Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 29, 20 July 1878 — MOOLELO O KE KAU Ahaolelo o 1878. [ARTICLE]

MOOLELO O KE KAU Ahaolelo o 1878.

La Hana 47, lune, 29, IS7S. ! Na Hoike o ka Komite. , Heluhelu mai o Hon. Polohau, ika hoike Ia kū hapa uuku oke komite hookolokolo no Ika biia kanawai i waiho ia mai e ka Hon. j Kanealii, e hoololi oi i ka pauku 1419 o ke I Kanawai Kivila ; ua manao ka hapa uuku o i ke komite, e apono i keia bila kanawai. Ma ke noi a Hon. Bekekona, ua waiho ia | k*a hoike ma ka papa, a noonoo pu ia me j ka bila. < Ma ke noi ake Kuhina Kalaiaina, ua ha* | p«i ia na hana o ka la. j Na Hana 0 KA La. ! Heluhelu akolu ana ika bila kanawai, e j hoololi ai i ka pauku 495, o ke Kanawai \ Kivila. | Ma ke noi a Hon. Maio, ua hoohoio loa | ia ka bi)a. Heluhelu alua ana o ka bila kanawai, e j hoopau ioa ai i ka pauku 2, o ka mokuna 53, ! o ke kanawai hoopai karaima. Ma ke noi a Hon. Nawahi. ua haawiia ; keia bila no ke a e heluhelu ; akolu ia raa ka ; Noi raai ke Kohina Waiwai, o na bt!a e : piii ana i ka laweiawe ana i na aohau e wai!ho nei i ke komite waiwai, e lawe mua ia , Mai ia mau biia, a e noonoo mua ia imua o ! ka hale. ! He'uhelu aiua«o ka bila kanawai, e hoo- ; loli ai i ka pauku 1, a me 2, o ka mokuna I 53, t> na kanawai hoopai kanima. Hoololynai ka Ho». BekeVoua ī ka p*uj ku 1, me kekahi wihi oia pauku, ma ke | kapae ana i ka huaoielo u kanaka*" a e hoo* ; komo malaiia, ka haaoleio " Makai," a noi ;po mai no hoi oia» e kapae i ka pauku 2, 1 hooholola keia mau hoaioli eiua, a me ka | hoololi e kapae i ka hapa hope o ke pooo ! ka biia. | Mahope oka nooooo ana, ua haawi ia ka \ b»la oo ke kakau poepoe, heluhelu eko» | luia ma ka Poalua lulii 2. ; Ma ke noi oa kapae mla. j Heluhelu mai o Hoo. Nakaleka he palapala | hoopii &o Lfinai mai, me m komu elima i maloko. 1 B hookaawale ia i §500 no na &

pooo leia oia wafaj. 2 E hook«awa!e ia o ; Lanai i spaoit kobo okoa. 3 £ hookaawa- i le ia i 33,500 do fca eli ana i mao laawai j no'aila. 4 E hoopau i ka aahaa lio, ae . kau ia aohau maluoa ooa miula. 5 £ heo ! pau ia ke kaoawai e kuai kodaia ai i na ' aina aupuni; haawi ia ike koroite waiwai. Ma ke noi a Hon. fiekekona» ua kapae ia , oa ruia. Heluheiu ia ka bila kaoawai, e kooloii ai ' i ka pauku 483 o ke Kanawai Kwiia. Ma ke ooi a Hon. 6ekekona f ua haawiia ka bila i ke koinite hookolokolo. Heluhelu alua ana o ka bi!a kaaawai-e! ; hoololi ai i na pauku 527, & ine 530, oke Kanawai Kmia. | Ma ke noi a Hon. Pilipo, ua haawi ia ka | bila no ke kakau poepoe, a e heluhelu ekolu ia ma ka Poalua»lolai 2. Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopanee !: ka hal«, a noho hou i ka Poakahi bora 10 ara. | Lm Hana 48, lalai, 1, IS7a S Na Hoike 0 na Komite. I Heluhelu mai o Hon. Kipikooa ka Lana ; Hoomalu o ke komite waiwai ika lakou i heike e piii ana no na palapala hoopii mala- | lo nei. ; IHe palapala noi mai Hanalei mai ame > Anehola, E hookaawaleia ka hapa kolu o na | loaa Aupuni, i mea e hookaa aku ai i ka aie | Aupupi. { Ua manao ke komite aole e hiki ke hana i i keia manawa. 2 He palapala noi mai Hanalei a me Anehola mai, e hoemi ika auhau waiwai paa a me lewa i hapaha keneta. Ua manao ke komitē, be pono no ke hana ia pek, īna e hoopauia ka elua hapakolu o na luna aupuni. 