Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 23, 8 June 1878 — Page 1
| This text was transcribed by: | Lynn Mangel |
| This work is dedicated to: | MacKenzie and Kendall Mangel |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XVII. HELU 23.} POAONO, IUNE 8, 1878 {NA HELU A PAU 862.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke An Okoa
I HUILA.
NA OLELO HOOLAHA - O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana: elua puka ana, he $1.50; no hookahi mahina. he $2.00.
NA KANIKAU A ME NA MELE: - He 4 Ke@ ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 2@ lalani.
HOOLAHA MAU: - E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole @ kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke @ e hookaa mua ia mai ka uku.
HOOLELO O KE KAU
Ahaolelo o 1878.
La Hana 24, Mei, 29. 1878.
NA PALAPALA HOOPII.
Heluhelu mai ka Hon. Moanauli Jr. he palapala hoopii no Honolulu, e hookaawale ia iloko o ka bila haawina o keia mau makahiki elua i puu hala no ke alanui o Manea; haawi ia i ke komite o na hana hou.
Heluhelu mai ka Hon. Kupau ekolu mau palapala hoopii no Koolauloa. 1 E hoopau ia na kula Hawaii, a i mau kula haole wale no; haawi ia i ke komite hoonaauao. 2 E haawi makana aku ke aupuni i $50, i na makua i loaa na keiki he umikumamalua. 3 E auhau ia na hipa i 5 keneta no ke poo, ke oi aku mamua o ka 100 hipa; haawi ia keia mau palapala hoopii elua, i ke kamite waiwai.
NA HOIEE O NA KOMITE.
Heluhelu mai ka Lunahoomalu o ke komite hooponopono bila kanawai, i na bila i hooponoponoia.
1 He bila kanawai, e hoololi' ai i ka pauku 573, o ke Kanawai Kivila. 2 He bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 12. mok. @ @ ua Kanawai Hoopai Karaima. 3 He bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 4, mok 14 o na kanawai 1870. 4 He bila kanawai, e kau ai i kekahi dute maluna o ha waiwai o ka poe make. 5 He bila kanawai, e hooponopono ai i ka mana kaulike o ha Aha Kiekie, a me na Aha Kaapuai ma na hihia oki mare. 6 He bila kanawai, e hookohu ai i kanaka kupono ma kela, a ma apana e hooponopono ai no ka manawa hana, a me ka aie o ka poe paahana. 7 He bila kanawai, e hooponopono ai i ka hooiaio ana i na palapala aelike i hoakaka ia ma ka pauku 1417 o ke Kanawai Kivila. 8 He bila kanawai, e hookuu ai i na paahana o na mahiko i na la koho lunamakaainana, a me na la kulaia o ke aupuni. 9 He bila kanawai, e hoololi ai i na pauku 3 me 4, o ke kanawai i apono ia ma ka la 18 o lulai 1870. 10 He bila kanawai, e hoopau ai i na pauka 118, 119, a me 120, o ke Kanawai Kivila, a me ka hoololi i apono ia ma ka ia 22, o Iune 186@. Ua manao ke komite, e waiho aku i keia mau bila no ka heluhelu elua. 11 He bila kanawai, e kau ai i laikini maluna o na hui hoopaa ole, pauahi, Moraki &c.
Ua nana ke komite ua hemahema, nolaila, e hoihoi hou aku i keia bila i ka luua nana ka bila.
Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoihoi hou ia ka bila.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Ma ke noi a ka Kaoliko, ua kapae ia na rula.
Heluhelu mai oia no ka manawa mua he bila kanawai, e hoomahuahua ai i ka hooponopono i na kanawai i hooholo ia e ka Ahaolelo.
Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopanee loa ia ka bila.
Heluhelu mai ke'Lii Kaai, he olelo hoohole, e heike mai ka Loio Kunina, i na mea e pili ana i ka hana i haawi ia i ke Komisina hooponopono i ke Kanawai Kivile e like me ka mea i hooholo ia i ka M. H. 1874; hooholo ia.
