Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 20, 18 May 1878 — Page 4
| This text was transcribed by: | Shelby Wong |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUHA
No ka makahiki, $2 Eono Mahina $1
Dala Kuike ka Rula
Mei 18, 1878
Olelo Hoolaha.
O ka Hoike Makahiki o ke Kula Kaikamahine no ka Mokupuno o Hawaii, ma ka la 25, Poalua no ia o luna ae nei, iloko o ka Luakini o lole. I lohe na makamaka a pau.
Ma Ke Kauoha
Kohala Akau, Hawaii
Unity.
Colonial Singer, No. 71
1
Ahea e hui hou,
Hua na hoa,
Hua a malu pu,
Hui mau loa?
Aole malu e
Ma keia ao uwe,
Ao maha ole nei,
Mau ka panoa.
2
Ahea aloha e,
Aloha hoa,
A kahe mau loa?
Mao ma kela ao,
Ke ao hauoli mau,
A pau loa na makau,
Mau ke aloha.
3
E pii ae i ke ao,
Kakou na hoa,
Ke ao maikai mao,
Ao oli loa,
A hui me lakou,
Ka poe mele mau,
A kuikahi pu,
A mau ke ola.
Hawaii.
Haawing Kula Sabati
Helu Sabati Iune. 2, 1878
KUMUHANA.
Ka lima e kakau ana ma ka paia. Pauku Baibala. Dan. 5; 22-31
22 A o oe, e Belehazara kana keiki e, ua ike no oe i keia mea a pau, aole nae oe i hoohaahaa i kou naau iho;
23 Aka, ua hookiekie oe ia oe iho maluna o ke Akua o ka lani; a ua laweia mai na kiaha o kona hale imua ou, a o oe a me jou poe alii, a me kou wahine, a me na haiawahine au, ua inu okou i ka waina iloko olaila; a hoolea oe i na akua kalai a me ke gula, a me ke keleawe, a me ka hao, a me ka laau, a me ka pohaku, na mea ike ole, aole lohe, aole hoi i noonoo; aka, aole oe i hoonani i ke Akua, ka mea iloko o kona lima kou hana, a nona kou mau aoao a pau.
24 Alaila ua hoounaia mai, mai ona mai ka hapa o ka lima; au kakauia keia palapala.
25 I Eia ka palapala i kakuia; MENE MENE TEKELA, UPARESINA.
26 A eia ke ano o ia mea: Mene; ua helu mai ke Akua i kou noho aupuni ana, a ua hoopau ia hoi.
27 TEKELA; ua kaupaonaia oe ma ka mea kaupaona, a ua ikeia kou mama ana.
28 PERESA; ua maheleia kou aupuni, a ua haawiia'ku, no ka poe Media a me ka poe Peresia.
29 Alaila kauoha aku la o Belehazara, a hoaahu lakou ia Daniela i ke kapa ulaula, a kau lakou i lei gula ma kona a-i, a kauoha no hoi oia nona, i lilo ai ia i ke kolu o na'lii ma ke aupuni.
30 I Ia po no pepehiia iho la a make o Belehazara ke alii o ka poe Kaledea.
31 A lilo ke aupuni ia Dariu i ka Media, he kanaono kumamalua ona mau makahiki.
Pauku gula, pauku 27, hoopaa naau.
Mele. Him. 24. S, Leo.
Iehova, oia ke Lii mau, &c.
p. 1, 3, 4.
Pule i haalulu ka poe hewa imua o Iehova, a mihi. &c,-----
Na ninau a na Kumu.
Mahope iho o ka hoopakele kupanaha ia ana o Faderaka ma i ka mai i ka umu ahi, ua loaa kekahi bibio kupanaha hou ia Nebukanexa. Aia no ia ma mok. 4; 10-17.
