Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 26, 29 June 1878 — Page 2

Page PDF (2.08 MB)

This text was transcribed by:  Kellen And Lihau Paik
This work is dedicated to:  Puakea Nogelmeier and Marti Steele

Ma ke Kauoha.

 

Ma ka oiaio o ka m@ea i loaa ia’u ma ka pauku 204 o ke Kanawai Kivila, a me ka hoopono ana a ka Ilamuku no laila, ke koho a ke hookohu aku nei au ia Paniwai i hope Makai Kai me Koloa, mokupuni o Kauai.            S. W. Wilcox,

Makai Moi o Kauai.

Lihue Kauai, Ione 12, 1@78  @63

 

 

OLELO HOOHOLO.

 

Hooholoia i @ kauohaia ka Loio Kuhina e hoolaha aku ma ke akea ma ka nupepa olelo halole a olelo Hawaii @ i ka hoa-kaka ana no keia mau ninau.

1.                   1.   He mana anei ko na Lanakanawai Apana e haawi i ka @ no na hihia haalele hana?

2.                   2.   He @ anei ko na haku e keakea i ka lawe ia ana o ka lakou mau @ i hoopai paahao ia e hoohana ma na wahi e ae a na Hope Makai Noi o na apana i manao ai?

JNO. C. KAPAHU.

Hale Akaolelo, Iune 4, 1878.

 

 

Keena o ka Loio Kuhina, Hooolale, Iune 5, 1878.

Ia ka Mea Hanohano O. Rhodea,

Peresidena o ka Hale Ahaolelo.

@: Ua loaa mai ia’u ka hanohano e pane aku ma ka “ae” ka @ @ o ka Olelo Hooholo o ka Ahaolelo e hoihoi pu la aku nei @ keia; a e pane aku ma ka “hoole” i ka hoa o ka ninau.

Ma ka Pauku 1008 o ke KAnawai Kivila, ua hoakakaia ke ano o ka @eia ma @eia ma na hihia i hoopii hoa ia.

Ke noho nei kau auwa hoolohe

ALFRED S. HARTWELL,

@ @ Loio Kuhina.

 

 

Ua olouolu i ka Mea hanohano ka Ilamuku McMahon, Peresidena o ka Kepahalika o Farani, ko Makou Makamaka Nei a maikai, ka hoohanohano ana ia Makou, ma ka hoonoho ana mai ia Monsie@@ Eugene Dalos ma ko Makou Aloa-li, @ ke ano he Kanikela a Komiaina oo ka Kepuhaika o Fa-rani, a ke kooo aku nei Makou i ko Makou mau makaainana a pau a me na Poo Oihana o ko Makou Aupuni, e haawi aku i na mahalo kiekie i kona kino, kona waiwai a me kona mau ohoa, a e haawi pu aku hoi i ka mahalo piha a me ka paulele ma kana mea hana pili aupuni a pau, ma ke ano he Kuhina Noho.

Hanaia ma Halealii Iolani, Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 29 o Aperila, 1878.  KALAKAUA R.

@@7 HENRY A. PIERCE, Kuhina o ko na Aina e.

 

 

Oiai au e kaawale ana mai ka mokupuni aku o Hawaii, na J. W. Keaomakani Esq. e lawelawe ma ke ano he Hope Kiaaina no Hawaii.  SAM’L. KIPI, Kiaaina o Hawaii.

Hilo, Apr. 1878.   857

 

 

Ua oluolu i ka mea Hanohano ka Peresidena o Peru, ko Makou makamaka Nui a maikai, ka hoonoho ana mai ia ka Mea Hanohano Juan Frederico Klmore ma ko Makou Aloalii, ma ke ano he Kuhina noho no ka Republika o Peru ma Honolulu, ke makemake nei Makou i ko Makou mau makaainana a me na oihana o ko Makou Aupuni e haawi aku i na manao akea oluolu i kona kino, kona waiwai a me kona mau hope a e haawi hoi i ka paulele nui ma kana mau hana pili aupuni, ma ke ano Kuhina Noho. 

Hanaia ma Halealii Iolani, Kulanakauhale o Honolulu, i keia la 18 o Aperila, 1878.  KALAKAUA R.

HENRY A. PIERCE, Kuhina o ko na Aina e.  17

 

 

Ma ka Poaono, la 29 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 au-ina la, e kualia aku ana ma ke kudala, ma ke ala komo o ka aoao mauka o Aliiolani Hale, Kono (6) Loi, e waiho la ma Auaukai, Waikiki: a p@ ka nui o na eka o kela a me keia loi: 211-1000 eka, 203-1000 eka, 100-1000 eka, 131-1000 eka, 86-1000 eka, 79-1000 eka.

O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na alou i oleloia maluna, e ike ia no ma ke Keena Kalaiaina. 

J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina. 

Keena Kalaiaina, Novemaba 8, 1877.  832 3t

 

 

Ua hoopaneeia ke kuai o na Loi Kalo i hoikeia maluna ae a hiki i ka manawa e hoolaha hou ia aku ai.

J. MOTT SMIT, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.  837

 

 

KOMO HEWA O KA PO.

 

Iloko o keia mau la, ke lohe mau mai nei makou i ke komo malu pinepine ia o na pa-hale o na kamaaina, o keia kulanakahale ma ka po.  Ua noho nanea lakou me ka hilinai mau i ka maluhia o ko lakou noho ana iloko o na makahiki loihi i hala ae nei, a ano, ke hoala ia mai nei ka manao pihoihoi no, keia mau ano hana a ka poe hele po.

 

Ua ike ia ma kekahi wahi o ke kaona nei, i kekahi mau po i hala, i ke komo ana o ka-hi mau mea iloko o ka pa o kekahi kamaai-na, a komo loa aku la iloko o kekahi lumi mawaho o ka lanai, a moe iho la.  I ka hele ia ana’ku, eia ka he mau haole malihini ili-hune, a no kahi ole e hiamoe ai, ua makai mua laua i ke ao, a loaa kahi kupono, a i ka po ana iho, hoi akula moe.  Ina pela ka manao o ka poe hele po a pau, alaila aohe mea poino, aka ua oi aku paha ka pono e noi maoli mai, aole hoi e hoopuiwa.  O ko ma-kou manao, ina e hana pela, e peno no ke hopu ia a hoopaa ia malalo o na lima o na makai no ke komohewa.

