Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 50, 14 December 1878 — Page 4

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Lindsey
This work is dedicated to:  Suzie Wela

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

 

Kuokoa me ka Au Okoa

 

I HUHA

 

No ko Makahiki, $2.  Eono Mahina, $1

Dala Kui@ ka Rula.

 

DEKEMABA 14, 1878.

 

NA MISIONA.

 

            Telugu.  Aia keia wahi ma India,

aoao hema, ma ka akau aku o Maderasa.

(Nana ma ka hema o Asia, ma ke kaikuono

Benegala, aoao komohana)  ma ka leta

o kekahi Misionari Bapetizo olaila i paiia

ma ka Independent, Sept, 26, ua loaa kei

nu hou maikai.

            He wa ano Penetekota malaila; Ua haule

nui mai ka Uhane Hemolele.  Ua huli nui

mai ca kanaka Pegana.  Mai June 16, a

hiki Iulai 9, ua bapetizo ia 5,429 o ka poe i

huli mai.  A mai Iulai 9, a Iulai 31, ua ba-

petizo ia 3,262, Huina 8,691.  5,000i koe

e hoomakaukau ia@oa e bapetizo ia.

            Ke kumu o keia huli nui ana. eia paha

ia; Ua ao nui ia na kanaka mamua.  Paa-

kiki loa nae na kanaka.  Hoopili loa i ka

hoomanakii.

            Ano huhu paha ke Akua no keia paakiki

loa. A mai ka pilikia nui ma ka aina; He

wi ikaika loa.  Nui ka poe i make i wi.

Na Misionari nae, he ai ka lakou. A ma ko

lakou noi ana ua loaa ka poe aloha, a kokua

mai.  Ma keia kokua aloha ana o na Misio-

nari, ua pono iki na kanaka.  Ua hoopake-

leia kekahi hapa i ka make; Ala mai ke

aloha iloko o ka naau o na kanaka.  Mihi

nui lakou i ko lakou paakiki, me ko lakou

hoowahawaha ana i na Misionari a me ka

Iesu olelo.  Maopopo loa ia lakou, he poe

alosa io na Misionari, e imi ana i na pono

kino, me na pono uhane no ka lehulehu o na

kamaaina hoomanakii.  Hoolilo ke Akua i

ka wi nui, a me ke kokua o na Misionari

i mea e huli nui ai na kanaka Pegana.

            No keia huli ana, ua ala mai na kanaka

makua ike ole mai ke 40 makahiki a a oi aku,

a komo iloko o na kula i loaa ka ike, i hiki

ia lakou ke ao aku in a hoalauna me na ka-

malii e heluhelu i ka ke Akua olelo.

            Ma kekahi la ua hele mai, mai na wahi

kokoke 1000 kanaka, me ko lakou mau akua

kii a hoohiki e hoopau loa i ka hoomanakii

a e hoomana ia Iehova wale no, ke Akua i

kokau mai ia lakou ia wa popilikia.

            No eia ala a huli nui ua noi mai na

Misionari oia Misiona i 200 Misionari hou.

            Madegaseka .  ua akaka ia moku puni

nui ia oukou.  Aia no ia ma ka hikina hema

o Aferika.  He mokupuni hoomanakii loa

ia mamua.  Nui wale nae ka poe i huli mai

mawaena a ma ka akau.  Aka, lanakila loa

ka hoomanakii ma ka hema.  Ma ka leta i

paiia ma ka Independent , ua haiia mai ka

hele ana o kekahi Misionari malaila.  A

mai make oia i ka poe hana ino mai.  Hoao

nae ka Misionari e hoolaulea i na kanaka,

me ke lii, Kuhikuhi oia i kekahi mau

mea maikai, na mea hou a ke lii i ike ole

ai mamua olioli no ke lii i ka ike ana.

            Hoi no ka Misionari e moe; Aia hou ma

ke aumoe, he mea hoea mai, a kahea e ae

mai e komo au iloko.  O ke lii ka keia, ua

hele mai e ninau, aole anei he mea au e

makemake ai, he wahi moa paha?  Ae, ma-

kemake au i wahi moa.  Na'u nae e kii aku.

Pane ke alii, aole, na kaua pu no e kii.  Loaa

no ka moa; Hoi aku ke lii. Moe hou ka

misionari.  Aole nae i liuliu, a hoea hou mai

ke lii, a ninau aole a nei he wahi mea e au

i makemake ai, he wahi @aik@ paha?  Ae, he

mea ono ka raiki.  A loaa ka raiki me ka

moa na mea paina kakahiaka.  Ua hoohuli

ke Akua i ka naau o ke lii mamuli o ka mi-

sionari.

            Guiarata.   He aina ia ma India; He poe

i kapoia.  Na Dehedo, o ka papa kapu lalo

loa.  He põe naaupo, a hoomana kii; Aia

no kekahi põe misionari.  Ua lie ia põe

kanaka me na kanaka Hawaii.  Apo koke no

i ka olelo @ ke Akua, a huli nui mai no, a

komo nui iloko o ka ekalesia.  Eia nae, aole

lakou i kupaa.  Hoi hou no i ka hoomanakii.

