Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 18, 4 May 1878 — Page 2

Page PDF (2.10 MB)

This text was transcribed by:  Kealohi Foster
This work is dedicated to:  Leonard Paul Foster Sr.

KA NUPEPA

Kuokoa me ka Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2    Eono Mahina, $1

Dala Kuike ka Rula.

 

Ma ke Kauoha.

Ua oluolu i ka Moa Hanohano ka Namaka McMahea, Peresidena o ka Repobalika o Farani, ko Makea Makamaka Nui a maikai ka hoohanohano ana mai ia Makou, ma ka hoonoho ana mai ia Monsieur Eepepe Daba ma ko Makou Akeli. ma ke ano ke Kanikeia a Komiaina no ka Rebalika o Farani, a ke kono aku nei Makou i ko Makou mau makaainana a pau a me na Poo Oihana o ko Makou Aupuni, a haawi aku i na mahalo kiekie i kona kino, kona waiwai a me ka poulele ma kana mau hana pili aupuni a pau, ma ke ano he Kuhina Noho.

            Hamia ma Halealii Iolani, Kulanakauhala o @, i keia la 25 o Apelila, 1878.            

                                                                                                            KALAKAUA R.

@857                                                              HENRY A. @, Kuhina o ko na Aina e.

 

Oiai au e kaawale ana mai ka mokupuni aia o Hawaii, ea J.W Keaomakani E@ e lawelawe ma ke ano he Hope Kiaaina no Hawaii.

                                                                                    SAML. KIPI, Kiaaina o Hawaii

Hilo, Ape. 1878.                                                                                             857

 

Ua oluolu i ka mea Hanohano ka Peresidena o Peru, ko Makou makamaka Nui a maikai, ka hoonoho ana mai ia ka Mea Hanohhano J@ Frederic @ ma ko Makou Aloalii, ma ke ano he Kuhina noho no ka Repabalika o Peru ma Honolalo, ke makemake nei Makou i ko Makou mau makaainana a me na oihana o ko Makou Aupuni e haawi aku i na manao aku @ i kona kino. kona waiwai a me kona mau hope, a e haawi hoi i ka pulele nui ma kana mau hana pili aupuni, ma ke ano Kuhina Noho.

            Hanala ma Halealii Iolani, Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 12 o Apelila, 1878.

                                                                                                KALAKAUA R.

HENRY A. PIERCE, Kuhina o ko na Aina e.                                                           17

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moe e hookoho aku i na Mea Mahaloia W.L. Moehonua a me Bam ’l. Kipi i mau Alii no ka Ahaolelo.

            Halealii Iolani. Ape. 15, 1878.                                                                        17

 

I koʻu wa e kaawale aku ai mai Maui aku nei, na ka Hoa Abe. Fornander e lawelawe ma ke ano he Hope Kiaaina no Maui a me kona mau Hopo.

                                                                        WILLIAM L. @, Kiaaina o Maui.

Lahaina, Apr. 20, 1878.                                                                                              17

 

Ua hookohu ponoia aku nei o Mr. Wahinemaikai o Kaipapau i Luna malama Pa Aupuni hoopaa holoholona helehewa, no ka apana o Koolauloa, mokupuni o Oahu, ma kahi o Kaololo.

                                                                        JNO. M. KAPENA, Hope Kiaaina o Oahu.

            Keena Kiaaina o Oahu, Apr. 23, 1878.                                                           17

 

Ma ka ka la 23 o Mei, 1878, ma ke ala o Aliiolani Hale, e kuai kudala la ana he aina apana aina e waiho nei ma ke alanui Nuuanu, ma Honolulu, oia hoi kahi ia Mr. Everett mamua Mai ka $5.000 aku e hoomaka ai ke koho ana o ke kumukuai.

            O ka apana aina ma ke kihi ua paa ia i ka hoolimalima ia no elima makahiki e hoomaka ana mai Ianuari 29, 1878-he $360 ka uku hoolimalima no ka makahiki.

                                                                        J. MCTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Apr. 19, 1878.                                                         855

 

Ke hoike ia aku nei i na kanaka a pau, e hoopololei loa ia aku ana ke Kanawai e pili ana i na holoholona aea hewa e loaa ana ma ka aina o Luakaha, a me na aina e ae o ke aupuni ma Nuuanu Valley. A ua hookohu ia o Manele a me Moainoa e hooko i keia hoolaha, a e hoopaa ia na holoholona oia ano a apu ma ka pa aupuni.

                                                                        J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Mar. 20, 1878.                                                        852

 

Ua hookohu pono ia i keia la na mea nona na inoa malalo, i mau Luna Alanui, penei: R. W. Kapohaku. Luna Alanui po Wailuku, Maui, ma kahi o Geo. E. Richardson i haalele mai. J. Keohokaua, Luna Alanui no Makawao.

                                                                        J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Mar 1, 1878.                                                           850

 

Ua oluolu i ka Moi ka hookohu ana ia Henry A. Pierce Eaquire, I Kuhina no ko na Alua e.

            Halealii Iolani, Maraki 1, 1878.                                                          850

 

Ua oluolu i ka Mo. ka heokohu ana la 8. Kipi Esqr. i Kiaaina no ka Mokupuni o Hawaii.

            Halealii Iolani, Mar. 1, 1878.                                                              850

 

Ua hookohuia i keia la o Mr. Jospeh R. Mills i Luna Hoolalo Palapala, no ka Apana o Hamakua, Hawaii.

                                                                                    THOS. BROWN, Luna Kakau Kope.

            Keena Kakau Kope, Mar. 6, 1878.

                        Aponoia : J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.                     850

 

OIHANA WAI:

Ke halla aku nei i na mea a pau, mai keia la aku, a hiki i ka la e hoolaha hou ai, e hoopaaia ana ka wai o na piula aupuni, mai ka hora 6 ahiahi a hiki i ka hora 5 o kakahiaka o keia a me keia la.                                 R. LISHMAN, Luna Wai.

            Aponoia:         J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

  Honolulu, Mar. 8, 1878.                                                                    840 tf

 

I kulike ai me ka puku 231 o ke Kanawai Kivila, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe o hookaawale ia ana kekahi la no na holoholona komohewa, ma Kukuihaele, apana o Hamakua, Hawaii, mauka o ke alanui aupuni.