 

Ua hai mai kekahi o ko makou mau ma-kamaka no kona alualu ana i kekahi komo-hewa he hora okoa, aole nae i loaa no kona mama loa.  Mawaho aku nei nae ia o ke kaona nei, o kekahi hoi no kona hoopuaa ia ana iloko o ko lakou pa hale a nalowale pu wale iho la no ke komohewa.

 

E pono no e kiai na makamaka no lakou iho, aole o ke kaukai wale no i na makai, no ka me@ole e hiki i na makai ke hoomalu i na wahi a pau o ke kaona i ka manawa hookahi.  Nolaila e kokua kakou ia kakou iho a me lakou pu. 

 

Me he la, e like me ka nui o na malihini e kipa mai ana mai na palena a pau o ka ho-nua, pela no kakou e ao ia mai ai i na ano noho’na o kela a me keia lahui.  O ka moe ana o ka po, ma kahi no e loaa ai i ke kana-ka, he mea kamaaina ia i ka poe ilihune o na aina e.

 

 

KE KIAAINA O KAUAI. – Ua ike iho nei makou i na maka oluolu o ke Kiaaina Bush o Kauai ma Honolulu nei iloko o keia mau la; a halialia mai la imua o ka papa hooma-nao o ka makou puuwai na kau i hala, ana i noho ai he hoa no ka hale pai, a mahope iho he kakauolelo no ke Keena Kalaiaina, a hiki wale i ka la ana i haalele mai ai no ka noho Kiaaina a me ke kanu ko ma Kau-ai.  Na ka makaukau i ka mahiai i hoopoi-na paha i ke akamai o ka lima akau i ka lawelawe ana i ka peni.

 

 

HUI WAI ALOHA. – Ua wehe ae nei kekani poe @hana o ka mahi ko o Papaikou, i Hui e like me ko Honolulu, o Sam. Pooloa ko lakou alakai.  E lulu mau ana lakou i na wahi kenikeni i kela a me keia hebedoma, a hoahu ma ka lima o ko lakou puuku, he mea kokua i ka poe ilihune a popilikia ma-oli, ina noloko o ka Hui.  E lulu Mahina-hou ma@ ana no hoi keia poe i kela a me ke-ia Sabati oia hana, a he poe hoi lakou i la-we @@i i ko kakou Kilohana, ke hakilo aku @ @ hale o lakou, e ahu mai ana na NU-PEPA KUOKOA, a e hoohialani ana hoi kekahi poe i ka moolelo o ka hiwahiwa Abeona, a e penekai mai ana hoi i na momona e ae.  Ua oki ka’u makakila maanei.  Owau no me ka haahaa.  JAMES K. KAHAINA.

 

 

KA NUPEPA

KUOKOA me ke Au OKOA

I HUIIA.

No ka Makahiki, 82.  Eono Mahina, 81

Dala Kuike ka Rula.

 

IUNE 29, 1878.

KA HALE AHAOLELO MA KA PO O KA LA 21 O IUNE.

He mea i ku ole i ka mahalo ia kekahi o na hana i hapai ia iloko o ka Hale Ahaolelo ma ka po o ka Poalima o ka pule i hala aku nei.  Ua piha ke keena halawai i na poe makaikai, a o ka hana oia po ua pili i ka hoopaapaa ana no ka olelo hooholo no ka hoahewa ana i na Kuhina.  Ua lawelawe ia na hana a hiki i ka hora 11 oia po.  A o ka mea a makou e i nei ua ku ole i ka mahalo ia, oia ka haalele ana o kekahi poe makamaka i na rula o ka hana maikai mawaena o na hoa kanaka, a lawelawe me he mea la ua poina ke kulana o ke keonimana.  Mamuli o kekahi mau huaolelo i hoopuka ia a me kekahi mau mea i hana ia, e like me ka wawahi ia’na o kekahi papakaukau, ke manao nei makou ua hoohaahaa ia ka inoa maikai oia Hale hanohano.  I ka wa a kekahi mea e lawelawe ai i ka oihana Lunamakaainana, aole oia i haalele i ke kulana o ke keonimana.

 

Maanei ke hoomanao nei makou i na huaolelo a kekahi haole kaulana iloko i ka Hale Ahaolelo o Beritania i na kau i hala aku nei, oia o Pitt.  Ua pane ia mai oia e kona hoa paio me na huaolelo awaawa loa, i kue i na rula o ka noho maikai ana.  Ua hoomanawanui oia i ka hoolohe ana a pau; alaila ku aku la ua o Pitt iluna a pane aku la ma keia mau huaoelo: “E ka Peresidena, ua hoike mai nei ka Hoa Hanohano i kona makaukau ma ka lawelawe oolea ana mawaho ae o na rula o ka Hale; aka, mamua ae o ko’u noho ana ilalo, e ao aku auanei au iaia i ka lawelawe oolea me ke kaa ole mawaho o na rula.” alaila, haawi aku la o Pitt i kekahi o kana mau haiolelo kaulana loa i piha i ka uwila o ka noonoo.  A ua olelo ia ua like kona mau manao ia wa me na poka wela.  O kekahi mea i waiwai nui ai kona haiolelo, o ka paa mai maloko o na rula kupono, a me ke kaomi ia mai malalo o ka noonoo pono o ke kanaka.  O ka pua lele pololei, oia ke hooko i ka makemake o ka mea pana pua; aka, o ka pua halehu mawaho o ke kaha, ua waiwai ole ia. 

 

Ke lana nei ko makou manao aole e ike hou ia na hana e like me ia iloko o ko kakou mau Kau Ahaolelo ma keia mua aku.

 

Ka Ahaolelo.

