Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 2, 11 January 1879 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2.   Eono Mahina, $1

Dala Kuika ka Rula.

IANUARI 11, 1879.

 

Na Misiona.

 

He mea hoolana manao.  Mr. Mc. Namara.  He kahuna pule Katolika oia mamua.  He kahuna pule kaahele ma kela, ma keia wahi a ane puni Amerika Hui, e haiolelo ana a e imi ana i ke dala, no kekahi kula nui i kukuluia ma Berukelina ma Nu Ioka.  A oia hoi ka Peresidena mua oia kula.

Aole like kona manao me ko na Bihopa Pope.  Paipai oia i na katolika Irelani e noonoo no lakou iho.  Aole make hoopili wale i ko na Bihopa.  Ma kona huli ana, ua akaka ia ia, nui na mea kue a pono ole iloko o ka ekalesia Pope.  Hooikaika oia e hoomaemae i ka ekalesia Pope.

A hala na makahiki elima ma ia hooikaika ana.  Make hewa nae.  Mau no na hana pono ole.  Nolaila, ma keia makahiki ihala iho la, ku oia a haalele i ka ekalesia Pope, e olelo ana, hookahi wale no Buke alakai oiaio, oia hoi ka Baibala.  Ma ka manaoio e hoaponoia’e, aole ma ka hana.  He alakai hewa ka ekalesia Pope.

Eia kekahi mau ao hoolalau oia ekalesia.

1  Aole pono ke haawi nui i ka baibala i na kanaka; i na kahuna, na Bihopa wale no.

2  Aole pono ke haawi i ke kiaha ma ka ahaaina a ka Haku i na kanaka, i na kahuna wale no.  O ka barena wale no ke haawiina i na kanaka.

3  He mohai ka ahaaina o ka Haku.  Malaila i mohaiia’i ke kino maoli o Iesu.

            A mohai pinepine ia i kela la i keia la.  O ka poe ai i ka barena, ua ai lakou i ke kino maoli o Iesu.  O ka poe inu i ko ke kiaha, ua inu lakou i ke koko maoli o Iesu.  Ma ka pule a ke kahuna Pope i lilo ai ka barena me ka waina ke kino maoli ke koko maoli o Iesu.

4  Ua papa ia ka mare ana o na kahuna Pope.

5  Pono ke koike na hoahanau Pope i ko lakou mau hewa a pau i ke kahuna Pope, na hewa i huna ia, na hewa hilahila loa, na kuku hewa, kuko moekolohe.

6  O ka poe make, e hele e lakou i ka luaahi hoomaemae, a ma ka uku dala e hookuuia’i lakou ma ka pule ana a ke kahuna Pope.

7  Ka pule ana i na haipule, i na Anela, ia Maria, e uwao lakou me Iesu no kanaka maanei, he mea mana loa ia.

8  Ka pualu ana i na pule Pope me na oihana e ae ma ka olelo Latina, aole ma ka olelo i maopopo i na kanaka.

            Ua hoopau Mc. Manasa i keia mau kanawai, mau kula o ka ekalesia Pope, me ka olelo ana, ua kue loa ia i ka ke Akua olelo.  A kupono no ke kapaia keia ekalesia; Ka Ane Karisto.

            Nui ka uku i loaa i keia kahuna, oiai e hooikaika ana oia ma ka aoao Pope.  Ua hoole nae oia ia uku ma ka haalele ana ia aoao.

            A ke noho ilihune nei oia me ka paipai ana i na katolika Irelani, i na katolika a pau e huli i ka palapala Hemolele, e lilo i poe Karistiano oiaio.  Nui ka poe hele i kona mau halawai, e holo pono kana hana.

            Ka uwe nui ana o ka Pope hou, Lio XIII.  Elua kumu o kana uwe nui ana.

            1.  Ka piha ana o Roma i na ekalesia hoole Pope, ma na Kula hoole Pope, i na baibala.  Nui na ekalesia, na Kula, na hale Kula, na luakini me ka aoao hoole Pope, oia hoi ka aoao Karstiano oiaio.

            2.  Ka nele ona i ka mana e hiki ai ia ia ke kinai i keia mau ekalesia, a me na Kula, a kipaku aku ia lakou iwaho o Roma, a me Italia.  Heaha keia mana?  Ka mana aupuni maoli, ka pahikaua.  Ke ano kahiko ia o ka ekalesia o Roma, ka hoomaau ka hoopau i na hoole Pope i ka pahikaua, ka hoolei ana iloko o na hale paahao, a iloko hoi o ke ahi.  A ke mau nei no ia ano, aole loli.  Ina loaa hou ka mana, alaila, e hookoia ‘na ia ano kahiko.