            I kulike ai me ka pauku 232 o ke Kanawai Kivila, nolaila, ke hoonho a ke hookohu aku nei au ia B. P. Kuikahi i luna pa no ka Pa Aupuni ma Kukuihaele, apana o Hamakua, Hawaii.

                                                                                                B. KIPI, Kiaaina o Hawaii.

            Aponoia : J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

   Honolulu. Feb. 10, 1878.

 

            Ua hookohuia o R F Bickerton i keia la i noa no ka Papa koho i ka waiwai lo o na aina no ka mokupuni o Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.

                                                                                    J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.                                                        837

 

            Ua hookohuia ka poe nona na inoa malalo iho i mau Koiolaina no na Pa:

            Dec. 1, J W Smith, Kona Hema, Hawaii.

            Dec. 10, D Kahanu. Kona, Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.

                                                                                    J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Dec. 11, 1877.                                                        837

 

            Ma ka Poaono, la 29 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 auina la, e kualia aku ana ma ke kudala, ma ke ala komo o ka aoao mauka o Aliiolani Hale, Kona (6) Loi, e waiho la ma Anaukai, Waikiki : a penei ka nui o na eka o kela a me kela loi:233-1030 eka, 203-1000eka, 100-1000eka, 134-1000eka, 66-1000 eka, 79-1000 eka.

            O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na ulua i oleloia maluna, e ike ia no ma ke Keena Kalalaloa.  

                                                                                    J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Novemaba 8, 1977.                                                 837

           

            Ua hoopaneeia ke kuai o na Loi Kalo i hoikeia maluna ae a hiki i ka manawa e hoolaha hou la aku ai.

                                                                                    J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.                                                        837

 

            HOIKE KULA SABATI. – E hoike ana ke kula Sabati o ka ekalesia o Puulu mai Makanoni a ka uka iuano i Olua, ma ka luakini o Puula i ka la 18 o Mei, hora 9 a m.

 

            HE mea na makou i mahalo nui ai, na hana a ko kakou Kuhina Waiwai i keia mau la iho nei, kona hooikaika nui ana e lawelawe me ka hooikaika i na hana o ke Aupuni, a ma ko makou lohe ; ma kana hookele ana i holomua ai na hana o ke Aupuni.

 

            KOMITE KAAHELE. – E hele aku ana ke Komite Kaahele i ka ekalesia o Waialua i ka la 7 o Mei o Sabati ilaila, ma ka la 14 ae, e hiki ana ma Waianae, la 21 ma Ewa, Waiawa a Sabati malaila, pau ka hana a na komite kuu hoi i ka home.

                        J. KEKAHUNA

            J.N. PAIKULI.                       Komite

 

            A HIKI i ka la i wehe iho nei ka Ahaolelo, eia na lunamakaainana i hiki ole mai : na mea hanohano Kamauoha, G. W. Pilipo, L. W. P. Kanealii. O na alii hoi o : His Ex. J. O. Dominis, J. P. Parker, H. Kuaihelani, P. Isenberg.

 

            HE NUI na manao i hoomakaukau ia no keia helu, aka, ua hookaulua iki ia no ka piha e. E kala mai no hoi na makamaka no ko makou piha moolelo ahahui ; no ka hiki pu ana mai o na moolelo i ka wa hookahi ke kumu ia, a no ko makou manao e hookaawale aku ia mau mea ke kuu pau aku nei i ka wa hookahi.

 

            E ALAWA ae e na makamaka puni mele, ma kahi o na olelo hoolaha, a e ike oukou e haawi ia ana he Aha mele nui e ke Kula Sabati o Kaumakapiii, maloko no oia luakini, ke hiki aku i ka po Poaono la 11 o keia malama. A pela pu no hoi e halo ae ai i ka Sam ’l L. Damon opio olelo hoolaha a me ka L. Aseu o keia kaona.

           

            MA KA po Poaono o ka pule i hala, ua ua aneane paha 200 o na makaainana o Honolulu nei, i akoakoa ae maloko o ka lukini o Kaumakapili, no kekahi mau kumuhana i noonooia e ko lakou mau Lunamakaainana, a lehulehu na kumuhana i waihoia mai a hooholoia, oia ka hoopalanaiki ana i ko na Luna Aupuni mau haawina.

 

MEI 4, 1878.

ELELE O KA NUPEPA KUOKOA.

            KE hoikeia aku nei ka lohe, e hele kaapuni aku ana kekahi o ko makou Hope Lunahooponopono nupepa, oia o S. H. Haaheo i ka mokupuni o Maui, ma ka hana ohi dala no ko kakou Kilohana.

            E haalele ana oia ia Honolulu nei ma ka mokuahi o ka Poalua Mei 14, a e lele mua ana oia ma Makena, a malaila aku holo no Kaupo, Kipahulu, Hana, Koolau, Makawao, Kula, na Waieha, Kahakuloa, Keanapali a hiki i Lahaina.

            Ke kono ia aku nei ke ahonui o na Luna Nupepa o ka moku o Kaina, e ohi e aku i na uku pepa o ko lakou poe lawe, a e haawi mai ma kal ima o ko makou Hope ke hoea aku oia imua o oukou a e loaa no na palapala hookaa ia oukou mai iaia aku ma ko makou inoa.

            Ke kono pu ia aku nei hoi na makamaka, na hoa loha a me ko makou mau Luna nupepa, e pahola mai i na haawina o ka lokomaikai imua ona, a me na mea hoi e pili ana i ko kakou nupepa.

                                                                                                            H. H. PALEKA.

            Honolulu, Mei 4, 1878.

 

KE OLA O KA LEHULEHU

            MA ka pule i hala iho nei, ua kamailio makou maluna o ka ninau e pili ana i “Ke ola o ka lehulehu;” a iloko o ia hoike manao ana, ua hoakaka aku makou, he 68 hapahaneri o ko kakou poe make, ka i make me ka lapaau ole ia. No ka malama hookahi wale no ia hoike ana. A he oiaio ia no ia malama hookahi. Aka, mahope mai, ua loaa mai ia makou ka avarite o ka poe i make wale me ka malama ole ia, no na makahiki elua i pau iho nei i ka la 31 o Maraki; a oia keia, he 56 hapahaneri o ka poe i make, ua make wale lakou me ka lona ole aku o na lawelawe lapaauia ana. He hapanui keia, aia maluna aku o ka hapalua. Me he mea la ua kiola wale ia ke ola o ka hapalua a oi ae o ko kakou poe mai e mai nei ; no ka mea, ua make wale lakou me ka hoao ole ia o na lawelawe ana o ka poe naauao, e hiki ai ke hoolaia.

