Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 22, 1 June 1878 — Page 2

Page PDF (2.01 MB)

This text was transcribed by:  James Kirkendall
This work is dedicated to:  Mohala Hou Foundation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha

 

Ua oluolu i ka Mea Hanohano ka @ Mc@ Peresidena o ka Repubalika o Farani ko makou makamaka nui a maikai, ka @ ana mai ia makou ma ka hoomaha ana mai ia Monsieur E@ D@ ma ko makou @ ma ke ano he Kanikeia a K@ no ka Repubalika o Farani, a ke kono aku nei makou i ko makou aupuni e aawi aku i na mahalo kiekie i hoea kino, kona waiwai a me kona mau @ a e haawi pu aku @ i ka mahalo piha a me ka paulele ma kona mau hana @ aupuni a pau, ma ke ano ke Kuhina Noho.

            Hanaia ma Halealii Iolani, Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 29 o Aperila 1878.

KALAKAUA R.

H@ A. P@, Kuhina o @ Aina e.

 

Oiai au e haaw@ ana mai ka mokupuni aku o Hawaii, na J. W. Ke@ esq. e lawelawe ma ke ano he Hope Kiaaina no Hawaii.

SAM'L KIPI, Kiaaina o Hawaii

Hilo, Apr. 1878

 

Ua oluolu i ka mea Hanohano ka Peresidena o Peru, ko Mak@ makamaka Nui a maikai, ka hoonoho ana mai ia ka Mea Hanohano Juan Frederico @ ma ko Makou Aloalii, ma ke ano he Kuhina noho no ka Repubalika o Peru ma Ho@, ke makemake nei Makou i ko Makou mau makaainana a me na oihana o ko Makou Aupuni e haawi aku i na manao akea @ i kooaki@o, kuoa waiwai a me kona mau hope, a haawi hoi i ka paulele nui ma kana m@ hana pili aupuni, ma ke ano Kuhina Noho.

            Ha@aia ma Halealii Iolani, Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 18 o Aperila, 1878.

            KALAKAUA R.

            lig@ A. Piakc@, Kuhina o ko na Aina e. 17

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moi e hookohu aku i na Mea Mahaloia W. L. Moehonua a me Sam'l Kipi i mau Alii no ka Ahaolelo.

            Halealii Iolani Apr. 15, 1878.  17

 

I ko'u wa e kaawale aku ai mai Maui aku nei, na ka Hon. Abr. Fornander e lawelawe make ano he Hope Kiaaina no Maui a me kona mau Hono.

            WILLIAM L. @

            Kiaaina o Maui.

            Lahaina, Apr. 20, 1878.  17

 

Ua hookohu ponoia aku nei o Mr. Wahinemaikai o Kaipapau i Luna malama Pa Aupuni hoopaa holoholona elehewa, no ka apana o Koolauloa, mokupuni o Oahu, ma kahi o Kaolulo.

            JNO. M. KAPENA, Hope Kiaaina o Oahu.

            Keena Kiaaina o Oahy. Apr. 23, 1878.  17

 

Ma k@ ka la 25 o Mei, 1878, ma ke ala o Aiiloiani Hale, e kuai ku@ ala ia ana he e@ua apana aina e waiho nei ma ke alanui Nuuanu, ma Honolulu, ola hoi kahi ia Mr. Everett mamua Mai ka $3,000 aku e hoomaka ai ke koho ana o ke kumukuai.

            O ka apana aina ma ke kihi ua paa ia i ka hoolimalima ia no eliwa makahiki e hoomaka ana mai Ianuari 29, 1878 - he $300 ka uku hoolimalima no ka makahiki.

            J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Apr. 19, 1878.  855

 

Ke hoike ia aku ni i na kanaka a pau, e hoopololei loa ia aku ana ke Kanawai e pili ana i na holoholona aea hewa e loaa ana ma ka aina o Luakaha, a me na aina e ae o ke aupuni ma Nuuanu Valley. A ua hookohu ia o Mauele a me Meamoa e hooko i keia hoolaha, a e hoopaa ia na holoholona ola ano a pau ma ka pa aupuni.

            J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Mar. 20, 1878.  852

 

            Ua hookohu pono ia i keia la na mea nona na inoa malalo, i mau Luna Alanui, penei: R. W. Kapohaku. Luna Alanui no Wailuku, Maui, ma kahi o Geo E. Richardson i haalele mai. J. K@hokaua, Luna Alanui no Makawao.

            J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Mar 1, 1878.  851

 

Ua oluolu i ka Mai ka hookohu ana ia Henry A. Pierce K@quire, i Kuhina no ko na Aina e.

            I@alealii Iolani, Maraki 1, 1878.  850

 

Ua oluolu i ka Mo ka hookohu ana ia S. Kipi Esqr. i Kiaaina no ka Mokupuni o Iiawali.

            Halealii Iolani, Mar. 1, 1878.  850

 

Ua hookohuia i keia ia o Mr. Joseph R. Mills i Luna Hoo@aio Palapala, no ka Apana o Hamakua, Hawaii.

            THOS. BROWN, Luna Kakau Kope.

            Keena Kakau Kope, Mar. @, 1878.

            Ap@n@ia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.  850

 

OIHANA WAI!

Ke haiia aku nei i na mea a pau, mai keia la aku, a hiki i ka la e hoolaha hou ai, e hoopaaia ana ka wai o na piula aupuni, mai ka hora 6 ahiahi a hi@i i ka hora @ o kakahiaka o kela a me keia ia.  R. LISHMAN, Luna Wai.

            Aponoia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiania.

