Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 51, 21 December 1878 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha.

Kuai Kudala o na Laikini Awa.

 

E kuai kudala akea ia ana na Laikuni Awa @ ka P@, la 28 o Dekemaba, 1878, ma ka hora 12 @ ke awakea, ma ke al@ iho o Aliiolani Hale, he hookahi (1) Laikini Awa @ kela a me keia apana pakahi o

 

            KOOLAUPOKO

            WAIALUA

            EWA a me WAIANAE

 

            No 1878

 

            Maluna aku o $100 o ka Laikini hookahi @. E waiho mua mai ka poe kuai i 25 hapa haneri o ke k@muku ai ma ka pa@ ana o ke kudala ma ke ano he mea hoopaa i mea e hookaa koke la mai ai ke ko@ ma ka Poakahi, oia ka la 30, i ka wa o na Bona a me a Laikini e makaake@ ai no ka @ a me ka haawi ana.

            SAM’L G. WILDER, (Waila)

            Kahina Kalaiana.

            Keena Kalaiaina, Dek 9, 1878.

            @

 

E kuui kodala ia aku ana ma ke akea ka @lima o kela apana aina ma ke kihi o ka uapo ma Ainahou, ma Honolulu, mauka mai o ka Hale D@, e huli ana i ke ala@ai Papa he 50 kapuai, a nona hoi ka hoho@u he 100 kapeai, ma ka hora 12 o ke awakea o ka la 11 o Ianuari, 1879, ma ke aio iho o Aliiolani Hale.

            SAM’L G WILDER, (Waila)

            Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Dek. 9. 1878.

            @

 

Ua hookohuia aku ka poe ao lakou na inoa malalo iho e ka Papa Hoonaauao, i mau Luna Heiu Kanaka ao ka makahiki 1878, no keia mau Apana i hoike ia, peori:

 

HAWAII—Hilo a me Pena    L Severanoe

“          Kau     W. T. Martin

“          Kona He@      K. Kama@oha

“          Kona Akau      J. G. Hoopili

“          Kohala Hema  Rev. L. Lyons

“          Kohala Ak@   Rev. K. Bo@d

“          Hamakua         Rev. J. Bicknell

MAUI—Lahaina        D. Mamaki

“          Wailuku           H. W. Daniels

“          Kahikinui, Kaupo & Kipahula                        Robt W. Wilcox

“          Hana & Koolau           C. K. Kakani

“          Makawae         W. H. Halstead

MOLOKAI— B. W. Meyer

LANAI—       D. Mamaki

OAHU—Honolulu     W. Jas. Smith

“          Ewa & Waianae          H. U. Mahi

“          Waialua           J. F. Anderson

“          Koolauloa        W. C. Lane

“          Koolaupoko    H. H. Parker

KAUAI—Waimea      V. Knudsen

“          Koloa  Rev. J. W. Smith

“          Puna, (Lihue)  E. K. Lilikalani

“          Koolau & Hanalei       Rev. R. Puuki

NIIHAU         Francis Sinclair

            W. JAS. SMITH, Kakanolelo.

            Keena Moonaauao, Nov. 21, 1878

            887 4t

 

E kudala akeu ia ana ma ka hoolimalima na Aina Aupuni malalo iho no na makahiki he umi, ma ka la 18 o Novemaba, hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale.

 

            Apana 1. Aia ma Ililo Akau, Hawaii, kekahi apana aina mawaena o Humuula a me Waipunalei, e pili ana i ka aina o Awawaiki a me kekahi, a ua kuhikuhila na palena malalo iho.

            E hoomaka ana mawaena o ke kahawai o Kaawalii ma ke kai, a e holo ana ma ka pilikai i aneane e hookahi mile, a hiki i ke kahawai o Waipunalei; alaila moe aku la ma ka aoao o Waipunalei e like me ke kuhikuhi ma ke kii, he ekolu mile ke kaawale; a mai laila aku, moe aku la mawaena o ke kahawai o Kaawalii e pili pu ana me Humuula, a hiki i kahi i hoomaka ai; o ka nui he 900 oka. Maluna aku o $200 ka uku hoolimalima no ka makahiki.

