Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 12, 22 March 1879 — Page 1
Ka
Nupepa Kuokoa:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
BUKE XVIII. HELU 12. POAONO, MARAKI 22. 1879. NA HELU A PAU 903.
KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
NA OLELO HOOLAHA:—O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana ; elua puka ana, he $1.50 ; no hookahi mahina, he $2.00. NA KANIKAU A ME NA MELE:-He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
HOOLAHA MAU :—E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
KA
LIO KEOKEO
O KA
WAOAKUA!
KE KANAKA OPIO PUUWAI WIWO OLE,
KE PUKONAKONA O KONA MAU
LA, A O KA OI HOPO OLE
O KONA MAU ENEMI. MOKUNA XXII—HELU 23.
I KO Kelekona kau ana iluna o ka moku, lele mai la ke kapena a me na mea a pau loa a lulu lima pu iho la me Kelekona, ka mea nana i hoopakele ia lakou ; ku mai la kekahi sela a hele mai la imua o ka lutanela a i mai la iaia.
Ua kauoha na sela ia'u e hele mai au a e kamailio me Kelekona i ko makou manao i hooholo iho nei. Ua kamailio nui iho nei makou no na powa, a ua ae makou e noho hou mahope o ka manawa e pau ai o ko makou kepa ia ana, no ka mea, uo hoopakele oe i ko makou ola, a nolaila, ke manao nei makou he mea hiki ke kokua aku ia oe.
Ku ae la o Kelekona a nana aku la i na sela, a ia manawa wehe ae la lakou i ko lakou mau papale a haawi mai la i na leo huro.
A hala hookahi pule o ko lakou nei holo ana, me ka loaa ole i ka pilikia, aka, i ka walu o ka la, loaa hou iho la lakou nei i ka hau nunui e like me mamua, a nolaila, hoopaa ia iho la ka moku i kekahi puu hau nui.
Aole o kakou ike iki i ka moku o ka poe powa, wahi a ke kapena ia Kelekona, ke manao nei au aole e loaa ana ia kakou, e huli makehewa aku ana kakou.
Ke ike nei au i kekahi mea maluna aku nei o ka hau, wahi a Kelekona, a ma ko'u nana ana, ua like me kekahi apana hae.
Iho aku la o Kelekona maluna o ka hau, a hele aku la a loaa ua mea nei, a wehe ae la i ua apana hae nei, a loaa iho la he omole, a maloko o kela omole, ike iho la ia he apana pepa, ua kakau ia me na huaolelo penei: " O ka mea e loaa ana keia apana pepa, e ike ia, eia no au maluna o ke kuna Aeko, ua paa au i ka lima menemene ole o kekaei powa. "
Hoi aku la o Kelekona a hiki i ka moku a haawi ia ua apana pepa nei i ke kapena.
I mai la ke kapena, ke manao nei au na ka wahine a ke kapena o ka Aeko keia palapala i kakau, a eia ka pono e hele oe me kekahi mau sela maluna o ka hau e huli ai malia o loaa aku ia oukou.
Hana iho la lakou i kekahi lona holo hau a kau na mea ai maluna, me na hale lole a me kekahi mau mea e ae, kupono no ko lakou hele ana i hookahi pule.
O na sela ua ae koke mai la no e hele pu aku me Kelekona, a nolaila, lawe ae la ia he iwakalua ko lakou nui.
I ka la kinohi o ko lakou hele ana, aohe mea a lakou i ike ai, a ia po owili ae la na sela me na huluhulu a hiolani aku la.
Ala mua ae la no nae o Kelekona a lalau i kekahi koi a me kekahi pu, a hoomaka aku la ia e hele e aku mamua e nana.
I kona hele ana, hele keia mawaena o kekahi mau puu hau a puka ma kekahi aoao, ike aku la keia mamua aku ona he mau mea ano kapuai holoholona, me kona manao no nae he mau kapuai bea.
Hele aku la keia a hiki ma kahi o keia mau mea ana i ike ai, a i nana aku ka hana aole he kapuai bea, aka, he mau kapuai no kekahi lio, oia ka mea ana i ike ai.
I iho la o Kelekona, o ka Lio Keokeo wale no ka mea hiki ma keia wahi a me Alama pu kekahi, nolaila, hoomau aku la no ia i kona hele ana mahope o ka meheu o ua lio nei, a hiki aku la keia ma kekahi puu hau hou, he iwakalua kapuai kona kiekie, ilaila pau ka ia nei ike ana i ka meheu o ka lio.
