Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 12, 22 March 1879 — Page 3
E NA
Lede a me na Keonimana!
o ka
MAKANI APAAPAA O KOHALA.
E Kipa, E Naue, E Komo, A e ike i na Nani o kela a me keia ano o na Waiwai Hou Loa i hiki mai nei ma ko maua HALEKUAI MA KAIOPIHI! Malaila no e loaa ai ia oukou keia mau Waiwai Maikai malalo iho nei : NA PAPALE WAHINE HULU NANI HOU LOA E PULELO AI I KA MAKANI. Ina no hoi e kau mai i ko poo, aohe i kana mai ua mea o ka Pulelo o na Lipine a me ka luhe maewa o ka Hulu i ke oho makani, nana aku no hoi, hele kela a " Kau ka Iwa he la makani," i ka ua mea o ka Nani Lua Ole, oia no oe la o ka HULU MAMO GULA LELOLELO O KA IU O GOMOHERA. NA KIHEI KUWELU. O keia mau Kihei, aohe i laha ma na Halekuai e ae ma ko maua Halekuai wale no ; ua lawe mai maua no ka Pomaikai o na Lede papalina nohenohea o ua aina nei a ke aloha i anoi ai ; ina no hoi oe e Hoani ae ana i ka Aluna Ahiahi. Nolaila, ke kau leo aku nei maua ia oukou, ano wale no ka wa kupono e loaa ai keia mau Kihei Nani ia oukou NA LEI A-I HIPUU KIKEPA O NA KEONIMANA E LINOHAU AI. Ke hoohiolo nei iloko o ko maua Halekuai na Lei A-i Silika o no ano waihooluu like ole he nui, e kau mai ai i ka A-i, aohe i kana mai ke kinikohu. Na Kamaa Hila Aulii a Mikioi o na Kane, Wahine a me na Kamalii. O keia na Kamaa Hila Aulii Helu Ekahi a maua i lawe mai ai no oukou e na Lede a me na Keonimana o ua Aina Haaheo nei. He mau Kamaa keia e uwe hone ai i ka Papa Lohi o Maukele, oia no oe la, o ka Leo o ke Kolohala i ka po Lai. NA WAIALA MOANI ALA LOA. Eia pu no hoi ia maua na Waiala Iliahi Moani Ala Loa no na Hainaka, e unuhi ae ai oe aohe i kana mai ka puia i ke ala me ke onaona. Na KALAKOA. Eia no hoi na Lole Kalakoa ke ahu mokaki nei o na ano he nui wale. Na Pahu. A pela no hoi me na Pahu Pake, i hele kela a panio lua o waho i ka waniki. Na Moena. Eia no hoi ia maua na Moena Pake, oia no oe la o ka Pawehe o Niihau ka panio Na Pa, Bola., &c. A eia no hoi ma ko maua Halekuai nei na Pa, Bola, Ipukukui, o ke nui a me ka liiii, a me na waiwai e ae he nui wale, he hiki ole ke hue pau aku i ka nui launa ole. O keia mau waiwai i hoakakaia maluna, e loaa no ia oukou ma ke kumukuai makepono loa. AKINA & ASEU, Kaiopihi, Kohala, Hawaii, Nov. 9, 1878. 885 tf
Kahikina Nui!!
Helu 62 Alanui Papu,
$50,000 ka Heluna o na Lole Nani, a me na Lole " Aulii " Maikai, na Lole Kane, na Kamaa Puki, na Kamaa Haahaa, a me na mea nani e ae he lehulehu wale. E KUAI IA AKU ANA ME KA EMI IHO MALALO O KE KUMU LILO. Ua hoonee ae nei o Magnin i na mea nani, a me na mea maikai a pau o Kona Hale Kuai ma ke Alanui Nuuanu ma na lumi maemae o Kahikina Nui. Ke Ualo aku nei ia i na mea a pau, e kipa ae malaila, a e loaa no na mea " Hoohie," a Hoonani no na la " Kulaia," o kakou o hiki mai : NA LEDE, A ME NA KEONIMANA, Hele mai nui ! Hele mai pau loa ! E kuai hooemi aku ana au i na mea a pau mamua o ko'u kaawale ana aku ; no Europa i keia " Kupulau " ae. O ka mea e kuai mai a oi aku mamua o na kauna elua ka heluna, alaila e manuahi ia aku na mea nani no na kane me na wahine. 890 tf S.MAGNIN.