Aka, ma ka paipai ana o na misionari, hoi

hou mai no a mihi a hoohiki hou, e hoopili

aku ia Iesu.  Nui ka poe e huli mai ana i

keia manawa, wahi a kekahi leta a na misi-

onari.

            Tienesina.   Ma Kina akau He wai

hoomanakii loa ia mamua.  Kau mai ka wi.

Nui ka pilikia, nui ka make.  Aloha no na

misionari.  Haawi i ka ai a hooemi iki i ka

pilikia.  Ke ala no ia o kekahi poe hoomana-

pilikia.  Ke ala no ia o kekahi poe hoomana-

kii paakiki, a hoolohe i na misionari.

            A kakau lakou ma ka puka o kekahi Hei-

au hoomanakii i keia mau hua.  "No Iesu

keia Heiau."  Malaila ka halawai ana o na

Misionari ma na Sabati.  Ua hoonohoia na

akua kii ma kekahi aono o ka Heiau, a o na

Pake ma kekahi aoao.  Ko lakou manao, e

hoolaa loa i keia Heiau i luakini no

Iehova, wahi a ka leta na ka misionari mai.

            Ma kekahi wahi nae o Kina, nui ka hoo-

maau ia na o ka poe i lilo i poe karistiano. Ua

pephi ia kekahi poe a make i keia mau la,

wahi a ko laila misionari.

 

Who's on the Lord's Side?

 

Gospel Songs, p. 76.

 

1

 

Ke naue makou i ke Kanana hou

Malalo ae no o ka Hae o Iesu.

He naue hauoli, he Have kamahao!

Owai la ke ku ma ko Iesu aoao?

Cho.     Owai maanei ke ae la e ku a naue pu?

E paa i kona bana? Owai no Iesu?

Owai maanei ke ae la e ku a naue pu?

E paa i kona bana?  Owai no Iesu?

 

2

 

Mai ae hookamani; e ae io no,

Hoohiki o huli hui me makou.

E waiho, na hoa, i ko ke ao nei.

E ku ae no Iesu, a naue pu ae.

Cho.    Owai maanei, &c.

 

3

 

Auhea la na ui?  auhea na pokii

E auwana ana io a ia nei?

Maanei no na pono, na oli maikai.

Hoohiki no Iesu, a naue pu ae.

Cho.    Owai maanei, &c.

 

4

 

Makau anei ea, a kanaluae

E ku a hoopili i ko Iesu Have?

E pau ia makau, a e ku no Iesu,

A naue pu ae i ke Kanaana hou.

Cho.    Owai maanei, &@

 

5

 

Ke kula Sabati e hoike nei

O Kaumakapili, o kauwahi e,

Noonoo, a hooholo e koho ano,

A hooho oli, no Iesu makou

Cho.    Kakou a pau ke ae la e ku a naue pu,

E paa no na bana, a ku Iesu,

Kakou a pau ke ae la e ku a naue pu,

E paa no na bana, a ku no Iesu.

HAWAII.

 

Haawina Kula Sabati.

 

HELU 52.  SABATI, DEC. 29, 1878.

 

KUMUHANA.

 

Ka hoi hope.

 

            Mea hoakaka.  Ma na hoi hope ana ua

ae ia, e koho kakou i ke kumuhana a kakou

i makemake ai . Nolaila, ke kumuhana

hoike no ka pau ana o keia mak.  au e ko-

ho nei no kakou, eia no ia.

 

Ka Moolelo o Iesu.

 

            Eia ke kumu o keia koho ana.  Ua kula

kakou ma na Euanelio eha, Mataio, Mare-

ko, Luka, Ioane, iloko o keia mau mak-

eono, a ua pau ke kula hou ana mala-

ila a hiki i ka mak. 1880.

            Mele.  Him. 82. "Hamau! e na kana-

ka." p 1, 2.

            Pule hoomaikai. no ka loaa ana o keia ku-

la hope o ka mak.

            Na keiki.   Hai mai i na wanana ekolu

no Iesu ma Isa. 7; 14. 9;6. Mika 5; 2.

Hai mai i ke ko ana ma Mat. 1; 22, 23.

2; 1. Nawai i hai mua i ka hanau ana o

Iesu? Lu. 2; 8-11. Owai ka i hele mai

ka hikina mai e ike ia Iesu? Mat. 2; 1, 2.

Owai i ka huhu, a imi e pephi ia Iesu i ko-

na wa i hanau ai? Mat. 2; 3, 16. Ua pe-

pehi ia anei-Iesu e Herode? Pakele ma ke

aha? Mat. 2; 13.  Aia mahea mamua

loa aku? Ioane 1@ 1. 17; 5. No keaha

ko Iesu hele ana mai i keia ao? Mat. 1;

21. Io. 3; 16.  Ua hele mai anei oia e hoo-

la i na keiki? Ma keaha e olai oukou?

