Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 27, 6 July 1878 — Page 1
| This text was transcribed by: | Michael |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XVII. HELU 27.} POAONO, IULAI 6, 1878. {NA HELU A PAU 866.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA : - O na Olelo Hoolaha
he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no
ka puka mua ana ; elua puka ana, he $1.50
no hookahi mahina, he $2.00.
NA KANIKAU A ME NA MELE : - He 4 Ke-
neta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me
$1.00 no 25 lalani.
HOOLAHA MAU : - E hoomanao na maka-
maka a e hookomo mai i na olelo hoolaha ma-
mua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia
aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, nole e hoopukaia
kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele,
ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
HOOLELO O KE KAU
Ahaolelo o 1878.
LA HANA 39, Iune, 19, 1878.
Mamua o ka aponoia ana o ka moolelo o ka la i hala, au noi mai o Hon. Kanealii e hapai hou i ka noonoo ana i ka bila kanawai e hookaa ai i na auhau alanui ma ke dala wale no ; hooleia a mahope ua aponoia ka moolelo.
HOIKE O NA KOMITE
Heluhelu mai o Hon. Pilipo i ka hoike a ka hapa nui o ke komite o na aina e, e pili ana i na olelo hooholo a na Hons. Nawahi a me Pilipo, a me na mea e @e e pili ana i ka hoohanaia ana o ke Kuikahi Panailike mawaena o Hawaii nei a me Amerika Huipuia, a me na palapala pili aupuni mawaena o na luna aupuni o Beritania a me na luna aupuni o Hawaii nei, ma ke ano, ua kue keia hana a Hawaii i ke kuikahi me Beritania o ka makahiki 1851.
He hoike loihi keia, ua hala hookahi hora a me 15 minute ma ka heluhelu ana.
Noi mai ka Hon. Pilipino, e unuhiia a e paiia keia hoike.
Hoololi mai ke 'lii Kaai, e lawe mai ka Hale i keia hoike.
Mahope o ka ninau ana, au hooholoia ke noi me ka hoololi a ke 'lii Kaai.
Heluhelu mai ka luna hoomalu o ke komite hooponopono bila kanawai i na bila i hooponoponoia.
1 Bila kanawai e papa ana aole e kuai i na apana aina o kanaka me na haole.
2 Bila kanawai e hooponopono ai i ke kakau ana o na buke kalepa ma ka olelo haole a Hawaii wale no.
3 Bila kanawai e papa ana i na luna aupuni aole e haawi i kekahi oihana i na lunamkaainana.
4 Bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 1424 o ke Kanawai Kivila.
5 Bila kanawai e hoololi ai i na pauku 191-193, o ke Kanawai Kivila.
6 Bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 780 o ke Kanawai Kivila.
7 Bila kanawai e hoololi ai i ka mahele 4 o ke kanawai i aponoia i ka la 18 o Iulai 1870.
8 Bila kanawai e hoololi ai i na pauku 527 a me 530 e ke Kanawai Kivila.
9 Bila kanawai e mahele ana i ka apana o Kau i elua apana hookolokolo okoa.
10 Bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 25 o na kanawai o 1876.
11 Bila kanawai e hoopau ai i ka pauku 5 mokuna 29 o na kanawai o 1872.
Heluhelu mai o Hon. Halstead ka luna hoomalu o ke komite o na hana hou, i ka lakou hoike no ka palapala hoopii o Makawao, e noi mai ana e uku ke aupuni i $100,000 i ka Hui o Haiku, oiai, ua hooneleia kekahi poe i loaa na kuleana wai e keia Hui, a ke hai aku nei ke komite, o ka nui o ka lilo o ka Hui o Haiku he $87,000, nolaila, ua manao ke komite e hookomoia ma ka bila haawina o keia Kau Ahaolelo i $87,000 no ka uku ana aku i na lilo o ka Hui.
Ma ke noi a ke 'lii Kipi, ua lawe ia mai ka hoike a waihe ma ka papa, a noonoo pu me ka bila haawina.
Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina, ma kona ano he Peresidena o ka Papa Hoopae Lima Hana, ma na mea e pili ana i ka palapala hoopii a Andrew Sing See i waihoia mai e ka Hon. Kamika. Ua kauoha aku oia i ka mea hanohano L. Aholo a me R. Newton, e hele aku a e ninaninau i na mea @ hanaia ma Olowalu, ua hele laua a ua hooko i na kauoha. Ua hoolohe laua me ke akahele, a ua ike laua, ua hooko no na ona o ka mahiko e like me na aelike, aole laua i ike i na hana ino a me na hana pono ole i hanaia malaila.
Ma ke noi a ke 'lii Ake, ua aponoia ka hoike.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai ke Kuhina Kalaaina he olelo hooholo, e kauohaia ke komite o na buke helu, e uku aku i ka Hon. Aholo i na dala he 25 no kona luhi no ia hana ; hooholoia.
Heluhelu mai ke 'lii Kaai he olelo hooholo, ma keia ke kauoha ia aku nei ko ka Moi Aha Kuhina e hoohui a hoolauna aku me ka Hon. H. A. P. Carter, ko Hawaii nei komisina i na aupuni o Europa, a e hoike mai i kana hoike imua o keia Hale.
Pane mai ke Kuhina Kalaiaina, e waiho mai ana no oia i kana hoike mao ke komite la o na aina e.
Kamailio mai ka Hon. Hanuna, nana ponoi no e hele mai e hoike, i hiki ai i na hoa ke ninau aku iaia.
Mahope o ka noonoo ana, ua hooholoia ka olelo hooholo.
Hora 12, hoomaha ka Hale, hora 1 pm, noho hou ka Hale.
Heluhelu mai o Hon. Nawahi he olelo hooholo, o na palapala a me na hoike o ka Hotele Hawaii i waihoia mai e ku Kuhina Kalaiaina, e like me ka olelo hooholo a ka Hon. Kakela, e haawiia aku i kekahi komite wae ; hooholoia. Eia ke komite, na Hons. Nawahi, Pilipo, Kakela, Kamika a me ke Kuhina Kalaiaina.
Heluhelu mai ke 'lii Kaai he olelo hooholo, e hoike maopopo mai ka Loio Kuhina i na wahi i hooliloia ai na dala $1,374.46, na dala e pili ana i ka oihana koronero &c., o na makahiki elua e pau ana i ka la 31 o Maraki 1878 ; hooholoia.
Pane mai ka Loio Kuhina i na wahi i hooliloia ai ia mau dala, penei.
Hoihoiia i ka waihona aupuni $831.60.
Lilo i ke Kauka no ka hele ana e nana i kekahi kanaka mai ma ka pali o Nuuanu, $14.
Lilo ia Everett no ka hopu ana i ka poe apuka ma Maui. $75.
Kikoo a ka Ilamuku no na makai i hoou. na malu ia i Hilo, $80
Lilo ia Preston no ka hele ana e malama i na aha kaapuni o Hawaii a me Maui $350
Koena i hooliloia no kekahi mau hemahema o ke keena; 3.84.
Huina o na lilo a pau, $1,374.44.
Heluhelu hou mai ke 'lii Kaai he olelo hooholo, ma keia, ke kauohaia nei ka Loio Kuhina, e noho paa oia ma kona noho i na wa hana a pau o ka Ahaolelo, aole e hele e imi i kona mau pono ponoi iho.
Ma ke noi a Hon. Palohau, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo.
Ma ke noi a ke 'lii Kaai, ua hoopaneeia ka halawai a ka la apopo e like me ka manawa mau.
LA HANA 40, Iune 20, 1878.
NA HOIKE O NA KOMITE.
Kamailio mai ka luna hoomalu o ke komite i waiho ia aku ai ka bila kanawai opiuma, aole lakou i makaukau, a nonoi mai e haawi aku ka Hale i manawa hoa ; hooholoia.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Hoakaka mai ka Hon. Nawahi ka luna hoomalu o ke komite wae i waihoia aku ai na palapala a me ka hoike e pili ana i ka Hotele Hawaii, e koho hou i lala no ke komite ma kahi o ke Kuhina Kalaiaina, oiai, o ke Kuhina Kalaiaina kekahi mea kuleana i ka Hotele, aka, e ae ia no nae ke Kuhina Kalaiaina e hele mai e hoike nona iho imua o ke komite ; hooholoia. Koho ka noho i ka mea hanohano L. Aholo, ma kahi o ke Kuhina,
Hoolaha mai @ Hon. Pekekona i kona manao, e lawe mai ana oia he mau bila. 1 He bila kanawai e haawi ana i ka mana e hana i na aelike no ka hoomalamalama ana i ke kulanakauhale o Honolulu nei me na kukui aa (gas.)
