Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 22, 31 May 1879 — HE MOOLELO NO EVALEKA DE MOLENA! KE KOA KAWALIA OPIO WIWO OLE! KEKAHI KEIKI OPIO KUAAINA O SEPANIA, I LILO I KOA KAVALIA PUUWAI HOPO OLE. HE NANEA ILIHIA EHAEHA A NO KA OLALI HIENA O NA MAUNA PIRENE ME KE KAIWAENAHONUA ME KANA IPO ALOHA KA UI NOHEA OLU WAIPAHE, ROSA AMELIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO EVALEKA DE MOLENA! KE KOA KAWALIA OPIO WIWO OLE! KEKAHI KEIKI OPIO KUAAINA O SEPANIA, I LILO I KOA KAVALIA PUUWAI HOPO OLE. HE NANEA ILIHIA EHAEHA A NO KA OLALI HIENA O NA MAUNA PIRENE ME KE KAIWAENAHONUA ME KANA IPO ALOHA KA UI NOHEA OLU WAIPAHE, ROSA AMELIA.

Ka Apnna Aina o Eseteramadura—Ke Kulanakauhale o Pelakenekia—Na Hiona liihia n Pahaohao i iue ia. K ka Minawa ! Nanl kou hookauhua ana. A hookupnlau mal l na liihio, I |>ihft I ke p*haohso k eehin, K like ue ka'u e ike noi ; 1 nei roau ouH ano kupanshs. I ol aku maium o ka me.i io. " f A\!cn, MOKVNA I lIKI.IĪ I. SWAENA o na apana aina h« nui a lehnlehu wa!c o Sepami, aole paha hookahi mea o lakou i oi ae ke kaulana e like me ka ttpana aina o Escterama(lurj. Aia hoi maluna iho o ka hokua ililaumunia o keia apana aina, he nui a lehulehu loa na kulanakauhale, e uhi paapu iho ana me he e-e opihi U ilunn o ka hookua pa*ala. A iwaena hoi o na kulanakauhale, e uhola iho ana iko lakou mau elieu mai kela pea a keia pea, mai kela nu-a a keia nu-a o ua apana aina la o Eseteramadura, o ke kulanakauhale o Peiakenekia ka oi o ka nani a me ke kaulana ; a ma keia kulanakauhale > wehe mua īa ai na hiona p&haohao o keia mooleio. 0 keia wahi kulanakauhale hoi o Pelakenekia, eka ana ia ina na kapa o kekahi w*hi muliwai i kapaia, ka La Palata, nona hoi ke akea i hiki aku i ka 150 mile. He mau nanaina a he mau hiohiona nani iua ole ke ikeia ana e kamaheie ma keia wahi muliwai La PaiaU. Aia hoi ma kona mau kapa kahi i ulu ae ai o ka wilou, ka oliva, ka pama, k& pome* garana t a me na iaau uiu wehiwehi e ae he nui, na mea hoi no lakou na iau uliuli lipolipo e kuweiu lu malie iho ana, a e hq.onawe nanahe liihi ia ana hoi e ke ahe iau makani aheake epa maianai ae ana moiuna o na wai o ka La Pa!ata. He halana lai malino hoi ka wai e hoopiha ana i keia auwaha wai a ka Mea Mana, a he aiai hoi e like me ke dala, a oia paha ke kumu i kapa ia ai keia muliwai he La Palatd, oiai, oke ano no ia oia inoa he "kaia«" Ma na wahi hoi he nui o ua moliwai La P«iata ia, e kuku ae ana ma kona mau kapa na hale nani kiekie o kekahi tnau maka hanqhano o ke kuianakauhale, » iwaena hoi o keia poe hale nani a pau, oka hale kakeia o ka Makuiaa Paieinairo de Cano ka oi o k« nani a me ka hiehie. O keia Makuisa hoi ka inea nana kekahi opuu rosehni nohenohea a ka ui, ina ka inoa o Koae Amelia, ka mea hei nona ka puana o ka k4 Biute hau nani o £seteramad»ira. M Ena makamaka heiuhelu o makou, ma keia wahi o ka kakou moolelo, e hoolauna e aku ana makou ia oukou ine na hiohiona, na aho a ine ke kuiana o ka Makuiaa Palemaim de Cano a me kana lei nani Hose Amelia.