            Na makua.  Na na Euanelio hea i ka-

kau ke kuauhau o Iesu? Hai mai i kekahi

mau kupunakane, kupunawahine o Iesu

ma kona ano kanaka.  He kupuna anei ko-

na ma kona ano Akua? He makua anei?

Hai mai i kekahi mau mea i pili ia Iesu ma

kona ano kanaka.  Hanau ana, oki poepoe

iana, ulu ana, bapetizo iana, pololi, maluhi-

luhi, hoeha ia, make.  Ma kona ano aha

kona pule ana? me kona noho ilihune ana?

Hai mai i kekahi mau hana &c a Iesu i pili

i kona ano Akua.  Owai na hoike maka no

keia mau hana mana?

            Ke Kula a pau.  Owai ka i kakau i ka

moolelo o Iesu? Mataio, Mareko, Luka, Io-

ane. He mau mea ike maka anei lakou nei

eha?  Elua mea ike maka kai maopopo lea.

Mataio, me Ioane, no ka mea, he mau hoa-

hele mau laua o Iesu.  Ua ike maka paha,

Mareko me Luka i kekahi mau mea,

a ike maka ole i kekahi mau mea.

Ua huli nae, a ninau i ka poe i

ike maka.  A ua kokua mai ka Uha-

ne Hemolele ia laua, a ia Mataio me Ioane

i kakau pololei lakou i ka moolelo oiaio o

Iesu.  owai ka i kakau i ko Iesu hanau

ana, oki poepoe iana, hoolaa in a, bapetizo

iana, hoomaka ana i kana oihana Mesia?

Ehia on a mau makahiki ma kona hoomaka

mua e hana i ka hana a kona Makua, a oki

koke nae no ka hoomaopopo ole ana o na

makua ma ke kino? Ehia on a mau mak.

a hoomaka loa oia i ka hana a ka Makua?

Luk. 3; 23.

            Hai mai i ka Iesu kauoha mua no ka mi-

hi, a me na pomaikai ma Mat. 5; 308.

            Mele .  Him. 264.  "Pomaikai wale no

lakou. " p 1, 2, 5.

            Na keiki.  Hai mai i kakahi mau olelo

a Iesu e pili ana i na keiki ma Mat. 18; 3,

6. 19; 14, 15, 19. 21; 15, 16. Luk. 23;

28. Hai mai i kekahi mau kauoha a Iesu i

pill like i na makua me na keiki.  Mat. 4;

17. 5; 25, 44, 48. 6; 33. 7; 1, 7, 13. 10;

28. 11; 28-30.  Io. 3; 7. 5; 39. Nui

wale ia mau kauoha.

            Na makua.  Mahea kekahi haiolelo loi-

hi a Iesu? Heaha kana olelo no ka poehoo-

lohe, a no ka poe hoolohe ole?  Mat. 7;

24-27.  Ma ka Iesu olelo, owai ka paakai,

a me ka malamalama o keia ao?  Owai ka

malamalama nui? Owai ka i hoowaha-

waha i ka malamalama? Maluna owai e

kau nei ko ke Akua inaina? Heaha ka Ie-

su olelo no ka poe mihi ole?  A no ka poe i

hoohanau hou ole ia e ka Uhane Hemolele?

Heaha kana olelo no ka pono o na Parisaio?

Mat. 5; 20. Heaha kana olelo no ka puka

pilikia ma Luka 13; 24?  Heaha kana olelo

no ka ai e pau wale ana ma Io. 6; 27?

Heaha kana olelo no ka waiwai ma Mat. 6;

19. 20?  Heaha kana olelo i ka ui waiwai

e imi ana i ke ola ma Mat. 19; 21?

            Ke kula a pau.  Heaha ka like ole o ke

kanawai o Iesu me ke kanawai kahiko?

Mat. 5; 21, 22, 27, 28, 31, 32, 33, 34, 38,

39, 43, 44. He pule loihi, he pule pokole

anei ka Iesu i ao ai i na haumana?  Heaha

ia pule? Ke kokua aha kana i ao mai ai?

Ina kokua kakou no ka ike ia, a pule no ka

ike ia, kupono anei ia i ko Iesu kanawai?

Heaha kana kauoha no na hewa punahele

e like me ka lima akau, maka akau wawae

akau?  Heaha ke kauoha no ke kea?  Heaha

kona ninau ke loaa ka waiwai a pua o keia

no ma Mat. 16; 26?  Owai ka i kapa ia he

naaupo ma Luk. 12; 20?

            Mele , Him. 102.  "Maikai ka inoa o

Iesu." p 1, 2, 3.