Ma ka la 14 o Iune na noonoo ka hale i ka bila haawina a ua hooholo ia kekahi mau haawina, e pili ana i na aha hookolokolo, ka nui a nui o na haawina oia mau no i like me mamua, aka ua hoemi ia ka uku o ka Lunakanawai kaapuni o Maui i $1,500. no ka makahiki.  Ua nui ka ka hooikaika ana no ka hokiekie ia o ka uku o ka Lunakanawai Kokua akahi o ka Aha Kiekie, aka ua hoomau ia.  He mea kahaha paha keia no kekani poe oiai na hoike a ka Loio Kuhina i kona manao, aole i lawa ka uku o ke Kokua akahi, aka aole oia i koho ma keia.

 

Ma ka Poaono, ua waiho ia mai ka bila kanawai a Kanealii e hoopau ana i ke kanawai i kapa ia “ke kanawai hookamakama.” He nui ka hoopaapaa no keia bila, no ka mea, ua manao kekahi poe he ino ke kanawai e waiho nei.  Mamao no kekahi poe he maikai ke kanawai, no ka mea ua hoemi ia na pilikia e ulu mai ana mai loko mai o ka hookamakama.  Ua haawi ia ka bila i ke komite no ka malama ola. 

 

Ma ka Poakahi o kela pule ua hoike mai ke komite o na Aha hookolokolo i ka lakou hoike, e waiho ma ka papa ka bila kanawai hooponopono hou ana i na kanawai e pili ana i ka la koho balota, no ka mea ua kue ka bila i ke Kumukanawai.  Ua hoike mai ka hapa uuku o ke komite no kona aina e no na mea iloko o ko lakou lima.  He hoike loihi, a he maikai na manao, ua olelo ke komite, aole laua i iki he nui na pilikia a me na hihia e ulu mai ana no loko ae o ke Kuikahi Panailike, a me na kuikahi me Enelani, Farani a me kekahi mau aina e.  Ua hoike ia mai kekahi olelo hooholo, e koho ia i komite, e noonoo a e hoomakaukau ia kekahi mau olelo hoakaka no ke ola o kanaka.  Ua hooholoia, a ua koho ka Peresidena ia Kipikona, Kakela opio, a me Kapena.  Waiho mai o Kakela opio he olelo hooholo, e hookomo iloko o ka bila haawina he puu dala, no ka lawe ana mai kekahi mau ia hou, oia ke kamano, trout a me kekahi mau ia e ae, a e hookomo ia ma na muliwai o ka aina.  Nui ke kue ia o keia.  Ua waiho ia i ke komite waiwai.  Ua waiho ia i ke komite waiwai.  Ua waiho mai ke Kuhina Kalaiaina i bila kanawai e pili ana i ka hana ana o na alanui hao iloko o keia aupuni.  Ua heluhelu ia mai kekahi bila kanawi e hookaawale ana i kekahi puu dala no ka hoopau ana i ka aie aupuni.  Alaila noonoo ka hale i ka bila haawina, a ua hooholo ia na haawina i koe no na aha hookolokolo oia mau no e like me mamua.

 

Ma ka Poalua o kela pule, ua hoohono ia ka bila kanawai e pepa ana i ke kuai rama ma keia aupuni: pela no ka bila kanawai e hoopau ana i ka hana alanui a e ohi ia ka auhau alanui ma ke dala wale no.  Ma ka Poakahi mai ua hoike mai ka hapa nui o ke komite no kona aina e.  Ua kue mai keia poe i na hana o ke aupuni e pili ana i ka hooholo ia ana o ke kuikahi Panailike: o ko lakou kue nui, oia na Kuhina o ke kau o 1876, no ko lakou kue ka i ka makemake o ka lahui.  Ua hoike mai ke komite o na hana hou, e hookomo ma ka bila haawina $87,000 no ke kuai ana i ka auwai nui o Haiku Maui, no ka mea ua pilikia na kanaka malaila i ka wai, a he mea akaka, ina ua pili kela auwai i ke aupuni, he kumu waiwai nui keia e loaa ai na dala he 10,000 o ka makahiki.  Heluhelu alua ia ka bila kanawai e kau palena ana no ka ohi mua o na kanaka ku makahiki.  Nui ka hoopaapaa no keia, aka ua hoopanee loa ia ka bila. Ma na haiolelo e pili ana i keia ua ike ia he naauao o na olelo a ke’Lii Kaai, ua kanalua kona manao i ka mana o ka hale no ke kau palena ma ka ohi mua o na kanaka.  Ua waho kekahi bila, e pili ana i ka hoopae ana mai i na pake kane wale no i ke komite ola; na kela komite papa e lapaau ai i ka nawaliwali o ka bila.  Oiai e heluhelu ana kekahi bila e pili ana i na mai lepera, ua waiho mai ke Kuhina o ko na Aina e, he palapala mai ka Moi mai, e olelo ana, ua kue ka hale i na mana Moi, ma ka hooholo ana i ka olelo hooholo e kauoha ana ia H. A. P. Carter e hele imua o ka hale, no ka mea o na Kuhina elele no na iana e, he mau lala lakou o ka mana hooko oia ka Moi.  No keia mea, ua hapai hou ia ka noonoo ana o ua olelo hooholo ala, a ua hoihoi ia e Kaai.

 

Ua ku paha i ka hanohano o ka hale, ina e ninau makou, heaha la na pomaikai nui a me na hana naauao i ulu mai no loko ae o ka Ahaolelo ma keia pule?  Ua hoouna ia paha na hoa o ka hale e hana i na mea e pomaikai ai ka lahui.

 

NU HOU KULOKO.

HUINA KULA SABATI. --- Ma keia la Sabati ae, Iune 30, e malama ia ana ka huina hapaha o na Kula Sabati o Kawaiahao; e hoomaka ana na hana ma ka hora 10 a m.

 

NALOWALE. --- Ua nalowale iho nei ma na alanui o ke kulalakauhale kekahi kookoo i hoonaniia @@@na me ke dala, a ua kahaia na hua haole penei: From T. T. to S. C. D. Ina e loaa keia kookoo i kekahi makamaka a hoihoi mai i ko makou Keena, e uku ponoia oia no kona luhi.

 

KIAAINA MOEHONUA. --- Ma ka Poakahi iho nei i ike aku ai makou i ke alii Kiaaina o Maui iloko o ka Hale Ahaolelo.  I kii ia aku no na hana wale no oia la, a pau ae la o ka hoi koke no ia i kona home olu ma Kalia.  Ke pii ae nei ka maikai o ke ola o ke Kiaaina o na Hono.