            Honolulu, Mar. 8, 1978. 849 tf

 

            I kulike ai me ka pauku 231 o ke Kanawai Kivila, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe e hookaawale ia ana kekahi i'a no na holoholona komohewa, ma Kukuihaele, apana o Hamakua, Hawaii, mauka o ke alanui aupuni.

            I kulike ai me ka pauku 232 o ke Kanawai Kivila nolaila, he hoonoho a ke hookohu aku nei au ia R. P. Kuikahi i luna pa no ka i'a Aupuni ma Kukuihaele, apana o Hamakua, Hawaii.

            S. KIPI

            Kiaaina o Hawaii.

            Aponoia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Honolulu, Feb. 19, 1878.

 

            Ua hookohuia o R F Bickerton i keia la i Hoa no ka Papa Koho i ka waiwai io o na aina no ka mokupuni o Oahu, ma kahi o J S Makalena i make.

            J MOTT SMITH

            Kuhina Kalulaina.

            Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.  837

 

            Ua hookohuia ka poe n@a na inoa malalo iho i mau Komisina no na i'a:

            Dec. 1, J W Smith, Kona Hema, Hawaii.

            Dec. 10, D Kahanu, Kona, Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.

            J MOTT SMITH.

            Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.  837

 

            Ma ka Poaono, ia 29 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 auiu a la, e kauiia aku ana ma ke kudala, ma ke ala komo o ka aoao mauka o A@ilolani Hale, Eono (6) Loi, e waiho ia ma Aunukai, Waikiki; a penei ka nui o na eka o kela a me kela @: 233-1000 eka, 20@-1000 eka, 100-1000 eka, 134-1000 eka, 66-1000 eka, 79-000 eka.

            O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na uluu i oleloia maluna, e ike la no ma ke Keena Kalaiaina.

            J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Novemaba 8, 1877.  832 3t

 

            Ua hoopaneela ke kuai o na Loi Kalo i hoikeia maluna ae a hiki i ka manawa e hoolaha hou ia aku ai.

            J MOTT SMITH. Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina. Dec. 11, 1877.  837

 

NUI KA ONA MA KAHUA.

 

            E ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, e ae mai oe i keia leo kahea, a oia keia. Aia ma ka la 28 o Aperila, makahiki 1878, ia'u i naue hele aku ai makai o Kahua, ike aku la au i kekahi poe kanaka, e ona mai ana i ka uala, maloko o kekahi hale, e kani oli ana kekahi, e kani hula ana kekahi, e kani aka ana kekahi poe kanaka, i ka hula mai a kekahi wahine, a o kekahi mau wahine elua, e aumeume ana laua, no kekahi keiki uuku loa, o ke kumu o ko laua aumeume ana, no ka ona; ua hoolilo keia poe pegana i ka la o ka Haku, i la uhauha a i la lealea no lakou; he poe kanaka maa mau keia i ka inu uala i ka la o ke Akua, a eia ka ninau, aia la mahea ka makai o ke aupuni i hoonoho ia mai ai no ka apana o Kawainui a me Kahua.

            H. MALIHINI.

            Kaupakuea, Hilo, Hawaii.

 

ALOHA INO.

E KA NUPEPA KUOKOA; Aloha oe: -

            Ma ka po o ka Poaono, hora 7 o ka la 18 o Mei, loohia iho la kekahi pilikia maluna o kekahi kaikamahine, a nona ka pilikia pau pu me kona makuahine a me kona hanau mua, he hapa mai ko laua, a he oi aku no kona. No ka mea, ua pau mai ma na wawae a hiki i ke kikala, a koe mai ka opu, a mai na lima mai hoi a hiki i na waiu, a manuheu pu ae la me na lehelehe a me ka ihu, a he ku i ka mainoino ke ike aku, no ka mea, ua pau ae la ka ili a koe ka io. Eia ka mea nui, o ke koe ana mai o kona ola, a ke waiho nei oia iloko o na palapu a ka eha. O ke kumu o keia pau ana, i hanini ia e ka ipu kukui aila mahu e @ ana, a poino iho la. O kona inoa o Kainulama. He aiana lole mare ke kumu i loaa mai ai keia pilikie, he lole no@  @are ai i ke kane i ke Sabati ae, Mei 19, aole nae i ko ka makemake loaa e ka pilikia.

            S KAUIHOU.

            Olowalu, Mei 20, 1878.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

            IUNE 1, 1878.

            Iloko o na makahiki i kaahope ae nei, aole paha he we nui e like me keia makahiki e nee nei, oiai ua loheia aku na leo kupinai, mai na pea mai a pau o ka aina, e hoike mai ana no ka wi; oia hoi, ua hooikaika aku ke kanaka e kanu i na wahi huli, me ka manao e hua mai ona pomaikai mai na wahi huli i kanuia aku ai; aka, he okoa nae ko ka la manao, hao mai la kela i kona @ana, maloo iho la ua mau wahi lau huli nei i manaoia aku ai ke ola. Aia hoi ma kahi e mau iki ana ka lepo, ua ulu no na wahi lau ae, a ua loaa pu no hoi ia poe ka pomaikai. Aia hoi ke kanaka mahiai, e hooikaika nui ana i ka mahi, me ka manaolana e loaa ana iaia na omaikai, nolaila, heaha na pomaikai e loaa ana i ua kanaka la, ke ole e loaa iaia ka pono wai? Ua lilo ia luhi ana ona, i mea nana e hookaumaha i kona manao iini hau@. No keia kumu, ua hoopii mai ka poe mahiai i na wahi loi ai a lakou a hiki i ke kumukuai kiekie loa; a lilo mai la hoi i ka poe hoopukapuka pai, pi@ hou ae la ka loaa; aole nae oia ka palena o na loaa, oiai lilo mai la i ka poe maauauwa ma ka umeke, pii hou ae la no ka loaa. No ia mea, ke ninau nei makou, no ke aha la i pii ai kahi pai ai hapalua o ka wa mamua, i dala hapalua i keia wa? No ka nui anei o ka ai e like me na makahiki i aui ae nei? Ke hoole aku nei makou, aole. No ka uuku mai o kahi wai, ke kumu i uuku ai o ka poe mahi kalo, nolaila mai ka wi.