He laau kiekie loa ka i ikeia. Maikai na lau me na hua. Malalo ae ona i malu ai na holoholona, a maluna'e ona i kau ai na manu a memele maikai. Ua kauoha ia e kua ia ia laau ilalo. E hookoeia nae kona kumu, a e hoopuluia ia i ka hau o ka lani. A o kona kuleana, aia no ia me na holoholona ma a mauu o ka honua. E hooliloia kona naau kanaka i naau holoholona, a hala na manawa ehiku maluna ona.
Ua kii ia na magoi, ua hoopiopio, na kilokilo, e hele imua o ke lii, a wehewehe i ke ano o ua moe nei. Aole nae i hiki.
Ua loaa nae ka mea nana e wehewehe, oia hoi o Daniela. Ma ko Daniela wehewehe ana. O Nebukaneza no ua laau kiekie nei. No kona hookiekie a kaena ana, e hoopauia'na kona noho alii ana, a e lilo ana oia i mea ano pupule, a e kolo no iwaena o na holoholona a ai i ka weuweu, a hala na makahiki ehiku. Alaila e hoi hou kona naau kanaka, me kona aupuna ia ia.
Ua hookoia anei keia wehewehe ana o Daniela? A i ke hoi hou ana o ke aupuni ia ia, heaha kana olelo no ke alii o ka lani? p.20-37.
Alii no Nebukaneza 44 makahiki. Make oia a lilo ke aupuni ia Evilemerodaka. 2 Na Lii, 25; 27.
Heaha kana hana maikai mua? p. 27-30.
Alii Evilemerodaka ekolu makahili, a pepehiia oia iloko o ke kaua me na Media me na Peresia malalo ae o Kuro.
A lilo ke aupuna i kana keiki, oia hoi o Belehazara.
Dan. 5; 1-6. Hana Belehazara i ahaaina nui na kona poe ali hookahi tausani, a inu oia i ka waina imua o lakou. Iwaenakona o ka inu ana ma kana kauoha, ua laweia ma ka ahaaina, na kiaha gula, me na kiaha dala i lawe pio ia mai ka luakini ma Irusalema mai, me na wahine, a me na haiawahine a ke lii, a inu pu no lakou mailoko mai o ua mau kiaha laa la. E lilo ana lakou i ka on a, i ka uhauha, i ka lealea. A heaha ka mea i oka ai ka lealea ana? Heaha ka mea i ikeia e ke lii me na lii on a? He lima aha, a e aha ana? Pehea hoi ke lii?
P. 7-9. Owai ka i alakai ia mai e heluhelu i ka mea i kakau ia me ka hoakaka i ke ano? Heaha hoi ka makana i ka mea i hiki? A ua hiki anei ia lakou ke wehewehe?
P. 10-12. Owai ka i hai aku i ke lii i ka mea i khiki ke wehewehe i ka mea i kakau ia? He kaikamahine paha keia na Nebukaneza, a ua akaka ia ia ke ano o Daniela. Ua elemakule oia ia wa. Ua waiho ia paha kana oihana aupuni, aole paha.
P. 13-16. I ke alakai ia'oa o Daniela iloko o ka hale ahaaina imua o ke l@, heaha ka ninau a ke alii ia ia me kana mau olelo, me ka makana ke hiki ia ia ke heluhelu a wehewehe i ke ano o ka mea i kakau ia?
P. 17-21. Pehea Daniela i pane ai i ke lii no ka makana, no Nebukaneza?
P. 22 He mopuna Belehazara na Bebukaneza. Heaha kana i ike ai? Heaha kana i hana ole ai? Pela paha na lii he nui, me kanaka, me kamalii, ua ike i ka ke Akua mau hoopai, aole nae i hoohaahaa i ka naau a mihi a haalele i na hewa, a malama ia Iehova.
P. 23. Heaha ka ke @ i hana haaheo ai, me kona poe alii, na wahine, na haiawahine? Aole hoi lakou i hoonani ai ia wai? Pili anei keia i kekahi poe haumana?