             O ka poe mea mai, a i hoohemahema hoi i ua poe mai nei ma ka malama ana, me ka hoolawa ole aku me na lapaau kupono, he pono ke pili lakou i ke kanawai no ka lawe ola.

            O ka poe lapaau naaupo e lawelawe nei no na poe mai, he pono ke hoopau ia lakou a pau ma ke kanawai.

            O na makua mea keiki a me na kahu malama i na keiki oo ole, he poe kahu malama lakou no ke ola o na keiki, a he pono ke hoopaaia lakou, no na lawelawe pono ole ia ana, a no na haalele loa ana paha i ke ola o na keiki.

            He pono ke kauohaia na kauka lapaau mao ke kanawai la e hoike aku i ka Papa Ola a i kona agena paha no na mai i malama pono ole ia, a ina e make kekahi mai no ka malama pono ole ia, e hoike no ia mea.

            He pono ke haawiia ka mona i ka Papa Ola e hoihoi aku i ka halemai ka poe mai i malama pono ole ia mai kahi a lakou e noho ana.

            I ka wa e make ai kekahi mai e haawi ke kauka nana i lapaa he palapala e hoike ana no ke ano o kona mai i make ai, a e hoike ia kela palapala imua o ka agena o ka Papa Ola mamua o ka ae ia ana e konu ia mea make.

            O ka mea hikiwawe, aohe pono ke kanu e ia mamua o ka nana pono ia ana e kekahi kauka lapaau.

            He pono ke wehe akea ia ka Halemai ma Honolulu nei no ka lawelawe ana o na kauka, aole o ka paa ma ka lima o ka mea hookahi wale no; no ka mea, aia ma ka hui ana o na ike a me na kuka ana o ka poe akamai e loaa mai ai kekahi mau pomaikai nui e pili ana i hoola i na mai, a me ke pale ana i na mai mai ka poe ola aku. “Hili hewa ka hana ke ole ke kuka ana.”

            Oia iho la kekahi mau manao a makou i noonoo ai maluna o keia ninau e pili ana i ke ola o ka lehulehu. Aole no nae i pau ko makou kamailio ana no keia mea.

 

            NA KEIKI HAWAII.- I ke ahiahi o ka Poakolu e hiki mai ana, e haawi ana na puukaui hoohauoli kaulana o ka ahahui Keaka Paele Hawaii, he aha hoohauoli nui a o na pomaikai a pau, no ka waihona dala o ka Aha Kinai Ahi Helu 2. Mahalo piha! He hana aloha ka keia poe, a he kokua ana i ka oihana i olelo ia, “ka makua o ka lehulehu i ka wa pauahi. He mau hebedoma ka hoomaamaa ana, a ua olelo ia, o ka hoike oi keia o ka nani a me ka hauoli. O na auahu komo e like no me mamua. Mai poina, o ka po Poakolu, hora 7. He hana aloha ke kokua ana i ka oihana kinaiahi. Ma ka po Poaono aku e wehe hou ai lakou,

 

KA HOAU ANA O KA AHAOLELO.

            Ma ke kakahiaka o ka Poalua i aui ae nei, ua puka mai ka la me kona nani, a ma ka hora 10 A.M. ike ia aku la na Puali koa o ke aloalii e hoohiolo mai ana na wainaoa a ke kehau, no ka liuliu ana a me ka hoohiehie ana i ka la wehe Ahaolelo a Kalani, e like me Kana olelo kuahaua i hoolaha ia iho nei. Ma ke alo iho o Aliiolani Hale, i laina ia ai na koa hele wawae, a o na koa kaualio hoi ma hai mai lakou maluna o na lio me ko lakou makaukau.

            I ka puka ana mai o ka Moi a me Kana Moiwahine mai ka Hale Alii mai, ukali mai la kona mau ukali, na kahiki a me na hoa o ka Ahahui Opiopio ma na aoao o ke Kaa Moi, a o ka hora 12 no hoi ia o ke awakea, ia wa no i kipu mai ai ka batar o Puowaina, a i hiki ana o na Moi ma Aliiolani Hale, hookomo mua ia mai la ua paa kahili o ka Moi iloko o ke Keena Ahaolelo, a kukulu ia ma na aoao. Mahope iho komo mai la ka Moi me Kana Moiwahine, a ku ae la na mea a pau o loko i luna ua hele ia la a le-i Kohala i ka nuku na kanaka. Ma ka aoao aku na Lede a me na Kuhina, a me na Lunakanawai, a ma ka aoao hema o ka hale, na Luna Aupuni o na aina e. A mamua aku na Lii a me na Lunamakaainana, a mahope iho o lakou, ke anaina makaikai.

            A hai mai la Oia i keia:

            E NA LII A ME KA POEIKOHOIA :

            Ma ka la 10 o Aperila o ka Makahiki i hala, ua oluolu i ka Mea Mana Loa, e lawe mai Oʻu aku, ma ka make ana o Kuu kaikaina i aloha nui ia, ke KEIKI ALII WILLIAM PITT LELEIOHOKU, ka mea i lana nui ae ai o ka manao, e pono aku ana la ia ia ke Aupuni mahopoe aku. Ua mailani ia oia e na Makaainana no kona hoike ana, a ua hoaka pu mai no hoi i na hiona o ke kakaolelo noiau, i kupono ai kona kulana, he Hooilina no ka Noho Alii.

            Ua koho, a ua kauoha aku Aue e kukala akea ia, KUU KAIKUAHINE i aloha nui ia, LYDIA KAMAKAEHA LILIUOKALANI, oia ka Hooilina no ka Noho Alii.

            Ma ka la 9, o Sepetemaba, 1876, ua hooholo loa ia ko kakou Kuikahi Kalepa Panailike me Amerika Huipuia. Mamuli o na hiona e ike ia nei, o ka hoohanaia o ke Kuikahi, e loaa ana na pomaikai like ; a e like me ka mahuahua ana o ko kakou mau waiwai iloko o ka Makeke, i hoolako ia mai no lakou, pela no hoi e ulu mahuahua mai ai ma ka ratio like me na waiwai komo mai, aole wale mai Amerika Huipuia mai, aka, mai na Aupuni e ae a pau.