Pii aku la ia maluna o ua puu hau nei, a i nana aku ka hana, e ku hou mai ana ua puu hau hou mamua iho ona.
Mawaena o na puu elua, he awawa hohonu, a i kona ku ana malaila, lohe aku la ia i ka nunulu o kekahi mea malalo iho ona a i kona nana ana aku, ike aku la ia he bea keokeo e eli ana i kekahi ahua hau me kona mau manea, nolaila, makemake iho la o Kelekona e ike i ka mea a keia bea e eli nei.
Huki ae la ia i kana pu panapana a iho aku la ilalo ma kahi a ua bea nei e eli ana, a ia manawa ike mai la ua bea nei iaia nei a hoomaka mai la e pii aku iluna o ua puu nei a ia nei e iho aku ana, a ia manawa wehe ae la o Kelekona i ka pu panapana a ki aku la i ua bea nei, a ku lihi aku la ma ke poo.
Pii hou mai la ua bea nei ma kekahi aoao o ua puu nei a hiki aku la maluna aku o kahi a Kelekona e ku ana, a ia manawa ki hou aku la o Kelekona i ka pu a ku aku la ua bea nei ma ka maka akau.
Ia manawa no ka eha loa ua Bea nei haule mai la ia mai luna mai o ua puu hau nei ma ka wawae oia nei.
Ia manawa ku hou ae la ua Bea nei, iluna a hoomaka mai e lele maluna oia nei, aka ki hou aku la o Kelekona i ka pu panapana, a ku aku la ma ka maka hema o ua Bea nei, a komo aku la ka poka iloko o ka lolo, a hina iho la a make loa.
Huli hou aku la keia ma kekahi aoao o ua puu hau nui nei, a loaa hou iaia ke kapuai o ka lio, hoomau aku la oia i kona hele ana a hiki ma kahi e ku hou ana o kekahi puu hau, a i kona huli ana ma ka aoao hema o ua puu nei, ike aku la ia i ka Lio Keokeo e ku ana.
Hele aku la keia a pili ma ka aoao o ka lio, a i nana iho ko ianei hana ua make loa, e ku ana no nae ua lio nei iluna, aka, ua paa loa nae kona kino i ka hau paa.
MOKUNA XXIII HELU 24.
Ku iho la o Kelekona a nana iho la i ka lio, a kau aku la i kona mau lima maluna ona, aka ; ua like kona kino me he pohaku la.
Haalele iho la ia i kahi a ka lio e ku nei, a hoi aku la ma kona alanui i hele mai ai.
A kihi keia ma kahi o kona mau hoa hele, a hai aku la ia lakou i kana mau mea i ike ai.
I mai la o Beni Balaunu kekahi sela elemakule, ina pela e loaa ana paha ia kakou na wahine a koe aku ka moku, ma kuu manao ua nahaha mua ka moku.
Paina nui iho la lakou nei a pau, a hoomaka aku la e hele hou aku, i ko lakou nei hele ana a hiki i ke awakea noho hou iho la lakou nei a paina hou, aka o Kelekona hele aku la no ia a hiki i kekahi mau puu hau mamua aku o lakou.
Hiki keia ma ua mau puu hau nei, a hele aku la ma kekahi aoao, ike keia ua palahalaha loa ia wahi aku aole puu e kokoke ana ma ia wahi.
Nana aku la keia iloko o kekahi ohu mama ua kuhihewa ia ua ike ia i ke kino o kekahi moku, a nolaila hele aku la keia a kokoke i kana wahi i ike ai i ua mea nei, aka ia manawa nalowale loa iho la.
A nolaila, huli hou keia i hope a hiki ma kahi a na sela e noho ana, a hai aku la ia lakou i keia mau mea ana i ike hou ai.
Hele hou aku la lakou nei ma kahi a Kelekona i ike ai i kela mea ano moku, hele lakou nei a po ia la a moe hou a pela i kekahi la a po. Aole i pau.
Na Kanawai o ke Ola Kino.
[Koena mai kela pule mai.]
MAHELE III.—No KA AI KUPONO.
