Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 36, 7 September 1878 — KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO BABELA. KA MAMO MAKAHIAPO O NA PUHAKA ALII NANI ABEONA A ME MARIADANE, KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI HAAHEO KA HULU MAMO GULA LELOLELO MAKAMAE O KA IU O GOMOHERA: KA OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHEHI IA MALUNA O NA KUAHIWI MAWAENA O NA AWAWA MALALO O NA LAU LAAU A HOEA I NA WAOAKUA, E KE KUPUA O KA WAO ALINOE-LUSIANA: O KE KUKULU HIKINA LOA O KA ILIHONUA NEI. [ARTICLE]

KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO BABELA. KA MAMO MAKAHIAPO O NA PUHAKA ALII NANI ABEONA A ME MARIADANE, KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI HAAHEO KA HULU MAMO GULA LELOLELO MAKAMAE O KA IU O GOMOHERA: KA OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHEHI IA MALUNA O NA KUAHIWI MAWAENA O NA AWAWA MALALO O NA LAU LAAU A HOEA I NA WAOAKUA, E KE KUPUA O KA WAO ALINOE-LUSIANA: O KE KUKULU HIKINA LOA O KA ILIHONUA NEI.

MOKI'N A I H F. I.l' 11. E HOOMANAO |{»U na mak'iMiaka, e 1080 aku ana o Babcla nkalii n » a hele aku miua o na kupua pi|>i opn ah» i r» iopuka la ma ka pepa o k» la o I-.iUi. lielu 31, aUila e hoomaka iiou aku kakou ma ka ukali ana iaia penei: Kai hou aku la ko H.ibc!a mau kapuii! i.uua, :i >a manaua i hoopuni ia ae ai ka lr«*a me ka nakulu nakolo weliweli o ka Uo o ua mau kupua nei. Kai hou sku \u keia oie na kapuai kupaa, a ia mant«a i hoKi ma» ai ua mau kupua nei me ka inaina ioa. Anapa mai la ke ahi a holo te li mn o a maano», e «le an« i na lau a tne na ialu laau. a puni ae )a keta ; aln. o ka ikaika o ur aht nei, ua mahi? iho la, mamuli o ka mana i loaa tai4M&ct mai ke kaikamaliine alīi mai. Mimuh o keia pakele # ano e mai ka weī» o ke ahi. ua ikaika loa ae la ko ia n*i manao, a kali aku ia ia me ka manao l>ihoihoi ole no ka halawai ana me kona miu hoa Haawi iho la o Babela i kona iw3jka a pau ma na imiiokonn mau lima, a i ke kokoke loa ana mai o ua mau kupaa nei. ka manawa hoi a laua i minao ai e haawi aku i ka hopena ahai* iono ole oki make maluna o ka wini o io Uua mau kiwi, a kiola ae i ka laua iuahi i ka lewa, la manawa koke no i kiioo aku ai ko la nei mau līma loloa me ia ikaika nui a paa aku la kona mau )i- - iu kt*i pakahi o ua mau kupua ptpi nes. a piu iho la k > !au\ mana ikaika >a koke, a malule iho la a* kino o Uua a ma ko poho Una o ka maaio a Abeona. E kahaūa iho ana paha ka mea helubcl« ao ka ikaika oi aku mamua o ka mea kopono i loaa u Babela ia manwwa, •ka, e nooaoo nae kakou, i ka manawa kahiko, ua oleloia mawaena o na kanaka «ioaa oa uh>na ikaika a mo ua aahuki w#kan», he mea hihi ka paa ana i ka ika* <ka i> ka pipi mi koaa mau hao. Nolaila. o ka paa aoa i elua pipi kupua ma oa ktvi i ka manawa hookahi, he mea k« t k« mahaloia. aoie nae he mea kahaiii, o kahi wale r..i e hiki at ke kahahaia

