Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 30, 27 July 1878 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Cyndi Defenbaugh
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu-Rey

Ka Nupepa Kuokoa

                   KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII. BUKE XVII. HELU 30.    POAONO, IULAI 27, 1878      NA HELU A PAU 869 

                                          KA NUPEPA                                    Kuokoa me ke Au Okoa                                            I HUILA 

 NA OLELO HOOLAHA -- O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no    ka puka mua ana: elua puka ana, he $1.50: no hookahi mahina, he $2.00. NA KANIKAU A ME NA MELE:-- He 4 Keneta ka uku no k alalani hookahi, ua like me    $1.00 no 25 lalani.    HOOLAHA MAU:--E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua    ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.    E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku. 

                                               KA                                       NANEA EEHIA                                    O KA HIWAHIA OPIO                                            BABELA                               KA MAMO MAKAHIAPO O NA                                      PUKAHA ALII NANI                                ABEONA A ME MARIADANE,                            KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI                      HAAHEO KA HULU MAMO GULA LELOLELO                                     MAKAMAE O KA IU O 

                                        @OMOHERA:                                              KA                         OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKHEHI                         IA MALUNA O NA KUAHIWI, MAWAENA                            O NA AWAWA, MALALO O NA LAU                                LAAU A HOEA I NA WAOAKUA                                     E KE KUPUA O KA WAO 

                                       ALINOE-LUSIANA:                                 O KE KUKULU HIKINA LOA                                     O KA ILIHONUA NEI. 

                                     MOKUNA 1---HELU 13. 

        ELIKE me ka mea i hooholo ia e Babela me ke kaikamahine alii, pela no ka kakou kama i hooko ai.  Ala’e la ia, a mahope o ka haawi ana’ku i na huaolelo hoolanamanao a me ke aloha i kona mau hoa ukali, hele aku la ia a ku ana ma ka papahele o kealapii o ka hale alii.  E kali ana ke kaikamahine alii iaia.  Haawi mai la ia he i-e, a iloko olaila na nio ulu o ke kupua Deragona.     Alakai aku la ua pua rose olu nei ia Babela ma na alapii aku o ka hale alii a komo aku la a kaalo ma na pipa alahele mehameha o ke kulanakauhale, a komo aku la iloko o ka pa kula palahalaha, kahi e malama ia ai na pipi hihiu opu wela.     He po nani ua po nei e poha lai iho ana ka mahine konane ma kona malamalama a pau maluna o na puu a me na awaawa hauliuli o ka aina.  I ko laua komo ana’ku iloko o ka pa hanai holoholona ku iki iho la ke keikamahine alii me ka hanu malie ana no kekahi mau sekona.    “Aia ua mau pipi nei.” wahi ana i pane ae ai.  “Ke moe mai la me ko’u ike aku no nae i ka a mai o ke ahi wela.  He mea nui keia i ko’u makua a me kona mau makaainana, ka nana ana’ku i kekahi alii opio e hele aku ana imua o keia mau holoholona hihiu.  Iloko o ka manawa pokole loa laua e hookuu mai ai i ko laua inaina a lilo ae la ka mea e ku aku ana imua o laua i mea ole, a koe iho la ka hopena he lehu.”    “He oiaio anei e ke aliiwahine opio, he mana ko keia mau mea au i haawi mai nei e hiki ai e pale aku i ko laua ikeike a me ko laua mana?” wahi a Babela i ninau aku ai i ua kaikamahine nei.    “Ino ua manaoio ole oe i ka’u i hai aku nei ia oe, alaila, ke noi aku nei au mai hookokoke aku oe io laua,” wahi a ua kaukamahine nei.    “Aole ao ko’u manaoio ole, aka, ina he oi ko laua ikaika mamua o kau mau mea i haawi mai nei, alaila e hele kino aku no au imua o laua me ka manao ole i keia mau mea, a e halawai aku he kino a he kino, a ilaila e ike ia’i ko makou ikaika a me ka ole; aka nae mamuli ou, a me kau mau hana aloha, e hooko no au i kau mau kauoha, oiai, o kau hoohiki mua no ia;” wahi a Babela.     Haawi aku la ia i kona mau hoomaikai ana i kona koolua o kahi mehameha, a hookuu uku la iaia e huli hoi aku i hoohuoi ole ia mai ai.     Hoomaka aku la o Babela e hele mua, a aole no i liuliu kona mau kapuai o ke koi ana’ku, lohe aku la ua mau pipi nei i ko ia nei mau kapuai wawae, a hoomaka mai la laua e hookuu mai i ko laua mau kapuahi wela o ka inaina.  Puapuai mai la ka ula wena o ke alii ma ko laua mau ihu, a o ae la ka malamalama mao a maanei o ke kahua palahalaha a ia nei e hele aku nei.  Ike aku la keia i ka weli o na weli a pau, a akalii no keia a hoomaopopo iho i ke ano io maoli o na mea i hai mua ia mai iaia; ku iho la ia e noonoo ana i kana mea e hana aku ai, a pane ae la iaia iho me ka noonoo no i ka make e waiho mai ana mamua ona, uku, aole no i nalo aku kona mau noonoo koa a wiwo ole.    “Aloha,” wahi ana, “aloha ka ilihonua a’u e keehi nei; aloha ke ea maikai o ka aina ilihonua i haawi ia mai no ke kanaka e noho alii ai.  Ina he oiaio e pau ana ke kikoo ana o keia mau kupuai wawae; ina hoi he oiaio e pau ana ka hanu ana o keia mau puka ihu, alaila, e lawe aku i ke aloha i puana mua ia ae la.  Aka, ma ke pana ana a keia mau aa koo, ke manaolana nei no ka mamo a Abeona, he wahi haiki no kona e pakele ai, a me he ‘la ma ka hoike ana mai a ka puana a ka moe, aole no i hanau ia keia kino i mea hoomainoino na ke kupua ino o ka po; nolaila---Babela, imua ke kikoo aku kou mau kapuai a e lalau kou mau lima---e hooikaika a e haawi aku i kou manao a pau maluna o kou hoa paio.  Nou ka la---a nou ka lanakila ana.”     I ka pau ana o keia mau huaolelo a Babela, ua lohe mahui ae la keia i kekahi kololio makani hawanawana ma kona mau pepeiao, me he la e i ne ano:    “E kuu haku kuu alii o na la e hiki mai ana; ka mea nana i kaikai haahoe i ko’u kino lapuwale maluna o ka iliwai o ke kahawai waikahe nui---aa hooilina ia oe e lanakila---imua a mai wiwo---eia no au kou ukali me ka le o ka lanakila.”     Haupu koke ae la keia i ka luahine ana i haawe ai, a na ia mea i hoomaloeloe loa ae i ko ia nei mau ami, a hele mua aku la ia me ka piha i na manaolana no ka lanakila.     Ua hanu mai la na pipi hihiu ia ia nei, a ua makaukau mai la no ka halawai ana me ko laua hoa paio.  Okukula mei la na hulu a hoomaka mai la ke ahi e hahana ma ko ia nei mau papalina, aka, aole ia o ka weli nana e hookuemi hope o Babela, aka, he kumu ia nana e hoomau aku i kona hele mua ana.                               (Aole i pau.) 

