Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 3, 18 January 1879 — KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO AMILE! KA IWIKUAMOO HOPE LOA O KE AUPUNI O ABEONA: KE KOA O NA KAU. [ARTICLE]

KA NANEA EEHIA O KA HIWAHIWA OPIO AMILE! KA IWIKUAMOO HOPE LOA O KE AUPUNI O ABEONA: KE KOA O NA KAU.

MOKI'NA 1....11KLU 28. AWAKA ac la na kukui o ua hnle kakela V nei, n iawe alai la i ka malamalaina ma na poii o ka ulu laau eehia e hoopuni una, a anapa aku la ilalo o na owaawa; e hoopowehiwehi nna i na mako o ka kakou kamahele. Lohe ia aku la ke kani o ka ieo 0 ka o-le inni na kiekiena o ua hale noho kuahiwi nei, me he la e paholr mni nna kuuu mau leo melo auoano ia īa nei e kipn aku a e hooiuana. Piino ne la o Amile me ka leo maina, " E hoomaikai ia na Lani " 11 hoomalie nku U ia i ka holo kiau nna a kona lio nnni, me kn hoi pono ana iho o koiv» aho mai ka kulana pihoihoi. Aole anei i maluhiluhi kou kino mahope iho o keia huakai loihi ? " wahi a Amile 1 ke alakai." " Ua hauoli nui au nj ka uneane uuu aku e hiki i kahi i manaoia, nka, he nui na kumu no ia mea-/' wahi a ua Uauwa nei ine ke ano haolulu o kona leo. •• He mea hiki %vale no ke hoomaopopo aku he kanaka oe i maa i ka holo lio wnhi hou ti Amile. Huli ne la ua elemakule nei a pane mai la me ke nno pihoihoi. •' He oiaio anei o oe ka Haku Amile ?" •• Uwau o Ami'.e, o wai la o Haku Amile," wahi a ia nei. •« Ka Haku Amile o Wiledeka, oia kou inoa, a ooe ka mamo hope loa e ola nei o kou ohana. A ano, na ke Akua maikai e hooponopono na mea a pau no ka pomaikai wahi a ka elemakuie. Kahaha iho la keia iloko iho ona no keia mau oielo a ka elemakule, aka huna iho la no nae me ka hoike ole aku. Holo aku la ko laua mau lio i ukah ia mai e ko ia nei kauwa ponoi ma kae o kekahi pali kiekie, iho aku la ilaio o ke kahawai, kaalo aku Ia malalo o na lala laau a ku ana iloko o ka pa nui o ua kakela nei, mawaeoa o na pua nani aala o ka waokele, ua uhola ae la ka malamalama o na kukui lamalama po a moakaka like me he ao la, he nmu hoohanohano ana no ko īa nei hiki ana aku. Hookipa maikai aku la ke kainaaina, oia hoi o Konimana, ka haku o ia kahua, me ka pumehana ano aloha. Ua ano hoohuoi o Amile no ke ano o ke« ia hale a me kona poe kamaaina, a ua inakaukau oia no ka halawai »ina me na mea e ulia mai ana ; aka, ua ike oie keia ma na mea a pau i kekahi kumu kupono e hoo« huoi ai. Ua maikai na mea apau ua hookipa īa keia me ka hauohano, a he papa aiua i kaumaha me ua ano a pau mai ko ka lae kai a hoea i ko ke kuahiwi kai p&hola ia mai i mua o ia nei. i ka pau ana o na hauoli a hoi hooiuolu, he lumi oani me ka peia huiu manu ko ia nei wahi moe. I ko ia nei hoi ana e mee, lawe mai ia ua Kunimanu nei iaia nei a hiki i ka puka o ko ia nei keena, pane mai la, mamua o kou hoi ana ina kahi moe,e Uka mai oe i ka puka, e hooholo ae a hoopia i na polohuku, oini, he mta ike ole ia na ulia o ka po. H Aole keia t manao nui alu no kana mau olelo, oiai ua manao iho la keia he hooma. kaukauwale no, i ike ia'i ko ia nei manao koa a me Ka ole. No ko i* nei manao no| ol? u mau olelo, nolaila, ua haule aku la (niluna o kahi moe a uhi iho la na eheu o

