Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 25, 21 June 1879 — Page 4

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Greg Meboe
This work is dedicated to:  In memory of Kiera Meboe 1967-1989

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okoa

 

I HUHA.

 

No ka Makahiki, $2.   Eono Mahina. $1.

Dala Kuike ka Rula

 

IUNE 21, 1879.

 

Na Misiona.

 

HELU 21.

 

            Kina. Ke koena. Hon. Anesona Bulinegama. Nov. 1867. Ia ia e hoomakaukau ana e hoi i Amerika hui na luna Pake a kukakuka pa me ke kokua ia e kekahi poe haole oluolu, a hooholo; e koho ia Bulinegama i elele nui e hele i Wasinetona e noho ma ka Hale aupuni i mea uwao no na pake.

            I ka lohe ana o Bulinegama, ua ae no oia i ka manao o na luna Pake me ko lakou Moi nui. He mea hou keia.

            Akahi no a hooholo ke aupuni o Kina e hoouna aku i elele nui i kekahi aupuni e ae. Ka Elele mua keia.

            Ua koho ia i mau hoahele hanohana, he mau luna Pake nui, a naauao ; he mau haole hoi kekahi.

            Ma ka la 25 o Novemaba, haalele Bulinegama ia Pekina me kona mau hoahele, a hoomaka e hele i Amerika. Holo no a hiki i Kapalakiko (San Francisco.) Ua hookipa maikai ia malaila. Ma Mei 1868 hiki lakou i Wasinetona, a hookipa hanohano ia me ka mahalo nui ia. Akahi no a ku na luna Pake ma ke alo o ka Peresidena o Amerika Hui. Anaru Ionesona ka Peresidena ia wa.

            Uaa hana ia kekahi kuikahi iwaena o Amerika Hui me Kina, a hooholo ia ma ka la 16 o Iulai 1868. Ma keia kuikahi ua loaa na mea hou e holo pono ai ka oihana Misionari ma Kina. Ua ae ia e noho like na aupuni elua. Na pono o Amerika, na pono o Kina, e loaa like no.

            E noho like na aoao hoomana me ka hoomaau ole ia e kekahi, a e kekahi.

            E komo no na Pake ma Amerika e like ka nui me ko lakou makemake ke ke keakea ole ia, me ka loaa no o na pono oihana, na pono aupuni. Pela ko Amerika poe e hele no a noho ma Kina, e like ka nui me ko lakou makemake me ke keakea ole ia o ke komo ana ma na wahi a pau a puni o Kina, me ka loaa ana o na pono. Aole paha i ae ia e lilo kekahi Pake i Peresidena no Amerika Hui. A o kekahi haole Amerika i Moi no Kina.

            Ma keia kuikahi, ua pau ka nui o na mea keakea i ka holo pono ana o ka hana Karistiano ma Kina. Ua keakea, ua hoomaau no na Pake hoomanakii i ka poe huli i poe Karistiano. Ua pepehi ia no kekahi poe misionari, me kekahi poe hoahanau. Aole nae i ae ia ia hana ino e ke aupuni, ua hoopai ia ka poe hana pela.

            A mamua aku nei, ua hoolaha ia e ka Moi, ua pau na kapu. Hiki no i na Pake ke huli i poe Karistiano, a noho na kahuna Karistiano, na kumu Karistiano, na kealesia Karistiano, ma na wahi a pau me ka hoomalu pono ia.

            Ano, ua wehe akea loa ia na puka he nui wale e komo ai ka pono. ka olelo a ke Akua ma Kina.

            Mamua aku nei, a i keia wa paha he wi nui ma ka akau o Kina, a mawaena hoi. A kau ka pilikia lua ole. Nui na miliona i make i ka wi. Ua hoala ia ke aloha o na haole. Nui ke kokua ana.

            Na na misionari i puunaue aku i ke kokua iwaena o ka poe pilikia. Malaila i pakele ai kekahi poe a nui ole hoi ka make.