                                         MOOLELO O KE KAU 

                                            Ahaolelo o 1878                                     LA HANA 51, IULAI 5, 1878                              NA HOIKE O NA KOMITE. 

     Heluhelu mai ka luna hoomalu o ke komite hookolokolo i ka lakou hoike penei:     1  He bila kanawai i waihoia mai e Hon. Kapahu, oia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1010 o ke Kanawai Kivila.     Ua manao ke komite e hoopanee loa i ka bila, ua ae pu mai no hoi ka mea nana ka bila i ka hoopanee, ma ke noi a Aholo, ua aponoia ka hoike a ke komite.     2  He bila kanawai i waihoia mai e Hon. Aholo, oia hoi ka bila kanawai e hookuu ai i na paahana ma na mahiko i na la kulaia a me na la koho lunamakaainana o ke aupuni.     Ua manao ke komite e kapae i na huaolelo ma ka bila, ma na mahiko, alaila e haawi aku i keia bila no ke kaaku poepoe e like me ia i hoololi ia, a e heluhelu ekolua ma ka Poalua Iulai 9.  Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua aponoia ka hoike.     3  He bila kanawai i waihoia mai e Kauai e hoomana ana i na haku hana e malama i na auhau o na paahana ma ko lakou mau mahiko.  Ke manao nei ke komite, he pono wale no keia no na luna auhau, nolaila ke manao nei ke komite, e hoopanee loa i keia bila.    Ma ke noi a Hon. Kanealii, ua waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu me ka bila.     4  He palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Palohau, e ana hou ia i kuleana no na kanaka ma na aina aupuni &c.     Pela no hoi, he palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Mahoe, e ae ia na aina aupuni e kuai me na kanaka maoli wale no, aole me na malihini o na aina e mai.     Ua manao ke komite e hoopanee loa i keia mau palapala hoopii.  Ma ke noi a Hon. Aholo ua aponoia ka hoike.     Heluhelu mai ka Hon. Halstead, ka lunahoomalu o ke komite o na hana hou i ka lakou hoike no na palapala hoopii a me na olelo hooholo lehulehu malalo nei.     1  Ekolu mau palapala hoopii i waihoia mai e Nawahi, o ka mua, I puu dala no kekahi alanui kaa mahu.  Ke hoike aku nei ke komite, he bila kanawai kekahi oia ano e waiho nei imua o ka Hale.  O ka lua e hoakeaia na alanui i 50 kapuai ka laula.  Ua manao ke komite, e kauohaia ka luna alanui e hana pela; o ke kolu, e hana na paahao ma na hana aupuni, aoloe ma na hana hoolimalima.  Ke hoike aku nei ke komite, he mea pono e lawe mai i bila kanawai oia ano.    2  Elua mau palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Kealawaa, 1 E. hoohanaia na paahao ma na alanui o ko lakou apana iho.     Ua manao ke komite he mea pono e lawe mai i bila kanawai oia ano.     O ka lua, E hoopololei i na palena o na aina konohiki a me na aina lei alii a hiki i ke kai.  Ke manao nei ke komite, e kauohaia he Kuhina Kalaiaina e hana pela.    3  Elua mau palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Kupau, o ka mua, e hoemiaa na la hana alanui i 3 wale no la e hana ai.     Ua manao ke komite he mea pono e lawe mai ka mea nana keia noi i bila kanawai e hoololi ai i ke kanawai no ia mea.     O ka lua, E kukuluia i Hale Makeke ma Kahapaakai, i wahi e hooluolu ai i ka po e hel a@@.  Ua manao ke komite aole @ho ke aupuni ke hookaawale i haawina no ia mea a e noonoo pu ia me ka bila haawina.     4  Ekolu mau palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Pekekona.  O ka mua, e hookomo ma ka bila haawina i $4,000, no na alanui a me na uapo o Hamakua; O ka lua i $3,000 no ka hoomaemae ana i ke awa o Honokaa, o ke kolu, i $6,000 no ka heleuma, mouo no Koholalele, Hamakua.     5  He palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Nakaleka, e hookomoia ma ka bila haawina i $4,000 no ke alanui pali ma Pelekunu a hiki i Kamalo.     6  He palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Kupihea, e hookomoia ma ka bila haawina i $2,000, no ke alanui pali mai Wailau a Mapulehu.  