Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 44, 2 November 1878 — Page 2

Page PDF (2.03 MB)

Ma ke Kauoha.

                KE hoike ia aku nei i ka lehulehu, e wehe ia ana ka pa o Iolani, Haleali'i i ka po o ka la 15 o Novemaba, mamua iho o ka la 16 o Novemaba, ka la hanau o ka Moi. O ka poe hea inoa a pau, a me ka poe e hooili ana i na Mele Kahiko no ka Moi, e hele ae ma ia ahiahi ma mua iho o ke kani ana o ka o-le kapo, oia ka hora 7 pm.
            O na inoa a pau i hooili ia, a me na inoa i hea ia, e hoolaha ia no ma na nupepa, me na inoa o ka poe nana i hea a me ka poe nana e hooili ana i na inoa, e hoike ia no ia malalo o na mele i hea ia, ai hooiliia no lakou. C. H. Judd
 Puuku o ka Moi
 882 44 Oct. 18 1878

            E kudala akea ia ana ma ka hoolimalima na Aina Aupuni malalo iho no na makahiki he umi, ma ka la 18 o Nove-maba, hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.
            Apana 1. Aia ma Hilo Akau, Hawaii, kekahi apana aina mawaena o Humuula a me Waipunalei, a pili ana i ka aina o Awawaiki a me kekahi, a ua kuhikuhiia na palena malalo iho.
            E hoomaka ana mawaena o ke kahawai o Kaawalii ma ke kai, a e holo ana ma ka pilikai i anenae e hookahi mile, a hiki i ke kahawai o Waipunalei, a laila moe aku la ma ka aoao o Waipunaliei e like me ke kuhikuhi ma ke kii, he ekolu mile ke kaawale, a mai laila aku, moe aku la mawaena o ke kahawai o Kaawalii e pili pu ana me Humuula, a hiki i kahi i hooma-ka ai o ka nui he 900 eka. Maluna aku o $200 ka uku hoo-limalima no ka makahiki.
            Apana 2. Aia ma Hamakua, Hawaii, he apana aina mawaena o Opihilala a me Paauilo i kuhikuhi ia ma lalo iho.
            E hoomaka ana ma ke kihi akau o Paauilo a moe aku la ma ke kahakai mawaena o ke kahawai a moe aku la ma ke kai: Akai 70 degere, Komohana 550 kapuai, Akau 59 degere, Komohana 780 kapuai, Akau 46 degere, 30 minute, Komohana 760 kapuai, Akau 62 degere, Komohana 600 kapuai, Hema 76 degere 4 sekona, Komohana 795 kapuai a hiki ma ka palena o Opihilala 947, alaila, moe aku la ma ka palena o Opihilala i olelo ia, Hema 11 degere 40 minute, Komohana 3160 kapuai; a laila moe aku ma Opihilala he 1277, Hema 70 degere 45 minute, Hikina 2250 kapuai a hiki iwaena o ke kahawai o Paauilo, alaila moe aku la mai waena aku o ke kahawai i olelo ia(i aneane e 3160 kapuai ke kaawale) a hiki i kahi i hoomaka ai; o ka nui he 207 eka. Maluna aku o $175 ka uku hoolimalima no ka makahiki hookahi.
            E ike ia no na kii a me na kuhikuhi no keia mau aina ma ke keena o ke Anaaina Aupuni.
            He hookaa ma ka hapaha makahiki ma ke kuike.
SAM'L G. WILDER.(Waila.)
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Sept. 3, 1878 882 tf

$2O MAKANA. $2O

                A ka Nupepa Kuokoa e haawi ai no ka Hikimua ma ka Haina Pololei ! E haawi ana KA NUPEPA KUOKOA i ka Makana i olelo ia maluna ma na mahele elua ; o ka mahele mua he $15, no ka helu akahi ia ; a o ka mahele elua he $5, no ka helu elua ia ; no na Kumumanao i oi aku mamua o na mea e ae a pau i hakuia maluna e keia ninau : PEHEA E HIKI AI KE HOOLAWA IA A PlHA KA LAHUI HAWAII me NA HOME MAIKAI ? O ke Komite nana e nana a e hooholo i na Kumumanao i kupono ke lawe i na makana, oia keia: His Ex. J. M. Ka-pena ; Hon. A. F. Judd ; Mr. J. Lota Kaulukou ; W. R. Kakela a me Rev. M. Kuaea.
            Mai keia la aku a hiki i ka la hope o Dekemaba, oia ka wa e lawe ia mai ai no Kumumanao e imi ana i keia mau makana, mahope o ka la hope o Deke-maba, aole e lawe ia mai. He hiki i na mea a pau ke imi i keia pomaikai.

Ko Laie mau Anoai.

E KA NUPEPA KUOKOA; Aloha oe :—
            E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaa-wale o kou kino i na mea malalo nei:

NA MEA KANU.

                Ke ulu maikai nei ka mea kanu o na loi i maloo iho nei, oia na ipu haole, kulina, kakaikahi hoi na ipu ala.

WILIKO.

                Ua wili iho nei kahi wili hoki o onei nei ma ka la 14 o keia malama oia ka Poakahi; j i loaa i koonei poe na wahi pahu kopaa, a mailoko mai olaila e loaa ai na wahi keni-keni, i ka poe paahana o keia pa hana.

HUI HUMU KAPA APANA.

                Aia ma Laie-wai keia hui e hoala hou ae nei, o " Liliiwaiakanoe " ka inoa o keia hui, o Mrs. Lucy, Kahaulelio ka inoa o ka Pere-sidena, a ua kau ia keia inoa iluna o ke kihei apana o Mrs. Amia ka Hope Peresidena, o Mrs. W. Lahela, ke kakauolelo, a o Mrs. Kaaikaula ka Hope kakauolelo.
            O ka'u ia e poloai aku nei i na hoa, e hoo-mahui kakou mea na hana maikai.
J. L. K. KEALAKUHILIMA.

