Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 6, 8 February 1879 — Page 4

Page PDF (1.50 MB)

This text was transcribed by:  Michelle Baie
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

I HUHA.

No ka Makahiki, $2.  Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

FEBERUARI 8, 1879

 

Na Misiona.

  Suttee, oia hoi, ka make ana ma ke ahi o ka wahine mare me ke kane mare ke make e ke kane mare.  Aia ua ma Hindu Asia keia hana naaupo loa.

  Ma ka hapa o Hindu i lilo ia Beritania, ua papa ia a ua hoopauia ia hana e ka mana Beritania.  Ua pau no hoi kekahi i ka mana o ka ke Akua olelo.  Aole nae i pau loa ia ma kahi i lilo ia Beritania.

  Ma ka makahiki i hala aku la, ua make ke Kuhina nui o Nepaula.  No Beretania ia. 

  Ua make pu me ia ekolu mau wahine ana ma ka paila wahie ahi kupapau.  Ke ano keia, ua make ke kane.  Ua hana ia he paila wahie me ka opala maloo.  Ua wahiia ke kupapau o ke kane i ka lole keokeo, a kahikoia i na pua nani a aala, a kau ia maluna o ka manele.  Ua amo ia ka manele e na kanaka eha me ka papale ole, a ane nele loa i ka lole.  He ukali hookahi, me ia ke ahi no ka paila wahie.  Hahai wawae ka wahine kane make i ka manele.  Ua kahiko e ia oia i ka lole nani me na lei pua.  Ua hanai e ia i na mea ono me kahi laau pepehi eha.  Hahai pu he poe kaikamahine oli a hula, a hoolei i na pua maluna o ka wahine, a hoomana ia ia me he akua la.  Mahope iho, he hookani paha.  Mahope iho na makamaka, a mahope loa ka poe makaikai wale.

  A hiki i ka paile wahie, ua kauia ka manele me ke kupapau maluna o ka paila wahie.  Kau pu ia ka wahine ma ia paila, me ka moe ana o ke poo o ke kane make ma kona uha.  Hoaa ia ka paila wahie mao maanei, a emo ole puni i ke ahi a pii weliweli na lapalapa ahi.  Hookani ikaika na pahu, na pu i ole e lohe ia ka uwe ana o ka wahine.  A pau ka paila wahie i ke ahi, i na ua koe kekahi hapa o na kino make, ua hooiliiliia a hooleiia iloko o kahi muliwai laa e kokoke mai ana.

  No ke aha keia hana naaupo loa ma Hinedu?

  1  Ma ka manao o na Hinedu, aia a make kekahi, komo no ka uhane iloko o ka mea e, he kanaka paha, he holoholona haumia paha, iloko o kekahi mea i hoowahawaha loa ia.  Hooweliweli na kahuna Hinedu i na wahine kane make, i na make pu ole lakou me na kane ma ka paila wahie kupapau, e komo ana ka uhane o na kane iloko o ke mea ino, hoopailua loa ia.  Aloha ka wahine i ke kane a nalu iho la, e aho e make pu au me ke kane, mamua o ke komo ana o kona uhane iloko o ka moo ino.

  Pela hoi ka uhane o ka wahine ke make oia, e komo ia iloko o ka mea ino.  Aka, i na make pu oia me ke kane, e komo pu laua iloko o ka pomaikai ma kela ao.

  2  Na wahine kane make ma Hinedu, he poe i hoohaahaa loa ia lakou.

  Na wahine kane make opio a keiki ole kai hoohaahaa loa ia.  Ua ako ia ko lakou lauoho a olohelohe ke poo.  I na ulu hou ae, ako hou ia no, hoohilahila ia oia.  Aole hiki ke hoonani i ka maka, e like me ha wahine mare.

  Ua hookapauia na gula pepeiao, na apo lima, me ka lole maikai.  Hookahi wale no lole nahu i ae ia, he lole ino kalakala ia, he hoailona no kona ano wahine kane make.  Hilahila oia a uhi no i kona maka a ike ole ia.  Kona wahi moe, malalo ia ma ka papa, me kahi bela kalakala, a o ku uhi, o kona lole la wale no ia.