Ke hoike aku nei ke komite e noonoo pu ia keia mau noi me ka bila haawina.     Heluhelu hou mai ke komite no ia hoike hookahi nona olelo hooholo malalo iho.     1  Elua mau olelo hooholo i wahoia mai e Hon. Kapahu, o ka mua, e hookomoia ma ka bila haawina i $300 no ka uapo o Kaalualu; o ka lua, i 250 dala no ka hoomaemae hou ana i ka hale hookolokolo a hale paahao no ia apana.     2  Elua mau olelo hooholo i waihoia mai e Hon. Kealawaa, no ia kumu hookahi no, oia hoi, e hookomoia ma ka bila haawina i 800 dala no ka hale hookolokolo a hoopaa noka apana o Puna.    3  Elua mau olelo hooholo i waihoia mai e Hon. Kaiaikawaha, o ka mua, i 1000 dala no ka uapo o Kamananui; o ka lua i 1400 no ka hale hookolokolo a hale hoopaa ma Waialua.    4  He olelo hooholo i waihoia mai e Hon. Kaanaana, e hookomoia ma ka bila haawina i 300 no ka hale hookolokolo a hale hoopaa no ka apana o Ewa a me Waianae.    5  He olelo hooholo i waihoia mai e Hon. Kamauoha, e hookomo ma ka bila haawina i 500 dala no ka hale hookolokolo a hale hoopaa ma Kona Hema.    6  He olelo hooholo i waihoia mai e Hon. Nakaleka, e hookaawalwia iloko o ka bila haawina i 100 no ke awa pae o Pelekunu.      Ke hoike oku nei ke komite e waiho i keia mau noi a pau ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.     Heluhelu maiu ka Hon. Kipikona ka luna hoomalu o ke komite malama ola, i ka lakou hoike no ka bila kanawai i waihoia mai e Hon. Kanealii, oia ka bila kanawai e hoopau loa ai i na pauku 1—6 o ka mokuna 57 o na kanawai hoopai karaima.     Ke hoike aku nei ke komite, e apono i ka bila kanawai i lawe ia mai e Hon. Kanealii a e hoopau loa i ke kanawai e kau nei.     Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e lawe mai ka Hale i ka hoike a ke komite.     Hoololi mai ka Hon. Kamika, e lawe mai i ka hoike a waiho ma ka papa a noonoo pu me ka bila.     Kamailio ikaika mai na Hons. Nawai, Pilipo ma ke kokua i ka hoike a ke komite.     Kuo mai na lii Kamika, Bihopa, ke Kuhina Kalaiaina, Kunina o ko na aina e, Kuhina Waiwai, Hon. Kamika i ka hoike a ke komite mahope o ka hoopaapaa ana, hiki i ka hora 12, hoomaha ka Hale.     Halawai hou ka Hale ma ka hora 1 auina la.  Kamailio mai ka Hon. Kipikona ma ka aoao kokua i ka hoike a ke komite, mahope o ka noonoo ana, ua nonoi mai o Hon. Kanealii e kakauia na ae me na hoole, hooholia.     Ma ka ninau ana, ua lawe ia mai ka hoike a waiho ma ka papa, a noonoo pu me ka bila kanawai, eia ka poe ma ka aoao e waiho i ka hoike ma ka papa; Dominis, Kipi, Kaai, Kapena, Waila, Preston, Bihopa, Kanoa, Kakela makua, Kuihelani, Kahanu, Kamika, Ake, Kupau, J. A. Kaukau, Kamika, Halstead, Hanuna, Pekekona, Kakela opio, Kamauoha, Kapahu, Kauai a me Kupihea, he 24 ka huina.  Eia ka poe hoole, Kaeo, Moanauli, Paniani, Moanauli Jr, Kaoliko, Kaanaana, Aholo, Kipikona, Kanealii, Nawahi, Mahoe, Pilipo, Kealawaa, A. Kaukau, Palohau a me Nakaleka, he 16 ka huina.     Heluhelu hou mai ka luna hoomalu o ke komite hookolokolo i ka lakou hoike e pili ana i ka palapala hoopii i waihoia mai e Hon. Kupau, e pili ana no ka hale hookolokolo no ia apana.  Ua manao ke komite e waiho aku i keia noi i ke komite wae i haawi ia ai ka noonoo ana i na hale aupuni.     Ma ke noi a Hon. Aholo, ua aponoia ka hoike.     2  Ke makemake nei ke komite e waiho mai i bila kanawai hou, e hoakaka ana i ke ano o ka huaolelo kauwa iloko o ko kakou mau kanawai, e kapae ia huaolelo, a e hookomo malaila Paahana.     Ma ke noi a Hon. Pekekona, ua waihoia ka hoike ma ka papa.  Ma ke noi ua kapae ia na rula.  Heluhelu mai ka luna hoomalu o ke komite hookolokolo no ka manawa mua, he bila kanawai e hookomo ai i ka huaolelo paahana ma kahi o ka huaolelo kauwa.     Ma ke noi a ke Kuhina Waiwai, ua hoole loa ia ka bila.     Ma ke noi a Hon. Aholo, ua hapaiia na hana o ka la.                                                                              NA HANA O KA LA. 