2 He bila kanawai e hooponopono ai i ka hoopae ana mai i na ohua mai Asia mai a i Hawaii nei.
Heluhelu mai o Hon. Pilipo he olelo hooholo, e koho ka Peresidena i komite wae, e huli i na mea e pili ana i ka oihana kaua o na makahihi elua i hala, a e kohoia ka Hon. Pekekona i luna hoomalu no ia komite.
Mahope o na kamailio ana, au lawe hou mai ka mea nana ka olelo hooholo.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula.
Heluhelu mai o Kealawaa he palapala hoopii no Puna, o na paahao a pau i hoopai ia ma na aha apana, e hoohanaia ma ko lakou mau apana iho ; haawiia i ke komite o na hana hou.
Hoolaha mai o Hon. Hanuna i kona manao, e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ka pauku 1 mokuna 14, o na kanawai o 1870.
Heluhelu mai o Hon. Kipikona he olelo hooholo, o ka mea hanohano Kamika, ua hoopuka i kekahi olelo pono ole, oia hoi, he "lapuwale," nolaila, ua kue ia i ka hanohano o keia Hale, a ua kue no hoi i ka rula 29 o keia Hale, nolaila, e hooholoia, e noi ae oia, e hoihoi hou mai i kana olelo.
Heluhelu mai ka Hon. Kamika he mau olelo pale nona iho, ma ke ano, o kana mau olelo, he makani wale no, a he gas wahi ana.
Kokua mai ke 'lii Dowsett i ka olelo hooholo a ka luna o Lahaina, no ka mea, o ke ano o kela huaolelo lapuwale, eia no ia, Good for nothing or worse, he huaolelo pono ole no, aole no he pono ke olelo pela ; mai ko'u wa i komo ai i ka Ahaolelo a hiki i keia wa, akahi no wau a lohe i na olelo o keia ano, a nolaila, he pono no i ka luna o Wailuku ke hoihoi ae i kana olelo.
Hoololi mai ka Hon. Kipikona, na keia Hale e kauoha i ka luna o Wailuku e hoihoi hou ae i kana olelo.
Kamailio mai ka Hon. Aholo, ma ka aoao e apono ole ana i na olelo pono ole a na hoa a pau, a hoololi hou mai oia, a me ka poe a pau i olelo i na olelo maikai ole.
Hoakaka mai ka Peresidena, o ka hoololi i waihoia mai e ka mea nana ka olelo hooholo, e lilo ia he hapa o kana olelo hooholo.
Mahope o ka ninau ana, au hooholoia ka olelo hooholo me ka hoololi a ka luna helu 1 o Lahaina.
Hora 12 hoomaha ka Hale, hora 1 pm noho hou ka Hale.
Ma ke noi a Hon. Aholo ua hapaiia na hana o ka la.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ana o ka bila kanawai e hooponopono ai i na dala ohi mua a ka poe paahana, i hoakakaia ma ka pauku 1417, o ke Kanawai Kivila.
Ma ke noi a Hon. Hanuna, ua hoopanee loa ia ka bila.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 4 mokuna 14 o na kanawai o 1870.
Noi mai ka Hon. Hanuna, e hoihoi aku i ka bila, oiai, nana ia bila, a oiai hoi, ua hooholoia he bila e like me ia ; hooholoia.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hookuu ai i na paahana o na mahiko ma na la kulaia, a me na la koho lunamakaainana o ke aupuni.
Ma ke noi a ke Kuhina Waiwai, ua haawiia ka bila i ke komite o na aha hookolokolo.
Heluhelu el@a ana o ka bila kanawai e hooponopono ai i ka nui o na kane a me na wahine e komo mai ana iloko o keia aupuni.
Ma ke noi a ke 'lii Kaai, ua hoopanee loa ia ka bila.