            Apana 2. Aia ma Iiamakua, Hawaii, he apana aina, mawaena o Opihilala a me Paauilo i kuhikuhi ia malalo iho:

            E hoomaka ana ma ke kihi akau o Paauilo a moe aku la ma ke kahakai mawaena o ke kahawai a moe aku la ma ke kai: Akau 79 degere, Komohana 550 kapuai, Akau 59 degere, Komohana 750 kapuai, Akau 46 degere, 30 minute, Komohana 750 kapuai, Akau 62 degere, Komohana 600 kapuai, Hema 76 degere 4 sekona, Komohana 795 kapuai a hiki ma ka palena o Opihilala 947; alaila, moe aku la ma ka palena o Opihilala @ olelo la, Ilema 11 degere 40 minute, Komohana 3160 kapuai; alaila moe aku ma Opihilala he 1277, Hema 70 degere 45 minute, Hikina 2250 kapuai a hiki iwaena o ke kahawai o Paauilo, alaila moe aku la mai waena aku o ke kahawai i olelo ia (i aneane e 3160 kapuai ke kaawale) a hiki i kahi i hoomaka ai; o ka nui he 207 eka. Maluna aku o $175 ka uku hoolimalima no ka makahiki hookahi.

            E ike ia no na kii a me na kuhikuhi no keia mau aina ma ke keena o ke Anaaina Aupuni.

            He hookaa ma ka hapaha makahiki ma ke kuike.

            SAM’L G. WILDER (Waila.)

            Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Sept. 3, 1878.

            682 tf

 

I na Makua.

 

            Iloko o keia mau la kaulana o ke au “hooula lahui,” ke hoopunana nei na eheu o kekahi mai ahulau mawaena o na pulapula o Hawaii, i kapa ia he “kunu kalea.” Ua olelo ia e kekahi poe naauao ma ka lapanu; (a he oiaio no paha) aohe laau e hiki ke hoola a hoopau i kona noho ana maluna o ka mea i loohia ia mai; aia wale no o ka malama maluhia ana i ka mea mai, a he manawa, a pau wale ae no; a ina e ikaika loa, e pilikia ana no.

            Owau kekahi o na makua mea keiki i loohia i keia mai me ka ehaeha iloko o na la i hala koke iho nei mamuli o na mai i ulu mai ma ke alakai ana a me ka ikaika o keia “kunu kalea.” A no ko’u ike ana i kekahi mau ano o ua mai nei; nolaila ko’u makemake e hai aku i na makua; mamuli o ke aloha keiki a me ka minamina i na mamo opuu o ka aina, ka poe hoi i kau ia na manaolana i mau iwikuamoo no Hawaii no na la e hiki mai ana.

            E malama kakou i na keiki, mai puni i na kahuna Hawaii hoopunipuni, no ka mea, he lapaau ka lakou i kamaaina ia kakou no ka hoomanamana a me ka wahahee. E noonoo kakou me ke akahele, oiai, eia kakou iloko o ke au naauao. E hoao e alai aku i na kumu luku lehulehu i ko kakou lahui; a e ao a hoomaamaa i ka malama ana i ke ola e like me na kuhikuhi ana a ka poe i hoolilo i ko lakou manawa ma ka imi ana a me ka noonoo nui ana i na loina o ke ola o ke kino kanaka.

            O keia mai, aole ia he mai kamaaina no ka aina nei @ka, he mai malihini, a nolaila, mai lawelawe malihini kakou. O kekahi wahi ikaika loa o keia mai, oia no ka hui pu ia me ka wela, ka nalulu, ka hui o ke kino a me ka eha o na maka. O ka hoomalu aole e hele i ke anu ka pono; aka, ua lohe au no kekahi kahuna Hawaii i kauoha i kekahi mai e auau i ka wai kai oiai e wela ana me ka hui o ke kino, a aole i po ka la, ua make aku la ka mai, no ka mea, ua hoi ka wela maloko, a ua nele o loko i ka laau kupono.

            Aole anei keia i ku i ka pepehi kanaka? Auwe! E o’u mau hoakanaka o ka aina makua hookahi, e hoopau kakou i ka hana naaupo ana e like me keia; a mai puni wale i na hoopunipuni a ka poe aloha ole. Aole anei i lawa na kumu hoopoino i ko kakou lahui mailuilu mamua o ka pepehi maoli ana aku? ma ka inoa o Kamehameha 1., ma na hoomanao ana i na kukala a Kaahumanu, a ma o ke aloha ia Hawaii Ponoi, ke noi a ke uwalo ae nei au ia kakou e haalele i ka uhai ana i na ano noho ‘na o na naaupo iloko o ka pouli, a e noho e like me ke ano o keia au nani iloko o ka malamalama o ka naauao; a maluna’e o na mea a pau, e aloha kakou i na pulapula, a e hooikaika e lapaau ia ko lakou mai e ka poe naauao a oiaio, aole hoi e ka hupo a me ka epa hoopunipuni. Me ke aloha oiaio.