  Hookahi no ai ana ma ka la, a o ia ai, he ai ono ole, aohe mea e miko ai.  Kauohaia e hookeai pinepine, hookeai oolea.

  Kana hana, ka wili mau no i ke kurino.  Ka huki wai, ka holoi lole lepo, ka burumi me ka hoomaemae i ka hale, ka anai ana i na ipuhao me ke kuke ana i ka ai.

  Ua kapu ke kamailio ana me ka poe ui a oo.  Me ka poe kamalii uuku, me na luahine a elemakule wale no e kamailio ai.  Pomaikai oia ke loaa kekahi mea hookahi i aloha iki a hoomana iki iaia.  E aho iki na wahine kanemake mea keiki, me na wahine kanemake no na oihana haahaa, oihana kauwa.  Aka, ano like no ka hoohaahaaia ana a lakou ilalo loa.

  Nolaila kekahi o keia make pu ana o na wahine me na kane ma Hinedu.

  Ua hooikaika loa Beritania me na misionari e hoopau i keia hana naaupo loa.  A ua pau no kekahi hapa koe nae kekahi hapa.  – Harper’s Weekly.

 

Rescue the Perishing.

Gospel Hymns.  No 2.  Hymn 32.

1

Kii i na auwana nei,

Ane i make

Apo aloha a hoihoi mai.

Pule i huli mai

Na lawehala;

Hai ia Iesu la ka Mea e ola’i.

Cho. – Kii i na auwana nei,

Ane i make

Nana ia Iesu e,

A ola e.

2

Kii i na ui nei,

Me ua opio,

Kali no Iesu i mihi lakou,

Mihi i kala ia’i,

Mihi ano la,

Pauele iaia, a ola mau no.

Cho. – Kii i na auwana nei, &c.

3

Kii i na l@hi nei,

Na mea kaumaha;

Hai ia Iesu la ka mea hoona.

Paipai e hale ae

Kona auame,

Kana ukana, m@ e ka mama.

Cho. – Kii i na auwana, &c.

4

Kii i na hune nei,

No ike ole,

Kokua aloha a hoonaauao.

Hana, e hana mau,

Mau no ke aho,

Hai ia Iesu la i ola ke ao.

Cho. – Kii i na auwana, &c.

            HAWAII.

 

He Mele.

1

Lupea ke ala o ka pali,

Lamalama mai la iluna,

Aole no oe nalo ia’u,

He lehua oe kuu ike ana.

2

He aloha o ka pua ahihi,

Lei hoohie o ke ahiahi,

I honi aku au i ke ala,

Ke ala hinanao i hiki mai.

3

Hoohihi aku kahi manao,

E ike ia Lani Huli,

Uhi paa mai e ka noe,

Kuleana a ke Aloha.

4

Pua kiele ka’u makemake,

Lei hookano ia mai la,

Hoae kaua i Niolopua,

I ike aku i ke alo pali.

            Haku ia e W. K. WAIPUILANI.

 

Kanikau no John Kaapuni.

Kanikau la he aloha,

Nou e John Kaapuni,

Ka mea aloha ua hala,

I ke ala hoi ole mai,

Ke u nei makou,

Ke aloha me ka luuluu,

I ka u me ka minamina,

I ka hele ana o ka lei,

O kahi pua hookahi,

Mai loko ae o ka puhaka,

J. H. Kaiapa he makuakane,

O Mele he makuahine,

He makana maikai nei;

A he waiwai makamae,

Na ake Akua i haawi mai,

A nana i lawe aku,

E hoomaikai ia kona inoa.

            Hakuia e Beni Kupuna.

  Kepohoni, Honolulu, January 29, 1879.

 

Haawina Kula Sabati.

Helu 8.   Sabati Feb. 23,  1879.

KUMUHANA.