Heluhelu elua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka malama ana i na lepera ma Kalaupapa. Kalawao, Waikolu, Molokai, a ma na wahi e ae kekahi. Ma ke noi, ua kapaeia na rula.
Waiho mai ke Kuhina o ko na aina e he leta mai ka Moi mai imua o ka Hale, a heluheluia e ke Kakauolelo o ka Hale ma ke ololo haole, a na ka Maheleolelo i heluhelu ma ka olelo Hawaii, a penei ua let la.
"E ke Kuhina : Ua lohe mai Au, au hooholo ka Ahaolelo i kekahi olelo hooholo, e kauoha ana i na Kuhina, e hoolauna a e hoohui pu me ka Hon. H. A. P. Carter, ko Hawaii nei Komisina imi Kuikahi i na aupuni o Europa, i hiki ai iaia ke waiho mai i kana hoike imua o ka Hale."
O ka olelo pane a ka Moi i ka Ahaolelo no na mea e pili ana i ka olelo hooholo, penei no ia.
"He olelo hooholo keia i ike ole ia mamua, a malia paha e ulu mai ana kekahi mau mea e pilikia ai ka lehulehu, a e hoohaiki ai i ka mana o ka Moi. Ma ka pauku 29 o ke Kumukanawai, ua hoakaka ponoia na mea e pili ana i keia hana, o ko kakou launa ana me na aupuni e, ua oluolu a maikai." Ua lawe ka Hale i ka olelo alii.
Hoakaka mai ke Kuhina o ko na aina e, ke hoomakaukau nei o Hon. H. A. P. Carter i kana hoike, a e waihoia aku ana mao ke Kuhina o ko na aina e la. Ma ke noi ua kapaeia na rula.
Noi mai ke 'lii Kaai, e hapai hou i ka noonoo ana no ka olelo hooholo ana i waiho mai ai e pili ana i keia mea ; hooholoia.
Noi mai ke 'lii Kaai, e hoi hoi hou aku i ka na olelo hooholo iaia ; hooholoia.
Ma ke noi a Hon. Nawahi, ua hoopanee ka halawai a noho hou i ka la apopo e like me ka mau.
LA HANA 41, Iune 21, 1878.
Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e hoihoi hou aku i ka palapala a ka Mei i waiho ia mai ai ma nehinei, a ma amkemake ka Hale i palapala, alaila, na'u e kauoha i ka'u Kakauolelo e waiho mai i ke kope oia palapala i keia Hale ; hooholoia.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai o Hon. Kipikona he olelo hooholo, o ka mea, n@ hemahema loa ka lawelawe ana a na Kuhina ma ka lakou hana, nolaila, e hooholoia, e hoopanee keia Hale i ka noonoo ana i ka bila haawina, mamuli o ka hilinai ole ia o ka lawelawe ana a na Kuhina i keia wa.
Haiolelo ikaika mai ka mea nana ka olelo hooholo, ma na mea pili i ka olelo hooholo, no ka hapalua hora.
Noi mai ke 'lii Bihopa e hoopanae ka halawai a noho hou i ka hora 1 pm.
Hoololi mai o Hon. Pekekona, e hoopanee a noho hou i ka hora 1 me ka hapa ; hooholoia.
Halawai hou ka Hale ma ka hora 1 me ka hapa auina la.
Ma ke @oi a Hen. Nawahi, uanoho ka Hale i komite no ka noonoo ana i ka olelo hooholo a ka luna helu 2 o Lahaina, oia hoi, e hoopanee ka noonoo ana i ka oila haawina mamuli o ka hilinai ole ia o ka lawelawe ana a na Kuhina ma ka lakou mau hana i keia wa.
Ke 'lii Kipi ma ka noho. Kamailio mai ka Hon. Pilipo ma ka aoao kokua i ka hooholo loa i ka olelo hooholo, a hoakaka mai hoi i na kumu o kona hilinai ole ana i kekahi mau Kuhina.
Kokua ikaika mai ke 'lii Kaai a me ka Hon. Mahoe i ka olelo hooholo.