            KEKAHI MAKUA.

            Kou, Dek. 10, 1878.

 

KII O KA MOIWAHINE O ENELANI.

KA MAKANA NO 1879.

 

            O keia kii maikai loa a makou i hooholo ai e haawi i makana no ka poe a pau e lawe ana i ka NUPEPA KUOKOA no keia makahiki ae, me ka hookaa mua i ka uku pepa, ua nana ia e kekahi poe ma Honolulu nei a ua mahalo nui ia. Aohe kii makana a ke KUOKOA iloko o na kau i hala i oi ae mamua o keia. Ma kona ano nui, ua oi loa keia kii mamua o na mea i haawi mua ia; o kona loa, he umikumamaiwa iniha; a o ka laula he umikumamalima iniha.

            Ma na hiona o keia kii e ku ana ka MOIWAHINE iluna; he Kalaunu maluna o kona poo, a he uhi nahenahe keokeo malalo iho o ke Kalaunu e haule ana mahope o kona mau poohiwi; ma kona ai he lei daimana, a malalo iho e hoopuni ana i ka umauma he mea hoonani me he ahuula la; ua puili ia na lima mamua o ke alo, a ma ka pulima he kupee daimana.

            E haawi ia ana keia kii nani i ka poe a pau e lawe ana i ka NUPEPA KUOKOA no ka makahiki 1879, me ka hookaa mua mai i na DALA UKU PEPA ELUA mamua ae o ka la 31 o Maraki.

            Iloko o na la hope o Ianuari e makaukau ai makou no ka hooko aua i na kauoha a na makamaka no keia kii.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $1 Dala Kuike ka Rula.

 

            DEKEMABA 21, 1878.

 

            ILOKO o keia mau pule iho nei ua kukulu ia he ahaaina ma ka hale o kekahi o na kamaaina o Waialua, a he nui no hoi na omole gini a me ka okolehao i lawe ia mai a inu ia ia wa. Ma ke ao ana ae oia po, ua ike ia ke kino o kekahi kanaka make e waiho mai ana maluna o ka lanai o ka hale kahi i malama ia ai ia ahaaina. Ia wa aole i niuaninau pono ia na kumu o kona make ana, aka ua kii koke ia ka pahukupapau, a ua hoo ia ke kino o ua kanaka nei i make (o Opiopio kona inoa) iloko o ka pahu me kona mau lole e paa ana, a na lawe koke ia aku la ma kahi mamao loa aku e kanu ai. Mahope mai o ia wa ua wawa wale ia, he hakaka iloko oia hale i ka po i ahaaina ai, a ua kiola ia ka o Opiopio mai luna aku o ka lanai o ka hale. Ua ninaninau ia na hoike he nui wale iloko o keia mau la iho nei e ka Hope Ilamuku, aole nae i loaa ka io o keia mau hihia, aole no hoi i ike ia ke kumu i make ai o Opiopio; a ua pau wale ka hana me ka maopopo ole o na kumu i loaa mai ai keia ulia pono maluna o ke kino oia hoa kanaka iwaena o na makaainana o Waialua.

            He oiaio anei he mea hiki ke malama ia kekahi ahaaina oia ano ma Waialua, me ka hoopoino pu ia o ke ola o ke kanaka, me ka ike ole hoi o na lima lawelawe o ke kanawai, oia hoi ka Lunakanawai, ka Makainui a me na makai oia apana? Ina hoi ua ike ia keia mea e lakou, heaha la ka mea i ninaninau mua ole ia keia hihia malaila, i ka wa i ike mua ia’i? Oia ka wa e puka ai ka oiaio. He oiaio no paha ua hemahema ke kanawai e pili ana no na ninau Koronero; no ka mea, aole i hookau pono ia maluna o kekahi mea maopopo ka haua o ka hoike ana no na make hikiwawe, a me na make i ike ole ia’i ke kumu. He mea pono ke hana hou ia kela wahi o ke kanawai e pili ana no ua Aha Koronero, a e hoike maopopo ia ka hana a kela a me keia o na makaainana o kekahi apana e ike ana i kekahi make hikiwawe, a mea paha i make me ka ike ole ia o ke kumu o kona make ana, e hoike pololei i ke Koronero o kona apana. He pono ke hoomaopopo ia keia ma ke kauawai, a e lilo ka waiho wale ia ana o na make hikiwawe, me ka hoike ole ia imua o ka Aha Koronero, i hewa i hiki ke hoopai ia ma ke kanawai ka mea i ike a hoike ole.

