Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 21, 24 May 1879 — Page 4

Page PDF (1.61 MB)

KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.
No ka makahiki, $2. Eono Mahina, $1. Dala Kuike ka Rula.

MEI 24, 1879.

Haawina Kula Sabati.
HELU 10, SABATI IUNE 8, 1879.
KUMUHANA.
Ka Papu o na Iwi Maloe. Pauku Baibala, Ezek. 37:1-10.

                KAU mai la ka lima o Iehova maluna o'u. a lawe ae ia'u iwaho ma ka Uhane o Iehova, a hooku iho ia'u ilalo mawaenakonu o ka papu, ua paapu ia i na iwi.
            2 A hoohele ia'u e maalo ma ia mau mea a puni; aia hoi he nui wale o lakou ma ka papu, aia hoi, ua maloo loa lakou.
            3 A ninau mai la oia ia'u, E ke keiki a ke kanaka, e hiki anei i keia mau iwi ke ola ? I aku la hoi au, E Iehova ka Haku, o oe no kai ike.
            4 Olelo hou mai la oia ia'u, E wanana oe i keia mau iwi, a e olelo aku ia lakou, E na iwi maloo, e hoolohe i ka olelo a Iehova.
            5 Ke i mai nei Ieho va ka Haku penei i keia mau iwi ; Eia hoi, e hookomo au i ke ea iloko o oukou, a e ola no oukou.
            6 A e kau iho au i na olona maluna o oukou, a lawe mai au i ka io maluna o oukou, a e uhi ia oukou i ka ili, a e hookomo ae au i ke ea iloko o oukou, a e ola oukou ; a e ike no oukou owau no Iehova ka Haku.
            7 A wanana aku la au e like me kau i kauoha mai ai : a i kuu wanana ana, kawewe ae la, aia hoi, he nauwe ana, a hui ae na iwi, ka iwi me kona iwi.
            8 A i ko'u nana ana 'ku, aia hoi, pii mai no na olona a me ka io maluna o lakou, a uhi mai ka ili ia lakou maluna ; aka, aole ea iloko o lakou.
            9 Alaila, olelo mai la oia ia'u, E wanana oe i ka makani, e wanana, e ke keiki a ke kanaka, a e olelo i ka makani, ke i mai nei Iehova ka Haku, E hele mai, e ka makani, mai na makani eha mai, a e ha iho maluna o keia poe make i ka pepehiia, i ola lakou.
            10 A wanana aku la au e like me kana i kauoha mai ai ia'u, a komo mai ke ea iloko o lakou, a ola ae la lakou, a ku ae la lakou iluna ma ko lakou mau wawae, he mau koa lehulehu loa.
            Pauku Gula. Ioane 6:63. Hoopaanaau.
            Manao Nui. Ka Uhane ka mana e ola 'i. Na Pauku heluhelu La.
            Poakahi. Ezek. 37:1—10. Poalua, Ezek 37:11-14. Poakolu, Roma 7:4—25. Poaha, Roma. 8:1 —14. Poalima, Ioane 3:1—15 Poaono, Roma 6:1—23. Sabati, Kol. 3:1 — 17.
            Mele. Leo Maikai. Lei Alii, aoao 4.
            Pule i hiki mai ka Uhane e hoala i na iwi maloo oonei.
            Ka Wehewehe me ka Ninau ana.