            Hoolilo ke Akua i keia wi nui, me keia kokua aloha i mea hoohehee i ka naau paakii o na Pake hoomanakii he nui wale. Akahi no ka a maopopo he poe aloha na haole, na misionari. Ka huli no ia o na tausani Pake ma ka aoao Karistiano, a haalele i ka hoomanakii, a wawahi i na heiau kii, a puhi i na kii i ke ahi. Auhea ka mana o ua akua kii ? Aole ka i hiki ia lakou ke haawi mai i ka ua, ke pale aku i ka wi me ka make ; lapuwale na kii. O Iehova wale no ke Akua mana.

Ua nui no ka poe huli ma ka pono. Nui na ekalesia Karistiano. Nui na kahunapule Pake. Holo pono no na hana misiona ma Kina. Aka, nui na miliona hoomanakii i koe. A ua hapa na paahana a Iesu. E noi aku ia Iesu e hoomahuahua i na paahana. Pau ma Kina.

            Madura. Aia Madura ma ka hema o Hinedu ma Asia. He leta nolaila mai e hai mai ana i ka no hou hoohauoli loa. Ua haule mai ka Uhane Hemolele ma ka hema a Hinedu iloko o ka makahiki, 1878 i hala iho la, a he 60,000 pegana ka i hoopau i ko lakou mau akua kii, a lilo i poe Karistiano. Nui hoi ka poe pegana ma na wahi e ae o Hinedu e haalele ana i ka hoomanakii, a e hoomana ana ia Iehova, a e lilo ana no Iesu. E hoomaikai nui ia ke Akua no keia nohou maikai.

            Mesico. Ma ka hema o Amerika Hui. He aina Pope ia. Aka nui na Katolika i haalele i ka aoao Pope. Ma ka aoao hema, ua 22 ekalesia hoole pope ka i kukulu ia e kekahi Aha misionari, ua 3,000 hoahanau, 30 haiolelo noloke mai o na Katolika i huli mai. 11 kahu ekalesia no ia poe no. Ikaika lakou i ka haiolelo. Nui ka poe huli. He wa Penetekota kea ma Mesico. E hauoli nui kakou.

            Na Hale Paahao ma Iapana. Mamua, aohe mea e pono ai na uhane o na paahao. Nui loa na pilikia i waiho wale ia. Hahau ino ia. Aohe mea aloha. I ka noho ana o na misionari malaila, ua ano hou ka hana ana i na paahao. Ua aloha ia lakou. Ua hana ia na mea e pono ai na kino me na uhane. He mau keena kula ma kekahi mau hale paahao. Ua ao ia na paahao loa na mea hoonaauao, a ma na oihana maikai. Ua kuaulu ia he mau halawai. Ua lohe na paahao i ka Iesu olelo. Ua huli mai kekahi poe ma ka pono. Ua ano e. Pau ke ano hihiu. hoomauhala. ua komo ke aloha iloko o ko lakou naau.

            Aole nae i pau loa ka hana ino ana a na kiai hale i na paahao. Aole i pau ka hahau ino ana.             Aole i pau.

 

Soldiers for Jesus.

 

Songs of Gratitude, p. 6.

1

Ku a lohe na koa o Iesu;

            Ke kani mai nei no ka pu,

A ke olo ma o ma na mauna.

E ala a naue pu no.

Cho.    Hui mai a lilo i koa no Iesu ;

Kaua pu a lanakila'e la kakou.

Na oli pokole o lalo

Ke loli a panee ae no.

Mau a mau nae na oli oluna,

Nolaila ka paio a mau.

2

Makaala na koa o Iesu.

            Makena na eneini nei ;

Ko ke ao. ko ka po me Satana ;

            E ala kue a hoohee.

Cho.    Hui mai a lilo i koa no Iesu ;

Kaua pu a lanakila'e la kakou.

Ke naue pu nei i Kanaana,

Malaila ka waiwai paa mau ;

A malaila na haipule lani,

E paio i hui pu no.

3

Eu a koa na keiki no Iesu.

            Mai puni i ko ke ao nei.

Ku a kai i ke kea iluna.

            Mai wiwo, a mai kuihe.

Cho.    Hui mai a lilo i koa no Iesu ;

Kaua pu a lanakisa 'e la kakou.