3 Mai Koolauloa mai, ina he makua aohe keiki, i hookahi dala waie no kona auhau. Ao!e i apono ke komite i keia palapala noi. 4 Mai Koolauioa mai no, e hoemi i ka | auhau ilio i hapalua dala. Ke manao nei ke komite, aole i hiki ke hanaia pola. 5 Mai kekahi makai mai o Honolulu nei, j noi. He poiio ika luna o Kona Hema e | i lawe bila kanawai e pili ana no ia j I «nea. j i 6 Mai Kooiauloa hou mai, e i ha- j | paha keneta ke dute maluna o na waiwai j | paa a me lewa. j ! Ua manao ke komite, e hiki no ke hanaia ! : pela, ke hoopauia ka o na lu- ( | na aupuni. | | Ma ke noi a Hon. Aholo, ua aponoia ka | | hoik'e a ke komjte. Na Olelo Hooholo me na Bila. i Hoolaha mai o Hon. Kakela i kooa ma- | nao, e iawe mai ana oia he biia kanawai e • hoololi ai i ka haawina 6 o ke Kanawai Ki« "j vila. * 1 Hoolaha hou mai oia no ka manawa mua | he biia kanawai e hoololi ai i ka mokuna 55 jo ke kanawai o 1576. Haawiia ike komi- | te hooponopono bi]a kanawai a waihoia ma- j | lalo o na ru!a no ka heluheiu eluo. I | Hoolaha mai ke Kuhina Kalaiaina i kona | manao, e !awe mai ana oia he bila e hooma- | lu ai i ka pono wai ma Nuuanu. | I Heluheiu mai o Hon. Kauai no ka ma« j mua be bifa kanawai e hoololi ai i ka j pauku 62 o ke Kumukanawai, e like me na | olelo oka pauku S0; haawiia ike komite j hooponopono bila kanawai, a waihoia mala--1 lo o ua rula no ka heiuhelu elua. | Ma ke noi ua kapaeia na rula, a heluhe* jlu mai o Hon. Pekekona he mau palapala I hoopii mai Hamakua mai. | 1 E hookomoia ma ka bila haawina o 1 keia Kau i $4000 no na alanui a me na alaJ haka malaila. ! 2 E hookomoia ma ka bila haawina o | i keia Kau i 83000 no ka hoomaemae ana i ; ke awa pae o Hoookaa. 3 E hookomoia ma ka bila i | | $600 i Mouo, Heleuma no j haawiia i ke komile o n%*bsfna hou. ! ; Heluhelu hou mai ka luoa o Hamakoa | jhe palapala hoopii na Hon. J. I. Dowsett a ! j me Keolaloa, e noi mai ana i $2000 ka uku | | hoolimaiima o ko laua aina aia Kaholaloa, I | Ma ke noi a Hon. Kipikona, ua haawiia ka j | palapala hoopii i ke koraite waiwai. j I Heluhelu mai o Hon. Kealawaa he oleio ] | hooholo, e hookaawaleia ma ka bila haawi-! na o i $800 no ka hale hookolo-: ) kolo a me ka hale hoopaa no ia apana ; haa- j | wiia i ke komite o na hana hou, ; i Ma ke noi a Hoo. Paiohau, aa hapaii* | i na hana o ka la. | ■ | * Na Hasa OSA La. j II Heluhelu alua ana ika bila haawioa iloko ( I o ke komite o ka hale, ke*fii Martin ma ka ■ noho. | Na LUo o ka Hale Ilioa AHi $250 hooholoia. ! •• Eleie o Aliiolani Hale . 2,600. j Kela me ke» iilo oke Keena - $£00. 1 Noi \m\ o Keau - • - 1,500. « W.O. Kaaika - 2,000, !" " Kuhina Waiwai, e hooholo i «»500, m

Noi (sii o Kanec!ii,€ kapae i keia haawina. H<H>boloīa. Ki»pe ana ina buke mooielo Luna Hoona Aiaa 3000. Noi mai o e kapae, aka ua hooholoia ka haawioa. Hoia 12 hoomaha ke komiie, a halawai: | heu ka hora 1 auina ia. Kuai ana i fta mea hana alanui 2000» Noi m'i o Keau 1000, aka ua heoholoia ka haaw.na i waihoia mP. Na poho alanui 5000. Hoololi mai o < $***&na&itaoie e hooliloia no kekahi hani e ' av#*hooholoia. , lalahope o ka noonoo ana, oa hooholoia : :kt haawina e iike me i hoololiia. Na alanui a me n» alahaka a pani ke au- ! j ptai 34700. | mai o Pekekona, e haawi i keia haa--| w f na me na palapala heopii ame na olelo i hooholo i kekahi komite wae. , Waiho pu mai ke Kuhina Kalaiaina i na nol i waiho fa