ia ka maoawa no ka hooko ana o ko keia kaikamahine i kana hana, nnlaiia, ua haawiia mai h ka ukana o ka aooi iaia, a he ukana uiaikai no; oiai, he momi ke 'aloha nia ka aoao o ke aloha ole. A he mea4ewo ole ke puana ae: . "Ua noho au a kupa ike ak>, A komaeina U i ka leo, Ka hiona a ka manao la ilaila, h nei ka naihona a ke aloha." t No ka manawa pokole, kuku like mai | la keii poe koa o ka niho kupua Derago- ; na me ka naoi, e hulali ana ka iakou ! ■ mau mea kaua ame na aahu koa malalo i oka malamalama oka mahina. Aole j no nae i liuliu, lohe aku la o Babela ma i ko lakou mau ieo e kahea ana, a e holo | | ana tna o o maanei, me he ia e itni ana i j | hoa paio no lakou. (i B hoike mai i ka |enemi? E alakai aku ia makou imua o j | ke kahua kaua IO ka make a lanakila ! i j Imua ena hoa wiwo ole! " a he. mau i hanen inau olelo e aku a lakou. Ia ia- | kou e holo ona ma o a maanei, t>ia hoi, ua ike mai ia ka poe o ka papa mua loa iaia nei, a hoomoka mai la e hele pololei mai i ko ia nei wahi e ku nei. I ko Ba- j : bela hoomaopopo ana i keia, huki koke j | ae la la i kana paiiikoua me ka hooma- i kaukau ana iaia iho no ka hana c waiho | mai ana imua onn. A i ke kokoke ana moi, kahea hou ae ia lakou, " E kiai makee kakou i ka Huiu Mamo Gula ! " I _ i I " Ilalo !a e noi inai iko oukou hoo- j I pakeie ia aku ! " wahi a Bubeia aie ka j leo wiwo ole, a hoomaka aku la ia e ho- j lo mua aku me kana pahi i hapai ia a kiekie ; aka, paa e aku la nae ke kaikamahine alii iaia, n pnne aku la. " Mai hooiuhi oe ia oe iho, e laiau iho i peiliaku, a e hoonou aku iwaen'a o ko lakou lehuleliu. " u oha, a hoonou aku la i ka pohaku. Le- , | le aku la ka pohaku me ka ikaika apa : aku ia ka pale kaua o ke koa mua loa; i iele hou aku la a pa ka pnpaie kila hao o [ | kahi a mailaiia nku apa ka pnpaiina o I | kekahi. I la manuwa koke, ua ulu ae ia ka ma- ; nao mawaena o iakou ekolu na kahi no | o lakou keia hana, a hoomaka iho la e | haka*ka mawaena o iakou iho. | Hoomaka iho ia ke kaua kuloko ma- | woena o iakou iho, ame he la, aole no i halu loa oe ka manawa loihi, nia hoi, ua luku aku la kekahi i kahi, a e iike me ka hikiwawe o ko lakou-ulu ana ae, peia no ! ka hikiwawe o ko lakou nalo ana aku, n ! ' ! koe iho lu hookahi wnle no o lakou, o ■ ka nui oku, e waiho ana na kino make 1 | maluna o ka iiihonun, ua liala ka hanu, : i a ua maloeloe a huihui ke kino. O ka | | mea hookahi o lakou i koe iho, ku ae la : : ia iluna, alawa ae la kona mau moka ma j : o a maanei, a oniu ae la i kana pahikaua | ; a me ka leo nui, puana ae la i keia mau huaolelo. " Lanakila ! Nohoalii! " a hauie iho ia ia iwaena o kona mau hoa, ' : a moe iho ia me l:a" maioeioe, ua hala pu • aku ia ia. ua ukali pu aku la kona uhane : mahope oka meheu o kona mau hoa--Ihanau. I O ka nohoalii nna keia o Babela ma- ) luna o ke kahua o keia mau kupua i wej ii ia a i makau nui ia no na Keneturia : lehuiehu ioa i halu ae, ahe mea eka pihoihoi o ka manao o ke koikamahine alii ; i ka hoomaopopo ana iho i keia mea. j ! " E ke alii opio, he oiaioanei ka*u e j | ike nei, a h« oiaio anei ka'u e hoomao- [ popo nei iloko iho o'u ? " j u Heaha ia keia mea a ke aiiiwahioe j opio e ninau nei ? He oiaio, he mea ano I j e keia a ko'u mau maka i ike iho nei, b i he kuniu hookahaha hoi; aka, o keit ! mau mea a pau, he mea oie loa i& i ka ; mea īloko o ko ? u noonoo; " wahi a ko knkou koa Babela. | ' " £ haawi no au i ko'u waiwai a pau ina e ike ana au ia mea iloko o kou doonoo ; " wahi a ke kaikamahine ahi. : Ma keia wahi e k« mea heluhelu, ke pu-e aku nei ke kama alii e ike i ka waiwai huna i huna kele ia e ko kakou koa ! ' iioko o kooa puuwai momi, roe ka haawi pu ana aku i kona kino malalo o na hoo ; kauwa ana a ka makahehi a me ka hoo* hihi, a mohai pu ako ia i kona uhane i ; aiana ma na kapuai o Babe)a; a ma ia ' manawa i kuni iho ai o Babela i ka hoi- [ ke o kona aiohi, ma ke <»au aoa iho i i koua limi ma ka umauma kapalili o ke