He mana ke kea ke hali,

A pauaho ole kakou ;

E loaa ka lei o ke ola,

Ke paio a hiki i o.

HAWAII.

 

Haawina Kula Sabati.

 

HELU I. SABATI, IULAI 6, 1879.

 

KUMUHANA.

Ka malu me ke Akua. Pauku Baibala. Roma 5; 1—10.

 

NO ia mea, i hoapono ia mai kakou ma ka manaoio, he malu ko kakou me ke Akua, ma ko kakou Haku o Iesu Kristo :

            2 Ma o na la hoi i loaa mai ai ia kakou ka hookipaia ma ka manaoio, iloko o keia hoopomaikai ia, kahi e ku nei kakou, a e hauoli hoi me ka manaolana i ka nani o ke Akua.

            3 Aole ia wale no, ke hauoli nei no hoi kakou i na popilikia ; ke ike nei, e hana ana ka popilikia i ke ahonui.

            4 A o ke ahonui i ka hoao aua ; a o ka hoao ana i ka manaolana :

            5 A o ua manaolana la aole ia i hoohilahila ; no ka mea, ua nininiia mai ke aloha i ke akua iloko o ko kakou mau naau e ka Uhane Hemolele, i haawina mai ia kakou.

            6 No ka mea a ia kakou i nawaliwali ai, a i ka wa pono, make iho la o Kristo no ka poe pono ole.

            7 No ka mea, aneane hiki ole i kekahi ke make no ke kanaka pono ; malia e hiki paha i kekahi ke make no ke kanaka lokomaikai.

            8 Aka, ua hoakaka mai ke Akua i kona aloha ia kakou, no ka mea, i ka wa e hewa ana kakou, make iho la o Kristo no kakou.

            9 Nolaila hoi, ke hoaponoia mai nei kakou e kona koko, he oiaio no, e hoopakelia mai kakou e ia i ka inaina.

            10 No ka mea, ina o ko kakou wa e enemi ana i hoolauleaia'i kakou i ke Akua ma ka make ana o kana Keiki, he oiaio no, a laulea kakou, e hoola io ia hoi kakou ma kona ola ana.

            Pauku G@la. p. 1, hoopaanaau.

            Pauku heluhelu la. Poakahi. Rom. 1 ; 16—18, 21—25, 32.

            Poalua. Rom. 2 ; 1—11. Poakolu. Rom. 3 ; 9—23. Poaha. Rom. 3 ; 24—31.

            Poalima. Rom. 4 ; 1—15. Poaono. Rom. 4 ; 16—25. Sabati. Rom 5 ; 1—10.

            Manao nui. Ka hoaponoia ma ka manaoio.

            Mele. “Haina Pololei.” Lei Alii, aoao 9.

            Pule hoomaikai no ka loaa ana mai o keia kula mua o ka loaa ana mai o keia kula mua o ka hapaha ekolu &c.

Ka Wehewehe me ka Ninau ana.

            Ma Malaki ka haawina hope. Ma Roma keia haawina. Ehia makahiki mawaena ? Heaha hoi na hana nui ma ia mau makahiki ? E huli ka poe naauao, a e hoike mai. Eia nae kekahi mau mea ma ka wanana a Malaki i hooko ia. 1. Ka elele. Malaki 3 ; 1. 4 ; 5, 6. Ua hiki mai ia. Oia hoi o loane Bapetite. 2. Ka La o ka pono. Malaki 4 ; 2. Ua puka mai ia, oia hoi o Iesu Kristo. Ua puka mai Iesu. Ua noho ma ka honua nei 33 mak. Ua pepehi ia, ua kanu ia, ua ala hou, ua pii ae i ka lani kahi e uwao ana no kakou, i kala ia na hewa, i hoapono ia ma ka manaoio ia ia. Ua ike Paulo ia ia ma k alanui. Ua lohe oia i kona leo. Ua huli mai ka hoomaau ana ia ia a i ka mauaoio ia ia me ka hai ana ma kahi akea. oia wale no ke kalahala e oia ai ; mao na la wale no e hiki ai ke hoapono ia a loaa ke ola.