Ma keia mahele, like ole ka manao o na Kauka. E hoike aku nae au i kekahi mau noonoo i hookumu ia ma ke kahua naauao. Ina maikai ka ai, a ikaika pono ka opu hoowali ai o ke kanaka, lilo ua ai la, ke maikai like na mea e ae, i koko maikai. Ina maikai ke koko, oia no ke ola o ke kanaka, e ikaika ana ke kino o ke kanaka, e holo pono auanei kona noonoo ana, a e ikaika oia ma kana mau hana a pau. Nolaila, ina he kanaka ikaika, e ai ana i ka ai kupono nona iho, oia no kekahi kumu nui e mau ai kona ikaika me ka maimai ole. Aka, ina e ai mau ana ke kanaka ikaika i na ai kupono ole, mahope no e nawaliwali oia.
Ke manao nei au, aole ke Akua i hana naaupo i kona kauoha ana i na kanaka o Iseraela e waiho aku i na io o na holoholona maemae ole, a e ai i na io o na holoholona maemae wale no. E nana iki kakou i ke ano o na holoholona i ae ia ko lakou io e ai, a i na mea i kapu aole e ai.
1 Na holoholona maemae, oia no na holoholona hoolualuai a mahele ia ka wawae, e like me ka pipi, ka hipa, ke kao, ke dia, a pela aku. Ua maopopo ko lakou noho maemae ana. Ai lakou i ka weuweu maikai o ke kula a me na lau maemae o ka nahele. O ko lakou io he ono maoli no. Kupono ke kupa i ko lakou io no na mea mai. Pela no na ia o ke kai a me na ia o na muliwai. Ua ae ia na ia holo me na unahi, aka, o ka mea hoio ole a unahi ole, iloko o na kai a me na muliwai, ua kapu, aole kupono ke ai. Ke nana kakou i ka io o na ia holo me na unahi, e like me na amaama, na aholehole, na oio, a me na ia o ia ano, he maikai maoli ka io. Aka o na ia e like me ka puhi, ka ula, ka hee, na ia pipi, a pela aku, ua noho lakou iloko o ka lepo o ke kai, aole kupono ko lakou io e like me na ia holo a unahi. Pela mai na kauka akamai o keia wa ; ao mai ma ia ano no. Ke manao nei au no ke kupono maoli no o ia mau io no ke kanaka, nolaila ka ae ia ana e ke Akua e ai na kanaka o ka Iseraela, a no ke kupono ole o na io i hookapu ia, nolaila ka hookapu ia ana.
2 O na holoholona maemae ole, e like me na ilio, na puaa, na popoki, na iole a pela aku, oia ka ke Akua i hookapu ai no na kanaka Iseraela aole e ai. E nana iki kakou i ke ano o ko lakou io. O ka ilio, ai no ia i na mea pilau o kela a me keia ano, pela no ka puaa. E aho iki ka popoki, no ka mea, aole ona ai i ka io pilau. Pela no na iole, ai lakou i kela mea keia mea. Aole maemae ko lakou ai e like me na holoholona i kapaia he maemae. Aole no he kupono ko lakou io no ke kanaka. Nolaila, ina makemake kakou e hoomaemae i ko kakou koko i pau ka mai, e ai kakou i na mea maemae.
Eia kekahi kumu o ka pono ole o ka io puaa, ua loaa i kekahi mau puaa ma Europa a me Amerika kekahi mai ; ua piha ka io me na mea ola liilii loa. Ina ai ke kanaka i ua io la, ke ole moa loa, alaila piha pu ka io o ke kanaka i ua mau mea ola la, ua kapa ia trachine, a o ka make no ia o ua kanaka la. Ua olelo ia o na puaa ai i na mea e pili ana i na hale lole pipi, oia na puaa e loaa ana i ua mai la. Ina pela, a ua pakele na puaa ai kulina, kalo a me na mea ulu mai ka honua mai, e aho ka io o ia mau puaa mamua o na puaa ai io pilau a me na mea pilau e ae. O ka naauao loa nae, e like me ke ao ana o Mose i ka Iseraela e hookapu i ka io puaa aole ai.
He nui na mea ai kupono e ulu ana mai loko mai o ka honua. Ma Hawaii nei ua maa kakou i na ai kalo, uala maoli, na uhi, na maia, a me na mea ulu a na haole i hoomaa mai ai, na uala kahiki, kapiki, piki, karote, tanipi a pela aku. He kupono i ke kanaka ikaika e ai i kela mea keia mea mai waena o na mea ulu mai ka honua mai e like me ka ono o kona puu.
