka Enelani wale no e makemake nei, o ke alai ole ia mai o na l@una ana aku maloko o ke Kai Eleele a me ke Dadenale, a ke holopono ole ma kekahi ano oluolu, alaila, e aho paha ma ka ikaika.

            Ua pane ae hoi ko Geremania Kuhina, penei: O Geremania wale no ka "Mana Uwao" mawaena o keia ooloku ana ; a ina e noho ana ka Aha Kukakuka o na Mana, alaila, e kuupau aku ana o Geremania i kona mana piha, i mea e hoopaleia aku ai na manao kekeue hookahe koko.

            O ke Kuhina Turke hoi, ua neo oia i ke kahua paa ole.  Ua hoohaahaaia kona aupuni, a ke kau wale aku nei no kona wahi ea no ka hopena o na hana a ka A@aolelo.

            Aole i kanamai na liuliu kaua o na aupuni o Rusia a me Beritania, a ke hooun@ nei kela a me keia i na kauoha, no ke kuai ana i na pu a me na pono kaua e ae i Amerika, kahi o na mea kaua ano hou, a i oi akau hoi o ka maikai o keia au holomua o ka honua.

            Ua ku ae nei na puali koa Rukini o Bulegaria, Roumania a me ka hema komohana o Rusia, maluna o na kulana maikai loa i keia wa ; oiai o Piteseti iloko o Roumania, e hoomalu aku ana i na alahele ma ka aoao hema o na mauna Capatiana.  Ua hanaia na olole aelike e ke aupuni Rukini, me ka poe nana e hoolako mai i na pono, no ka hoouna ana mai ma kela mau kikowaena.

            O na puali i hoounaia ma keia mau wahi, he poe kiai hele mua lakou, e hoomakaukau e no ka hookipa ana aku i na puali kaua nui e hoea aku ana mahope.

            Ua loaa aku ia Layard, ka Elele Beritania e noho ana ma Konatinopela, kekahi hoike mai a Reade aku, ke Kanikela Beritania ma Rusetaka, e oleio ana, au komo aku la na koa Rukini maloko o kona wahi, a lawe aku la i kana mau buke oihana a me kana mau pepa pili aupuni, me ke kuihe ole iho no ka hoomalu ana a ka hea Beritania e welo ana ma ka pahu hae ia wa, maluna ae o kona hale noho.

            Ua ninau aku ke Suletana, i ke Duke Nui Nikola; penei : I ka wa hea @a na puali kaua Rukini e hookaawaleia aku ai mai ko lakou hookahua paa ana, mai na laina aku o ka aoao Tureke o ka aina?  Ua paneia aku la kana ninau e ke Duke Nickols, "Aia i ka wa a na aumoku kaua Beritania e haalele iho ai i ke Kai o Mamora, a ina aole, e noho no makou me ka neeu ole ae."

            Ua kauohaia aku nei na nupepa Tureke a pau, e hooki iho hoi i ko lakou kipehi wale ana i na hoino maluna o Enelani.

            Ua maopopo ka manao haalele o Geremania i kona kulana ano kupilikii o na wa i aui ae nei.  Ke manao nei ke Keiki Alii Bisimaka, e hoohana i kona mana a pau ma ka aoao e loaa mai ai ka noho'na maluhia, a me he mea la e hoala hou ia ana ka Ahaolelo, ma ke kukakuka ana maluna o kekahi kahua hou.

            O na pa kaua a na Tureke i hoomakaukau mua ai e hana ma Sekemedeka me Sekosa, aole nae i pau loa i ka paa, ke hoalaia ae nei hoi e na Rukini a paa pono loa.  Ke hoomaka hou ae nei hoi ke Keena Oihana Kaua o Turkke, e kuai i na lako kaua.

            Ua loaa mai ka lono oiaio, ua haawiia'ku ka mana i ke Keiki Alii Gehika o Roumania, e hele a hoike aku imua o ke Keiki Alii Rukini Gotekakofa, e aho no ke aupuni o Roumania, e hoomanawanu aku iloko o na pilikia a hiki i kona hehikuia ana mai a palaha pu ilalo, mamua ae o kona ae ana'ku e ku olohelohe wale ana me na lako kaua ole.  Ua hoike pu aku la no hoi ke Keiki Alii Kale ia mea hookahi imua o ke Kanikela Rukini.

            O na lono hou mai Konatinopela mai, he wahi ano hoopaee ko na Tureke, no na mea e pili i ka nee ana o ko Rusia mau puali kaua.  Ua haawi aku nei o Rusia i kona mau kokua no na Roumania e noho ana ma Widina, Nikopoli a me Rahova, a ke paa ia nei ka muliwai Danube e na Rukini mai kona nuku a halakau loa aku i na palena o Serevia.