Ke ‘Lii ma Ziona.  Pauku Baibala.

Halelu 2; 1—12.

NO ke aha la e kupikipikio ui ko ka aina e?

  A e noonoo ai ka poe kanaka i ka mea lapuwale?

  2  Ua kue aku ma’lii o ka honua,

Ua ohumu pu aku no hoi na luna,

Ia Iehova, a i kona Mea i poniia.

  3  E moku aku kakou i ka laua mau mea paa,

A e hoolei aku hoi mai o kakou aku nei i ka laua mau kaula.

  4  O ka Mea e noho ana ma ka lani, e aka mai no ia:

A e hoomahua mai no hoi ka Haku ia lakou.

  5  Alaila e olelo mai oia ia lakou i koina inaina,

A e hoomakaua mai hoi ia lakou i kona huhu nui.

  6  Ua poni ae nei au i kau Aliii maluna o Ziona.

Maluna iho io ko’u mauna hoano.

  7  E hai aku au i ke kauoha:

Ua olelo mai la o Iehova ia’u, O oe no ka’u Keiki;

I keia la no, ua hoohanau aku wau ia oe.

  8  E noi mai oe ia’u, a e haawi aku au ia oe

I na lahuikanaka i hooilina hou,

A i waiwai hoi nou na welelau o ka honua.

  9  E uhai oe ia lakou me ke kookoo hao:

E ulupa hoi oe ia lakou me he ipulepo la.

  10  No ia hoi, e hoonaauao oukou, e na alii;

E ao ia’ku no hoi oukou, e na lunakanawai o ka honua.

  11  E malama ia Iehova me ka weliweli,

E hauoli hoi oukou me ka haalulu.

  12  E honi aku i ke Keiki, o huhu mai ia,

O make hoi oukou ia aoao, ke hao iki ia mai kona inaina.

Pomaikai wale ka poe a pau i hilinai aku ia ia.

  Pauku Gula.  Ua hoolilo ke Akua ia Iesu nei, i ka mea a oukou i kau ai ma ke kea, i Haku, a i Mesia hoi.  Oih 2; 36.

  Mele.  Him. 101.  O Iesu ka inoa maikai, p 1,2.

  Pule i lilo koke na aupuni a pau o ke ao nei no Iesu ka Mesia.

Ka wehewehe a ninau ana.

  Ua manoa ia, na Davida i kakau i keia Halelu.  He wanana ia no ka Mesia, ka Mea e hoonoho ia’na i Alii ma Ziona, a e lilo ana nona na aupuni a pau o ke ao nei.

  P. 1.  He mau nina ehia?  A nowai?  Owai ko na aina e?  Kupikipikio lakou no ke aha?  No ka ike ana paha i ka mana o ka Mesia, a pihoihoi no kona ano lanakila.  Heaha hoi ko lakou noonoo ana?  E noonoo ana e hookahuli i kona mana.  He noonoo ana ia?  Nana Hal. 46:6, Oih. 4; 25—26.

  P. 2.  U’aha na ‘lii o ka honua? U’aha na luna? ia wai?  Owai ka mea i paniia?  Nana Oih. 4;26—27.  Hal. 46;7.  Io. 1;41.

  P. 3.  Heaha ka lakou olelo hookano loa?  Owai la@a?  Heaha na mea pua?  na kauoha, na kanawai, na hoopai, oia na kaula p@a a lakou e aha’i?  Ier. 5;5.  Lak. 19;14.

  P. 4.  Owai ka Mea e noho ana ma ka lani?  E aha oia?  Makau anei?  kena aka ana heaha ia?  Aole he aka maoli, he makau ole, he hoowahawaha, he henehene, he mea ole ka na enemi, olelo hookano, a kaena.  E aha oia ia lakou?  Hoomahua heaha ia?

