Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 10, 8 March 1879 — Page 2

Page PDF (2.08 MB)

Ma ke Kauoha.

                Ua hookohu ia na keonimana malalo iho i mau agena no ka haawi ana i na palapala a e mare. Ianuari, 17, 1879, H. W. Pukalo Kawaihau, Kauai. Feb. 21, 1879, J. Kaaukai, Hilo, Akau, Hawaii.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 24, 1879.
900 4t

                Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau no lakou na palapala hoolimalima Aina aupuni; e hookaa ia mai na uku hoolimalima ma ke keena kalaiaina ma Honolulu. a ma keia ke hoolaha ia'ku nei. o ka pauku iloko o na palapala hoolimalima aina aupuni e pili ana no ke oki ana o na laau, e hooko pololei ia 'na mahope aku o ka la 22 o Feb. 1879.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
900 4t

            Ma keia ke hoolaha ia 'ku nei. o na KOmisiona a pau i paa ia i kela me keia maloko o keia mau mokupuni ma ke ano he poe agena no na aina aupuni ua hoopau ia i keia la 22 o Feberuari 1879. a ke kauoha ia'ku nei ua poe agena ia a pau, e hoihoi mai i ko lakou mau hoike helu, a me na palapala a pau e pili ana i na aina aupuni i ke keena kalaiaina.
  SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
900 4t

            E kuai ia'ku ana ma ke kudala akea ka hoolimalima o ka aina o Kamamalu, Kauai, no na makahiki he iwakalua ke hiki aku i ka la 29 o Maraki 1879, i ka hora 12 o ke awakea ma ke alo o aliiolani hale, maluna aku o ka $200 no ka makahiki ke kumukuai, e hookaa mau ia i kela a me keia eono mahina.
  SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
900 4t

            Ua hookohu ia aku i keia la o John A. Hassinger, Esq. kakauolelo no ka Papa Ola, ma kahi o Chas. T. Gulick i waiho mai.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 17, 1879. 899 4t.

            Ua hookohu ia aku i keia la o john s. smithies, esq. i kakauolelo no ka papa hoopae lima hana, ma kahi o Chas. T. Gulick i waiho mai.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 17, 1879. 899 4t

            Ua hookohu ia aku i keia la o Charles Anney, Esq, i Luna Alanui no ka apana o Wailuku, mokupuni o Maui, ma kahi o E. W. Kapohaku i waiho mai.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 17, 1879 899 4t

                Ma keia ke hoolaha ia aku nei o ka pa Aupuni, ma Nuu, ua hoonee ia aku a i kona wahi mua i ku ai ma Mokulau, Kaupo, Hana, Maui.
SAM'L G. WILDER, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb. 17, 1879 899 4t

            Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. C. Minecke, i Luna Hooiaio Palapala no ka apana o Kau, mokupuni o Hawaii.
THOMAS BROWN,
Luna Hooiaio Kope.
Hooiaioia: SAM'L G. WILDER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Hooiaio Kope, Feb. 10, 1879. 899 4t

            Ua hookohuia aku o Mr. Godfrey Brown i keia la, i Hope Luna Kakau Kope no ke Aupuni Hawaii, a he Luna Hooiaio no hoi ma kahi o Chas T. Gulick i waiho mai.
THOMAS BROWN. Luna Hooiaio Palapala.
Keena Hooiaio, Honolulu, Feb. 1, 1879.
Aponoia: SAM'L G. WILDER,
893 tf Kuhina Kalaiaina.

KEENA AINA.
Oihana Kalaiaina.
NA KOINA.

PALAPALA Sila Nui.................................. $5.00
Kope Palapala Sila Nui............................... 2.50
Kope Palapala a na Hoona Kuleana, ina aole e oi aku mamua o Eha Apana................................... 1.50
Kope Palapala o na Hoona Kuleana, ina e oi aku mamua o Eha Apana, e hoohalike ia.
Kii Aina. ina he nui loa ae, e like me ka manao o ke Kakauolelo.
Na Kope o na Palapala Hooko..................... 1.50
Palapala Hooiaio a ke Kuhina..................... 1.00
Na Palapala Hooiaio, Kanalima Keneta no 100 huaolelo, i kulike ai me ka Pauku 44 o ke Kanawai Kivila.
SAM'L G. WILDER,
Kuhina Kalaiaina,
Honolulu, Iulai 10, 1878. 897 2m 904.

OIHANA HOONAAUAO.

                Iloko o ka hoolaha i na Luna Kula, a me na Kumu Kula Aupuni, no ka manawa kula, a me ka manawa hoomaha o na kula Aupuni; ma kahi o ka mahele elua o ka makahiki, e olelo ana- "E hoomaka ke kula ana i ka Poakahi eha o ka malama o Aperila," malaila e hookomo ai- Poakahi ekolu o ka malama o Aperila. D. D. BALAWIN.
Kahu Kula Nui. 900 4t

KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka Makahiki, $2. Eono Mahina, $4.
Dala Kuike ka Rula.

MA RAKI 8, 1879.