            E olele ana ka nupepa Journal o Sana Peteroboro penei; Ke koi mai nei o Rusia, o na pomaikai a pau i loaa mai i na Kristiano, aole e hoomalu ia malalo o na ae like hoomeamea wale no, aka maluna o na ae like i hooia paa ia.

            Ua pane kikaho ae o Kauna Coreti, ke Kuhina Italia no ko na aina e, no na mea e pili ana i ka ninau o ka hikina, me ke olelo ana, au kaawale loa o Italia mai na hana a pau, koe wale na mea hoohuikau mai i na kuikahi i hana ia, a i hookahua ia iloko o na kanawai lahui o Europa.

            Ua manaoio ia aole loa i apono iki o Beratano, ke Kuhina Nui o Roumania, no na hopena i loaa aku iaia no ka huakai i hele aku nei i Berelina.  Ua hoole o Geremania i ka lawelawe ana i ka hana hookoikoi wale aku ia Rusia, no ka unuhi ia ana mai o kana koina no Besarabia.  Ua kauoha ke aupuni o Roumania i ua o Beratino, e waiho aku i kona hana imua ponoi o ka Emepera, a e hoomanawanui aku hoi i ke noi haahaa e ae mai i na kumuhana ma na hooponpono waipahe wale no.

            Ma na telegarapa mai ka mea kakau nupepa mai o Sana Peteroboro e olelo ana penei: Ke hoomaka ia nei na kukakuka mawaena o Enelani a me Rusia, ma na mea e loaa ai ka oluolu like o na aupuni elua, a e akokuu iki mai ai hoi ko laua mau kulana kukahaoa o keia wa ; ina he mea e hoopau ia ai na ooloku, alaila e haalele mai no na aumoku Beritania i ka hoolaalaau ana ma ke Kowa o Dadenale, e pau hoi ka anee kahua ana o na keiki Rukini maloko o S@ Setefano.

            Aole nae i maopopo ko na Rukini haalele iho ia Bulageria, a hiki i ka wa e pau pono loa ai na hokeke no ia o@ana aina i ka hoililaumania ia, ke kulike nae me ko na Rukini makemake.

            E hoike ana kekahi mea kakau o ka nupepa Manu@a o Ladana penei : Ma ka hele makaikai ana aku ma wahi kapili moku o Potamauta, aole he kahua holomua o na hoomakaukau ana malaila, e like la hoi me na loao i pahola mua mai, aohe mau moku lawe koa aole hoi he eleu iki o na hana, a he ano ulolohi loa ia e nei, a o na hooleo nui ana i na la i hala ae no ke kaua, he ano kukahaoa wale iho no paha keia.

            Ma ka nana ana i ke kulana hooweliweli o Europa, i keia wa, ina hoi e hui io ae ana o Enelani me Auseruria, e kue mai ia Rusia, a o Geremania hoi a me Italia, ke hihia pu mai ma ka umiumi, e kokua aku laua mamuli o Rusia, e kue aku i kela mau aupuni, he mea pono ke nana aku i ke kulana o na puali kaua aina a me na aumoku ma ka moana, a me ka huina nui o ka lahui o keia mau aupuni pakahi, a oia keia malalo iho nei :

            KO BERITANIA. - Na koa hele wawae, he 61,037 ; na koa kaua lio, he 13,371 ; na koa pukaa, he 17,856 ; a o na poe eneginia, he 4,007 ; o ko Enelani mau koa hoi ma Inia, he 62,652, oia na koa hele wawae ; na koa pualu kumau, he 174,241 ; na koa pukaa, he 32,393 ; a he 141,848 na koa lio holo mama, na eneginia a me na koa pualu raifela, ke huipuia.  He 139,331 na koa kuikawa ; he 14,830 na koa lio hulumanu (yeomana) ; na koa uku hoomau a me na puali i hookaokoaia, he 36,000, a o ka hapalua o ia heluna, ua hiki ke lawelawe i ka hana ; ka huina pau o kona mana kaua, he 617,566 na koa.  He 31,628,338, ka lahui holookoa o Beritania.

            KO RUSIA. - He 694,511 na koa hele wawae ; he 49,183 koa kaualio ; he 48,773 na koa pukaa ; he 16,203 na poe eneginia ; ka huina pau o kona mana kaua he 808,670 na koa  He 78,281,447 ka lahui holookoa o Rusia.

            KO AUSETURIA. - He 571,092 na koa hele wawae; he 58,794 na koa kaualio ; he 62,774 pukaa ; he 45,134 na poe eneginia, ka huina pau o kona mana kaua, he 737,794 na koa.  He @3,904,306 ka lahui holookoa.