            Aia no Ezekiela ke kaula ma Kaledea, e noho ana iwaena o na pio Iudaio. Ma ka mak. 587 B. C. he hihio wanana kana na ka Uhane mai. Ua lawe ia oia a hookuu ia ma kekahi awawa ano papu i paapu i na iwi kanaka maloo. Me he la, he kahua kaua ia mamua. Nui ka poe i luku ia, a waiho wale ia me ke kanu ole ia. Ua pau ka io. Ua helelei na iwi. Ua keokeo i ka la. Ua maloo loa, me he puna la. He leo kana i lohe ai ; hiki anei i keia mau iwi ke ola ? Pane aku Ezekiela. E Iehova ka Haku, o oe no kai ike. Kena ka Haku, " E olelo oe i na iwi. " Heluhelu p,4,5,6. Wanana no Ezekiela e like me ke kauoha, a ua hookoia kana mau olelo, p, 7,8. Ua hui ka iwi me ka iwi. Ua uhi ia i na olona, i ka io, i ka ili. He poe ano kanaka no, e like me Adamu. He kino kanaka kona, aole nae i hiki ke oni. Aohe hanu iloko ona. Pela keia poe kino kanaka. Aole hiki ke oni, aohe hanu iloko.
            Pehea la e komo ai ka hanu iloko ? Ma ka wanana hou ana ma ke ano pule. Heluhelu p,9,10. Wanana, a pule Ezekiela a komo mai ka hanu me ka Uhane iloko o na kino a ola lakou, a ku ae ma na wawae, a lilo i poe koa he lehulehu loa.
            Akaka anei keia hihio ia Ezekiela mamua? Nawai i hoakaka mai? Heaha hoi keano? Heluhelu Ezk. 37; 11—14.
            Eia ke ano mua. Ka papu i piha i na iwi maloo, oia o Suria, Asuria, Kaledea, Babulona, Media, Peresia, kahi i lawe pio ia'i na I seraela me na Iudaio. Ia lakou e noho pio ana ma ia mau aina, olelo lakou ua maloo ko kakou mau iwi, a ua lilo ko kakou mea i manaolana'i; ua oki loa ia'e nei kakou.
            Ua manao lakou, aole lakou e hoi hou ana i na aina hanau, i Iuda, i Ieru salema, a hoomana hou ma ko lakou luakini. Ua pau ia i ke ahi. Ua neoneo loa Ierusalema, me Iudea, aole paha e hoala hou ia'na.
            No ia manao poho o na pio, kauoha ke Akua ia Ezekiela e hoolana i ko lakou manao me ka wanana ana, e hoi hou ana no lakou i ko lakou aina hanau. Heluhelu p 11—14.
            Ka hooko mua ana. I ke au ia Kuro, mak. 536 B,C, ua hookuu ia na pio Iudaio e hoi aku i Ierusalema e kukulu hou i ka luakini me ke kulanakauhale. A ua hoi mai no kekahi hapa o na pio Iudaio me kekahi hapa o na pio o na ohana Iseraela he 10 i lawe pio e ia i Asuria.
            Ka hooko alua. Ua auwana hou no lakou. Ua lilo lakou, me ko lakou mau aina ia Roma. Ua hookauwa ia lakou na na'lii o Roma. Ua hooluhi ia e na luna auhau o Roma. E uwe kanikau ana no ka noho ana malalo iho o ka auamo o Roma.
