Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 20, 17 May 1879 — Na Kanawai o ke Ola Kino. [ARTICLE]

Na Kanawai o ke Ola Kino.

Uoouuk&nlaa U Mauali o kt Kauoli* a ka Ahi« olelo o I*«s. taa o ko lakoa Komitf ta ka Hoa. \\, >1. GibsoD, non. \T. R. a me Hi> Ei. f. M. Kapeoa. Helu 5. I Kamaa. Mai aahu hapa i na lole o ke ao malamahma. .Mai manao oe, ua hele wale kou mau kupunu aoie kamaa, a ua ikaika lakou, nolaiia, us hiki no ia oe ke hoohalike me ia a e hoomau i ka maikai o kou ola kino. Ina e hele kohana oe e like me ka holoholona, oiaila, ua pono ke hele waie aohe kamaa ; aka, o ka uhi ana i ke kino a waiho wale na iala, aole ia he hana naauao. Ua like ka ili o kakou me ka huahuakai; ua paapu i na puka makalii, knhi i puka mai ai ka hou, a komo aku ke ea. Ua nui a mahuahua ia mau puka makalii ma ka ili o na wawae. Ma ia mea kahi e komo ai na mai, mn o ke ea. Nolaila, ina e komo ke kanaka i ke kuka a me ka lole wawae manoanoa, a waiho wale i kona mau wawae, me he mea la, ua kahea oia i ka mai e hele mai i ona ia. E imi i kamaa, ina e loaa, mai noho īloko o ka hale pule me ka waiho wale ia o na wawae, o loaa ia oe ke anu. Ina e huihui ke poo, a mehana na wawae, oia ka inea e pono ai. E aho no e waiho wale ke poo, a hoomalu na wawae me na kakini pna a me na kamaa. CJa hiki paha i kekahi poe, oiai, ua opiopio ke hele i ka hana me ke kamaa ole, aka, e ike ana lako'u i ka hopena oia mea ke elemukule īho. NA AAIIL' O KA WAHINE. I okoa ke ano o ka iole no ka wahine, no ka ineu, aole oia i hele mawaho o ka hale e hana ai ma Hawaii nei. Eia hoi kekahi, ua oi aku ka wela o ke kino o ka wahme inamua ae o ko ke kane, nolaila, ua kupono iaia na lole lah'.lahi. O ke kalekoa a me ka makalena oia ka mea kupono o waho; aka, o ka poe wahine kino ikaika oJe, e aho no e hookoino mau iakou i ka iole huluhulu a lole oia ano. Aka, o ka rula nui e ao ia nei na wahine Hawaii e pili ana i ko lakou lole aahu, oia keia, c aahu mau lakou i ka lole iloko, a mai haalele i ka lole wawae wahine. Ua olelo na kauka, he kakaikahi na wahine Hawaii i komo i na lole wawae. 0 ka holoku a muumuu, oia wale no ka mea e uhiia ai ke kino, aole nae i hoomalu. Mai ae oe e ka makua a o ke kane mare paha, e hele kau kaikamahine a o kau wahine paha me ke komo ole i ka muumuu kupono a me ka iole wawae wahine, ina hoi he kanaka malamalama oe, a ua hoomanao oe i ka noho pono o kou ohana, ua pili ke o!a kino a ine ka noho pono ma keia mea. Ina i nele ka wahine i ka lole wawae, ua waiho wale ia ka hapa malalo o ke kino. A e hoomanao oe i keia, o ka noho pono a tne ka noho hewa, ua piii loa ia i ke ano o ka hooponopono ana i ke kino, e like me ka mea i hoomaopopoia ma ka mokuna "No na Hale o na kanaka Hawaii.'' 0 ka wahine o ka wa kahiko i hele kohana wale, aole paha oia i hoomalu i kona kino iho; a o ka wahine o keia wa, ka mea nana i huna wale no ī kona kino, aole nae i uhi pono ia e like me ka mea i hai ia ae la maluna, aoie paha e hiki ia kakou ke tfe aku ua maemae loi kona mau manao e like me ka mea kupono i ke ao malaenalaina. 1 Lole Moepo. He mea mau i ka nui o na konaka Hawaii, i ka wa moe i ka po, e waiho aku i na lole komo a pau a e Inoe wale, me ka uhi nae i ke kino i ke kapa mamaki, i ka huluhulu, a i ke kihei paha. A i kekahi poe, he huluhulu e moe ana i!ok« o ka rumi hookahi, he kue ia i ka noho pono a me ke oU kino kekahi. I palule moepo ka pono no na kane, a i muuenua moepo no na wahine, i mea keia e ola ai ke kino, ina hoi e moe ana maluna o na moena, kahi e loaa ai ka mai. Ina e komo ka wahine i ka lole moepo, he t»e« ia e pale aku ai i ka fira a me ka hoomakaieho kekahi. Ma na aina malamalima, e pau loa ana ka mahaloia o na wahine e na kane, ke waiho wale ia ko lakou mau kino e nana wale ia, aka, o ke kino o ka wahine i uhi pono ia, he mea auanei ia e mahaloia ai. Mai oieio oe, he ioaa ole keia mau mea i ke kanaka Hawaii. Ma kekahi mau aiaa e, mamuli o ka hooikaika mau i ka hani e loaa ai kt ola o ke kanaka; aole pela ma Hawaii nei. Eia hoi kekahi,

aoie no i koi īa ke kanaka Hawaii e maia. ma i wahie, i ahi e hoomehana ai ame ka lole manoanoa, aoie oia mau liio ; aka, o ka leie waie no e uhi ai ke kino i pau ka hiUhiia. Nolaila, ina e nukemake oukou ike oia oka iahui, e hoaahu ia ko oukou mau wahine ame na kaikamahine i ka lole kupono no ka po a me ke ao.