Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 4, 25 January 1879 — KA LIO KEOKEO O KA WAOAKUA! KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE, KE PUKONAKONA O KONA MAU LA, A O KA OI HOPO OLE O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

KA LIO KEOKEO O KA WAOAKUA! KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE, KE PUKONAKONA O KONA MAU LA, A O KA OI HOPO OLE O KONA MAU ENEMI.

3IOKUNA XIII— -lIELU IT. | āNO ke uno pouli i:\ wa, nolaiia, kakali | iho la oia ti kau loa ae ke aliiwahine o ka po Uunn i ike pono aku oia i na enea ana j i lohe ai. Ua lo;ja paha iaia Ua hora hookahi o ko- i na uolio nna innlaila, a ia manawa miiamaUip.a loa ae la ka mahina, hoomaka aku la ia e kolo a ina kahi o kekahi mau laau liilii e ulu ann, a ikf aku la ia ekolu mau ilikim e hapni ona i keknhi wahine maluna o ke kua o ka lio; a ike aku la o Kelekona ua like , no a lilie me Limunni kona ano. (Alama.) Ike aku la o Kelekona, o na iiikini no ia | a iaua i mahuka mai oi. lke aku la no hoi ia, o Kuliko a me ku wahine ilikini ke ku nna a me kekahi ilikini opio kekahi. Lana iho la ko Kelekona manao e kokua aku ia i Alnma, nolaila, huli hou ae lu ia mahope e | kii aku i kana ihe, a i ka loaa ana a hoi hou j mai, ike oku la keia ua hoom:»Iu na ilikinl j e hele me ka lawe pu ona i* Alama a me j ka lio keokeo ma ko lakou mau limo. j Huli hou ae la o Kelekona a loaa kooa j ] 10, a k*u aku la iluna, a hoomaka aku la e hahai nku mahope o Alama a me na ilikini. Aka, no ke ano luhi o ko Keiekona lio, oole hiki iaia ke awiwi loa, a nolailu, aole no on.i ike koke aku i na ilikini a me Alamn. Ma ia hope, puka aku la lakou maiioko aku o ka uiuluau a hoea he awawa, a maiaila laknu i ku nui iho ai. Hoomau aku la no o Kelekona i kona hele ana a hiki ma ka pili Inau, a maiaila, kaohi ia i kona iio a iele iho la ia ilalo. Hooiohe aku la o Keiekona i ke kamailio o Alaina me ka wahine iiikini. Heaha ia kau hana i manao ai e hana j mai ia'u ? \ ninau aku ai o Alama i ka wa« hiae iiikini. i Ke manao nei au na'u ponoi no e pepehi j aku ia oe, na kuu mau limo no e o aku i j kou puu i ka pahi, no ka mea, aole make* make ke aiii o makou e ike ia oe, aoie no hol ona ae iki e pepehi aku makou ia oe, makemake keh e lawe ia oe i wahine mare nana, aka, aoie i iike ko'o manao peia, no ka mea, he enemi ino ioa oe no*u a ina he mea hiki ia'u ke hana, ina no ua wawaiu aku au i kou kino hoiookoa mailuna a laio & make oe me kuu mau maiuu, wahi a ua wahine ilikini nei. Heaha ia ka hewa nui a'u i hana aku ai ia oe, > hooiiio tv.ai ai oe ia*u i enemi ioo loa nou ? wahi a Ahmn. No ka me2, ua heomahuka aku oe i ka haole ili keokeo, wahi a ka wnhme ilikini. la manawi, lohe aku ia iakou nei he mea ano e ma kahi loihi loa aku, nana aku la ua poe liikini nei uia ke komuluua o iakou, a ike aku ia i kekahi (nau mea eieeie e hele mii ana. I ke kokoke ana io iakou nei t i ae ia ka wahine ilikini, he poe iiio ahiu ke* ia, makemake au e ike i ko iakou haehae ana i ke kino o ka wahine i'anioio a weiuweiu. ina o ko oukou mukemake ia e make au, aiaila, e ki koke mai oukou ia'u i ka pua. a i oie e hou mai oukou ia'u i ka pahi, ma> mua o kuu make ana i na niho oi o na ilio ahiu o ka WAonaheie. Heaha ia ka oukou mea e manao ai e hana m«i ia'u, i ninau hou aku ai o Alima. £ hoopaa ia ana oe i ke kumu laau me ke kauia a paa ioa, a i ka 'manawa e heie