He mea pono nae i ke kanaka e ai i na mea kupono nona iho i mea e pono ai ka opu. Penei, o kekahi kanaka o'u, he kanaka ikaika i ka hanu, ua maa i ka ai poi a me ka io pipi i kapi ia i ka paakai. Loaa iaia ka eha ma na poohiwi, kaumaha mai ke poo, aole ono pono ka ai, olelo au iaia, he pono e hoololi i ka ai ana, aole ai poi wale no. Aole nae manao ia he pono ia olelo, Pehea la e loaa ai ka uala ? Mahope nae hele ua kanaka nei i Honolulu e noho ai. Malaila ai oia i kela a me keia mea aole o ka poi wale no. Pau ka eha, maikai mai ka opu.
O kekahi kanaka hoi, ua loaa ke ano lolo ma kona lima, a kii mai ia'u i laau e ola ai. Ao au iaia e waiho ka ai mau ana i ka poi, a e ai i ka uala. Eia hoi kekahi laau a'u i i hoike ai, oia hoi ka auau ana i ka wa e wela mai ai ka la, me ka holoi pono me ke kawele a me ka anaanai ana me ka lima a pumehana mai. Ua ola no ia ma ka hoolohe ana i na ao ana.
Eia ke kumu, o ka ai mau ana i ka ai poi he mea ia e paa ai ka lepo a pono ole ka opu o kekahi poe. Aka o ka uala a me na maia, he mea e kokua ai i ka hemo pono ana o ka lepo. Nolaila, aole pono ke ai mau ma ka poi wale no; E ai i ka uala, maia, kela me keia mea e ulu ana ma Hawaii nei. Eia hoi kekahi,
E AI I NA MANAWA MAOPOPO.
Ina maa ke kanaka i ka ai ana i na wa kupono e like me ke kakahiaka, awakea, ahiahi, e pololi ana no ia ke hiki mai ia hora i maa ai. Ke olelo mai nei no hoi na kauka akamai oia no ka pono. E hoomaopopo i mau hora e ai ai a e ai mau i ka hora i hoomaopopo ai. Oia no kekahi mea e pale ai i ka eha o ka opu. E hoomanao hoi
O KA AI PAKIKO
Oia no kekahi mea e kokua ai i ke ola pono ana o ke kino. He nui na mea i make no ka pakela ai, pakela inu waina, pakela inu awa, a pela aku. Nui na mai i loaa mai i ke kanaka no ka pakela ai. Hele ke kanaka a momona paha, a no ka uuku o ka hana kino, loaa iaia ka lolo ; a i ole ia, pilikia ke ake paa, eha ka aoao, kaumaha ke poo, a mahuahua mai ka mai, make e ke kanaka no ka mea, ua pakela ai, pakela inu mea kupono ole paha.
Eia ke kumu, ina ai ke kanaka i na mea kupono nona a ai me ka nui kupono nona iho, alaila aole ino ka opu, ua loaa ka mea kupono, aole i hookaumaha ia kela wahi kauwa. Aka, ina oi aku ka ai ana mamua o ka palena kupono, pono ole ka hoowali ana o ka opu i ka ai, pono ole na mea e ae, maikai ole ke koko a o ka mai ka hope. Aole i pau.
OLELO HOOLAHA.
Kuai a ka Ilamuku.
MAMULI o ka pono o kekahi palapala i hoopuka ia e ka Aha Hoomalu o Honolulu ma ka hihia a T.C. Mac Dowell kue ia T.K. Packe. Ua loaa mai ia'u ka mana a me ka pono no ke kuai ana ma ke kuai kudala ma ka rumi kudala o C.S. Bartow ma ka Poaono oia ka la 29 o Maraki 1879, ma hora 12 o ke awakea, 1 pu waha lua me ka pahu waiho pu a me na mea e ae e pili ana i ka pu. Aia wale no ke koe o keia mau mea e uku mua ia mai na lilo a pau.
W.C. PARKE, Ilamuku.
Honolulu, Mar. 5, 1879. 901 4t
Kuai o na Aina Hanai Holoholona.
O NA hoolimalima i pau ole o ka aina o Kaupulehu, e waiho la ma Kona Akau, Hawaii, a me ka aina o Honolulu, ua huiia. O keia mau aina i hoike ia ae la maluna, ua kupono no ka hanai holoholona, a aia no hoi he 6,000 kao i hoailona ia, a mai ka 1000 a hiki i ka 2,000 hipa maikai i oi aku a emi mai paha e holo la maluna o ua mau aina nei. O keia mau aina ke pili pu la me ka aina hanai hipa o Dr. Trousseau, a e haawi ia aku no keia mau aina nani i ke kanaka nona na manao maikai. A ina aole e pane mai ana kekahi no keia mau aina i hoike ia ae la maluna, a hiki i ka la 5 o Mei, alaila, e haawiia aku no ma ke kudala akea ana.