 

Heaha ka Waiwai o ka Naauao?

 

            Mai ka hoomaka ia ana o keia mea he imi naauao a hiki i keia la, ua ulu mai na hana hou o na ano pohihihi mailoko mai o kona ikaika; aka, me kona mau hoike ana a pau, me kona mau kuhikuhi ana a me na hoakaka ana a pau, ua nohoalii mau ka hoomanawanui maluna o ke kahua mokomoko o ka ike. He mea maikai ke ao ana i ka naauao; a he hana maikai na ka makua ka hoouna ana i kana keiki ma ke kula maikai; aka, e hooi ia aku ana ia manao maikai i na e ao pu ua makua nei i kana keiki i ka hoomanawanui.

            I na he keiki na ke kanaka waiwai, a mamuli o ia waiwai ua hoopalaleha oia i ke ao ana i kana keiki i keia mea; alaila, e haule ino ana ia a nalowale mahope o ka meheo o ke keiki a ke kanaka ilihune i okomo maoli ia ka hoomanawanui iloko o kona kino. E ao ia ka manao o ke keiki aole ma ka naauao wale no, aka, ma ka imi ana i na kumu hana a ua naauao nei.

            Heaha la ka waiwai o ka naauao i na ua nele i ka hoomanawanui? He oiaio no, ua hanau ia kekahi poe me ka manao eleu a mikimiki, aka, ana a hoohana ia ia mau loina a hoohua mai i ka hoomanawanui; alaila, e waiwai auanei ka naauao. O ka naauao i loaa i ke kanaka molowa, he momi ia i hoolei wale ia na ka lapuwale, aka, oia haawina i loaa i ke kanaka hooikaika a hoomanawanui, he lei hanohano ia no kona aina a me kona lahui. O ke kanaka opio i hoolawa mau i kona manawa me na kumu hana, e alo mau ana oia i na poino ulia wale mawaho mai; no ka mea, o kona hoowaiwai ana i kona noonoo me na manao maikai a waiwai a me na kumu hana hooholomua, e hooikaika ana ia i kona mau aa hoomanawanui a me ka waihona o ka ike, a e hoomakaukau ana hoi iaia iho no kekahi kulana mawaena o koaa mau hoakanaka o ka poai hoopomaikai aina; a he maopopo, he kulana kiekie ke wae ia nona.

            Ua kamailio makou ma keia mea no ka ike i ke ano o kekahi hapa o ko kakou lahui opiopio e noho nei. He oiaio, he au pii keia o ka naauao mawaena o lakou; aka, ke minamina nei makou i ka puana ae, “he au emi nae o ka makemake hana.” I ko makou mau la opiopio, ke hoomanao nei makou i ka wa e pau ai ka manawa imi naauao ma ke kula, alaila hoi aku la na keiki ma na home, a hoopiha iho la i kekahi mau hora ma ka hana lima ana. He hana no paha kekahi mau opio o keia wa peia; aka, o ka hapa nui, aia ma ka lealea a me ka auwana wale ana no. Aole ia o ka hana pono; a he pono i na makua e hoolaka ia lakou e hana no kekahi manawa; oiai, i na e ulu ka naauao iloko o ka molowa, alaila he naauao lapuwale ia; aka i na e ulu iloko o ka hana hoomanawanui, alaila he momi ia, a he waiwai lilo ole i ka aihueia.

 

KE KANAWAI.

HELU 21.

 

            O ka Pepehi Kanaka a me ka Lawe Ola na Karaima i hoakaka ia ma ka Mokuna VII.

            O ka lawe ana i ke ola o kekahi kanaka me ka manao ino e mamua e make, aole hoi mea ma ke Kanawai e emi ai ka hewa, he Pepehi kanaka ia, a o kona hoopai he make.