Kamailio mai ka Loio Kuhina, ua ike au, ua hoohuihui ia na Kanawai Kivila i ko'u @ i noho ae ai ma ke keena Loio Kuhina.
Heluhelu mai ka Hon. Kaoliko no ka ma@ mua he bila kanawai, e kaohi ai i na keiki a na pake, i hanau me na wahine Hawaii, aole e lawe i Kina; haawi ia i ke komite hooponopono bila kanawai a waiho ia malalo e na rula no ka heluhelu elua.
Ma ke noi, na kapae ia na rula; heluhelu mai ka Hon Kaoliko no ka manawa mua he bila kanawai, e hooponopono ai i ke kuai ana i ka ie e ua holoholona.
Ma ke noi a Hon. M@ahoe, ua hoopanee loa ia ka bila.
Heluhelu mai ka Hon. Kanealii no ka manawa mua he bila kanawai. e hoololi ai i ka pauku 25 o ke kanawai i kapa ia he kanawai, e hoopau ai i ka mo. 10 o ke kanawai i @ ponoia @ ka la 10 o Jan. 1865 e hoomahuahua ana i ka uku o na kumu kula mai 75 keneta a $1.50 no ka la; haawi ia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waiho ia'ku malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Heluhelu mai ka Hon. Kapahu no ka manawa mua he bila kanawai, e houloli i ka pauku 1,010. o ke Kanawai Kivila; haawi ia ia ke komite hooponopono, bila kanawai, a waiho ia'ku malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Heluhelu mai ka Loio Kuhina no ka manawa mua he pila kanawai. e hoololi ai i ka mok. 32, o ke Kanawai Kivila oia ka pauku 1455, o he Kanawai Kivila, e pili ana @ ka ili ana'ku o ka waiwai i na hooilina; haawi ia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waiho ia'ku no ke pai.
Heluhelu mai ka Hon. Palohau he olelo hooholo; he 18 malama mai keia la aku, aole e haawiia kekahi oihana @ na lunamakaainana o keia Kau.
Kamailio mai ka Hon. Kapahu, e hoihoi ae ka olelo hooholo. a e lawe mai ma ke ano bila kanawai, no ka mea, he ano kaulei ke lawe ia mai ma ke ano olelo hooholo, a ina aole e hoihoi hou ae ka olelo hooholo, alaila, ke noi aku nei au e hoopanee loa i ka olelo hooholo.
Kamailio mai o Hon. Palohau, ua lawe mai ia i ka olelo hooholo, no kona ike he nune mawaena o na Kuhina a me ka lehulehu, no na mea e pili ana i ka hoike a ke komite waiwai.
Hookomo mai ka Hon. Pilipo i kana hoololi, e kauohaia na poo aupuni.
Hoololi mai ka Hon Kakela penei, ma ka mana o keia Hale, o ke kohoia ana o na luna helu a me na luna auhau, ua kue i ka hanohano o keia Hale.
Kamailio mai ka Hon. Aholo ma ka aoao kakua i ka hoopanee i ka olelo hooholo; hoaku ka mai oia i na kumu o kona manao ana pela, no ka mea, ua oleloia ma ke kanawai, na ka Moi e hookohu i na luna helu, na na kiaaina a me ke Kuhina Waiwai hoi e koho i na luna auhau, a oiai e hoopaapaa ana na hoa o ka Hale, hiki i ka hora 12, hoomaha ka Hale.
Hora 1 noho hou ka Hale. Kamailio mai ka Hon. Moanauli ma ka aoio kukua i ka olelo hooholo.
Kamilio mai ke lii Kaai ma ka aoao e hoopanee loa i ka olelo hooholo.
Noi mai ka Hon. Pilipo, e kakauia na ae a me na hoole, hooholoia; ma ka ninau ana ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo.