            Eia hoi kekahi; ina kakou e nana ae me ka makaikai i na wahi kaulana no ka piha mau i ka ai, alaila, e ike koke no kakou, aole e ike nui ia ke kalo ma kona wahi mau, a o ke aha ka mea e ulu nei malaila? He raiki, he ai malihini. Aia o Manoa, kela awawa nona ka a kaulana, ua paa pono i ka raiki. Ina e hele ana kekahi e makaikai malaila, e halawai mua mai no na maka me na loi i paa pono i ka lau uliuli o ka raiki. No ka lilo anao ka hapanui o kela aina i na pake, kekahi hoi o na aina wai, nolaila, ua palanaiki mai ka poe mahiai kalo malaila. Pela pu no hoi me na apana e ae, oiai ke ike nui ia aku nei ka ulu ana o ka laiki ma kahi i ike mua ia ai ke kalo. Me he la no hoi e nalo aku ana ke kalo a o ka laiki ke ulu ana ma kona wahi ma keia mua aku, ina peneia iho la e hoolilo liilii ia ai na wahi apana loi o kakou, alaila, o ka hopena aku no ia.

 

            "Ua puana ia he leo mele nahenahe

            Ua haule i ka honua, aole nae i loaa."

            Ua lawe mai makou i kela mau huaolelo ae maluna i kahua no makou e ku ai, a kamailio.

            Ma ka nana ana i kela mau huaolelo maluna ae, heaha la ka leo mele nahenahe i hoike ia, ua haule i ka honua aole nae i loaa? No keia ninau ke ku nei makou a wehewehe uku me na mea pili a me na hoihalike no ia poo olelo.

            He nui a lehulehu na makahiki i hala'e nei, me ka manaolana, ma ko kakou koho ana i mau lunamakaainana no kakou e hele aku iloko o ko kakou Hale Ahaolelo e huna a e pale ae i na kanawai hookaumaha wale maluna o na makaainana, a e hana pu hoi lakou i ka makemake o ko lakou mau haku. Aka, o ka leo mele nahenahe nana i hoeha na puuwai o kona mau haku i na la i kaa hope ae, ua puana ia ae la ia, e like me ka pu-a ana ae a ka mahu a nalo koke iho, pela iho la makou i lawe mai ai i kela mau lalani olelo, i kumu hoikeike imua o ka lehulehu i ke ano o ko kakou mau luna iloko o keia mau la e nee nei, a me na kau i hala ae, aole no hoi keia he mea malihini imua o kakou, aka, he mea i kuluma no na kakahiki loihi.

            Ma kekahi o na la i aui ae nei, ua hapai ia ka noonoo ana no kekahi bila e hoono@ ana i na kanaka Hawaii e inu akea i ka rama. Ma ka hapai ia ana o keia bila, aole makou i manao e ku aku imua o ka lehulehu no ke kokua ana i keia bila, aka, e kamailio laula no makou no ka pono o na aoao a elua, oiai he mea ehaeha ia makou ke hoike ae i na hiohiona o kekahi o ko kakou mau luna hanohano, e kau ana na hoailona o keia bila ma ko lakou mau helehelena. Ina pela iho la ke ano, alaila, ke i aku nei makou e hooikaika lakou ia bila e kinai a i ole e hooholo loa aku; i ole ai e hana ia ko kakou mau makemake ma kahi malu. Ma ko makou ano he waha olelo a he alakai no ka lehulehu, aole makou i manao o keia mau olelo he mea ia na na hoa a me ka lehulehu e manao mai ai ua makawelawela makou i na hoa hanohano o ka hale, aka, i mea no lakou a me ka lehulehu e ike mai ai na lawelawe ia na hana me ka ewaewa ole. Aka, i wahi e loaa ai ka pono kaulike mawaena o ka mea kiekie a me ka mea haahaa, he pono ia lakou e noonoo me ke akahele ma keia mea.

            Ma keia mau hoakaka maluna ae, ua hiki i ka lehulehu ke ike no lakou iho, i ke ano o kela mau huaolelo maluna ae. Oiai, ua puana ia ko oukou makemake me he leo mele nahenahe la, ua haule nae ma ka honua ko ka lehulehu manaolana a aole e loaa hou ke imi ia aku.

            NA MAKAAINANO.

 

NU HOU KULOKO.

 

            E HOIKE ana ke Kula Hanai o Waialua ma Haleiwa i ka la 17 o Iune 1878.

            MARY E. GREEN.

 

            Ma ka Poakolu iho nei, ua ku mai ka moku Stormbird mai ka Hema mai, me na kanaka Figi.

 

            Ua make mai nei ka ona miliona o Kaleponi, oia o Mr. O'Brien.

 

            Ua haalele iho ka manuwa Beritania Daring ma ka Poakahi iho nei, no na awa ma ka hikina ae nei.

 

            E WEHEIA ana ka fea (fair) ma ka hora 5 o keia ahiahi. E naue ae malaila.

 

            E KU mai ana paha ka mokuahi Willmington i keia la, a i ka la apopo paha.