                IWAENA o ko makou poe heluhelu, he nui na poe opio mawaena o ka umi a me ka iwakalua makahiki. Aole no hoi lakou i komo nui aku iloko o na lawelawe hohonu ana ma na hana kino o keia noho ana; aia iloko o na hale ao kekahi poe o lakou he nui wale. Maluna o lakou ko makou mau manao maikai iloko o keia kalai manao ana.
                Ua loaa ia lakou keia au o Hawaii iloko o na makahiki o ko lakou noho opio ana. He au holomua keia. He nui ka poe o na aina e e holo mai nei iloko o keia pae aina, a ke lawe pu ia mai nei na hana o ko na aina e a kukulu ia ianei. E ko ana ke au imua ma na mea he nui wale, a he nui ka poe e holomua ana, a e loaa ana no ia lakou na pomaikai o keia holomua ana mamuli o ko lakou lawelawe pono ana. He pono i ko makou poe makamaka opio ke ninau ahahele ia lakou iho no na mea e pono ai a e pomaikai ai lakou ma keia mua iho, a e hoohana a e hoohele no hoi ia lakou iho imua ma na mea e loaa mai ai ia mau pomaikai.
            He mea hiki ole ia makou i keia wa ke hoike aku i na hoolala ana he nui wale e pili ana i keia ninau; aka, o keia manao hookahi, ua maopopo loa; oia keia, he au olelo haole keia imua o kakou. Ke hoike mai nei na hailona he nui wale. i ka oiaio o keia.
            Ina he manao iloko o ko makou poe heluhelu opio, e ku pu me na haole, i hookahi umauma me lakou, a i hookahi hoi ka hooikaika pu ana me lakou no ke ola, a no na pomaikai o keia ola ana, alaila, e hoomakaukau lakou ia lakou iho ma ka olelo haole e pono ai. E lilo ana ka olelo haole i olelo makuahine no keia pae aina. E lilo ana ka olelo Hawaii i mea poina a e pani ia no ka olelo Enelani ma kona wahi. Aohe ia he mea hewa; no ka mea, ua lawa ka olelo Hawaii no na wa i hala ae mahope, aka, aole i loaa iloko ona na hoolawa ana i na noonoo a me na lawelawe ana o ka manao e ko pono ai na makemake o ka poe noonoo ma na kulana kiekie o ka ike a me ka holomua. O ka malo a me ka pau na aahu iloko o na kau kahiko loa, aka ano, aole lawa pono ia aahu, oiai ua kiekie ae ka lahui iluna. O na aahu kahiko o na lahui olelo Enelani a me na ano hale o lakou iloko o na kau kahiko loa, aole kupono no keia wa, no ka mea, ua holo ia mau lahui imua a ua haalele ia mau kulana kahiko. Pela ko kakou nei olelo Hawaii. Ina e holo ana ka lahui imua. e haalele ia ana ka olelo kahiko, no ka mea, aole i lawa ia no na lawelawe ana o keia wa a me ko keia mua aku.
            Alaila, heaha ka hope o keia? Heaha ka naauao no ko Hawaii nei poe opio i keia wa ? Ua maopopo loa, a eia no ia; e ao nui lakou i ka olelo Enelani. E hooikaika ma na ano a pau i lilo keia i olelo kamaaina. E hoomaamaa kanaka ia lakou iho ma ia olelo, o olelo aku a olelo mai ma ia olelo.
                Aole e ko ana keia iloko o ka hanauna hookahi, he hana hakalia no paha keia; aka, o ka hopena no ia, a o ka pomaikai o keia hanauna, oia ka loaa ana o kau wahi hapa o keia olelo, he mea ia e mahuahua aku ai ka pomaikai o na hanauna mahope aku. Mahope paha e kamailio hou makou no keia kumuhana.

            UA IKE makou i na manao iloko o Ko Hawaii Pae Aina e pili ana no ka "He Hoomana Hou." a ua ike pu me kekahi poe e ae o na hoa heluhelu nupepa. Heaha la ka manao o na poe lawelawe iloko o ia nupepa ma ka hoolaha ana i na manao opala e like me keia ? "Ua olelo nui lakou aole i ike pono ka kakou mau kumu haole i ke Akua a me ke ano o ka Baibala." A eia hou no; "O Moehonua ua hala aku la, o Kamakaeha ka hope, a o Likelike aku, a o ka Moi Kalakana aku;" a me na wanana lapuwale e pili ana no ka poe mai pake, heaha la ka manao o ka Pae Aina i ka hoolaha ana ia mau manao pono ole, i ku i ka hoohilahila i kona lahui a me ka hoalaala i na manao naaupo a me na hana kue ? Eha kolamu a oi o ia pepa i piha me kela kalai manao ana no kela "Hoomana Hou," a noloko ae o ia i lawe mai ai makou i keia mau hopunaolelo maluna ae. Ua nele manao anei ia e hanai nei i na poe heluhelu me ia opala? A ua makapo anei ia i kana mea e hana nei? Ua makapo paha, a i ole ua paewa ka noonoo; no ka mea, ua maopopo i na mea noonoo pono a ua, o ka pahola ana aku i na manao e like me ia imua o ka lehulehu, ua like ia me ka hanai ana i ko lakou noonoo me ka auhuhu. He ninau kahiko kai ninau ia penei: "Ina e noi mai kau keiki i berena, e haawi anei oe i pohaku; a i noi mai ia ia, e haawi anei oe i nahesa nana?" Aka, ma kahi o ka ai, kupono no ka noonoo, ka mea e ulu ai na manao maikai, ka mea e mahuahua ai ka malamalama, a me ka maluhia, a me ka pono o na kanaka a pau, ke hanai nei kela pepa i ka nahesa a me na pohaku. U'oki ia hana ana pela.