Eia ka poe hoopanee loa i ka olelo hooholo, na Hons. Malo, Kupau, Kaiaikawaha, Kaanaana, Aholo, Kaukau, Kamika, Kamauoha, Kapahu, Kauai, Kupihea, hui me 14 alii he 25. Eia ka poe hoole. na Hons. Keau, Paniani, Moanauli, Kaoliko Kipikona, Kanealii, Halstead, Nawahi, Mahoe, Pekekona, Kakela, Pilipo, Kealawaa, A. Kaukau, Palohau, hui me 2 alii he 17.
Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua hapai ia na hana o ka la.
NA HANA O KE LA.
Heluhelu elua ana i ka bila kanawai e hoonoa ai i na kai lawaia imua o ke komite o ka Hale.
Ke lii W. T. Martin ma ka noho.
Noi mai ka Hon. Kapahu, e hooholo loa i ka pauku l o ka bila.
Noi mai ke lii Kaai, aia a hoopau ia ke komite, e hai aku i ka Hale, ua hoopanee loa ia ka pauku l a me ka bila holookoa.
Kakua mai ka Hon Aholo i ke noi a ka lunao Hamakua. i hoakakaia mai e ka luna o Kohala. He oi aku o ka pono e haawi i keia bila i ke komite hookolokolo, a e noonoo pu ia me ka hoike a ke Kuhina Kulaiaina e pili ana i na kai lawaia, he oi aku ka pono e kuai ke aupuni i na k@i lawaia i mea e pono ai ka lehulehu, ina aole lawa ke dala, alaila, ua oki ka hoolilo ana o ke dala ma kekahi mau hana e ae a e hoolilo i ke dala no ke kuni ana i na k@ lawaia.
Noi mai ka Hon. Mahoe, aia a hoopauia ke komite, alaila, e haawi i ka bila i ke komite wae. Momua o ka niaau ana, ua hoihoi ka luna o Kau i kana noi e hooholo loa, a me ke lii Kaai i kana noi e hoopanee loa. Mahope o ka noonoo ana, ua haawiia ka oila i ke komite hookolokolo. Ma ke noi a ke lii Kaai, ua hoopauia ke komite, a ma ke noi a Hon. Aholo, ua aponoia ka hoike a ke komite.
Ma ke noi a ke lii Kaai, ua hoopanee ka Hale a noho hou i ka hora 10 o ka la apopo.
LA HANA 25, Mei, 31, 1878.
NA PALAPALA HOOPII.
Heluhelu mai o Hon. Kupau. elua palapala hoopii no Koolauloa. l E auhauia ka Bipi i hapaha dala no ke poo, ke oi aku ua Bibi maua o 100, ma ke noi a Hon. Aholo. Ua hoopanee loa ia ka palapala hoopii. 2 E hookaawaleia i p@ dala i mea e pepehi ai i na manu ai raiki; haawiia i ke komote o na hana hou.
NA HOIEE O NA KOMITE.
Heluhelu mai ka Luna Hoom@l@ o ke komite wae i haawiia'i ka bila a ka luna o Waialua, e hoihoi i na pake ke pau ko lakou manawa i kepaia'i. Ua manao ke komite, he ano hiki ole ke hook@ia ka manao o keia kanawai, a ke manao nei ke komite; e hoopanee lo@ ia ka bila. Ma ke noi, ua aponoia ka hoike a ke komite.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai ka Hon. Kupau he olelo hooholo, e pono i na hoa hanonano o keia hale, e hele e makaikai i ka moku kaua Geremania e ku nei ma keia awa, ma ka hora hora l, o keia auina la.
Hoololi mai ka Hon. Nawahi o ka Luna o Koolauloa, Ewa, a me Waianae ke holo e makaikai.
Mahope o ka ninau ana, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo. Hoolaha mai o Hon. Kaanaana i kona manao mua. E lawe mai ana oia he Bila Kanawai. E hoololi ai i ka pauku 487, a e hoopau ai i ka pauku 488. o ke kanawai i aponoia ma ka la 13, o lulai 1874, a me ka pauku 489, o ke kanawai kivila. Ma ke noi, ua kapaeia na rula.