He Manao Pane.

                E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:— E oluolu oe, e ae mai ia'u, i kahi kaawale o kou kino, no kela mau hua e kau ae la maluna, a nau ia e hookomo iho i keia ho-ike ana. A ia ma ka helu 38, o " Ko Ha-waii Pae Aina, " ua ike iho au, i na manao maloko, e olelo ana. Ua pepehi au ia Like-lio, aole pela ka oiaio, e ka mea haku epa, aole au i pepehi iaia, ke hoike pololei aku nei au, na Kaulahao i pepehi iaia, a na ma-kou i kokua ia laua, aole na ka poe e, he ona ke kumu o ko laua hakaka ana ma ke alanui, oiai, ua inu laua i ka rama a ona ma Hoopuloa, a i ko laua hiki ana mai i ko ma-kou nei wahi, ike aku makou ia Likelio ua ona, ua ano e na hua olelo, ua lilo loa ke kanaka i ka pupule, a i ko laua hoi ana, ha- na iho la laua i keia hewa, ma ke alanui, he ahiahi Sabati ia, ua hio nae ia la, i la lealea no laua. Me ka Luna Hooponopono, a me na keiki Hoonohonoho hua Kepau, o ka Hale Pai " Nupepa," ka hooilina Wai- anuhea o ko'u aloha.
D. N. JOHN KUNUALII. Papa, Kona Hema, H. Oct. 17, 1878.

HE LEO UWALO

                Ke poloai ia'ku nei na Luna o ka Nu-PEPA KUOKOA a me ka poe e ae, ina he I mau koena aie ko lakou no ko kakou NUPEPA, e hookaa koke mai ia makou ma Honolulu nei. A oiai hoi eiwa wale no helu i koe alaila pau keia makahiki; nolaila, ua makemake makou e hoomaka no ka makahiki hou me ke koe ole o kekahi mau mea keakea.
            E hoolohe i keia, e na makamaka, a e maliu mai i ka leo uwalo aku, i mea e nui ole ai ka hana mahope.
Honolulu Oct. 26, 1878.

KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1
Dala Kuike ka Rula.
NOVEMABA 2, 1878.

                MA ke kakahiaka o ka la Sabati i hala Oct. 27, ua huli hoi mai ka Moikane a me ka Moiwahine maluna o ka mokuahi " Likelike " mai ka laua huakai hooluolu aku nei i Hilo a me Puna. Ma ia la a ma ia moku hookahi no hoi, i huli hoi mai ai ke Kiaai- na o na moku o Maui.

            ME he mea la ma ka mokuahi Kale- poni o keia pule ae e loaa mai ai ia ka-kou na lono ano e, e pili ana no na kulana aupuni o ko Europa mau lahui. Maloko o kekahi helu o na pule i hala aku nei, ua hoike mua aku makou i ko makou poe heluhelu no ka maopopo ole o ka nui o na pomaikai i manao wale ia e loaa ana no loko ae o ke kuikahi hou i hana ia e na mana aupuni o Europa ma Beritania. He oiaio no, me ka maalea a me ke akamai lua ole ko ka Haku Beaconsfield hooponopono ana iloko o ia ahaolelo, i mea e kuikahi hou ai ko laila mau aupuni a i hooi ia'ku hoi na pomaikai o Enelani, a me ka manao koho koke o ia mau la ua hookaulana loa ia kela mau hooponopono ano, me he mea la he pomaikai oiaio, a he mea hoi e hoomau ia'ku ana. Aka nae, he nui no ka poe noonoo ia wa i manao aole he mea mau ka maluhia e loaa mai ana no loko ae o ia ahaolelo. Na na lono i hi- ki hopo mai nei ma ka Poakahi o keia pule i hooia mai i keia koho mua ana o ka poe noonoo akahele; a me he mea la ke hookahe hou mai nei ke koko, a ina pela, he oi loa aku paha ka weliweli o ke kaua ma keia mua aku. E pahola hakalia ole aku ana makou i na lono oiaio no keia mea imua o ko makou poe heluhelu i ka wa e loaa mai ai. O ku ulia poino o ka mai ahulau o lu- ku nei ma kekahi mau apona uuku o ua mokuaina hema o Amenku Hui, aohe i mao ae. A ma kekahi leta i loaa mai nei mai kekahi poe mea makamaka olaila, ua hoike ia mai, ma kauwahi ua hopo- hopo ia o kunu pu ia kuhi poe ola me ka poe make, no ka hikiwawe me ka hoo- ponopono ole ia o ke kanu ana o na ku- papau. Aka, ma nu wahi i puka mua ai ka mai, ua emi iho ka poino i keia wa. Make kulana aupuni ke paonioni ika- ika nei na aoao elua o na makaainana ma Amerika, oia hoi ka poe Repubalika-na a me ka poe Demokarata, no ke ko-ho ana i na luna aupuni a lakou. O ke-kahi ulia hoopilikia i hiki mai maluna o ko laila lahui iloko iho nei o keia mau makahiki pokole loa, oia ka mahuahua loa ana o ka poe aea haukae. He nui ia poe e hele nei maluna o ka aina, ua lilo lakou i poe powa, hao wale hoopilimeaai, a pela aku. No na aina e mai ka hapanui o keia poe ; a i keia wa ua ike ia ko lakou hoopoino ana i ka pono o ka poe kamaaina noho pono. A ke noonoo nui ia nei e ko laila poe naauao na hana kupono a ke aupuni e hooko aku ai maluna o ka poe aea haukae.