 

            E HOI mai ana paha ko kakou elele Hon. Mr. Hanare K@aka, mai Kapalakiko mai, ma ka mokuahi o lune ae nei.

 

            Ma ka Poaha iho nei i haalele iho ai ke Kilauea no Kahului, a ma ka Poakahi ae nei no Nawiliwili a me Koloa, a ma ka Poaha aku no Kahului.

 

            EIA ma ko makou waihona e lolii nei na kope o na Mare, Hanau a me na Make; aia a loaa ia makou he kowa kaawale o ka pepa, e pai aku no makou a pau loa me ka hookaulua ole.

 

            O NA olelo a ke Kuhina Kalaiaina a me ka ke Kuhina waiwai, e pili ana no ka hoike a ke komite waiwai, e hoolaha aku ana makou i keia pule ae, no ka loaa hope ana aole puka i keia pule.

 

            HALAWAI EUANELIO. - E hoomaka ana ka halawai makahiki o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Paeaina i ka Poalua la 11 o Iune, ma Kawaiahao.

            ILOKO o keia mau la e naue nei, ke hehi nei no na kapuai a ka wela ia kakou, ke kuehu mai nei no na eheu makani i na e@a lepo iluna o na maka o kamahele, a ke kipu mai nei no hoi na kulu wai iuka; a ao@ kakou i hoonele ia mai me na haawina o ka pomaikai.

            E NA makamaka, ua hiki mai kakou i ka paepae o na malama eono, a iluna hoi o ke kahua maikai o na Helu he 22 wale no, nona hoi ka loa he eha wale no Helu e na-i aku ai a o ka puni no ia o keia hapa makahiki o ka kakou wahaolelo; nolaila, ano ka manawa e liuliu ai no ka hapa i koe a hoea aku.

 

            KOKUA LUAKINI. -  Ke haawi aku nei ke komite i ka mahalo i ka poe no lakou na kokua i haawi mai ma kona lima, no ka hoala hou ana i ka luakini o Kauahaao, Kau, Hawaii, a no lakou na inoa: L. Severance, J. F. Smith, D. H. Nahinu, pa lima dala pakahi; F. S. Lyman, Ekalesia o Rev. S. Kaaua, Ekalesia o Lihue, Kauai, $25 pakahi a lakou.

            W. T. MARTIN.

 

            Ma ka auina la o nehinei, i hookanakaha ae ai na keiki aukai o ka manuwa Geremania e ku nei ma ke awa o Kou mawaho o Kulaokahua, imua o ka Moi a me ka lehlehu i akoakoa ae; ma ka paikau ana, ka hoike ana i ke ano o ke kaua ana me ka enemi, ke ano o ke kaua moemoe, ki hakahaka a me na mea like, ua ku i ku maholo ke nana aku i ka lakou apa mai me na pu, a me ka hakinua o na hehina wawae.

 

            O KA Moiwahine o Sepania, i kona wa i kipaku ia aku ai mai kona aina aku, ua hoolilo ae ia ia Farani i home nona, ua waiho aku oia maloko o ka Banako o Farani, i Parioa, i kona mau daimana, i hiki aku ke kumu kuai i ke ekolu miliona dala. E kuai akea ia aku ana keia mau daimana, iloko ae nei o Iulai; a o no loaa o ia mau daimana e hoopukapuka ia no na hana kupono.

 

            KA ELELE O KA NUPEPA KUOKOA. - Ke hoike houia aku nei ka lohe, e hele kaapuni aku ana ko makou Elele S. H. Haaheo i ka mokupuni o Hawaii, ma ka hana ohi dala no ko kakou Kilohana. E haalele ana oia ia Honolulu nei ma ka mokuahi o ka Poalua Iune 11, a e lele mua ana oia ma Mahukona, a malaila aku i Hamakua, Hilo, Puna, Kau, Kona, a hiki i Kailua, ke kono puia aku nei hoi ka lokamaikai o na makamaka na hoaloha, a me ko makou mau Luna, e pahola mai na haawina o ka lokomaikai imua ona, a me na mea hoi e pili ana @ ko kakou nupepa.

 

            HUI HOOLE WAIONA O WAIALUA. - Eia mai ka papa inoa o na Luna i koho ia no ka Hui Hoole Waiona, Ehukai helu 6 I. O. G. T. Luna nui Miss M. E. Green W. C. T; Hope Luna nui Miss Esther Kaiaikawaha, W. V. T.; Kakauolelo, Ruth Kamakee W. S; Kokua Kakauolelo, Clarrissa Kahawai W. A. S.; Kakauolelo Helu Dala, Lilia Aiwohi W. T.: Puuku S. N. Emerson W. T; Ilamuku Mikahala Keoni W. M; Kokua Ilamuku Susana Kaawa W. D. M; Kiai o loko Annie Cooper W. I. G. ; Kiai o waho Mary Harry W. O. G; Kahunapule S. N. Emerson W. C; Luna nui i pau J. N. Kaiaikawaha P. W. C. T.

 

            Ua ku mai ma ko kakou awa nei ka m@nuwa Geremania Leipzig mai Gu@ma@, Mesica mai, iloko o na la holo he 25. E holo loa aku ana no lokohama, mahope o ke ku ana mai o ka mokuahi mua mai Kapalakiko.

 

            E HAAWI ana na hoa o ka puali Prince O@ i aha mele ma Kauakapili, ma ke ahiahi o ka Poaono, o keia pule ae.

