Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 45, 9 November 1878 — KA LIO KEOKEO O KA WAOAKUA! KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE, KE PUKONAKONA KONA MAU LA, A O KA OI HOPO OLE O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

KA LIO KEOKEO O KA WAOAKUA! KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE, KE PUKONAKONA KONA MAU LA, A O KA OI HOPO OLE O KONA MAU ENEMI.

MOKUNA Vl—-lIELU 8. gNA oe e hele, e ukali pu i eha iiikini me 9 oe, aole makou e hookua wale ia oe e hele hookahi, wahi a ka wahine i pane aku ai ia Kelekona. la wa, hoomaka iho ia o Keiekona e heie pu me na ilikini eha a hiki i ko lakou komo ana aku iloko o kekahi ana nui pouii. Komo aku la lakou iloko o ua ana nei a hiki i kahi i hiki ole ai ina iiikini ke hele hou aku, kuemi mai la iakou, a hoi aku ia iwaho oka waha oke ana; aka, o Kelekona, hoomau aku la no oia i ka haha poele ana a hiki i kona komo loa ana aku ma kahi haiki o ke ana, ia wa i ike aku ai keia he wahi malamaiama uuku mamoa pono ppa, e hoa* iki mai ana maioko mai o ka pouli, a laia e ukali ana ma kahftistn malamalama, hoea ana keia i kekahi puk«S u% ana nei, oia no hoi ka hiki ana ma kela aoio o ke kahawai inoino. laia nei i puka aku ai ike akea, ike aku ia no keia e mat ana no ka lio keokeo aole i mamaoloa aku mai iaia oei, a manao ae !a keia no ka loaa iaia nei oua iio nei, nolail», lalelale iho la keia i kana kipuki kauja, a owiU ae li no ke kiola aku, ak«|ike mai ia ua lio oei, a hoomaka aku ]a e holo a puka aktt k ma kelmhi wahi e o !e ana, a lilo hsu aku la oa li» oei. 1 »a wa i lilo aku ai mlm aei, oili mai la he eha mau ilikini ma kahi a ia oei i pu« ka mai ai oke ana, a lele aku la a hopu ia Kelekona, me ke kaao huluhoia ia a puka mawaho ma kahi ka wahine eku am.

Aha, makemake ka oe e m«haka, wahi a j ua wahine ..n. Ia wa, hai ia aku la ka lohe i kekahi iiikmi iioko o ke ana, ua : iilo ua lio & hoi nui mai U, a o ka pau . ae ia no ift o ka :ke ra ana o ua lio nei no ha la. | I Hoi ako ia u* poe nei a ahiahi, hīki ma ; | ko lakoa.4U;ne; ia wa ua hoopaa hou ia aku I I ia o Kslekcm ma kahi paa me ka hoonoho i 1 pu ia alhi kiai. A ia iakou e leaiea | | ana toe |ta hauoii a hiki i ke aumoe ana,; ; pau ttui iho la i ka iuhi, a haule aku ia na ; : poe a pau hiamoe nui, koe wale no o j | Keiekona apie ia i moe; i na iiikini e moe j j ana, lohe afcu !a o Kelekona i kekahi mea : | ano e, ua like me ka mea e puhi ana i ka j i pu, a iaia e hoolono ana, hoomaopopo iho ia l | keia he hahiiu no kekahi makani nui; ia hi- j | ki ana mai o ua makani nei, pau ae ia na | | iiikini ī ke ai?, no ka mea, ua piha ioa ia j j iakou i ka .makau i ka piu ana o na hale o : lakou i ka hina a nie ka olepe pu ia. la | wa, puka'mai la o Kelekona mai kona wahi | hoopaa a kokolo aku la iloko o ka mauu loloa e hoopuni nna ia iakou nei, a iaia e ana, loaa aku !a laia na iio o ka poe i ilikini e ana, noiaiia, ialau aku ia keia i | kekahi lio a kau ae ia maiuna a holo aku la. { la Kelekona e holo nei ma ka iio, ua hoo-1 piha ia kona naau me ka olioli nui, no ka : ioaa ana iaia o ka wa kupono e mahuka ai, j aka, ua kohihewa ia manao aoa ona peia, | no ka mea, oiai oia e holo aHa me ka puahi nui, lohe aku ia oia he ieo mahope ona, huIi mai ia oia a nana ihope, a ike mai Ia he kanaka, a hoomaopopo mai la o ke Paniolo. Holo niii la ua Paniolo nei me ke kahea ana ia Keiekona e kaohi oia'i kona iio, o pahu ia ola e ia i ka ihe, aka, aoie nae he hoolohe iīi aku o Kelekona, noiaila, pahu aku la ua Pitnioio nei i ka ihe ana, i hoopaa ia4& kuau me ke kauia a hihia ae la ke kino o