     Heluhelu aluaia ka bila haawina imua o ke komite o ka Hale.  W. T. Martin ma ka noho.     Hoohoihoi i ka Oihana Eemoku mai na aina e mai 50,000.  Noi mai o Kanealii e kapae loa, Kipikona, e hoopanee a ka Poakahi Iulai 8.     I ka wa i makaukau ai ka luna hoomalu o ke komite e ninau e hoopanee loa, ku mai ka luna o Kohala a hoole mai, aole pono ka ninau pela.     Ku mai ka luna helu 1 o Lahaina malalo o ka mahele 3 o ka rula 38 o ka Hale, e hoapono ana i ka rula ana a ka noho.     Mahope o ka noonoo ana, ua hoopaneeia ka noonoo ana a Poakahi Iulai 8.     Waihona Buke Aupuni 500, noi o Pekekona e hooholo, Kipikona i 1000, hooholoia ka 500.     Uku hoolimalima o ka pa ma ke alo o Aliiolani Hale a hiki i Maraki 31, 1880, he 200 hooholoia.     Uku hoolimalima o Aienui 720, hooholoia.     Na lilo malalo o ke kanawai e waiho aku ai i na palapala Hooia Palena Aina ma ke Keena Kalaiaina 500, hooholoia.     Hookomo mai o Nawahi e uku aku ke aupuni ia Naaikauna i na dala 76.35, hooholoia.     Lilo Koho Balota 500, noi o Nakaleka i 200, hooholoia 500.     Halemai Lepera 55,000, noi o Mott Smith e hooholo, Kamika 75,000, Kanealii 50,000.     Kamailio mai ke Kuhina Kalaiaina no ka manawa he hookahi hora a oi ma na mea e pili ana i ka hoapono ole i ka hoike a ke komite 13 i Kalawao.  Mahope o ka noonoo ana, ua hoopanee ia keia mau haawina a ka Poakahi, Iulai 8.     Ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopauia ke komite a hoopanee a noho hou i ka Poakahi Iulai 8.     Ma ke noi a Hon. Kamika, ua aponoia ka hoike.     Ma ke noi ua kapaeia na rula, a hoolaha mai ke lii Bihopa i kona manao, e lawe mai ana oia he mau bila.  1 Bila e hoololi ai i na pauku 3 a me 4 o ka mokuna 79 o ke kanawai hoopai karaima.  2 Bila e hoololi ai i na pauku 7 a me 8 oia mokuna hookahi no.  Ma ke noi, ua hoopanee ka Hale a noho i ka la apopo hora 10 am.                                         La Hana 52, Iulai 6, 1878. 