            Na keiki.  He ahaaina kupanaha a Iesu

i hanai ma ke nahelehele na ka poe pololi,

he mau kausani kane, wahine, kamalii. No

keaha ko lakou pololi? Heaha ka hale aha-

aina? Ehia popo berena? Ehia ia h@h@?

Ua hoonoho ia na hoa ai pehea?  Heaha ka

hana mua a Iesu mamua o ka lakou ai ana?

Heaha ka mea kupanaha ma ia ahaaina?

Hai mai i elua mea kupanaha?  Ina pololi

oukou hiki anei ia Iesu ke hanai a maona?

Heaha ka ai na ko oukou uhane? Pehea

oukou e olai ma ia ai? Ma ke malama i ka

Iesu olelo.

            Na makua. Hai mai i kekahi ahaaina

mare a kekahi alii i hanai na kana keiki,

ka põe i kii ia e hele mai, ko lakou noi ana

e hookuu ia ko lakou hope, ke ano nui o ia

ahaaina.  Hai mai i ka ahaaina mare kahi

i kali ai na wahine puupaa he 10 no ke ka-

ne mare, me kona ano nui.

            He wahi hele kupanaha o Iesu i kekahi

manawa, a makau loa na haumana i ka ike

ana, a hoao kekahi haumana e hoohalike

me ia hele, a mai make, hai mai ia hele

ana.  Mahea ia? Owai ia haumana?

            He ino nui ma ka loko wai i kekahi ma-

nawa, a mai kuhuli ka moku.  ma keaha

i pau ai ia ino?  A maopopo malaila, heaha

Iesu?

            Hai mai i ka olelo nane no ke keiki uha-

uha, me kona ano nui.

            Ke kula a pau.  Hai mai i kekahi mau

olelo a Iesu no ke ala hou ana o ka poe ma-

ke, a no ka la hookolkolo nui, no kela ao,

ka lani, ka po, ma Io, 5; 28, 29.  Mat. 25;

31-34, 41, 46.  Io 14; 2, 3.  Luka 16;

22-26.  Hai mai i kekahi wanana a Iesu

no ka luakini ma Ierusalema ma Mat. 24;

2 Luk. 17; 26-30. 21; 34-36.  Pehea

ka loihi o ko Iesu noho ana ma keia ao?

Hai mai i ke ano, i ke kumu o kona make

ana, kona ala hou, kana kauoha hope no ka

hoolaha ana i kana olelo, kona pii ana i ka

lani.  Heaha oia i keia wa?  E aha ana na

aupuni o keia ao nona?  Heaha @

bana no ko Iesu aupuni?

            Mele.   Him. 538.  "Pau, ua pau ka ma-

kahiki."

            Pule no ka makahiki hoa.

            Ha@@ina no Jan. 5, 79.  Ezera, 3; 1-13.

 

Moolelo o ka Ahahui Ekalesia o

Kauai

 

            Ua halawai ka Ahahui ekalesia o Kauai,

maloko o ka luakini o Lihue, i ka hora 12 o

ka la 16 o Okatoba 1878.

            Ua koho ia o Rev. R. Puuki i Lunahoo-

malu, a o S.R. Hapuku i kokua Kakau-

olelo.  Eia na lala i hiki mai.

Ekalesia. Kahu. Elele.

Waioli, Rev. R. Puuki.  Kahananui.

Anahola, G.M. Keone.  H.O. Kaipo,

Lihue, Rev. G. Puuloa.  B.R. Holi,

Koloa, J.H. Mahoe.  Puniwai,

Waimea, W.H. Kaluahi,

            Na lala mau, Rev. J.W. Smith a me

S.R. Hapuku.  Ua koho ia o Rev. J.W.

Smith, Rev. J.H. Mahoe a me G.M. Ke-

one, i komite imi kumuhana, a o Rev. G.

Puuloa, S.R. Hapuku a me A. Kahananui,

i mau komite, imi haawina.

            Ua koho ia o Rev. J.B. Hanaike, G.B.

Meheula, M. Kekoa, E. Kahele, Z. Kauhoa,

Naehuelua a me Ku i mau hoa kuka no ke-

ia halawai.  Wehe ia na hana o Aha ma

ka haiolelo ana o Rev. J.H. Mahoe ka Lu-

nahoomalu mua.

            Hoike mai ke komite imi kumuhana, 1

Hapa hora haipule; 2 Hoike kihapai, 3

Heluhelu haawina 4 Na palapala hoopii, 5

Ahahui Kula Sabati no ka mokupuni o Ka-

aui nei, 6 komite kaahele no na ekalesia, 7

Na ekalesia Kahu ole, S Ke Kula Kahuna-

pule, 9 Ka maluhia o na anaina haipule, 10

No ke kaahele ana i Kihapai, 11 No ka

bapetizo i na keiki hanai, 12 No ka be@ta

hookuu i na hoohanau, 13 No ka mahele

o ke dala i hoohele ia e ka Ahahui ma Hono-

lulu no ka hale ma ka pa o ke Kula Kahu-

napule ma Honolulu; 14 No ka hebedoma

haipule.