            I ka holo leʻa ana o ke Kuikahi, ua ulu ae ka ninau ma na mea e pili ana i ua Kuikahi nei, a me kahi mau pauku o ke Kuikahi me Beritania ; a no ia mea, ua hoouna aku Au ia HON. H. A. P. CARTER i Elele Kuikawa i Beritania Nui, e kuka pu me ia Aupuni.

            Ma muli o na hoakaka ana o ka Pauku 17, ua hoolaha ia aku Koʻu makemake, e hoopau i ka Pauku 4 o ke Kuikahi me Beritania, e hookoia i ka la 3 o Iulai o keia makahiki. Ua haawi pu ia aku no hoi ka mana ia Mr. CARTER, e hana i Kuikahi me Geremania, a aole no hoi oia i hoi mai kana huakai mai.

            Ke niau nei no ka pii ana o na loaa o ka Oihana Waiwai o ke Aupuni. Na ka hoike a Koʻu Kuhina Waiwai e hoakaka pakahi aku no na loaa a me na lilo.

            Ua mau no ka hookoia ana o na Kanawai me ke kaulike a me ke paewaea ole.

            He mea noonoo mau Naʻu, ke ola o Kuu lahuikanaka. O na mea a ka Papa Ola i manao ai, e hoomauia ka hookoia ana aku o na mea i holoholona e lakou, a he mea pono ole ke haaleleia. Ke noi aku nei Au ia oukou, e haawi i ko oukou noonoo nui ma keia mea.

            Na ka Hoike o ka Papa Hoopae Limahana, e hoakaka mai i na hooikaika ana e loaa mai ai na lima hana, mai Inia, na Mokupuni Komohana, a me na Mokupuni o Polenesia nei.

            Ua kukuluia ma Maui e kekahi poe ka Uwila Telegarapa, na lakou ponoi iho, a ke manaolana nei Au, e hoomoe akea ia ana ka waea olelo mawaena o keia mau mokupuni.

            O ka wehe ana i mau Alanui Kaaahi ololi ma Hawaii me Maui, he mea kupono no ia oa oukou e noonoo akahele ai.

            Ua makemakeia e kapae ae oukou, i na hoololiloli pinepine ana i na Kanawai, a me ka hana ana i na Kanawai hou ano ole ; aka hoi, ma keia Kumumanao, a pela pu hoi ma ka oukou mau kuka ana a pau e alakai ia oukou e na manao naauao kuhohonu.

            E NA ʻLII A ME KA POEIKHOIA :

            Ke Kukala ia aku nei, ua weheia ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni.

 

            I ka pau ana o ke kukala ana a ka Moi, a hoi Oia a me Kana Moiwahine.

            Noi mai ke kakauolelo o kela kau aku nei i ka Hale, e koho ia o Hon. L. Aholo, i Lunahoomalu. A ua hooholoia.

            Noi mai o Hon. J. I. Dowsett, e hoopanee ka Hale a ka la apopo hora 10 A. M. noho hou ka Hale.

            I ka ninau ia ana i ka Hale. Ua hooholoia.

            Hoopanee ka Hale e like me ka noi.

           

            Eia malalo iho na Lii a me na Lunamakaainana i hiki mai :

            Na Lii : His Ex J. Mott Smtih, His Ex. J. M. Kapena, His Ex. A. S. Hartlwell, His Ex. H. A. Pierce, His Ex. S. Kipi, na Hons C. R. Bishop, S. G. Wilder, J. I. Dowsett, A. S. Cleghero, G. Rhodes, S. N. Castle, P. Kanoa, S. K. Kaai, H. A. Kahanu, J. Moanauli a me W. T. Martin.

            Na Lunamakaainana : Na Hons. D. Malo, J. Keau, S. Paniani, J. W. Moanauli opio, J. S. Kaanaana, J. N. Kaiaikawaha, J. Kupau, J. K. Kaoliko, W. R. Gastle, R. F. Bickerton, J. N. Kapahu, M. Kekino, J. Nawahi, D. B. Mahoe, L. Aholo, W. M. Gibson, W. O. Smith, W. H. Halstead, A. J. Kaukau, J. Nakaleta, S. Kupihea, A. Kaukau, G. B. Palohana a me J. Kauai.

 

            IKE ALII. – Ma ka hora 12 o ke awakea Poakahi iho nei, ua hele aku la o Monsieur Eugene Daloz ko Farani Kanikela a Kuhina Noho hou no ka Repubalika o Farani ma ko Hawaii nei Aloalii, i ka ike Moi ma loko o Halealii Iolani, a ua kaana ia na launa oluolu ana e like me ke ano maa a kamaaina mau.

 

            E HOIKE ana ke Kula Sabati o Waimanalo, ma ka la 16 o Mei e hiki mai ana, oia ka Poaha. Ua makemakeia na puuwai hauoli like, e naue maie ike i na kahuli leo nahenahe o ka nahele.                                                            K. Waialeale.

 

OLELO HOOLAHA.

            A HA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Makoliku k, a Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai A. F. Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kapehe w, ka wahine mare a Makoliku k, o Honolulu e hoike mai ana o Makoliku k, no Honolulu, ua make kauoha ole ma Kikikhale, Honolulu ma ka la 5 o Aperila, 1878, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Kapehe w, ka wahine mare a Makoliku k,. Ua kauohaia o ka Poalima ka la 31 o Mei, 1878. oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i na nonoi la, imua o na Lunakanawai ia, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu olaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ek Kuokoa he nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Apelila 29, 1878.

A.     FRANCIS JUDD,

Ikea :                                                          Lunakanawai o ka Aha Kiekie

                                    A. Rose, Hope Kakauolelo.                                        857 3t

 

AHA MELE NUI.