                UA aneane pau na wawa olelo ana no na powa o Honolulu nei i keia wa, koe na hauwalaau ana o Ko Hawaii Paeaina. O ka powa i olelo nui ia ma ka hale o Afona iloko o keia mau pule, ua ike ia he mea ole. Ua hele aku kekahi Keonimana me kana wahine ma ke alanui Puowaina e ninau no kekahi makamaka o laua, a ua hai ia mai, aia i ka huina o na alanui Nuuanu me Kula kahi i noho ai; nolaila hele loa laua i kahi i kuhikuhi ia. E kolu hale ma ia huina, a o ka hale mamua nae i loaa ia laua, oia ko Afona. Komo aku la ke kane a ninau no ka mea i imi ia. Aka, ua pane pakike ia mai oia, a kapa ia mai la he powa, aole nae na ka mea hale keia hana. Mahope iho ua loaa ka mea a ua kane nei me kana wahine i imi ai ma ka aoao ma ke alo mai o ka hale o Afona, ma kahi o Dilinahama. O ka hua iho la keia o na hoolaha lalau ana a me ka hoao ana e hooweliweli a makou i kahi poe no na powa, a no ke kau o ka weli maluna o kela mea ma ka hale o Afona, nolaila, ua koho koke oia he powa kela kanaka maikai i hele aku imua ona, a hoolahaia he powa. O keia hooweliweli ana i ka lehulehu maloko o ka nupepa a me na olelo hoomaka'uka'u ma ke kamailio waha ana, he hana kolohe loa.
                O ka powa i olelo ia ma ka halekuai o ka pake ma Apua, eia no ke ano o ia mea. Ua komo aku ka haole i ka halekuai a kuai i kekahi mea, a ua ulu ka hoopaapaa mawaena o ka haole me ka pake no ke kumukuai i olelo ia. Huhu iho la ka haole a nou i ka omole a holo, a holina hoi ka pake. O ka hopena ia o kela powa. He pono i na kakauolelo o "Ko kakou Hiwahiwa" e imi hou aku, malia paha ua holo i Waikiki.

Ka Moolelo o Iakuba Kana..
[KAKAU IA NO KE KUOKOA.]

                Ma ka pule i hala, ua hoopuka aku makou i ka hana awahua a keia kaukaualii o ka poe Afeganitana, no ka hoala ana i kekahi manao kipi i kona lahui iho, a me kona hopu ia ana e na mana aupuni e niele pono i ke kumu o kona hoala ana i ka manao kue; a o kona ano kulana maoli a me kona moolelo, oia keia a makou e pahola aku nei no ka pomaikai o ko makou mau tausani poe heluhelu KILOHANA.
            O ka nui o na makahiki o Mahomed Iakuba Kana, ma kahi no ia o ke kanakolu, a oia no hoi ke keiki hiapo hanauna a ke alii o Afeganitana ka Ameer Shere Ali, ma o ke kaikamahine a Momuna he kaukaualii.
                I ka wa o Mahomeda Ali ke keiki hanau mua a Shere Ali, i pepehi ia ai e kona makuakane hanauna ka Ameer Kana i ka makahiki 1864. ua pahola koke ia no maloko o ke alo-alii o Kabula Dubar, ua hookohu pono aku ka Ameer ia Iakuba Kana i hooilina ponoi nona ma ka noho alii. E like me kona hilinai ana maluna ona, pela o Iakuba i paio aku ai me ka wiwoole no ka pono o kona makua. A iloko o kona mau la kanaka ui, ua hoonoho ia aku oia maluna o ka okana aina waiwai nui o Herata, a malaila oia i lilo ai i poo aupuni kaulana. Haalele oia i ka hoomalu ana ia Herata ma ke ano he keiki alii pili hanauna i ka wa i ala mai ai na pili hooilina o na Ameer la oia o Akula a me Akima a ano kuee, a ma o kona ano he alakai kaulana a me kona hoahanau wiwo ole opio, oia o Isamaela Kana, i hoihoi hou ia mai ai ka noho alii o Shere Ali i ka makahiki 1868. He kiaaina o Iakuba Kana no Kabula, i ka wa a kona makuakane i holo makaikai aku ai ia Inia i ka 1869. I kekahi makahiki ae, ua hoonoho ia aku oia ma Kanadahara, a mahope ua hoihoi hou ia oia i kahi mua ona i noho hoomalu ai ma Herata, a malaila oia i noho hoomalu ai no kona makuakane a hiki i ka wa i pii ae ai kona mana a me kona kaulana iwaena o ke aupuni o Afegannitana, nana i hookomo aku i ka manao pihoihoi a me ka hopohopo nui o kona makua alii ka Ameer Shere Ali nona, a hookohu koke aku la ke alii i kana keikikane muli, oia o Abdullah Jan i hooilina nona. A i kumu e hoehaeha ia ai ka manao o ke aupuni o Beritania no Iakuba, ua hoikeike mau aku ka Ameer ia ia imua o na kupa Beritania ma ke ano he enemi no lakou; aka, ua manao wale ia, aole oia maoli ke kumu; no ka mea, ua apo aloha aku oia a hookipa mai ia Kapena H. Marsh, iaia i kipa aku ai i kona wahi ma Herata i ka 1872, ua hoike mai oia i ka launa hoa'loha maikai ana me ia lahui. I kona wa aoo ua hoomaka oia i ke ao ana i ka olelo Enelani me kana kumu kahiko, ka mea i make malalo o ka oihana a ke aupuni Beritania, oiai oia e kamailio mau ana no kana haumana oia o Iakuba, he hoa'loha oiaio loa ia no na kanaka Beritania.
                I ka 1873, ua kahea aku ka Ameer Shere Ali ia Iakuba i kana keikikane e hoi mai mai Herata; aka, ua hoole mai o Iakuba i ka hoolohe ana i kona leo, a iloko o hookahi makahiki paha, ua ala kipi kue akea mai oia i kona makua alii. A malalo o na koi hoomalimali ana no ka hoopakele iaia, ua hiki aku la o Iakuba i Kabula a hoike ia aku la imua o kona makua, aka, ua haawi ia aku la oia e hoopaa ia iloko o kahi mehameha he halepaahao, kahi ana i noho mai nei a hookuu ia. he hoahanau o Iakuba Kana no Feroze Kana, ke kaukauali mana nui hookahi o Ladura, ka mea i make he ekolu makahiki i hala aku, a e lilo i mea ano nui no keia wa, ina oia e oia ana, ke ike maka i na hana o ka hookuu ia ana o Iakuba maluna o ka ohana Momuna, ka poe i noho hoa'loha me ka lokahi ma keia oehuehu kaua a Afeganitana me Beritania.