            Kumuhana. 1. Hapa hora haipula, ua

lawa ka hapa hora haipule i ka haiolelo pi-

ha a Rev. J.H. Mahoe, Pookelo lak. 1. 4.

            "E hoomau oukou ma ka mea kupono i

ke ahonui, i lako oukou, a i hemolele hoi,

aole wahi hemahema iki."

            Kumuhana. 2. Na hoike kihapai, Na

ke kokua Kakauolelo i heluhelu mai i ka

hoike kihapai o Waimea.

            Na Rev. J.H. Mahoe, i heluhelu mai i

ka hoike kihapai o Koloa.

            Na Rev. G. Puuloa a me Rev. J.B. Ha-

naike i hoike mai no ka ekalesia o Lihue.

            Na G.M. Keone i heluhelu mai i ka hoike kihapai o ka ekalesia o Waioli.

            Kumuhana. 3. Heluhelu mai o Rev. J.

W. Smith i kona haawina.  "O na la eono

i hana ai ke Akua, he mau la maoli paha?

he mau la loihi paha?" A ma ke noi a

S.R. Hapuku ua hooholo ia e hookomo i

keia Haawina maloko o ka "Nupepa Ku-

okoa."

            Heluhelu mai o Rev. J.H. Mahoe i kona

haawina.  "O ka hiki ana mai o na pake i

Hawaii nei, he mea anei ia e pomaikai ai,

aole paha.?

            Heluhelu mai o S.R. Hapuku i kona ha-

awina.  "Heaha la ka mea i mau ai ko no-

no ilihune ana o ka hapanui o na kanaka o

Hawaii nei?"

            Heluhelu mai o G.M. Keone i kona ha-

awina. "Ehia kumu nana e hoemi nei i

keia Lahui.?" Hopanee ka Aha a ka la

apopo hora 9 a.m.

            Pule o Rev. J.H. Mahoe.

            O@ 14. Halawai hou ka Aha i ka hora

9 a.m. Malama ia ka hapa hora haipule;

a pau kahea ia na inoa o na lala, heluhelu ia ka moolelo o ka la mua a apono ia.

            Hoike mai o Rev. J.W. Smith i ka make

ana o Rev. D Dole, kekahi lala o keia Aha,

a ua koho ia o J.W. Smith a me J.H.

Mahoe i mau komite haku olelo hoaaloha-

loha e pili ana i ka mea make.

            Heluhelu mai o Rev. G. Puuloa i kona

haawina.  "He mea pono anei ke kaua?"

            Heluhelu mai o Rev. R. Puukui i kona

haawina.  "Heaha na hana i ka mahua-

hua ana o ka waiwai ma Hawaii nei?"

            Kumuhana. 4. Na palapala hoopii, he-

luhelu ia ka palapala kahea a ka ekalesia o

Anahola e hookahuna ia o G.M. Keone, i

Kahu ekalesia no lakou, a ua waiho ia ka

palapala kahea i kekahi komite, o J.W.

Smith, G. Puuloa, a me J.H. Mahoe, ke

komite.  Ua heluhelu ia no hoi he palapala

kahea na ka ekalesia o Ewa ma o ka Aha

Luna o ia ekalesia e kahea ana ia G.M.

Keone, ua waiho ia keia palapala i ke komi-

te mua.

            Kumuhana. 5. Ahahui Kula Sabati no

ka mokupuni o Kauai, ua kamailio nui ka

Aha no keia kumuhana, a waiho ia i kekahi

komite G.M. Keone, J.B. Hanaike, G.B.

Meheula, ke komite.

            Kumuhana. 6. Ke komite kaahele no na

ekalesia.  Ua kuka maikai ka Aha no keia

kumuhana, a eia ka mea i hooholoia.  Ua

koho ia o J.B. Hanaike i komite kaahele

no na ekalesia o Kauai nei, i hookahi maka-

hiki.  Ua koho ia o J.W. Smith, G. Puu-

loa, a me J.H. Mahoe, i komite e noonoo i

ka uk@ kupono no ke komite kaahele, a na

keia komite hoi e hoomakaukau i mau rla

no kana bana.

            Hoopanee ka Aha a ka hora 1 p.m.

            Pule o Rev. J.B. Hanaike

            Hora 1 p.m. Halawai hou ka Aha, pula

ka Lunahoomalu.  Heluhelu mai ke komite

no ka palapala hoopii o ka ekalesia o Ana-

hola i ko lakou hoike, oia hoi keia ua nana

ke komite i ka palapala a ua kamailio me

G.M. Keone a me ka elele o ia ekalesia, a

ua noonoo akahele ia mea, a i ka manao o

ke komite he pono e hoopanee i keia pala-

pala kahea e waiho aku a hiki i kekahi ha-

lawai hou ana aku o keia Ahahui.