Heluhelu mai ka Hon. Kaanaana no ka manawa mua he Bila Kanawi. E hoololi ai i ka pauku 487, a e hoopau ai i ka pauku 488 o ke kanawai i aponoia ma ka la 13 o lulai 1874, a me ka pauku 489, o ke kanawai kivila; haawiia i ke komite hooponopono Bila Kanawai, a waiho'a malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hapai ia no hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ana i ka bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 2 mok. 41, o na kanawai hoopai Karaima. Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu ekolu ana i ka bila kanawai, e hoololi ai i ku pauku 3, mok. 56 o na kanawai hoopai Karaima Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu elua ana i ka bila kanawai, e hooponopono ai i na alanui, a me na alahaka o Maui, oiai e kamailio ana na hoa. Ua hoomaha ka hale ma ka hora 12.
Halawai ka hale ma ka hora l p.m. Kamailio mai ka Hon. Kamika ma ka aoao; e haawi i keia bila i ke komite wae.
Ma ke noi a Hon. Nawahi. Ua hoopanee ia ka bila.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku l mokuna 39 o na kanawai o 1870.
Ma ke noi a Hon. Kapahu, ua haawiia ka bila i ke komite wae; eia na hoa o ke komite, na Hons. Kapahu, Kauai, Aholo, Kaanaana a me ke lii Bihopa.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hooponopono ai i ka hooiaio ana i na palapala hoopaa hana i hoakakaia ma ka pauku 1417 o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noi a ke lii Ake, ua haawiia ka bila i ke komite o na aha hookolokolo.
Heluhelu elua ana i ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 4 mokuna 14 o na kanawai o 1870.
Ma ke noi a Hon. Nawahi, ua wahoia ka bila ma ka papa a hiki mai ka mea nana ka bila.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hoopau ai i ka pauku l mokuna 41 o ke Kanawai Karaima. Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopanee loa ia ka bila.
Ma ke noi a Hon. Aholo, ua hoopanee ka Hale a noho i ka Poakahi hora 10 a.m.
KA HUAKAI A KE KOMITE 13 O KA
Ahaolelo i ka Panalaau o na Mai
Lepera ma Kalawao.
[Mai ka mea KUKAU Mai o ke KUOKOA.]
Ma ka hora 5 ahiahi o ka Poakahi, Mei 27, ua haalele iho la ka mokuahi Kilauea Hou i ka uwapo, iloko o na kani kuikolu ana a kona oeoe, i hookaniia e kona Hookele Capt. Marchant, me ka hapanui o na Hoa o ke Komite maluna o kona oneki, a nee malie aku la ka moku, e haawi ana i na kani pakakhi o kona oeoe i na moku i haawi mai i ko lakou aloha ma ka hukihuki ana i na hae, a me ka hookani ana i na hele, i ko'u alawa ana iho i ka huila,
"E lawe, e lawe
E lai ana.
I ke kaa pono ana ae mawaho o ka uwapo mokuahi Kaleponi, hao ia ae la na pea a ilaila au i ike ai i na holo elua a ke Kilauea Hou.
A ia makou i puka ai iwaho o ke awa, kaomi ikuika iho la na kikiao makani mauka iho, a pahee aku la ka holo a ka mahimahi o Kahuiui, halawai hou mai la me na welelau makani o Waikiki, aole i kana mai ua mea
He kapakahi Manuia
O Keokoi ka moku.
Mamua o ka napoo ana o ka la, ua kaa loa aka la makou mawaho pono ae o Kawai@, a i ka wa a ka la i haalele mai ai i @ malamalama, ia wa au i hoi ai ilalo o ke keena hope, oiai, ua ano hakukoi mai loko; a waiho aku la au ia'u iho e hooluolu no kekahi mau hora.
Ma ka hora 11 me 14 minute, ala ae la au mai ka hiamoe mai, a pii aku la iluna o ka oneki, ike aku la au ia Kalaeokalaau e au ana i ke kai, me he ilio aukai la; e oni ae ana hoi o Kalaeokailio mamua o makou, a no ka manawa pokole, ua hoi hou aku la au ilalo o ke keena hope, oiai ua komo mai la ke anu e hou ana i ka io me he kui la.