a? ko B«be!a ikaika, oii no ka pia ana ī ke.a mau p:pi kupua me ko iaua mau maoa a me na kapuahi oke ahi «%eia. 3(ahopc iho o keia, he mea lūiti i-ja ka hoopaa am i ua rnau pipi i»ei a ps? i * ka paiau, e hke hoi me ke kuhikuhi a ke kaikamahine alii. E ana no ka . piiau, ua he'.e a nalo \ ka lepo hao, no ka ioiin o ke kali ana a lona ka mea nana eaa e piiau iua kuia nei. Ika paa ana o ua mau pipi nei i ka paiau, lioo- t maka aku ia keia e paiau i ka aina, a mamua ae o ke ka'u pono ana o ka ma- ; (una iipna, ua huii aku ia keiu ina kela aoao, & e waiho ona ka aina me ka iia- j ' mama, ua makaukau no ko ia nei kanu ! ! . I aku i na niho uiu oke kupua Derngona. ■ I Iluli hou mn b keia a hoomaka e iu j : mai i ua mau niho nei, e iike me ka lu | : ana o ke kanaka kanu paiaoa i kana mau j ; ano&no, a i ka pau ana, pii aku ia keia o : : ku ma kuauna, a ia wa ku ana ke kaika- | mahine olii ma ko ia nei aoao. " O ka akahi oe, e ke koa, nana i I : hoaiii kei& kahua, wahi aua iwa paiu* | palu nei. <s I'eia io no paha, e ke aliiwahine opio, aka, pehea ka loihi a kaua e kali ni; a uiu nni keia mau anoano kupua a'u i ; ; kunu aku nei ?" wahi a Babeia. u Aoie no e ioihi a aoie no hoi e pokoie ioa; nka, aoie ioa e haia ka ulu ona mai o kekahi puaii koa kanaka mailoko mai o keia mau niho ; " \vahi a kona hoa. I Ua nihi ae ia ke aliiwahine o ka po a | l kou pono maluna o ka lewa luna iuiu, a hohola iho !a i kona mau papaiina nani malamaiama maluna o ka uina ake kampeu Babeia i paiau iho ia. Ina he ka- j naka maiiiai kekaiii maiaila ia manawa, | e hoohoio koke ana iu i kona manao, he mau u I mahina okoa mamua o kn ohi ana i na hua o ka luhi. | Aka, aole no i liuliu, ua ike i.i aku ia 1 kekuhi mnu mea ano kulu wai kehau e i \ . 1 i anapnnapa mai-ana ma o a maanei a pu- j Ini kuiiiio ia nei i kanu uku ni. Pii ae ia ! |ke kiokie o ua mau rrtea nei, u hoomao- S | popo aku la keia o ka oi winiwini ka e |na ihe kilu. Pela i pii iiiiii ae ai a hoo-1 maka ae ln e oiii iie kino kanaka. Ma j kela a me keia wahi i kanu ia ai kn niho j 0 ke kupua l>oragona, ua * uiu ae ia he j kino kanaka koa me ka mukaukau i na | ! pono kaua a pau. Ma ko iakou mau iil'ma akau e paa ana i na pahikaua, a ma |na lima hema e paa an" i na pale koun. 1 Leha ino oe la iakou kejahi i kekalii, me ! kn nunaina piha i ka inaina, no ka meo, iunhapai ia ae iakou maiioko ae o ke j ' kaumaiia o ka iepo honua a iwaena o ka ; ; nani molale maikai, a ua ulu ae ia ka j ; manao iiii iloko o iakou no kahi a me ka- ; hi. Ua ike ia no na kino o na kanaka i koa iloko o ke kaua ma na kahuo kaua ■ i he iehuiehu wale, ako, o keia paha ka oi, 'no ka enea, he puaii kaua keia i hanau | ole ia kekahi mea hookahi o lakou e ke- ; | kahi mokuahine. Nani paha ka hauoli ! nui o Alekanedero a o Napoiiona paha • | ina iloko