            MALUNA mai o ka mokuahi Kaleponi i keia pule ae, ua manao ia e ku mai ana o Kauka Natanaela Emesona, oia kekahi o na keiki a Emeson makua, kekahi o ko kakou poe kumu kahiko i lawelawe i ka hana hoonaauao ma Lahainaluna mamua, a ma Waialua i Oahu nei mahope mai, a ma ia wahi no hoi kahi ona i make ai, a ke waiho la no kona mau iwi ma ka pa i ilina o ka luakini o Waialua. Aole e ka- la kahiko ka hoi ana o Natanaela Eme-son i ka aina hanau o na makua no ka imi ana i na pomaikai o ka hoonaauao ana i oi ae mamua o ka mea i loaa i ka poe i ao ia maanei. I ka wa i hoomaka ai ke kaua kuloko o Amerika, ua komo koke o Emeson opio iloko oia kaua ma ke ano he koa ma ka aoao o ke aupuni. Malaila oia i hoike ai i kona ano he koa wiwo ole; ua komo oia iloko o kekahi mau hoouka kaua weliweli, a ua kaulana kona puali ma ka moolelo o na hoo-uka kaua nui o ia kau, ua ku no hoi o Eme-sona i ka poka, aka, ua pakele kona ola. Mahope o ka pau ana o ke kaua, ua ao o Emesona i ka oihana lapaau, a ua lawelawe oia ma ka oihana kauka ma ke kulanakauhale o Nu Ioka. Ua halawai kino makou me ia ma Nu loka iloko ka makahiki 1876. He nui kana mau ninau ia wa no Hawaii a me na mea pili i ka holomua a me ka pomaikai o ka lahui Hawaii. A ma oa hiohiona a makou i hoomaopopo ai, he Hawaii oiaio ia e aloha ana i kona one oiwi a me ka lahui a kona makuakane i haawi ai ia ia iho e hookauwa no lakou a hiki
i kona mau la hope loa.
            O ke kumu o ko Emesona opio hoi ana mai i kona one hanau, ke ole makou i e kuhihewa, ua kauoha ia aku e ka Papa Ola e hoi mai i makua nana e lawelawe ma ka lapaau ana mawaena o ko kakou poe mai lepera.
            He hana nui keia, ao kekahi keia o na hana kupono i hooko ia e ka ahaolelo o keia makahiki, oia hoi ka hookaawale ana i puu dala no ka lapaau ana i na mai lepera. Ua like keia poe iwaena o kakou me he poe keiki makua ole la, a o ke aupuni ko lakou makua .Ke manao nei makou e loaa ana ma o Emesona la kekahi makamaka oiaio a he kokua ahonui hoi no ia poe. O ke kauo pupuahulu ia ana o ia poe mai, e like me ko makou ike ana ma kau wahi, me he poe lawehala la, aole o makou mahalo iki ia huna. He pono e lawelawe ia keia poe pilikia me ke akahele, a me ke aloha.
            Nolaila, ua hauoli makou i ka lohe ana e e hoi mai ana o Emesona e lawelawe i pono no na mai pake, me ko makou manao ike ia'na oia he makua, aloha a he paahana makaukau no ka hooluolu ana i ko lakou meu eha a me ka hoonana ana i ko lakou mau kaumaha.

I Ke Kauwa Hon. D. Malo.

                E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE:— E oluolu ia paha e kou ahonui, a me ka lokomaikai o kou Luna Hooponopono. I na he mea hiki ke hoopuka ia ma kou papaaina hanohano; a nau hoi ia e lulu aku ma na kai ewalu, mai Hawaii a Niihau.
            Oia hoi i ke kauwa Hon. D. Malo o Honolulu, ua ike ia na manao : a me na olelo a ua Hon. nei a kakou, a he kauwa hoi na kakou, aka hoi, o kana mau hana a kakou i ike ai, a i lohe ai hoi mai kona waha mai, ia ia i hai olelo ai ma Kaumakapili, Loma, Kamoiliili, a me Manoa, a me na wahi e ae a pau ana i wanana kamalii ai. Ua olelo oia e hele i ka hale kau kanawai, e hana no ka pono, a me ka pomaikai o na makaainana o kona apana mai Moanalua, a Maunalua, ka poe nana ia i koho aku, nona ka huluna kie-kie 1076.
            A e ia ka ninau, ua hooko anei oe e ke kauwa i ko makou pono ma ou la ? a ke puana aku nei ka leo nahenahe o ka mea e kakau nei. Aole oe i hele e hana i ka make-make o ka lehulehu, nole makou i ike iki nou ma loko o ua hale hanohano'la ? Aka, i hele no e hiamoe maluna o kou papakau-kau palapala, me ke kuleana kupono ole i kou noho hou ana ma ia hale ma neia mua aku, e aho e pani ia o D. Keiki ma kou ha- kahaka, e aho uia mamua ou.
            No ka mea, aohe mea ano nui au i hana ai ma ia hale no kou mau Haku, he poe ike maka kou mau Haku, a me ka mea e kakau nei, owau io nei no kekahi Haku ou, aole nae au i mahalo, a hoapono i kou hiamoe | ana me ka palaka, a me kou manao ole he hana kau l hele ai ma ia Hale hanohano, a he waha olelo hoi no ka lehulehu, nana oe i hoonoho aku i waha olelo no makou na makaainana.
            Ua ku makaukau au e hoopai ikaika ma-luna o kou kua, i kuu wa au i ike ai e hiamoe ana oe. A na'u ponoi no i hahau i ko kua me ka papale ; aka, i na io no he pauku laau ma ko'u lima, a he kookoo paha. Alai-la, he maua io no au e uhau ia oe a eha loa i elike no me kau mau hua olelo i hoike ai, imua o makou; " I na oukou e ike ia'u ma ka Hale Ahaolelo, e hana ole ana au i ko oukou i makemake, alaila e pepehi oukou ia'u a eha," nolaila, ua hana au me ka oluolu ia oe.
            Nolaila, ua maopopo ; " O ke kanaka pono oia ko'u wahi a ka Moi Kauikeaouli, a o ke kanaka hewa, aole ia o ko'u kanaka. "
                Nolaila, pela makou, " o ke kanaka hia-moe a L. makaainana palaka hoi, aole ia o ko makou kanaka a L. makaainana hoi, e like me oe. '' Aia o ke kanaka miki ma na hana a eleu, oia ko makou kanaka a Luna makaainana hoi no ka 1880 e hiki mai ana, a e opeapea hou ana oe, a pili wale ka malo ma ia paia.