            Roma. Ka inoa ia o ke kulanakauhale nui o ke aupuni o Roma.

            Ka inoa hoi ia o ka Episetole a Paulo i palapala aku ai i ka ekalesia ma Roma. Ka manawa i kakau ia'i. A. D. 68. Kahi i kakau ia'i. Korineto.

            Na'lii. Nero ka Emepera o Roma, Pelika ke kiaaina o Iudea. Ageripa ke hi o Galilaia kahi pili ma ka Baibala. Oih. 20 ; 1—3.  Ka nui o ke aupuni o Roma ia wai. Ua hiki auku i Beritania ma Europa, a i Susia ma Asia, a i Aigupita ma Aferika.

            Ka buke o Roma. Na Paulo i kakau. a hoouna aku i ko Roma poe ma ka lima o Poihe. 16 ; 1, 2.

           Mok 5, P. 1. No ia mea. Nana 4 ; 25, no ka hoapono ia. Akahi no a hoomaka kakou e kula ma na mea pohihihi. He mea pohihihi ka hoapono ia. Elua wale no mea e hoapono ia'i ke kanaka. 1. Ka hana pono loe me ka hewa ole oia hoi ka hemolele loa. Ua malama ia na kanawai a pau, aole loa i haule kekahi konawai hoookahi. Ua loaa ia hemolele i na anela i kupaa. Ua loaa hoi ia ia Adamu me Ewa mamua o ko laua haule ana. 2. Ke kala ia'na o ka hewa ke hana hewa, kala wale ia paha, kala ia ma ka uku, ma ka hana ; kala ia ma o ka mea la, i ae e lilo i hope, i pani no ka mea i hewa.

            Ka hoapono mua, ua pili ia ia Adamu me Ewa mamua o ko iaua haule ana. Ua haule nae laua. Ua hana hewa. Ua haihai i ke kanawai o ke Akua. A pela hoi na mamo a pau a laua a hiki i keia manawa. Ma ka mokuna I, II, III o Roma ua hoike ia mai, ua lawehala na kanaka a pau, aole mea hookahi i koe. A o ka uku o ka hewa, he make ia, he make mau loa. Nolaila, e make mau ana kakou a pau ke loaa ole ka mea e hoapono ia'i, a e kapa ia'i, he poe pono.

            Ka hoapono elua, oia hoi ka hoapono ia ma ke kala ia o ka hewa ke hana hewa. A ua akaka, ua hana hewa kakou a pau. Ua haihai i ke kanawai o ke Akua. Ma ka hana hewa ana, ua hoonele ia i na pono a pau o ko ke Akua aupuni, e like me ka poe i hewa ole ? Aole hiki ke kala wale ia ; aole hiki ke kala ia ma ka kakou mau hana. Ma keaha e hiki ai ? Ma ka ae ana o Iesu Kristo e lilo i hope, i pani no kakou. Ma ko Iesu make ana ma ke kea, ua oluolu ke Akua e kala i ko kakou hewa, a e hooku i ka hoopai ana ma ka lawe i ko Iesu eha nui ma ke ahi pio ole.

            No ka poe hea nae i lilo ai Iesu i pani, i kalahala, i hoola ? Heaha ka i loaa i ka poe i manaoio ia Iesu ? Ka malu, ke kuikahi o lakou me ke Akua ; ke kuikahi o ke Akua me lakou. Oluolu, makau ole, pihoihoi ole, ma keaha ? Ma o wai la ? Pehea nae ka poe manaoio ole ? Nana Isaia 57 ; 20, 21. Hoopaa.

           P. 2. Ma owai la, a ma keaha e loaa'i, ka hookipa ia iloko o keia hoopomaikai ia ? Oia hoi iloko o keia maluhia, a hoapono ia ? kahi e ku neoi owai ? A aha ? me keaha hoi; me ka iini, me ka manaolana e loaa auanei ka nani a ke Akua e haawi mai ai ma ka lani.

            P. 3. Hauoli ka hoi iloko o na popilikia! No keaha ? He mea ia e loaa'i ke ahonui, a oia kekahi hua maikai na ka Uhane mai.