                                  NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA. 

     Ma ke noi a Hon. Keau, ua kapaeia na rula, a heluhelu mai no oia elua mau palapala no Honolulu nei. 1 He palapala hoopii na na Poola ma o ke komite la ekolu lala, e hookaawaleia ma ka bila haawina i puu dala no ka laina mokuahi.  2 He palapala hoopii na ka Ahahui Opiopio, e noi mai ana e like me ke noi a na Poola, ma ke noi a Hon. Kamika, na haawiia keia mau noi i ke komite o na hana hou.     Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a heluhelu mai o Hon. A. Kaukau no ka manawa mua he bila kanawai, e hooponopono ai na la hana o na aina konohiki mawaena o na konohiki a me na hoaaina.  Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e kapae i ka bila; hooleia.  No laila, ua haawi ia ka bila i ke komite hooponopono bila kanawai.     Hoolaha mai o Hon. Kapahu i kona manao, e lawe mai ana oia he bila kanawai e hoololi ai i ke kanawai i aponoia ma ka la 25 o Sept. 1876.     Hoolaha mai o Hon. Kealawaa i kona manao, e lawe mai ana oia he bila kanawai e hoohana ai i na paahao ma ka apana i hoopai ia ai.     Ma ke noi, ua kapaeia na rula, a heluhelu mai o Hon. Kaiaikawaha no ka manawa mua he bila kanawai e auhau ai i na pake lima hana, ke lawe pu ole mai me ka lakou mau wahine; haawiia i ke komite hooponopono bila kanawai, a waihoia aku malalo o na rula no ka heluhelu elua.     Heluhelu mai o Hon. Palohau he olelo hooholo e hookomoia ma ka bila haawina i puu dala kupono no kekahi mau Boe no na awa o Hanalei, Kalihiwai, Kapaa, ma ka mokupuni o Kauai.  Ma ke noi a Hon. L. Aholo, ua waihoia ka olelo hooholo ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.     Hoolaha mai o Hon. Kamauoha i kona manao, e lawe mai ana oia he bila kanawai e hookuu ai i na lio elua o na makai kauwai o ke aupuni.     Ma ke noi a Hon. Keau, ua hapaiia na hana o ka la.                                                                 NA HANA O KA LA. 