            Mamua’ku nei nui no na Kula Katolika ma Italia.  Aole nae i ao pono ia na kanaka.  Ka nui o na kanaka, (1850) 25,000,000.  A o keia nui, 17,000,000 aole i ike i ka heluhelu me ka kakau lima.

            Ma keia manawa nae, no ka mahuahua ana o na kula hoole Pope, mahuahua ka poe i ike i ka heluhelu me na mea e ae e pili ana i ka naauao.

Noloko mai keia mau mea o Christian world.

            India (Hinedu).  He leo kahea i mau misionari hou.  No ke aha?  No ka huli nui mai o ka poe hoomanakii, 16,000 ka i huli ma kauwahi, 4,000 kai huli ma kau wahi e ae.

            Nui na keiki ilihune, makua ole, i hele i na kula o na misionari.  Ua tausani a oi paha na keiki e ao ana i na haawina baibala, i na himeni, me ka makemake loa.  A ma ka nana aku, he poe pule lakou nei a pau.  Aole nae i maopopo, he poe haipule io lakou a pau.

            A no ke akaka loa o ke ano aloha a lokomaikai o na misionari haole, oluolu loa na makua hoomanakii e haawi i ka lakou mau keiki e ao ia, e hanai ia e na misionari.  Makau no mamua, a aua na makua i na keiki; aka, ma keia manawa, ua pau ka makau, a e haawi nui ana i na keiki e ao ia ma na kula misionari.  Eia nae ka pilikia, ua hapa na kumu misionari. – Missionary Herald.

 

Jesu is Here.

 

Colonial Singer, No. 130, p. 111.

1

E hele io Iesu;

E ia Iseu, e ia Iesu.

E hele ano no;

E ia Iesu, E ia Iesu.

Mai noho kuihe,

A ku a hoopanee;

E hele wiki e.

E ia Iesu, E ia Iesu.

2

E hele io Iesu.

E ia Iesu, E ia Iesu,

Kahea aku no.

E ia Iesu, E ia Iesu.

E hele mihi no;

Kaumaha ka naau.

E maha no oukou.

E ia Iesu, E ia Iesu.

3

E hele io Iesu

Eia Iesu.  Eia Iesu.

Kulou a pule pu,

Eia Iesu.  Eia Iesu.

I pau ae ka luuluu,

A me ke kanikau,

A oli na naau,

Eia Iesu.  Eia Iesu.

HAWAII

 

Haawina Kula Sabati

HELU 4. SABAT JAN. 26, 1879.

 

KUMUHANA.

Ke keakea ia’na o ka poe kukulu pa.  Pau-

ku Baibala.  Neh. 4;7-18.

 

            7 ¶ A i ka wa i lohe ai o Sanebalata, a me Tobia, a me ko Arabia, a me ko Amona, a me ko Asedoda, ua hoala ia ka pa o Ierusalema, a ua kiekie a kokoke no e pani ia ae na wahi i wawahi ia, alaila huhu loa iho ia lakou.

            8 A ohumu pu ae ia lakou e pau e hele mai a e kaua mai ia Ierusalema, a e hana i ka mea e keakea ai.

            9 Aka, pule aku la makou i ko makou Akua, a hoonoho iho la i poe nana e kiai aku ia lakou i ka po a me ke ao mamua mai o ko lakou alo.

            10 A i mai la o Iuda, Ua pau ae la ka ikaika o ka poe nana e amo; a ua nui ka opala; a aole e hiki ia makou ke uhau i ka pa.

            11 A olelo ae la ko makou poe enemi, Aole e ike lakou, aole hoi e nana mai, a hiki makou iwaena konu o lakou, a luku aku ia lakou, a hooki ae i ka hana.

            12 A i ka wa i hiki mai ai ka poe o ka Iuda, e noho ana ma kahi kokoke io lakou la, he umi ka lakou olelo ana mai ia makou, Maluna auanei o oukou, mai na wahi mai a pau a oukou e ho mai ai ia makou.

            13 ¶  A hoonoho iho la au ma na wahi haahaa iho ma ke kua o ka pa, a ma na wahi kiekie ae no hoi, hoonoho iho au i ka poe kanaka ma ko lakou mau ohana me ka lakou mau pahikaua, a me ka lakou mau ihe, a me ka lakou mau kakaka.

            14 A nana au a ku ae, a olelo aku la i na kaukaualii, a me na luna , a me ke koena o ka poe kanaka, Mai makau oukou imua o lakou; e hoomanao oukou i ka Haku nui hooweliweli, a e kaua oukou no ko oukou mau hoahanau, a me ka oukou mau keikikane, a me ka oukou mau kaikamahine, a me ka oukou mau wahine, a me ko oukou mau hale.