KAUKA T.P. TISDALE.
HOMEOPATIKA.
AIA kona keena a me kona wahi noho ma ke alanui Beri tania, mawaena o ka halepule o Kaukeano a me ka pa o ka Moiwahine Ema. E hamama ana ke keena mai ka hora 5 a hiki i ka hora 10 am., a mai ka hora 1 a hiki i ka hora 3 pm. a me ka hora 6 a hiki i ka hora 9 o ke ahiahi. Honolulu, Nov. 12, 1878. 885 tf
Na Wati a me na Nani Hoohiluhilu.
KE hoike aku nei o CHUNG FOY imua o ka lehulehu, aia oia ke paa nei ma kona lima i na mea hoohiehie i kupono no na Keonimana a me na Lede, oia hoi na WATI WALTHAM, Na KAULA GULA, Na KAULA DALA. Me na Wati Nui Amerika i kupono no ke kauhale, a me na mea makamae e ae he nui wale, a e kuai makepono aku ana oia ma ke kumukuai haahaa loa. Mea Hana Wati a me na Mea Gula. He Maliu no oia i na kauoha. He 25 keneta wale no ke aniani poi o ka wati. Aia kona halekuai ma ke alanui Nuuanu, ma o mai o kahi o Hollister & Co. 893 6ma
E Kuai ia Ana,
HE l,000 Hipa a me 8,000 Kao o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupe) o Kailua. 858 tf A.S. CLEGHORN & CO.
E IKE IA ma keia ua kapu loa ka hookuu wale ana i na holoholona o kela a me keia ano, maluna o kuu apana aina ma Kaauhuhu, Hamakua, Hawaii, o Pahoa ka inoa. A ua kapu pu hoi ke kii wale ana i na mea a pau maluna o ua apana aina la. E lilo keia i kanawai mai ka la e puka ai ma ka Nupepa Kuokoa a mau loa aku. A o ka mea kue i keia, e hoouku ia no e like me ka pono a ua hoomana piha pu aku au ia Peter Poliahu oia wahi no, i hope a i luna nana hoi, a e hoolohe na mea a pau iaia. SAM'L K. KAAIAI.
Lahaina, Jan. 17, 1879. 895 2m
Hoolaha a na Hope Hooponopono Waiwai.
O NA mea no laua na inoa malalo iho, ua kohoia i mau Hope Hooponopono Waiwai no ka waiwai o C. Ai o Wailuku, he mea i Banekurupa. Ma keia ke hoolaha ia aku nei na kanaka a pau i aie ia C. Ai i oleloia, e hookaa koke mai lakou ia M. Green ma ke keena hana o M. Phillips & Co., ma Honolulu, a i ole ia ia T. W. Everett ma Wailuku, Maui. M. GREEN, T. C. ACHONG.
Na Hope Hooponopono Waiwai o ka waiwai o C. Ai he Banekerupa. 895 tf
HOOLAHA PAPA.
E IKE auanei na kanaka a pau loa. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma keia ke hookapu aku nei au, a ke papa nei i na kanaka a pau aole e komo hewa aole hoi e lawe aku i na puaa bipi a me na lio i kuai ia a i kuni ole ia paha ; na manu o na ano a pau, aole hoi e oki i na laau o na aina i hoike ia malalo iho, a e waiho la ma Hamakua, mokupuni o Hawaii, oia hoi keia. Opihilala, Kaalaea, Hauola, Paauilo, Koholalele, Kainehe, Kaawikiwiki, Kaao, Kekualele, Kukalau, a me Manowaikohao. O ka poe kue i keia olelo papa, e hoopii ia lakou ma ke kanawai. CHAS. NOTTEY, 900 6m Mar. 1
MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana 2 o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Makoliku k no Kipahulu, Maui i make. Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Mose Ulunahele, e noi ana e hooiaioia ka palapala kauoha hope loa a Makoliku k no Kipahulu, Maui i make 'ku nei. Nolaila, ke kauoha ia nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalima oia ka la 14 o Maraki, 1879, ma ka hora 9 am ma ka hale kula o Mokulau, Kaupo, oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia. ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana 2 H P A. Lahaina, Jan. 30,1879. 897 8t
KE papa ia aku nei na kanaka a pau aole e komohewa a lawe wale a hoopoino i ua mea ala, a kukulu wale a hookau wale paha i na holoholona a komohewa paha ma ke ano e a'e malama o na aina ponoi a me na aina i hoolimalima ia e ka Hui Mahiko o Waihee, Maui. O ka mea hookuli i keia hoopii koke ia no e like me na Kanawai o ka Aina, nolaila o ka hoolohe na ka pono o pilikia auanei.