            E ake nui ana e puka mai ka Mesia, ke Lii o na Iudaio e hoopau, e hookuu ia ana mo, a e alii oia maluna o lakou ma ke ano alii maoli. Ua puka mai no ka Mesia, ke Lii o na Iudaio. A ua paipai oia i ka poe luhi a me ka poe kaumaha e hele aku io na la, a nana lakou e hoomaha aku. A o ka poe Iudaio i hele aku i o na la me ka manaoio, me ka hahai ia ia, ua loaa no ka maha ia lakou. Lakou na Iudaio io. Kakaikahi nae ia poe ia Iesu e ola ana. Hoomaloka ka nui. Aole manao o ka Mesia ia. Pepehi lakou ia ia a make. Lilo ka hana i na haumana, ia Petero ma. Hoolohe no kekahi hapa o na Iudaio i ka lakou mau olelo paipai, a huli mai, a lilo i poe Iudaio io. Hoomaloka nae ka nui. Hoala ke Akua i ko Roma poe koa e hele a kaua, a hoopau ia Ierusalema me ka luakini, a hoopuehuehu aku ia lakou io a ia nei, a paa ko lakou noho aupuni ana. A lilo hou lakou i papu iwi maloo. E uwe hou ana no ka noho pio ana ma na aina e, a oki loa ia'e la.
            E ake ana e hoi hou i ko lakou aina makua, e kukulu hou i ka luakini.
            Pehea la e hooko ia'i ko lakou makemake? Pehea ka hooko alua ana o keia wanana? Penei; Ma ka mihi ana, ma ka manaoio ana ia Ie su ka Mesia io, ke Lii io o na Iudaio io. Pela e lilo ai lakou i poe Iudaio io, i poe Iseraela io, i poe mamo io na Aberahama.
            Ma ke aha e hoi mai ai? Ma ka mana o ka Uhane Hemolele. Aole nae e hoi ana lakou i Ierusalema kahiko, aka, i Ierusalema hou, i ke aupuni o Iesu ma keia ao a ma ka lani.
            Ma ka hoopili ana. 1 Nui na papu i piha i na iwi maloo. Nana i na ekale sia, i na luakini, i na Kula Sabati, i na ohana ma keia Pae Aina. Aia ma na ekalesia na iwi maloo, na lala hua ole, hana ole, pule ole, palaka, hiamoe, make, maloo. Aia ma na luakini na iwi maloo, ka poe lohe ole oni ole, makau ole, hoomaloka, huli ole, ninau ole i ka hana e ola 'i.
            Aia ma na Kula Saba ti na iwi maloo, na haumana lealea, huli ole, mihi ole, manao ole.
            Aia ma na ohana, ma na hale kanaka, na hale alii, na hale lealea, na hale inu rama, no hale kuai, na hale aupuni, na hale kula, na hale mai, a ma na alanui, ma na uwapo, ma na mauna, ma na wahi hoohei holoholona, a ma na wahi mahi ko, puhi ko, na iwi maloo he nui wale. Nui wale ka poe hehi Sabati, hele ole i na halawai Sabati, i na Kula Sabati, makau ole, huli ole, manao ole. Ua make, ua maloo, e make mau ana.
            Heaha ka pono? E waiho loa ia anei pela? Aole paha. E nana, e aloha, e wanana, e paipai, e noi aku i ka Uhane Hemolele. A he aha? He kawewe, he ka mumu, he oni, he eu, he ala, he naue, he hui ka iwi me ka iwi, a uhi ia i ke olona, i ka io, i ka ili, e komo ana ke ea, ka hanu, ka Uhane, a e ku ana he puali koa a lehulehu no Iehova.
            Mele Kaiamau. Lei Alii, aoao 78. Pule i hiki mana mai ka Uhane e hoala i na iwi maloo.
            Haawina no Iune 15, Tek. 4:1 — 14.

