Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 21, 24 May 1879 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

MOKI'NA IV. t JKI.\I U :>l ii Powa eku ana iinua oke alo o U\ M >i B?riana me ka makaukau, me na olelo kaena ana o ke koa a me ka hopo o!e, ua pane mai la ka Moi Beriana me ka hoh'helona mino aka. K ka Naita, o na olelo a ke kanaka koa a me ka wiwo ole kau e hoopuka nei, a maluna oia iimii olelo i ike ai keia anaina, he koa oo i hoomaa ia inai kou inau la opio mai. a ua lilo na mea kaua imua ou ī mea ol.\ nkn, he mea i ike mau ia ka puka ana o n.i olelo kaena a hnnkei mai na Naiti e knewa liele nna ma na ululnau a me na waoakua, nolaila, i mea e hilinai ia ai kau

mau olelo eeliia, e ana pahikaim pu nku l«oii hanoiiino me kela hon o leou kulann lil,p hookahi, a ina i paio oia o hl»c me ka makaukau o kona kokooiua. alaila, e loaa j kou makaukau ka hoiko nna i kou akamai kilakiln mnluno o na mea kaun. Hnnwi ia nku la ka olelo kauoha, a poha ae U ka leo o ka o-le hailona no ka halawai ana o na moho o ka la. Ala o Sana Paierika la ! wnhi a ke keiki nlii Mukada, ua hoopuka iiiai oia me he la ua makemak£ oia e hookuku tne ka mea oi o kekahi o kakou raa ka ike i na mea kauo. A ina he Naita oiaio oia, e halawai aku no nu me ia a lulu lima aloha pu. O ke koko e holo nei iloko o ko'u mau aakoko, ua like aku no ia o ka maemae e like me kou, wahi a ke elii Powu, nona ka helehelena i huna ia me ka uhi hookamani. laia i pnne mai ai, ua holo aku la oin e halawai pu me Donala o ka laau ihe. Ina paha 1 moeuhane mua ka ukali ahiu o ke koa opio e halawai pu ana oia me ka Hiku Alii Powa o na kuahiwi ma na inea kaua, ina la paha aole oia e pulale mai e hal.iwai pu me kona hoa paio me ka naau i piha i ka hoihoi. Aka, ua kali o Donala me ka manaolana | hauoli no ka hiki mai o k* opio Denemaka, alailn, e milimili ana oia i kana laau īhe me | ka palamimo lua ole ; aka, iaia i lohe ai i j ka leo kahea o ka o-le, ua oili inai la oia maluna o kona lio ine ka puahi huna ole,. me kana laau ihe i hoopololei la i ke poo o kona hoa paio, kana iuahi hoi oia la. Ua haliu koke aku la no hoi kona hoa paio me ka hikiwawe, oiai, ua hooholo mua oia, e haawi aku i ka make ahailono ole maluna o Donala i ko laua wa e halawai ai. la iaua i halawai ai i kahi hookahi, a huna ia ae !a .laua e ka punohu e-a lepo, ua loaa piha aku la ka umauma kila o ka uka* h o ke koa opio uie ka pahuna ihe a kona hoa paio, a kiola ia iho !a o:a mai kona Ho ; iho a waiho ana ilalo o ka honua ; h wa hookahi no hoi i halawai ni Uua, ua like no ka ikaika o ka pahuna ihe a Donaia me ka : kona hoa, oiai, ua ioaa aku la ka papale kapu kihi o kona enemi me kana maka ihe, a | akaa pu ia aku la ine kona kaikai pu ia ae : inai kona lio a la|>ee ana iloko o ka lepo nonolu aeae. E haawi aku no ua ilio i keia aahu kaua ; kila kaumah», wahi a Dona!a, iaia i ala ae ' ai a ku ma kooa inau kapuai. E hukaka aku no au a oi aku imua o keia, me ka nui j ole o ka hao maluna iho o'u. E na lani ! Owai keia i'u e ike nei imua o'u ? Ua hoohikilele ia ko Oonalu puuwai, i ka ike ana i na ohohina keokeo a uie na owili: umiumi loloa o kona hoa paio, oiai ua «!ii! powa la e ku olehelohe an i iinua ona me ka uhi maka ole. Ma o Sana Paterikā la, wahi a ka Moi 1

Bernna, iaia e nani ana i ka Si;ti aeo me ke ano p;hoihoi ; ke ike nei uu, waln a ka Moi, he K.ana pahele a maaioa keia i l : ar ; a ia irnua o kakou, no ka m?a, aole Ueii o ka Naila malihini i lawe aku m i ko-a hikj i eha. Owai ! A nohea ee, eka Naiia umiumi keokeo ? 1 ka wa i haule ai o ke olii powa iialo, ua ala koke ae la oia aku īiuna nie ka huki ; koke ana ae i kana pahikaua a nnehe aku la e halawai me Donala mahlo, oiii aole oia i manao u:i ike ia mai la kona lielehelena ia wa, no ka mea, ua hoopioo koke ia ae la ke aloalii a me ke anaina makaikai no keia mea kupanaha. £ ka Moi, wahi a ke keiki aiii Mukada, o ka mea hana hoolealea aoo kela mai Enelani mai, oiai oia e haka pono ana i ki Naita malihini e ku olohelohe ana. Aka, ua hoomaopopo koke mai la no nae ka kakou koa opio Alahone i kona luaui makua hanai ia manawa, oini, ua lawe ae oia i kahi oke nlii Oenemaka a nona. Aka, ua ike koke iho la o Mahone, aia ka make imua o laua ia manawa. Iloko oia maU sekona. ua hamau īa ka leo o ke koa opio, oiai, ua ike oia, ina e pu* ka ana kekahi huaolelo mai kona waha aku, e halawai koke inai ana me ia ka make weliweli loa i liee ole ia mamua aku. Aka, e ' kali ana ke koa Maiione a loaa iaia ka manawa kupono e hoohaahaa ia ai ka naau hnakei o kona makua, no ka mea, nole oia i i mnkemake e uhaki i kana olelo paa mua. O keia Naita aoo, i kapaia hoi ka Haku Powa o na kuahiwi, oia ko ka Moi J3eriana ' enemi i lili loa ai, oia ka puupale a me ke ; kokua iknika ona enemi Denemaka o Be- ! riana, a eia ka oia ma ka halealii o Kiniko- ! ra no ke kokua ana i na 'lii Denemaka opio jma ka lawe ana i ka lei gula nani mai ia | Beriana aku. I E kumakaia aku anei ke koa Mahone i kona innkua hanai ? Ae, wahi a ka pane a I kekahi hoalauna. ■ O Donala oka lanu ihe, ua hoomaopopo oia i ka inea imua ona iaia i kiola ia ai mai kona lio iho, aun pilihua me ka makau-a | loa ia oia, me ka hiki ole iaia ke luweiawe, : aka, oka makau p. iuo ka hopohopo kai : imua oua. Aole i pa>/.