            Ma ka pauku 2 penei ka manao, ina ua hooiaio ia ua pepehi io ia kekahi kanaka e ka mea i hoopii ia, alaila e mamoia no na pepehi oia i ka mea i make me ka manao ino e mamua @ make, a ua ili maluna iho o ka mea i hoomaopopo ia nana no i pepehi ke kaumaha o ka hooiaio ana aole ona manao ino e mamua e make ai ua mea ‘la i make, a i ole pela, e hooiaio oia i kekahi mea e emi ni kona hewa me ke Kanawai.

            Ina e heluhelu ia ka pauku 2, e ike ana ka poe heluhelu aole pela na huaolelo, aka pela maoli ka io o keia pauku mai ka olelo Beritania mai.

            O keia huaolelo Kanawai ma ka pauku i a ma ka’u unuhi ana o ka pauku 2 aole oia i pili wale no i na Kanawai o ka Ahaolelo, aka, o na Rula o ke Kanawai i loaa mamuli o ka lawelawe ana mai kinohi mai kekahi.

            Eia na mea i emi ai ka hewa o ka mea i hoopii ia no ka pepehi kanaka. (1) o kona lawe ana i ke ola o ke kanaka i mea i pale ai kona ola iho. (2) Ka make u@a wale, e like paha me ke kani hewa o kana pu a make ke kanaka me kona manao aole i piha kana pu &c. (3) Ua hooko ia keia make mamuli o ke Kanawai, e like me ko ka Ilamuku li ana i kekahi mea i ahewa pono ia e ka Aha Kupono, a me ka kipu ana i kekahi mea ma ke Kaua i na he kaua Aupuni ia wa. (4) A he pupule io ka mea i hoopii ia a he keiki paha malalo o na makahiki ehiku. (5) Ua hookolokolo mua iu a ua hookuu ia no keia hewa hookahi. Ina i hooiaio ia imua o ka Aha kekahi o keia mau kumu pale Elima, a ma kekahi kumu e ae a’u i paanaau ole i keia wa, alaila aole i hiki ke hoahewa ka mea i hoopii ia no ka Pepehi Kanaka, aka, e hookuu loa. A ina hooiaio ia e ka aoao pale, he make keia i haua ia mamuli o ka inaina i kupu koke ae maloko o ka wela o kekahi hakaka, a na ka mea i make i hoeha mua i ka mea i hoopii ia, a ua lawelawe ka mea i hoopii ia i kekahi mea eha aole i maopopo lea kona ano hoomake, alaila ua hiki i ka Jiure ke noonoo ina paha he hiki ia lakou ke hooholo aole he “manao ino e mamua e make,” a hooholo lakou ma ka lawe ola wale no, aole ma ka pepehi kanaka. O keia mau huaolelo “manao ino e mamua,” aole oia wale ka manao ino i loaa iwaena o na la a u@e na pule a makahiki paha mamua aku, no ka mea, ina he hakaka a inaina wela loa na aoao a i elua, a mahope pau ka hakaka ana, a hala na minute a manawa e ae i kupono no ka hoopa@ e hoomaalili hoi i keia inaina, a pepehi ihu kekahi o laua a make kekahi, alaila ua hiki’ke hooholo ke manao ino e no kona maua e make kona hoe hakaka, a hoahewa ia no ma ka pepehi kanaka.

            O ka mea mua e hooiaio ai imua o ka Aha ma na hoopii no ka Pepehi Kanaka a me ka Lawe Oia, no ka make: A he mea maika: no ke kukulu ana o kekahi mau hoike i ike a haha paha i ke kino make o ka mea i pepehi ia: Aka ina o ke ano o ka make he lumai ma ka wai a ma ke kai paha a nalowale ke kino kupapa@, a okioki ia a huna loa ia paha ke kino make, alaila e akahele loa ke Jiure ma ko lakou hooholo ana ua hewa, no ka mea mahe paha aole i make io. Aka ina ua maopopo ua make aole kanalua malaila.

            (Aole i pau.)

 

            PAU AHI!—Ma ka hora 11 a.m. o Poakahi nei, ua holapu ae la ke ahi malalo o ka hale Kula alii ma Kehehuna; e ole e ike ia e na kamana a Luka pio koke ai. Aole nae i nui loa ka poino.

 

            UA hauoli makou i ka lohe ana mai, ua hoomaka hou ka hoi ana mai o ka hiona o ka aina nona ka inoa, o “Kona Kai Opua i ka Lai;” a ke nalo aku la ke kupua nana e hoopilikia i na kamaaina, oia hoi ka wi. Ua ike ia ka ai, a ua kau hou na hiona hauoli o koa-uka.