  P. 5.  Aha oia ia lakou?  He olelo hooweliweli ia, e hookau ana i ka hoopai.  Hoomakana, hoomakau, hoohaalulu.

  P. 6.  Owai ka i poni?  poni oia ia wai? i aha? mahea?  Ziona hea?  mauna hoano he keia?  I ka manawa hea keai poni ana?  Heaha hoi ke ano?  He mea hoohalike.  Me ke ano o na ‘lii ma keia ao.  Ua poni maoli ia lakou, he poni maoli he lei alii maoli.  Ua like ka Mesia me ka mea i poni ia, i hoalii ia, i hoonoho ia ma ka noho alii, ma ke kulanakauhale alii o Ziona oluna, a o lalo nei, ka ekalesia ia, ka Aupuni o ka Mesia.

  P. 7.  Ka Mesia keia e olelo ana.  Ke Kauoha, ke Kanawai ke Kumukanawai o ko ka Mesia aupuni; ka olelo paa.  Ua olelo ka Makua i ke keiki, kau’u keiki no oe.  O oe ka hooilina, ke keiki Hiwahiwa, hanau kahi.  I keia la, ka la ia ia haiia’i ke kauoha, ke kanawai no ka hoailona.  Ka hoohanau ana, ka hooiilo ana i ke keiki i Mesia, i hoolina no ke aupuni.  Pili keia la, i ka wa kahiko loa e noho pu ana laua. Ioane 17; 5.  Io. 1;1. Pili i ka wa i hanau ai Iesu ma Betelehema, i ka wa i bapetizo ia’i oia, i ka wa ia ala hou mai ai oia mai ka make mai a hoi aku i ka lani, a hoouna mai ia ka Uhane Hemolele.  Nana. Oih 13; 33.  Heb. 1; 55;5.

  P. 8.  Owai ke noi?  Noi aku ia wai?  E noi aku i ke aha?  A e haawi ia mai ke aha?  I aha?  Nana Hal. 22;27, 28, 72; 8, 89; 27.  Dan. 7; 13, 14.

  P. 9.  Owai oe?  Ka Mesia.  E aha oia ia lakou?  Ia wai?  Ia enemi.  E ulupa me he ahala?  Nana Hal. 89; 23.  Hoik. 2; 27, 12; 5; Luka, 19; 27.

  P. 10.  Nawai keia olelo?  ma ka p. 11, 12?  Na Davida paha, i na oia ke mea nana i kakau keia Halelu.

  E hia kauoha?  E hia poe i kauohaia?  Heaha na kauoha?

  P. 11.  E hia a he aha na kauoha?  Nana Heb. 12; 28, 29.

  P. 12.  E aha i ke keiki?  O aha mai?  O make ma ia aoao, ka aoao aha?  Ka aoao o ke hewa, o ke kue, o ka hoomaloka.

  Honi, ua like ia me ka hoomaikai, hoolaulea.  Make ke hoaiki ia ke aha?  Nana Hoik. 6; 16, 17.  Owai ka poe pomaikai?  1 Pet. 2;6.

  Mele.  Him. 117, “E pii ae i ke ao.” P 1,2,3.

Na Ninau Hoi Hope.

  He aha ke kumu hana?  Heaha ka pauku Gula?  Nawai i kakau keia Halelu?  He wanana ia nawai?  E hia mea olelo?  Ku pikipikio owai?  No ke aha?  He aha ka mea lapu wale a lakou i noonoo ai?  Na lii, na luna, ua aha ia ka wai?  A olelo aa e aha lakou?  Pela anei na l@, na luna, na kanaka i keia wa, makemake e hoohemo i na kaula, i na mea paa a ke Akua?

  Makemake e hoopau i na kanaka, a hookuuia e hele wale, e like me ko lakou makemake?  Aha o Iehova ia lakou?

  Owai ke Lii i hoonohoia ma Ziona?  Pehea e haawiia’i na lahui kanaka i waiwai hoolilina nona?  Aha oia i ka poe hoolohe a malama ia ia?  Aha oia i ka poe hookuli a kue aku?  He aha ka pono o na lii, o na luna, o na kanaka, o na keiki? Hai paa naau mai Luk. 19; 27.  Hoik. 5; 17.  Owai ka poe e pomaikai ana?