JAMES MAKEE & CO. Waihee, Maui, Sept., 1878. 879 6m
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
MOKUMAHU HAWAII
" LIKELIKE,"
KAPENA. REYNOLD.
Poalua Mar 25, hora 5 pm................Kaapuni ia Hawaii
AOLE AIE NO NA UKU OHUA?
Ke hoole ia aku nei ka aie no na uku ohua, a ke hoike ia aku nei i ke akea, ina he mau paiki, ukana a puolo hooili ko lakou e pono e hoailona ia me ka moakaka pono; aohe no e ae ia ka lawe ana i na ukana, paiki a me puolo i hoailona ole ia ke ole e kakau ia ka loaa ana mai.
HE KUIKE KA UKU UKANA.
Ma na ukana a pau a ua makamaka, e pono e uku mua ia. A e hookoia no na kauoha no ka lawe a hiki i kahi i makemakeia. A e malamaia no me ka makaala na ukana, paiki a me na puolo, lio, pipi a me ka hoki.
E hoailona ia meka moakaka na Pahu Rama a me Waina.
O ka poe no lakou na ukana o keia ano e pono e hoailonaia me ka moakaka, a i ole e kakauia me ka moakaka ka loaa ana mia o ka poe no lakou keia mau waiwai.
O na koina no na pilikia a me na poho, e pono e hoike koke ia mai iloko o ka malama hookahi.
Aole e ae ia na hookele kaa, na keiki a me na mea like, e pii iluna o ka mokuahi i ka wa e pili mai ai i ka uapo, aia wale no a pau ua ohua eepakeke i ka lele.
No ke ake nui e hoopomaikaiia ka lehulehu kaahele, ua hoololi ae nei na ona o Likelike i ka papa Hoike Manawa o ia Mokuahi e like me maluna.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na Palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hora no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai. E hookaaia ka uku ukana ka wa e noiia aku ai. WILDER & CO.
OLELO HOOLAHA.
Castle a me Hatch.
O Kakela Opio a me F.M. Hatch, ua hui laua ma ka lawelawe ana i ka ohana Loio Ua hiki ia laua ke ku imua o na Aha a pau, mai ka Aha Hoomalu a hele iluna. A e lawelawe no hoi ina na hana pili i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala Sila Aina ka hana ana i na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka Hoole Dala ana.
W.R. CASTLE. Luna Hooiaia Kope.
Keena Hana, maluna ae o ka Halekuai o Dillingham & Co.
Helu 37, Alanui Papu. 3 6ms
ALFRED S. HARTWELL,
[HAKAWELA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI ! Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma. 867 tf
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu. Helu 8, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H.P.A. 3y
S. B. DOLE,
HE LOIO A HE KOKUA no na KANAKA ma ke Kanawai. E hiki no iaia ke lawe i na hihia o keia a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni. Keena Lana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likini. Honolulu, Oahu. January 19, 1879. 3 ly
RICHARD F. BICKERTON,
[PEKETONA.]
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI !
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a apu, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae. Ua makaukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o kela a me keia ano. Ua kiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanee haahaa loa. E hanaia na hana me ka hikiwawe a ma ka uku haahaa. Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa, elua puka ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole. 840 ly
S. W. MAHELONA
HE LOIO! HE KOKUA A HE PALE
ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe me ka mikioi a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia aupuni. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a paa e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko'u hale noho mauka iho o Kawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala, he oluolu ka ukupanee. 876 3m
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKUA,
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a ma Honolulu no hoi i kekahi manawa. 877 3m
DAVID K. MALEKA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Hawaii. E loaa no au ma ka hale hookolokolo ma Hilo, a e hooko ia no na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka hikiwawe loa. 882 ly oc26
EDWARD KEKOA.