o ko luia mau la, e hiki ana ia 1 1 laua ke hooulu mai i puali kaua nui a I | ikaika me ka makaukau i na pono kaua, ; e like me ka Babe!a hooulu ana ! O Babe!a, ua piha oia me ke kahaha ! ; nui, a e haka pono ana kona mau maka Ime ka hoopaanaau i na mea ana e ike j | nei. Ao ka rose aliiwahine opio hoi, | ua nalo aku la kona mau noonoo ana no ! na mea a pau, a koe hookahi puuhonua, : oia o Babeia. Malaio o ka nani o ka ; - mahina kona maui onohi maka hauliuii e : ' hakiio nei a e hoonuu nei i na hiohiona . waipahe o Bal>ela. £ omo ana ia i na i ; makahehi a pau e iike me ka meii e omo ; ' ana i ka wai momona o na pua aia ona- i : ona ona kihapai pua. O kona hookipa i ana ia i ka pua o ke pana a ke kupua ' nona )ia inoa o Aloha, a malule iho la kona mau aakoko e puni kona kino. A jmehe !a e puana maiie ae nona i ke* ; kahi mau oielo kaukau ma ka pane ana ae. M A heaha ka iuna a ka palai £ luhe mai la i ka nohele, Heie no oe a ike mai Mahie luna ua tia loko. " A pehea 1« e ka makamaka heiuheiu ? ' E hoahewa'aku anei kaua iaia ? Aoie l j Ua hamu ia mai kakou me na puuwai, a o» puuv\ai, he hana kana. Ut hīki mai

' a laiau aku h i ka iima koekoe • pttanuarbu o ke kama alii a hapai mahe mal ia a kau tho ia ma kona umauma. fa manaiva. ua pee ae la ka nani o ka nuiiina mahope o ka malu o kekahi wahi omamalu so, a huna iho (a ia laua nei : ma|alo o ka pouli poiuluhi no kekahi mau ' miaule pokole. la manawa no hoi i lalau iho ai o Bai be» i na lima o ke kama, honi iho la a ; paie mai la. 1 | '• Ooe fto ka ia, f ke hoa o ke aheahe lau makani. !> j fOoenoia ! O oe ka'u mea e nooI new nei, ooe ka mea iloko o ko'u naau, | a (I oe no ke kii iinua o ko'u mau maka. 1 paha aoie au i haiawai n»e kou mau 1 m»a palupalu, ina la paha noie loa e j loM iS'u keia pomaikai nui, aka. oiai ua oiilolu ia e na enana iani ko kaua haiawai ; ana, noiaiia, me he la. aole no paha e hewa keia mau leheiehe ke pane ae, ua makahehi o ioko o ka noau o Babela ia oe| a ina he mea hiki, e hooliio ia oe i ha|, a i io ponoi nona mamua o kona haiiele ana iho i keia inau palekai ke hooj m|u ia kona ola ; ka mea hoi a*u e maj naOiana nei, e mau ana no a ianakila ma- | iuōa o na hoa paio a pau. " j ka iiui mua o keia pua opio, a awiii ia hoi me na iokuioku ana o keia m|u huaoleio a Babeio, ua kuiuma ioa ak|i ia kona noonoo oni n pau ioa no |Ma kanaka koa opio. Maiuna o na hioua kaikamoiiine nt i, ua iioike mai | la|na kipona o ke al»»ha hoohihi, a ma ka ; hqJRe ana n kona mau onohi maka uliuii, u|hiki ke 'hot»maopopo ia aku, aia iie | uleana, he puolo a he mau ehaeha ke wiiho ana maioko o kona umauma, a riifS he ia, Ua eha ka puu i ka pehia eke kehau. J> ,He qw^,oo, ■ iihi.iki m"h na oo««» o ka muliwni n ke ; aluha, cjo ku mea, akuin no oia n ike i ska oani o Aipo, '* a o ka nani no iioi a | nani. # Ma keiu waiii meiiameiia. nohe hoike 'o ka waie no me na hoku imoimo o ka iewn luna, maiail;» keia mau opuu rose i iawe ne ai i i hoohiki pon, e ha&wi ana i ke uloha o kekohi na kekahi, a e ae anu e lilo i iiookaiii muiiwai o.ke oia ma ko iaua noho ana m'a ia liope lAohope o ko laua heoliui ia ana e like me na kanawai oka ainn. Make io paha auanei ua koa Babeia nei ea ? ! „ {Aole < pau.)