P. 24. No ua mau hewa, heaha ka i hoouna ia mai? He lima wale no anei o ke kanaka, aole o ke kanaka pu kekahi? Kupanaha io!
P. 25. Ka Heluhelu me ka wehewehe ana i ke ano o na hua i kahakaha ia. Akaka ole na hua i kakau ia; no ka olelo hea la? He olelo anela paha. Aka, ma ko ke Akua kokua ana, ua mahele Daniela ma ka olelo i maopopo i ke lii me kona poe hoa ahaaina, a wehewehe pakahi i ke ano.
Mene, mene, heaha ke ano?
Tekela, heaha ke ano? heaha kona mama? Ua nele oia i ka pono, nui ka opala ka hewa.
Peresa, Uparesina, heaha ke ano? Elua mahele, elua lahui kanaka e lawe ana i ke aupuni.
P. 29. Mahalo anei ke lii i ko Daniela wehewehe ana i na hua i kakau ia? A hooko ana i kana olelo no ka makana?
P. 30, 31. Ua aha ia ke lii ma ia po? A lilo ke aupuni ia wai? Ma ka ikaika a ma ka hana maalaea a Kure me Dariu, lilo Babulona, me ke aupuni o Kaledea, ia Kuro no Peresia a haawi oia i ke alii ana, i ka hooponopono aupuni ana ia Dariu, kona luna koa nui paha, 62 on a mau mak. Alii oia elua mak. alaila, lilo loa ke alii ana ia Kuro wale no, B.C. 536.
Mele. Him. 7, 8-6. Leo.
He inoua makau ka Haku e, &c.
P. 1, 2, 3.
Na ninau a ke Kahu
Na makua. Hai mai i ka hihio kupanaha hou o Nebukaneza, me ko Daniela wehewehe ana i ke ano. Ua aha Nebukaneza i ke Akua o ka lani? Heaha ka hewa nui o Nebukaneza? Owai kekahi alii i kaena nui a hoopai ia mahope iho?
He hewa nui anei ia, o k hookiekie a kaena, a haakei iwaena o na lii, me na kanaka? Ehia mak. i alii ai Nebukaneza?
Na keiki. A make Nebukaneza, lilo ke aupuni ia wai? Heaha ka hana maikai a Evilemorodaka i kekahi alii e noho pio ana ma Babulona? Owai ia alii? Nawai oia i lawe pio ai? E hia mak. i alii ai Evilemorodaka? A make oia lilo ke aupuni ia wai? He mopuna Belebazara no wai? Hana oia i ahaaina nui na wai? Nui anei kona mau alii? Ehia? Owai kekahi ma ia ahaaina? Heaha kekahi hana pono ole a ke alii i hana'i ma ia ahaaina? Hana ino ea ia Iehova, inu waina, ohaoha, lea lea hoolea i na akua kii. Heaha ka mea weliweli, hoopihoihoi i ke lii me na hoa on a, a oki ia ka lealea ana? Nohea keia hapa lima? Aole anei pono ke makau i ka lealea lapuwale ana o ikeia kekahi mea hoopihohoi?
Ke kula apau. Owai ka poe hiki ole ke wehewehe ia kakau lima ana? No keaha ka hiki ole? Nawai hoi i wehewehe? No hea ka ike o Daniela? Hai mai i na hua pohihihi a me ke ano. Pehea ko Belehazara aupuni? Owai ka i kaupaona ia a ua mama? E lilo ana ke aupuni ia wai?
Mahao anei ke lii ia wehewehe ana? Ua aha hoi oia ia Daniela?
Ka manawa hea i hooko ia'i ko Daniela wehewehe ana? Hai mai i ka hana maalea i komo ai Dariu ma iloko o Babulona a lawe i ke aupuni nona? Ehia mak. i alii ai Dariu a lilo loa ke aupuni ia Kuro wale no? Owai ka makuakane o Dariu? mok. 9; 1.