KE KANAWAI.
HELU 28.

                No pauku 7, o ka mokuna 13, ua hooholo ka Aha kiekie ma ke kau o Okatoba M.H. 1877, ma ka hihia o "Ka Moi vs. Kalaeloa," o ka "moe mau" a me ka "launa hewa." Aole ia he hewa ma ke kanawai, a e hoopii a e hoopai i ka "launa hewa" a me ka "moekolohe mau" ma ke ano "moekolohe."
            He mea pono ke nana aku ia olelo hooholo, a e heluhelu hoi i ke kanawai i hooholo ia i ka la 22, o June 1852 i kapaia. "He kanawai e hoopau ai i ke kanawai no ka launa hewa." Ua manao ka mea kakau he waiwai ole no ka hookomo ana iloko o ko kakou kanawai o keia manawa, i ka pauku 7, no ka mea, ua make no ke kanawai no ka launa hewa, a he mea keia e hoopohihihi ai i ka poe heluhelu.
                O ka pauku 8 ua pili i ka poe weawea; a me na poe olelo haumia, a olelo hoi i na mea i pili i ka hookamakama. Ua pili no hoi keia kanawai i na wahine hookamakama i na he mau olelo ka lakou oia ano i na kane.
            O ka puaku 9 he kanawai hou keia noloko mai o na kanawai o ka M. H. 1864, a ua hoakaka ia maanei ka hoopai o ka poe i moekolohe me kekahi kaikamahine, nona na makahiki malalo iho o ka umikumaha.
                Ina ua akaka ka moe pua ana, pono no ka hoopii ma keia kanawai no ka Pue wahine, i na aole i akaka loa i na ua hanaia me ka lima ikaika a me ke kue no o ke kaikamahine.
            Ma ka pauku 10, ua papaia ka mare ana a me ka moe pu ana o na mea i pili koko kekahi i kekahi, maloko o ka degere eha o ka pili ana.
            Ua kapa ia keia hewa ma ka olelo Hawaii he "moe naha"a he "moe pio." aka hookahi wale no inoa ma ka olelo haole he Incest. Ma keia ua papa ia ka moe ana o ka makua me kona keiki, kaikunane me ke kaikuahine, kupuna me ka moopuna, a pela aku, he nui wale.
            Ma ka pauku 11 aole a'u kamailio, ao ka mea, kakaikahi loa na hihia o keia ano ino loa ma keia aupuni.
            Ma ka pauku 12, ua olelo ia aia he hoike i ike i ka moekolohe a me ka launa ana i mea e maopopo ai ua moekolohe, alaila hiki ke hoopai no ia hewa, aole ma ka hapai ana a me ka hanau wale ana no o kekahi wahine i maopopo ai kona hewa.
            He minamina nui ka poe maikai o keia aupuni no ka nui loa o na hewa i hoakaka ia ma keia mokuna 13, maloko o keia aupuni. Ke makemake nei lakou e makaala mau na makua mea keiki no ko lakou mau keiki i ka po a me ke ao, i ole lakou e haule iloko o ka hoowalewale a me ka haumia.
            I na ua malama ia na keiki ma ke ano hemolele loa, e like me ke ano o ko na haole maikai malama i ka lakou, alaila, e lilo auanei keia hanauna opiopio i kumu e laha hou ai keia lahui a nui loa.
            Ke hanau nui nei na haole kamaaina iloko o keia aupuni. a pela no na lahui Hawaii, i na i hehi lakou ma ke kapuai o na haole maikai, ma ka malama keiki.
            He mea maikai ka hana i mau keena okoa i lumi moe no na kaikamahine, i mea e maluhia ai lakou, a i ole e moe huikau lakou me na kane.
                O na olelo pelapela oia ka hoomaka ana i kekahi wa o ka moekolohe, a he mea pono i na makua ke makaala loa i ka poe olelo pelapela imua o ka lakou mau keiki. Ke mahalo nei ka poe maikai i ka poe makua i hana pela. Aole i pau.

Ka Helu Kanaka o Hawaii nei.