Ma ka hora 5 kakahiaka o ka Poalua, pii hou ae la au iluna o ka oneki, ike aku la au ia Kalaupapa e waiho mai ana malalo o makou, e huli pono mai ana hoi ke kahua palahalaha o Kalawao mamua o makou.
O ka au mai hoi a Mokapu i ke kai, o ke kaalo mai hoi a Okala ma ka aoao, o ke kunihi mai hoi a Huelo i ka malie, o ke koiawe mai hoi a ka wai o Wa@ehu i na pali, ilaila i haupu mai ai ke aloha, me ka hoomanao ana no na wailele o Waianuenue a me Akaka ma Hilo.
Hoohuli pono ia aku la ka ihu o ka moku i ka aina, a no ka manawa pokole, haukawewe ana ka heleuma i ke awa o Kalaupapa, o ka hora 6 ia o ke kakahiaka Poalua.
Ia wa i ike aku ai makou i kekahi poe e holo mai ana maluna o na lio, a e hele wawae ana hoi kekahi poe, aole no i liuliu iho, piha pono ae la o uka o ke awa i na kanaka,
Mahope o ka makaukau ana o na hemahema o ka moku, ua hookuuia ka waapa, haalele ke Komite i ka oneki o Kilauea Hou hikiiuka, halawai me no hoa D. Puna, J. K. Kahuila, P. W. Kaawa, J. H. Napela a me ka luna nui o na mai lepera W. K. Sumner a me na hoa e ae.
@ ka hora 7 a me 15 minute oia kakahiaka, halawai ke Komite ma Kalaupapa. Mamua o ka hoomaka ana o na hana a ke Komite, ua haiolelo pokole aku la ka Hon. W. M. Kipikona imua o na mai lepera penei; "E na hoa'loha, ua hele mai nei makou ke Komite no ka Ahaolelo, ua hele mai nei hoi makou e ike i ka pono a me ka ole o ko oukou noho ana, ua kaumaha mui ko'u naau no keia pilikia e kau nei maluna o keia lahui, ua kohoia au he lunamakaainana, aka, aole au i manao nui ma ka hana kanawai, aka, ma ka noonoo nui ana i ke ola o ka lahui; ua lawe mai nei makou he mau makana na oukou, mai ka Moiwahine Ema mai, oia na dala $100 a me kekahi mau pahu makana e ae. A ua hele mai nei hoi makou no ke aloha ia oukou." Haawi mai la na mai he mau huro.
Mahope, haiolelo pokole ka Hon. W. O. Smith, "E na makamaka, oia no ka makou mea i hele mai nei, e ike i ko oukou mau pilikia, o ko makou makemake nui, ina he mea e hiki ai ke imi i mea e pau ai keia pilikia, nolaiia ua lawe pu mai nei makou he mau kauka."
Mahope o ka pau ana, ua noho ke komite e lawelawe i na hana, ua waiho mai na mai he mau kumu hoopii imua o ke Komite, a ua ninaninau aku no hoi ke Komite i na mai ma na mea a lakou i hoopii mai ai, no na hora elua ka noho ana a ke Komite e niele i na mai, ua hoopau ke Komite i ka lakou hana ma Kalaupapa a holo aku la maluna o na lio no Kalawao.
Mamua o ka hoomaka ana o na hana, ua hele aku la kekahi mau hoa o ke Komite e makaikai i ke kahua palahalaha o Kalawao. A o na Hons. J. Nawahi, J. N. Kaiaikawaha a me a'u pu hoi, ua pii loa makou iuka o ke kumu o ka waipiula ma Waileia, a mai keia kiowai i komo mai ai ka wai iloko o ke paipu i hoopili ia aku i ka pali, i kau ia hoi maluna o na pou. a hiki aku la i kahi palahalaha o ka aina, a mai laila aku maloko o ka honua a hiki aku la i ke kuea o na halemai ma Kalawao, a i ko'u koho iho, ua aneane hookahi mile ka loihi.