 

            I KE kakahiaka Poaha o ka pule i hala Dec. 5 ua haule mai la mai luna mai o ka pali kiekie o Nuuanu, a waiho ma ke alahele e iho aku ai he mau pohaku nunui me kekahi kumulaau. He oiaio, aole e ahewa ia kamaaina o na pali ke makau lakou i keia alanui, oiai, ua lehulehu ka poe i poino malaila ma keia ano. I ka manawa hea la e loaa’i ke alanui maalahi? Na ke aupuni e hai mai?

 

            UA ike ia, aia makai o Iwilei Honolulu nei, kekahi ilio me ka mai Pake. Ua hele kona kino a kolekole, aneane e waiho wale mai kona mau iwiaoao, a he hoopailua a manaonao kona ano ke nana aku. Ua hai ia mai ia makou e kekahi mea i ike i ua ilio weliweli nei, he moe pu no ka ia me kona kahu maloko o ka hale ma kahi moe hookahi. Auhea ka Papa Ola? Aole pono o keia hoolaka ana i ka mai ino nana e kanu ola nei na makaainana! E pono e kii koke ia a e hookaawale ia ma kahi kupono no ia ilio, e huna ia kona kino palapu. Ke kamailio nei makou me ka lana o ka manao e ike iho ka mea nana ka ilio, a hookaawale aku i kana holoholona mamua o ka kii maoli ia ana’ku.

 

OLELO HOOLAHA.

Kahikina Nui!

Helu 62 Aaluni Papu.

 

            $50,000 ka Heluna o na Lole Nani, a me na Lole “Aulii” Maikai, na Lole Kane, na Kamaa Puki, na Kamaa Haahaa, a me na mea nani e ae he lehulehu wale.

            E KUALIA AKU ANA ME KA EMI IHO MALALO O KE KUMU LILO.

            Ua hoonee ae nei o Magnin i na mea nani, a me na mea maikai a pau o Kona Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu ma na lumi maemae o Kahikina Nui. Ke Ualo aku nei ia i na mea a pau, e kipa ae malaila, a e loaa no na mea “Hoohie,” a Hoonani no na la “Kulaia,” o kakou o hiki mai:

 

NA LEDE, A ME NA KEONIMANA,

 

Hele mai nui! Hele mai pau loa! E kuai hooemi aku ana au i na mea a pau mamua o ko’u kaawale ana aku; no Europa i keia “Kupulau” ae. O ka mea e kuai mai a oi aku mamua o na kauna elua ka heluna, alaila e manuahi ia aku na mea nani no na kane me na wahine.

            890 tf  S. MAGNIN.

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Nahoi k o Waihee, Koolaupoko, Oahu, i make. Ma ke Keena Imua o ka Lunakanawai McCully.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a Rich. F. Bickerton, Lunahooponopono o ka waiwai o Nahoi k no Waihee, Koolaupoko i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $30 50 na lilo a e ae la i uku Loio kupono, a e nei ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana mailaila, a e hookuu ana ia ia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano a e koho ia i Kahu malama waiwai no na keiki oo ole a e mahele ia ka waiwai. Ua kauoha ia, o ka Poakolu, ka la 15 o Ianuari M. H. 1879, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu lo ko lakou, e ae ole la ai na noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo la. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke “Kuokoa” he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

            Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 11 o Dekemaba M. H. 1878.

            LAWRENCE McCULLY

            Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            890 3t             A Rosa, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

            KE hoolaha a ke papa loa ia aku nei ka hookuu a me ke kukulu ana i na holoholona ma na kuauna o kuu mau aina kuai e waiho ala ma Manoa, oia hoi o Kolowalu a me na Puuloa elua a me Kupa a me na wahi e ae a pau o keia mau aina i lilo ia’u. A ua koho aku au ia Ioane i luna nana e nana na palena a pau o Koloawalu a o Kahaku hoi ka luna nana e nana na poino a pau ma na palena o na Puuloa. A ina o ka mea e hookuu a e kukulu ana paha i kona lio ma ke kuauna e hoouku ia oia i $1.00 a i na e hoopoino i na mea kanu e hoouku ia oia i $5.00 a ke papa pu ia aku nei hoi na mea holoholona e ae; oia hoi ka Lio, Pipi, Hoki, Puaa a me ka poe hana ino e ae kekahi e hele ana ma na loi e haha ai i na ia @lania. Ma keia ke hookapu loa ia aku nei; a na kuu mau luna e hooko aku i keia.