            P. 4. Iloko o ke ahonui ua hoao ia kakou i akaka ko kakon ano maikai, kupa, haipule io. Loaa hoi ka manaolana, e manao ana, e pau auanei na popilikia, a e loaa ka maha, ka hauoli, ka pomaikai, e like me na poe mai e lapaau ia'na e ke kauka akamai, lana ka manao. no ke kuhi ana e ola auanei.

           P. 5. He manaolana aha keia ? He mea hoohilahila ole, hoohoka ole. E ko ana, e loaa ana ka makemake, ke ola. No keaha ? Ke aloha o kakou i ke Akua, me kona aloha ia kakou, ka mea ia e hoohoka ole ia'i, ka mea e loaa'i ka nani ma kela ao. He hua ke aloha na ka Uhane.

            P. 6. la kakou i aha ai ? Nawaliwali, hewa, mana ole e ola'i. Make Iesu no wai?

            P. 7. Aneane hiki ole keaha ? Loaa ole paha ke kanaka e ae e make i pani no ke kanaka pono. Loaa nae paha ke kanaka e ae e make i pani no ke kanaka pono me ka lokomaikai pu kekahi. Ua ike, ua lohe anei oukou i kekahi kanaka, kane wahine keiki alii i ae pe'a ?      

            P. 8. Peaha nae Iesu ? Ua make oia no wai ? Ma keaha ? Nana Io. 3 ; 16.

            P. 9. Pohihihi keia pauku. Eia paha ke ano. Ma ko Iesu hookahe ana i kona koko ua loaa ia kakou ka mea e kala ia'i ka hewa ke manaoio ia ia, a malaila e lilo ai i poe pono, a hoopakele ia i ka inaina, i ka hoopai ia e ke Akua.

            P. 10. Ke ano o keia pauku keia. Ma ko Iesu make ana i pani no ka poe manaoio ua hookuu ia lakou i ka hoopai ia ma ke kanawai. Ua kala ia na hewa. Aka, ua koe na pono o ko ke Akua aupuni. Pehea e loaa'i ia mau pono ? Ma ko Iesu ala hou ana. Nana, 1 Kor. 15 ; 14—22. Ua ala hou no Iesu. E ala pu kakou, a e imi i na mea maluna. Heluhelu Kolasa . ; 1—5. Hai mai i ka pauku gula ma Rom. 6 ; 23.

            Mele. “Make Iesu No'u.” Lei Alii aoao 53.

            Pule i loaa ka manaoio e hoapono ia'i me ka maluhia me ke Akua ma o Iesu la.

Haawina no Iulai 13, Roma 8; 28—39.

           

Na Huewai Gula Wanana Ehiku.

 

HELU 2.

 

            Ka Huewai Gulawanana 1.

            Mai ka manawa i hoomaka ia ai ka hoolei ana o na Pope i na Moi o Farani a hala na makahiki he nui wale, noi pinepine na Pope i na moi Farani e kokua ia lakou i ka hoolaha ana i ka hoomana Pope, a i ke kinai ana i ka hoomana hoole Pope, oia hoi ka ekalesia euanelie i kapa ia e na Pope.

            Ka hoomana Heretika. (He poe Heretika kakou a pau ka poe e hoole ana, a e kue ana i ka haamana Katolika. )

            Nui na hoomaau a me na hana ino a ka ekalesia Katolika i Lokua ia e na Moi o Farani. Nui ke koko o na haipule i hookahe ia me ka hala ole.

            Ma ka makahiki 1572 kekahi hana ino loa. luku ino loa ma Parisa ke kulanakaohale alii, a malaila aku a i na wahi e ae. Ua kapa ia ia. Ka Luku Sana Beretolomaio.

            Kale IX ka Moi o Farani ia wa, Katerine ka makuahine o ke alii, no ka hoomana Pope laua. Magareta ke kaikuahine o ka Moi ; he Katolika hoi oia heneri ke alii o Navare, he hoole Pope oia, oia hoi he Hugenota, oia ke inoa ia wa o na Karistiano Euanelio. Koligeni ka lona nui o na Hugenota.