 

LETA MAI EUROPA. --- E nana na makamaka i ka palapala a kela Hawaii ponoi o kakou, F. W. D@mon, i hoopukaia ma ka aoao eha o keia pepa.  He pomaikai nui no ko makou poe heluhelu ka loaa ana o kekahi mea e like me F. W. D. nana e hooia mai ma na mea ana a ike maka nei ma ke la mau aina kaulana kahiko o ka honua nei.

 

Ua holo aku nei ka mea kaulana, ke kahu malama o na huaolelo pakika me ka pahee, oia o G. Koalii Esq, maluna o ka Likelike i ka Poalua iho nei.  Ma ka puliki me kekaula kaawe ka hoomaopopo ia ana aku a puana ae la kahi poe, “koa aku la o Likelike ke paio aku me na ale, oiai ua kau aku la ke ‘lii o na olowaa makani.”  Hu ka aka.  Aloha oe e ka mea kaulana. 

 

KOKUA LUAKINI NO WAIOHINU. --- Ke mahalo aku nei ke komite ohi dala W. T. Martin, o ka luakini poino o Kauahaao ma Kau i Hawaii, i na lokomaikai o na keonimana a me na Ekalesia mahalo iho:

Ekalesia o Koloa, Kauai,                     $10.00.

            “          o Polelewa,                    28.00.

Rev. J. S. Kalana,                                    3.00.

Kuhano, Mahi, Hepela a me Makanui, .50 keneta pakahi.  A ke kali aku nei no ka lokomaikai o na makamaka a me na hoahanau i koe. 

 

KO HAWAII NO EUROPA. --- Ma ka holo ana aku nei o ka mokuakhi Kaleponi, ua kau ‘ku o W. W. Hall (Wili Holo) me kana wahine no Amerika a e holo loa aku ana ma kela aoao.  E ike ana laua i ka Hoikeike nui ma Parisa a me na wahi kaulana e ae o Europa.  A ma keia mokuahi ae, e holo aku ana na keiki elua o Alekanedero Makua, o W. D., ke poo o ka oihana anaaina, a me S. T., ka haku hana o ka Mahiko o Haiku, Maui.  E hele ana no lana i Parisa a me kahi mau wahi e ae.  He huakai mama ka laua a hoi koke no na hana mahope nei. 

 

I keia mau la iho nei, ua kipa mai la kekahi haole malikhini, (o kekahi hele po paha) ma ke keena e pai ia nei ke KUOKOA, a ua hai aku la i kona makemake i ka luna hana oia keia.  “Ua makemake au e paiia ko’u Palapala Hooilina, ua paa no i ke kakauia, a e pono kaua e kii, aia no ma ko’u hale kahi i waiho ai.” Ua hoole ia aku e ka luna hana loloai oluolu, a ua hai ia aku, alole i maa ko Hawaii nei poe i ke pai ana i na Palapala Hooilina.  E paa ana ua malihini nei i kekahi hamare amara nui, (sledge hammer) a me he la, ua nohoia oia e kekahi ano mai hehena, a i ole he manao kolohe paha.  Heana mai nei keia o kakou?

 

OLELO HOOLAHA.

Eia @ o ka @ Aupuni o @ @ @ o Hawaii @ @ @ @ kuai @ @ @ ke hiki aku i @ @ @ o @ @ @ @ @. @ @ @ @...

 

AINA KUAI A HOOLIMALIMA.

He Ka@ Ke@ @ aina ma l@.  (Makai iho o ka Halepaahao) He Loko I-a Aina Kalo Aina K@@ Paakai, @ @ a me ke kai. A me kekahi maa @ aina ma Pe@, he aina kala, aina kala a me ke kai. He @ ke kuai ana. E ninau @ J. H. Cos@, (@)

Honolulu, @@

 

E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai, owau o ka mea @ ka @ malalo nei, ke papa loa la aku nei ma kanaka o keia me keia ano, @ e hele wale ma luna o keia aina kuai i kapaia o Wala@ Kala e waiho la ma Honop@ Hamakualoa, Maui, a ke papa ia aku nei na holoholona a pau, lio, pipi, hoki, m@, @ a me kekahi mau holoholona e ae, a ma kapu pu no hoi ka lawe ana i na mea makana o na aina la, a o ka mea a mau mea paha e kaa @ i keia, e uku oia hookahi dala, a ina he lio, pipi, hoki, mi@ a puaa paha e holo wale ana, e aku no ka ona oia holoholona e like me ka kanawai, a ina hoopoino i na mea uku, e uku e like me ke poho a ku @ i hoopoino @ e lio keia i kanawai mai kona la e hoolahaia ai ma ka nupepa KUOKOA, e makaala a e hoolohe na mea a pau i keia.  K@NUI.

Iune @@, 1878

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

MOKUAHI HAWAII

LIKELIKE!

 

KAPENA,      :           :           :           : SHEPHERD.

Poakahi, Iulai 8 hora 5 pm....................Kaapuni ia Hawaii

Poalua Iulai 16, hora 5 pm....................Hilo

Poalua Iulai 23, hora 5 pm....................Kaapuni ia Hawaii

Poalua Iulai 30, hora 5 pm....................Hilo

Pualua, Aug. 6, hora 5 pm....................Kaapuni ia Hawaii

Poalua, Aug. 13, hora 5 pm..................Hilo

Poakahi, Aug. 19, hora 5 pm...................Kawaihae

Poalima Aug. 23, hora 5 pm..................Nawiliwili

Poakahi Aug. 26, hora 5 pm..................Kaapuni ia Hawaii

No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.

 

AOLE AIE NO KA UKU OHUA?

 

Ma ka Hale Oihana e loaa’i na Palapala.

Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku.  Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.  E hookaaia ka uku ukuana i ka wa e noiia aku ai.

SAMUEL G. WILDER,

(WAILA) Agena.