            15 A lohe ko makou poe enemi, ua ikea ia e makou, a ua hookahuli ke Akua i ko lakou manao, alaila hoi ae la makou a pau ma ka pa, o kela kanaka keia kanaka ma kana hana iho.

            16 A mai ia la mai, hana iho la ka hapalua o ka’u poe kaua ma ka hana, a paa iho la kekahi hapalua o lakou i na ihe, a me na palekaua, a me na kakaka, a me na puliki koa; a o na luna, ma ke kua lakou o ko ka hale a pau o Iuda.

            17 O ka poe e uhau ana i ka pa, a o ka poe e amo ana, a me ka poe e hoouka ana hana iho la kela mea keia mea me kekahi lima one ma ka hana, a me kekahi lima hoi paa iho la ia i ka mea kaua.

            18 No ka mea, o ka poe e uhau ana, ua kaeiia lakou ma ko lakou mau puhaka, kela kanaka keia kanaka me kona pahikaua, a uhau iho la.  A o ka mea nana i puhi ka pu, ma ko’u aoao ia.

            Pauku Gula. p. 9. Hoopaanaau.

            Mele.  Lei Alii, aoao 6.  “Ahaaina hoopomaiki.”

            Pule i hoopau ia na mea keakea.

Ka Wehewehe me ka Ninau ana.

            Ua hoouna ia Nehemia e ke lii o Peresia i Ierusalema e kukuku i ka pa o Ierusalema.  Ua hoomaka no Nehemia e kukulu.  Ua mahele ia ka hana, a koho ia na luna hana a haawi ia ka hana, a ua hana no na luna me na paahana e lime me kahaawina.  A nui na pauku i paa.

            Mok. 3.  Aka, aole i paa pono a loaa e ke keakea ana.  Sanebalata, me Tobia, ukiuki a henehene laua, pule nae Nehemia, a hana no. Mok.4;1-6.

            P. 7,8.  Owai keia mau enemi?  No ke aha ko lakou huhu?  Ohumu lakou e aha?  No keaha?

            P. 9  Pehea nae Nehemia ma?  a hoonoho i poe aha?

            P. 10-12.  Owai kai ane paupauaho?  Olelo, ua pau ke aha? nui ke aha? hiki ole ke aha? a olelo mai na enemi pehea? e hele malu lakou a luku i na Iudaio me ko lakou ike ole. A pehea hoi na Iudaio i hele mai no na wahi e mai?  Hai mai lakou i na olelo a na enemi, a paipai ana ia lakou i na Iudaio ma kahi e, e haalele i ka hana, e hoi a hui pu me na enemi.

            Paipai pinepine pa umi paha.  Aole nae i maopopo na na enemi ka paipai paumi ana ua hai paumi paha keia poe Iudaio no kahi e mai, ia Nehemia ma, i ka mano o na enemi e hooki i ka hana.

            P. 13.  Heaha ka Nehemia i hana ‘i no keia mau olelo hoowelweli a na enemi?

            P. 14.  Heaha ka Nehemia mau olelo i na kaukaualii, na luna, na kanaka?  Mai aha?  E hoomanao ia wai?  E kaua no wai?

            P. 15.  Heaha ka ka enemi i lohe ai?  I ko lakou lohe ana ia mea ua nawaliwali paha ko lakou keakea ana.  Nolaila, hoi na Iudaio i ka hana aha.

            P. 16.  Pehea kekahi hapalua o ka poe paahana?  Pehea hoi kekahi hapalua?  Mahea na luna?

            P. 17, 18.  Ka poe uhau pa, pehea lakou me kekahi lima?  A pehea me kekahi lima?  No keaha?  Heaha ka i kaei ia ma ka puhaka?  Mahea ka mea nana e puhi i ka pu?  He pu aha ia?

            Mele.  Lii Ahi, Aono 7.  “Ala’e na koa.”

Na Ninau Hoi Hope.

            Owai na enemi ikeakea i ke kukulu ana i ka pa?  Heaha ka lakou olelo henehene? 4;2.  Heaha ka Nehemia pule no lakou? p.4.  Hoomau anei na Iudaio i ka hana?  No keaha? p. 6.  Pehea hoi kakou ke keakea mai na enemi?  Heaha ka pule kupono no na enemi ma ka Iesu ao ana mai?  Heaha ka kakou hana nui?  Ka pa aha a kakou e uhau ai?  Heaha na pohaku?  Heaha ka puna.  Owai ka poe keakea?  A henehene lakou pehea?