HE Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue, ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hora 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae. 882 ly oc26
J. KAPOHAKIMOHEWA.
He Loio a he Kokua.
NO na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe loa 883 6m no2
S.M.P. KALEO.
He Loio, he Kokua, a he Pale ma ke Kanawai,
NO ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku. 884 ly no9
P. NUI.
LOIO! LOIO!!
O ka Ua Ukiukiu o Makawao, Maui.
UA makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. E loaa no au ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, a i ole ma Haiku, 885 ly no16
HENRY N. KAHULU
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau no au e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. E hookoia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hakalia ole.
885 ly no16
ASA KAULIA
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31 ; a e hooko ia na kauoha mai ua wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe. 885 ly no16
L.A. THURSTON.
LOIO !
WAILUKU, MAUI.
889 6m dec 14
TIMOTHY KALAEONE.
He Loio a he Pale ma ke Kanawai.
IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa. 895 ly Jan. 25.
J.W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o "Kalauonaona," ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo. 895 ly Jan 25.
Nuhou o ko na Aina e
Ke koena koa o ka puali koa o Napoliona 1.
O Aphouse Demers, oia ke koena hookahi o ka puali koa o Napoliona I oia nei ma kahi alanui oololi o ke alanui st. Iosepa. Ua hanau ia oia ma ke kulanakauhale o Sana Etienne ma Farani, a i keia manawa aia kona mau makahiki maluna aku o ke 93 i keia manawa. I ka wa he 20 ka nui o kona mau makahiki, ua komo oia iloko o ka puali koa o kona aina hanau malalo o ka noho poo alakai ana o Napoliona I. Ua komo oia i kekahi kaua hahana ma Rusia, ke kaua oi loa aku hoi o ka weliweli, a he mea poina ole iaia a hiki mai i keia la. Iaia i huli hoi mai ai mai Rukini mai, ua komo oia ma ka puali koa Imeperiela o Farani, a hiki mai i ka wa o ke kaua ma ke kahua kaua o Waterloo.
O keia Aphouse Demers oia ka oi o ka wiwo ole a me ka eleu ma ko Napoliona aoao iloko oia kaua, a nolaila ua hoao nui ia e ka enemi e hopu pio iaia aka, ua holo aku la oia a hiki i Ladana kahi ona e noho nei a pakele iho la. O ka hoailona a ke kaua ma kona kino he linalina, i oki ia oia i ka pahi kaua ma Eylan, a muumuu kona lima hema ma ke kaua o Waterloo a ua lilo aku kekahi maka ona ma ke kaua o Leipsig. A ke ola nei oia me ka poina ole oia mau hooili kaua iloko o kona puuwai.
Na Makana no ka ahaaina Mare o kekahi Kaikamahine alii.
Mawaena o na makana i makanaia i ke kaikamahine alii Thyreno, ka la i mare ia ai me ke Duke o Cumberland a me Bronswick Lunebourg e ike ia no malalo iho : Ua makana aku ka Moi kane a me ka Moiwahine o Denemaka i ka laua kaikamahine he lei ai i kinohinohi ia me ke daimana me kekahi kea i hoopaa pu ia.