Hai mai i kekahi mau wanana no ka pau ana o Babulona, a me ka poe nana e hoopau ler. 50; 2, 3, 8, 9, 21-25, 35-38, 51; 7, 8, 11-13, 27, 30-33, 39, 41, 58, Isa. 13; 17-22, 45, 1-4, 47; 6-11.
Na manao pili. 1 Mai kaena a hookiekie. 2 Mai hana ino i na mea laa. 3 Mai lilo i ka on a, ka uhauha, ka lealea. 4 Nui na manamana lima e kahakaha ana i na mea hooweliweli. E makau. 5 E kaupaona ia'na na aupuni, na ohana, na ekalesia, na kula Sabati, na kumu, na haumana, A pehea ke mama? ke nui ka opala. ke kikoia? E makau o hoohalike ia me Belehazara, hoopau ia, hoolei ia iloko o ke ahi.
Mele. Him. 203, 11. Leo
Pule no ka põe hoomana kii, no na misionari, &c.
Haawina no lune. 9, Dan 6; 14-23.
KE KULA KAIKAMAHINE HAWAII.
Ua heluheluia ke Kumumanao malalo nei imua o ka Ahahui o na Keiki Misionari Mei 11, a ua hooholoia e ka Aha e paiia ma ka olelo Haole a me ka olelo Hawaii.
O ka hoonaauao ana i na kaikamahine Hawaii, he mea ia i kukulu loihi ia imua o ka poe Kristiano. Ua kauo mau aku no hoi ia i na dala o ko kakou mau eke, a he luhi no paha kahi poe i ka lohe i keia mea. He oiaio no, ua hele keia hana a laula a me ka ikaika, a ua kokua nui ia e ka manawalea Kristiano, i mea hanai haumana kekahi kokua, a i mea hanai kumu, a hoomaikai halekula kekahi.
Eia nae, ma kekahi aoao nui, he hemahema kela hana; he loaa ole i kona kulana kupono. No keaha la e hele makilo mau nei na Kula Hanai Kaikamahine @ Heaha ka mea i lohe ole ia na leo like o na Kula Keikikane e nonoi ana i na dala o kakou, i mea hanai kumu a me ka hoomaikai hale? Eia iho la ke kumu, Na ke aupuni ka hanai okoa ana i na Kula Kaikamahine, ua waihoia ma ka ilihune me na haawina uuku o ke aupuni.
Heaha ka oiaio o na haawina aupuni? Na huahelu? E ahonui oukou e hoolohe i kekahi mau wahi huahelu pokole ma keia mea, ua wae malama ia mailoko mai o na Hoike Makahiki elua o ka Papa Hoonaauao.
Ma na makahiki elua 1872-74, penei ka mea i loaa; Kula Hanai Keikikane me na haumana he 305, ua kokuaia e ke aupuni me na $31,068.72, oia ua $50.93 pakahi o ka makahiki no ka haumana.
Ma ia wa hookahi no, 6 Kula Hanai Kaikamahine me na haumana 195, ua kokuaia e ke aupuni me na $9,307.66, oia na $23.96 pakahi no na keikikane.
A no ia mau makahiki elua aku, oia o 1874-76, 6 mau Kula Keikikane me na haumana 248 i loaa na $26,072.34, oia na $52.56 pakahi o ka haumana, oiai na Kula Kaikamahine 5, me na haumana 178, ua loaa $7,397.20, oia na $20.78 pakahi, he aneane 40 hapa haneri ia o ko na keikikane pakahi.
Me keia mau makahiki elua, i pau iho nei, oia o 1876-78, he pono ole hou ae ka aoao o na kaikamahine, oiai ua mahuahua ae na lilo o ka hanai ana i keia wa. O na Kula Hanai Keikikane me na haumana he 235 i loaa na $27,891.88 oia na $59.34 pakahi o na haumana ma ka makahiki, a 5 na Kula Kaikamahine me na haumana 176, i loaa na $6,432.50, oia na $18.27 pakahi, he aneane 31 hapa haneri ia o ka lilo pakahi no na keikikane.