Kamailio mai ka Hon. Aholo ma ka aoao kanalua i ka hooholo i ka olelo hooholo, no ka mea wahi ana, au huikau na mea a elua iloko o ka olelo hooholo, oia hoi, e hoopanee ka noonoo ana i ka bila haawina a me ka hilinai ole i na Kuhina.
Kokua ikaika na Hoas. Palohau, Kaoliko, Pekekona, Malo a me ke 'lii Moanauli i ka olelo hooholo, a he mau wehewehe pakahi kai waihoia mai mai a lakou mai, i pahola ae ma na paia eehia o Aliiolani Hale a maluna hoi o na papalina o na papahele o ke Keena Hanohano.
Kue ikaika mai ke Kuhina Kalaiaina i ka olelo hooholo, a waiho mai la imua o ke kahua mokomoko o ka hanohano i kana mau olelo pale e like me kona ike he pono.
Kokua mai hoi ka Loio Kuhina, ke Kuhina Waiwai, na Hons. Kakela, Kamika, Kupau a me Kauai, ma ka aoao kue i ka olelo hooholo.
Kamailio mai ke 'lii Kapena Roke ma ka aoao kanalua i ka hooholo i ka olelo hooholo, a hoakaka mai i na kumu o kona kanalua ana e like me ko ka luna helu 1 o Lahaina, aka, mai poina nae ka lehulehu ke ike iho, oiai, ua wehewehe mai no oia imua o ka Hale i na kumu e hiliuai ole ai i na Kuhina, aka, no ka huikau o na mea a elua iloko o ka olelo hooholo, nolaila kona kanalua.
O ke 'lii Martin a me ka Hon. Ka@aikawaha, o laua kekahi ma ka aoao kanalua i ka olelo hooholo.
Ua noho ke komite o @@ Hale e noonoo i ka olelo hooholo, mai ka wa e kau ana ka la a hiki i kona nalowale ana aku ma ka mole o Lehua, a hiki loa aku la i na hora liilii ma o aku o ke kulu aumoe, oiai na lihilihi ooi o na hoku e imo huohai mai ana, aka, ua hoo@alamalama ia no ane ke Keena Ahaolelo me na kukui ihoiho, a e haiamu mai ana no hoi na makaikai mahope, me ke ake nui o ka mana@, e ike heaha la ka hope o ka olelo hooholo.
Ma ke noi a ke 'lii Bihopa, ua hoopauia ke komite.
Mahope o ka hoopau ia ana o ke komite, au hoike aku ka luna hoomalu o ke komite imua o ka Peresidena, aohe mea i hooholoia a ma ke noi, ua aponoia ka hoike a ke komite, o ka hora 11 ia o ka po.
Ma ke noi a ke 'lii Ake, ua hoopauia ke komite a noho hou i ka Poakahi e like me ka manawa mau.
LA HANA 42, Iune 24 1878.
NA PALAPALA HOOPII.
Heluhelu mai o Hon. Kupihea he palapala hopii no Molokai, e hookaawale ia iloko o ka bila haawina o keia kau ahaolelo i $2,000. i mokuahi no Molokai.
Ma ke noi a Hon. J. A. Kaukau, ua waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Heluhelu mai o Hon. Kupau elua mau palapala hoopii no Koolauloa mai. 1 E hoemi ia ka auhau waiwai paa a me lewa i hapaha keneta ; haawi ia i ke komite waiwai. 2 E kukulu ia i mau hale makeke ma Kahapaakai, i wahi e hooulolu ia ka poo e hele ana ; haawi ia i ke komite o na hana hou.
Heluhelu mai o Hon. Kealawaa he palapala hoopii no Puna, e hoopololei ia na palena o na aina konohiki a me na aina aupuni a hiki iloko o ke kai ; haawi ia i ke komite o na hana hou.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Heluhelu mai ka Hon. Bekekona no ka manawa mua, elua mau bila kanawai. 1 He bila kanawai, e hooponopono ai i ka hoopae ana mai i na ohua eemoku mai Asia mai, a i na awa ku moku o Hawaii nei ; haawi ia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waiho ia malalo o na rula no ka heluhelu elua. 2 He bila kanawai, e hooponopono a@ i na alanui kaahao.