            Aka, o keia hoike akaka ana nou ma ke akea, he hoike hookamani ole ana ia a ka mea i ike maka i kau hana. Aole nae me na manao ino keia hoopuka ana i aka, me na manao maikai no, a me na olelo kupono no i kou ano mau, a minamina no hoi i kou hi-ki hou ole ma ia Hale Aloha nui ka Luna Hooponopono, a me na keiki hoolele hua ke- pau o kou Keena Oihana.
S. W. B. KAULAINAMOKU. Kepohoni, H onolulu, Oct. 23, 1878

                PAKELE KE OLA.—Ma ke awakea Poakolu iho nei, maloko o ka Hotele Hawaii; ua puiwa ae la ka lio kauo kaa o H. Conwell, a o ka hopena ua hakihaki ke kaa, a ua loaa hoi he mao palapu malaoa o kona mea hooholo.

                KA BUKE HIMENI KA LEI ALII.—Ua waihoia mai maluna o ka makou Papakaukau ka buke himemi nani " Ka Lei Alii." Ua hoopihaia keia buke me na mele kupono i na Kula Sabati o ka Pae Aina Hawaii, a ua kupono no hoi ke mele ia iwaena o na ohana i lohe na pokii liilii, a iwaena no hoi o na anaina e ae. Ua haku ia na olelo maloko ma ko kakou olelo makuhine, a he nani i ka ike ana, nolaila, e ala like kakou a e kokua no keia buke mele maikai. A ke haawi aku nei makou i ko makou mahalo a me ka hoomaikai i ka makua Rev. L. Laiana, no kona hoomanawanui i keia hana nui me ka paupau aho ole.

            O na manao e hopuka aku nei malalo nei, oia no na kukai leia ana mawaena o ka His. Ex. Gov. S. Kipi a me ka Hon. Joseph Nawahi e pili ana no ka Lunaauhau o Puna. L. H.
            J. NAWAHI:—Ua makaukau ka Buke ohi o Puna, nolaila e kii mai oe i keia Ia. a e lawe pu mai i kou mau Hope. S. Kipi. Sepatemaba. 19,1878. Hilo Hawaii Sept. 19.1878
His. Ex. Gov. S. KIPI ; Aloha oe :
            Ano, ua noonoo au i ka pane aku i kau, e pili ana no ko'u makaukau e lawe i ka Lunaauhau, no ka apana o Puna, a eia ka'u i hooholo ai:—" Ua hoole au e lilo i Lunaauhau no Puna," e imi aku i mea okoa.
Owau no JOSEPH NAWAHI.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o Aperila, 1878. Apau (pake) k ka mea hoopii no ke oki mare, koe ia Waihoikaea w ka mea i hoopii ia. Hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki ma-re, ano na kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Apau (pake) k no ke kumu o ka haalele me ka moekolohe o Waihoikaea w i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooho- lo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoo-pii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kau- oha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.
Na ka Aha, A. ROSA,
Hope Kakauolelo.
Hanaia i keia la 6 o Aprila, 1878.
            Honolulu, ss : Ke hoike aku nei aa me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 26 o Okatoba, 1878.
JNO.E.BARNARD.
883 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            A H A Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o, 1878. Kalehuaokona w ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Kaaihuenui k ka mea i hoopii ia, hoopii oki ma- rc. Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kalehoaokona w no ke kumu o ka haalele loa a me ka moekolohe o Kaaihuenui k i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma i ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i ua mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kuma ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. A. ROSA,
Na ka Aha. Hope Kakauolelo.
Hanaia i keia la 19 o Okatoba, 1878.
            Honolulu, ss : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na ole-Io a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 26 o Okatoba, 1878. A. ROSA.
883 6t Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o Okatoba, 1878.. Kaualua w ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Moke Pupue k ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki ma-re, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka be-rit mare aku, e hookomo ia ma ka moolelo o ka Aha; mamu- li o ka aoao o Kaualua w no ke kumu o ka mai pake, (lepera) o Moke Pupue k i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke ku- mu kupono e hoole ai. A ua kauoha ia ka mea hoopii e hoo-laha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i keia a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. JNO. E. BARNARD
Na ka Aha. Kakauolelo.
Hanaia i keia la 12 o Okatoba, 1878.
            Honolulu, ss : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia uo ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
            Hoike ia e ko'u lima a me ke Si!a o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 30 o Okatoba, 1878.
JNO. E. BARNARD, 883 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae 'Aina, Oahu, ss. Kau o Okatoba, 1878. Robert Brown k ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia Kekua w ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Robert Brown k no ke kumu o ka moekolohe o Kekua w i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hooopu- kaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kuma ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.
Na ka Aha. JNO. E.BARNARD.
Kakauolelo.
Hanaia i keia la 25 o Okatoba, 1878.
            Honolulu, SS : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei e ka olelo hoo-holo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Ho-nolulu, i keia la 25 o Okatoba, 1878.
JNO.E. BARNARD, 883 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

                AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o Okatoba, 1878. Kahinu w ka mea hoopii oki mare, kue ia Nakoana k ka mea i hoopii ia, hoopii oki mare. Ma ka pa- lapala hoopii i oleloia malaoa no ke oki mare, ano ua kauoha ia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Ka- hinu w no ke koma o ka haalele loa a me ka moekolohe o Na-koana k i oleloia, e lilo ia i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu ku-pono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Pacific Commer-cial Advertiser a me ke Kaokoa i kela a me keia o na hebedo-ma eono, o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka U ako i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai i loko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. A. ROSA,
Na ka Aha. Hope Kakauolelo,
Hanaia i keia la 19 o Okatoba, 1878.
            Honolulu ss : Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae,a e waiho nei ua ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie
            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 26 o Okatoba, 1878. A. ROSA,
883 6t Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o Awana k i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 29 o Okatoba, 1878, ua waiho la mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Awana k i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hoolaioia keia palapala kauoha a e hoopuka hoi ka pa-lapala iana hooko no Chung Faa, ua waihoia mai e S. B. Dole kokua. Nolaila, ua kauohaia o ka Poalima, oia ka la 22 o Novemaba, 1878, ma ka hora 10 aia ma ka rumi hookolokolo oia Aha, ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no la noi ana mai, a me ka poe a paa i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoo- paka ana i ka palapala lana hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nu-pepa i pai ia a i hoolaha ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na palapala kena no na hoike no ia palapala kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma keia aupuni e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i olelo ia. Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Oct 29, 1878. A. FRNCIS JUDD,
Hea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo, 883 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o W. T. Cooper, no Makawao, Maui, i make. Ua heluhelu ia a ua wahoia ka pa-lapala noi a J. D. Havekost, ka lunahooponopono o ka wai-wai o W. Y. Cooper no Makawao, Maui, i make, a noi ana i ka Aha e ae iaia e kuai kudala aku i kekahi mau apana aina o ka mea make, ma Makawao, i mea e lawa ai na dala e hoo-kaa ia ai na ale o ka mea make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 23 o Novemaba, 1878, ma ka hore 9 aia ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i na nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.
ABE. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H P A.
Lahaina, Oct. 26, 1878.

OLELO HOOLAHA.

                MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Keolea k no Hana. Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala nei a Oniula w, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o kana kei-ki o Keolea k no Hana, Maui i make aku nei, a e hoonoho iaia i hanahooponopono. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 21 o Novemaba, 1878, ma ka hora 12 awakea, ma ka helekula ma Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi ia koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na me kue ke hoike ia.
ABE FORNANDER,
Luanakanawai Kaapuni Apana 2 H P A
Lahaina, Oct 26, 1878

            OWAU o Aramaraea Wilikina, ka wahine mare ponoi a Pua Alaaka, ke hai aku nei au i mua o ka lehulehu, o na mea a pau a kuu kane mare i hoolaha ai e pili ana no'u, ua ku i ka lalau a me ka olelo ole. Ua olelo kela, no'u ka haa-lele iaia a me ko maua wahi mea. aole nae pela ka pololei; no kona nele i ka home ole e pono ai ko mana noho ana he kane a me ka wahine, no laila, ua hoi maua malalo o ka malu o ko'u mau makua e noho ai; me kuu olelo aku nae iaia e kukulu i wahi hale no maua, eia aole i hanaia. I kekahi la, olelo mai kela ia'u e hele ia i Pauwela i ke kanu lau uala, a pau alaila hoi mai; eia ka o ka hele no ia hele loa, i lohe mai ka hana, aia kela i Puna i ke au a ka hewahewa, a haalele ino iho ia'u me ka malama ole mai i ko'u ola, ola ka ai, ia a me na pono aahu, ana e hoolaha lalau wale nei no. E ole ko'u mau makua pono ai au e noho nei. Me kona olelo iho, aole au e hele e aia m a kona inoa, a aole no hoi e hookaa i ko'u mau ale ; ua hiki no ia'u ke hele e ale ma kona inoa a nana no ka hookaa ana, , oiai, nana no ka haalele iho ia'u, a ku aku la ia a hele loa, aloha ole iho ia'u i kana wahine ka mea e noho hoomanao ana iaia me ke aloha.
            Hia no hoi kekahi, aohe i weheia ko maua berita o ka mare, mai ko maua la i mare ia ai a hiki i kela la.
MRS. ANAMARARA WILIKINA
Wehekaolu, Hamakualoa, M. Oct. 23, 1878 883 2t

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONO- PONO WAIWAI.

                UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka la 19 o Okatoba, i hanahooponopono no ka waiwai o Charles H. Luscombo o Wailuku, Maui i make. Nolaila, ke hai ia aku nei na mea a pau he mau koina ko lakou no ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai iloko o na malama eono mai keia la aku, o hooleia ka lakou mau koina. A o ka poe i aie a he mau waiwai paha ko ka mea i make ma ko lakou li-ma e paa nei, e pono e uku a hoihoi koke mai, a ina he mau aie ko ka mea i make i kekahi mea a mau mea paha, e pono e hoike koke mai. H. A. LUSCOMB
Lunahooponopono Waiwaio C. H Luscomb i make. Wailuku, Maui. 883 tf
 

                E IKE auanei na kanaka a pau e nana mai ana i keia, owau o Puakala k, no Mokuleia, Waialua, Oahu, ma-mua, nolaila, ke hai aku nei au me ka oiaio loa, o kuu hoolilo ana i ko'u hapa ma ke kanawai iloko o ka waiwai paa o Ha- po k a me Kahula k, oia na apana aina e waiho la ma Pau-kauila, Kamananui, Waialua, Oahu, i hoike ia ma ka palapa-la Sila Nui Helu 575 ia Poina Waimalu mamua aku nei, aohe mana oia hoolilo ana a'u, no ka mea, aole i hookaa iki mai o ua Poina Waimalu la i nu dala he kanakolu iloko o ko'u lima, a hiki i keia la a'u e hoolaha nei ma ka Nupepa Kuokoa, no- laila, ua lilo loa ia palapala i mea ole mai keia ia aku.
P. PUAKALA. Kamananui, Waialua, O., Oct. 29,1878. 883 4t