Moolelo o ka Ahahui Lunakahiko o na Mokupuni o Maui.

                Halawai ka Aha ma ka ho ra 10 am. Mei 6, 1879.
            La Hana 1 Ma ka luakini Kaahumanu, Wailuku, Maui.
            Noho o A Pali i lunahoomalu, a iaia no ka pule. Kahea mai oia e hoakaka ia aku na hoa o keia Aha, e hoomaka ana mai Haiku aku.
            No ka ekale sia o Haiku, Rev S Kamakahiki, a o Wahakee ka lunakahiko. Ekalesia o Makawao, aole kahu aole lunakahiko. Huelo, aole kahu aole lunakahiko. Keanae, aole kahu aole lunakahiko. Hana, aole kahu aole lunakahiko. Kipahulu a me Kaupo, aole hookahi i hiki mai. Honuaula Rev Kauwe kai naue mai aole luna. Waikapu, aole kahu, Luahine ka lunakahiko i hiki mai. Wailuku, Rev W P Kahale, Napela ka luna. Waihee, Rev O Nawahine, J S Lono ka luna. Honokohau, aole kahu, S L Kalaola ka luna. Kaanapali, aole kahu, I Hualii ka lunakahiko. Lahaina, Rev A Pali, S Kamoahakau. Lahainaluna, he nele maoli no i ke kahu a me ka luna ole. Olowalu, aole kahu, S. Kaalawa ka luna. Lanai, he nele loa. Kaluaaha, he nele loa. Halawa, oia ano hookahi he neo. Pelekunu a me Wailau, oia like no. Siloama, he mai ko laila poe, aole e hiki mai. Nani ka hiamoe o keia mau ekalesia maluna ae.
            Na lala mau, W P Alekanedero, J M Alekanedero, Rev Keaupuni a me Rev E Helekunihi.
            Kohoia o W P Kahale, S Kamoahakau a me Luahine i komi te hoonohonoho kumuhana.
            Kohoia o W P Alekanedero, J S Lono a me S L Kalaola i komi te imi haawina no na hoa.
            Hoike a ke komi te hoonohonoho kumuhana. 1 Hapa hora haipule. 2 Na hoike kihapai. 3 Na palapala hoopii. 4 Na kihapai kahu ole. 5 Ke kula kaikamahine o Makawao. 6 Ke ola o na kahu. 7 Heluhelu kumumanao. 8 Na rula o keia Ahahui Lunakahiko. 9 Ka hoike a na komite i kohoia e kela aha i hala. 10 Ke koho ana i mau komite e hoike ai i na hana a keia aha i ka Ahahui nui i Honolulu. 11 Heaha ka manao o keia aha i kona mau kahu i lilo ma ka oihana loio ? 12 Koho i mau elele e hele i ka aha Euanelio. Aponoia ka hoike. Lawelawe ka aha i ke kumuhana 2, no na hoike kihapai.
            Na Rev. Keaupuni i hoike mai no ka ekalesia o Makawao. Noi mai o S Kamakahiki e noonoo keia hale i keia hoike, hooholoia.
            Ua nui ka wa no ia kuka ana, a ua noiia mai e waiho a hiki i ke kumuhana 4, alaila lawe mai a kuka hou, hooholoia.
            Na Re v Kauwe i hoike no ke kihapai o Honuaula, na Rev Alekanedero i hoike mai no Waikapu. Na W P Kahale no Wailuku, O Nawahine no Waihee. A Pali no Lahaina, S L Kalaola no Honokohau, A Pali no Kaanapali a me Olowalu.
            Kumuhana 3. Na ke kakauolelo i heluhelu i ka palapala mai a Re v Hanaike o Lihue, Kauai, e noi mai ana i keia aha e hookuu aku iaia mai kona noho ana he hoa mau no keia aha, a e hoopili paa aku iaia me ka Ahahui Euanelio o Kauai, oiai he kahu oia no Lihue i Kauai. A ua hooholo no ka aha e like me ke noi, a na ka lunahoomalu e pane aku a me ke kakauolelo.
            Kumuhana 4. Lawe hou ia mai ka hoike kihapai o Makawao, e noonoo e like me ka hoopanee ana. Na S Kamakahiki i hoike lea mai, oiai oia ka lunahoomalu o ke komite, aole e ae e hui mai ka ekale sia o Makawao malalo o keia aha, e noho no e like me kona mau, a ua hooia pu mai o Rev Keaupuni, pela io no aole e hui.
            Noi mai o W P Alekanedero e waiho 'ku ia lakou, hooholoia. Hoomaha ka aha a hui hou mai ma ka hora 1 1/2 awakea, me ka pule a J S Lono.
            Hoomaka hou ka aha hora 1 1/2 me ka pule a S Kamakahiki.