Mahope o ko makou @nea iki ana malaila, huli hoi aku la makou no ke kahua hana, i ka hiki ana aku, ua akoakoa lehulehu loa na mai maloko o ke kahua o na halemai. Ma ka hora 2 auina la Poalua, noho hou ke Komite e lawelawe ma ka lakou hana, a mahope iho, ua haawiia he anaina paikii no na mai lepera e Mr. H. L. Chase, mamuli o ke kauoha a ke Komite, a mahope o ka pau ana o na hana paikii, ua heluhelu mai o Mr. A. W. B. Nahakualii he leta mai ka Moi aku ia lakou, a penei ke ano nui oia leta. " Eia mai ke Komite ke hele aku la e ike ia oukou, e hai mai i ko oukou mau pilikia a pau ia lakou, &c." Ma ka hora 4 ahiahi, na pau na hana a ke Komite ma ia la.
Ua eleu hou aku ia makou no ka hele makaikai i ke kahawai o Waikolo, ike makou i na loi kalo malaila, e kahe maikai ana hoi ka wai oliuli oia kahawai. O ka loihi mai Kalaupapa a hiki k Kalawao, elua mile, a hiki loa hoi i Waikolu ekolu mile, huli hoi makou a hiki i Kalawao, a mailaila holo loa makou e makaikai ia Kauhoko, he loko kai ia mawaena o Kalaupapa a me Kalawao, ma ka olelo mai a ko laila poe kamaaine, ina elua kaau ka loihi o ke kakula e hookuukuu ai iloko o ua kio kai la, aole no e ku iho ilalo o kona papaku, he omaomao ke kai ke nana aku, huli hoi mai laila aku poeleele, hoaumoe ma ka hale o ka Papa Ola ma Kalawao.
Ma ka Poakolu ae, Mei 29, ma ka hora 7 o ke kakahiaka, ua noho hou ke Komite e hoopau i ke koena o na hana, ua hooleheia na mea a pau, ua huliia na buke oihana, ua ninauia na mea nui a me na mea liilii, pela no i hoomau ai ke Komite ma ka lakou hana a hiki i ka hora 11 awakea, ua hoopau ke Komite i ka lakou hana a huli hoi mai la no Kalaupapa. Ma na mea a'u i ike ai ma keia huakai a ke Komite, ekolu no mahele o na mai, o ka mua he poe no i manaoia ua ola maikai, o ka lua, he hapa ko lakou mai, a o ke kolu, ua kaumaha ka mai maluna o lakou.
Ma ka nana ana, he mea manaonao ke ike aku i ko kakou mau hoakanaka i haawe ia me na kipona a keia mai aai. Ma ko'u lohe mai, aole paha e emi malalo a 700 ka nui o ka poe mai, aole no hoi paha e emi malalo o ke 50 ka nui o ka poe e ola maikai nei malaila.
Ma ka hora 12 awakea, ka halawai hope ana me na hoa ma Kalaupapa, a ka u aku la maluna o ke Kilauea Hou. Ma ka hora 1 auina la, haalele ia Kalaupapa no Honolulu, a ma ka hora 6 me ka hapa, pili ka moku i ka uwapo.
A ma ka hope o keia moolelo, a mamuli hoi o ka lokomaikai o kekahi o ko kakou makamaka W. H. Kamoana, ke waiho pu aku nei au, he papa inoa o na mai i ma ke ma Kalaupapa @ me Kalawao mai ka malama o lanuari a hiki iloko o Mei.
NA MAKE MA KALAWAO.
Ianuari 2, Lukela k no Honolulu, Oahu.
" 7, Kailiopu w no Lahaina, Maui.
" 10, Kolakika w no Iwilei, H. Oahu.
" 10, Kamakauila k no Hamakua, H.
" 13, Kaowaka w no Waialua, Oahu.
" 13, Kahalelaau k no Pelekunu, Molokai.
" 14, Aikake hapahaole k no Honolulu, O.
" 15, Nawahine w no Kaanapali, Maui.
" 16, Kaluna k no Halealii, H. Oahu.