E WEHE ana ke Kula Sabati o Kaumakapili he Aha Mele Nui ma ka Luakini o Kaumakapili ke hiki aku i ka po Poaono la 11 o Mei 1878, hora 7 p m malalo o kekahi alakai ana a J. K. Kananialii, me kona hana mua malalo hoi o ka hooponopono ana a Henry Waterhourse ke Kahu Kula Sabati a o na loaa a pau, no ka pomaikai o ka luakini hou o Kaumakapili. He elua papa himeni nana e hoohauoli ana i ke anaina. Papa 1, ka poe i wae loa ia o na kileo kani kohakoha, na leo nahenahe, aheahe a kuu i ka nawele, e hele ai a aole he aho i koe o ka poe hoalohe. Papa 2, na pupu kanioe, na kahuli leo lea, na leo hanehane i ke kulu aumoe, e hele ai a nauea ka poe hoolohe. Nolaila, ke kono ia aku nei ka poe puni mele, e naue mai e ike a e hoolohe hoi no ka hanai ana i ko oukou mau uhane i ka hauoli, he ole loa ka lohe pepeiao. E haawi hoi i ko oukou kokua ana no ka hale o ke Akua. E loaa no na balota ma ka halekuai o Waterhouse a i ole ma ka lima komite.                                                                       HENRY WATERHOUSE K. K. S.

                                                                                                (857 2t*)

 

OLELO HOOLAHA.

O NA keonimaua no lakou na inoa malalo nei, e lawelawe ana lakou i ka hana ma ke ano he mau agena no makou ma ka hookomo ana mai a hoolilo ana aku i ua dala i waihoia mai maloko o ko makou Banako Mala Dala. Na lakou no hoi e haawi aku i na palapala hooia no ka mana, no ka hoihoi ana aku ia lakou, a me ka haawi ana aku i ka makou mau buke hoomanao i na poe mea dala i waiho mai. Aole hoi e emi iho malalo o ka elima dala e hookomo ia mai ai.

            REV. J. W. SMITH, Koloa, Kauai. T. W. EVERETT, Maui. REV. E. BOND, Kohala, Hawaii. LUTHER SEVERANCE, Hilo, Hawaii.                                    857 3m

 

HOOLAHA PA AUPUNI

            EIA iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa, Apana o Honolulu, 2 Lio 1 Pipi. Lio k hulupala laekea nui 4 w keokeo ano wiwi hema PU, lio k ulaula laekea wiwi ak A hema hao ano e, pipi w puakea momole wiwi aku GT hema hao ano e.

                                                            A B KAAUKUU, Luna Pa Aupuni o Koholaloa.

Honolulu, Me 2, 1878.                                                                                    857 10*

 

            EIA ma ka Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa na lio hele hewa, 1 lio w hulupala laekea hao N uha hope ak, lio w hulupala laekea hao a maluna PC malalo iho, ma ka uha hope hema, lio w ulaula laekea hao K uha hope ak, lio w ulaula laekea hao HI uha hope ak, lio w puakea laukea 2 wawae keokeo hao V aha hope hem, lio k ulaula hauli Idekea hao AB mahoe maluna, a he 3-(malalo iho, uha hope ak, W maluna me 3-( malalo iho, uha hope hem, lio w apowai hole iole laekea hao J me ke apo malao ae uha hope hem, lio w hulupala laekea, hao N uha hope hem, A [ uha hope ak, lio w ulaula laekea hao Na uha hope ak lio k keokeo hao 1K uha mua ak, he mau lio haole kekahi, e kii mai o lilo i ke kudala ma ka Poaono la 11 o Mei, hora 10 kakahiaka.                   J. S. KAANAANA.

            10*      Luna Pa Aupuni o Ewa a me Waianae, Mei 2, 1878.

 

ILIO NALOWALE.

            UA nalowale kuu ilio ma ke kakahiaka Sabati aku nei i hala. He eleele kona poo, a he keoko na wahi e ae o kona kino, me na kino eleele liilii. O ka mea e loaa ai keia ilio a hoihoi mai, e haawiia ka makana maikai he $5.00.                         SAM. L. DAMON.

            Honolulu, Mei 4, 1878.                                                                       857 2t

 

NA NANI HOU LOA!

KA IINI ANA OLE A KA MANO, E NE HONE ANA I KE KINO, A LOAAIHO KA OLU HE WAI O LALO!

 

NA PAPALE WAHINE NANI LUA OLE

o na ano a pau, e kau iho ai aohe oki a koe aku, a i a he “Kau kapakahi no ka la i Mana.”

NA HAINAKA SILIKA MAE OLE

o kela a me keia ano ; a ua kohu ke i ae, “I lei a-i oe noʻu i na kau a kau.”

NA KIHEI UHI HULUHULU o na ANO

he lehulehu wale, e kipu iho ai, panio lua kela i ka la pihana kanaka.

NA SILIKA HOLOKU O NA

ano he nui wale, e komo iho ai oe, hai e na pua i ka nahele, i ka ua mea o ka anapa.

NA KAMAA WAHINE me ko na KANE,

o na ano a pau, e houhene koekele ai kela i ka papahele o Papiohuli, huliia mai au.

NA PAHU KOA NANI O KINA

o na ano a pau, i hele wale a punia o loko i ke ala onaona, e hao ai iloko o na wahi lole, aohe no hoi he ala a koe mai.

 

NA

PAHU IAPANA

o kela me keia ano, ua lohiia a noho ke aka.

Na wai ala aala waianuhea o na ano a a pau, a me na aila Lukini hamo lauoho e paoa aala ai ke oho no elua la no ka hamo hookahi wale ana no.

 

A o ka hui ana o keia mau nani a pau iluna o ke kino, ua hiki ke olelo ae, paihi launa ole, hoohiolo lua nawaina owa a ke kehau. Nolaila e naue nui mai, eia la ua hele a kupai, a he emi loa ke kumu kuai.                         L. ASEU.

Kihi ma Ewa o na Alanui Moi a me Nuuanu.

            Apr. 39, 1878.                                                                                     857*

 

EIA KA NANI LA!

Ma ka Halekuai ma Honopueo,

HEAHA WAHI A KAHI?

EIA na papale Waiakila wahine a me ko na kane a me kekahi mau ano papale e ae he nui wale ano hou Na kanaka @ palu lau gala, na @ na-u, na hainaka akala, na hainaka eleele a me na hainaka ulaula pea nui nani a pau hii. Na kiehi halahia huihui ano hou loa. Na waiwai o kela a me keia ano, he nui wale a he emi ka ke kumokuai. E hele uhi mai i ike pono.                                                                                                         000 KIM Ma.

            Hooponopono, Kohala, Hawaii, Apr. 18, 1878.                                 865 2@y

 

OLELO HOOLAHA.