            KEKAHUNA.

            Mana, Honolulu, Dekemaba 16, 1878. 590 3@

 

HOOLAHA A NA LUNA HOOKO KAUOHA.

 

            NO ka mea, na hookohu ia mai na mea nona na inoa malalo nei e ka Mea Hanohano C. C. Harris ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, i m@ hooko kauoha no ka waiwai o J. D. Watson o Kaneohe Koolaupoko, i make aku nei. Nolaila, o ka poe a pau i aie i ka mea i make, e hookaa koke mai, a o ka poe a pau ana i aie aku ai, e hoike koke mai iloko o na malama eono mai keia la aku o hoole loa ia a ina he waiwai ma ka lima o kekahi mea e hoike i keke mai ma ko maua mau lima ma Kaneohe Koolaupoko, Oahu.

            OLIVA WATSON

            W. K. PII

            Na Heoko Kanoha o J. D. Watson.

            Kaneohe, Dekemaba 18, 1878. 390 4@

 

            O KA aina o Kawahao@ Kaukaliu e waiho ana ma Waiau, Ewa, Oahu, na lilo mai ia’u, nolaila, ke kanoha nei au i ka poe i hoolimalima me S. Keawe e hele mai ma ko’u home ma Halawa, Ewa, Oahu, ke hiki aku i ka la @ o Aperila 1879 me kou pono hoolimalima p@ mai no.

            W. LIMA,

            Halawa, Ewa, Oahu, Dekemaba 16, 1878. @90 4@

 

            MAU HALE MA KE KUDALA. Ma ka Poaono, Dekemaba 2@, ma ka hora 1@ awakea ma ka waiwai i noho ia iho n@ e Mr. @ Von P@, ma Nuuanu e kuai aku no au ma ke akea i keia Hale nohe, iluna a @ kekahi hale, a me ekolu mau hale e ae mawaho a e @ koke ia keia mau hale e ka mea e @ ai @oko o na pale elua.

            C. S. BARTOW.

            Luna Kudala. 590 @

 

LIHILIHI mai ka elima kenota aku no ka I-a.

LIPINE MAI KA ELIMA KENETA AKU NO KA LA.

 

HALEKUAI HOU!!

CALIFORNIA ONE PRICE BAZAAR

Waiwai hou! Kumukuai hou!

 

            HE MAU MAHINA i haia @ nei a ke kali ana ua loaa ia maua mai ua KUAI KUDALA NUI A NA ILANUKU. NA POE KALEPA NUI i poho (Banek@rupa). a me ka ua LUNA HOOPONOPONO WAIWAI KUAI.

 

MAI PARISA, LADANA, NU IOKA A ME PILADELEPIA MAI, NA ANO

 

Paikini maikai hou loa o na Keonimana!

I AKAHI NO A HIKI I HAWAII NEI.

 

Parisa, Ladana. EIA NA KUMUKUAI: Nu Ioka, Piladelepia.

E HELUHELU A NOONOO!!!

 

Na A-i-kaia Lilima ano heu     20 keneta pakahi

Na Paluie keokeo @   $1 25 pakahi

Na Palule hapa Liliaa ano hoe, $5 keneta pakahi

Na Palule Papama hoe            $1 00 pakahi

Na Palule Kalakoa aou hou ka, 75 keneta pakahi

Na L@ewawae i umii @ ia     75 keneta pakahi

Na Kakiu! kane o me ano a pau, 12 ½ keneta pakahi wale no.

Na Pahemai kane e na ano a pau, 65 keneta pakahi

Na Ho a me na Lei A-i Ki@, 25 keneta pakahi

Na Hainaka Li@, mai ka 12 ½ keneta pakahi aku

 

            Pela me na Kakini o na ano like aie i hana ia i ke KILIKA HULUHULU a MARINO o na Wahine, Kane, Keiki,—MA KE KUMUKUAI HAAHAA LOA!!

            Ua manao maua e wehe i ke kuai ana ku i keia mahioa aku nei, aka ua kaii ia i i koaa mai ma ka mokuahi “Zealandia,” na ano Li@ hou loa, manoanoa a lahilahi mai Farani a me Getemania mai.

            He nani okoa no hoi na Lole Keokeo Pike, na Kawele Hahuhahu, a me na Lopi Huluhulu o na ano a pau.