 

            ULEU HOLO KA HANA. - Ua mahalo nui makou i ko makou luna lawe nupepa KUOKOA, oia o S. W. Nakiki@o o ka apena o Ewa, no kona makaala i kana oihan@, e hiki ana i ka manawa kupono. A nolaila, e ala e na keiki o ka ia Hamauleo, e lalau like kakou i keia pepa, i ike i na nuhoa nane o ke kaua a me ka Hale Ahaolelo. Ke lohe nei makou i na leo e ikuwa nei, "E lawe ana makou a oi aku i ko ka hapa mua me ke kaulua ole." Ua loaa ia kakou ke kukini mama a hoopono.

            S. KAMAI.

 

Nuhou o ko na Aina e!

(Koena mai kela pule mai.)

            Ma ka auina la o ka la 10 o Mei, ua ho@o ia e powa ka Emepera o Germania e kekahi kanaka hana piula, oiai oia e holoholo kaa ana me ka Duke wahine o Badena, ua lehulehu na poka i k@a, aka, aole nae oia i ku aku. Nolaila ua lehulehu na poe i hiki aku nei imua ona, e hoike aku i ko lakou aloha no kona kapele ana mai.

            Ua weheia ka hoikike nui o Parisa me ka hauoli nui. Ma ke ahiahi iho, ua ula pu ke kulanakauhale i na lama, mai ka piko o ke kulanakauhale a hala aku mawaho o kona pale@. Aole i ikeia kekahi nani elike me ia mamua ma ia wahi.

            O ka nui o na kanaka i manaoia i hiki ae e makaikai i ke Camp de Mars a me Trocadero he 500 000, aia hoi he 300,000 o na haole mai kahi e mai ma ia kulanakauhale.

            Ua telegarafa ae ke Kuhina Sewada mai Kina mai, e mea aku ana no ka w@ malaila no na maluma eono.

            E hoike ana kekahi telegarama mai Konatinopela mai. Ua koi ikaika aku o Gererala Todlebeno no ka haawi pio mai i na papu me ka hooweliweli pu ana aku i ka noho ana mai o na Rukini ma Konatinopela, ua hooholo ka aka Kuhina i ka haawi pio ana aku i na papu Sumala ka mua, Varena, a o Batuma ka hope loa. Ua hooholo ia me ka pupuahulu, mamuli o ka hoike a Osamana Paso, no ke kulana hiki ole i ka puali Tureke ke pale aku i ka noho ana mai o na Rukini ma Konatinopela.

            E hoike ana kekahi mea kakau o ka nupepa Manawa. Ua pihoihoi mau ma ka Halealii, me ka makakau i na wa a pau e hoolilo aku i kekahi mea i na Rukini i na lakou e haalele iho ana ia Konatinopela aku. Ua koi ikaika loa ma o Gereerala Todlebeno no ka haalele ana iho o na koa Tureke i na papu, me ka ae maopopo mai e kuemi hope aku no ia ke haawi pio ia mai na papu. Ua ale ia aka ka maunu a na Rukini, pela, ka mea nana i lawe mai ka lono i ou nei, e kuemi aku i Adarinopela a me Dedaragata, a e haalele iho ia Erezeruma, elike me ka hikiwawe a na koa oloko o na papu e haalele iho ai.

            E hoomaka ana ka haalele koke ana i keia wa. Aole e kakauia keia kuka ana, ada, e hooponopono ia no ma ko laua aelike ana.

            He umi tausani o na koa hoa o ka puali Serevia, i hoikeia mai Serevia a me kona mau apana mai, i hiki ae ma ke kahua paikau, me ka makaukau no ka hui aku me ko lakou batahona iloko o Iune.

            E hoike ana ka Age@e Russe ua pono loa i ka Ahaolelo e ae aku ia Ausetruia no ka hooponopono no Bosenia, me ka pakui pu aku, no ka hoole moakaka loa mai o Enelani a me Rusia i ka mahelehele ana ia Tureke, o keia mau mea ua maopopo me ka kanalua ole ia.

            E hoike ana kekahi mea kakau mai Viena mai o ka nupepa Standard, ua hoike aku nei o Rusia i kona manao i na mana nui, no kana mau kumu i manao ai e kuka me Enelani, me kona kauoha pu aku i na mana nui e pale aku i na pilikia e ae e waiho ana ma ke ala i ka wa o ke kuka ana me ka maluhia, i na he mau poino kekahi e ili mai ana iloko o ka wa e kukana ana.

            Ua telegarapa mai ka mea kakau o ka nupepa Manawa. O na nuhou a pau,  hoike aku ana no ia i ka pahola loa ana aku o ke kipi ana o na Mahomeda a hala loa aku i ke komohana. Ua hoike mai na Rukini ua hoopau lakou i ko lakou manao no ka hoopio ana aku i ka poe kipi, i loaa ai he manawa kupono no na hoikaika ana a na Komisina Tureke.

            Ua loaa mai he lono i ka nupepa Manawa mai Kukaharesa mai, e hoike ana ke hana nei na Rukini i wahi hoomoana no lakou maloko o na auwaha i eli ia @ Turekesacaro.

            Ua hoole na kanaka kamaaina o Romania a me Besrabia, i ka uku ana aku i ko lakou mau auhau i na lunaaupuni o Romania, no ka mea, ua lilo maoli no ka aina i na Kukiai.

            E olelo ana ka kea kakau nupepa Manawa ma Viena. O ka nanaina mawaena o Enelani a me Rusia aole no ia i hoike mai no ka noho ana oluolu, e lawe mai no o Rusia i ka mea a Buelani e kue mau nei, a e waiho aku imua o ka Ahaolelo i na mea a pau o ke kuikahi holo@koa.

            E hooia mai ana ka mea kakau o ke nupepa Manawa ma Sana Peteroboro @o keia, aka, me ka olelo hou ae, he mea makehewa wale no na kula ana no ka hoopau, ke ole e loaa he kumu e ae e hiki ai ke hoopau ia ke kaua ana.