AHA Kiekie ko Hawaii Pae aina. Oahui a Kaa o Aperila, 1878. Sophia Feary w, ka mea hapai ae ke oki mare, kae ia Wm. B. Feary k, ka mea haipiia hapai oki mare. Ma ka pulapula hoopii i oleloia maluna no ke alii mare, ano ua kaohaia o ka olelo hooholo e oki ana ma ka huina mare aiu, e kaukamoa ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Sophia Fear w, no ka luma o ka moekolohe e Wm. R. Feary k, i oleloia, e lilo i mea pau mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke kanaia e like me na olelo makau eai ke ele eae i ke ia ke kumu kupono e haole li. A ka kaumaha ka wa hauoii e laulala i ke kupa i @ o keia olelo kaaehi ma ka Hawaiian @ a me ke Kaokaa i kela a me keia o na kukahema @ o ka keolaka mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ka haku mai loko e na malama eono. kaa he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ka olelo hookuhi a kau i mea paa.

Na ia Aha.                                                                               A. ROSA, Hope Kakauhelu

            Hoouna i keia la 23 o Aperila, 1878.

Hoouilu, ia :Ke hoike aka nei au me ka oiaio, o na olelo a pau malama ae, eia no ke hope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia malama ae a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauaelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ae e koʻu lima ma Honolulu, i keia la 11 o Aperia, `878.

A.     ROSA.

832 62*                                                           Hope Kakauolelo e ka Aha Kiekie

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Parisma, Oahu, no. Kaa a Aperila, 1878. Laa k, ka mea hoopii no ke oki mare, a me na Kalana w, ka mea i hoopii ia, @ oki mare. Ma ka palapala hoopii i elehia makena no ke oki mare, ano ea kamehaia o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e mokomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamalu o ka aoao o Lau k, eia ke kumu o ka haalele loa a me ka moolelo o Kahuna @, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olole hoohaio ke kanaka e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kinohi i kia ka mea hoopii e hoolaha e hooiaha i ke kope i @ keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gabelle a me ke Kuokoa i kela a me keia o na heheuloma eono o ka hoolaha mua aea i loko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai na mea a pau i pili ke hoole mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ke Aha,                                                                  A. ROSA. Hope Kakauolelo.

   Hanaia i keia la 5 o Aperila, 1878.

   Honolulu, @: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, ola no ke kepe oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia malama ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauoleo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e koʻu lima ma Honokaʻa, i keia la 18 o Apr. 1878.

A.     ROSA.

856 Q*                                                                        Hope Kakauolelo o ka AhaKiekie.

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina. Kau o Iulai 1878. Ma ke noi o Kalaeone e hooea kuleana i kekahi aina i koi ia mamuli o ka mana pilikoko. Imua o ka Lunakanawai Judd, ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kalaeone o Waikiki, mokupuni o Oahu, e koi i ke kuleana mamuli o ka mana pilikoko mao Kuheleloa la, ke kaikuahine o Kamaioui, ka makuahine o Alapai ka mea i kuleana ia ai na aina i oleloia, i kekahi mau aina e waiho ia ma Waikiki, mokupuni o Oahu, oia ke aina i hakakaia ma ka palapala noi ma keia hana a no Kuheleloa i make kauoha ole ma Honolulu, mokupuni o Oahu, ma ka makahiki 1872, a e noi ana i palapala kena i na mea e koi mai ana a e hooholo ia ka pono ua kuleana holookoa o Kalaeone i oleloia i ka aina i oleloia a i ole ia i kekahi mahele. Ua kauohaia o ka Poalima ka la 12 o Iulai ma ka hora 10 kakahiaka, 1878, oia ka manawa i kauohaia no ka hoolohe aua i ka palapala noi i oleloia imua o ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie i oleloia ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na kanaka a pau a hoike mai ina he kumu ka lakou e hoike mai ai, no keaha la e ae ole ia ai ka palapala noi i oleloia a e hoolahaia keia olelo kauoha ma Honolulu ma ka olelo Enelani a ma olelo  Hawaii ma ka Hawaiian Garette he nupepa i pai ia ma ka olelo Puelani a me ke Kuokoa he nupepa i pai ia ma ka olelo Hawaii no na hebedoma ekolu mamua ae o ka ia mua o ke kau i oleloia o ka Aha Kiekie.

            Hapaia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Apr. 19, 1878.

A.     FRANCISS JUDD,

856 3t                                                  Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina, as. Ma ka waiwai o Isaac Harbottle o Kunawai, Honolulu, Oahu i make. Olelo kauoha e koho ana i ia e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 22 o Aperila, 1878, ua waiho ia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Isaac Harbottle i make aku la; a me ka Palapala hoopii e noi ana e hooialoia kela Palapala Kauoha a e hoapuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Naha Hakuole na waihoia mai e Naha Hakuole. No laila, ua kauohaia o ka Poalua oia ka la 28 o Mei, 1878, ma ka hora 10 awakea, ma ka rumi hookolokolo ola aha, ma Aliiolaui Hale, ma Honolulu, Oahu, oia ka lo me ka hora e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule eha iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupeaa i paiiia a i hoolahaia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Apr. 22, 1878.

                                                                                                A. FRANCIS JUDD,

            Ikea :                                                               Lunakanawai o ka Aha Kiekie,

            856 4t                                                  A. ROSA, Hope Kakauolelo.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu, ss. Kau o Aperila 1878. Raviola w, ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Nakapuahi k, ka mea i hoopliia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare ʻku e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Ravinia i olelo ia no ke kumu o ka haalele ana o Nakapuahi i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hoolaloia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole la ai la olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha,                                                      JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

   Hanaia i keia la 18 o Aperila, 1878.

   Honolulu, @ : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

   Hoikeia e koʻu lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 22 o Aperila 1878.                                                        JNO. E. BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kikekie.

            856

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Edward Devanchelle no Molokai i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Mary Devanchelle, e noi ana, e hoonohoia o Mr. Reiman, no Lahaina, i Lunahooponopono no ka waiwai o kana kane, Edward Devanchelle, no Pukoo, Molokai i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poakolu, oia ka la 15 o Mei 1878, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.