            Kumuhana 5. No ke kula o Makawao. Hoike minamina mai ka makua Alekanebero no keia kula, oiai, ua emi mai ka nui o na haumana aia malalo loa mai o ke 30, oia hoi he 24 wale no; ma ke kula o Waialua a me Kohala, ua oi aku ka nui. Nolaila, heaha la ke kumu o ka loaa nui ole o na haumana ? He $50 dala no ka makahiki, nolaila paha ke kumu, no ka mea he ilihune. Hoolana manao ia mai na hoa, he hiki no ke hookomo ia na keiki ma na dala $25 iwaena o ka poe ilihune, a he pono no i na makua ilihune e hele e kuka pu me ke kumu no ia pilikia, a e emi mai no ka uku makahiki. Ma keia olelo hoolana, ua noi mai kekahi hoa e lilo na hoa a pau o keia aha i komi te e huli mau haumana no keia kula, a ua hooholoia.
Lawe ia ke kumuhana 11. Heaha ka manao o keia aha no kona mau kahunapule i lilo ma ka oihana loio ? Hoike mai ka makua, he Ahahui hookahi keia, nolaila, e waiho i keia kumuhana i ka Ahahui Euanelio nui i Honolulu iwaena o na hoa a pau, hooholoia.
            Kumuhana 7. Na S Kamakahiki i heluhelu i kona kumumanao, O ka hoino ia anei ka mea e nani ai ka haipule o ke Akua? Kor. 4:7.
            Heluhelu mai o A Pali i kona kumumanao, Heaha la ka oihana ma ka Baibala i kupono imua o Iehova ?
            Na W P Kahale i heluhelu mai i kona kumumanao. E wehewehe ia 11 Tesalonike 2,3 4.
            Noi mai ke kakauolelo e hookomo i keia kumumanao iloko o na Nupepa ke KUOKOA a me Ko Hawaii Pae Aina, hooholoia.
            Na ke kakauolelo e hoike ae i ke kumumanao a Hanaike ma na nupepa.
            Kumuhana 8. Na rula o keia aha. Noonoo nui ka aha i na pauku a pau e like me ia i hoolaha ia ma ka NUPEPA KUOKOA, a ua aponoia. Noi mai o S Kamoahakau e hooholo loa keia aha me ka mahalo i keia mau rula a pau loa, hooholoia.
            Noi mai o Kahale e paiia keia mau rula i mau buke, i hiki i keia aha holookoa ke maopopo ma na hui ana a pau, hooholoia.
            E lilo na kahu a me na lunakahiko i poe e amo i na lilo o keia pai ana i na rula, hooholoia.
            E lilo o Alekanedero makua i komi te e kuka pu me na luna nupepa no keia hana, a hoike mai i na hoa, hooholoia.
            Kumuhana 6. No ke ola o na kahu, kamailio wale ia iho no keia manao nui, hohonu, a waiho wale ia iho no, me ka manao ole ia ; i hele wale ai i ka loio.
            Kumuhana 9. Na hoike a na komi te o ka aha i hala.
            Hoike a ke komi te hoonoho kahu o Siloama Molokai, ua hoonoho ia Rev. J Hanaloa i kahu no ka ekalesia o Kalawao Molokai, ma ka la 6 Feb. 1879, ua malama ia keia hana ma ka luakini o Siloama iwaena o na haipule o ke Akua, e noho ana me na manaolana kaumaha a me ke kaniuhu iloko o ka inea, a me na pilikia he nui ma ke kino, aka, aole nae ia he mea e keakea ai i ko ka uhane kuleana i ke Akua. A na ka lokomaikai o ke Akua, ua hoopau ia ka maua hana ma ia kihapai o ka Haku me ka hoopilikia ole ia mai, me ka mahalo. A Pali, komite.
            Hoike mai ke komite hoohui i na ekale sia, a paipai e koho i kahu a me ke ola o na kahu. Ma ka la 5 o Ianuari 1879, ua hui pu ke komite me ka ekalesia o Kaanapali e kuka no ke kahu, a ua hooholo no lakou e kahea ia Rev J B Hanaike i kahu no lakou, a ua palapala no ke komite a ua nele. Imi hou no lakou a koho ia Rev Manase, a ua noi ko lakou komite iaia, a haule pu iho la no. Ma ka la 12 o Ianuari no, ua hui pu no keia komite me ka ekalesia o Olowalu a kuka no keia mea, e hooikaika i kahu no lakou, aka, hoononoho no nae i Muliwaa, aka, ua noi ia Rev Kauwe, aole nae i ae ia mai.
            Ma ka la 2 o Feberuari mai, ua hai no keia komi te me ka ekalesia o Honokohau, me ka manao e hoohui ia lakou me Kaanapali, aka, ua paa ko lakou manao e hoomau ma ko lakou kuokoa ana ; a ma ka la 27 iho nei o Aperila, ua launa ke komite me kekahi hapa o ka ekalesia o Honokohau, oia hoi o Kahakuloa, a ua hooholo e no lakou e hoohui ia lakou me ka ekalesia o Waihee, ua pau nae ka hapanui oia apana ma ka aoao Pope, a he 15 wale no hoahanau i koe me kakou ma ia apana ; ua nawaliwali no nae keia hoa o ke komite, a ma ka hoomanawanui wale no ia e lawelawe nei i na hana o ko Iesu aupuni; aole no i pau na ekalesia i ke kaapuni ia e keia komite, aka, aole no i pau ka lawelawe ana a ke komite; o kekahi mau ekalesia, aole no i pau ko lakou manao e kahea i kahu no lakou a i mau haiolelo hui. O Nawahine a me A Pali na komite.