Keena ma ka Pa Kuai Papa Waila Ma, kihi o Alanui Papa a me Moiwahine. 840 @

 

AHA Hookolokolo Kaapuni o ko Hawaii Paeaina, Ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai o Kealoha k o Kohala, Hawaii i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni C. F. Hart.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o James Wight lunahooponopono o ka waiwai o Kealoha k no Kohala Akau, Hawaii i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $2,584.19, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $2,662.48, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.  Ua kauohaia, o ka Poalua ka la 30 o Iulai 1878, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pa u i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou a ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kanoha ma ka ole lo haole a me ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa a me ka Hawaiian Gazette he mau nupepa i pai ia a hoolaha ia ma Honolulu i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana. 

Kakauia ma Kohala, Hawaii, ko Hawaii Paeaina, i keia la 14 o Iune 1878.  CHARLES F. Hart, 864 3t  Lunakanawai Kaapuni Apana 3.

 

AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina, Ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai o John A. Simmons o Laupahoehoe, Hilo i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai C. F. Hart.  Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a John Maguire lunahooponopono o ka waiwai o John A. Simmons no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii i make, e noi ana e aponaia na hoolilo he $989.88, a e hoike ana o na mea i loaa mai ia he $1,326.29, a e noi ana e nana a apona ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.  Ua kauohaia, o ka Poalua ka la 30 o Iulai 1878, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua lunakanawai la ma ke keena ma ka Hale hookolokolo ma Kapaau, Kohala Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kauoha ma ka olelo haole a me ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa he mau nupepea i paiia a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana. 

Kakauia ma Kohala, Hawaiia ko Hawaii Paeaina i keia la 14 o Iune 1878.   CHARLES F. HART. 864 3t  Lunakanawai Kaapuni Apana 3.

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka waiwai o Nawelu-liilii k keiki oo ole, no Wailuku, Maui. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a H. Kahoopiiaina k ke kahu waiwai o Nawelu-liilii k he keiki oo ole a Nawelu k no Wailuku, Maui i make e noi ana e loaa iaia ka mana e kuai aku i ka apana aina i hooiliia ia Nawelu-liilii mai kona makuakane mai, a ke waiho pu ia na kumu kupono no ia kuai ana.  Nolaila ke kahea ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 11 o Iulai 1878, ma ka hora 10 a m ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

Lahaina Inue 14, 1878  864 3t

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka waiwai o Awa k a me Pukeukeu w no Lanai i make.  Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Hoaliku w. e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Awa k a me Pukeukeu w no Lanai i make. Nolaila ke kanohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 9 o Iulai 1878 ma ka hora 10 a m ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

Lahaina Iune 14, 1878  864 3t

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka apana 3 o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hana o Kapakeokeo k i make. Ua heluhelu a ua waiho mai i ka palapala hoopii a Kalua w no Laupahoehoe, e noi ana e hookohu iaia i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Kapakeokeo, no Laupahoehoe, Hilo, Hawaii i make. Nolaila o ka 31 o Iulai 1878, oia ka Poakolu hora 10 o kakahiaka ma kuu keena hana ma Onomea, Hilo, oia ka la a me ka hora e hoolohe ia ai ua noi la a me ka poe kue.  S. L. AUSTIN,

Lunakanawai Kaapuni Apana 3.

Iune 13, 1878.  864 3t

 

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni apana ekolu o ko Hawaii Paeaina, ma ka waiwai o I pake no Hilo, Hawaii i make. Ua heluhelu a ua waiho ia mai ka palapala noi o Lilihana I a me Maria I, e noi ana e hooialoia ka palapala kauoha hope o I pake no Hilo Hawaii H P A i make, a e hoonohoia o G. W. Akao Hapai iluna hooponopono malalo oia palapala kauoha hope.  Nolaila, ua kuuohaia ka poe a pau i pili, o ka Poaono oia ka la @ o Iulai 1878, i ka hora 10 o kakahiaka ma ka hale hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.  S. L. AUSTIN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii Mei 29, 1878.  863 3t

 

KE MAKEMAKE NEI AU I KEIKI MALAma pa.  A.F. JUDD, (Alapaki.) Honolulu, Iune 14, 1878.  863tf

 

E IKE auanei na kanaka a pau, o ka mea nona ka inoa malalo iho, na hoonoho ia mai e ka mea hanohano Abr. Fornander Lunakanawai Kaapuni apana elua, i lunahooponopono no ka waiwai o Mahulu k o Kaupo, Maui i make.  No laila, o ka poe i ale iaia a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai ia’u iloko o na malama eono, a ina aole peia e hoole mau loa ia.  P Kamai.

Pauomaiai, Kaupo, Mei 30, 1878.  863 @t

 

He Nui Anei Kou Makemake i na Mekini Humuhumu Lole?  Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai o KAKELA A ME KUKE.  A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi.  Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai.  I mea e pau ai ko oukou kanalua o na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike ai oukou iho.  862tf

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ma ke K@@@@@ o ka lunakanawai Kaapuno o ka Apana 3, K@a o Mei, Hi@@ Hawaii.  He hoopai aku mare.  @@@@@  J. L. Mi@@@  Ma ka @@@@@ @@i mamua ae, ka @@@@@@@@ nei e hool@@@@@@ ka @@@@@ mare ma @@ @@@ @@ awa Mi @@@@@@@@@@@@@@ wahi moe a me ka moewahine o J. @. M@@@ K@ o@@@@, a @@@ keia i mea pa@ mahope o ka pau ana o ka mahina m@@.  Mai @a ia aku @ @ou aku ana @@ @um@ ma@@ pu i waiho ia mai ke ole @e @umu ku@@@o @ @@ @@ @@@ ia ai a@ mau mea ia.  A na @@@h@ia ka mea hoopii a hoolaha @@ i kekahi kope.  I hooia ia e k@@@ o @@ kanaka ma na nupepa Hawaiian G@@@@@ a me ke Kuokoa no na @@@@@@ @@@, a o k@ hoo@aha ana ana.  Maloko o ka mahina @oukaha, mai ka @ aku o keia @an@@@ ana, a o na p@@ a pau ke @ui @a aku a na malama ana e @@ke mai ina he kumu kekahi e lolo a@@ ai keia @elo hoohoio i mua paa. 

            Hawaii ma Hilo i keia la 20 o Mei 1878.