O ka Makuini Paie raairo ka ona hoi o ka h&le kake!a nani, ao k& luau» hoi o Rc»t Ameln, he kanaka kaulana loa ia ma E«eterajnadura a puni, a i kona rcau la e laweiawe ana i kana pahikaea, oia r.o kekahi o na koa K«valia e hiki ai ia Sepaoi j ke fja^heo ; aka. i ke:a manawa, he oho kona i hoaiu' ia, e iike me ka piko kuahiwi i uhi ia e ka nahu h"iU, he mau helehelem hoi i hoalualu ia e ka ioīi o na mokahik: ioihi, a ke hoike mai nei hoi ia mau hiona, ua hala na ■ la a ka ui i haaheo ai, aka, o ke au o ka hapauea kana e kaikai nei. He kanaka naau haakei nae keia, a ku hoi kona mau kapuai haalulu maluna o ka honua o ka hookano, o kona nielo hoi e huino n~.au ia ana e ka aila awahia o na o!eIo inaku-kona. a he houpo hoi kona i waiho ia na opaia pulupnlu o ka huhu hiki-wawe, a e la!apj ae no ke ahi oko- • oko o ka. inaina wela iloko ona i kela ame | keia wa, e pa lilii aku ai na wahi huna ahi olelo liilii, a kona makemake paha i ae ole ai. Aka nae he kanaka hanohano loa nae ia, a ua kahakaha ia hoi kona laoa me ka hoomanao nui ia ma ka buke o na koa kaulana 0 Sepania. He hoa ia no ka papa o na Kavalia puuwai lokahi o Maderiita. He kumu ao kiekie no ke kula koa ma Garanada. He alihikaua wiwo ole, a he koa oiaio boi. Ma keia mau me.i a pau, he hala ole oia ke puanaia ae, aka, ma na haawina i pili i ko loko ona. he kina nui kona e hoapono o!e n ai oin, iloko o kom hanohano a pau. Na keia Makuisa inai me kana iede ke j Dona Mana Fide, i hanau mai ia Kose ! Amelia, ka biute hau nani hoi o Eseteramadura. A o keia Kose Amelia hoi e na makamaka heluhelu, he ui nohea oia i keia wa o ; 17 makahiki. Ea, he ui qia a me ka nani, he waipahe !a he olu nanahe kona manao. Me keia mau ouli kamahno oio e noho nei i keia manawa, I a na ia inau papalu kupanaha hoi a ka nani, j i hoolilo holookoa ī laau makalei, i kej kahi poe, a i uhu maalo hoi i na maka o ke- | kahi umi keonimana opio oke knlana- | kauhale. • Ua lilo no hoi oia i kaona, no kekahi mele e himeni. nui ia aija e na opio oia mau la, ; a nona hoi na lalani inua penei: ' Ma ka noao o nei muliwai nani, 11 e ui ka'u i ike ina ka hihio, Ao!e no hoi he lua oi;i nani, A keia puuwui e leoni nei. " 0 ka hnna maa in;;i) i keia kaikninahine ; i na auina lu a pau, o noho nna eia ma ka puka aniani o korīn ru;ni, i ka lua hoi o na | hale, ahe kui lei kana hana. A ua liio loa I keia i hana waka ia io,a inehe mea la no ! hoi, ua koinohia oiaio loa ka punihei, i kona l naau i na papahi lei ana e hoolawa mau i ana i na auina la a pau. | Eia nae ka mea kupanaha, aole i kona a-i ; e hoonuanua ia ni ua mau papahi leila, aole I hoi i kona poo; aka, o knhi a kn inaka e ike ! aku ai ia Ukou, aia maluna o ka ili hualala . o konn moe, nolaila, ua lilo na owi!i lei a jka ui i kui ai a lawo, i mau mea hoonani | no luna o kona moe, kahi hoi a kona hiolaui | e maha ni. : A i keia wa hoi uuaui la e noho ai ma 1 kona ipuka aniani, e hoolawe hana palanehe | ana hoi i kona mau manamanalima nanahe, me na pua hana walea ; e muimuia nui ae : no na poe hiaieni kaahele, o hookuu malie ae la i ka lakou mau leo mele haeha puuwai. E kani nopu nanahe malie maikai ae ana ; ko lakou mau leo, i haihai wa!e ia a loiii ke j kani, e halawai ae ana no hoi na leo kilina!he aaki liilii oke gita. Ahe oiaio, ua ku i maoli no i ka ii a loko ke lohe aku ia mau 1 nani o na puukani o Sepania, a manaolana | nae au, ina no hoi malaila ko Hawaii nei | mau puukani, nole no hoi i ikeia na ai. ; He hana inaa mau no hoi ina keonimana 1 opiopio oia hapa o ke kulannkauhale, ka ' hooheheio ana ae ma ia wahi oka ui Kose ! Amelia, i na kuuna ahiahi a pau me na ma- | naolana e loaa mai ana ona mau mino aka, | mai na papalina nohea nonoula mai o ka ui i Amelia, »ka, he reo nae ka haawina loaa i mai, oiai, he rao-i kela he ia noho i ke ehu. t Aui ae hhe mau !a, huli ae la hoi he f mau hebedoina ( lele ae U a nalo aku la he | mau inahma, a hina pu ael* hoi he mau i makahiki, aia hoi i kekahi ahiahi pomponi ) maiie, a i hele wale hoi a hoohihi ka olu 1 nani maikai o ka manawa, a i ka hen S pa\ha oua ahiahi la, oiai hoi ke aliiwahine i mahina e kuupuu aua i kona aahu malama* ■ laena maluna iho oka ilihonua, ake kupua j pouli e huaa ana, ia wa i lohe aku ai ua ui j Amelia la, he leo koionahe kohaihai, e pau- • ma malie ia mai ana, a e ukili ia ana hoi īa \ leo hoene kupaianaha, e kekahi nanahe leo gita, i onoonou iiilii ia ae hoi, e kekahi mau : kikoni iima pahnehe. ; Ika lohe ana o AmeUa i keia leo kani aumoe, a he leo nani lua ole hoi a kona lohe 1 ps mua ofe la ai. ua ano pioo ae ia ia, a holo puni ia iho la oia e ke eehia, oi*i, ua kii mai la ka eha aka ieo a inikī iho ia i kona pouwni. Aoli $ pau.