     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e papa ana i na kanaka Hawaii, aole e kuai a moraki aku i ko lakou mau aina me na kanaka o na aina e.     Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e hoopanee loa.  Noi mai ka Hon. Keau e haawi aku i ka bila no ke kakau poepoe.     Mahope o ka noonoo ana, ua noi ia mai e ninau ano, hooholoia.  Kamailio mai o Hon. Malo ka mea nana ka bila e like me ka rula 38 o ka Hale.     Ma ke kapae ia ana o na rula, a hookomo mai i ke noi, e haawi i ke komite hookolokolo.  Mahope o ka ninau ana, ua haawiia ka bila i ke komite hookolokolo.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 780 o ke Kanawai Kivila i hoololiia a i apono ia ma ka la 22 o Iune 1868.     Noi mai o Hon. Palohau, e haawi aku i ka bila i ke komite hookolokolo. Hoololi mai o Hon. Mahoe penei, i elua lunamakaainana no Kohala a i elua no Kau.     Hoololi hou mai o Hon. Kaenalii, i ekolu no Hilo a i ekolu no hoi no Wailuku.     Hoakaka mai ka Hon. Aholo i kona manao, he pono paha ka hoomahuahua i ko Honolulu mau lunamakaainana, aka ma na apana e ae, aole paha keia ka wa pono, no ka mea, ma ka pauku 60 o ke Kumukanawai, ua hoakakaia, e kohoia na lunamakaainana e like me ka nui o na kanaka &c, pela no hoi, ua lawe mai ke lii Kuihelani he bila o keia ano a ua hoopaneeia.     Mahope o ka noonoo ana, ua haawiia ka bila i ke komite hookolokolo.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawi e hoololi ai i ka pauku 1424 o ke Kanawai Kivila, ma ka pakui ana mai he pauku hou, a e kapaia pauku 1424.  A ma ke noi a ke Kuhina o ko na aina e, ua haawiia ka bila i ke komite o na aha hookolokolo.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka paukau 1 o ka mokuna 55 o na kanawai o 1876, i aponoia ma ka la 27 o Sept.     Ninau mai ka Hon. Kamika i ka Loio Kuhina, ua pono anei keia hoololi o na?  Pane mai ka Loio Kuhina, makehewa ka hoololi ana, ma ke noi a Hon. Kamika, ua hoopanee loa ia ka bila.  No ka hiki ana i ka hora 12 awakea, nolaila, noi mai o Hanuna e kapae i na rula a e noho hou ka Hale e hoopau i na bila i koe, hooholoia.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e mahele ai i ka apana o Kau i elua apana hookolokolo okoa.     Noi mai o Hon. Kapahu ka mea nana ka bila, e hoihoi hou aku iaia; hooholoia.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hooponopono ai i na buke kalepa ma ka olelo haole a me Hawaii wale no.  Ma ke noi a Pilipo, ua hoopanee loa ia ka bila.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 118 o ke Kanawai Kivila i aponoia i ka la 22 o Iune 1868.  Ma ke noi a Hanuna, ua haawiia ka bila no ke kakau poepoe.     Heluhelu alua ana o ka bila kanawai e hoololi ai i ka pauku 1477 o ke Kanawai Kivila.  Ma ke noi a Kamika, na haawiia ka bila i ke komite hookolokolo. (E Nana i ke Koena ma ke Aoao Ekolu.) 

                                 MAIKAI KA HOI KA PAPA!                                           --A ME--                                    KA LAAU O KOU HALE!                                           NO HEA LA?                                  KAI NO HOI NO KAHI O                                          WAILA MA! 

                 Nana aku no hoia ia la                                  Ohi ka lo o ka Laau o Makawao                                                   I ka ua mea hoi o ka nani o 

                                 Na PAPA!           Na PAPA!                                            --A ME--                                  NA PONO KUKULU HALE                                      O NA ANO NO A PAU.                                         Aia ma ke kihi o na                                 ALANUI PAPU me MOIWAHINE!                                           HONOLULU 

          MALAILA E LOAA AI                               E LIKE me ka MAKEMAKE                                           --NO KE--                                  KUMUKUAI MAKEPONO LOA 

                                       PAPA, PAPA, PAPA, 

                                Na Papa Huluhulu,                                      Na Papa Manoanoa,                                            Na Papa i kahiia,                                            Na Papa Kepa,                                      Papa Hole Keokeo,                                Papa Hole Ulaula. 

                                    NA LAAU, NA LAAU! 

      Na Kua,             Na Kaola,                     Na Aaho,                            Na Molina,                                     Na Peapea,      Pine Huluhula,                  Pine i kahiia. 

                                NA Papa a me na Laau Ulaula! 

                       Pili ulaula,                       Pili Keokeo,                       Pani Puka,                                     Pani Puka Aniani,                                     Ipuka Aniani,                                     Puka Olepelepe. 

                               PENA O NA ANO A PAU 

        Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui,                       Aila Pena,                               Aila Hoomaloo,                                           Waniti, Pate. 

                          NA LAKO O KELA A ME KEIA ANOI                                                 Na Ami Puka Hale,                                              Na Ami Puka Po. 

                                               ANIANI!                                      Pepa Hale a me na Lihilihi                                       E LOAA NO MALAILA. 

                           PAAKAI HELU 10 KAKAAKO me PUULOA     No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai emi loa.  O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa’ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Olelo.