m-ii e na luna alanui mni na mokupuni mai. . Na alanui me na ahhaka o Hawaii 15,- j 310; Mani 10,300 ; Molokai me Lanai 750; j Kauai 2,290; Oahu 12,700. Noi pu mai ke Kuhina kalaiaina e haa-, wi pu i keia mau noi i kēla komi(e wae ; * * Na hana hou i mea e hoohana ai i na'paahar 10,000. Noi mai o Keau e kapae i ke-1 ia liaawina, Kipikona *e haawi i ke komile j w?e; hooholoia. Halemai Lepera 55,000. Noi o Ki- j pikona e haawi i keia haawina a me na haawina elima malalo iho i kekahi komile, a ho'ke mai i ka Poalima lulai 5 ; hooholoia. ; Ana Aina Aupuni 21,00tt ; hooholoia. ! Lilo Pai 2,000. Hoololi mai o Kaai, e | in| aku ma kahi emi o na lilo no ke pai'na. £ioi mai o Keau e kapae i keia haawina, aki ui hooholoia nae ka haawina. ola ona Pasjhao 10,000. Nof*lhai o I Komikn e waiho i keia haawina i ke komite I wai; hooholoia. 3ihana Kinaiahi o Honoioiu 12,000; hoo-hoj-'ia. tne Unuhiofelo3oo ; hooholeM Na lilo oka Oihana wai 3,620 ; " j Hoomaemae at:a i Ua Oihona wai 5,3i5 ; hooholoia. Mokuahi Pele na h!o no ka hooholo ana i 7000. Noi mai o Kauai, e Itoopanee ; hoo- 1 holoia ka haawina. " I Heleuma, Mouo, Awa pie 10,000. Noi ! mai o Pekekona, ,e haawiia ueiri haawina i | ke komite wae ;*hooholoin. | Eli ana i ke awa o Honolulu 5000; hoo- j holoia. j Hana hou nna i na uapo o Horskilu 15,500 hooholoia. Lilo ona hale kukui a pau 4000. Hoololi mai ke 'lii Waila 5000; hooholoia. \ Hoomaemae i na hale €fepuni 15,000. Noi mae o Kakela e haawi i keia mau haawina elua a me na olelo hooholo, na palapala hoopii i kekahi*€omite wae ; hooholoia. j Oihana Wai hou o Honolulu 40,000. | IS'oi mai o Pilipo e haawi i keia haawina ' i kekahi komite wae ; hooleia. Hooholoia ! ka haawina he 40,000. | Noi mai o Halstead, e hookomo ma keia j } wahi, no ke kuai ana i ka pono wai o Hai- i ku 100,000. Noi mai o Mahoe, e hoo- j panee ika noonoo ana i keiu haawina a hi-! ki ika Poakolu la 3 o lulai; hooholoia. i Noi mai o Hon. Nawahi, e hoopau i ke ] i komite a e hoopanee a noho hou i ka Poa- j | kolu lulai 3; ma ke noi a Hon. Nawahi, ua | | aponoia ka hoike ake komite. Koho ka | | noho i ke komile o na alanui a me na alaha- i | ka, Pekekona, Kamikn, Kipikona, Kuhina | Kalaiaina, A. Kaukau ; a eia ke komite o | |na hale aupuni, Kakela opio, Bihopa, Wai-: la, Aholo a me Kauai. Ma ke noi a Hon. Kamika ua kapaeia na | rola, a hoolaha mai oia i kona manao, e la- | we mai ana oia he bila kanawai e hoololi ai i i na pauku 56 a me 59 o ke Kanawai Kīvila. I Ma ke noi a Hon. Nawahi, ua hoopanee | ka halawai a noho hou i ks ia apopo hora 1 10 kakahiaka. [ La Hana 49, lulai, 2, IS7B. | . Na Hoikk o na Komitb. | Helahelu mai o Hon. Kipikona ka luoa | hoomalu o ke komite wiiwai i ka lakou hoi- ! ke no na mea malalo nei. \ IHe palapala hoopii na S. Kahanu ka | mea lawe ieta o Oaho nei; e hoomahuahaa lae i kooa uku lawe leta. Ua minao ke ko- | mite e waiho i Leia paUpaU noi i ke komi l te wae e pili ana i ki Oīhanu L?ta. j 2He palapala noi mai Hana mai me na j kuma eha maloko. f a £ hookaawaieia iloko o -ka bil* haawijna o keia Kau i $$00 no kekah» oapo ma \ Punahoa. Ua manao ke komite e baa«H aku i keia palapala noi i ke komite o na baoa hou. e E hoahana ī na paahao ma ko lakoo apcot i hoopaī ia ai. Ua manao ke komHe e haawi ī keia palapala noi i kekahi komiHu i He noi • piU ana i na laikini awa.