            Na ka Aka:  D.H HIKIHOKI, Kaka@@l@la

            Ke hoomaka nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maiu@@ @e kapu oiaio o ka ole ka hooholo o ka hihia ma@@na ae, e waiho nei ma ko’u keena. 

@@1 @@  D.H. HIKIKOKI Kakauolelo

 

A Ha Hookolololo Kaapuni Apana J. Hilo Hawaii @@ Kaa Hookolokolo o Mei 1878.  Kawahie Kamana @ ka mea hoopai no ke oki mare kue ia Kamana i ka mea hoopiiia no ka oki mare.  Ma ka hihia oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono o ka hookaawale @a mai ka berita mare ae ma ka aoao o Kawaie Kamana @ no ke kama o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Kamana k.  Mahope iho o ka hala ana o na malama eonomai ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana.  A na @@ohala ka mea hoopii e hoolaha i ke kope oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholoia ana, a o na kanaka a pau i pili ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ai maloko o na malama eono. 

            Na ka Aha:  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae, he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            861 @t  D.H. HIHIKOKI, Kakauolelo

 

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana J. Hilo Hawaii @.  Kau Hookoloko o Mei 1878.  Kamaka w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kamohoalii k ka mea hoopii no ke oki mare, ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono e hookaawale loa mai ka berita mare ae ma ka aoao o Kamaka w no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Kamohoalii k mahope iho o ka hala ana o na malama eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, ala wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana.  A ua @auoh@ia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope olelo o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholoia ana, a o na kanaka a pau i pili, ua hiki no lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ai maloko o na malama eono. 

            Na ka Aha:  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae, he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia

            861 6@  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo, Hawaii, @.  Kau Hookolokolo o Mei 1878.  Kaluna @ ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kawaha k ka mea hoopiiia no ke oki mare, ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono e hookaawale loa mai ka berita mare ae ma ka aoao o Kaluna w no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Kawaha k mahope iho o ka hala ana o na malama eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me na olelo aia wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholo ia ana, a o na kanaka a pau i pili ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ai, maloko o na malama eono.  Na ka Aha:  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae, he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia

            861 6t  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo, Hawaii, @.  Kau Hookolokolo o Mei 1878.   Moewai w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kahipa k ka mea hoopiiia no ke oki mare, ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono o ka hookaawale loa mai ka berita mare ae, ma ka aoao o Moewai w no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Kahipa ka mahope iho o ka hala ana o na malama eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholoia ana, a o na kanaka a pau i pili, ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ai maloko o na malama eono.

            Na ka Aha:  D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            861 6@           D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Aha Hookolokolo Kaapuni Apana 3, Hilo Hawaii, @.  Kau Hookolokolo o Mei 1878.  Kaiahua w ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Mai Kahunanui k ka mea hoopii ia no ke oki mare, ma ka hihia hoopii oki mare maluna ae, ua hooholoia ka pono o ka hookaawale loa mai ka berita mare ae, ma ka aoao o Kaiahua w no ke kumu o ka moekolohe a me ka haalele mau a haalele loa o Mai Kahunanui mahope iho o ka hala ana o na malama eono mai ka la aku o keia hooholo ana e like me ka olelo, aia wale no a hoike ia mai na kumu e kue ana.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope oiaio o keia olelo hooholo iloko o ka nupepa aupuni Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono o ka hoopuka ana maloko o ka malama hookahi mahope iho o ka hooholoia ana, a o na kanaka a pau i pili, ua hiki no ia lakou ke hoike mai i kekahi kumu e hoole ia ai maloko o na malama eono.  Na ka Aha: D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hooiaio aku nei au, o na olelo maluna ae he kope oiaio ia o ka olelo hooholo no ka hihia.

            8616t   D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

E IKE auanei na kanaka apau, o makou o ka poe nona na inoa malalo iho, ke hoolaha aku nei makou ka poe hui i koe iho, aole i hoolilo aku i ka hapa o ko makou aina e waiho ia ma Kipahulu, Maui hikina, oiai ua hoolilo aku nei o Keoho, Nakila, Kalawaia a me Kahiamoe i ko lakou hapa ia Tomo, Kapena mua iho nei o Kapueokahi ; nolaila, ke papa aku nei makou, aole e hele kekahi a mahiai maluna o ua aina la, no ka mea, aole i kaawale ka hapa o kela a me keia hui iloko o ua aina la.  Aia ko makou ae, a kaawale ke kuleana o kela a me keia hui; a ina aole e hoolohe i keia, alaila, e hoopii ana makou imua o ke kanawai, a e hoi i ko makou poho i ka poe i hoolimalima aku la, a me ka mea a lakou i hoolimalima aku ai.  O makou iho no,

            J.K. IOSEPA,  NAHOLOWAA, KEAUKOA, KAAKAU w, AAMAU w.

            Hololulu, Mei 26 1878.           861 7m

 

O WAU o Annie ka wahine mare Akong, o kau hoolaha no’u a ka helu 20 o ko Hawaii Paeaina, aohe mana.  Eia na kumu : 1 Aole au i hana i ka hewa kue i kou pono, 2 Aole loa oe i malama ia’u iloko o na makahiki 7.  3 Aole no hoi au i aie ma kou inoa i hookahi keneta.  4 Ua hoopai ia oe no ka hewa moekolohe ma ka la 14 o keia malama, a ke noho neo oe maloko o ia punana a hiki i keia la.  Nolaila, he mana hiki ia’u ke aie ma kou inoa iloko o keia aupuni, aole ou kuleana e hoole ai.  Kou Oiaio,   MRS ANNIE AKONG.

            Honolulu, May 20, 1878.  860 6@

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

            O KA mea nona ka inoa malalo iho i hookohuia i Lunahooponopono Waiwai me ka palapala Hooilina no ka waiwai o Isaac Harbottle i make, ke kauoha aku nei i na mea a pau i aie i ua waiwai la e hookaa mai; a o na koina a pau i kuleana iloko oia waiwai, he pono ke hoike ia mai iloko o na mahina eone mai keia la aku, a i ole e hoole mau loa ia aku lakou.

            W.C. Parke

            Lunahooponopono Waiwai o Isaac Harbottle i make. 