            Owai ka poe e hoohalike ana me Iuda, ane paupauaho, e hoonawaliwali ana ika hana?  Nui anei ka opala e amo ai a hoolei aku?  Heaha ia opala?  E ala a hana kakou nowai?  Nawai e kokua, a hookahuli k a mano o na enemi?

            Heaha ka Nehemia ma me kekahi luna?  A me kekahi lima?  No keaka?

            Heaha ke kauoha na Ezera 6:11-18? 1 Pet.5;8? Pehea ko Iesu ekalesia?  Mat. 16;18.  Hai mai hoi Rom.16;20.

            Me keaha e hana’i na kumu kula Sabati?  Me ka hoihoi anei? me ka kanalua paha?

            Mele.  “Lei Alii”  Aoao 8.  Hui anei ma ka lani?”

            Pule i pau ke kanalua ka ohumu, i hana me ka ikaika, me ka hoihoi.

            Haawina no Feb. 2, Neh. 8;1-8.

 

 

Lulu Dala Hoomaemae Luakini o ka

EkaleSia o Olowalu, Maui.

 

            Ma ka la Sabati Dec. 15, ua akoakoa ae la na komite a pau maloko o ka luakini Lanakila, e hoike i na mea i loaa ia lakou ma ko lakou lawelawe ana i ka hana i haawi ia aku ia lakou e hana; a ua akoakoa pu ae no hoi he aneane 200 kanaka.  A na ka Rev. A. Pali, i malama i ke anaina pule ia la, a mahope o ka pau ana o ka pule, ua hoomaka na komite lawelawe i ka lakou hana.

            Eia ka papa inoa o na komite, a me ka huina o na dala i loaa ia lakou pakahi a pau.

            Komite, Rev. A. Pali, 7 dala me 12 ½ keneka, J. B. Kaaoao, 10 dala me 75 keneka, Mrs. N. Kamauu, 31 dala me 25 keneka, P. Kahula, 25 dala me 12 keneka me hapa, Miss. Kekulanui, 19 dala me 50 keneka, Mr. A. L. Kamauu, 3 dala me 25 keneda, Mrs. M. K. Kauihou, 110 dala.

Haina pau o na kala i loaa mai, 207,00.

            Eia na inoa pakahi o ka poe i haawi i ka lau O@va a me ke aloha ma o na komite la.

            Kaaimohala 2 dala me 25 keneka, Mrs. K. Richardson 2 dala, D. Mamaki 2 dala, L. Aholo 1 dala, Mrs. Kapika Walter 1 dala, J. B. Jones 1 dala, Mrs. Kailiwela 1 dala, Mr. Kaalepo 1 dala, Kalaaukapu 1 dala, Manuela pukiki 1 dala, Cecilio Paikano, 1 dala, Mrs. Nahe 1 dala, S. Kaalawa 50 keneka, Mrs. E. Punilole 50 keneka, Mrs. Kailipelapela 50 keneka, Kanuku 50 keneka, Namoolau 50 keneda, Kahoohuli 50 keneka, Kanoho 50 keneka, Henry Apale 50 keneka, Iona 50 keneka, Palau 50 keneka, Ukee 50 keneka, Kapua 50 keneka, Akelipa polapola 50 keneka, Nahooikaika 50 keneka, S. Aholo 50 keneka, Mary Kaolulo 50 keneka, Enosa 50 keneka’, Pawaa 50 keneka, J. Kaniku 50 keneka, Miss. L. Poli 25 keneka, Peter 25 keneka, Mrs. Kehopii 25 ke- G. Wilson 25 keneka, Kahaunaele 25 keneka, Peke Ihihi 25 keneka, Kaha 25 keneka, Keikialoha Ihihi 25 keneka, Wahikaula 25, keneka, Mrs. Lilia Kaoao 25 keneka, Mrs. Kahauna 25 keneka, Kamika 25 keneka Kuhua 25 keneka, Daniel, Kuhua 25 kuneka Haili 26 keneka John Kalili 25 keneka, A. Pepee 25 keneka, Kelalaina 12 keneka me hapa, Mr. Alika 12 me hapa.  Huina dala i loaa mai 31,25.