Noi mai ka Loio Kuhina, e heluhelu ia ka bila ma ke poo, a waiho ia'ku no ke pai, hooholo ia, nolaila, ua waiho mua i ka bila i ke komite hooponopono bila kanawai, a waiho ia'ku no ke pai, a mahope puka mai ma kona heluhelu elua ana.
Hoolaha mai o Hon. Palohau i kona manao, e lawe mai ana oia he mau bila kanawai. 1 He bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 490, o ke Kanawai Kivil@. 2 He bila kanawai, e hoopau loa ai i ka pauku 784, o ke Kanawai Kivila.
Heluhelu hou mai no oia he olelo hooholo. I ka manawa e hoike mai ai na komite i ka lakou mau olelo hoike, aole e ae ia kekahi lala i kakau inoa malalo, e hoi hope, a hoole huu mai. Ma ke noi a ke Kuhina Waiwai, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo.
Noi mai o Hon. Palohau, e hapai i na hana o ka la hooleia.
Heluhelu mai o Hon. Hanuna no ka manawa mua, he bila kanawai, e hoololi ai i ka pauku 1. mokuna 14 o na kanawai o 1870 ; haawi ia i ke komite hooponopono bila kanawai a waiho ia malalo o na rula no ka heluhelu elua.
Heluhelu mai o Hon. Kealawaa he olelo hooholo, e hookomo ia ma ka bila haawina o keia kau ahaolelo i $500. no ka wehe ana i awa ku moku, a i Boe ma Pohoiki.
Ma ke noi a Hon. Kanealii, ua waiho ia ka olelo hooholo ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Noi mai ka Loio Kuhina, e hapai ia ka noonoo ana i ka olelo hooholo, e hilinai ole i na Kuhina imua o ka hale, aole imua o ke komite o ka hale.
Kue mai ka Hon. Nawahi i ka hana ana pela, he mea ia e hoohaiki mai ai i na hoa, oiai hoi ua loaa ia'u kekahi mea e kamailio aku ai e hiki ai ke hilinai ole ia na Kuhina.
Mahope o ka noonoo ana, au hooholoia ke noi a ka Loio Kuhina.
NA HANA O KA LA.
Hapaiia ka noonoo ana i ka olelo hooholo, e hilinai ole ana i na Kuhina imua o ka Hale.
Kamailio mai ka Hon. Pekekona ma ka aoao e kokua ana i ka olelo hooholo, a hoakaka mai no hoi i kekahi mau olelo pono ole i hoopuka ia e ke Kuhina Kalaiaina ma ka po Poalima i hala.
Kamailio mai ka Hon. Kipikona m@ ka aoao kokua i ka olelo hooholo, a hoakaka mai no hoi i kekahi mau olelo pili kino i k@ma@@io ia mai e ke Kuhina Kalaiaina, e like me keia, "Ua hoemiia iho ka luna o Lahaina a komo iloko o kon@ mau kamaa but."
O ka olelo pane a ka luna helu 2 o Lahaina no ia mea, "E nui ae ana ia a e pilikia ana kona mau kamaa buti," a o kekahi o kana mau olelo kuoo oia la, oia keia : "Ua k@@la aku au i ka pahi o ka hoopaapaa, aka, eia no ia'u ka wa-hi o ua pahi la &c,"
Hora 12 hoomaha ka Hale, a halawai hou ka Hale ma ka hora 1 pm.
Kokua hou mai ke 'lii Kaai a me ka Hon Keau i ka olelo hooholo.
Kue mai ka Loio Kuhina i ka olelo hooholo.
Kamailio ikaika mai ka Hon. Nawahi ma ka aoao kokua i ka olelo hooholo, a oiai e kamailio ana ka mea hanohano o Hilo no ka olelo hooholo, me na huaolelo kuoo a koa hoi, ua lawe ia mai ke 'lii Moehonua iloko o ke Keena Ahaolelo, a hooki iho la oia i ke kamailio ana.
Noi mai ka Loio Kuhina, ua makemake ke 'lii Moehonua e hoohiki iaia, ua hooholoia pela.
Hoohiki ia ke'lii Moehonua e ka Lunakanawai Kiekie, kamailio hou mai ka Hon. Nawahi i ke koena o kana mau olel@@@ @@ahope o ka hoopaapaa ana au noi mai ke'lii Kaai e ninau ano ; hooholoia.