            Ka manao paa o Katerine, me Kale, e hoopau loa i na Hugenoto ma ko laua aupuni. Pehea la e hiki ai @ penei ; Ua hoala laua i kekahi mare. E mare Magereta me Heneri. E hana i ahaaina mare nui.

            E kahea i na Hugenota he nui wale e hele ma ia ahaaina mare. Kai no he hana oiaio keia. Aole ka, he hana hookamani, he hana kumakaia, he Laua diabolo ! he hana e make kausani ai na Hugenota. na haipule io o ke Akua.

            Ma ka la 18 o Augate 1572 akoakoa na Hugenota he nui wale ma kahi o ka ahaaina mare. Ka hoomaka koke no ia o ka luku ino loa ia ana o na Hugenota e na koa Katolika i hoomakaukau e ia e Kale no ia hana Satana. Aohe hana ino i koe i hana ole ia i mea e make mainoino loa ai na Hugenota. Paipai na kanaka Katolika, na luna Katolika, na kahuna Katolita, e pepehi ia lakou, e pepehi ia lakou, i na heretika. A ua pepehi ia no ; ua ki ia i na pu, ua hou ia i na ihe, i na pahi kaua, ua okioki liilii ia, ua puhi ia i ke ahi, ua hoolei ia na kino iloko o na muliwai, a ua ulaula ka wai i ko lakou koko. Nui na kausani i make ma Parisa. A holo ka luku ana malaila aku i na aina, i na kulanakauhale o Farani. A ua olelo kekahi Katolika, no na 100,000 Hugenota i make iloko o keia luku nui.

            A hiki ka lohe o keia luku nui i Roma, hoapono ka Pope Geregori XIII ia, a hauoli nui. Ua hookani ia ka bele nui ma ka luakini o Sana Petero no ka mahalo ana, a hoomaikai nui ka Pope me na Kadinala i ke Akua no keia lanakila nui ana o ka aoao Pope. A i mea e hoomanao ia ai keia luku nui, ua kauoha ka Pope e hana ia i mau medala, mea ano dala poepoe he mau mea e hoolaha ia iwaena o na haumana Pope. Ma kekahi aoao, ua kakau ia he kii anela, he pahi kaua ma kekahi lima, he kii kea ma kekahi lima, me keia mau hua olelo, ka luku ia ana (o na Hugenota ) 1572. A ma kekahi aoao ke kii o ka Pope me keia mau hua, Geregori XIII. Ka Ponetifa nui.

            Ma Earani me na aina e pili ana ilaila ka luku nui ia ana o na haipule o ke Akua.

            Nolaila. O ka Huewai ino mua, ua ninini ia maluna oia mau aina.

            Hoikeana 16;2. Hele aku la ka Iuda mua, ninini aku la i kona hue maluna iho o ka nina. ( ka aina ka pololei. )

            A puu mai la ka mai hehe inoino pono ole maluna o ka poe kanaka i loaa ka hooilona o ka holoholono, a i hoomana aku i kona kii.

            Ua akaka loa ke ano o keia poe kanaka, oia hoi ka poe hoomana Pope, i kau i na kii o ke kea ma na ai, a maluna o na luakini, a hoopiha i na luakini i na kii o Marie, o Petero, o na luna olelo o ka poe e ae paha, a kolou iho imua o lakou a ano hoomana aku, pule aku ia Marie, ia Petero, i na Matahoano. Aole pohihihi keia. Ua ike maka ia e kekahi hapa o kakou.

            Aia ma kela helu e wehewehe ia ai keia hue.             Aole i pau.

 

NA MATERIA MEA HOU O HAMAKUA.

 

            No ke awa o Mooiki. Ke hana ia nei ke awa o Mooiki a maikai, ke hoomaemae ia nei ke alanui hele a laumania, ke holo aku ke kaa ma keia hope aku o ua awa 'la, ua pahee no kela, ku i ka nani na hana.

            Pilikia ma ke awa o Honoka. Aia ma ke ku ana ae o ke kuna “ Leahi,” ma Honokaa, ua ili iho maluna o ke Kapena ka pilikia oia hoi ua haulehia ia oia iluna o ka mahu na mea hana o ka Hui, a ua haki ka lima aole i akaka ke ola, ua kau ia no nae i ka laau.