O na Kula Hanai Kaikamahine nui elua o na Virigine Roma a me ka Bihopa ma Honolulu, aohe loaa o laua no na makahiki eha i hala, eole hoi i heluia na haumana maluna iho.
O na Kahu Waiwai o keai mau Kula Hanai Kaikamahine, a o ka poe hoi i kamaaina i ka malama pakiko loa ana, me ka hoohemakema i ke ola o na kumul a he aneane hiki ole i kekahi manawa e loaa na kumu kokua kupono ma ka uku emi loa e lawa ai na dala o ke kula, no ka emi mau ana o na kokua o ke aupuni. Ke ike nei kakou a pau i ka lilo ana o keia mau Kula Hanai i ka nonoi dala ma kela a me keia aoao. Ma keia mau la iho nei, ua hooholo na elalesia ma Oahu e hoolili i kekahi ohi ana o ka mahinahou, e kokua i na Kula Hanai.
Pehea, he emi anei ka pono o ke ao ana aku i na kaikamahine Hawaii ma keia mau Kula Hoomalu malalo iho o ka pono o ke ao ana aku i na keikikane ma Lahainalua, Hilo, Haleakala a me Kapalama, a nolaila he mea kupono i ke aupuni e hoolili pa-ha no kela poe a he hapaha no keia? He mea koikoi loa anei ka hoonaauao ana i na kane, a he ole ko ka wahine aoao, e pono ai kela aoao ma ka ilihune, oiaia i hoolako ponoia keia?
Aole o makou manao e hoohalahala i ka hookele ana o ka Papa Hoonaauao. He loihi no ko lakou hooko ana i ka lakou oihana hanohano me ka noiau a me ka hoopololei, a he hilinai loa aku no na naau o ka lahui ma ko lakou malama pono ana. Ma keia mea nae a kakou e kuka nei, he ano hoomau ka Papa ma kekahi aoao lalau o na kumu Misionari o ka wa i hala, ua pau nae ia lalau o lakou i keia wa. Eia no ia lalau o ka makemake ole i na Kula Hanai, koe wale na Kula no na Kumukula a me na Haiolelu. No Anesona mai keia manao, o ka makua nui ia ma Bosetona. A me he la, he wahi koena iki o keia lalau e mau nei ma ke Keena Hoonaauao. E na keonimana, e hoala mai, e naha i kahi kupono no na dala o kakou.
Mahea la ka oi o keia mau ano kula elua i ko lakou hoonaue ana imua i ka lahui Hawaii ma ka noho pono ana a me ke kuonoono? Aole no he like keia niele me ka ninau ana no ka pono o ka hoakamai kiekie ana o na seku elua ma na lahui naauao. Mawaena o na lahui holo imua i keia wa, ua lilo keia i manaopaa, a ua hookoia no hoi penei: he pono i nui ka hoakamai ana i ka seku nona ke kulana ma ka malama ana i ka home, a me ka hanai ana i na keiki, aole e hoakamai wale no i ka seku nana ka paio nui ana mawaho.
Aka, o ka hoakamai kiekie ana, aole no ia ka mea i ninau ia no ka pono o na kaikamahine Hawaii. O keia ninau oia ao ka pono o ka hoomanao ana ma ka noho maemae ana a me ka malama home. O ke kulana o na wahine Hawaii ma ka noho pono he okoa loa ia i ko na lahui holo imua. He mea weliweli keia kulana okoa loa. He kumu ia e hikiwawe ai ka make loa o ko lakou lahui iho, ke ole e hoomaemae ia, a he kumu hoi e hoopaumaele ia ai na ohana hoole e noho pu ana. O ka hoonaauao ana aku i na kaikamahine Hawaii, aole ia he pono wale no o ko lakou hoonaniia ana iwaena o ka poe hanohano; he oiaio no, ke noho nani nei kekahi mau mea o lakou ma ka maikai ia. Eia ke ano nui o keia hoonaauaioa e pono io ai, o ka hoomaamaa ana aku ia lakou ma na kumu mua o ka noho maemae ana, e hiki ai ke hoala ae i kekahi hakina koikoi o lakou a pakele i ka lua meki o ka noho haumia a me ka mai lepera o ka hewa.