                                                                                    ADB. FORNANDER,

                                                                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

            Lahaina, Aper 20, 1878.                                                                                 856 3t

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka Waiwai o Kanakaokai k, no Hamakuaoloa, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Onaha k, e noi ana e hooholoia ka waiwai o Kanakaokai k, no Hanehoi, Hamakualoa, Mani i make, i na hooilina. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 25 o  Mei, 1878, ma ka hora 11 a. m. ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia.                                                                     ABR. FORNANDER,

                                                                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

            Lahaina, Apr. 20, 1878.                                                                                  856 3t

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Nahau k, no Hana, Maui i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Keawiwi k, e noi ana e hooholoia ka waiwai o Nahau k, no Hana, Maui, i make i na hooilina. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 30 o Mei 1878, ma ka hora 9 kakahiaka, ma ka Helukla ma Mokuiao, Kaupo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.

                                                                                                ABR. FORNANDER.

                                                                        Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

            Lahaina, Aper 20, 1878.                                                                                 856 3t

 

E IKE na mea a pau, owau no ka mea nona ka inoa malalo, ke haiia aku nei ka lohe i na mea a pau, o ka hapa aina o Kekawewe, mai kona kupunakane mai, o Luluu, e waiho nei ma Ohanaula, Kohala Akau, Hawaii, nona na Eka he 18 me 64-100, i lilo i ka hoolimalima ia Jas. Woods. Ua lilo loa mai iaʻu ma ke kuai lilo, mai ka aina a me ka hoolimalima pu, no laila, ma keia hope aku, aole mana i koe o Kekawewe a o kana kauoha paha, a e ohi hou i ka uku hoolimalima, a e komo hou paha iloko o ka aina. A o ka poe a pau a Kekawewe i hoolimalima aku ai, e hoihoi pono mai lakou iaʻu, e like me ko lakou mau palapala ʻ a i ole e hooko pono ia keia, e hooneenee loa ia lakou mai ka aina aku a kaawale loa.                                                                  S. W. MAHIAI.

            Honomakau, Aper 19, 1878.                                                               856 3t*

 

E IKE auanei na mea a pau loa, owau o W. K. Kalimaeka Kalia no Kukuiahele, Hamakua, Hawaii, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i kuu aina kuleana helu 111, B, Ina kanaka, haole, pake me na holoholona lio, pipi, miula, aole e kii wale i na mea o luna o kuu aina, oiai, noʻu ponoi keia aina, ma ke kanawai o ka aina. He mana hiki iaʻu ke hoopii a ke hopu i na mea i hoolaha ia maluna, ke ike au me kuu hope, o C. Y. Kane. Ma ka oiaio ke kau nei au i kuu inoa.                                                 W. F. KALIMAEKA KALIA.

            Kukuihaele, Hamakua, H., Apr. 25, 1878.

                                                                                                                        856 4t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE auanei na kanaka a pau, o mana o na mea nona na inoa malalo iho, ke hoole nei mana aohe i mana ka hookohu ana a Kama k, o Waianae, Oahu ia S. Kaanaana a me J. Napea e hana maluna o ke kuleana aina o Kamaau w no keia mau kumu. 1 O maua na pilikoko ponoi o ka mea make. 2 Aole no hoi i hookohuia o Kama k, iluna hooponopno waiwai no ka mea i make. 2 Aole he mana ia Kama k, ke hookohu i na mea nona na inoa maluna me ka ae ole o maua. A mai keia la aku, aohe kuleana o na mea a pau e hana maluna o keia apana aina o Kalanihale, Manananui, Ewa, Oahu, koe ka me i ae like ia e na pilikoko. O mana no,

                                                                        THOMASTABCIA a me JAMES KANAPI.

            Honolulu, Apr. 17, 1878.                                                                    855 4t*

 

S. B. DOLE,

HE LOIO A HE KOKUA no na KANAKA ma ke Kanawai.  E hiki no iaia ke lawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni.

            Keena hana ma Alanui Papa, maluna ae o ka Halekuai o Likikini.

            Honolulu, Oahu, Januari 19, 1978.

 

A.     McWAYNE,

HALE KUAI LAAU LAPAAU, A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale. Ma ke kihi o Alanui Papa me Kalepa.

950 ly

 

OLELO HOOLAHA

 

KO BIHPA MA BANAKO MALA DALA!

E MALAMA NO MUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banaio, penei :

            I na hoomoe mai ke kanaka hookahi i na kala $100 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona hiki ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ulupanee e heia ia no ka hikina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koke oia i kana dala, aole i kaʻa ka malama ekolu hope ukupanee.

            Ina manao ke kanaka e ohi i kana dala, e puna ke hoike e mai oia ma ka Hanaku i kona manao ahi, i kanakala ka mamua o kona ohi ana, a o kona Bule kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikeo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemeba i keia makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e haipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hooneeia no na malama okoʻa a keu, a maheahaa, ke kumupaa e hoea i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomore mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

            H weheia ka Hale Banaku i na la hana a pau.

            831 @                                                                                                 BISHOP & Co.

 

AHA KIEKIE o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Chad. Kanaina i make me ke kauoha ole. He kauoha e hoike ai no ke kumu e pili ana i ke noi a ka hanahooponopono ao ke kaai ana i ka waiwai paa. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a T. C. Parke, ka hnahooponopono o ka waiwai o Chas. Kanaina i make, e noi ana i mana e hoolilo aku ai i kekahi waiwai paa ma ke kuai, oia hoi ka lio o Kapeakea, Ewa, Palapala Sita Nui Helu 839T, a me na hale o Mukiwai, Ewa, he 40 paka na eka. Ka aina ma Kahia, Waikiki, he 194 eka, a me na loi kalo a ma Waikiki, he 3.84 eka. 1 loi kalo ma Waikiki no, he 42-100 eka, ka ina ma Kaiele, Kalihi, he 120 eka, ka nina kai o Waholoa, Ewa, he 50 eka, hookahi aina ma Kailua, Oahu. Palapala Sita Nui, Helu 890, he 37 eka ka nei, a hookahi kukaoa iloko o ka aina Hoi o Manoa. He waiwai no ka mea i make i hoikeia maluna, me ka waiho po ana mai hou i na koena kupueu ao i a hoolilo ana aku i ua mau waiwai nei. Nolaila ke kauoha ia aku nei na pilikoko a pau o ka mea i oleloia, e hele mai kana o keia Aha i ka Poalua la 23 o Aperila, A. D. 1878, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, ia manawa a ma ia wahi e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ka hoolilo ana i ka waiwai la. A ua kauoha hou ia hoi, e hoolahaia ke kope a keia olelo kauoha i ekolu pule mamua e o k la no ka hoolohe ana, maloko o ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, he mau nupepa i hoolahaia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Maraki 28, 1878

A.     FRANCIS JUDD,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea :                           A. Rosa, Hope Kakauolelo.                                        @

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Oahu, @. Kau o Aperila A D 1878. Anee k, ka mea hoopii no ke oki mare, koe ia Kamaka w, ka mea i hoopilia. Hoopil Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka Perila mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Anee k, no ke kumu o ka haalele k moekolohe o Kamaka w, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoele ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hoolaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, I keia a me keia o na hebedoma eono ; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha ; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o ua malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. – Na ka Aha.