No na mea ano nui, e ninau ia A.S. CLEGHORN &Co. ma Honolulu, a i ole ia H. COOPER, ma Kona, Hawaii.
901 2m 908
RAIKI ILI! RAIKI ILI!!
UA hiki no ia'u ke haawi i na kumukuai kiekie ma keia Makeke no na Laiki i wae ole ia ka ili. A e kuai aku no hoi au i ka OKA RAIKI, BARANI ! No ua Puaa a me na Lio. &c. &c. &c. Na RAIKI nahaha ai a ka Moa. E kuai aku no hoi i ka Raiki me na poe a pau e hele mai ana, e like me ko lakou makemake ma ka HALE WILI RAIKI MAHU Ma Honolulu, makai o Ainahou. 895 3m J.A. HOPPDER.
HOOLAHA PAPA.
O na kanaka a pau i loaa e komohewa ana a e lawe ana i na puaa makanahelehele, ua palahu, na hua ai o kela a me keia ano, a e kipu ana ma na ano e ae, maluna o na aina hanai holoholona o Kahuku, oia hoi o Malaekahana, Keana, Kahuku, Oio, Ulupehupehu, Punalau, Hanakoe, Opana, Pahipahialua, Waialee, Kaunonala, Paumalu, Pupukea, a me kekahi mahele o Waimea, mokupuni o Oahu, e hoopii ia no e like me ke Kanawai. E pepehi ia no na ilio a pau e loaa ana maluna o keia mau aina, a o na lio helehewa a pau, na pipi a me na puaa, e hoopaa ia no ma ka Pa Aupuni.
WM. R. BUCHANAN, Luna.
Aponoia: JAMES CAMPBELL, Konohiki
Kahuku, Mokupuni o Oahu, Feb. 1, 1879. 899 tf
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
UA hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka la 19 o Okatoba, i lunahooponopono no ka waiwai o Charles H. Luscomb o Wailuku, Maui i make. Nolaila, ke hai ia aku nei ua mea a pau he mau koina ko lakou no ka waiwai o ka mea i make, e hoike mai iloko o nu malama eono mai keia la aku, o hooleia ka lakou mau koina. A o ka poe i aie a he mau waiwai paha ko ka mea i make ma ko lakou lima e paa nei, e pono e uku a hoihoi koke mai, a ina he mau aie ko ka mea i make i kekahi mea a mau mea paha, e pono e hoike koke mai. H. A. LUSCOMB
Lunahooponopono Waiwai o C. H. Luscomb i make. Wailuku, Maui. 883 tf
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hookapu loa aku nei au i kuu aina hoolimalima i loaa mai ia'u mai ka Papa Hoonaauao mai, oia ke Ahupuaa o Makawao, ma ka mokupuni o Maui, aole e hookuu wale i na lio, pipi, hoki, kekake, hipa, kao a me ka puaa, maluna oia Ahupuaa o Makawao, ua kapa loa, aole e hookuu wale i na holoholona i olelo ia maluna. Ina o ka mea hookuu wale i kana mau holoholona me ke kuleana ole, e hopu ia no a e lawe ia i ka pa aupuni no ke komohewa. A pela no na ano kanaka a pau, aole e kii wale i na mea a pau maluna o ua Ahupuaa la i oleloia maluna, a o ka mea hoolohe ole i keia mau olelo, e hana ia e like me ke kanawai o ka aina. E hoolohe i keia olelo hoolaha o pilikia auanei.
T. AKANA LIILII.
Makawao, Maui, Oct. 1,1878. 881 tf
E IKE auanei na kanaka a pau, o kela a me keia no ke nana mai lakou i keia olelo hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au ia oukou e ka poe mea halekuai, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Kawai Helekulani, w no ka mea, ua haalele kumu ole mai kela ia'u. Ina oukou e hoaie ia ia e kaa no maluna oukou ko oukou poho. Eia kekahi, ke papa aku nei au i na ano kanaka a pau, ohana paha o kuu wahine, mai hookipa oukou ia ia ma ko oukou hale, a ma kekahi ano e ae paha, o hoopii au ia oukou ma ke kanawai. E hoolohe o pilikia auanei.