            Noiia mai e hoopanee ka halawai a hui hou ma ka la apopo hora 10 kakahiaka, hoopanee me ka pule a W P Kahale.
            La Hana 2 Halawai hou ka aha e like me ka hoopanee ana. Hoomaka ka hana ma ka haipule a me ka himeni 356.
            Kahea ia ka inoa o na hou, a kiko ia o J M Alekane dero.
            Heluhelu ia ka moolelo a apono loa ia. Lawe hou ia mai ke Kumuhana 6, no ke ola o na kahu. He nui no ke kamailio o na hoa o keia aha, me ka olelo mai he mea nui keu, olelo mai hoi kekahi, no na lunakahiko no ka lawelawe ole i ka lakou hana iwaena o na hoahanau, ka poe mawaho a me na hoa haole a pela aku, e like me ka ekalesia o Lahaina, ua lawelawe ia ia hana me ka makaala a me ka manao nui, a ua hooneeneeia kona ola iluna $500 no ka makahiki, ma ka makaala ia ma ka aoao o ka ekalesia. Olelo mai kekahi, no ke kahu no ka make o kona ola, oia kona haiolelo mai i ka hewa imua o ke anaina, a eha iho la ka naau o ka hoahanau, inaina, enemi, o ka aua iho la no ia i kahi dala, pela io no.
            Kamailio nui mai no ke kakauolelo no keia kumuhana, aole no nae he mea i loaa no na kamailio ana a hooholo wale ia.
            Hoomaha ka aha a hui hou mai i ka hora 1 me ka hapa, me ka pule a Rev Kauwe.
            Hoomaka hou no ka halawai ma ka hora i hoopaneeia awakea ma ka pule a Rev P Keaupuni.
            Kumuhana 10. Koho ana i mau komi te a keia aha a i ka Ahahui Euanelio i Honolulu. Kohoia o Rev A Pali i komite no na hana o ka aha, a o Rev O Nawahine i komite o na hoike kihapai o ka aha.
            Kumuhana 12. Koho ana i na hoa o keia aha i mau elele no ka Aha Euanelio i Honolulu ; D Kapoi no Waihee, S L Kalaola no Honokohau, S Kaalawa no Olowalu, I Hualii no Kaanapali.
            Hoike mai ke komite imi haawina, o ka poe i koe aole i heluhelu i ko lakou haawina mua, e hoomau a hoike mai i ka hui hou ana mai.
            Haawina no Rev A Pali, He mea kupono anei i ke kahunapule ke lilo oia i loio ?
            Haawina no Rev W P Kahale. Ka pono e hooikaika ke kahunapule e hooulu i kona naauao iho. I Timoteo 4:15.
            Haawina no Rev S Kamakahiki, Kinohi 13:12. A noho aku la o Lota ma na kulanakauhale o ua papu la, a kukulu iho la i kona halelewa ma Sodoma. W P Alekanedero, komite.
            Waiho mai ka lunakahiko S Kamoahakau he olelo hooholo. Olelo Hooholo, hooholoia, Ke noi haahaa aku nei na hoa o keia aha, i ka oluolu o ka papa kahu waiwai o ka ekale sia o Wailuku nei, e hookomo i na lio o na hoa iloko o ka pa luakini, i ka wa e hui hou ai keia aha mahope aku, na ke kahu e hoike i ka manao o keia aha i kona papa kahu waiwai.
            Olelo Hooholo hooholoia, Ke waiho aku nei na hoa o keia aha i ka mahalo i na hoahanau o na Waieha, i ko lakou malama ana i na mea e oluolu ai na hoa o ka aha.
            E hoomau na komite malama i na kihapai. Hoomau ke komi te a paipai ke kahu, paipai oia e hoohuihui i na ekalesia liilii, a paipai pu i na ekalesia i ke ola o na kahu e hookaa pololei ia.
            Noi ia mai e hookuu keia aha a hui hou ma ka luakini Kaahumanu, Wailuku, Maui ma ka Poalua mua o Novemaba, 1879, hora 10, hooholoia.
            Hookuu ma ka himeni ana i ka himeni 598, pule o W P Alekanedero a pule hookuu ia Rev A Pali.
O. NAWAHINE, Kakauolelo.
Waihee, Mei 14, 1879.