                No ko makou ake nui e hoike aku imua o ka lehulehu mai o a o, i ka nui o na kanaka ma ka Pae Aina holookoa o Hawaii nei; nolaila ke unuhi nei makou ia mea mai loko mai o ka nupepa haole ka Pacific Commercial Advertiser, a pahola aku imua o oukou, i ike iho ai oukou i ka nui a me ke emi o ka lahui iloko o eono, makahiki mai ka helu kanaka o ka la27 o Dekemaba o ka makahiki 1872, a hiki mai i ka helu kanaka iho nei o ka makahiki i hala.
Ka huina o na kanaka Hawaii i ka makahiki 1878, he - - - 44,088
Na hapa haole he - - - 3,420
" Pake - - - 5,916
" Amerika - - - 1,276
Na haole i hanau ia ma Hawaii nei he haole na makua he - - - 947
Na Beritania - - - 883
" Pukiki - - - 436
" Germania - - - 272
" Farani - - - 81
" Lahui e ae - - - 666
 Ka huina pau o ka lahui 57, 985
Ka huina o na kanaka Hawaii a me na hapa haole i ka makahiki 1872 51,531
Ka huina hoi o na kanaka Hawaii a me na hapa haole i ka makahiki 1878 47, 508
Ka emi mai ka 1872 mai 4, 023
Ka huina nui o na haole ma ka makahiki 1878, he - - - 10, 477
Ka huina hoi o na haole ma ka makahiki 1872, he - - - 5, 366
Ka nui o na haole mai 1872 mai 5, 111
Ka mahuahua o na haole mai ka makahiki 1872 mai he - - 4,023
Huina mahuahua o ka lahui mai 1872 1,088
Ka huina nui o na Pake i ka makahiki 1878 he - - - 5,916
Ka huina i ka makahiki 1872 he 1, 938
Ka nui o na Pake mai 1872 mai 3,978
            A eia malalo iho ka hoike aka Luna Dute Awa o Honolulu nei a me ko Hilo, no ka nui o na Pake i pae mai a i holo aku iloko o na makahiki eono.
HONOLULU. Ka nui o na Pake i pae mai he - - - 214
Huina o na Pake i pae mai ma na Awa elua he - - - 4,179
Ka heluna nui o na Pake ma ka Pae Aina holookoa ma ka helu kanaka o ka 1872 he - - - 1,938
Ka huina he 6,117
Ka heluna o na Pake ma ka helu kanaka o ka 1878 he - - - 5,916
Ke heluna o na Pake make a i holo aku 201

Pepehi Kanaka ma Wailuku.

E KA NUPEPA KUOKOA E; Aloha oe:-
            Ma ka po o ka la 1 o Maraki nei, 1879, ua pepehiia a make loa o Akela (pake) e kekahi mea a mau mea manao ino paha. He wahi pake kahiko loa keia o ka noho ana ma Wailuku nei, ua noho oia ma keia wahi no na makahiki he 15, a o kana hana maa mau, he hoohainu ti iwaena o koonei lehulehu, a ua aloha nui ia oia e kekahi poe oonei. Aka, na ka lima koko me ka puuwai eleele i oki pahu pu ae i kona ola me ka manao iini hewa i ka hua o ka hoomanawanui ana a keia wahi pake. Hilahila ole ke kalohe nana i hana i keia karaima elelele me na maka keleawe o ka lokoino, me ka manao e huna iaia malalo iho o ka malamalama olinolino o ka la. Ke noho nei ka Aha Kiure Koronero e noonoo i na kumu o keia make ana, aka, aole nae i puka ka lakou olelo hooholo a hiki i ka wa a'u i uwepa ai i keia leta no ke KILOHANA.
J. HAOLE.
Wailuku, Maui, Mar. 1, 1879.

                KEIKI HOOWELIWELI.— Aia ma Waihee, Maui, ua hooweliweli aku kekahi keiki i kona makuahine mamuli o kona olelo ana 'ku. "E oki i ke poo o ka makuahine." O ke kumu o keia pilikia, ua mai ua keiki 'la, a ua hele i kahi o kahuna, a malia paha  ua hai ia mai, i mai no ia i kona mama, nana no i anaana, a oia paha ke kumu o ka puka ana o keia mau olelo pono ole. E na keiki, oia anei ka hua o ka luhi ana o na makua ia kakou, a me ia mau huaolelo awaawa anei e panai aku ai no kona lokomaikai nui oiai kakou e opiopio ana? E noonoo e na opio.

            HE MAU HAINA NO KA NANE.— Eha mau haina i loaa mai ia makou no ka nane hoonanea a J. W. H. Isaac Kihe o Kalaoa, Kona akau, Hawaii, a makou i hoopuka aku nei ma ka pepa o ka pule i hala. O ka mua, o Kaleiohawaii na S. W. Keawanui, o Kapauhi, Honolulu. O ka lua o Mailekaluhea, na Z. P. Kalikowaokele o Haliimaile, Honolulu, o ke kolu, o Mailepakaha, na Makaaeae o Kaopuaua, Honolulu, a o ka ha o ka haina, o Lehuamakanoe, na D. Kauapopokapaonuuanu, Maemae. O na haina mua ekolu aole i kulike me Kauanahunahu, a o ka haina hope, oia ka haina pololei i kulike me ka haina a ka mea nana ka nane e waiho nei ia makou. A i na e wehewehe ia e like ana no ia me ka makemake o ka mea nona ka nane.

Kuai a ka Ilamuku.