            Komite, A. L. Kamauu 50 keneka, Mr. Kawelo 50 keneka, Keahiloa 50 keneka, S. Kaalawa 50 keneka, E. Punilole 50 keneka, Nakai 50 keneka, E, Kahee 25.  Huina dala 3,25.  Komite, Miss. E. M. Kekulanui.  Mr. Henry Kale 2 dala, P. Nui 1 dala, S. Kahakauila 1 dala, H. K. Halia 1 dala, Manuela pukiki 1 dala, T. Iwa 1 dala, Mrs. Keohopii 1 dala, G. Wilson 1 dala, J. Kaiue 1 A. Pepee 1 dala, S. Kaalawa 50 keneka, E. Puhilole 50 keneka, Manuela paniolo 50 keneka, Maraea Mikila 50 keneka, Mrs. Hoohila 50 keneka, C. Cash 50 keneka S. K. Puupaa 50 keneka, E. Kahu 50 keneka, L. Kahuena 25 keneka, Keikialoha Ihihi 25 Peke Ihihi 25 keneka, Lilia Kaaoao 25 keneka, Mrs. Maihui 25 keneka, Hooulu 25 Miss Loemi 25 keneka, Miss H. Jackson 25 J. Napualii 25 S. P. Nuuanu 25, Kahaunaele 25, Mrs. Puupaa 25, Wahikaula 25, S. Kanei 25, Miss L. Poli 25, Poopuu 12 ½, Hanapono 12 me 1-2, Kamaua 12 me 1-2, Pahuino 12 me 1 2, Kaialiilii 12 me 1-2, J. Kalili 12 me 1-2.  Huina dala 19,50.

            Komite, Mrs. P. Kahula 50 S. Kaalawa 1 dala, E. Puuilole 1 dala, Kalua 1 dala, E. Kahoe 1 dala, Hana 1 dala, Lilia, Kaoao 50, Kamaka 50.  Paahao 50, J. K. Puuloa 50, Holau 50, Kahimonoi 50, Kainulama 50, Keawekoolau 50, J. Kaniku 50, Kaalepo 50, Nahulu 50, Haehae 50, Loku 50, Meahou 50, Huihui 50, Ann Pau 50, J. Kalili 50, Puniauhee 50, Kamala 50, Kuluwai 50, Kaiama 50, Nahee 50, Ilaika 50, Papahi 50, Hanaloa 50, J. Kahula, 50, Iona 50, Miss. L. Paina 25, Wahikaula 25, Wm. Kekaa 25, Makaopio 25, Haole, Paupaa 25, Keaweheulu 25, Kaupe 25, Opulua 25, J. W. Kapohaku 25, Kaua 25.

Mrs. Kaohipua 25.  Mopualiilii 25, Hinai 25, Hooluhi 25, Huihana 25, Hoonaninani 25, Kia 25, S. Nahalii 25, E. Mose 25, Julia Makaeha 25, Kamiana Pake 25, Miss Pomaikai 12 ½.  Huina dala $25 me 121-2.

            Komite J. B. Kaaoao.  Mr. Cash 1 dala, Henry Kale 1 dala, D. Kahaulelio 1 dala, S. P. Aholo 1 dala, A. Pepee 1 dala, S. Kahoohalahala 50, Kahaukauila 25, C. Krickwood 5 dala.  Huna dala 10 me 75.

            Komite Mrs. M. K. Kauihou 3 dala, S. Kauihou 2 dala, J. A. Nahaku 5 dala, Nakai 2 dala, Akelipa (polapola) 2 dala, E. Kahee 2 dala, Uku 2 dala, Mrs. Lilia Webb 1.50, Mrs. Keohopii G. Wilson 1.50, Palealii 1.50, Kamakahiki 1.50, Wahikaula 1 dala, S. Kaalawa 1 dala M. Makalua 1 dala, Mose Puha 1 dala, E. Nawaliwali 1 dala, Iona 1 dala, Nahooikaika 1 dala, Kapua 1 dala, E. Punilole 1 dala, Kalua 1 dala, S. E. Kaiue 1 dala, D. H. Kealakai 1 dala, Mrs. Kelomika 1 dala, Hailama 1 dala, Mr. Kalaauakapu 1 dala, Mokulehua 1 dala, Mame 1 dala Kelohanui 1 dala, Sam. Obed 1 dala, Kauhiwahine 1 dala, Mu 1 dala, Kaina 1 dala, Kukauahi 1 dala, Ms. Mikala 1 dala J. K. Maikai 1 dala, Cecilio Paikano 1 dala, Mrs. Keaweheulu 50, Molio 50, Peter Noa 1 dala, Kalani 50, L. Esau 50, J. Kaniku 50, Mrs. Papu 50, Kaiu 50, Mrs. Kealakai 50, Mr. Pailolo 50, Nika 50, Enosi 50.  Peter 50, Kaholokahiki, 50, Kamehameha 50, Kamaka 50, S. K. Kaaiai 50, Makahai 50, Waihoioahu 50, Wahinealoha 50, J. Keohokii 50, Mrs. Keohokii 50.  Waiwaiole 50, D. Hauoki 50, Manuel Paniolo 50, Kahaunaele 50, Miss Paahao 50, S. M. Ohia 50, W. K. Makakoa opio 50, S. M. P. Kaleo 50, J. H. Halaua 50, J. M. Kealoha 50, Maraea Kealoha 50, Miss Keawe 50, L. Kekualele 50, Namaunu 50, Haaheo 50, G. Puupaa 25, Lilia Kaoao 25 Maunahihiu 25, Wahanui 25, Kahaakei 25, Miss Mikala 25, Keaohikina 25, J. Kekolohe 25, J. Kawawahimoku 25, Sol. Keloha 37 1-2 Aikaliilii 25, Manaole 25, B. Kekoa 12 1-2 J. Keonolii 12 1-2 Hooleia-liilii 12 1-2 H. K. Webb 5 dala, Waikapu Sugar 5 dala, Mr. W. M. Kipikona 2.50 E. Preston 2.50 Jno. O. Dominis 2.50 W. E. Rowell 2 dala J. L. Stolz 2 dala John 2. W dala W.O. Smith 2 dala Mr. Stevenson 2 dala Mr. Briggs 2 dala Kaukaapuni 1 dala J.H.B. 1 dala Manuel 1 dala David Taylor 1.50 Antone Cross 1 dala C. Krickwood 75 keneka Henry Kale 25, Huina dala 110,00.