  Mele.  “Him. 118.  I luna no Iesu” p. 1, 2, 4.

  Pule no ka lahuikanaka a pau i lilo koke no Iesu.

  Haawina no Mar. 2:  Hal. 51; 1—13.

 

Ke Aloha Aina a Aloha Lahui.

(Kakau ia no ke Kuokoa.)

  O ke kumu hana keia i puana ia mai mai luna mai o kekahi awai i ke Sabati i hala Jan. 19, a he kumu hana kupono loa ia na kakou Hawaii e noonoo pakahi iho ai a e ninau kela mea keia mea ia ia.  Heaha la ka’u e hana aku ai no kuu aina kulaiwi a me kuu lahui o ka oiwi hookahi?

  Me ka naau walohia i kono ia mai ai au e kamailio aku i mua o ke akea no keia kumuhana, oiai aia kakou iluna o ke kiekiena o kaupaku o Hanalei kahi i ku ai, a e iho aku ana ma kela a me keia aoao, aohe wahi e hookaulua iho ai.

  He lehulehu no ka poe i hoike i ko lakou manao aloha aina, a minamina lahui, a iloko o ko kakou mau nupepa i na kau i hala, nolaila, aole au i manao e hoomaikeike aku i keia kumuhana me ka manao ua nele ko oukou noonoo ana i keia; aka aia ka hookele ana o na noonoo o kekahi poe maluna o keia mea, me he mau “Auwaalalua” la e lana ana ma ke kai malino maokioki o ka hookele lahui, a me ka minamina i ke one oiwi.

  Nolaila, ia oe e Hawaii opio ka li-a ana o kuu poo, a me ka iini o kuu puuwai.  Nolaila, e ku, e eu, liki ia oe iho, a e lalau iho na lima a e hana i ka hana, no ka pono o kou aina makuahine, a me ke ola o kou lahui ponoi.

  Elua no mea i mua o ko kakou noonoo e na opio o Hawaii, ka mua.

  KAPONO A ME KA MALUHIA O KOU ONE OIWI.  Ka lua KE OLA O KOU LAHUI PONOI.

  I ka hoomaopopo ana i keia mau la, me he mea la o ka pono a me ka maluhia o ko kakou aina, ua like no ia me kahi moku iwaena ona ale poi pu o ka moana, a ke holo nei ola; he ino mai mamua, a he ino mahope, he ino ma kela a me keia aoao, aka, e hoo@oe e Hawaii opio, i na o ke kuleana ia o ka pono a me ka maluhia o kou aina kulaiwi, alaila e nana aku oe i ka hana a ke Kapena moku a a me kona @ luiaa, @ ka ino e no@ mai ana a e poipu ia iho ana ka moku e na ale, a e lauwili ia ana e na makaai ahia huhu enaena o ka moana.

  Heaha ka hana a ke Kapena a me na luina?  O ke Kapena ma kona kulana hookele, ku makaukau no oia e paa ana kona lima ma ka manamana o ka huila o ka hoeuli, e kau ana kona maka maluna o ke panana a e kiai ana kona noonoo, no na ulia poino a pau e hiki mai ana.  O na luina hoi, ku makaukau no lakou ma ko lakou kulana, me ke eleu mau e hooko i na kauoha a pau e hiki mai ana imua o ko lakou alo, a ma ia hana, ua hoopakele ia ka moku mai ka poino mai.  Pela no ka pono a me ka maluhia maluna ou e Hawaii;  Ke ku nei kekahi poe e hookele, a ke makaala nei lakou i na ino a pau e nou mai ana.  A pehea oukou e na opio o Hawaii?