mai ai ka poe iiio a inu wai i!oko o ka mu« liwai a honi mai ia oe, »!ai!a, e mai auanei lakeu a haehae iiilii i kou k<no i m apana lehulehu a make oe, o;a ki inakou i manao ai e hana aku ia oe. £ia no o Kelekona ke hookokoke m-ii nei ma kahi a lakou e ku nei, aka, no kona ike ana i na i.'io, nolaila, kakali iho Ii no ii ina .ia wahi me ko lakou ike ole mai nae iaia nei. Hoomaka aku !a lakou nei e heie ma kahi o kekahi kumu laau nui, a kukulu ia o Alama malaila, a hoopaa ia me ke kaula a paa. Eia no ke holo mai nei na iiio, a i ka hoopaa la ana o Alama ma ke kuniu iaau u i paa, hele aku la ua poe ilikini nei a kaa- ■ wale, he kanalima paha iwilei ka mamao, a i ku nui raai la malaila, me ka nana i ka hana a ua poe ilio nei. i Ke kob nei no o Kelekona iloko oka mauu loloa, a hiki aku la i kona wahi i haai lele ai i kona lio, lalau aku la ia ika pau- 1 ku laau ana i lawe pu mai ai, a kokolo bou ■ nku la a hiki ma kahi a Alama e paa nei. j ; Ua kokoke loa na ilio ia Alama, o ka ilio j makamua ua hoomaka ia e le!e aku iluna o ; Alama. la manawa hou ae la o Kelekona | i ka pauku laau mamua ponoi o ka ilio, no j ka mea, ua kuni ia ka pauku laau ike ahi t aua a. Ika ike nna no nne oua ilio nei i ■ ke ahi e a nna mamua iho ona, huli īno aku | la ua ilio nei a hoomnka oku la e holo no ! ka makai/ i ke ahi. i Oki aku la o Kelekona i na kaula i hoo- | paa ia ai o Alama a moku, a ia manawa, { akahi no a ike mai na ilikini iaiu. j Hoao mai la na ilikini e holo mai ma kahi a laua nei eku nei, aka, aole nae e hiki ke holo mai, no ka mea, ua puni loa iho la lakou me na iho. 0 ka ilikini keia e paa ana i ke kaulawa- | ha o ka lio keokeo, haalele iho la ia ; no kn | iele ana ae o kekahi mau ilio e nanahu iaia. ! 1 ka heino ana nae o ka lio keokeo, holo pololei mai la iloko o ka ululaau e kokoke ana ma knhi a Kelekona ma e ku nna, a ku I iho la ua lio nei malaila. j Holo aku la o Kelekona n hopu aku la i | ke kaulawaha oka lio keokeo a alakai mai j la me ka i ana aku ia Alama, e wiki oe, e ! hele a kau i kou lio a holo aku, a mahope aku au e holo aku ai. Lele ae la o Alama a pili ae la ma ka aoao o kona lio, a ninau mai la ia Kelekona, he lio no nae paha kou ? Ae aku la o Kelekonn, a īa minawa, holo aku la o Alam;\. Kiola aku la o Kelekoni i ka pauku laau ana, a holo aku la a kau i kona lio a hoomnka nku la e hnhai mahope o Alama. Holo aku la o Alama a loihi, kaohi mni la i konn lio a kakoli iho la ia Kelekona, aole no nae i loihi, hui aku la o Kelekona !me ia. Ninau aku la o Kelekona, pehea j kou pna ann ina ilikini? Ua hopu lakou I ia'u i kuu wa e moe ana iloko o ka ululaau, ; puoho au i ka wahine ilikini lapuwale e 1 hooluliluli ino ona ia'u. j j Lele mai la ua wahine ilikini nei a kui j mai la īa'u ma ka lae, a i kuu hoomaka ana ie ku iluna, kui hoo mai la no kela ia'u a j haule hou au īlalo a pau kuu ike, a paa au | ia lakou. Hoomau aku la laua nei i ka hele ana a hapalua paha oka po, hiki aku la laua nei ma ka hale o kekahi Paniolo elemakule. Loaa iho la kekahi inau mea ai na bua nei malaila, a pau ko laua paina ana, hoo- ' luolu iho la laua, aka. o Alama ua moe ia nialoko oka hale maiuna o kahi moe, a o | Kelekona moe ia mawaho ma ka lanai, a o | ke kipuka holo lio oia kona kapa. - Puoho ae la o Keiekona i ke kakahiaka i ; j ka nakeke ana o na pahikaua a me na elau i ; pu, kaakaa ae In ko ia nei mau maka, ai ' j nana uku ka hana, e ku mai ana he poe koa. j ; Pehea kou hiki ana mai maanei, i ninau j mai ai kapena ona koa. j i He pio au na na ilikini, wahi a Kelekona, | | aka, ua niahuka mai nei au mai ia Ukou | ! mai, a nolaila hiki mai nei au maanei. | | He oiaio no paha na mea au e olelo mai} 1 la, aka, he haole mahuka no hae oe, aua ! i lohe mua no au ika moolelo o kou mahu- \ \ ka ana. i | Owau a uie ko'u poe koa nei, mai Kado-; |wa inai makou, i keia manawa e hele ana | | makau e malama i kekahi papu maluna 'ku j \ nei, ma ka aoao o keia moliwai e kahe nei, i I nolaila, e hele pu oe rae makou. l£ia no <ko makou moku kiakahi ke lana mai nei, ; ua ike mua mai nei makou ia oe iluna o ka ! moku, nolaiia, hele mai nei makoa e hopu ] ia oe i pio. j MUKUNA XIV. Ku iho la o Kelekona a nana aku la i ! kona lio, ia wa hoomaka ae la ia e holo a ' pili ma ka aoao oka līo, me kona manao e ' kau maluna a e holo aku, aka, mamua o ka j hemo ao« oke kaula kaohi iaia, ua hahaa mti U kekahi koa iaia ike kumu o kana ' pu a hina aku la o Kelekona ilalo. 1 Lawe aku oukou iaia iluna oka moku, wahi a ke Kapena o na koa.