                MAMULI o ka pono o kekahi palapala i hoopuka ia e ka Aha Hoomalu o Honolulu ma ka hihia a T. C. Mac Deweli kue ia T. K. Parke. Ua loaa mai ia'u ka mana a me ka pono no ke kuai ana ma ke kuai kudala ma ka rumi kudala o C. S. Bartow ma ka Poaono oia ka la 29 o Maraki 1879, ma ka hora 12 o ke awakea, 1 pu waha lua me ka pahu waiho pu a me na mea e ae e pili ana i ka pu. Aia wale no ke koe o keia mau mea a uku mua ia mai na lilo a pau.
W. C. PARKE, Ilamuku.
Honolulu, Mar. 5, 1879. 961 4t

            MA ka la 19 iho nei o Feberuari, 1879, ua aihue ia mailoko aku o ka pakeke o John Mitchell kekahi bila kikoo dala Helu 5, nona ka waiwai io he $100, i kakau ia hoi ma ka la 17 o Feberuari, 1879, a i lawe ia mai hoi e J. M. Gibson mai a Bihopa ma mai, no ka pomaikai o W. Marner. A ma keia, ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau, ke papa ia aku nei ko lakou hookaa ana mai i ka mea like.
JOHN MITCHELL JR.
Hanalei, Kauai, Mar. 5, 1879. 901 3t

OLELO HOOLAHA.

                AHA Hookolokui Kaapuni Apana Ekolu a ko Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Nawaa ko Kohala Akau i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai C. F. Hart. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Palau w o Kohala Akau, e hoike mai ana o Nawaa, no Kohala Akau, Hawaii, ua make kauoha ole ma Kohala Akau, Hawaii, ma ka la -o- 1878, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Pa'au w. Ua kauohaia o ka Poakolu ka la 9 o Aper. 1879 ma ka hora 10 o am oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o na Lunakanawai la, ma ke keena hooholokolo o kela Aha, ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, a ma ka manawa a me ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Kohala Ak. Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 26, 1879.
CHARLES FREDRICK HART,
901 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.

            AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Hawaii, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Lono o Kawaihae uka, Kohala Hema, Hawaii i make. No ka mea, ua waihola mai imua o ka Aha, kekahi pulapula i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Lono k no Kawaihae uka i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no -, ua waihoia mai e N. Wahahee. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 9 o Aperila, 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha, ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakau a me Kohala Akau, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 26, 1879.
CHARLES F. HART.
901 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.

            AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Hawaii, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Lono o Kawaihae uka, Kohala Hema, Hawaii i make. No ka mea, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Lono k no Kawaihae uka i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no ----, ua waihoia mai e N. Wahahee. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 9 o Aperila, 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha, ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha. a e hoolohe hoi no ia noi ana mai a me ka poe e pau i pili, e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakau a ma Kohala Akau, ko Hawaii Pae Aina. Feb. 26, 1879.
CHARLES F. HART.
901 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.

            AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Hawaii, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Kela, pake no Hamakua, Hawaii i make. No ka mea, ua waiho ia mai imua o ka Aha kekahi palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Kela (pake) i make aku la. a me ka palapala hoopii noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no R. P. Kuikahi, ua waihoia mai e Hao w. Nolaila, ua kauoha ia o ka Poakolu oia ka la 9 o Aperila, 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha ma Kapaau, Kohala akau, Hawaii, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai. a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i paiia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakauia ma Kohala, Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 26, 1879.
CHARLES F. HART.
901 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.

            AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Hawaii, Hawaii Pae Aina ss. Ma ka waiwai o Kewalo w no Kona Akau i make. No ka mea, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa o Kewelo w i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka hoi ka palapala luna hooko no J. Punihaole, ua waiho ia mai e J. Punihaole. Nolaila, ua kauoha ia o ka poakolu oia ka la 9 o Aperila, 1879. ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi hookolokolo o ia Aha ma Kapaau, Kohala Ak. Hawaii, oia ka la me ka hora e hooiaioia ai ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili e kue ana ia palapala kauoha, a me ka hoopuka ana i ka palapala luna hooko. A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakauia ma Kohala, Hawaii, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 26, 1879.
CHARLES F. HART.
901 3t Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana 3.

                AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka lunahooponopono o ka waiwai e Elia k i make, ma ke keena imua o ka lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana, a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala ae noi a me ka papa hoike o E. Liademann, lunahooponopono waiwai o ka waiwai o Elia, no Wailua, Kauai i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $20.75, a e hoike ana o na mea i loaa mai ia ia he $20.75 a e noi ana e nanan a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia, o ka Poaono ka la 29 o Maraki 1879, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua nei la a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakau ia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 21 o Feberuari 1879.
JACOB HARDY,
901 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o na lunahooponopono o ka waiwai o William Wallace o Niumalu, Kauai i make, ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni. Kauoha e hoolaha i ke noi e apono i na papa hoike, hookuu ana a e mahele i ka waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o S. Kaiu, S. R. Hapuka a me Maiwawae na lunahooponopono ko ka waiwai o William Wallace no Niumalu i make, e noi ana e apono ia  na hoo'ilo he $---, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he ----, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano. Ua kauohaia o ka Poaono ka la 29 o Maraki 1879, ma ka hora 10 o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la. ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hooloha ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakau ia ma Koloa ko Hawaii Pae Aina i keia la 21 o Feberuari 1879.
JACOB HARDY.
901 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.

            AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Wahinekapu k o Wailua, Kauai i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi o Hookano, e hoike mai ana o Wahineokapu k no Wailua, Kauai, ua make kauoha ole ma Wailua ma ka la 15 o Feberuari, 1878, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia G. B. Palohau. Ua kauoha ia o ka Poaono ka la 29 o Maraki, 1879, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa nupepa ma Honolulu
Kakau ia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Fe beruari 21, 1879.
JACOB HARDY,
901 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4.