  E ku wale anei oukou e nana wale aku?  Aole, no ka mea o oukou no na luina, ke kahea nei na hookele “E pu-a i na pea no ka mea he ino.”  Ke kahea mai nei na hookele mai luna mai o na awai o na luakini a pau mai Hawaii a Kauai, e hoohiolo i na ino e ulu ae ana iloko o ka lahui, e hookupaa i ka pono a me ka maluhia, i welo mau ka hae o ka pono me ka lanakila maluna o kou mau puu uliuli, no ka mea o kou ola e.  Hawaii ponoi, ua like no ia me ka moku e holo ana i hao ia na pea a paihiihi, a e pehuini iho an ka makani mahope.

  Ina pela ke ola o ko kakou lahui e na opio, alaila, heaha ko kakou manaolana?  Ke noi nei au ia oukou, e leha iho i ko oukou maka ma ka hope o ka moku a e ike no oukou i ka hoeuli oia ka mea nana e hoohuli hope mai i kona holo ana i mua; a e holo aku hoi mamua e ike no oukou i ka heleuma, ka mea nana e hoopaa i kona holo ana.  Nolaila, o ka Pono Karistiano oia ka hoeuli nana e hoohuli hou i hope i ke ola o keia lahui kanaka, a o Iesu Karisto ke heleuma nana e hoopaa iho ke ola.

  E hoomanao nae, aole e huli hope hou ka moku a e hoopaa ia hoi kona holo ana, ke ole ke Kapena e oniu ae i ka manamana o ka huila o ka hoeuli, a o na luina hoi e hookuu aku i ka heleuma iloko o ke kai, aia no a lalau lakou a hana alaila, paa iho la ka holo ana o ka moku.

  Pela no kou ola e ka Lahui Hawaii mai manao e hoohuli ia mai ana Kou ola mai mai ka holomoku ana i ka lua, e ka Pono Karistiano, a hoopaa ia hoi e ka Haku Iesu, ke ku wale ae a nana wale aku me ka hana ole; aka , ke kono ia mai nei oe e kumakaukau e hana no ke ola o kou lahui oiwi.

  No lailia e na makamaka opio, ka mea a na maka o na ohohina e kau nui aku nei, e ola na iwi ia oukou.  E eu, e ku, a e hana no ka pono a me ka maluhia o kou onehanau a me kou lahui:  E kau aku na maka maluna o ko kakou Haku ka Hoola o na lahuikanaka a pau.  E hoomanao hoi i keia olelo kaulana “E hana i ka pono a haule mai na lani.”

 

OLELO HOOLAHA.

 

EIKE auane i na kanaka a pau ma keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa loa aku nei au i na kanaka a pau, o kela ano, a me keia ano, mai hookuu wale, a kukulu i ko lakou mau holoholona maluna iho o kuu aina hoolimalima, e waiho la ma Ukumehame, Maui, ili aina o Ohia, i loaa mai ia’u mai ka mea Hanohono, J. M. Kapena, Kuhina o ko na Aina e.  Lio, pipi, hoki, kekake, $1,00 na manu ai kalo $0.25, pakahi, kapu na wahie nole e kua wale, kapu na laau hua lewa i ka lani, oia na niu ina e loaa aku kekahi e kii ana i ka niuniu, e uku no oia elima dala, i ole e loaa mai, na ke kanawai ka hana.  E no hoa, mai hookuli, e holohe no.   O. NAWAHINE,

  Waihee, Jan. 3 M.H. 1879,                          894 4t.

 

OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kuu aina hoolimalima i loaa mai ia’u mai ka Papa Hoonaauao mai, oia ke Ahupuaa o Makawao, ma ka mokupuni o Maui, aole e hookuu wale i na liio, pipi, hoki, kekake, hipa, kao a me ka puaa, maluna oia Ahupuaa o Makawao, ua kapu loa, aole e hookuu wale i na holoholona i olelo ia maluna.  Ina o ka mea hookuu wale i kana mau holoholona me ke kuleana ole, e hopu ia no a e lawe ia i ka pa aupuni no ke komohewa.  A pela no na ano kanaka a pau, aole e kii wale i na mea a pau maluna o ua Ahupuaa la i oleloia maluna, a o ka mea hoolohe ole i keia mau olelo, e hana ia e like me ke kanawai o ka aina.  E hoolohe i keia olelo hoolaha o pilikia auanei.   T. AKANA LIILII.