Moolelo o ka Ahahui Ekalesia o
KAUAI I HOOPOKOLE IA.

                Halawai ka Ahahui Ekalesia o Kauai maloko o ka luakini o Koloa, i ka la 9 o Aperila, M H 1879.
            Koho ia o Rev J B Hanaike i lunahoomalu, a o S R Hapuku, i kokua kakauolelo.
            Eia na lala i hele mai.
Ekalesia                                 Kahu                                      Elele
Waioli                                                    Rev
R Puiki                            A Kahanui
Anahola                                                 G. M. Keone                          G. B. Meheula
Lihue                                                      Rev J. B. Hanaike                                 B. K. Holi

Koloa                                                     J. H. Mahoe                           A. W. Maioho
Waimea                                 H. W. Kaluahi
            Na lala mau Rev J W Smith a me S R Hapuku, ua apo aku ka Aha ia Rev H Binamu, Rev J M Kealoha, Rev R Maka, M Kekaa, Puniwai, a me H Nakapaahu i mau hoa kuka no ka aha.
            Ua malama ia ka hapa hora haipule. Ua noho ka aha a hoolohe i ka haiolelo a Rev R Puiki, aia ka poo olelo ma 11 Samuela 3:38.
            Heluhelu ia na hoike kihapai o na ekalesia elima.
            Heluhelu ia na haawina ma na kumu manao i haawi ia i ka halawai mua.
            Ua lawe ia mai ka palapala o ka ekalesia o Lihue, e kahea ana ia Rev J B Hanaike i kahu, a ua waiho ia ka palapala ma ka lima o kekahi komi te i wae ia, a mahope hoike mai ke komite a hoapono mai ka aha i keia palapala kahea, a koho ka aha ia Rev J W Kamika, Rev J H Mahoe a me Rev R Puiki i komite e hele ai i Lihue a e hoonoho ia Rev J B Hanaike i kahu no ia ekalesia.
            No na pake. Kamailio ka aha no na pake 850 e noho ana ma Kauai nei, a no ka pono o ka hai ana i ka euanelio o Iesu Kristo ia lakou, a hooholo ia keia.
            Olelo Hooholo. No ka nui ana mai o na pake ma Kauai nei, a no ko lakou mahuahua mau ana, nolaila, he mea pono loa no ko kakou mau ekalesia e hoomanao mau ia lakou ma ko kakou mau pule, a ke olioli nei makou no ka makemake o ka Papa Hawaii e noonoo i keia hana nui.
            Ma ka lua o ka la. Hapai ka hui i ke kukakuka ana no na ekalesia kahu ole, a ia manawa hooholo ia keia olelo Hooholo. Ua oluolu i keia aha i ka hoonoho ana aku ia Rev J M Kealoha i nea hoike aku i ka euanelio a Kristo ma ke kihapai ma Kapaa no ka makahiki hookahi.
            Ua hooholo ia e noi aku i ka Papa Hawaii e kokua ia Rev J M Kealoha i kanalima dala, a i na hoa haipule ma Kapaa, kekahi kanalima dala, a pela no hoi ka ekalesia o Waimea, ua hooholo ia e noi aku i ka Papa Hawaii e kokua i kekahi haumana o ke Kula Kahunapule i $25, a i na hoahanau hoi kekahi mau dala ke hoouna ia mai ua haumana la e ka Papa Hawaii e noho ma ka ekalesia o Waimea iloko o na malama ekolu e lawelawe i ka hana a ka Haku ma ia kihapai kahu ole. A ua koho ia o Rev J W Smith i komite e noi aku i ka Papa Hawaii.
            Koho ia he mau elele ekolu i ka aha hui euanelio ma Honolulu i ka malama o Iune. O H. W. Kaluahi, B K Holi, a me Kahananui, a o ko lakou mau hope, A W Maioho. Kaaiohelo a me Makaliu.
            Hoike mai ke komi te imi haawina no ka halawai i ka malama o Okatopa a ua hoapono ia, a penei.
            1 No ke aha la i ike ole ai o Iesu i ka la hookolokolo? S R Hapuku. 2 E wehewehe ia 1 Pet 3 18-20 Rev J M Kealoha 3 I na e noho alii mai ke Akua maluna o na mea a pau no ke aha la i waiho pinepine mai ai oia i kona ekalesia e hoomaau ia? J W Smith 4 E wehewehe ia Kinohi 1 31 R Puuki 5 O ka hoopaakiki ana o Iehova i ka naau o Parao, he aha la ia J B Hanaike 6 Pono anei ke kanaka ke hoomana i ke Akua me na mea ana e manao ai? J H Mahoe 7 E wehewehe ia Mataio 16 17 A W Maioho
            O ka G M Keone haawina mua no kana Olelo Hooholo no Rev G Puuloa.
            No ka mea, ua oluolu i ke Akua Mana Loa i ka Iawe ana aku ia Rev G Puuloa kekahi lala o keia aha hui i make aku nei a he koa maikai hoi no Kristo. Ua make oia ma Lihue i ka la 11 o Dek 1879, nolaila, ua ili iho maluna o na lala o keia aha ka u me ka minamina nui nona, no kona kaawale ana aku mai keia Aha aku. Ua nui ke aloha nona no kona hoi e ana i ka Paredaiso Nani ma ka home lani e hui pu me ka Makua Lani, a ke uwe aku nei na lala o keia aha i na ohana maikai o ka mea i make. " Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku "
            Ma ke noi, ua ku mai o Rev R Maka kekahi misionari o ka Paeaina Maikonisia, a hai mai i kekahi mau mea e pili ana no ka hana a ka Haku ma na aina pouli, ua nui no na mea ana i hai mai ai, a he mea no ia e hauoli ai ko ke Akua poe kanaka.
            Ua hooholo ia e halawai hou keia aha ma Lihue i ka Poakolu elua o Okatopa 1879 A na ka lunahoomalu e hoolaha ma ka NUPEPA KUOKOA i ka manawa e halawai ai, i 30 la mamua ae o ka manawa halawai.
            Ma ka himeni a me ka pule, ua hoopanee loa ka aha.
S R HAPUKU. Hope Kakauolelo.