J. KAPOHAKIMOHEWA.
He Loio a he Kokua.

                No na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe loa.
 883 6m no2

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Napua k no Manoa, Oahu i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka pala- pala noi a Kimo k e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Napua k, no Manoa, Oahu i make kauoha ole, a e hooholo ia i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 18 o Novemaba 1878, ma ka hora 9 am ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2, H P A. Lahaina, Oct16, l878. 882 3t

            MA Ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kaohia k no Hamakuapoko, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a F. Hoopii, ka lunahooponopono no ka wai- wai o Kaohia k, no Hamakuapoko, Maui i make, e noi ana e hoapono ia kona moo waiwai, a e hookuu lala mai ka oihana a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 18 o Novemaba 1878, ma ka hora 11 o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i na nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina, Oct. 17,1878. 882 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Mahulu k no Kau-po, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a P. Kamai, ka lunahooponopono no ka waiwai o Mahulu k, no Kuapo, Maui i make, e noi ana e hoapono la kona moowaiwai a e hookuu iaia mai ka oihana a e hooholo la ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 21 o Novemaba 1878, ma ka hora 9 am ma ka halekula o Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A.
Lahaina Oct. 17, 1878. 882 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Pilipo Hanuna no Hana, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka pa-lapala noi a J. K. Hanuna, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai a Pilipo Hanuna, no Hana, Maui i make, a e hooholo ia i na hooilina.. Nolaila, ke kauoha la aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 21 o Novemaba 1878, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka halekula ma Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina Oct. 17,1878. 882 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Naala k no Ha- makualoa, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka pa- lapala noi a Hanaloa w, e noi ana e hoonoho iaia i lunahoo- ponopono o ka waiwai o Naala k no Hamakualoa, Maui i ma- ke. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi oia ka la 18 o Novemaba 1878, ma ka hora 10 am, ma ka hale hookolokolo ma Makawao, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER,
Lunahanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina Oct. 17,1878. 882 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kanihooi k no Wai-luku, Maui i ma ke. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a D. Kailianu, e noi ana e hoonoho iaia i lunahooponopono no ka waiwai o Kanihooi k no Wailuku, Maui i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha oia ka la 14 o Novemaba 1878, ma ka hora 91/2 am, ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i koho la no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina Oct. 15,1878. 888 3t

KO
JNO. T. WATERHOUSE
(WALAKAHAUKI)
HALEKUAI HOU.

                UA wehe hou ae nei au i ka Halekuai a Dilinahama ma i noho mua iho nei, oia hoi ka Hale Pohaku o Kaimana e ku nei ma ke alanui Alii. Malaila e loaa ai i ka lehulehu na mea hao, pa, bola, ipukukui a me na mea a pau e pili ana ma ia laina. 882 2t

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
-------o ka------
MOKUAHI HAWAII
LIKELIKE!
KAPENA, : : : : SHEPHERD.

Poalua, Nov. 5, hora 5 pm...................Kaapuni ia Hawaii
Poalua, Nov. 15, hora 5 pm...........................Hilo
Poalua, Nov. 19, hora 5 pm..................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Nov. 26, hora 5pm..............................Hilo
Poalua Dec. 3, hora 5pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Dec. l0, hora 5pm............................Hilo
Poalua Dec. l7, hora 5pm................Kaapuni ia Hawaii
Poalua Dec. 24, hora 5pm............................Hilo
Poalua Dec. 31, hora 5pm...............Kaapuni ia Hawaii
            AOLE AIE NO NA UKU OHUA!
            Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.

HE KUIKE KA UKU UKANA.

                Ma na ukana a pau a na makamaka, e pono e uku mua ia.
            A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malama ia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.
            E hoailona ia me ka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
                O ka poe no kakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mai a ka poe no lakou keia mau waiwai.

            O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
            Aole no hoi e ae ia na hoolei mua ana i na holoholona a me na kahu, a me na mea like, ala wale no a pau mua na ohua i ka hooleia.
            No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaalele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka Papa Hoike Manawa oia Mokuahi e like me maluna.
            Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.
            Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai.
WILDER & CO.

OLELO HOOLAHA.

                AHA kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o HENRY OTIS BUCKLIN i make. Olelo kauo-HA E KOHO ANA I LA E HOOIAIO AI KA PALAPALA KAUOHA, A NO KA hoolaha ana. No ka mea, ma ka la 11 o Okatoba, 1878, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o HENRY OTIS BUCKLIN i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia keia palapa-la kauoha a e hoopuka hoi ka palapala Luna Hooko no James A. Hopper ua waihoia mai e J. A. Hopper. Nolaila, ua kau-oha ia, o ka Poalima oia ka la 27 o Dekemaba, 1878, ma ka hora 10 am, ma ka rumi hookolokolo oia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a paa pili, e kae ana ia palapala kauoha, a me ka hoo-puka ana i ka palapala Luna Hooko. A ua kauoha hou ia e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ka Pacific Com-mercial Advertiser a me ke Kuokoa he mau nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu. A ua kauoha hou ia, e hoopuka ia na palapala kona no na hoike no ia palapala kauoha a me na hooilina o ka mea i make, ma Amerika Huipuia a ma keia aupuni e hele mai a e kue i keia palapala kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 11, 1878. A. FRANCIS JUDD,
Ihea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 881 3t

