Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 38, 21 September 1878 — KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO BABELA KA MAMO MAKAHIAPO O NA PUHAKA ALII NANI ABEONA A ME MARIADANE, KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI HAAHEO KA HULU MAMO GULA LELOLELO MAKAMAE O KA IU O COMOHERA: KAMA ALIIWAHINE MARIADANE, KA OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHEHI IA MALUNA O NA KUAHIWI, MAWAENA O NA AWAWA, MALALO O NA LAU LAAU A HOEA I NA WAOAKUA, ALINOE-LUSIANA: O KE KUKULU HIKINA LOA O KA ILIHONUA NEI. [ARTICLE]

KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO BABELA KA MAMO MAKAHIAPO O NA PUHAKA ALII NANI ABEONA A ME MARIADANE, KA WIWO LUA OLE NANA I KAILI HAAHEO KA HULU MAMO GULA LELOLELO MAKAMAE O KA IU O COMOHERA: KAMA ALIIWAHINE MARIADANE, KA OPUU ROSELANI OPIO I AHAI MAKAHEHI IA MALUNA O NA KUAHIWI, MAWAENA O NA AWAWA, MALALO O NA LAU LAAU A HOEA I NA WAOAKUA, ALINOE-LUSIANA: O KE KUKULU HIKINA LOA O KA ILIHONUA NEI.

*OKl'V\ 1 IIEI.IT 16. 4&#AHOPK iho o na kamailio inaina ana a ka Moi, a me na pane wiwo «i a Bibch. ua hialele aku la ke koa s ke alo o ka Moi me ka manao luuhiu » a»c ka p«ha pu Ika inaina. Ulu kt>ke ar 1« ks manao iloko ona e kauoha 'k* aku 1 kona mau ukali e hoomakauk,.ū k«>i»e a r liuh !n>i aku no ka home ; a i <> * v .'iiiiki koke aku a hiki i ke kanua e ka Hulu Lelo, e paio aku ine ke a hwe lauakila mai i ku iiH s a 1 nui ta. Ulu mai la na noo- «.»•.» 3ita Le nui wale iloko ona no kanu Usta e hana aku ai, ano kunahihi mai ia a ka hui pu ia ana*e e na hooms»ao i ke kauoha paa a ke Ahi opu UiO, aoie e pane hou aku i kana kaikamah ne, ua hlo la he mea wela, 'u he «ai 1 paila ia me na nnmala hao m!* he i iusa«i kau ua mea 0 .ka ikiiki js:upiuaho. Aka. me he U ua hooilma ia e na mana i«n: ko?a nei alanui e hele ai. a mc n* hopeoa' a pau o k .na mau hana. No k« mea, oiai keia e nuu hele ana ma ke aiahe e e haaleie mai ai i ka hale alii maho|*e. me na iin>a e pea ana ma ke kua e hoike ana he ukana iuuiuu ma ke alo. a i»e na maka h.lo'loi me k« waimaka e ku!oo hele ano i ka ihhonua • aia hot. oa lohe inahui aku U ia i ka mspa»a leo onaoaa o kekahi mea. Ua kaoiaaiea $a leo kamahao 1 ko ta nei mau !»epe*BO, a ua lilo he leo pib kani hoehoena 1 kona mau pahu kani ke hoolohe aku 1 na po nani o ka Hooilo i hala ako. Hoio ae ia ke anu maeele hikileie a poni koiia kmo, a aui hope aku la ko* ai onohi i hoopulu ia me oa kulu waioaka. Aia hoi, haule kole aku la kooa aiu k»!ohi aoa maluna o ke kioo a me aa hiohiona o ka pua ana i aloha ai. Peahi mai la kona mau lima iaia nei e b«U bat boa aku. Aka, me he ia ua 4kwanm lo*'e la ka «oaina» a ano keehi hom »k« la kooa mau kapua» e hele imua, aka lohe ho« aku la ia 1 ka niapuoa leo «r*i|i«ilan( iue ke oiiaona launa ole, i ka iiat wm:

E Bsbeb, ke hele oe, e l3vie pu eka ana oe i ko'u aloha/' Ku hou ifio la keia, a wana hou aku h i hope. Hoike ma» la ka nani i kona ano a pau 13 manawa koke miluna 0 na hmhiona 0 ke kaikamahme- s{si, a ike S kd" la keia i ka puluelo o kona mau papalina : p«lopalu, me he la he pa*> iehua o ka waonahele e pehia ia ana e ke kehau hoomneele houpo; a ia manawa i hu(i ae ai o Bdbcla a keehi hope hou aku ta i kahi a ka nani e ku ma» ana. u A 1 e Babela ; " nrahf a ua Kamaeu nei e kamaiiio ana iaia iho. tl Ano Uo. l»lo nei oe i kauwa na ke aloha. U% hoo&uu ia mai la ka pua mai knna pana ma\ me ke kuiu wai o ka makahehi ma i kona winiwini, a ua ku mai la ma kou umaoma, a halawai loa'ku la me m aakoni o ka puuwai. Ke ike nei au i kou . nuwahwali ana imua o ka nani inae wale o ke ao nei; a ua like oe me ke keiki hipa i lawe pio ia e kaalopeka 0 ka waoakua. Hanohano n kukilakila kou lanakila ana imaa o kou mau hoa paio kupua maluna 0 ke kahua mokomoko ; a nani kamahao hoi kou haule pio ana imua o ka mea palupalu, " Pela iho la ka Babe!a mau kamailio | ana iaia iho, me ke keehi mālie loa ana o kona mau kapuai; a oiai oia e kamailio ana, hawanawana ana kahi luahine ma kona pepeiao. u O ke aloho, he momi, n o ka )onakila he mana ; imua e kuu Haku ; nou , ke kahua." I ka lohe ana 0 Babela i keia, niau mua aku la kona mau kapuai me ke ano mama, a ku nna imua o ke kaikamahine alii. ' Ua «ike me kekuhi wao pua ala i hoof pulu ia e ke kuaua nui 0 mao a : la, pela na helehele/ia o ke kama alii wahine na- ; ni n ka Moi opu mo ; a hoike mai la ko- j na kulona, nole o Babeli wale koi ku ij ; ka pua 0 ke pana a ke nloha ; aka, oia i pu no keknhi, a ke au hke nei laua ma-1 . waena 0 na ale paielewa o ia moana j : kaulana. Nulawai ae la na ike a ko la- j • ua mau nnohi maka, a he mea e ka holo j I ana uku o ke 6nu maeele a lokuloku iho I j la i ka iwihilo, me he Ii e i ae ana: i ! '' lle nnu 110 kū 'Waikoloa, J i Ile lia hoi ko ka L\uae ; | Ile hui ko ka Mikioi, j He loku hoi ko ka Kehau; j He iniki olu ka ke Kiu, j He mea e hoi keia anu maeele." I Me ka leo nawe olu ua pua Kamakahala nei i pane mai ai me ke ano haalouiou i ; ka hana ino a loko ; | : " He oiaio anei e iiaalele mai ana oe j ia'u e Babela, niahope iho o ko kaua lawe ana i ka hoohiki e panai aku a panai i mai i ko kaua aloha no kekahi a me keikahi ? " j " O ka mea a ka waha o Babela i hoo- j | kuu aku oi maluna o ka we/e/au makani,; ; aole loa u e hoi hou mai; aka, e hooko ' ; ia no. Aole au i manao e liaalele ia oe ! le ka'u mea i aloha ai , aka e hoonana ; ana au i ko'u inaina ; oiai, ua ike no au | aohe mana maloko 0 na paia o ka hale 1 ; alii o kou makua nana e kaohi mai i ka * ; oi 0 ka makakila a Babela. ina oia e hoomaka ; a he mea maopopo no hoi ia'u, j o ka make o kou makua, he kumu 1 . hookaumaha ia i fcou puuwai paiupaiu,« ka mea a*u e ae ole ai e kau ia maluna ' ou inn no e lele ko'u hanu, nolaila ua j . hoao au e hooualonalo ia we)a ma na ano! \ e ae e hiki ana ia'u." i j u Nani a maikui e kuu Haku ! " wahi! |ake kaikamahine. " No ka mea, ina! s oe i haaiele iho h'u mahope nei me ka ukana luuluu, alaila, o kou hoolilo ana | ■ no ia i ka opu o ka moana hohonu i lua I I kupapau no'u, a e hanai aku i nn i(t 0 ; ke kai me ko'u aloha nou." Ike aku )a o BabeJa i ke ano pihoihoi ; o ke kaikemahine alii, a nolaila, hooma- | limah aku la ia a hiki i kona oluoiu ana. i A ninau oiai ta ia. " Heaha ka pane % kuu makua ka Moi 1 ia oe ?" j " Ua pa uuaini ia kooa inaina oo*uj } e ke kaikamahine maikai, a ua kipo mai | i ko'u pane ana ia oe ma keia hope aku/* j wahi a B*be!a. la manawa ī hoomanao ae at o Bsbeh j | i ua kauoha pai nei « ka Moi, a hai aku j I la i kona hoa haihaiolelo ; aka, lalau mai ] 11* i®i® fiti» apo onai !a kona maa |i*!