O ke kumu nui e pono ai na kaikamahine Hawaii i na Kula Hoomaamaa, he kumu ia i ike ole ia e ko kakou lahui haole. Ma na kahui hala imua, ua ili wale mai i ke kaikamahine mai na kupuna mei, he instinct (puni kupu wale mai) i ka maemae, Ma kona home iho no hoie, he mau ahe loli ole ke alakai ana o ka makua iaia ma ke ano hoopailua i na hana haumia. Nolaila, o ka hoopailua moekolohe he mea paa loa ia iaia, me he makau i ke Akua la. Aole o ke ao ia ma ke Kula Hanai kona mea e pono ai no ka noho ana maemae. Mahea la ka olelo e hoino aku ai i kekahi o na kaikamahine o kakou i oi i keia, "He pono oe ma ke kula e ao ia ai i ka noho haumia ole?" He pono ili wale mai keia no na kupuna mai. He piha ka home a me ka aina i keia manao e like me ke ea hanu.
Aole pela ko na kaikamahine Hawaii. Ua maa na kupuna o lakou i ka noho huikau ana, mai ka wa kahiko lilo loa mai. Nolaila ua ili mai i ko lakou mau kino he welo nui o na kuko. I ka wa keiki no hoi ua maa lakou i ka lohe mau i na olelo pelapela a me na hana haumia ma ko lakou mau ohana iho. O ka manao mau i ili wale mai ia kakou no ka ihiihi o ko ka wahine kino, he manao malihini loa ia i na home o na kaikamahine Hawaii.
No ia kumu, ina e manaoia e hoala ae i kekahi heluna nui o na kaikamahine Hawaii i ke kulana o ka noho maemae ana a kakou i maa ai, i mea e hoopakele ai i keia lahui i ka make a lakou e kaa nei, hookahi wale no mea e hiki ai, oia no ka houluulu ana ia lakou i ka wa liilii iloko o na Hale Hoomalu, kahi e noho kaawale loa ai lakou i na ano hoopaumaele o ko lakou mau home iho; kahi no hoi e launa mau ai lakou me na makuahine lede haipule aloha loa a me ke ano nani o ka uhane. Ma ia launa loihi ana e hoohalikeia ai lakou ma na ano maikai. E hoomaamaa ia no hoi lakou ma ke ao loihi hoomanawanui, a maa lakou i ka hoolohe, i ka miki hana, i na hana lima akamai a me ka hoomaikai. Oia no kekahi o na ano pono home o ka poe noho kuonoono. He mau pono hoi ia nana e koo i na pono kiekie ae.
O kekahi mea nui loa e pono ai ia Kula Hoomalu, i ikaika loa na manao haipule ma ia wahi. I hoala ia a mama loa ke ola iloko o ka uhane, oia no ke ola pookela o ke kanaka, iaia hoi ka mana nana e hoomalu loa i na lala o ke kino, a nana e hookele i ka noho ana. I hoopaa lilo loa ia ka uhane o ka haumana ma ka hoohiki aloha ia i kona Haku. Pela e hiki ai iaia ke paio lanakila me na kuko ikaika o kona kino iho. Pela ia e pale pauaho ole ai i na hoowalewale he lehulehu e halawai mau mai ana iaia mahope o kona puka ana i ke kula.
O ka hana o na Kula Hoomalu o ke ano i wehewehe, he 18 na makahiki i malamaia me ka ikaika no, a me ka makepono o ka hana. He nui no na ohana kuonoono, malama ponoia i ulu mai ma Hawaii nei, na huo o keia luhi makepono. He nui no na haumana oia poe Kula i emi aku iloko o ka hewa. He hapa maikai nae o lakou e noho pono nei; a ke lele aku nei na kukuna o ko lakou pono e hoomalamalama ana i ko lakou mau kaikaina i nele iho; a ke hoomahui nei kela poe i ko lakou la noho pono ana.