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawali Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Kimo Hauna o Hamakua, Hawaii i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Ju dd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai. Ma ka helahela a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a A. P. Kalaukoa o Kohala, mokupuni o Hawaii, e hoike mai ana o Kimo Hauna, no Ilamakua, mokupuni o Hawaii, ua make kauoha ole ma Hamakua i olelo ia, ma ka la — o Dekemaba, 1877, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu lunahooponopono waiwai i ka mea noi. Ua kauohaia o ka Poalua ka la 25 o Maraki, 1879, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai ia, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kaokoa he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Ma raki 4 1879.
A. FRANCIS JUDD,
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
A. Rosa, Hope Kakauolelo. 901 3t

Hoolaha Hoopau Moraki.

                MA keia, ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala Moraki i kakauia ma ka la 13 o Iulai 1877, i hanaia mawaena o Pai w a me Kaluawaa ma ka aoao hookahi, a me A. J. Ca rtwright ma kekahi aoao, i kope ia ma ke keena kakau kope o ke aupuni ma Honoolulu, ma ka buke 50, ma na aoao 412, 413 a me 414 no ka uku ana i na dala hookahi haneri a me ka iwakalua iloko o na malama he umikumamawalu mai ka wa i kakauia ai, me ka uku panee ma ka hookahi keneta no ka malama.
            A ua manao o A. J. Cartwright i oleloia, e hoopau i ka moraki i oleloia, no ka uku ole ia ana mai a me ka uhaki pu ia o na olelo aelike i hanaia, nolaila, mahope iho o ka hala ana o ka manawa i kau palena ia e ke kanawai, e kuai ia aku no ua mau waiwai moraki la ma ke kuai kudala akea ma Honolulu i mea e uku ia ai ka moraki.
R. F. BICKERTON.
Loio no A. J. Cartwright i olelo ia ka mea nona ka moraki Kakauia i keia la 22 o Feb. 1879. 901 4t

            UA kapu kuu aina muliwai ma Manana, Waiawa, Ewa, aole e hele na kanaka a lawe i na ano ia a pau e holo ana iloko o na wahi la aole hoi kahi waa me ka upena e lawaia malaila me kuu ae ole, o ka poe e kue a komo kolohe malaila, e hoopil ia no ma ke kanawai.
SAMUELA MAHELONA. Honolulu, Oahu. Maraki 3, 1879. 901 5t

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai,

                MA ka waiwai o Henr y Gordoo o Waialua, Oahu, i make; Oiai, ua hookohu ia ka mea nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono waiwai no ka waiwai o Henry Gordoo o Waialua i make ma ke kauoha a ka Aha Kiekie i kakau la l ka la 6 o Maraki 1879. nolaila, ke kauoha aku nei oia i na mea a pau no lakou na koina i ua waiwai ala, e hoike mai imua o ka lunahooponopono i olelo ia me na palapala hooiaio, pu, ma kona hale noho, a i ole ma kona Keena Oihana Helu 37 Alanui Papu ma Honolulu, ma ka Mokupuni Oahu i olelo ia, Hoku o na mahina eono mai ka la aku e puka ai kela olelo hoolaha a i ole e hoole loa ia aku lakou.
Kakauia ma Honolulu Maraki 5, 1879.
W. R. CASTLE,
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Henry Gordon i make 901 4t

OLELO HOOLAHA.

HOOLAHA PAPA.

                E IKE auanei na kanaka a pau loa. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma keia ke hookapu aku nei au, a ke papa nei i na kanaka a pau aole e komo hewa aole hoi e lawa aku i na puaa bipi a me na lio i kuni ia a i kuni ole ia paha i na manu o na ano a pau, aole hoi e oki i na laau o na aina i hoike ia malalo iho, a e waiho ia ma Hamakua, mokupuni o Hawaii, oia hoi keia. Opihiala, Kaalaea, Hauola, Paauilo, Koholalele, Kainehe, Kaawikiwiki, Kaae, Kahualele, Kukaiau, a me Manowaikohao. O ka poe kue i keia olelo papa, e hoopii ia lakou ma ke kanawai.
CHAS NOFTEY.
900 6m Mar. 1,

            Ma ke Keena o ka Lunakanwai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina, Ma ka waiwai o S. Kaulia, no Hokukano, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a Pahiha ka hope lunahooponopono o ka waiwai o S. Kaulia, k no Hokukano, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoaponoia ka moowaiwai a ka lunahooponopono, a e hookuu ia la mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F.S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o V. Nawai, no Kaalaiki, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kaaipuhi, w e noi ana e hoonoho ia oia i luna hooponopono no ka waiwai o V. Nawai k no Kaalaiki, Kau Hawaii, i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 13 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H. P. A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kukalohe, no Kau, Hawaii, i make. Ua waiho ia a ua heluhelu ia ka palapala noi a Elemakule k e noi ana e hoonoho ia kekahi mea kupono, i lunahooponopono no ka waiwai o Kukalohe, k no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, ma ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i na noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kainaa Kekoi, no Okoa, Kona Hema, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho'ia ka palapala noi a W. T. Martin, ka lunahooponopono o ka waiwai o Kainaa Kekoi, no Okoa, Kona Hema, Hawaii, i make. e noi ana e hoopono ia kona moowaiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka lunakanawa Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Keoho, no Kamaoa, Kau, Hawaii, i make. Ua waiho ia a ua heluhelu ia ka palapala noi a W. T. Martin, ka lunahooponopono o ka waiwai o Keoho, k no Kamaoa, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kona moowaiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879. ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3, H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Waahila, no Makeka, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waihoia ka palapala noi a J. Kauhane, ka lunahooponopono o ka waiwai o Waahila, k no Makeka, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia na bila a le a ka mea i make, a e haawi ia ia ka mana e kuai aku ka waiwai paa, i mea e kaa ai na ale. No laila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohau, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
F.S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o J. Boaza, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kaumekekoi Boaza, w e noi ana e hoonoho ia oia i lunahooponopono no ka waiwai o J. Boaza, k no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Apo, (pake,) no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kalua Apo w e noi ana e hoonoho ia o W. T. Martin i lunahooponopono no ka waiwai o Apo, (pake) no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana ia ua noi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t.