            Eia pu no hoi na Kalihi ano hoe, na Mi@ ili, ua Mama@, na A-i-kala lihilihi, na A-i-kala pihapiha, na Lei A-i Kilika, na Kihei Huluhulu paina hua, na Lakeko lima ole, na Lelu Keokeo Keiki a me na Lohe paa o ma Wahine.—MA KE KUAI HAAHAA LOA!

            E KAU ANA KA WELI O NA HALEKUAI PII.

Aka, e piha eiioli ana ka lehulehu. Maanei no hei e loaa ai na WALALA heu lea, a me na AILA LAUOHO o na ano a pau—keu ka puia. E kuai ia aku ana na Waiwai a pau ME KA HAAHAA LOA.

            MA KA POANO, DEKEMABA 7,

Ma ka Halekuai ‘California One Price Bazaar,’

HELU 68 ALANUI PAPU. dec 7-888-3m

 

HALE KEOKEO! HALE KEOKEO!

LOLE HOU! LOLE HOU!

AKAHI NO A HOEMI LOA IA IHO NEI KE KUAI O NA LOLE A PAU!

            MA

HALE KEOKEO

Nolaila, e ikaika ana ke kokoi a ka Wai Piula o ka Makepono malaila; oiai, e piha mau ana ke Paipu Nui mai keia POAONO aku ma HALE KEOKEO. Halekuai mua iho nei o AKE, ma Alanui Nuuanu, Helu 31. SSS 4t

 

ENA

Lede a me na Keonimana!

o ka

MAKANI APAAPAA O KOHALA.

 

E Kipa, E Naue, E Komo, A e ike i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou Loa i hiki mai nei ma ko maua

HALEKUAI MA KAIOPIHI!

Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei:

NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI.

Ina no hoi e kau mai i ko poo, aohe i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a ma ka luhe maewa o ka Hulu i ke oho makani, nana aku no hoi, hele kela a “Kau ka Iwa he la makani,” i ka ua mea o ka Nani Lua Ole, oia no oe la o ka

HULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA.

NA KIHEI KUWELU.

O keia mau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ae, ma ko maua Halekuai wale no; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o ua aina nei a ke aloha i anoi ai; ina no hoi oe e Hoani ae ana i ka Aluna Ahiahi.

Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai keia mau Kihei Nani ia oukou

NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI.

Ke hoohiolo nei iloko o ko maua Halekuai na Lei A-i Silika o na ano waihooluu like ole he nui, e kau mai ai i ka A-i, aohe i kana mai ke kinikohu.

Na Kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii.

O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede a me na Keonimana o ua Aina Haaheo nei. He mau Kamaa keia e uwe hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke Kolohala i ka po Lai.

NA WAIALA MOANI ALA LOA.

Eia pu no hoi ia maua na Waiala Iliahi Moani Ala Loa no na Hainaku, e unuhi ae ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ko onaona.

NA KALAKOA.

Eia no hoi na Lole Kalakoa ke ahu mokaki mai nei o na ano he nui wale.

Na Pahu.

A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki.

Na Moena.

Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio Na Pa, Bola., &c

A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukui, o ke nui a me ka liiii, a me na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa ole. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai makepono loa.

            AKINA & ASEU,

            Kaiopihi, Kohala, Hawaii, Nov. 9, 1878. 885 tf

 

HOOLAHA NA KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

 

            UA hoonohe ia ka mea nona ka inoa malalo nei, i lunahooponopono no ka waiwai o Nahoainemo Naala opio, no Hamakua loa, Maui i make. Nolai a o na mea a pau i ale i na waiwai ia, e hookaa koke mai, a o ka mea he kuleana maloko o ua waiwai ia, e hoike ia mai maloko e na malama aono o plae mau ia.

            J. D. HAVEKOST.

            Lunahooponopono Waiwai. 887 4t.

 

            MAI keia la 30 aku o Nov. 1878, aole e ae ia kekai mea a mau mea e hoaie ma kuu inoa.

            CAPT. KUANONI.

            887 4@

 

AINA KUAI A HOOLIMALIMA.

 

            HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka Halepaaahao.) He Loko I-a. Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kuia a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peieula, he aina kalo, aina kula a me k@ kai. He oino@ ke kuai ana. E @ ia.

            J. H. CONEY, (Ko@).

            Honolulu, 865 tf