            Ua hiki ae n@ na kai o Amerika ka moku Cimbria me na lii Rukini maluna ona. No keia, ua lilo i mea kamailio nui ia e na nupepa.

 

OLELO HOOLAHA.

 

@

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo, Hawaa, @ Kau Hookoi kolo o Mei 1878. Ka@ ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kawaha @ ka mea hoopilia no ke oki mare, ma ka h@hia hoopii o@i mare maluna ae, ua hooholeia ka pono e h@k@a@ai- loa mai ka b rita mare ae ma ka aoao o Kaluna w no ke kumu o ka moekoi he a me ka haalele mau a haalele loa o Kawah@ k mahope iho o ka hal@ ana o na malama eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me na olelo a@a wae no a h ike ia mai @a kumu e kue ana. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kpe oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka Nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebekoma e@no o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hoohoio i@ ana ao na kanaka a pau i pili ua hiki no ia lakou ke hoike mai @ kekahi kumu e hoole ia ae, maloko o na malama eono.

            Na ka Aha:  D. H. KIHIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au o na olelo maluna ae, he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            861 6@  D H HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo, Hawaii, @, Kau hookolokolo o Mei 1878. Noewai w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kahipa k ka mea hoopi ia no ke oki mare, ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae ua hooholoia ka pono o ka hookaawale loa mai ka berita mare ae, ma ka aoao o Moewai w no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele uau a haalele loa o Kahipa k mahope iho o ka ala ana o na malama eono ma ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana. Aua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope oiaio o keia ol@lo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hehedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholo a ana a o na kanaka a pau i pili, ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e oole ia ae maloko o na malama eono.

            Na Ka Aha:  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            861 6@  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo, Hawaii, @. Kau Hookolokolo o Mei 1878. K@l@hua w ka mea hoopii no ke oik mare kue ia Mai Kahunanui k ka mea hoopii ia no ke oki @are ma ka hih@ hoopii oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono o ka hooka wale loa mai ka @ mare ae, ma ka aoao o Kaiahua @ no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Mai Kahunanui mahope iho o ka hala ana o na n ai@ma eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu i kue ana. A ua kauohaia ka mea hoopii e hooiaha i ke kope oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi ma ope iho o ka hooholoia ana, a o na kauaka a pau i pili, ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ae maloko o na malama eono.

            Na ka Aha:  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            831 6@  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

            E IKE au@nei na kanaka a pau, o makou o ka poe nona na inoa malalo iho, ke hooi@ha aku nei makou ka poe hui i koe iho, aole i hoolilo aku i ka hapa o ko makou aina e waiho ia ma Kipahulu, Maui Hikina, oiai ua hoolilo ak@ nei o K@oho, N@kila, Ka@awaia a me Kahiamoe i ko lakou hapa ia Tomo, Kapena mua iho nei o Kapueokahi; nolaila, ke papa aku nei makou, aole e hele kekahi a mah@i maluna o ua aina la, no ka mea, aole i kuawale ka hapa o keia a me keia hui lioko o ua aina la. Aia ko makou ae, a kaawale ke kuleana o keia a me keia hui; a ina aole e hoo ohe i keia alaila, e hoopii ana makau imua o ke kanawai, a e koi i ko makou poho i ia poe i hoolimalima aku la, a me ka mea a lakou i hoolimalima aku ai. O makou iho no,

            J. K. IOSEPA, NAHOLOWAA, K@ACKOA,

            KAAKAU w, AAMAU w.

            Honolulu, Mei 26, 1878.  861 1m

 

HOOLAHA PA AUPUNI.

 

            EIA iloko o ka Pa Aupuni o Keholaloa, Apana o Honolulu, 2 Lio e kuai kudala ia ana ke hiki aku i ka ia 8 o Iune h ra 12 awakea Po ano a me I Pipi k. Lio k hulupaia laukea mui aole kuni me na opea no, lio k ulaula hao ano e. I Lio e kudala ia aku ana ke hiki aku i ka Poalua ia 11 o Iune, hora 12 awakea. Lio k ulaula hem ai Z, ai ak hao ano, uha mua hem Z u@a hope h@m K, lio k hulupaia wiwi ak KF, lio k eie ele wiwi hem IK.

            A B KAAUKUU

            Luna Pa Aupuni o Koholaloa.

            Honolulu, Mei 30, 1878.

 

            E KUAI kudala ia ana ma ka Pa Aupuni ma Waiawa. @wa ke hiki aku i ka la 7 o Iune hora 10 o kakahiaka na lio hele @ewa 3 Lio w lokia me ke keiki kiko keokeo ma ka lae, hao kuni P@ uha hope ak. lio w hulupala laekea nui eha wawae keokeo me ke kaula i ka ae, hao kuni @ha hope hem, lio w eieele laekea hao kuni ano e uah hope hema.

            J. S. KAANAANA,

            Luna I'a Aupuni o K@a me Waianae, Mei 29 1878.

 

EIA KA NANI LA!

Ma ka Halekuai ma Honopueo.

HEAHA WAHI A KAHI?

 

            EIA na papale Waiokila wahine a me kona kane a me kekahi mau ano papale e ae he nui wale ano hou. Na ha @aka @lika p@lu lau g@, na hainaka na-u, na hainaka @kila, na hainaka eleeie a n e na hainaka u@aula pua nui nani a p@a hoi. Na k@hei holohia hoinui ano hou loa. Na waiwai o keia a me keia ano, he nui wale a he e@i loa ke kumukuai. E heie nui mai i ike po@.