Kamailio mai 'a o Kelekona i na koa, t mei {a, aia nialoko o ka hale kekahi wahine i he!e pu mai nei me a'u, e oluolu anei eukou e ksmai : .io pu au me īa mamua o ko oukou lawe nna ia'u iluni o ka moku. Aoie makou e ae ana i kau noi, w,ihi a ke Kape* na o na koa. Lawe ae la lakou ia Kelekona iluna o ka moku a hoopaa iaia iioko o kekahi rumi o ka moku, me ka hoonohoia ī eha mau koa e kiai iaia. Manao iho la o Kelekona e hoihoi hou īa ana oia iluna o ke Sana Mele, kona moku 1 ana i mahuka mai ai. Hoomanao ae ia ia, ina e loaa iaia kekahi wa kupono. e mahuka hou no ia. Elua la o ko lakou holo ana, hiki aku la ; ka moku o lakou ma kona awa e ku ai. Mamua o ka hoopaa ia ana o Kelekona ) iloko o ka papu, lawe ia mai la oia imua o ke alii koa a kamailio pu me ia, a i mai la ; ua alii koa nei, hookahi pule i koe alaila, e j lioouna ia aku oe ma Valaparaiao. i Alaiia, alakai ia ae la o Keiekona iloko o | ka pnpu a hoopaa ia iloko o kekahi keena, , a hoonoho ia kekahi mau koa elua mawaho ; ; i ka po a me ke ao me na pu e kiai iaia. j 1 ka iua o ka la o kona hoopaa ia ana, j ; oiai oia e nana ana ma kekahi puka aniani, ; j ike aku la ia i ka hele ana mai e kekahi j ! mau hoki elua ua kaumaha i ka mea ai n na ! koa. ! | Komo mai la ua mau hoki nei iloko o ka | i papu, a hoomaka ae la e owala me ke peku | | ana, a ku aku Ia na koa kiai i ka peku a j jhina aku la ilalo. 0 na koa e kiai ana ia i | Keiekona, ua lilo loa ko laua niau maka i | ka nana i keia mau koa i ku aku la i ka pe-1 ku a na hoki iawe ukana, ia manawa i lele j aku ai o Kelekona mailoko aku o kona kee-1 na ma ka puka aniani a holo mahuka aku | I la iioko o ka nahele. ! I 1 ka ike ana o na koa kiai iaia, hoomaka | laua e ki aku ia Keiekona i ka pu. 1 ke kani ana o kekahi pu, ku aku la kekahi hoki a make loa, a o kekahi pu aole i kani. | ! Holo aku la o Kelekona iloko o kekahi ' | ululaau liilii, a mai iaiia aku, komo i ka : uiulaau nui e ulu koke mni ana. | Oiai o Kelekona iloko o ka ululaau, ua | ! ike oia ua maioo a puha kekuhi mau kumu | laau. Aka, iaia e noho ana, iohe aku la ia i kekahi mau kapuai wawae mahope ona, nolaila, hele aku la ia a komo aku Ia iloko o ka puha o kekahi laau a pee iho U. Lohe no nae īa i ke kapuai o kekahi mau koa e hele ana mamua aku ona, a hoomao* popo koke oia, e huli ana lakou iaia. Elua paha hora o ka noho ana o Keiekona īloko o ka puha laau, puka mai la ia iwaho, a hoomaka e hele aku iloko o ka ululaau. j I kona hele ana nae i ka pili laau, ike 'ku ia keia i na koa ekolu e noho ana ma ia wahi, a noiaila, huii hou mai la keia a hoi hou i ka puha luau ana i haalele iho ai. He mau hora loihi no o kona ala nna me ka pili ole o kona mau maka, a no ka nui o kona maka hiamoe; kolo aku la ia iloko o kekahi mau laau liilii a haule aku la moe. I (Aole i pau.) |