J.W. Smit

J.H. Mahoe      Komite

G. Puuloa

            Hoapono mai ka Aha i keia hoike. Ho-

ike mai ke komite imi Haawina no ka hala-

wai i ka malama o Aperila 1879.

            1. Ua hooko ia anei ka wanana ma Ze-

kalia 8, 23? no J.W. Smith.

            2. E wehewehe ia. 2 Korineto 12, 2-5.

J.H. Mahoe.

            3. E wehewehe ia Ioane 14, 12 no R.

Puuki.

            4. Iwi Haiao. Mataio 1, 7. J B Hanaike.

            5. Pehea la ka enaena e ka luaahi o Ge-

hena i olelo ia ma ka Baibala. G Puuloa.

            Hooholo ia. Ke manao nei keia Aha he

mea a hihia ai no ka ekalesia o Kristo no

na hoahanau e hele ana ma na ekalesia me

ka ber@ta hookuu ole, a i mea hoi e maopopo

ai ke ano o kela hoahanau keia hoahanau,

nolaila ua pono i kela Kahu a i keia Kahu

e hoomakaukau i berita hookuu hoahanau

no kona hele loa ana, a i berita hoi e hoike

@@@ no kona ano pono a pololei no kona ma-

nawa e hele ai a hoi hoa mai.

            Kumuhana. 13. No ka mahele o ke da-

la i hooholo ia e ka Ahahui ma Honolulu

no ka hale o na Kahunapule a me na elele

e kukulu ia ana ma Honolulu.  Ua waiho

ia keia kumuhana i kekahi komite, o J H

Mahoe a me J B. Hanaike, ke komite.

            Heluhelu mai ke komite o ka Ahahui Ku-

la Sabati no ka mokupuni o Kauai i ka la-

kou hoike.  O na Kula Sabati o kakou, oia

kekahi hapa o ko kakou hana nui, nolaila

ua manao ko oukou komite, he mea pono e

kukulu ia i Ahahui Kula Sabati no keia

mokupuni a i mea e hooulu ai a holo pono

ko kakou mau Kula Sabati i ka manawa o

ko Kauai nei Kahukula Sabati nui e hoola-

ha mai ai.

G M Keone, G B Meheula, J B Hanaike,

ke komite.

            Ua hooholo ia e lilo ka hepedoma mua o

Ianuari 1879 i hepedoma haipule no na

ekalesia o Kauai nei.

            Ua hooholo ia e halawai hou keia Ahahui

ma Koloa Kauai i ka Poakolu elua o Ape-

rila 1879 a na ka Lunahoomalu e hoolaha

maloko o ka "Nupepe Kuokoa" i ka ma-

nawa e halawai ai o ka Aha i kanakolu la

mamua ae o ka wa halawai, o Rev. R Pu-

uki ka haiolelo o ia halawai a o J H Mahoe

kona hope.

            Hoike mai ke komite no ka mahele ana

i na dala maluna o na ekalesia o Kauai nei

no ke kukulu ana i ka hale ma Honolulu no

ke Kula Kahunapule a penei ka mahele ana

o ka ekalesia o Lihue $7500, i ka ekalesia

o Koloa $7500, i ka ekalesia o Waioli $40

i ka ekalesia o Anahola $3000.

            Heluhelu mai o G M Keone he olelo hoo-

hooholo Hooholo ia. @e haawi aku nei

keia Aha i ko lakou mahalo i ka ekalesia o

Lihue no ko lakou malama ana i keia Aha

i na mea e pono ai ka houpo lewalewa.

            Hookuu ia ka Aha me ka himeni a me ka

pule a Rev. J.W. Smith.

S.R. HAPUKU

 

Ka La Wanana, Malama Wanana,

heaha ka loihi?

 

HELU 6.

 

            Ma ka helu 2 ma ke KUOKOA, he mau hua

hewa ma ke pai ana, Alarika ke @i o na

Gota, ka pono, aole Alasika.  Geneserika,

aole Geneseriba.  Alemanesora, aole Ale-

manesosa; Heruli, aole Hesuli, ma ka helu

3 Turks, aole Tasks.

            Ma ka helu 5, ua ike ia ka huhu loa o

Satana i ka ekalesia oiaio hou i hoala ia i ka

wa ia Lutera. Nui ke Kaua o Satana me

kona puali koa ma keia ekalesia hou, me

kona mau kokua. Ua ka paia keia kaua, he

kaua ma ka lani me kela kipi mua o Sata-

na ma ma ka lani, a kipak@@@ lakou iwaho

o ka lani.  Ma keia no nae keia kaua ; Ka

lani, oia paha ka ekalesia, ke ao nei paha.

            I ka manawa ia Lutera ma mahope iho, a

hiki i ka makahiki 1648, nui no na kaua

maoli ma na aoao elua, aoao Pope, aoao hoo-

le Pope, a hui pu na lii o keia ao ma keia

kaua ma na aoao elua.  Lanakila ka aoao

hoole Pope i kekahi manawa.  Lanakila ka

aoao Pope i kekahi manawa. Satana paha

ka mea hookonokono i na aoao elua a kaua.