            KO GEREMANIA. - He 946,778 na koa hele wawae ; he 111,763 na koa kaua lio ; he 90,532 na koa pukaa ; he 79,240 na poe eneginia ; he 1,228,313 ka huina pau o kona mana kaua, He 42,727,360 ka huina nui o ka lahui holookoa.

            KO ITALIA. - Na koa h@lewawae 339,297 ; na koa kaualio 25,769 ; na koa pukaa 35,364 ; na poe eneginia 30,272 ; huina pau o kona mana kauu 430,702 ka lahui holokoa o Italia he 26,801,154.  ma ka nana ana i na puali kaua o na aupuni i hoike ia ae nei, ua ike ia ka uuku o ko Enelani mau wahi koa, a ma ka hookuku ana ae, me he la, ua palaha pu ia o hookahi koa Pelekane e umi koa Rukini, a me na koa o Geremania.  Ke hui ia ko Enelani me ko Auseturia, au hiki loa ia Rusia a me Geremania iloko o ka wa pokole, ke kukulu aku ma ke kahua kaua i na koa he 1,000,000. Ina e hoopuipui hou ae ana o Enelani iaia iho, ma o kona mau koa pualu holookoa la, he 300,000 wale no ke kiekie loa.

            Ua hiki paha i ko Enelani mau panalaau ma Auseteralia a me Canada ke hoolako mai i na koa he 100,000, ke hooikaika ia pela, a ma na lawelawe eleu ana hoi iloko o Beritania ponoi, e loaa mai ana paha na koa he 250,000.

            Anoai paha o alakai ae o Auseturia iaia iho ma ke alanui okoa, aka aole i loaa iaia ka ikaika kupono e ku aku ai imua o Geremania a o Rusia paha, a ma kona ano he hoa ke hui aku hoi me Enelani, aole no paha e like ana ka ikaika o kona paio ana aku i ka enemi e like me Enelani, a he ano kuihe mau no oia no Auseturia.

            Ma ka mana kaua moana hoi o Enelani ka mana kiekie loa.

            O ko Enelani mau moku kaua hao o ka Helu 1, he 15 me na pu he 105 ; na iona he 118,716.  Na moku kauahakilo hele ma na kapakai, he 12, me na pu 100 ; he 62,950 na tona.  Na moku kaua kiai kapakai, he 5, me na pu 121, a he 50,155 na tona.

            Ko Rusia mau mokukaua holo hakilo ma ka moana, he 2, me na pu 8 a me 15,160 na tona ; he 4 mokukaua hakilo ma na kapakai me na pu he 20 a me na tona he 15,668 ; a he 5 na mokukaua kiai kapakai, me na pu he 26 a me na tona he 17,231.

            Ko Geremania mau mokukaua ikaika, he eono, me na pu he 72.  Na mokukaua hakilo kapakai, he 4, me na pu he 56 a me na tona he 20,567.

            Ko Italia mau mokukaua ikaika he 2, me na pu 8, a he 11,500 na tona pakahi ma ka averika ana.  He mau mokukaua keia i oi loa aku ka manoanoa imua o na moku kaua o na mana e ae, a nolaila i kapaia laua he mau "Golia."  Na mokukaua hakilo kapakai he 4, me na pu he 28 a me 26,000 na tona.  Na mokukaua kiai he 8, me na pu he 68 a me na tona he 23,170.

            Aole keia o na huina pau o na mana kaua moana o keia mau aupuni, aka, o lakou na aumoku i hoaiai ia ae la, koe aku no ka nui.

 

            KUHIHEWA. - Ua ike iho makou i ka hoolaha hewa a "Ko Hawaii Paeaina," no ka nui o na helu o ka NUPEPA KUOKOA e lawe ia nei; a una i oiaio kana, he mea pono ia makou ke noonoo iho ua hana oia elike me ka mea i maa i kahi poe, a ua "pii ae ma kahi e," aole hoi i komo ma ka puka, a lawe hewa i ka waiwai o ko makou mau buke helu.  Aka, ua halahu kana koho wale ana mawaho o ke kaha o ka oiaio.  Aia makou maluna aku o kona helu koho hewa e hele nei.  Nolaila, ua ulu mai paha kane mea io ole noloko ae o na noonoo olalau a me na manao ohewahewa o keia mau la, a i ole he moeuhane paha no keia mau po iho nei.  O ka @wa, aole ia he maikai ; aka, o ka pakui pu ana aku i ka eepa me ka huwa, he mea ia e manoanoa ai ka hala.