A ua makana aku no hoi ka Moiwahine Victoria o Enelani he kihei kuwelu kakimia i kinohinohi ia me na pohaku makamae a me kekahi mau mea nani e ae e pili ana no kona kulana alii ; a ua makana pu mai no hoi ka Emepera kane a me ka Empera wahine o Rukini he kupee lima nani loa i kahiko ia me na lalani pohaku makamae nunui elima me ka hulali nui. A o ka makana hoi a ke 'lii wahine kane make o Hanovera, he lei ai a me ke kupee o na pohaku makamae oia hoi ka Rubi a me ke daimana a ua makana pu aku no hoi ke Duke o Cumberland i kana wahine i kekahi mau mea makamae e ae i kahiko ia i ke daimana a me ka Sapira ; a o ke keiki alii hoi o Wale, ua hoouna aku ia i kana makana oia hoi ka lei ai Ilikini i kahiko ia me na pohaku makamae nunui i kinohinohi ia me na lalani pohaku daimana a i kipona ia hoi me ka Emerala ; o ke kaikamahine alii hoi o Wale ua makana aku la oia he pahu kaahele i kapala ia me ke dala a me ke gula ; a o ka makana pakahi a kela a me keia keiki a ke keiki alii a me na kaikamahine alii he kupee makamae i kinohinohi ia me ke gula a me ke daimana ; a o ka makana hoi a ka keikamahine alii Beatrice he kupee gula i hoopaaia me na mea hulali o na ano a pau ; a o ka makana hoi a ka Duke kane a me Duke wahine o Cumbridge he ipu inika dala a me ke kupee nani lua ole a me na mea kau kukui ihoiho dala elua ; a o ka makana hoi o ka Duke nui o Rukini a me ke kaikamahine alii Dagmar; he mau huhui gula i kipona ia me ka Sapira a me na mea hoonani e ae; a o ka makana hoi o ke kaikamahine alii Caroline o Denemaka he mau mea no ka hoomakaukau ana no ka aina kakahiaka o na mea nani a pau o Denemaka me na kii pena a pau o Denemaka. A o ka makana hoi a ka keiki alii o ke kalaunu he kupee lima nani loa i kahiko ia me na hulali ano waihooluu like ole ehiku; a o ka makana hoi a ke Duke wahine kane make Wilhelmina o Glucksborg, he komo lima daimana ; o keia komo no ka wahine ia a ka Moi Ferederika elima, ka Moiwahine Louise, ke kaikamahine a Keoni II. A o ka makana hoi a na kaikaina o ka Moi he mau pohaku makamae, a o ka na kaikamahine alii hoi o ka hale alii he mau mea hanalima akamai i hana ia me ke kii o na holoholona a ua makana pu ia aku no hoi he ipu inika dala. A o keia mau makana apau no lakou na kumu kuai kiekie a emi mai paha mai kela a me keia wahi mai a pau o ka aina, he mau makana ia i haawi ia mai ma ke ano pumehana o ke aloha a me ka hoohanohano nui ana i ke Duke wahine o Denemaka, a me he mea 'la ua hiki aku ka waiwai io o na pohaku daimana i makana ia aku i ka 125,000 pauna, a ma keia mare ana ua mahele ae ke Duke o Cumberland i ka huina 100 guineas a haawi aku la i ka poe haipule o Kopenahakena ; a ua hoouna pu aku no hoi o ia i kekahi luna e hele aku e hoolako i ai a i ia na ka poe ilihune apau o Denemaka.
Me he mea ala he manawa pokole a keehi aku ka Vaticana ma na anuu o ka noho hoa'loha lahui ana me ke Aupuni o Mekiko.
Ua puka ae kekahi lono ma Berelina no ke kumakaia ana o kekahi alii koa o ka puali kaua Geremania ma kona hoike ana aku i kekahi mau mea i kuka ia ma kahi malu i na mana e ae
Ua hiki mai kekahi lono mai Philipopolis mai, e hoike ana i ka hulihia ana o kekahi kaa ahi a haaule iloko o ka muliwai ma Arda ma ka Poaono, a ua poholo a make he alihikaua Rukini a me kekahi mau alii koa e ae a me na kanaka he 200. O ke kumu i loaa ai o keia poino i haki ia ka uwapo.
Ka make ana o kekahi Liona Kaulana ma ka oihana keaka.
O Parker ka inoa o ua Liona Kaulana nei, he mea hoi i maa ka ike ia e na haneri a me na tausani kanaka iloko o na kau a pau, aka nae ua hala aku la ia a ua make.