No ka mea, aole ma ka pahi kaua e kukulu

ia ai ke aupuni o Iesu. Ua hewa paha ka

aoao hoole Pope ma keia kaua ana.  Ua ma-

lamaia nae ka ekalesia oiaio.

            Ma ke kaua @@@@@, ua paupauaho n@@ao-

ao elua, a hookiia ke kaua, a hookuikahiia.

Ua ae ia e noho like, e noho kuikahi na ao-

ao elua.

            Ma ia kuikahi ana, ua like ia me ke kipa-

kuia o Satana mawaho o ka lani, a lanakila

ka ekalesia oiaio. Ua pau ke kaua no ka

manawa.

            Aka aole oluolu Satana i keia kuikahi

ana, i key make ole ana o ka ekalesia oiaio

i hoalaia e Lutera ma. Nolaila umi oia i ka

mea e hoopau loa iai ia. Ma ke aha e hoo-

pau iai? Ma ka haawi ana i kona mana i

ka holoholona kupanaha ma ka mox. 13 o

ka Hoikeana.

            No poo ehiku me na pepeioohao he 10 o ka

Deragona ulaula, oia hoi o Santana, ka mana

ia o Satana, me na wahi ana i alii ai ma ka

honua. Me ia hoi keia holoholona, 7

on a poo, 10 on a pepeiao hao. Ke ano keia,

7 paha aupuni nui me ko lakou mau alii nui,

10 aupuni uuku iho, me ko lakou alii.

Ma kahi i alii ai, a hana ino ai Satana ma-

mua, malaila i alii ai, a huna ino ai keia

holoholona.

            Ma ka nanaku i ke ano o keia holoho-

na, p. 5-8, ke aupuni Pope ia, ma ko-

na mua ano elua, aupuni o ke ao nei, aupu-

ni ekalesia Pope, ma ka hoonui ana, a me

ka hoomau ana i ka ekalesia hoole Pope, oia

hoi ka ekalesia oiaio. I kekahi manawa,

ua haalele kekahi aupuni nui o keia ao, oia

hoi Beritania i ka Pope; Kokua no nae ia i

ka aoao Pope mahope iho.

            Ikaika loa ka aoao Pope i ka hoomau, i

ka pepehi ana i na haipule io. Nui wale ke

koko o na haipule i hookaheia.

            I kekahi manawa, ua ano nawaliwali ka

aoao Pope, me he la e make ana, ke loaa

ole ka mea kokua.

            Ke ala no ia o ka holoholona elua ma ka

pauku 11 mok. 13 o Hoikeana. Oia paha

ka Aha Jesuita, Ignatius Loyala ke poo.

Ua kapaia ia aha, ka aha o Iesu. Ua loaa

ka mana ia ahama ka makahiki 1540.

Elua pepeiao hao o keia holoholona, oia hoi

kona mana ekalesia, me kona mana mai ke

aupuni mai e hoomaau a pepehi i ka poe hoo-

le Pope, oia na haipule io. Ma ka ikaika o

keia aha Jesuita ka hoomau ia ana o ka ao-

ao Pope a hiki i keia manawa.

            Ka loihi o ka lanakila ana o keia holho-

na kupanaha, 42 malama like me 1260 la,

like ma 1260 makahiki Hookahi la, hookai

makahiki.

            Aia ma ka mok. 15-20 o Hoikeana na

wanana no ka hoopau ana i ka holoholona,

oia ka aoao Pope; ke kaula wahahee, oia

hoi ka aoao Mahometa; me ka Deragona,

oia hoi o Satana a me ka aoao Pe-

gana. Ua hookoia kekahi hapa o keia mau

wanana. Ua koe kekahi hapa; Aia a kio-

la ia Satana iloko o ka lua hohonu, oia hoi

ka wa e pau ai ka mana Pegana, kona mana

hoomaau, a keakea i ke aupuni o Iesu, alaila,

e hiki mai ka m@lenio, ka lanakila ana o ka

ekalesia ma keia ao no na makahiki hookai

tausani. Elua aoao no keia tausani maka-

hiki, he mau makahiki maoli paha, he mau

makahiki la wanana paha, e like me na la

wanana e ae ma Hoikeana. I na me ia aoao

elua, ua like ke tausani makahiki me 360

la ma ka makahiki hookahi i hoonuiia me

1000 makahiki, like 360,000 makahiki loin

lua ole ea ka milenio! Nawai e hai i ka

aoao oiaio? Na ka wanana paha. E noho

nae kakou me ka pule mau, e hoohikiwawe

ia mai ka milenio, me ka hana mau i na

hana e hiki wawe mai ai.