Kekkona, ia wa i huki mai ai ua Paniolo nei, a hauie iho la o Kelekona mailuna iho o kona lio. r e ■iwo* a eia oe no mahope o'u kekahi mau ilikini e hookolo mai nei mahope ou. I ka'hnuie ana nae o Kelekona ilalo, iilo i i loa oku la kona lio; nolaila, manao iho la | keia e kaili i ka lio o ke Pani'olo, a ialau ae ! I keia i ka wawae? o ke Paniolo a huki iho la | ilalo, a hauie iho lu ke Paniolo, aka, ala hou mai la ke Paniolo a ku iiuna, ia wa i hahnu aku ai o Keiekona ma kona poo, a haule aku la oia waiho maiie i K»: kai kapu o ka haku ona. I ka hauie hou nna o ke Panioio ilaio, ua manao o Keiekona e kau koke maluna o ka lio o kana iunhi, akn, aoie i ko ia manao, no ka mea, ua hemo aku ia ua lio ia a holo, a hoaa wale iho la no keia; a he inea makehewa kona hoio wawae ana, no ka mea, ua kokoke ioa mai na iiikini. Hiki mai la ua poe ilikini nei eha, a malama iho la elua iaia nei, a hoio aku ia elua e aiuaiu i na lio. Alakai ae la iakou ia Kelekona a hiki i kauhale, a hoike ae ia kekahi iiikini, ua īke īa i kekahi poe rfoa e hoomoana aua ma kahi e kokoke ana īa lakou. la iohe ana o na iiikini, hoomaka hou Inkou e huli hou i wahi e noho ai; nolaila, heie aku la lakou \haia paha he elima miie hiki iakou nei mawaena o n\ puu iiiiii, a ' kukulu iho ia i ko lakou tnau hale maiaiia. j Hoounauna ia aku Ia ke Panioio a me ke- j %ahi ilikini e hele e nana i ka hana a keia | poe koa. Heie like aku la iaua a haia na I mile ekoiu, olelo aku la ke Paniolo i ka ili- j kini e hookaawaie i ko iaua heie ana, ae mai !a kona hoahele iiikini, a kaawaie iho ia ko iaua hele ana. Heie aku ia ke Panioio a pii iluna o ke-1 kahi puu, & nana aku ia i ua poe koa nei,! u& ane&ne hiki ko iakou heluna ma kahi o ! ka ehiku h:meri. Ike raai la ua ilikini nei i ka pii ana o ke 1 Paniolo iiuna o ka puu, manao iho la ia e 1 mahuka aria ke Paniolo, noiaila, hoio mai ■ ia oia a pii aku la mahope ona, a kau iike j iaua iiuna o kg puu me ka ike oie mai nae , o ke ! E heie aea oe ihea ? wahi a ka iiikini.! Da e hele &ku a kokoke i kahi o j ka poe koa e hoomoana mai ia, i nana pono ' aa i ka |akou hana. He wahi kupono ; loi keia mllamei e kia ako ai, a heaha ka \ waiwai o ka heie ana aku a kokoke, u* i maopopo ioa ia'u e hoao ana oe e mahuka ! mai īa'a aku. # Aki» i ke Paniolo i ala mai ai a noho po- ; no iho iiuna o ka I», hoo aku U ua ilikini 1 nei īaial ka ihe, a ka aku la ma kona aoao | akau, a no ka ikaika loa o ka pahu ana a ua ilikiai nei, ua ku pa aka la ke kaa o ka | lio o ke Paniolo, a pia io& iho ia ka ihe. | MOKONA VII. j Haa&k iho ia ka ilīkioi i k»na )he e ko ' ke kua o kt )io a me ks aoao o ke') oiai ka lio e kiipaka »n» i o a ia*; oeip' : « «m hoi ke koko mi j a m€ iha o ke Peniolo. Oiai; m lio e holo pukaka ana ma o a maanei, ua

hau!e iho !a ke Penioio iiiio, a hoio mai h ka īlikioi e nan* i ke ano o ka make ana o ke Paoiolo. A hala pab« na miacte he 10, om ae la ua Panioio oei oo kahi aho hope ioa i koe iloko ona, a \vaiho ako !a i k& hia* moe palena oie. Kaohi mai la ka ilikim i kona ho, &ku aku la nana i ka hoio a ka iio o ke Piiniolo me kekahi mea eleele e hele pu ana; a lohe aku la ia ika uwa me ka wa\ralo oka leo o kekahi mea, a maopopo iho ia iaia he manu e ieie pu ana me ka iio. Huli nku la ua ilikmi nei heie» a hiki paha elua mile ft kaawaie mai na koa mai, ka aku la oia maiaila a nana pono i ka lakou mau hana. Ika wanaao, ike aku ia keia ika huli ana ona koa ma ka hikina komohana a heie aku ia a nalowale. Hoi aku la ua ilikini nei a hai aku !a i ke alii o iakou i ka heie ana o na koa a me ka make ana o ke Paniolo ino iaia. Olelo mai ia