Hoakaka hou mai ka Hon. Nawahi. E malamaia ka rula 42 o ka hale, oia hoi, aole e koho na Kuhina ma keia olelo hooholo.
Rula mai ka noho, e hiki no i na Kuhina ke koho. Kokua mai ka Hon. Mahoe i ka rula ana a ka luna helu 1, o Hilo, a kue mai hoi i ka rula ana a ka noho, a no ia mea. Ua hoopii oia i ka olelo hooholo a ka noho imua o ka hale.
Kokua mai na Hons. Nazareta. Pilipo, Palohau, i ka hoopii a ka lna helu 2, o Hilo. Kue mai ka Hon. Kapahu i ka hoopii a ka luna o Hilo.
Mahope o ka ninau ana, ua hooleia ka hopii a ka luna helu 2, o Hilo.
Noi mai ke'lii Kaai, e kakauia na ae, a me na hoole, i ka wa e koho ai na hoa i ka olelo hooholo ; hooholoia
Kamailio hou mai ka Hon. Gibson i kana mau olelo hope loa mamua o ka ninau ana i ka olelo hooholo, e like me ka hoololi a ka mahele 2, o ka rula 38, o ka hale. Ma ka ninau ana, au hoopanee loa ia ka olelo hooholo.
Eia ka poe ma ka aoao kue, a hoopanee loa i ka olelo hooholo. Na'Lii Dominis, Kipi, Moehonua, Kamika, Kapena, Pierce, Hartwell, Bihop@, Kanoa, Kakela makua, Kuihelani, Dowsett, Waila, Kahanu, Ake, martin, na Hons. Kupau, Kaanaana, Aholo, J. A. Kaukau, Kamika, Kakela-opio, Kam@uoha, Kapahu, Kauai, Kupihea, he 26 ka huina.
Eia ka poe ma ka aoao kokua i ka olelo hooholo. Na'Lii Kaeo, Kaai, Moanauli, n@ Hons. Malo, Keau, Paniani, Moanauli Jr. Kaoliko, Kipikona, Kaneal@i, Honuna, Nawahi, Mahoe, Pekekona, Pilip@, Kealawa. A. Kaukau, Palohau, Nazareta. He 19 ka huina, o ka Hon. Kaiaikawaha, ua kanalua oia, ma ke koho ana i ka olelo hooholo.
O ka Hon. Halstead hoi, aole oia i hiki mai. ihea la oia kahi i hele ai?
Ma ke noi a ke 'lii Kaai, ua koopanee ia ka halawai a noho hou i ka la apopo e like me ka manawa mau.
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
-A ME-
KA LAAU O KOU HALE!
NO HEA LA!
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la
Ohi ka @o o ka Laau o Makawao
I ka ua mea hoi o ka nani o
Na PAPA ! Na PAPA !!
-A ME-
NA PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU.
Aia ma ke kihi o na
ALANUI PAPU me MOIWAHINE !
HONOLULU
MALAILA E LOAA AI
E LIKE me ka MAKEMAKE
-NO KE-
KUMUKUAI MAKEPONO LOA
PAPA, PAPA, PAPA
Na Papa Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa i kahiia,
Na Papa Kepa,
Papa Hole Keokeo,
Papa Hole Ulaula.
NA LAAU, NA LAAU !
Na Kua,
Na Kaola.
Na Aaho.
Na Molina,
Na Peapea,
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia.
NA Papa a me na Laau Ulaula
Pili ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Ol@pelepele.
PENA O NA ANO A PAU
Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,
Aila Pena,
Aila Hoomaloo,
Waniti, Pa@e.
NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO
Na Ami Puka Hale,
Na Ami Puka Pa.
ANIANI !
Pepa Hale a me na Lihilihi
E LOAA NO MALAILA.
PAAKAI HELU I O KAKAAKO me PUULOA
No Ke DALA KUIKE. e loaa no na mea a pau i ha@ia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. On a kauoha a pau mai Hawaii a Niihau. e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.
E Kipa Nui Ilaila, @ ike i ka O@a@@
04 @@@