            GOO KIM Ma.

            Honopueo, Kohala, Hawaii, Apr. 18, 1878.  855 @.

 

E Kuai ia Ana,

 

            HE 1,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua.

            858 tf  A. S. CLEGHORN & CO.

 

Ale ka Waike Ike Aku

I Keaha la hoi?

I no Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o

GOO KIM.

Nana aku no hoi oe, "Hoonuanua i

Apua a Kalamaula."

 

            OIA no hoi na Hainaka @ka Nu@i Eleele a Ulaula, Pulu, Wai G@ @ a Wai @aka. Na Hainaka @ L@ A@. Na M@ kane, wahine a me na Mamalu liilii kihi we@ o na kaikamahine. Na ohi huihui nani @ a @ Na Kihei @lika lau me k@ek@. Na Koi ka akalii nani a me na Kole@a hoop@ no na hehe. Na Heluhipa au a me na lole kuie @ @oloka o na wahine. Na M@ keokeo o na wahine lik@ ma ke @ lo, a me na Palekoki Na Papale wahine @ia o Keokoi ka moku. Na Papale Waiokila a@a@, a ke hau @i i ke poo, m@ uakea h@ keia ke pa iho ka la a ke nui wale ne a@o papale e ae i ike ole ia manoa. Na H@l@ @heu Mana no na papale wahine, e kau ae da iwa. Na Kalakoa @ loa, ma Makalena a me na ioi@ I@wai, na Puuwai Gula a me na O@la Pepeia@ o na wahine. Na Kamaa ano ho@ o na kane, wahine a me na kamahi, na K@ka Kanahai, @ lole wawae a me na Pak@e o ne ano he nui wa@e, a me na Pale Paka@kau.

            O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hoa loa wale no, a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aku. Ina aku no hoi a kap!laiu @ mai, ma keia a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e. Nolaila e ko@o hale no e na hoa o ka ia o ka ia, e wae i ke @k@ mau i ini aole no hoi makou e uiha iki, ke heie mai oukou e koekaa i na waiwai ina no ke kuai a nana wale no paha. K ku@iia aku no keia mau mea ma na kumuku i haahaa. Ma na Poakahi a me na Poaono, oia na la e kuai hoopaki loa ia aku ae ua mau waiwai nei.

            858 @  GOO KIM.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA!

 

            E MALAMA NO MA@ I KE DALA O ua kanaka @

 

OLELO HOOLAHA.

 

             O Na @ W W na inoa malalo nei, i law@lawe a@a lakou i ka @

 

            MA ke Keena o ka lunakanawai Ka@puni o ka Ap@. Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii. Ke hoopii oki @ Apikai@a w kue ia Kua @. Ma o hoopii oki mare mai@ ke kanoha ia nei, e @k @ ka @aoleio oki mare m a@ao @ Ap@kaiha w i olil @, no ke kumu he haalele @ahi @ o @u k oleloia, a e lilo keia i mea @ mahope o ka @u ana o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha a@ n@ kumu @ opoop i waihoia mai, ke ole he kam@ k@poe@ @e e hooleia ai ua mau mea la. A ua kauo@ia ka mea @ pii e hoolaha ae i kekahi kope i hoo a ia e keia e@lo kau@ha ma no nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, makou o ka mahina hookahi, mai ka la aku o keia kaueha ana, a o na poe a pau ke pili maloko o no malama eono, e hoike mau ina he kumu kekahi e lilo ole ae keia olelo hooholo i m@ @.

            Hanaia ma Hila, i keia ia 10 o Mei, 1978.

            Na ka aha:  D H HIKIKOKI, Kakauolelo

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, o a no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia u@aluna ae, e waiho nei ma ko'u Keena.

            @6@6  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3, Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii. He hoopii oki mare. Ma@a @ kue ia Kamaka k. Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kauoha ia nei, e hookomoia ka huaolelo oki mare ma ka aoao o Maila w i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Ka@aka k i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama eono mai ka ia aku o keia olelo kauoha ana, ma na kumu maopopo i waihoia mai, ke ole he kumu e hooie ia ae ua mau mea ia. A ua kauoaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope, i looia ia e keia olelo kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me de Kuokoa, no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, moloku o ka malama hookahi, mai ka ia aku o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke pili, maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i m@ p@a.

            Hanaia ma Hilo i keia la 8 o Mei, 1878.

            Na ka Aha:  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo

            Ke hoike aku nei au me ka hoolalo, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae e waiho nei ma ko'u Keena.

            860 6t  D. H. HIKIKOKI, Kakauolelo

 

            Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ke Apana 3. Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii. He hoopii oki mare John Parker k kue ia Kaumahalua w. Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kauohaia nei e hookomoia ka hu@oleio oki mare ma ka aoao o John Parker i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Kaumahalua w i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama iono mai ka la aku o kela olelo kauoha ana, ma ke kumu maopopo i waihoia mai, ke ole he kumu kupono e ae e hooleia ae ua mau mea la. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope i hooia la e keia olelo kauoha ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebeduma eono, a o ka hoolaha mua ana, maloko o ka mahina h@nkahe, mai ka la aku o keia kauoha ano, a o @ poe a pau ke p@li maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa.

            Hanaia ma Hilo i keia la 8 o Mei 1878.

            Na ka Aha:  D H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae e waiho nei ma ko'u Keena.

            860 6t  D. H. HIKIKOKIK, Kakauolelo.