Mehela, o keia mau Kula Hanai na mea hana nui e lawelawe ai ka malamalama o Kristo a me kona Kanawai e kukulu ai a maikai i ko kanaka Hawaii noho home ana, ka mea e waiho helelei a haukae nei. O ke ao ana'ku i na Keiki Kane he uuku loa kona waiwai ma keia hana pokole. O na Kula Hoomalu Kaikamahine oia no ka aoao hooikaika nui e hoola ai i ka mai aai weliweli e ai nei i ka lahui, oia ka noho haukae ana o na ohana.
Nolaila, i ka hoohalike ana i na ano Kula elua, he hala loa i hope ka waiwai o na Kula Keiki Kane. I ka nana ana'ku, he aneane hoka loa no kela mau Kulanui, ma ka hoolana'e i ka noho maemae ana o na ohana. He hoka no hoi ma ka hapanui o n haumana, i ka lio ana o lakou i poe maikai ia a me ke kuonooho. Eia ke kumu oia hoka ana, he maopopo lea. O ka punawai holoko ana, he maopopo lea. O ka punawai noloko ona wale no e puai mai ai ka noho maemae ana o ka ohana, oia no ka Wahine, a mawaena o kanaka Hawaii, ua waiho loihi ia ka wahine e noho wale iho no iloko @ na hoohaumiaia'na. A nana no e kauo @ i kona Kaikunane i hoonaauaoia a haule pu iloko o kona lua meki iho. Aia a hoomaemaeia na wahine, alaila e hiki i na kane ka noho pono.
Loa he pololei keia mau manao a e ike mai ana no paha oukou. Alaila, he maopopo lea ka pono, i nui ae ke kokua ana'ku o ka Papa Hoonaauao i na Kula Hoomalu Kaikamahine, I hanai ponoia lakou a kuonoono, elike me na Kula Hanai Keikikane. He pono e hapai ia mai keia mau Kula pookela a puka loa no loko mai o ka noho haiki ana a me ka ilihune. E hoolawa ponoia lakou i na dala e hoolimalima ai i na kumu kokua akamai.
Eia nae, aole paha he mea e pomaikai a'i, ke lilo lakou i mau Kula o ke aupuni e like me ka nui o na Kula hanai kane. E aho no e like me ke Kula hanai o Hilo, na ke aupuni e hoolawa pono, maloko nae o na kahu. E aho no e hoomania keia poe Kula maloko o ka malu o na Ekalesia e noho nei, he Hoole Pope kekahi, he Katolika kekahi, mamuli o ka manao i hoopuka mui ia, aia wale no ma ke ano haipule loa o na kumu e lilo ai lakou i mau mea lapaau pono i na Kaikamahine Hawaii.
Ma keia hanai ana o ke aupuni e like me ka hanai ana i na Kula kane, ole no e pau ka pono o ka manawalea nui ana o ka poe Kristiono aloha. E mau no ke kokua ana i na makua ilihune ma ka uku hanai o na Kaikamahine. A no ka lilo ana o ka hanai kumu @ ke aupuni, e mahuahua ana no paha ka manawalea no ka hanai haumana.
S.E. Bishop
OLELO HOOLAHA.
RICHARD F. BICKERTON
[PEKETONA]
LIOI a he KOKUA ma ke KANAWAI!
E HELE ANA OIA IMU A O NA AHA HOOKOLOKOLO a @
LOLE MAKEPONO
Ke Kuike.
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE!
E LAA NA
Ahinahina, Kalakoa
Keokeo, Leponalo,
Pena, Aila, Anini,
KA MEA PIULA!