OLELO HOOLAHA.

ASA KAULIA.
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

                UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ke Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31 ; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe. 885 1y no16

L. A. THU RSTON.
LOIO!
WAILUKU, MAUI.
889 6m dec 14

TIMOTHY KALAEONE.
He Loio a he Pale ma ke Kanawai.

                IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa.
895 ly Jan. 25.

J. W. M. POOHEA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

                No na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena no ka Mokupuni o Molokai: a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na koi-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o " Kalauonaona, " ma Wawaia, a i ole ia, ma ka Halehookolokolo ma Pukoo. 895 1y Jan 25.

DR. F. LESLIE MINER.

                HE Kauka Lapaau a me ke kokua ana i na wahine hanau keiki. Aia kona keena hana ma ka Hale Kuai Laau Lapaau o E. Strehz, ma ke kihi o na alanui Papu me Hotele. 881 1y

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

                MA keia ke hoike ia aku nei, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu ia mai i lunahooponopono no ka waiwai o W. D. Pao o Honolulu i make, ke hoike ia aku nei i na kanaka a apu, e waiho mai i ko lakou koina ina ma ka moraki a kumu e ae paha ma ke keena o Kikila Baraunu, Loio a he kokua ma ke Kanawai, alanui Kaahumanu, Honolulu, iloko o na malama eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia aku lakou: a o ka poe a pau i aie ka waiwai o ka mea i make, e uku koke mai ia Kikikla Baraunu.
KANAKAOLE
Lunahooponopono waiwai o ka waiwai o W.D. Pao i make. Aperila 22, 1879. 909 4t

PAPA, PAPA
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON!
(O LUI MA.)
MA KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Moi!

                E LOAA AI NA Papa Nouaiki! o kela a me keia ano. Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale! Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papa Ku, A me na Papa Moe nui loa. NA PILI O KA HALE O NA ANO A PAU. Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau. Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani. Na Ami o na ano a pau, Na Aila Pena, o kela me keia ano. Na Aila Hoomaloo, he lehulehu wale. Na Aila e ae o na ano a pau. NA WAI VANIKI A ME NA WAI HOOHINUHINU NANI ! O na ano a pau loa. NA BALAKI ANO NUI WALE! A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana NO KA UKU HAAHAA LOA! E like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI. E hele mai! E na Makamaka !! A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu a me ka maikai ! 845 tf

KOPA KUKAEPELE
A
GLENN!
AOLE LUA NO KA HOOMAEMAE I KA ILI !

                He mea hoopau i na eha, Na Ili Puupuu, A he hoomaemae i na mea ino, A he hoopau Luma tika, A he kopa auau no ho O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai I waihoia mai imua o kanaka. Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue Ili Poha, Wela la, Luluaina, a me na mea e ae o ka Ili; A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke kahi i ka Ili, a keia Laau Hoomaemae lua ole e hana ai. O ka hoemi ana iho i na mai o ka Ili, a o ke pale aku i ka mai mai na lole e na Mai Lele, oia kekahi. O na ohana ame na poe makaikai, ina e hoolako lakou i keia KOPA HOOMAEMAE LUA OLE ! ALAILA, UA LANAKILA LAKOU. He hoopau i ka lehu o ke poo, A he Kopa no hoi e kaohi mai ai i ka lauoho mai ka hina ana. Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai keia Kopa ! E loaa no ma kahi o M. MCINERNY. Kihi o na Alanui Papu me Kalepa.