 

            Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3. Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii. He hoopii oki mare, K. Kamaka k kue ia Kailipaia w. Ma ka hoopii maluna ae ke kauohaia nei e hookumuia ka hua@lelo oki mare ma ka aoao o Kamaka k i o eleia, no ke kumu he haalele wahi moe, o Kailipaia w i oleloia, a e lilo ke a i mea paa mahope o ka pau ana o na malama iono, mai ka ia aku o keia kauoha ana, ma na kumu maopopo i waihoia mai, ke ole he kumu kupono e ae e hoole ia ae ua mau @ la. A ua kanohai@ ka mea hoopii e hoolaha au i kekahi kope, i hooia la e keia oleio kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ka Kuokoa no na hebeduma eono, a o ka hooiaha mua ana, maloko o ka mahina hookahi, mai ka la @k@ o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke piii maloko o na malama eono, e hoike m@ @ he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea p@a.

            Hanaia ma Hilo i keia la 10 o Mei 1878.

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae e waiho nei ma ko'u Keena.

            860 6t  D. H. HIKIKOKIK, Kakauolelo.

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina ma ka hooponopono waiwai ma ka Waiwai o Maikai o Heaolulu i make kauoh@ ole Imua o ka Lunakanawai A. V. Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ke heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Ka@nu o Wailuku, e hoike mai ana o Maikai no Honolulu, ua ma@e kauoha oie ma Honolulu, Oahu ma ka la 23 o Aperila, 1878, me kekahi waiwai kona make ana, a e nui ana e haawiia ka paiapaia hookohu luna hooponopono waiwai ia Ka@anu. Ua kauohaia o ka Poalima, la 14 o Iune, 1878, hora 10 a m, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a me ia manawa a @ a ia wahi no e hele mai ae na mea a pau i pili e oike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e @e ole ia ae ua noi ia A o keia olelo kanoha e hoolahaia maka olelo Hawaii i ekoia puie ma ka nupepa Kuokoa, he nupepa ma Honolulu.

            Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Mei 22. 1878.

            A. FRANCIS JUDD,

            Ikea:  Lunakanawai o ka A@a Kiekie.

            A, @o@, Hope Kakauolelo.

            Castle a me Hatch no Kaihanu.  860 3t

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

 

            O KA poe a pau i aie i ka waiwai o Wm. Wright o Koloa, Kauai i m@ke ke kanoha ia aku n@i e aku koke mai i ka mea nona ka inoa malako iho. O ka poe a pau ana i a@e aku ai, ke kau ha ia aku nei e hoike mai i ko lakou mau koina me na hooia o kupoao i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma Koloa, a i ole i ku@a loio Alfred E. Hartwell mea Honolulu.

            JOHN @. WRIGHT,

            Luna hooponopono o ka waiwai o Wm. H. Wright i make.

            Honolulu, Mei 15, 1878.  860 @

 

            Ua hoonoho ia maika mea nona ka iaoa malalo nei, e Abr. Fornander, Lunakanawai Kaap@i o ka Apana @ o ko Hawaii Pae@loa, i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o J. W Kalawaia o Lanai i make. Nolaila, ke kauoha aku nei au i ka poe a pau a ka mea make i aie ae, e hoike koke mai i na hela ia'u iloko o na malama aoao mai keia la aka, a ina e hala keia manawa i ole@o@a, e hoole mau loa ia aku ao. A ke @oha pu aku nei au i ka poe a pau i ale i ka mea i make, e hookaa koke mai; a o ka poe a pau e paa ana i ka waiwai lewa o @ mea make ia, e hoihoi koke mai lakou ma kuu lima iloko o na mahina ekolu mai keia ia aku. A ina aole e hooko ia keia koaoha, e hooko no au e like me ke kanawai o ka aina.

            J. HUALII.

            Lunahooponopono Waiwai o J. W. Ka@awaia o Lanai.

            Kaanapali, Maui, Mei 20, 1878.  860 @

 

            O WAU o Annie ka wahine mare a Akong, o kau hoolaha ko'u ma ka helu 20 o Ko Hawaii Paeaina, aohe mana. Kia ea kumu: 1 Aole au i hana i ka hewa kue i kou pono, 2 Aole loa oe i malama ia'u iloko o na makahiki 7. 3 Aole no hoi au i aie ma kou i@ i hookahi Ke@a. 4 Ua hoopai la oe no ka hewa moekolohe ma ka la I4 o keia malama, a ke noho nei oe maloko oia p@nana a hiki i keia la. Nolaila, he mana hiki ia'u ke a@e ma kou inoa iloko o keia a@p@ni, aole ou keleana e houle ai. Keu oiaio,

            MRS. ANNIE AKONG.

            Honolulu. May 20, 1878.

 

            AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu, @. Kau e Aperila, 1878. Lau k, ka mea hoopii no ke oik mare, kue ia Kalana w, ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i ole@ia maluna no ke oki mare, ano ua kanohaia e ka ole@ hooholo e oki ana @ ai ka herita mare aku, e hookomoia ma ka moe@ o ka @, ma@uli o ka aoao o Lau k, noke kumu o ka haalele loa a me ka @koloke o Kaluna w, i eleioia, e lilo i @ea p@ mahope o na malama eono mai ka @ i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo makoko nei, ke ole uae i @ke ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauoh@ ia ka mea hoopii e hoolaha e hoolaha i ke kope i ke kope i hoo@aieia o keia olelo kauoha @a ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i keia a me keia o na hebedoma eono o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka ia aku i hoopala la ai keia o eio kanoha; i mea e hiki ai@ na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Na ka Aha,  A. ROSA, Hope Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 5 o Aperila, 1878.

            Honolulu, @: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei @ ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u @ ma Honolulu, i keia la 12 0 Apr. 1878.

            A. ROSA.

            85@  Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.