            O ke kope inoa o ke komite R. A. Pali aole i loaa mai ia’u aka, o ka huina dala ua maopopo ia 7. 121-2 huina pau o na mea i loaa $207.00                S. KAUIHOU.  Kakauolelo

            Olowalu Dec. 21, 1878.

 

 

Haiolelo o J. G. H Hoapili imua o ke

Kula Sabati o Kona Waena ma

ka la 28 o Nov. 1878.

 

[Koena mai kela pule mai.]

            4 Eia ka ha o na kumu e hoemi nei i na kula Sabati o kakou.  O na kahunapule Hawaii no, ua ike no kakou aole i pau loa na makua a me na keiki i ka hele mai na home aku o lakou e i ae no kekahi poe ke hoekepue mai nei i kauhale, e hiamoe ana paha, ua luhi loa i ke ala wale aku no o ka po i ke keaka paha, i ka pili pepa waiwai paha a i ole i ke konia okoa iho no, aka, ua ike no oe i ka neoneo mau o na kula Sabati heaha la kou mea e kali wale nei? a e kali ana la oe ia wai?  Eia ka’u, nau ponoi no keia hana a ua ae la oe e lawelawe i keia hana me ke ku io, o keia ka mahalo o kakou i olelo mua ae nei, aole aku he mea e ae, nolaila, ina ua koho ia kekahi o kou mau luna ekalesia, a i ole ia o kou mau hoahanau paha i Kahu Kula Sabati, alaila, mai manao oe aole au hana i koe a i na ua manao oe pela, ua kuhihewa loa oe, he hana oe koe au oia keia e kokua aku oe iaia (i ke Kahu Kula Sabati,) e ao aku oe iaia, hoonaauao aku, no ka mea o oe kai ao pono loa ia, eia kekahi o oe no ka lima paipai a e ike ana oe i ka neoneo, e hele aku oe i kauhale e paipai ai kukakuka a haipule pu, me na mea a pau loa iloko o kou kihapai a e loaa io aku ana ia oe ka poe molowa, ahiu, hoomaloka, na pope, molemona, na pake, na haole, na kumakahiki e koi aku oe ia lakou e hele nui mai i ke kula Sabati, mai kuhilani oe, a mai manao no oe a ma ka lio wale no e hiki ai oe i kela a me keia hale, aole pela ka Haku Iesu Kristo oia no ka mea nona ka lani a me ka honua nei, oia no ke Lii o na Lii a me ka Haku o na Haku, a oia no ka mea nana ka hana a kakou i ae aku ai e hana pehea la ko kakou ike Baibala ana, ua hele ole anei o Iesu i Ierusalema no ka nele i ka ho ole? aole, aole one kaukai a loaa ka lio, alaila hele:  Hele no ia ma kona mau wawae, a pehea oukou, ua hoemi ia mai nei na kihapai a ua manao no kakou ua hoemi pu ia mai no ka nui o ka hana, aia ka a e emi mai alaila aiwa loa’ku ka hiamoe.  E ke kahu o Lanakila nei a me na kahu Hawaii a pau ua loohia kakou a pau e keia pilikia nui, mai hoohalike kakou me Iona kela kahu kona ike i ka pilikia a holo iloko o ka moku e pee ai a hiamoe, aole keia o ka wa e hiamoe ai, aole no keia he wa hoomaha a ke hoike nei au ia oukou, e komo koke i na kauhale a e ike pono auanei oe i na mea a pau, i ka poe one, i ka poe moe huikau a me ka palaka pu, a pela aku; eia ka manwao a o ko ka Haku leo keia e kahea mai nei e hana koke kakou, he mea ole na lohe wale, a oia mau mea ua manao kakou oia ka pono, ke hai aku nei au ia oukou oia ka lalau nui, nolaila, e hana aku e like me ko’u hoohiki ana.