kupui o ka po he hiamoe, ni? ka waiho hsman.a no o ipuka o kena rumi. Iloko o ka pauhia hiamoe nanea ko īj nei «aiho an - ., ana ke kokuna Ia i houle mai apn ma kona mau papiiina waliwal» i hoala ae iai t, a knhaha iho (a i ka hooniaopopo ona iho ua kiekie ka la iluna o ke kuahiwi, a ua hoo:inka ke kehau e hehee mai una īho o ni lau nahele. ' Ua maaiahi r»nei kou hiolani ana i ka ponei e Ka Haku Amile*'? u ihi a Kunimana. 14 He oiaio ua oi aku. Ua haalele kahiko na manu i ko lakou mau punana, a ua hele aku ka meli e omo i na wai momona 0 iiU pua; aki, ke hilahila nei au. ika pane oe, nkahi no o Amile a kaakaa kona mau mak.i;" wahi a iaia nei. Mahope iho o ke komo ana o Amile i kona mnu aahu kupono, a me ka hoomaemae ana i kona helehelena, haule aku la l.iua a ka lumi hookipa, iiaila kahi ī hooluana ai, me ke kamaiiio ana no na mea pili i ke ano o na holoholona hihiu o ua uluhau nei, a me lie ano o ke olualu ana la lakou. £ ka makamaka heluhelu, aole kakou e poina i ke aliiwahine hana ino iaia nei. Aia no oia ke noho la me ka hauoli iloko o kona ano ame kana mau hana haumia. E hoolakalaka mau ana oia i na opio kane a wahine o ka aina imua o kona alo, i mea e hooko ia ai kona mau makemake. Ua Ji)o ae la ka inoa ihiihi a eehia o ka haleahi i mea kuhakuha ia, ao ka manao maikai o na makaainana, ua haalele mai Ia ioia. O kona inoa he mea hilahila ia e na kanaka kc kamailio ae, a aole loa lakou i hoike 'ku Ika hoohaahaa kupono ana imua ona. Ke noho nei ka aina me na makaainana iloko o ka pilihua, aole no kona piha mau i ka inaina a me na hana ino wale no, aka, no kana mau hana pelapela a me ka noho iloko o ka haumia oka huikau moekolohe kekahi. Ua pakui na kanaka no īa mea, ua hiki ole ke huna la, no ka mea, ua komo pu keUahi mau alii oka aina me ia, a ua laulaha a kam.iaina in ano hana mawaena o lakou. E anunn ia ana ke 1*» a me keia loaa o ke aupuni, a aole e hooiilo ia ma na mea kupono, aka, aiu m:\ na lealea uhauha ana e hoolei wale ia ni. Ulu ae la m auhau kaumaha a koikoi maluna o na makaainana, a uwe la* ieou no ia kaumaha, a uwe pu hoi no ka hilahilii. Iloko o keia mau mea a pau, ua malama loa no nae na makaaiuana i ke aloha no ko lakou Moi i hnla, a ua hoomanawanui e hooko ia kana olelo kauoha, e noho kona kaikuahine i Moi ohii 1 kona manawa e oia una. Aole loa lakou nei i hana ino aku, aole i haoai i na hana e kue aku i kona lealea nna, aka, kaka'ii aku Ia no ka hoea mai o ka hopena o kana mnu hana. lloko o keia nu hauoli o ua moiwahme nei me ka manno ua make keia, aia hoi i kekahi po, loaa īho la iaia kekahimoeuhane kupanahn. lke aku la ia īke kino o kona kunane i make, e ku ana maloko o kn mahinaai. E kuhikuhi ana kona liina i kekahi kumulaau nani, nona na lau mohala maikai e luhe luhiehu ana i ka welelau makani, me he la he kahiko gu!a no kekahi mea kamahao. Nana pono aku Ia ia a inah;>lo aku la.akn, ike hou aku la nae ia i ka pua ona ae o ua kumu laau nei, he ahi lalapa kona mau pua, a hoomaka koke mai la no e hua. Ike aku la no hoi keia ike ano o ka hua, he maloo a mimino a ano inoino ke nana aku. Kahaha iho la la no keia kumu laau nani kamahao a peh ka kona pua ame kona hua. Lalau aku la ia ika hua a nahu iho la, a ia manawa i hoomaopopo iho ai he mulea a awaawa loa kona ai ana. la manawa 1 mae koke ai a maloo ua kumu laau nei, a nalowale koke iho !a me he !a ua ale la aku la eka honua. I keia manawra a pau, ua hoomaopopo aku keia he helehelena inaina ke kau ana maluna ona hiona o ua kaikunane nei nna ; a i ka nalo ana o ua kumu laau nei ? ua omaka ae ta he lala rose, mn kahi oua laau nei i nalo iho ni, pua mai la he oiiva nani, hoio ae la ke aia ma o a maanei, a hua mai la ika hua fiku mohaha i paia memele nani, nona ka ono momona loa i kona hoao ana iho. He mi< no aka kai hoio ae maiuna oka hiona oua kaikunane nei ona a nalo aku I».

ia manawa i hikiīele ai ua moiwahine nei me ka makau no kcta moeuhane, a bai koke ae la i ke kuahaua, o ka mea e loaa ana ka haina o ua moeuhane nei ana, e lilo koke no oia i eiiu nui oo kona aupuni a e punahele hoi imua o kona alo. Lohe ae U kekahi iuahiue hoomanamana i keia a hoike ae !a i kona manao imui o ua alii nei penei. Aole loa e hoike ia ke ano o ka moe a ke alii aia wale no a hoea niai kekahi la kamahao mahope, a na ke aoo ulia o ka manawa e hoike maoii rnai ia mau ano a pau ine ke ano io umoli o ua moe nei. No keia mea ua ano kaumaha ui ka oaau o ke aliiwahioe, akn, aole no n»e oia i hoopau i kona noho «na e like me mamua. A ano, e waiho kakou iaia iloko o koni lua mimilo o

ka haamia. e kali a na ia !a kamahao e hoike i ka hopena. a e hu!i hou ae kakou e nana ia Amile oiai o:a mawaeea o na iau naheie lipolipo o ka waokefe. Ke noho nei o Amiie me Kuaimana maloko o ke keena hookipa o ka hale Kakeia, he lumi nui a kiekie. He ano iia nae kai kokolo ae a puni kn Amiie kino. O ka ia nei mea i kahaha loa ai, oia no ka hauie ana aku o ko ia nei mau onohi maka i kekahi mau kii nui eiua e kau ana ma kekahi aoao o ua keena nei. He kii o kekahi rnau alii koa, a i ka innei hoomaopopo akū, ua like loa ka helehelena o kekahi kii rae kona ponoi iho, a o kekahi ua like loa me ko ke Konela Kunimana. O ke koa i like tne ia, he opiopio n he heleheleoa nae konā, a e ku r»na iwaena o ke ahi lalapa enaena ; a o ke kii hoi 1 like me kona koolua, he aoo !oa, a he helehelena hihiu kona. Ua manao keia e ninau aku no keia mau kii, aka, ua pane koke mai la no nae ua Konela Kunimnna nei. Aole i pau.