" 27, Paukekohu w no Kohala, Hawaii.
" 27, Kina w no Koolaupoko, Oahu.
" 27, Keoniailama k no Honolulu, Oahu.
Feberuari 1, Keoiapiki k no Honolulu, Oahu.
" 2, A-a k no Kau, Hawaii.
" 7, Pelapela w no Kaneohe, Oahu.
" 11, Panui k no Kona, Hawaii.
" 16, Kekahili k no Kailua, Hawaii.
" 19, Malaea w no Koolau, Oahu.
" 22, Polea k no Ewa, Oahu.
" 24, Napahuekolu k no Manoa, Oahu.
" 28, Nua k no Waialua, Oahu.
" 28, Kanihi k no Lanai.
Maraki 3, Keo hapahaole k no Waialua, Oahu.
" 5, Helemauna w no Kaupo, Maui.
" 9, Keawe k no Lanai.
" 19, Kaaikaula k no Puunui, Oahu.
" 19, John Honokoa k no Honolulu, O.
" 22, Kahale k no Hamakua, Hawaii.
" 23, Kalani w no Honolulu, Oahu.
" 26, Hoopuhalu k no Kau, Hawaii.
" 27, Kauluahewa k no Wailuku, Maui.
" 28, Makoo k no Kaanapali, Maui.
" 31, Alau k no Honolulu, Oahu.
" 31, Makua w no Hamakua, Hawaii.
Aperila 1, Kaio k no Koloa, Kauai.
" 2, Opunui w no Waialae, Oahu.
" 8, Iosepa Hanaloa k no Waialua, Oahu.
" 14, Kailiulaula k @o Kahuku, Oahu.
" 18, Kaoi w
" 19, Kahula k no Lahaina, Maui
" 19, Kalua w
" 21, S. W. Kipi k ko Hilo, Hawaii.
" 23, Kahiponoi k no Honolulu, Oahu.
" 28, Kamaka k no Kaupo, Maui.
" 30, Kahaukomo w no Lanai.
Mei 2, Kalakala w no Hana Maui.
" 4, Kauhiahulu k no Hamakua, Hawaii
" 7, Nui k
" 9, Ulii w no Honolulu, Oahu.
" 15, Nahulu k no Waimea, Kauai.
" 17, Kipaku w no Honolulu, Oahu.
" 20, Kimo k no Palolo, Oahu.
" 20, Paniki k
" 20 Kukama k
" 25, Kupa k no Makila, Lahaina, Maui.
" 28, Moni k.
O ka huina o na make ma Kalawao wale no, he 56 iloko o elima malama.
NA MAKE MA KALAUPAPA.
Ianuari 9, Kaholoio w.
" 12, Kaluna k.
" 14, Kaawa k.
" 26, Kipela w.
Feberuari 27, Kahoe k.
Maraki 3, Kahumoku k.
Aperila 20, Piko k.
" 25, Kaia k.
Mei 11, Kopa k.
" 15, Kailianu w.
" 19, Helekunihi w.
" 19, Kalama k.
O ka huina o n make ma Kalaupapa iloko o elima malama he 12, a o ka huina nui o na make ma Kalawao me Kalaupapa he 68.
MAIKAI KA KOI KA PAPA!
- A ME -
KALAAU O KOU HALE!
NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka Io o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani o
Na PAPA! Na PAPA!!
- A ME -
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU.
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
- NO KE -
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA,
Na Papa Huluhulu,
Nap Papa Manoanoa,
Na Papa i kahiia,:
Na Papa Kepa,
Papa Hole Keokeo,
Papa Hele Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU!
Na Kua,
' Na Kaola,
Na Aaho,
Na Molina,
Na Peapea,
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia.
NA Papa a me na Laau Ulaula!
Pili ulaula;
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.
PENA O NA ANO A PAU!
Lulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pate.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO!
Na Ami Puka Hale.
Na Ami Puka Pa.
ANIANI!
Pepe Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA
No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.
E Kipa Nui Ilailu, i ike i ka Oiale
40 @