ke alii iaia, ua no kau hana ana. Ua manao ino no au i keia Paniolo, a aole ioa nu eae hou e noho hou kekahi Paniolo me kakou, no ka mea, o ka maka ua maikai a oluolu ke nana aku, aka, 0 ka puuwai ua eieele. Ma kekahi la, hooinaka ae ia lakou nei e hele hou e aiualu i na holoholona ahiu, a o Kelekona a me ka wahine ilikini pu kekahi. E maiama pono ioa oukou ia Kelekona, wahi a ke alii o na ilikini, a ina e hoao hou e mahuka, e hana aku oukou iaia e like me ka hana ia ana o ke Paniolo. Hai aku ia kaj,vahine ilikini ia Keiekona 1 na olelo a pau a ke aiii o iakou. Heaha ka lakou mea i hana ai i ke Paniolo, wahi a <Ke!ekona i ninau aku ai. Hai mai ia ka wahine, ua make ke Paniolo i keia manawa. A pehea ka lio, ua. make pu no anei ? Aole, wahi a ka wahine, he elua aoi aku paha na la e oia ai, alaila make ka iio, aka, aole o makou minamiqa no īa lio, no ka mea, no ke Paniolo ponoi no ia lio. Aole i kamallio hdd aku o Kelekona 1a manawa, aka, ua lana kona manao e hoao e mahuka ma ia la, oiai, ua malie maikai ioa ia la, o ka noe wale no ke hoopoluluhi mai ana ma ka hikina, he noe hakahaka wale no nae. O ka la, ōa like me ke ahi e lalapa ana, ka wela ino loa. A oiai lakou ua mamao loa aku, ike aku la lakou i kekahi mea eleele nui e lele pohai mai ann, ua like me he ao la e lele ana iinua oka inakani ikaika. Ike kokoke ana mai io lakou nei, ike aku la lakou he manu eleele nui me kooa mau eheu nunui, a he maka ponipoAi eleele kona. 0 keia manu he Katula ka inoa, he manu oi loa oka ikaika ma ka pepehi ana ika holoholona. E hiki no hoi i keia ano manu ke heni aku i ka iakou mau mea ai ma kahi mamao loa aku, a ina e maona loa lakou, aole e hiki ke iele; iloko nae o kona wa i ieie mai ai, ua paapu loa ka lewa i ka manu 0 keia'ano, aole wahi kaawale, a hoomaopopo aku ia lakou nei, o ke kino make o ke Paniolo ka mea a ka manu e aluaiu ana. O kekahi aeao o ke Paniolo ua pauri ka. ai ia e ka inanu, ona maka ua pau ike kiko ia eka manu. He wa pokole waie no ko lakou ike ana ike kino o ke Paniolo, a uhi pu ia īho la e na manu naiowale, oiai, ua paa pono ke kino kupapau o ke Paniolo me kalio i ka manu, nana aku ee, heiakau lua kekahi maluna o kekahi. Ika hiki pono ana mai oka lio ma ka aoao o lakou nei, hoomaka aku !a ke alii e alualu i m iio nei, ia iakou nei nae e aluaiu ana i ka lio, ike aku ia lakou i ka lele ana mai o kekahi mau manu ekolu, a kuu iho iluna oke kua oua lio nei, a kiko nui iho la mn kahi eha o ka iio; ieie ino ae la ua lio nei io a ian#i a holo aku la me ka pupuie oui; aole nae i liuliu ka holo ana, ku iho la ua lio nei, a lele oe ia iluna aku ma kona mau wawae hope me ke kau pono ana o kona poo iluna, oleha ae la kona mau maka a uwe ae ia. Nolaila, oielo ae la o Kelekona aoie pono keia bana, e hoomainoino i ka li(j e like tne kei»; noLila, laiau ae la o Ke!ekona i ka ihe a kekahi ilikini, a holo aku ia a pahu ma ka aeao o ua lio nei, a hauie iho !a ua lio nei niake ioa. Unuhi mai la o Keiekona i ka īhe, *a hoihoi aku la i ka iiikini ka mea nona ia waiwai, me ko m nei olelo aku, ua pio ka pilikia ua make ka iio. ikawa a Kelekona i hoihoi aku ai ika ihe ik» iiikini, hapai ae la ua ilikini nei i kana ibe rae ka manao e hou mai iaia nei, aka, pane mai !a ka wahine, aoie pooo e pepehi iaia i keia wa f mahope hiki mai kooa ; manawa e make aj, aoie hiki ke pepehi^ia 1 keia wa, mahope huhu Kamapuoa ia kaIkoa. / Kti ae I& tskou nei a puni "ke kioo make oke Pamolo a roe ka iio, a ika aiawa ana ae o kekahi iiikiai a nana ma fca MKna, ike aku !a ua Uikimiei i ka lio e holo mai aoa, ame kekahi mea e kaa ana ma kona kn», Aole i peau