            Ua hala. Aia ma Kapulena, Hamakua nei, May 26 M H 1879, ua make he wahine kahiko, o Uluhani kona inoa i ke 90 a oi o kona mau makahiki.

            He haunaele. Aia no ma Honokaa, ua okalakala ae la mawaena o na pake, me na haole, a me kekahi mau ili ulaula, ua noha a poino na pono o kahi hale ia poe ona i na mea awaawa.

            A ua kii ia na kaiko no ia poe a e hookolokolo ia ana lakou imua o ka Lunakanawai, nolaila ea, e na makamaka opio a hapauea e manao ana i na wai ona no ka hoopunana ana i na hua a ke diabolo e waiho aku ia mau mea ka pono o pilikia auanei.

            Ku i ka hauoli. Ke uliuli mai nei na mala kulina, a ke lelehuna mau mai nei no na kulu paka ua o Kulanihakoi ia makou nei, a ke ulu lipolipo mai nei na mala uala, a me na loi kalu o ke awawa kalo nui o Waipio. Aole no he hahana o ka wi maanei i keia wa e like me na wahi e ae e lohe ia mai nei. Ke kapuo like mai nei na leo o ka poe kanu ko i ka uliuli lipolipo o na lau.

            Owau no me ka haahaa

THOS. S. K. NAKANELUA Jr.

            Kapulena, May 28, 1879.

 

OLELO HOOLAHA.

 

KAKELA a me HAKI.

 

O KALELA OPIO A ME F. M. HATCH. ua hailaua @a ka lawelawe ana i ka oihana Lolo

            Ua hiki ia laua ke ka i@a o ma Aha@ pau, mai ka Aha Hoomalu a h@ana. A e lawelawe no hoi ma na hana pi@ i ka hooponopono waiwai, me ka imi ana i na Palapala S@a Aina. ia ha@ ima Palapala Kuai, Hoolimalima, a me ka H@

W. R. CASTLE, Luna Hooiaio Kopa.

            K@     3 6ms

 

ALFRED S. HARTWELL,

[HAKAWELA.]

LOIO a @ KOKUA ma ke KANAWAI !

Aia kona Keena Oihana maluna ae o ka Hale Baneko Hou o Bihopa ma.     867 tf

 

CECIL BROWN.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

 

A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka M@.

@ Honolulu. H. P. A. 2y

 

JNO. LOTA KAULUKOU.

 

LOIO A HE KOKUA.

 

Ua makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o kela a me keia ano iloko o na Aha Hook@kelo a pau o keia Aupuni Ua hiki no hoi ke hana i na pilipala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko, a ma Honoluia no hoi i kekahi manawa.         877 3m

 

EDWARD KEKOA.

 

HE Loio no na Aha Kakau ole ma Hawaii. Aia kona Keena Oihana ma alanui Waianuenue. ma o mai o ka hale hookolokolo o Hilo, o Nani Kaauea ka inoa. E loaa no ma ke Keena mawaena o ka hora 8 am a me ka hora 4 pm., ke ole he pilikia e ae.       882 1y oe26

 

J. KAPOHAKIMOHEWA.

He Loio a he Kokua.

NO na Aha Hoomalu a me Apana o ka mokupuni o Maui. E loaa no au ma Makena, a e hooko ia na kauoha mai na wahi e ae o ka mokupuni me ka hikiwawe lea.

883 6m no2

 

S. M. P. KALEO.

He Loio he Kokua, a he Pale ma ke Kanawai.

NO ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu o ka Apana o Wailuku, Maui. E loaa no au ma Waiehu, Waihee, a i ole ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku.    884 1y no9

 

WILLIAM O SMITH.

LOIO !           LOIO ! !

 

Alanui Kaahumanu, Honolulu, Oahu. 913 1y

 

S. W. MAHELONA

HE LOIO! HE KOKUA A HE PALE

ma ke Kanawai.