                                                                                    JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

Hanaia i kala la 6 o Aperila. A D 1878.

   Honolulu, @ : Ke hoike aku nei au me ka oiaio o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hookole o ka hihia maluna ae, e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e koʻu lima a me ke Sila o ka Aha Kieie, ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila A D 1878.

                                                                                    JNO. E. BARNARD,

854 6t                                                              Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu, as. Kau o Aperila 1878. Haili k, ka mea hoopii no ke oki mare, koe ia Kaaimakauahi w, ka me i hoopii la, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berila mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Halili k, no ke kumu o ka moekolohe a haalele loa a hala ekolu makahiki a oi o Kaaimakauahi w, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hoolaloia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono. ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha,                                                      JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

   Hanaia i keia la 5 o Aperila, 1878.

   Honolulu, as : Ke hoike aku nei au ma ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

   Hoike ia e koʻu lima a me ka Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila 1878.                                                         JNO. E. BARNARD, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            855 6t*

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu, @. Kau o Aperila A. D. 1878. Barenaha k ka mea hoopii no ke okie mare kue ia Kauilani w, ka mea i hoopii ia. Hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berila mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Barenaha k, no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele loa a hala ekolu makahiki a oi o Kauilani w, i olelo ia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope hoolaloia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazetter a me ke Kuokoa i kela a me keia o ua hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha,                                                                  A. ROSA, Hope Kakauolelo.

   Hanaia i keia la 8 o Aperila 1878.

   Honolulu, as : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau malama ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

   Hoikeia e koʻu lima ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila A. D. 1878.

            855 6t*                                    A. ROSA, Hope Kakauolelo no ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu, @. Kau o Aperila 1878. Makakapu w, ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Olo k, ka mea i hoopii ia. Hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia o ka olelo hooholo e oki ana mai ka @erila mare aku e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Makakapu w, no ke kumu o ka haalele loa o Olo k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hoolaloia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopuka ia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo e lilo i mea paa.

            Na ka Aha,                                                                  A. ROSA, Hope Kakauolelo.

   Hanaia i keia la 8 o Aperila, 1878.

   Honolulu as : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

   Hoikeia e koʻu lima ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila A. D. 1878.

            855 6t*                                    A. ROSA, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE ananei oukou e na kanaka a pau e noho ia ma Kohala Akau, a me ko na wahi e ae, o keia mokupuni o Hawaii nei. Ke hookapu aku nei au i kou aina hoolimalima i Waiapuka e pili ana ma ka pali, oia ka aina o Kaipukani k, mamua, ua kapu ka lio, bipi, boki, kekake, puaa a me na kanaka aole e hele wale malaila. Ina e hookuli oukou, a i loaa i kou luna ia Kaaiohelo e hele ana ma kuu wahi e hookapu nei, e hiki no i kuu luna ke hopu a hoopii e like me ke kanawai.

                                                                                                            AONA Pake.

            Waiapuka, Kohala Akau, Aper. 9, 1878.                                            856 3t*

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Aina Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Kanui k, no Hamakualoa, Maui i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Poaila w, e noi ana e hooholoia ka waiwai o Kanui k no Hanawana, Hamakualoa, Maui i make i na hooilina. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 25 o Mei 1878, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.

                                                ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

            Lahaina, Aper 20, 1878.                                                                                 856 3t

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka Waiwai o Wm. T. Cooper no Makawao, Maui i make. Ua waihoia a ua heluhelu ia ka palapala noi a A. H. Spencer a me D. Crowningburg e noi ana e hoonohoia o J. D. Haverkost i lunahooponopono no ka waiwai o Wm. T. Cooper, no Makawao, Maui i make. No laila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono oia ka la 25 o Mei, 1878, ma ka hora 9 a.m. ma ka ale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoookeia.

                                                                        ABR. FORNANDER,

Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Paeaina.

            Lahaina, Apr. 20, 1878.                                                                                  865 3t

 

NUHOU ! NUHOU

UA HOOKOHU pono mai mea nona na ninoa malalo, i mau apana oiaio no ka Hui Hana Kaa Cortland, o Cortland Nu Ioka. Kia no hoi ma ko makou nei Keena, he papa kuhikuhi maopopo o na kaa ukana, na kaa holoholo lealea a pela aku, i hiki ke waa a ka makemake, e he haahaa ka no hoi ke kumukuai, a ua mahalo malia keia mau ano kaa a pau no ka mikioi, ka nani a me ka paa maoili no o ka hanaia ana. He agena no hoi ko ea Hui nei ma Canada, ma Wale Hema Hou a ma kekahi mau aina e ae no hoi kahi, i lawe malia aku ai ua mau kaa nei ma ke ano waiwai kalepa.

            E hiki no ia oukou e na makamaka ke hele mai ma ko makou halekuai, e ike i na papa kuhikuhi a me ka makou mau kumukuai no na mau kaa nei. e waiho mai loa kauoha ia makou m ka hoomakauhi pa hoi i ka la aku e loaa mai ai o ka oukou mau kauoha, e loaa ao ua mau ano kaa nani la ia oukou.

                                                                                                DILINAHAMA Ma.

            Helu 95 4 97, Alanui Moi, Honolulu, Oahu.                                                  853 tf

 

MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Mahulu k, no Kaupo, Maui i make. Ua heluheluia, a ua waiho ia ka palapala noi a Paa k e noi ana e hoonoho iaia i Lunahooponopono no ka waiwa o Mahulu k, no Kaupo, Maui i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha, oia ka la 30 o Mei 1878, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale kula o Mokuhau, Kuapo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na kue ke hoikeia.

                                                ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

            Lahaina, Aper 29, 1878.                                                                                 84@ 3t