O keia ka Liona mua i hoolaka ia e Crocket, a ua like kana hana ana e like me ka mea i hanau kino kanaka ia mai. I kekahi manawa ua hoike ae la o Crocket i na Liona aia i mua o ka lehulehu me ka hoopaa ia o Parker a me kekahi mau Liona e ae iloko o kekahi hale, ia wa e lele mai ana ua liona nei maluna o Crocket aka, ua palemo mai la keia a pakele. Iloko o ka makahiki 1862, ua hemo ua Liona nei mai kona hale aku ma Astley ma Ladana oiai, ua lawe ia oia ilaila no ka hoikeike nui, iloko oia hemo ana, ua lele aku la oia maluna o Jarvy, oia hoi ke kokua o Crocket,
a paa ma ka puu a me kona mau lala, a omo iho la oia i ke koko o Jarvy, a ua haehae ia ua kanaka la me he iole ala i ka waha o ka popoki. I ka wa i ike ai o Croket i keia hana a ua liona nei ia manawa, ua hoolako mai la oia me na huluhulu a hoopaa ia aku la i kekahi poa laau a hoa ia aku la i ke ahi a i ka ike ana o ua liona nei i ka a a ke ahi ia manawa ua makau loa ia ua liona nei a holo aku iloko o kona hale, a paa iho la i ka hopu ia. Mahope mai ua hemo hou ua liona nei a holo aku la iloko o kekahi mala pua ma Ladana a malaila kona wahi i makaikai ia ai e na lehulehu he nui.
Ua hoopuka ae la ke Aupuni Emepera o Auseturia he kauoha, e hoole ana i ke komo aku o ka poe kaahele mai Rusta mai; koe wale no ka poe i loaa aku na ae ana a me na kauoha.
Ua noonoo nui ia kela mai luku ma Rusia e ka papa ola o Geremania a ua olelo ae lakou o keia mai e luku nui nei ma Astrakhan, ua hoomaka mai loko mai o Mei o ka makahiki 1877. A i na e loaa aku na pepa dala maloko o na apana o Geremania e puhi ia no i ke ahi.
Ka make ana o ke Kiaaina S. Kipi.
Ma ka po o ka la 11 o Maraki, hora 2 me ka hapa o keia A. D. 1879. Ua haalele mai o Samuela Kipi ke Kiaaina o ka Mokupuni o Hawaii, i ka noho ola kino ana ma keia ao; a ua hele aku la ma ke ala hoi ole mai.
Ua kau iho nei maluna o kana wahine ka ukana luuluu la he aloha, me ka laua makahiapo kane, na kaikamahine me na moopuna ka ohana hoi a pau; a e komo pu mai ana paha na hoa aloha ona i na la i aui aku la e auamo lokahi ma keia walohia hookahi.
EIA MALALO IHO NEI KONA WAHI MOOLELO.
Ua hanau ia o Samuela Kipi, ma Kaiwiki, Hilo, Hawaii, na Keau k, me Kealaikahiki w, ma ka la 4 o Mei A.D. 1825. O ka huina o kona mau makahiki ma keia ola ana a kuu aku la ka luhi, he 53 M. H. 10 malama 7 la.
Malaila i ko ai ka mea i palapala ia e Ioba. " A hala ae ka huina o na makahiki, alaila, e hele aku au ma ke ala hoi ole mai. "
Ua hookomo ia o Samuela Kipi e S. Pai ulo kona makua hanai a kumu kula honana i ao iaia i ka ike i ka wa opiopio, ma ke Kulahanai a Rev. D. B. Lyman, ma Hilo, ma ka AD 1849 puka oia mai Lahainaluna mai; ewalu ka nui o kona mau makahiki ma na Kulanui, ua loaa no ia ia ka naauao, me ka mahalo ia e na kumu me na hoa haumana oia au.
KANA MAU HANA.
Ua lawelawe mua oia ma ka oihana kumukula ma Punahoa, Hilo, Hawaii, ma ka A D 1849 no kekahi manawa, ma ka oihana L. Auhau no hoi ma ka apana o Puna he mau makahiki ka lawelawe ana ma ia hana, he Kahukula no Hilo nei, a he Lunamakaainana no kekahi mau makahiki, no Puna, a no Hilo nei.
Me ka lawelawe pu i kekahi hana he mahiko ma Kaupakuea, Hanapoho, ma Wainaku, a ke ulu nei no hoi ke ko, ua wili ia kekahi hapa, a o ka hapa e koe nei, ua nui aku.
Ua mahuahua no ka manawa i lawelawe ai ma kela oihana keia oihana me ka makaala pono ia. Ma ka la 12 o Feberuari, AD 1874. Noho na Lunamakaainana me na Kuhina na'lii e koho i ko kakou Alii e noho nei i ka Noho Moi; o Samuela Kipi kekahi ilaila, a oia kekahi Lunamakaainana i ola mahunehune mai ka lima mai o na enemi.
I NA LUNA NUPEPA KUOKOA.