            5 Eia ka lima o na kumu e hoemia nei i na kula Sabati, o kakou.  O na Kahu Kula Sabati no, oiai aia no ia oe ke alakai o na haumana ia oe ke ao i na haawina, a me na mea a pau e hoolana ai ia lakou, ina oe e huhu wale aku e makau ana lakou la, a ina no hoi e palaka, e hoohalike mai ana lakou la, alaila o kau hana mau nou iho e hoomakaukau mua oe ia oe i hiki ai ia oe ke ku imua o lakou me he Genela la i eleu loa ma na wa hoouka kaua a pau.  Eia kekahi e malama loa ia ka manawa kula e oe, mai hoololi wale, a mai hoemi loa ia manwa, penei ina ua maa na kumu papa, a me na haumana i ka manawa kula mau, aka, o oe e ke Kahu Kula Sabati, noho oe a hala ka hapalua o ka manawa alaila hiki aku oe, eia ka mea maopopo loa, e uuku loa ana ka wa e kula ai a e pau pono ole ana kela haawina, eia ka lua, ina pela oe e hoemi pinepine ai, alaila, e lilo auanei oe he kumu hoohalike no ia ano hana, ke ao nei au ia oe e ke Kahu Kula Sabati, mai hana oe pela, aka, ina e hana mau kekahi Kahu Kula Sabati pela pono loa i kela ekalesia e ao iaia a ina oia e hoopaakiki alaila e kipaku ia kela kahu e ka ekalesia, a e koho i kahu hou.

            6.  Eia ke ono o na kumu e hoemi i na Kula Sabati o kakou, o na luna ekalesia, no oia na lima lawelawe malalo iho o ke Kahunapule oia kona mau lima ikaika i ke kokua-pono oukou ke hele i ke Kula Sabati, i ike mai ai na hoahanau ia oe e hele ana oe i ke Kula Sabati, alaila, hele like mai aka, i ole oe e hana pela, noho oe i ka hale e hiamoe ai no hoi, alaila, e lilo auanei oe i kumu no ka noho o na hoahanau, a me na hoomaloka pu.

            7.  Eia ka hiku o na kumu e hoemi ia nei na Kula Sabati o kakou.  O na kumu Kula la no elua ano kumu Kula la, o Kona nei, na kumu Kula Hoole Pope a me na kumu Kula Kakolita eia ma ko lakou nei mau lima ka hapa nui o na keiki a kakou e ao ia nei i kela a me keia hebedoma, aka, i na he hoahanau no ko kakou aoao ke kumu Kula hoolohe iki mai ana oia ia kakou, aka, he hoomaloka, alaila, aole paha e ae mai ana kela ia kakou, a o keia kekahi mea nana e hoemi nei i na Kula Sabati, nolaila, e na makua haipule e makaala loa mai palaka o alakai hewa ia kau mau keiki e kela mau ano kumu.

            8.  Eia ka walu na kumu e hoemi nei i na Kula Sabati.  O na keiki no a na Kahunapule makua o kakou, ma ko’u hoomanao eha wale no paha keiki a na misionari e lawelawe mai nei i ka oihana a na makua i koho ai, iloko o ka paeaina nei, a o kekahi o keia mau keiki, aia i na aina e, eia, o ko lakou mau makua ua ike pono ia mau keiki ua koho i ka oihana a na makua i makemake ai, a ua moe aku la lakou i ka moe o Niolopua, me ka naau mama, nolaila, he mea keia no kakou e kuhihewa ole ai.

            O na keiki a na makua i komo ole e kokua i na hana aka Haku, o lakou auanei kekahi poe nana e hoemi nei i ke Kula Sabati, oiai ua haalele ia keia hana maikai e kekahi mau keiki, a ua lilo aku la i kela a me keia mau hana e ae, na hana o lalo nei, a e lilo auanei ka lakou hana he mea no na hoomaloka e olelo nui ai, a no ka oukou hana ana pela ua waia kakou.