            Honolulu, Iune 6, 1878.  862 4t

 

O Ka poe a pau he mau Bipi a he mau Lio paha ko lakou e holo ana ma na kula o Mokuleia, ma Waialua, Oahu, me ka loaa ole o ke kuleana ia lakou ma ia kula, ke kauoha ia aku nei lakou, e lawe koke aku i ua mau holoholona la o lakou, iloko o na la he kanakolu mai keia la aku, o hookomoia auanei iloko o ka pa aupuni. 

            Honolulu, Iune 15, 1878.  863 3t

 

NALOWALE!

O KA buke Benako a Harriet Moore, ua haule a nalowale, ua papaia ka uku ana ma ka Baneko a me na wahi e ae.  Lt.

 

HE NANI HOU LOA!  KA IINI ANA OLE A KA MANAO, E NE HONE ANA I KE KINO, A LOAA IHO KA OLU HE WAI O LALO!

 

NA PAPALE WAHINE NANI LUA OLE o na ano a pau, e kau iho ai aohe oki a kou aku, a i ae he “Kau kapakahi no ka la i Mana.”

 

NA HAINAKA SILIKA MAE OLE o kela a me keia ano ; a ua kohu ke i ae, “I lei a-i oe no’u i na kau a kau.”

 

NA KIHE UHI HULUHULU o na ANO he lehulehu wale, e kipu iho ai, panio lua kela i ka la pihana kanaka. 

 

NA SILIKA HOLOKU O NA ano he nui wale, e komo iho ai oe, hai e na pua i ka nahele, i ka ua mea o ka anapa.

 

NA KAMAA WAHINE ME KO NA KANE, o na ano a pau, e houhene koehoele ai kela i ka papahele o Papiohuli, huliia mai au. 

 

NA PAHU KOA NANI O KINAo na ano a pau, i hele wale a punia o loko i ke ala onaona, e hao ai iloko o na wahi lole, aohe no hoi he ala a koe mai.

 

NA PAHU IAPANA o kela me keia ano, ua loiia a noho ke aka.  

 

Na wai ala aala waianuhea o na ano a  a pau, a me na aila Lukini hamo lauoho e paoa aala ai ke oho no elua la no ka hamo hookahi wale ana no. 

 

A o ka hui ana o keia m@@ nani a pau iluna o ke kuno, ua hiki ke olelo ae, paihi launa ole, hoohiolo lua nawaina owa a ke kehau.  Nolaila e naue nui mai, eia la ua hele a k@pai, a he emi loa ke kumukuai.  L ASEU.

            Kihi ma Ewa o na Alanui M@@ a me K@@@@.

            Apr. 30, 1878. @67 

 

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka ma loko o ka Banako penei:

            Ia@ @@@@e mai ke kanaka kekhi i na dala @@@ a emi mai paha, alaila e oka @aua @@@@ @apahaneri @@@@@

            Ina @hi koke iia i kana dala, aole i haia na malama ei@oha aohe akapanee

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oha mai ia Banako i kona manao ohi mea, a o kana Bake kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikeo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Bale kekhi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepabemaba i kela makahiki a i keia, e noaheahe ai i ke dala, a e @aiputa la akupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua ke kumupaa e loaa i ka akupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pa ka olelo. 

            @ wehela ka Hale Banako i na la hana a paa.

            831 tf  Bishop & Co.

 

OLELO HOOLAHA.

O NA keonimana no lakou na @@@@ malalo nei, e lawelawe ana lakou i ka hana ma ke ano he mau apana no makou @@ ka hookomo ana mai a hoo@@ ana aka i na dala i waihola mai maloko o ko makou Banakol Malama Dala.  No lakou no hoi e haawi aku i na palapala hooia no ka mana, no ka hoihoi ana aku ia lakou, a me ka haawi ana aku i ka makou mau bule hoomanao i na poe mea kala i waiho mai.  Aole hoi e emi iho malalo o ka elima dala e hookomo ia mai ai. 

            KEV. J. W. SMITH........................Koloa, Kauai.

            T.W.EVERETT..............................Maui

            REV. R BONO................................Kohala, Hawaii.

            LUTHER SEVERANCE.................Hilo Hawaii.

            857 3m            BISHOP & CO..

 

Ma ke keena o ka lunakanawai kaapuni o ka Apana 3. Kau o Mei 1878 Hilo, Hawaii.  He hoopii oki mare, Apikaila w kue ia Kua k.  Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kauoha ia nei, e hookomoia ka h@@olelo oki mare ma ka aoao o Apikaila w i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Kua k i oleloia a e lilo keia i mea paa mahope o ka paa ana o na malama eono mai ka la aku o keia hoolaha ana, ma na kumu maopopo i waihola mai, ke ole ke kumu kupono e ae e hoolela ai ua mau mea la.  A ua kamohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope, i hooia ia e keia olelo kauoha ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, maloko o ka mahina hookahi, mai ka la aku o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke pili maloko o na malama eono, e hoike mai i na he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa. 

            Hanaia ma Hilo, i keia la 10 o Mei, 1878.

            Na ka Aha :     D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hoike aku nei @ me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, ola no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, e waiho nei ma ko’u Keena.

            6006t   D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Ma ke Keena o ka lunakanawai Kaapuni o ka Apana J.  Kau o Mei 1878, Hilo Hawaii.  He hoopii oki mare, M@ila w kue ia Kamaka k.  Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kauoha ia nei, e hookomoia ka huaolelo oki mare ma ka aoao o Maila w i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Kamaka k i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama eono mai ka la aku o keia olelo kauoha ana, ma na kumu maopopo i waihoia mai, ke ole he kumu e hoole ia ai na m@@ mea la.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope, i hoola ia e keia olelo kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, a o na poe a pau ke pili, maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa.

            Hanaia ma Hilo i keia la 8 o Mei, 1878.