Ua makemake ia na Luna NUPEPA KuoKOA a pau mai Hawaii a Kauai, i ka wa a oukou e hooili mai ai ia makou i na dala o ka poe lawe nupepa ; e hoike pu mai i ka papa inoa o ka poe hookaa palua mamua ae o ka ia 31 o Maraki i kulike ai me ka makou rula. A i hiki hoi ia makou ke hookaawale pono i na Kii Makana no ia poe.
NUHOU KULOKO.
ANAINA PUHI OHE.—Ma ka po Poalua iho nei, ma ka Hotele Hawaii, ua haawi ae na keiki puhi ohe o ke aupuni he anaina puhi ohe olioli no na malihini haole mai Sidane mai.
NALOWALE.—Ma ka la 10 o keia mahina, ma Niulii, Kohala Akau, Hawaii, ua pii kekahi wahine o Kaakua ka inoa i uka oia wahi i ke oki pulu, aka, mai ka manawa ana i pii ai a hiki i ka la 14 mai o keia mahina, aole oia i ike ia, malia paha, ua hele auwana oia a i ole ua make paha. O ka makou hoi e ninau aku nei. Auhea kona mau kini i huli ole ai i ka mea pilikia? O keia ka lono i loaa mai ia makou mai a L N. K. Kapualii mai o Pololu.
MOKUAHI "KULANAKAUHALE O SIDANE.— Ma ka Poalua iho nei, i ku mai ai ka mokuahi "Kulanakauhale o Sidane " mai na panalaau mai o ka hema, a maluna ona i holo aku ai no Kapalakiko ma ka Poakolu ae ka Hon. C. R. Bihop. Col. C. H. Judd. Maj. G. W. Macfarlane, Geo. Beckley a me kekahi poe haole kamaaina e ae o kakou nei.
KA PUALI KEAKA.— Ma ka holo ana aku nei o ka mokuahi "Likelike" ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua kau aku maluna ona ka puali keaka o Jas. Luproil no Wailuku a me kekahi mau wahi e ae a lakou e kipa ai ma ka mokupuni o Hawaii.
I NA LUNA NUPEPA KUOKOA.— UA make make ia na Luna "Nupepa Kuokoa "a pau mai Hawaii Nui o Keawe a Kauai o Mano, i na he mau koena "Nupepa Kuokoa " e waiho nei ma ko oukou mau lima i pau ole i ka lawe ia, e Loouna koke mai me ka hookaulua ole ia makou ma Honolulu nei, i mea e hiki ai ke hoolawa ia ke koena o ka poe makemake nupepa e kauoha mai nei
HE MAU HAINA NANE—Eia ke waiho nei ma ko makou papakaukau he mau haina no ka nane a D. Kaua o Maemae, Honolulu Oahu, na Stonewall Elen kekahi, a na J. S. H. Kanaaihele o Kona Akau kekahi, aka, aole nae i kulike me ka haina a ka mea nana ka naue i waiho mai ai ia makou. Huli hou ia iho no.
KANU LAAU.—Ma ka holo ana aku nei o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei i Kauai, ua lohe mai makou, ua kanu aku la oia he mau laau Oliwa a me na kumu Waina ma Wainiha, a me he mea 'la iloko o na makahiki pokole, e ike ia ana he Edena hou ma ka mokupuni " kaili la o lalo."
KE KAHUA o KA HALE PAI HOU.—Ma ke kakahiaka o nehinehi, i ana ia'i ke kahua o ka Hale Pai hou o Mr. J. H. Black, kahi e pai ia nei ka nupepa haole, " Pacific Commercial Advertiser," a me ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii," (Kuokoa) He 60 kapuai ka loa, a he 40 kapuai ka laula a elua hale ke kiekie. E ike ia'na kona mau paia kilakila ma keia mua aku e ka lehulehu.
AHA EUANELIO OAHU.—E halawai ana ka Aha Euanelio Oahu i ka la 8 o Aperila M. H. 1879, ma Moanalua. Nolaila, e hele makaukau mai na kahu ekalesia me na hoike kihapai piha i na mea io, me na kumumanao. E hoomanao e na ekalesia, e koho a e hoouna mai i ko oukou mau elele, me na hana ano nui o ka ekalesia i manao ai.