KOPA, AINA HONUA,
AILA HOOMALOO
Kui Kakia, Pakeke
Tabu, Kaula, Noho Lio
Hulu Palaki, na Pulumi
- A HE -
AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA
Lainakini-nao
Lainakini Maoli
Palule Kalakoa,
Alapia, Kelepa, Kilika,
Na lole kupono i ka wawae,
Palule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipini, Lihilihi, &c.
LIPINE, LIHILIHI, &c.
- A ME NA -
Mikini Humuhumu MakeponoLoa!
- A HE -
MAU MEA AI KANI
Ka Palaloa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hooku,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, &c.
A he Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNES
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko,
Laau Hoopau Naio,
Penikila, Huaale,
A ME NA LAAU HAMO, A PELA'KU!
S27 3mS39
PAPA! PAPA!
- NO -
ALLEN & ROBINSON
UA WEHE AE NEI MAUA I
PA KUAI PAPA
- MA -
KA UWAPO O PAKAKA!
Na Papa Ulaula o na ano a pau.
Na Papa Paina o na ano a pau.
Na Pili Hale Ulaula.
Na Pili Hale Keokeo.
Na Pepa Hoonani Hale,
Na Pepa Molina.
Na Pena a me na Aila Pena!
NA KUI O NA ANO A PAU
NA PANI PUKA a me
NA PANI PUKA ANIANI
NA PANI PUKA a me
NA OLEPELEPE.
NA LAKO KUKULU HALE
O NA ANO A PAU
E KUAHA MA KE
KE KUMUKUAI HAAHAA LOA
O keia Makeke.
ALLEN & ROBINSON
Honolulu, Jan 1 1879
MEA HOU
NO NA KAMALII!
Kinipopo Laholio!
Kinopopo Laholio!
Ua loaa mai nei ia'u he heluna ne o na kinipopo laholio ma ke kuai @ no ke kumukuai malalo iho o na i lo mua a e kuai aku ana wau ia lakou malalo iho o na kumukuai mai ka @ keneka a hiki 1 ke 35 kepeta o ka pope hookahi a pela aku.
Ma no hoi ma ko'u halekuai na kuka hele ua laholio, a me na laholio omau penikala o hope. @ kuai ia aku ana lakou me na kumukuai haahaa loa.
A. L. KAMIKA, Opio.
@
PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papa a me Moi!
E LOAA AI NA
Papa Nouaiki!
o kela a me keia ano.
Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale!
Na Pani Puka, Na Puka Aniani,
Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,
Na Papa Hele, Na Papa Ku,
A me na Papa Moe nui loa.
NA PILI O KA HALE
O NA ANO A PAU.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,
Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,
Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau.
Na Aila Pena, o kela me keia ano,
Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.
Na Aila e ae o na ano a pau.
NA WAIVANIKI
- A ME NA -
WAI HOOHINUHINU NANI!
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE!
A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a
pau, ua makaukau keia mau makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na me a pau e pili ana
ma ka laua oihana
- NO KA -
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI
E hele mai! E na Makamaka!!
A e lawa no hoi ko oukou makemake
me ka oluolu a me ka maikai!
845tf
KOPA KUKAEPELE
- A -
CLENN!
AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI!
He mea hoopau i na eha,
Na ili Puupuu,
A he hoomaemae i na mea ino,
A he hoopau Lumatika,
A he kopa auau no hoi.
O keia Kopa ka oi aku o ka mea maika
I waihoia mai imua o kanaka.
Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue
Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me
na mea e ae o ka ili;
A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi i ka lii, a keia.
Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.
O ka hoemi ana iho i na mai o ka ili, a o
ke pale aku i ka mai mai na lole e na
Mai Lele, oia kekahi. O na ohana
a me na poe makaikai, ina
e hoolako lakou
i keia
KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!
ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.
He hoopau i ka lehu o ke poo,
A he Kopa no hoi e kaohi mai ai
I ka lauoho mai ka hina ana.
Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa!
E loaa no ma kahi o
M. McINERNY.
Kihi o na @