  Makawao, Maui, Oct. 1, 1878.                    881 tf.

 

KO BIHOPA MA

BANANKO MALAMA DALA!

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei:

  Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha.  Aoel ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama.

  Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malma ekolu aole ukupanee.

  Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakuolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

  Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

  Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

  Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

  E weheia ka Hale Bankao i na la hana a pau.

    851 tf                    BISHOP & Co.

 

Ale ka Wai ke Ike Aku

I keaha la hoi?

I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o

GOO KIM.

Nana aku no hoi oe, “Hoonuanua i Apua a Kalamaula.”

Oia no hoi na Hainaka Silika Nuuai Kieele a Ulauia, Puiu, Wai Gu’a a Wai Dala. Na Hainaka liilii Lei A-i.  Na Mamalu kane, wahine a me na Mamalu liilii kihi welawela o na kaikamahine.  Na uhi huihui nani nuuai a liilii. Na Kihei Silika ka lau ma kaekae. Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana no na bebe.  Na Huluhipa lau a me na lole huluhulu holoku o na wahine.  Na Muumuu keokeo o na wahine lihilihi ma ke alo, a me na Palekoki. Na Papale wahine Malina i hoopioanaia kekahi aoao, hele keia a kapakahi Ma@ia o Keokoi ka moku.  Na Papale Waiokila aiai, a ke kau mai i ke poo, moa uakea loa keia ke pa iho ka la, a he mui wale na ano papale e ae i ike ole la mamua. Na Hulu E@ Manu no n papale wahine, e kau ai ka i@.  Na Kalakoa hou loa, na Makalena a me na lole @iiwai, na Puuwai Gula a me na Gula Pepeiao o na wahine.  Na Kamaa ano hou a na kane, wahine a me na kamalii, na Kuka Kanahai, na lole wawae a me na Pakale e ae ano he nui wale, a me na Pal@ Pakaukau.

  Na Hainaka Silika Hou loa o kela a me keia ano waihooluu like ole, nui a liilii, na Kalakua Huluhipa ano hou loa, na Makalena a kela a me keia ano, na Moena Pake, @ a me na mea hou e ae he nui wale no ano mai Kina mai.

  O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hou loa wale no, a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aka.  Ina @ no hoi a kapahelu hou mai, ma kela a me keia ka ana @ ka mokuahi o na a@ e. Nolaila e komo hale no e na hou @ ia o ka la, e wae i ka oukou mau @ no hoi makou e niha iki, ke hele mai oukou e k@ i na waiwai @ ke kuai a nana wale no p@.  E @ aku no keia mau mea ma na kamakuai haahaa.  Ma na Poakahi a me na Poaono, aia na la e kuai hoopaki ka ia aku ai na mau waiwai @ei.

  858 tf.                      GOO KIM.

 

OLELO HOOLAHA.

 

A. McWAYNE,

HALE KUAI LAAU LAPAA@ ME NA WAIALA no na ano a pau, me na SOPA ALA o na @ wa@.  Ma ke kihi o Alanui Papu me Ka@pa.

840 ly

 

DR. RODGERS,

-- OIA O –

KAUKA LOKEKE.

Ua hoo@ ae mai i kona keena oihana mai ka hale ae o @ ma M@ a @ko o ka Hale M@, @ Alanui Pipa.

  Ma keia hope e hoomakaukau ana ke Kauke i kona mau Laau ponoi a puunaue aku i ka poe kii mai.

  O kona hale noho, aia no ma ka pa o ka Hotele Hawaii, ma kahi i noho @ ai.       881 tf.

 

E. STREHZ,

(AILUENE.)

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau:  a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano.  E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau.  Ma ke kihi o alanui Papu a me Hetele, ma Monikahaae.      (845 ly)

 

E.O. HALL & SON.

(E. O. HOLO MA.)