mi waiiwali i ko ta nei a-i, a me na ma« ka onaona, iiaka pono ae la iaia nei a pane ae la: '• makau kuu aloha, aohe mea e ike ia kaua maanei, no ka mea, o kahua kapu keia i kau kanawai paa ; ia no u hookahi, a hookahi wale no hoike nana e tke m&< a e kokua mai ia kaua ma keia hope iku, oia no ke aloha o ka mana kiekie, ka mea nana i alakai inai ia oe a halawai me a'u ma keia mokupuni waeoa moana. Ako, eia ka'u e hai aku ia oe. Ke hoomakaukau malu ia mai nei ka make ou a me ko mau ukali! E manao ia ana e puhi i ko moI ku i ke ahi ke hoea mai ka malamalama ; o kakal\iakt\, a e haawi aku ia oukou \ ; mau inai na ke kupua Deragona. Ua , ike no au aole e lanakila ka hewa maluna o k'a pono, aka, ua oi ka maemae 1 0 ka lanakila me ka hookahe oiie ia o ke- ; kahi kulu koko hookahi, mamua o ka lanakila ana iloko o ka moana koko. " u Nani a molale maikai kou mau manao; a ke moni nei au me ka momono i lua ole ; " wahi a Babela ine ka mahallhi nui i na kamailio naauao a ke kamaiēi ohi opio. | " Nolaila, " wahi a ke kaikamahine alii i hoomau aku ai; ma keia wahi a kaua e kukakuka pu nei, mamua iki ae 0 ka iuli ana o ka waena aumoe a kolo * aku i ka wehe kui ao, e hele mai oe me ka malie loa a e kali oe ia'u a hafawai pu kaua ; u ia manawa, e hele aku no kaua e hoao e kaili mni i ka momi makahehi nui ia, a na ka mana )on'ie koiua m&i ia kaua." Hoohui ae la laua i ko laua mau lehelehe no ke aloha, a huli hoi uku la ke aliiwahine opio no kona home, a huli hoi mai Ia no hoi keia no j ko ia nei wahi moe. ! la po, ua pili na inaka o ka kakou koa 4 1 aka, o koua noonoo, e ala ana no. Aia kekahi hapa o kona mau noonoo ana no | ke kahua kaua imua o ke kupua kiai Hu-1 lu Gula Mamo ; a aia hoi kekahi hapa e 1 omo ana 1 ka wai meii momona 0 na hoo- j manao ana ae 110 kana inea i kuluma ai. Me Ue \<\, wa ul\o\i\ v& U\o la kekahi koloka nui i inahele hapalua like ia me na waihooluu like ole elua, —he eleele ko I ka paio—a he keokeo ko ke aloha. | A ! Pehea la hoi ke kaoia nani ma-1 luna o kona wahi moe ? Me he la, ua la- j na like ka iliwai mawaena o laua, a ua i loaa like ia laua ia mau haawina a pau. E oiokaa wale ana no*ia maluna 0 kona wahi moe, e oke ana e hoea koke mai ke au manawa o ka waena po ; a e halawai, 1 e ike aku i ka helehelena, a e lohe hoi i ka leo 0 ka mea nana ka waiwai iloko o kona umauma—he aloha. E ka mea heiuhelu—he oiaio—he moeuhane ilihia keia a ka makakila a ko oukou makamaka e inu hoohialaai nei— he ono—he hialaai na ka iini makemake e hoonuu makahehi ai. f ka hora poniponi ponoi 0 ka waenqkonu 0 ka pili aumoe, i ka manawa hoi a ke kehau e kokolo koloiio mai ana maluna mai o na kuahiwi,a hooma-uaku Ja i na pua o na mahinaai me kona mau kuiu eloelo ; 0 ka wa no.ia i hiki ai i ka manawa i hooholoia e na ipo eiua no ka halawai ana ma ko laua wahi haihaioleioi ke kuono kapu hoi mai kinohi loa mai & ia Babela wale no ka noa aua. He manawa okoa