J. D. PAINAPALA. Kaupakea, Feb. 20, 1879. 900 4t
OLELO HOOLAHA.
E MANAO ana o MR. CLAUS SPRECKLES o Kaleponi, e hana i auwai nui ma ka mokupuni o Maui; no ka hookahekahe wai maluna o na mea kanu. O ka mea a mau mea paha e makemake ana e eli i elima haneri kapuai a oi aku paha o keia auwai ma ka olelo aelike, a e uku ia aku no hoi no ka hana ma ka heluna o na kapuai kubita, a i ole ia ma ka heluna o na kapuai loa o ka auwai i eliia; ke noi ia 'ku nei lakou e ninau ia H. Schussler ma Haiku, Maui, a i ole ia William G. Irwin & Co., ma Honolulu, a e loaa ia lakou na hoakaka kupono. CLAUS SPRECKLES,
888 tf H. SCHUSSLER.
Hoolaha Papa.
KE HOIKE ia aku nei na AILA HONUA kupono ole, no lakou na kuhikuhi i hoike ia malalo iho. Ua ike ia ka pilikia nui, ma ka lawelawe ia ana, oia hoi ma ka hoomaemae kupono ole ia ana; no lakou na mahu i emi iho malalo o hoo kahi haneri degere Faranaheita. O na mea a pau he mau aila ka lakou, ke papa ia aku nei ko lakou kuai ana, haawi ana a me ka hoolako ana i keia ano aila i na kanaka, me ka hoao ole ia mamua a ike ia ka pono. O ka hoopai no ka mea kue i ke kanawai, aole e emi iho malalo o na dala he Kanalima, aole hoi e oi aku maluna o na dala he Elima Haneri, a i ole e hoopaahao ia ma ka hana oolea aole e oi aku mamua o ka makahiki hookahi. Eia na Aila i Oleloia. O ka Aila KOMETA, e a ana ma ke ana wela o na degere he 86 a hiki i ke 93. Faranaheita. O ka Aila ALADINA, aneane e a ana ma na ana wela a pau. O ka Aila ORIENATELA, e a ana ma na degere he 95. O ka Aila DAYLIGHT, e a ana ma na degere he 91. O ka Aila LUSTER, e aneane a ana i na degere a pau. O ka Aila a ka Hui EUREKA, e a ana i na degere he 54. Kakauia i keia la 14 o Okatoba, 1878. 881tf W.C. PARKE, Ilamuku
Kauka O. S. Cummings, M. D.
HOMEOPATIKA.
Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa, " KULU WAI LIILII" Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o Mr. Wm. G. Irwin, ma ke kihi o na alanui Papu & me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888 tf
ANO NO I LOAA MAI NEI!
Na Kaa Lio Holo Lealea! Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka. DILLINGHAM & Co. 876 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.
OLELO HOOLAHA.
E LILILEHUA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai !
IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu. E hanaia me ka eleu loa. E loaa no au ma Wehekealaula, ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu. 898 ly
S. AUKAI.
LOIO ! LOIO ! !
UA ae ia mai oia e lawelawe ma ka Oihana Loio imua o na Aha Kakau Ole o ka mokupuni o Oahu. 898 ly
He Nui Anei Kou Makemake i na Mekini Humuhumu Lole ?
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai o KAKELA A ME KUKE. A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELER a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi. Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai. I mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho. 862 tf
DR. F. LESLIE MINER.
HE Kauka Lapaau a me ke kokua ana i na wahine hanau keiki. Aia kona keena hana ma ka Hale Kuai Laau Lapaau o E. Strehz, ma ke kihi o na alanui Papu ue Hotele. 8811y
KO
G. WEST
MAU
HALE HANA KAA HOLO LEALEA!
Kaa Lawe Ukana, Kapili Kapuai Hao, ME KA Hana Hou ana i na Kaa Nahaha. E LOAA no i ka poe e makemake ana i na mea i hoikeia maluna ke hele ae ma Polelewa ma ewa iho o ka halekuai o Kakela me Kuke, a makai o Ainahou, mauka mai o ka Hale Dute. E hana ia na hana a pau me ka maikai wale no. E hooko ia no hoi na kauoha me ka eleu, a me ka hikiwawe. (876 3m)
C. C. Coleman.
Amara a he Mea Hana Mekini, Kapili Kapuai Hao Lio A ME KA Hana ana i na Kaa Lio, &c., Hale Hana ma Alanui Alii, e kokoke la i 894 ke Alanui Papu. 3m
KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA!