NA MEA KUAI I NA MEA MAHIAI.  Na Lole, Na Pena, Na Aila, a me Na ano Lako e ae a pau he lehulehu wale.

  840  Kihi o Alanui Papu me  Moi. ly

 

LOLE MAKEPONO

Ke Kuike.

E LOAA NO IA MA KAHNI O

KAKELA ME KUKE!

-- E LAA NA –

Ahinahina, Kalakoa,

Keokeo, Leponalo,

Pena, Aila, Aniani,

NA MEA PIULA!

KOPA, AILA HONUA,

AILA HOOMALOO

Kui Kakia, Pakeke,

Tabu, Kaula, Noho Lio,

Hulu Palaki, na Pulumi.

-- A HE –

AGENA NO HOI NO NA MOKUPUNI O HAWAII NEI NO NA

Lainakini-nao,

Lainakini Maoli,

Palule Kalakoa,

Alapia, Kelepa, Kilika,

Na lole kupono i ka wawae,

Palule Huluhulu,

Na Lole Huluhulu,

Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipini, Lihilihi, &c.

LIPINE, LIHILIHI, &c.

-- A ME NA –

Mikini Humuhumu MakeponoLoa!

-- A HE –

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

Raiki, Pia, Hoohu,

Paakai, Huaala,

Pia Kulina, &c.

A he Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNES.

Laau Kunu,

Laau Hoomaemae Koko,

Laau Hoopau Naio,

Penikila, Huaale,

A ME NA LAAU HAMO, A PEKA’KU!

            827 3m 839

 

PAPA! PAPA!

-- NO –

ALLEN & ROBINSON

UA WEHE AE NEI MAUA I

PA KUAI PAPA

-- MA –

KA UWAPO O PAKAKA

Na Papa Ulaula o na ano a pau.

Na Papa Paina o na ano a pau.

Na Pili Hale Ulaula.

Na Pili Hale Keokeo.

Na Pepa Hoonani Hale,

Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU.

NA PANI PUKE a me

NA PANI PUKA ANIANI.

NA PANI PUKE a me

NA OLEPELEPE.

 

NA LAKO KUKULU HALE

O NA ANO A PAU!

E KEAHA MA KE

KE KUMUKUAI HAAHAA LOA

O keia Makeke.

            ALLEN & ROBINSON

  Hemakula, Ian. 1, 187@.                             840 3m

 

PAPA, PAPA

AIA MA KAHI O

LEWERS & DICKSON!

(O LUI MA.)

MA KE KAHUA KAHIKO MA

Alanui Papu a me Moi!

E LOAA AI NA

Papa Nouaiki!

o kela a me keia ano.

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale!

Na Pani Puka, Na Puka Aniani,

Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

Na Papa Hele, Na Papa Ku,

A me na Papa Moe nui loa.

NA PILI O KA HALE

O NA ANO A PAU.

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani,

Na Ami o na ano a pau,

Na Aila Pena, o kela me keia ano,

Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na ano a pau.

NA WAI VANIKI

-- A ME NA –

WAI HOOHIMUHINU NANI!

o na ano a pau loa.

NA BALAKI ANO NUI WALE!

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana

-- NO KA –

UKU HAAHAA LOA!

E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.

E hele mai!  E na Makamaka!!

A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai!

                        845 tf

 

KOPA KUKAEPELE

--A—

GLENN

AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI!

He mea hoopau i na eha,

Na Ili Puupuu,

A he hoomaemae i na mea ino,

A he hoopau Lumatika,

A he kopa auau no hoi

O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai

I waihoia mai imua o kanaka.

Aole wale no ka Hoopau ana ia ka Huehue Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu kekahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

O ka Koemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lole e na Mai Lele, oia kekahi.  O na ohana ame na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia KOPA HOOMAEMAE LUA OLE!  ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai

I ka lauoho mai ka hina ana.

Ua hooia @i mai na Kauka no ka maikai o keia Kopa!  E loaa no ma kahi o M. McINERNY.

Kihi o na Alanui Papu me Kalepa