            Ke haawi nei au i ko’u mahalo piha i ke keiki a me ka mea kalepa, nana i lawe ae nei i ka noho ana Peresidena no na Kula Sabati a pau o ko Hawaii Pae Aina, oia hoi ka Henry Waterhouse.

            O keia ka p ha ana o ka’u mau wehewehe no keia mau ninau elua a oukou i waiho mai ai ia’u; a na ke Akua e hooulu hou i na Kula Sabati a pau o ko Hawaii nei Pae Aina

 

OLELO HOOLAHA.

 

A. McWAYNE,

HALE KUAI LAAU LAPAAU, A ME NA WAIALA o na ano a pau, me na SOPA ALA o na ano he nui wale.  Ma ke kihi o Alanui Papu me Kalepa.

$49 1y

 

DR. ROGERS,

- OIA O –

KAUKA LOKEKE.

UA hoonee ae nei i kona keena oihana mai ka hale se o A@@@e ma Monikahaae a iloo o ka Hale Mu.  hela 54 Alana Papu.

            Ma keia hope i hoomakaukau ana ke Kauka i kona mau Laau ponoi a puunane aku i ka poe kii mai.

            O kona hale noho, aia no ma ka pa o Hotele Hawaii, ma kahi i noho mua ai.            SS1 if

 

E. STREHZ,

(AILUENE.)

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano.  E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau.  Ma ke kibi o alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.      (845 1y)

 

E. O. HALL & SON.

(E. O. HOLE MA.)

 

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI.

            Na Lole, Na Pena. Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

            846      Kihi o Alanui Papu me Moi.   1y

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE!

- E LAA NA –

Ahinahina, Kalakoa,

            Kekeo, Leponalo,

            Pena, Aila, Aniani,

NA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

            AILA HOOMALOO

            Kui Kakia, Pakeke,

            Tabu, Kaula, Noho Lio,

            Hulu Palaki, na Pulumi.

- A HE –

AGENA NO HOI NO KA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

            Lainakini-nao

            Lainakiki Maoli,

            Palule Kalakoa,

            Alapia, Kelepa, Kilika,

            Na loke kupono i ka wawae.

            Palule Huluhulu,

            Na Lole Huluhulu,

            Na Lole no ka hoohehelo ana

            Lipini, Lihilihi, &e.

LIPINE, LIHILIHI, &e.

-A ME NA-

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

-A HE –

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu,

            Paakai, Huaala,

            Pia Kulina, &e.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

 

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

            Laau Hoopau Naio,    

            Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PELA’AKU!

827 3m839

 

PAPA! PAPA!

- NO –

ALLEN & ROBINSON

-

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

- MA –

KA UWAPO O PAKAKA

-

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU.

 

NA PANI PUKA a me

NA PANI PUKA ANIANI.

            NA PANI PUKA a me

            NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KUAIIA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON

Honolulu, Iana 1, 1878           840 3m

 

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON!

(O LUI MA.)

-

MA KE KAHUA KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki!

o kela a me keia ano.

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu

ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani.

            Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a.

            Na Pape, Hele, Na Papa Ku.

            A me na Papa Moe nui loa

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.

            Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

            Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

            Na Ami o na ano a pau,

            Na Aila Pena, o kela me keia ano.

            Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale.

Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAIVANIKI

- A ME NA –

WAI HOOHINUHINU NANI!

o na ano a pau loa.

NA BALAKI ANO NUI WALE!

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

-NO KA-

UKU HAAHAA LOA!

E like me ka mea e hole ana mawaen o

LAUA a me ka MEA KUAI.

E hele mai! E na Makamaka!!

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai!

845tf

 

KOPA KUKAEPELE

-A-

GLENN!

AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI!

 

He mea hoopau i na eha,

            Na Ili Puupuu,

            A me hoomaemae i na mea ino.

            A he hoopau Lumatika,

            A he kopa auau no hoi

 

O keia kopa ka oia aku o ka mea maikai

I waihoia mai imua o kanaka.

 

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue

Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me

 

na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi i ka Ili, a keia

Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

 

O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o

ke pale aku i ka mai mai na lole e na

Mai Lele, oia kekahi.  O na ohana

a me na poe makaikai, ina

e hoolako lakou

i keia

KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

 

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kekahi mai ai

I ka lauoho mai ka hina ana.

 

Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai o

keia Kopa!

E loaa no ma kahi o

M. McINERNY.

Kihi o na Alanui Papu me Kalepa