L. LAIANA.

 

OLELO HOOLAHA

 

A. MoWAYNE,

 

HALE KUAI LAAU LAPAAU. A ME NA

WAIALA o @@ a pau, me @@ SOPA ALA o na

@@@ he nui wale. Make @@@@ o Ahanui Papa Kalep-

@@@@

 

DR. RODGERS,

 

OIA O

 

KAUKA LOKEKE.

 

Ua @@@ @@i k@@@ keena ohana mai ka @@@@@

@@@@@@ M@@@@@ @ iloko o ka Hale Ma. @@@

Alanui Papa.

 

            Ma keia hope e hoomakaukau ana ke

Kauaka i kona mau Laau ponoi a puunaue

aku i ka poe kii mai.

            O kona hale noho @@ no ma ka pa o ka Ho@@@ Hawaii, ma

kahi i noho mua ai.

 

E STREHZ.

 

(AILUENE.)

 

            MA LAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A

pau; a me na wai hoomaemae o kela a me

eia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na

po Poaono a pua. Ma ke kihi o alanui Pap@

a me Hotele, ma Monikahaae. (845 @y)

 

E. O. HALL & SON.

 

(E.O. HOLO MA.)

 

            NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI,

Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me

 

Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

846 Kihi o Alanui Papu me Moi. ly

 

LOLE MAKEPONO

 

Ke Kuike.

 

E LOAA NA IA MA KAHI O

 

KAKELA ME KUKE!

 

E LAA NA

 

Ahinahina, Kalakoa,

            Keokeo, Leponalo,

                        Pena, Aila, Aniani,

 

HA MUA PIULA!

 

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

 

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

 

A HE

 

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HA-

WAII NEI NO NA

 

Lainakini-nao,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilikia,

 

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &c.

 

LIPINE, LIHILIHI, &c.

 

A ME NA

 

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

 

A HE

 

MAU MEA AI KAHI

 

Ka Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu,

                        Paakai, Huaula,

                                    Pia Kulina, &c.

 

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

 

A DR. JAYNES.

 

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau Hoopau Naio,

                                    Penikila, Huaale,

 

A ME NA LAAU HAMO, A PELAKU!

 

827 3m 839

 

PAPA! PAPA!

 

NO

 

ALLRN & ROBINSON

 

UA WEHE AE NEI MAUA 1

 

PA KUAI PAPA

 

MA

 

KA UWAPO O PAKAKA

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

            Na Pili Hale Ulaula.

            Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale;

No Pepa Molina.

 

Na Pena a me na Aila Pena!

 

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI

            NA PANI PUKA a me

            NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

 

O NA ANO A PAU!

 

E KUAHA MA KE

 

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

 

O keia Makeke.

 

ALLEN AND ROBINSON

 

Honolulu, Ian 1, 1@7@. $@@ @@@

 

PAPA, PAPA

 

AIA MA KAHI O

 

LEWERS & DICKSON!

 

(O LUI MA.)

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

 

Alanui Papu a me Moi!

 

E LOAA AI NA

 

Papa Nouaiki!

 

o keia a me keia ano.

 

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

 

ana i na Hale!

 

Na Pani Puka, Na Puka Aniani.

            Na Olepelepe, Na Pou, Na O@a,

                        Na Papa Hele, Na Papa Ku.

                                    A me na Papa Moe nui loa.

 

NA PILI O KA HALE

 

O NA ANO A PAU.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau,

            Na Kui mai ko Nui a ka Makalii,

                        Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

                                    Na Ami o na ano a pau,

                        Na Aila Pena, o kela me keia ano,

            Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

 

A ME NA

 

WAI HOOHINUHINU NANI!

 

o na ano a pau loa.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE!

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

NO KA

 

UKU HAAHAA LOA!

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

 

LAUA a me ka MEA KUAI.

 

E hele mai! E na Makamaka!!

 

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai!

854 tf

 

KOPA KUKAEPELE

 

A

 

GLENN?

 

AOLE LUA NO KA HOOMAE-

MAE I KA ILI!

 

He mea hoopau i na eha,

            Na Ili Puupuu,

                        A he hoomaemae i na mea ino,

                                    A he hoopau Lumatika,

                                                A he kopa auau no hoi

 

O keia hopa ka oi aku o ka mea maikai

            I waihoia mai imua o kanaka.

 

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue

            Ili Poha, Wela la, L@iuaina, a me

                        na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke-

                        kahi i ka Ili, a keia

Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

 

O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o

ke pale aku i ka mai mai na lole e na

Mai Lel, oia kekahi. O na ohana

âme na poe makaikai, in a

e hoolako lakou

i keia

 

IOPA HOOMAEMAE LUA OLE!

 

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

 

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai

I ka lauoho mai ka hina ana.

 

Ua hooiu nui mai na Kanaka no ka maikai o

keia Kopo!

 

E loaa no ma kahi o

 

M. MC@NERNY.

 

Kiki o na A@@@ Papa me Kalepa