            Na ka Aha :     D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, e waiho nei ma ko’u Keena

            800 8t              D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana j.  Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii.  He hoopii oki mare, Kauilani k kue ia Kapua w.  Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kaohaia nei e hoookomo ka huaolelo oki mare ma ka aoao o Kauilani ka i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Kapua w i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama eono mai ka la aku o keia olelo kauoha, ma na kumu maopopo i waihola mai, ke ole he kumu kupono e ae e hoole ia ai ua mau mea la.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope i hooia ia e keia olelo kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebedoma eone a o ka hoolaha mua ana, maloko o ka malama hookahi mai ka la aku o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke pili, maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa. 

            Hanaia ma Hilo i keia la 8 o Mei 1878.

            Na ka Aha :                 D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, e waiho nei ma ko’u Keena.

            860 6t              D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3, Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii.  He hoopii oki mare, John Parker k kue ia Kaumahalua w.  Ma ka hoopii oki mare maluna ae, ke kauohaia nei e hookomoia ka huaolelo oki mare ma ka aoao o John Parker i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe o Kaumahalua w i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama eono mai ka la aku o keia olelo kauoha ana ma ke kumu maopopo i waihola mai, ke ole he kumu kupono e ae e hooleia ai ua mau mea la.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope i hooia ia e keia olelo kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, maloko o ka mahina hookahi, mai ka la aku o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke pili maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa. 

            Hanaia ma Hilo i keia la 8 o Mei 1878.

            Na ka Aha :                 D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

            Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae e waiho nei ma ko’u Keena. 

            860 6t              D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3, Kau o Mei 1878, Hilo, Hawaii.  He hoopii oki mare, K. Kamaka k kue ia Kailipala w.  Ma ka hoopii maluna ae, ke kauohaia nei e hookomoia ka huaolelo oki mare ma ka aoao o Kamaka k i oleloia, no ke kumu he haalele wahi moe, o Kailipala w i oleloia, a e lilo keia i mea paa mahope o ka pau ana o na malama eono, mai ka la aku o keia kauoha ana, ma na kumu maopopo i waihoia mai, ke ole he kumu kupono e ae e hoole ia ai na mau mea la.  A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha ae i kekahi kope, i hooia ia e kela olelo kauoha, ma na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma eono, a o ka hoolaha mua ana, maloko o ka mahina hookahi, mai ka la aku o keia kauoha ana, a o na poe a pau ke pili, maloko o na malama eono, e hoike mai ina he kumu kekahi e lilo ole ai keia olelo hooholo i mea paa.

            Hanaia ma Hilo i keia la 10 o Mei 1878.

            Ke hoike nei au me ka hooiaio, o ka olelo hooholo maluna ae, oia no ke kope oiaio o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae e waiho nei ma ko’u Keena.

            860 6t              D.H. HIKIKOKI, Kakauolelo.

 

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kau al@@ kuai ma Kaleoa uka, Hilo, aole e hele ia e kanaka o kela a me keia ano, a me na holoholona, lio, pipi, muila.  Aole e ku wale i na mea o luna o kuu alo@, oiai no’u penei.  He mana hiki ia’u ke hoopii a ke hopu i na mea i hoolahaia maluna ke ike kuu hope o W.C Kamaka; e hopuia e like me ke kanawaike hookuli i keia olelo $5 ka uku hoopai a i ole e hoopiiia e ma ke kanawai.  Ma ka oiaio ke kau nei au i kou inoa.

            MRS. MELEANA POKEO.

            Kalaoa uka, Hilo.                    862 1@@

 

Ua hoonohoia ka mea nona ka inoa malalo, i luna hooponopono no ka waiwai o W.T. Cooper no Makawao i make, nolaila o na kanaka a pau a ka mea i ole i ua waiwai la, e hookaa koke mai, a o ka poe e paa nei ma ko lakou H@@@ kekahi waiwai e pili ana ia waiwai, e waiho koke mai ma ka @@ma o ka mea nona ka inoa malalo nei, a o ka poe mea kuleana iloko o na waiwai la, e waiho mai iloko o na malama eono me ka hooiaioia, ina aole alaila e pale mau ia. 

            5624t               J.D. Havekost.

            Luna Hooponopono no ka waiwai o W.T. Cooper i make.

 

E Kuai ia Ana.

He 1,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua. 

858tf  A. S. CLEGHORN & Co.

 

Ale ka Wai ke Ike Aku.

I keaha la hoi?

I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o

GOO KIM.

Nana aku no hoi oe, “Hoonuanua i Apua a Kalamaula.”

OIA no hoi na Haleaka Silika Nanoi Eleele a Ulaula.  Puia, Wai Gu@ a Wai Dala.  Na Hainaka @ihi Lei A. I. Na Mamaka kane, wahine a me na Mamala @ @ welawela o na kaikamahine.  Na ahi huihui nani nanai e liilii.  Na Kihei @ @ ma kaekae.  Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana no na bebe.  Na Hai@hipa @ a me na @ holo holo holoku o na wahine.  Na M@ keokeo o na wahine @ ma ke alo, a me na PAlekoki.  Na Papale wahine Malina i hoo@ kekahi @, hele kela a kapakahi @ o Keokoi ka moku.  Na Palapala Waiokila aiai, a ke kau mai i ke poo, m@ @akea lea keia ke pa iho ka la, a he noi wale na ano papale e ae i ike ole ia mamua.  Na Hulu K@ Manu no na papale wahine, e kau ai ka iwa.  Na Kalakoa hou loa, na Makainena a me na @ @wai, na Puuwai Gala a me na Gala Pepeiao o na wahine.  Na Kamaa ano hou o na @, wahine a me na kamalii, na Ku@@ Kanahai, na lole wawae a me na Pa@ o na @ he noi wale, a me na Pule Pakaukau. 

O keia mau waiwa, eia no ke ahu mai nei o na ano hou ke helu papa aku.  Ina aku no hoi a kapalulu hou mai, ma keia a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e.  Nolaila e komo hale no e na @ o ka ia o ka la, e wae i ko oukou mau @ sole no hoi makou o oiha iki, ke helu mai oukou a koukaa i na waiwai ma ao ke kua a mana waia no paha.  E @ aku no keia mau mea ma na kamakuai haahaa.  Ma na Poakahi a me na Poaono, oia na la e kuai hoopaki loa la aku ai na mau waiwai nei.

858 tf  GOO KIM.