manao ke komste e iawe mai kan&ea naoa t htluhelu mai i keia palapala a&i i hilakanawai oii ano. <* He aei e heomahaahua i laokahi ke* oela no & iuhau «aiwai paa a me lewa. Aofe ī ike ke komha i kekahī kumu ktipo- : no e hana ai pe!a< 3 He palapala noi na na e kokua , ; ke aupuni no kekahi mekini kioai ahi a la- ; kou e malaina nei., Ua manao ke t haawi aku i keia palapaU noi i kekahi ko-' wae.: ■ : .." ! f M*ke ooi a jre Ti Ake ua aponom ka \ hoike a ke komite. | J Na Olelo Hooiiolo mb na Biia. Heluhela mai o Hon. Kakela no ka ma--1 nawa mua he bila kanawai, e hoololi ai i ka ! haawina g o ke Kanawai Kiriia oia h®i ka j - pauku pili ana i ka oihana leta : haa-; . wti» i ke komite hooponopooo bila kanawai |a waiho ia aku no ke pan * i Heluhelu mai o Hon. Kakeia he olelo 1 j hooholo, e hookomoia ma ka bf!a haawina o | < keia Kau Ahaoielo i $1936.31 a e uku akn ' i i ka pee ī auhau papalua ia malaio o ke ka> |nawai o 1870. • ; Ma ke noi a Hon. Kakela, na haawiiaka i f olelo hooholo i ke komtfe waiwai. j Heluhelu mai ke 'lii A,ke no ka manawa 1 I mua he bi!a kanaVai e h0o!o!i ai i ka pau- j ;ku 1 oke kanawai, e lawe ai i ka aīna, a J \me ka wai i mea e pono ai na ohe wai o : 'Honplulu nei, oia ke kanawai i aponoia ma. { |ka la 1S o Augate IS6O, a hooioli hoa ia ] jma ka ia 18 o lulai 1874; haawiia ike ko-; I mite hooponopono bi!a kanawii a waihoia I malalo o na rula no ka heiuhela elu*. | I Hoolaha mai ke 'iii Matina i kona manao i e lawe mai ana oia he bila* kaniwai, e ae ai! | i kekahi aie aupuni. | Hooiaha mai o Hon. Malo i kona manao ; e lawe mai ana oia elua mau bila kanav\-ai. | 1 He bi|a kana\rai e haawi ana ika raS« j Ina i ke Kuhina Kalauina, e haawi i man { I palapala ae i ka poe makemake e ||»u i na ' waiona i $10 no ka makalilki. 2 He bi!a kanawai e haawi ai i ka mana j i ke Kuhina Kalaiaina, e laikini ai i na ba- ■ le pili waiwai. Ma ke noi, ua kapaeia na | ru!a. ■" ! Heluhelu mai o Hon. Malo no ka mana- j wa mua he bila kanawai, hooponppono ai i ke kuai ana i na waiona, a e hlawi i na 1 palnpala ae i ka poe% noi mai ana i $10 no. ka makahiki; haawiia ike kōmite hoopono-1 pono bila kanawai, a waihoia malalo o na j no ka helnhelu $lua. < ,*■ HeiuUek heu mni oūi nok*m»nawamua j he bila kanawai e haawi ai i ka mana i ke ' ; Kuhina Kalaiaina, e ku4culu ai i mau hale pili u*diivai, a i SlOOO no ka hikini no ka i makahiki. . Ma ke noi a Hon. Pekekona, ua hooleia Ika bila. Ma ke iui hou no ana, ua hapniia na hana o Ua la. . NA o ka LA. ! Ma ke noi, ua kapaeia na rula, haluhelu | mai o Hon. Kanealii he olelo hooholo, e kau* I oha ke komite malama ola, i waihoia aku : |ai ka hila