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Alapai k o Ka-neohe, Koolaupoko, Oahu, i make kauoha ole. Imua o ka Lu-nakanawai Kiekie Charles C. Harris. Olelo kauoha e hoola-ha aku no ke noi ana mai e koho i hanahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a J. Z. Kolopapela k o Kaneohe e hoike mai ana o Alapai k no Ka-neohe, ua make kauoha ole ma Kaneohe, Oahu, ma ka la o , 1838, a e noi ana e haawi i aka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia J. Z. Kolopapela. Ua kauohaia o ka Poakahi ka la 4 o Novemaba, 1878, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o na Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka Nupepa Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba, 1878
CHAS. C. HARRIS,
IKEA: Luukaoawai Nui o ka Aha KIEKIE.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 881 3t

            AHA kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o CHAS. KANAINA i make. E noi Kauoha e hoike i ke kumu ma ke noi o ka luna hooponopono waiwai e kuai ii ka waiwai paa. Ma ka heluhelu a me ka wai-ho ana mai o ka palapala noi a W. C. Parke, lunahooponopo-no waiwai o ka waiwai o CHAS. KANAINA i make. E noi ana e haawiia ka mana e kuai i kekahi waiwai paa o ua mea make nei, a e hoike ana i kekahi mau kumu kupono ma ke kanawai, e kuai ia ai ua waiwai paa la. Ma keia, ke kauoha ia nei e hele mai ka poe i pili i ua mea make nei, a me na mea a pau i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia, imua o keia Aha ma ka Poakahi, la 4 o Novemaba, 1878, ma ka hora 10 am. ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, ma ia ma-nawa a ma ia wahi, e hoike ai i ke kumu e haawi ole ia ai ka mana e kuai i ka waiwai i oleloia. A ua kauoha hou ia, e hoolaha ia ke kope o keia kauoha, aole e emi malalo o na pule ekolu mamua o ka la i olelo ia e hoolohe ia ai keia noi, ma ka Pacific Commercial Advertiser a me ke Kuokoa he mau nupepa i PAIIA ma Honolulu.
Kakau IA ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 8, 1878. CHAS. C. HARRIS,.
Ikea: Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 881 3t

Hoolaha Papa.

                KE HOIKE IA aku nei na AILA HONUA kupono ole, no lakou na kuhikuhi i hoike IA malalo iho. Ua ike ia ka pilikia nui, ma ka lawelawe ia ana, oia hoi ma ka hoomae-mae kupono ole ia ana; no lakou na mahu i emi iho malalo o hookahi haneri degere Faranaheita. O na mea a pau he mau aila ka lakou, ke papa IA aku nei ko lakou kuai ana, haawi ana a me ka hoolako ana, i keia ano aila i na kanaka, me ka hoao ole ia mamua a ike ia ka pono.
            O ka hoopai no ka mea kue i ke kanawai, aole e emi iho malalo o na dala he Kanalima, Aole hoi e oi Aku maluna o na uala he Elima Haneri, a i ole e hoopaahao ia ma ka hana oolea aole e oi aku mamua o ka makahiki hookihi.
            Eia na Aila i Olelo ia. O ka Aila KOMETA, e a ana ma ke ana wela o na degere he 86 a hiki i ke 93, Faranaheita. O ka Alia ALADI NA, aneane e a ana ma na ana wela a pau. O ka Aila ORIENTALA, e a ana ma na degere he 93. O ka Aila DAYLIGHT, e a ana ma na degere he 91. O ka Aila LUSTRE, e aneane a ana i na degere a pau. O ka Aila a ka Hui EUREKA, e a ana i na degere he 84.
Kakauia i keia la 14 o Okatoba, 1878. 881 tf W. O. PARKE, Ilamuku.

            E IKE auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano, ke nana mai lakou i keia olelo hoolaha, ke hoike nei a ke hoolaka aku nei au ma ke akea, na kapu ka na kanaka aole e hele a lalau wale i na mea a pau maluna o Uia mau aina l hoike ia malalo nei. Aina o Waikoloa, Hokuula, ma Waimea Kohala Hema, aina o Puuanahnlu, Puawaawaa ma Kona Akau, aina me ka wai o Muliwai ma Waipio, aina o Mooiki, Kalopa mauka, Holuokawai, Kaohe makai, a me na Aamana 2, e waiho la ma Hamakua, mokupuni o Hawaii. Aole pepehi wale i na holoholona, puaa, pipi, lio, kao, hipa, Iakake, i kuni ia a kuni ole ia, aole no hoi e pepehi i na mana o na ano a pau, aole oki wale i ka wahie, ua kapu loa. A ina kue kekahi i keia olelo papa, alaila e hoopii no au e Uke me ke kanawai. Koe wale no ka poe i hele mai imua o'u ma ka hoo-limalima, a me ka palapala ae mal ia'u aku. Kia kekahi, ina e loaa ana kekahi ilio e hele wale ana maluna o na aina hinai hipa, kao, e ki ia no i ka pu a me ka hoopii pu ia o ka oua nana ka ilio, e like me ke kanawai. E lilo keia l kaaa. wai i kona la e hoolaha ia ai ma ka nupepa.
F SPENCER, (Pakana.) Puuloa, Waimea, Hawaii, Sept 30, 1878. 881 1m

            UA HOONOHO pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e Hon. S. L. Austin, Lunakanawai Kaapuni Apana 3 ma Hilo, Hawali, i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o I (pake, no Puueo, Hilo, Hawaii i make aku nei. Nolaila, ke hoike ia aku nei i na mea a pau. ina he maa koi. na ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hookomo koke mai i ka lakou bila aie maloko o na mahina eono mai keia ia aku, a hala ia manawa e hoole mau loa ia aku no. A o ka poe a pau i aie mai ia I. e hookaa koke mai lakou ia'u, ina he mau waiwai ko I. malalo o ka malama ana a kekahi mea a mau mea paha, e pono e hoike koke mai ia'u, mai huna o pilikia auanei. G. W. A. HAPAI,
Lunahooponopono Waiwai o I (pake) i make. Hilo, Oct. 10. 1878. 88l 4t

            OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kuu lina hoolimalima i loaa mai ia'u mai ka Papa Hoonaauao mai, oia ke Ahupuaa o Makawao, ma ka mokupuni o Maui. aole e hookuu wale i na lio, pipi, hoki, kekake, hipa, kao a me ka puaa, maluna oia Ahupuaa o Makawao, ua kapu loa, aole e hookuu wale i na holoholona i olelo ia maluna. Ina o ka mea hookuu wale i kana mau holoholona me ke kuleana ole, e hopu ia no a e lawe ia i ka pa aupuni no ke komohewa. A pela no na ano kanaka a pau, aole e kii wale i na mea a pau maluna o ua Ahupuaa la i ole, loia maluna, a o ka mea hoolohe ole i keia mau olelo, e hana ia e iike me ke kanawai o ka aina. E hoolohe i keia olelo hoolaha o pilikia auanei. T. AKANA LIILII.
Makawao, Maui, Oct. 1,1878. 88l tf

            E IKE auanei na kanaka a pau ma keia ole-lo hoolaha, no ekolu hebedoma i hala ae nei, ua kuai au me Tongchin(pake) o Waialua, i keka-hi pipi kane ulaula, ua okiia na kiwi elua, a ua kuoi ia no hoi me ka hao kuni ABW ma kekahi wahi o ua pipi la. I ka wa i Uwe ia mai ai o UA pipi la a hiki ma Kapalama ua ka po, ua hemo aku ua pipi la a nalowale me ka paa no nae o ke kaula ma ke poo. Nolaila, o ka mea a mau mea nana e hoi-hoi mai i ua pipi la IA'U, e uku no au i $8.00. E loaa no aa ma ko'u halekuai ma ke kihi ma Waikiki o ka huian o na alanui Moi me Nuuanu. F. C. ACHEONG.
Honolulu, Oct. 17, 1878. 881 4t

            E IKE auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au mai hoale mai oukou i kuu wahine mare ia Mrs. MAKAWELl, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u. A oiai no hoi ua hoopai ia oia imua o ka Lunakanawaii Hoomalu o Hilo, no ka moekolohe, aole no hoi oia i hoi iki aal me a'u. Ina oukou e hoale iaia, maluna no ona ko oukou poho, aole loa AU e hookaa ana i kona maa ale. E hoolohe, o pilikia auanei.
M. KALIULA. Puumoi, Hilo, Oct 1,1878. 881 4t

            E IKE auanei na kanaka a pau o kela a me keia ano ke nana mai ma keia olelo hoolaha, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aku nei au i na mea a pau, mai ale mai oukou i kuu wahine mare ia KAHAKULEI(w), no ka mea, ua haalele mai oia ia'u, a aole no hoi au e hookaa ana i kona mau ale. E hoolohe a malama i keia leo papa. AHU (pake.) Honolulu, Oct. 14,1878. 881 4t

            O KA'U wahine mare ponoi, o ANAMARAEA WILIKINA, ua heo aku oia mai ko'u poli aku, me ka haalele kumu ole mai ia'u a me ko maua wahi moe, a aia kela i manua kahi i lalao ai, nolaila, ke ao aku nei au ia oukou e ka poe waiwai, mai hoale mai oukou i kuu wahine o poho oukou, aole uo aa e hookaa aaa ia mau ale, a ke papa hou aku nei au i na mea a paa loa. aole e hookipa wale me kuu ae ole, oiai aole au i hemahema i ka malama iaia i ka ai a me ka la, a me na pono aahu e linohau ai.
                O ka mea hookuli a lohe au a ike paha i ka mea a mau mea nana i hookipa wale iaia, alaila, na ke kanawai e ao iaia.
PUU. Pauwela, Hamakualoa, Maui, Sept. 13, 1878. 881 4t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kaamoku k no Hana, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kahaulelio w, e noi ana e hoonoho iaia i lunahooponopono no no ka waiwai o Kaamoku k, no Hana, Maui i make. Ko-laila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a paa ke pili, o ka Po-aono oia ka la 30 o Novemaba 1878, ma ka hora 10 am, ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina Oct. 17, 1878. 882 3t

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o M. P. Peenahele no Hana, Maui i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka pa-lapala noi a J. K. Hanuna a me Iulia K. Peenahele, na luna-hooponopono o ka waiwai o M. P. Peenahele no Hana, Maui i make, e noi ana e hoapono ia ko laua moo-waiwai a e hoo-kuu ia laua mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pi-li, o ka Poaha oia ka la 21 o Novemaba 1878, ma ka hora 11 am. ma ka halekula ma Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina Oct. 17, 1878. 882 3t

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI,

                No ka mea, ua koho ia ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono Waiwai, ma ka la 12 o keia malama, no ka waiwai o ka mea Hanohano W. L. Moehonua, o Hono-lulu i make aku nei; ke hoolaha aku nei ma ke akea i na mea a pau a ka me amake i aie aku ai, e waiho mai i ka lakou mau bila, hooiaio pono ia iaia, iloko o na malama eono mai keia la aku, e hoole loa ia lakou; a o na mea a pau i ale i ka mea i make, ke noi ia aku nei e uku koke mai iaia.
CHAS. T. GULICK,
Lunahooponopono Waiwaio ka waiwai o ka mea hanohano W.L. Moehonua i make Honolulu, Oct. 18, 1878. 883 4t