mahope iho, aole no 1 liuliu loa, e hele ana iaua nei ma na pipa alahele 0 ke kulanakauhale, a haia mai ia koap.mau palena, a hehi aku la maluna kula akea kaulana o Kenkm3, a komo aku ia malalo 0 na iaia iaau 0 ka waonahele kupua. lloko o keia mnnawa a laua nei e heie nei t ua hoopihi mle ia no n% minuie a pau me ka hauoli ma nn kamailio aloha ana, a na ke ahe isu huihui i hooma-u aku i na mea kanu e ulu ana iloko o ko iaua rnau puuwai, a koii ae la me kona nani lua ole, e like me ke kupu ana ae 0 ka iaia opuu rose a mohaia. E ka opio hapa maikai e heluheiu ana 1 keia naoea, ioa paha o oe kekahi ma kahi o keia nohea, e komo pu ana paha nft hoapa ana t ka anoi iiihia i kou puuwai waipahe, a e hoomalule ia ka paem ikaika ana o kou mau aakoko, no ke kula&a a me na hiona kilakila 0 ka kakou koa; aka, oiai aole kakou ma ia koiana i Ite*a vra, nolaila, e lawe kakou i ka lioo-

maikai ana, r»o ka pulama mak&hehi ana a ia ui i ka mea ma!:htni imua% ka ike 3 | kona mau ko enohi; a o ka hoomahie ; feoi kai ia kalou ke ike iho i ko laua ' «if>oleio. j Mamua nat* oko laua nei komo ana I aku maloko oua uluUao nei, oiai hoi j Ortr^tkulti f oa h*>fo moi la na pipi ku- \ p.ua opu ahi 'eiua a kukuli mai la me ka | haahaaloa imua oia nei. Ua hala ko j laua ano kupua, uā pio ke ahi enaeoa o |ke kapuahi kupua, a ua iike iaua me na I pipi eaeo ke kula. Holo aku la laua | mamua o laua nei, a ike ae la 0 Babela i j kekahi mea kupanaha, oia hoi keia. Ma j kahi oke ahi ula wena ikaika i puka | mai ai ma ko laua mau puka ihu, he koMolio aheahe makani kai puka mai, a ma- | iuna o kona mau eheu, ua iawe ia mai ke aia onaona o na ala a pauja hoauI avi mai la i ko iaua nei mau papalina, a holopuni ar, lu ka paoa ola & puni ka lewa, na awawa a ine na kualono; a me |he mea la s na ia onoona ano e o na hcra j iiilii o ke aumoe i hooia &ku i ka nanea j hihio o na manu leo lea o ka wekiu ulu- | laau, a iele mai la iakou e poai ana ma- ■ luna 0 laua nei me ka hookuu pau ana j mai i na leo hoene hoeha iwihiio. j Eke hoa kuluma 0 heluhelu nei, pei hep ia ina e IoH iki kau wnhi lihi uuku | 0 keia nani e hoohialaai nei ia | kaua. Me he la ua wehe hamama ia I mai Ia ka ipuka oka nani a me ka hauI oli i/nua 0 keia mau olii opio eiua, a na ia ke anoano 0 ke kulu aumoe i no ko laua hooluolu ana. * i 4°^ )e P°l ,a VVa « s i ake mea kakau e hi|ki <jj ke hoohahke ae i ke ano 0 ka maj a me ka huihui puanuanu o ke kehau me ka ia«e i i mai o ke ula o na pua 0 W uka e like la me kn. pii nna aku 0 4Nr o Jiorjrf ma, ka' koioīio mai 0 ;ke ami miki hooipo a ke kehau mawne|na 0 na kuahiwi a iho ponoi iho la ma-1 luna o Hunlalai a loaa mai la ka poli 0 ; ko mea pii oka wehekaiao, he keu aku ! o, ka huihui, ke hele la a holo k'a maeele i 1 ko houpo, e hoopunia ana i ka noonoo j oke kupa o ka aina n<* kn nani kuma- ! | hao oka manawn i ioaa uia. Pela na | halialia e lia inai nei. , I (Aole i pau.) |