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o S. Kalaikoa, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a W.T. Martin, ka lunahooponopono o ka waiwai o S. Kalaikoa, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kona moowaiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua ni la, a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o S. Kupa, no Kiao, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a W.T. Martin, ka lunahooponopono o ka waiwai o S. Kupa, no Kiao, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoaponoia kona moowaiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i ua hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a ma na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kuli k no Kauaula, Lahaina, Maui, i make. Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a John Richardson. ka lunahooponopono waiwai o Kuli k no Kauaula, Lahaina, Maui, i make, e noi ana e hoapono ia kona Moo-waiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 24 o Maraki 1879, ma ka hora 10 am. ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H.P.A.
Lahaina Feb. 18, 1879. 900 3t

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o J.W. Kaulia, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make. Ua heluhelu ia a ua waioho ia ka palapala noi a L.R. Macomber, ka lunahooponopono o ka waiwai o J.W. Kaulia, no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make, e noi ana e hoapono ia kona Moo-waiwai a e hookuu la ia mai ka oihana, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalua, oia ka la 15 o Aperila, 1879, ma ka hora 9 am. ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
F.S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana 3 H.P.A.
Hilo, Hawaii, Feb. 20, 1879. 900 3t

OLELO HOOLAHA.

                UA lilo ia Airine Haalou Kahalelaukoa B ka loko i-a o "Hanaloa" a me ke kula i pili pu, ma Waipio, Ewa. a ke hookapu nei ia mau wahi, a o Sam. Kiwaha ka luna nana e malama.
A.F. JUDD, Kahu no Airine.
Honolulu, Sept. 9, 1878. 876 6m

AINA KUAI A HOOLIMALIMA.

                HE Kanalima Kumamaono eka aina ma Iwilei. (Makai iho o ka hale paahao.) He Loko I-a, Aina Kalo, Aina kau Paakai, aina kula a me ke kai. A me kekahi mau eka aina ma Peleula, he aina kalo, aina kula a me ke kai. He oluolu ke kuai ana. E ninau ia. J.H. CONEY, (Koni).
Honolulu, 865 tf

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Makoliku k no Kipahulu, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Mose Ulunahele, e hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a Makoliku k no Kipahulu, Maui i make 'ku nei. Nolaila, ke kauoha ia nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalima oia ka la 14 o Maraki, 1879, ma ka hora 9 am ma ka hale kula o Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
A BR. FORNANDER,
Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H.P.A.
Lahaina, Jan. 30, 1879. 897 8t

            E IKE IA ma keia ua kapu loa ka hookuu wale ana i na holoholona o kela a me keia ano , maluna o kuu apana aina ma Kaauhuhu, Hamakua, Hawaii, o Pahoa ka inoa. A ua kapu pu hoi ke kii wale ana i na mea a pau maluna o ua apana aina la. E lilo kela i kanawai mai ka la e puka ai ma ka Nupepa Kuokoa a mau loa aku. A o ka mea kue i keia, e hoouku ia no e like me ka pono a ua hoomana piha pu aku au ia Peter Poliahu oia wahi no, i hope a i luna nana hoi, a e hoolohe na mea a pua iaia.
SAM'L K. KAAIAI.
Lahaina, Jan. 17, 1879. 895 2m

Hoolaha a na Hope Hooponopono Waiwai.

                O NA mea no laua na inoa malalo iho, ua kohoia i mau Hope Hooponopono Waiwai no ka waiwai o C. Ai o Wailuku, he mea i Banekerupa. Ma keia ke hoolaha ia aku nei i  na kanaka a pau i ale ia C. Ai i oleloia, e hookaa koke mai lakou ia M. Green ma ke keena hana o M. Phillips & Co., ma Honolulu, a i ole ia ia T.W. Everett ma Wailuku, Maui.
M. GREEN, T.C. ACHONG.
Na Hope Hooponopono Waiwai o ka waiwai o C. Ai he Banekerupa. 895 tf

            KE papa ia aku nei na kanaka a pau aole e komohewa a lawe wale a hoopoino i na mea ulu, a kukulu wale a hookuu wale paha i na holoholona a komohewa paha ma ke ano e a'e maluna o na aina ponoi a me na aina i hoolimalima ia e ka Hui Mahiko o Waihee, Maui. O ka mea hookuli i keia ka hoolohe oa ka pono o ka pilikia auanei.
JAMES MAKEE & CO.
Waihee, Maui, Sept. 7, 1878. 876 6m