konawai e hoopau ai i na pauku ; I—6 o ka mokuna 57 o ke kanawai hoopai karaima, e waiho mai imua o ka Hale ma 1 ka Poalima luleii 5; hooholoia. Heluhelu akolu ana o ka bi!a kanawai e i ' hoopau ai i ka pauku 2 mokuna 5-3 o ke kanawai hoopai karaimo. Ma ke noi a Hon. Keau, ua hooholo !oa j ia ka bila. * Heluhelu akolu ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pa'iku 1 mokuna 53 o ke ka- | nawai karaima. Ma ke noi a Hon. Kakela | ua hooholo loa ia ka bila. I Heluhelu akoiu ana i ffa bila kanawai e ; | hoololi ai i na pauku 527 a me 530 o ke ka- j ; nawai kivila. Ma ke noi a Hon. Kekela, j i up hooholo !oa ia ka hila. \ ! Heluhelu alua ana o ka bi!a kanawai e ; hooololi ai ī ka mahele eha o ka pauku 1 o , jbe kanawai i aponoia ma ka ia 1S o lulai j 1870, e pili ana ike kaai awa. Ma ke noi | a Kakeia, ua haawiia ka bi!a i ke komite ; malama ola. | Ma ke noi hou no ana, ua hoopanee ka ; hale a noho hou i ka la apopo hora 10 am. | La Hana 50, lulai, 3.1878. 1 Mamua oka hoomaka ana ona hana, ua 1 1 hoakaka mai la ke Kuhlna Waiwai ina : | mea e pili ana i ka papa Kuhina Hou penei: | Ua oluolu i ke 'lii ka Moi ka hookoho ana | mai i ka poe no iakoa na inoa malalo nei i i j maa Kuhina hou. | ;Ia Hon. S. G. Wilder Kuhina Kalaiaina. i j !a His Ex. J. M. Kapena Kuhina o na aina e ! I la Hon. S. K. Kaai Kuhina Waiwai. j la Edward Preston Esq. Loio Kuhina. A noi pu mai hoi, e hoohikiia ka Loio; : Kuhma hou e ka Lunakanawai Kiekie. Hoakaka mai ka Pereaidena, oa hui pu : oia me ka LunakanawaHNui o ka Aha Kiekie & me kekahi hoa lanakanawai, a ua hoi-1 ke mai iaua, aia ka Hale iloko o ka hapa ! 1 hope o ka bana no keia Kao, a oa hoonoho- ! | nobo la hoi na luna o ka Hale, nolaila he ! | hiki oo i ka Peresidena ke hoohiki. ! Kamailio mai o Hon. Nakaleka me ka | ninau mai, "Ina peia, alaila, heaha )a ke { ' kumu i hele mai ai ka Lnnakanawai Kiekte j e hoohiki i ke 'hi Moehonua, oiai na kohoia | na luna o ka Hale i kona maoawa i hoohiki :ia ai." A noi mai e kauohaia ka Lonaka- | nawai Kiekie e hele mai e hoohiki i ka Lo- | io Kohioa hou ; hooholoia. i Hoohikiia ka Loio Kuhina hoo eka Lu- j ! nakanawai Kiekie, mahope o ka hoohiki i «na. kamailio pokole mai !a ka Lanakana- ■ wai penei, k Ua manao no na lunakanawai t o ka Aba Kiekie, aoie iakoa i ike ma ke | Kumukanawai, aa lakou e hana ' peta, mahope o ka ||poohonohoia ana ona H«na o ka Hale. " ™ Noi mar ke Kuhina « ko na aina e, e .hoo* I panee ka Hale a noho hoa ma ka Poalima ] hora 10 am, oiai be poe Kohina hoa keia, a »! oiai hoi o ka la apopo, he k knlaia ia no ikekahi aupuni a kakoo e noho makamaka Pman nei; hooholeia. Hoopanee ka Hale.