Lunahoomalu. M. KUAEA.
AHA KULA SABATI O OAHU.—E halawai ana ka Aha Kula Sabati o ka mokupuni o Oahu ma Moanalua i ka la 8 o Aperila M. H. 1879, ma kahi e halawai ai ka Aha Euanelio Oahu. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na Kahu Kula Sabati e hele mai, a me na Kula Sabati, e koho a hoouna mai i na elele Kula Sabati, a me na dala no ka waihona nui o na Kula Sabati o Ko Hawaii nei Pae Aina. Luna Kula M. KUAEA.
POE MAKEMAKE "NUPEPA".—Ke hoike aku nei makou i mua o ka lehulehu. O ka poe a pau e makemake ana e lawe i ka " Nupepa Kuokoa" mai ka malama aku o Aperila o keia makahiki he $1.50 ka auhau. E hoike ae ka poe makemake nupepa a pau ma kela a ma keia apana i ko makou mau luna nupepa. A ke kauoha pu ia'ku nei hoi na luna, e hoike koke mai ia makou mamua ae o ka pule hope o keia mahina, i hiki ia makou ke hoomakaukau no ka hooko ana'ku i na kauoha e hiki mai ana.
" WAIHO IHO LA KA PUA WAHAWAHA I WAILUA."—Ma ka po o ka la 15 o Feb. i aui kunewa malie aku la, ma Waihee, Maui, oiai o Milimili (k) e hiolani pu ana me kona hoa he wahine, a ia ia iloko o ka hiamoe kulipolipo ma ka aina moeuhane aia hoi, ua ala ae la kona hoa a waiho iho la i kona koolua he kane e moe mehameha ma ko laua wahi moe, a i ko ia nei ala ana'e, aole ka hoapili he wahine pela i like ai ia hana me keia mau lalani mele a ka poe kahiko. " Waiho iho la ka pua wahawaha i Wailua. Hao ke koolauwahine i ka hoa la lilo."
AOHE MANAWA I KOE :—E hoomanao ka lehulehu o ka poe e lawe ana i ka nupepa KUOKOA, ka poe hoi e ake ana e loaa ia lakou ke Kii Makana nani o ka Moiwahine kaulana o Beritania, aohe manawa i koe a kaalo ae imua o ko oukou mau maka ka manawa i ae ia no ka loaa ana o keia Makana maikai, nolaila, e wiki, e eleu, a e hookaa koke ae i na dala elua ma ka lima o ko oukou mau luna, i hiki koke mai io makou nei mamua ae o ka manawa i hoolaha ia.
E HOOMANAO.—-E hoomanao ko makou mau luna nupepa a pau mai Hawaii a Kauai, e hoouna koke mai i na dala i hookaa ia mai iloko o ko oukou lima mai ka poe lawe pepa mai, e like me ka makou olelo hoolaha e puka mau aku nei ma ke poo o ke kolamu o na nu hou koloko, i kuleana ai ko oukou poe hookaa palua no ka Makana e hiki mai ana, i ka wa a oukou e hooili mai ai i ka papa inoa, e hooili pu mai me ke dala, i paa iloko o ka makou buke o ka poe hookaa palua i ke ola o ka kakou kamalei.
KAHUNA HOOPUNIPUNI.—Ma ke ahiahi Poalua o ka pule i hala Mar. 11, ma Apua, Honolulu, ua loaa kekahi wahine i ka mai fiva no na la elua ka loihi; o Kekaahele ka inoa o ua wahine la, a iloko o na hora hope loa o kona ola ana ma keia ao, ua hele mai kekahi kahuna Hawaii o Kihikihi ka inoa, la olelo mai he Makukoae ka i luna o ua wahine la a he ola wale no wahi ana i na oia e apaau ana, aka, ma ka ike a na kauka haole he mai fiva hikiwawe ua komo iloko o ke poo, i ua kahuna Hawaii nei nae e lohi apa ana i ka mea mai, aia hoi, make loa aku la ua mea mai nei, pela ka lono i loaa mai ia makou mai kekahi mea ike maka mai. E na kahuna o keia ano, e hoopau oukou i ka hana ana e like me keia a i ole he pono ke hoopii ia oukou ma ke kanawai o ka aina no ka lawe ola.