E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei: Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $300 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki , mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama. Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee. Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai. Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai. Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee. Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo. E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau. $51 tf BISHOP & Co.
Ale ka Wai ke Ike Aku
I keaha la hoi ?
I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o ka Halekuai o
Nana aku no hoi oe, " Hoonuanua i Apua a Kalamaula."
OIA no hoi na Hainaka Silika Nunui Eleele a Ulaula, Pulu, Wai Gula a Wai Dala. Na Hainaka liilii Lei A-i, Na Mamalu kane, wahine a me na Mamalu liilii kihi weluwelu o na kaikamahine. Na uhi huihui nani nunui a liilii. Na Kihei Silika lau ma kaekae. Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana nona bebe. Na Huluhipa lau a me na lole huluhulu holoku o na wahine. Na Muumuu keokeo o na wahine lihilihi ma ke alo, a me na Palekoki. Na Papale wahine Malina i hoopinanaia kekahi aoao, hele kela a kapakahi Manuia o Keokoi ka moku. Na Papale Walokila aiai, a ke kau mai i ke poo, moa uakea lua kela ke pa iho ka la, a he nui wale na ano papale e ae i ike ole ia mamua. Na Hulu Eheu Manu no na papale wahine, e kau ai ka iwa. Na Kalakoa hou loa, na Makalena a me na lole Iliwai, na Puuwai Gula a me na Gula Pepeiao o na wahine. Na Kamaa ano hou o na kane, wahine a me na kamalii, na Kuka Kanahai, na lole wawae a me na Palule o na ano he nui wale, a me na Pale Pakaukau
Ka Hainaka Silika Hou loa o kela a me keia ano waihooluu like ole, nui a liilii, na Kalakoa Huluhipa ano hou loa, na Makalena o kela a me keia ano, na Moena Pake, Ti Inu a me na mea hou e ae he nui wale na ano mai Kina mai. O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hou loa wale no, a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aku. Ina aku no hoi a kapalulu hou mai, ma kela a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e. No laila e komo hale no e na hoa o ka ia o ka ia, e wae i ko oukou mau iini aole no hoi makou e niha iki, ke hele mai oukou e kuekaa i na waiwai ina no ke kuai a nana wale no paha. E kuaiia aku no keia mau mea ma na kumukuai haahaa. Ma na Poakahi a me na Poaono, oia na la e kuai hoopaki loa ia aku ai na mau waiwai nei.
858 tf GOO KIM.
WAI HUI O KA HAU.
MA KA
"BONANZA"
MA ALANUI HOTELE! JNO. W. CROWELL, (Kolowela.)
E LOAA no i na keonimana a me na lole o keia kaona, kahi e hoomaalili ai i ka wela ikiiki o ka houpo, ke kipa aku ma ka hale inu wai hau huihui o Kolowela ma kahi i hoikeia maluna, ma o aku o ka halekuai o Grant a me Robertson ma Monikahaae, Honolulu. E nana ae malaila i ike pono. (876 3m)
MAIKAI KA HOI KA PAPA ;
A ME
KA LAAU O KOU HALE ! NO HEA LA?
KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la Ohi ka Io o ka Laau o Makawao I ka ua mea hoi o ka nani o Na PAPA ! Na PAPA!! A ME NA PONO KUKULU HALE O NA ANO NO A PAU. Aia ma ke kihi o na ALANUI PAPU me MOIWAHINE! HONOLULU MALAILA E LOAA AI E LIKE me ka MAKEMAKE NO KE-KUMUKUAI MAKEPONO LOA! PAPA, PAPA, PAPA, Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa, Na Papa i kahiia, No Papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula. NA LAAU, NA LAAU Na Kua, Na Kaola, Na Aaho, Na Moli Na Peapea, Pine Huluhulu, Pine i kahua. NA Papa a me na Laau Ulaula! Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka Aniani, Ipuka Aniani, Puka Olepelepe. PENA O NA ANO A PAU Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui, Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pate. NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO! Na Ami Puka Hale, Na Ami Puka Pa. ANIANI! Pepa Hale a me na Lihilihi E LOAA NO MALAILA. PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO ma PUULOA No ke DALA Kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E Kipa Nui Ilaila, i ike i ka Oiaio 840 3m