UA makaukau au e lawelawe me ka mik@ a me ka eleu lua ole i na hihia a pau o kela a me keia ano imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia aupani. Ua hiki no hoi ke kakau i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio. E loaa no au ma ko'u hale noho mauka iho o Kaawaiahao, a i ole ma ke keena hookolokolo o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie ma Honolulu nei. O ka poe makemake e aie dala. he oluolu ka ukupanee.    876 3m

 

P. NUI.

 

LOIO !           LOIO ! !

 

O ka Ua Uki@kiu o Makawao, Maui.

 

UA makaukau oia e kokua i na mea a pau e hele aku ana i ona la, ma na mea pili kanawai imua o ka Aha Apana a me ka Aha Hoomalu, me ka Aha Keena a ka Lunakanawai Kaapuni o Maui. Elona no au ma ka Hale Hookiokolo o Makawao, a i ole ma Haiku.

885 1y no16

 

HENRY N. KAHULU

 

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

UA makaukau no au e lawelawe i na hana a pau ma ka Oihana Loio imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma ko makou Keena Oihana ma alanui Papu, Helu 31. ; a e hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.

885 1y no16

 

L. A. THURSTON.

 

LOIO !

 

WAILUKU, MAUI.

889 6m dec 14

 

TIMOTHY KALAEONE.

 

He Loio a he Pale ma ke Kanawai.

 

IMUA o ka Aha Hookolokolo Apana o Kawaihau, Mokupuni o Kauai. A he Agena hoi no ka hooiaio ana i na Palapala Kepa no ia Apana. E loaa no au ma Anahola, a i ole ma Waiakalua, Koolau, Kauai. E makaala no au i na kauoha me ka eleu loa.

895 1y Jan. 25.

 

J. W. M. POOHEA.

 

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

 

NO na kanaka a pau imua o ka Aha Apana a hiki imua o ka Aha Kaapuni ma ke keena ne ka Mokupuni o Molokai ; a he Agena Hooiaio Palapala Kepa no hoi no ia Apana. E hookoia na kui-i a ka makemake me ka eleu loa. E loaa no au ma ko'u home ponoi oia o “ Kalauonaona. “ ina Wawaia, a i ole ia, ma ka Hale hookolokolo ma Pukoo.

895 1y Jan. 25.

 

E Kuai ia Ana.

 

HE 1,000 Hipa a me 8,000 Keo o ka Hui Hanai Kao o Kaupulehu ma Kona, Hawaii. E ninau ia H. Cooper (Kupa) o Kailua.

858 tf A. S. CLEGHORN & GO.,

 

PAPA, PAPA

 

MA MA KAHI O

 

LEWERS & DICKSON !

 

(O LUI MA.)

 

 

MA KE KAHUA KAHIKO MA

 

Alanui Papu a me Moi !

 

E LOAA AI NA

 

Papa Nouaiki !

 

o kela a me keia ano.

 

Na Papa Nani a Paa no ke Kukulu ana i na Hale !

 

Na Pani Puka. Na Puka Aniani.

            Na Olepelepe, Na Pou, Na O-a,

            Na Papa Hele. Na Papa Ku.

            A me na Papa Moe nui loa.

 

NA PILI O KA HALE

 

O NA ANO A PAU.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.

            Na Kui mai ke Nui a ka Makalii,

            Na Ami Puka, Na Ami Puka Aniani.

            Na Ami o na ano a pau.

            Na Aila Pena, o kela me keia ano.

            Na Ailaa Hoomaloo, he lehulehu wale.

            Na Aila e ae o na ano a pau.

 

NA WAIVANIKI

 

— A ME NA —

 

WAI HOOHINUHINU NANI !

 

o na ano a pau loa.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE !

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na makamaka a

pau, ua makaukau keia mau makamaka

 o oukou e hoolawa aku ma

 na mea a pau e pili ana

maa ka laua oihana

 

— NO KA —

 

uku haahaa loa !

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

 

LAUA a me ka MEA KUAI.

 

E hele mai !     E na Makamaka ! !

 

A e lawa no hoi ko oukou makemake

me ka oluolu a me ka maikai !

845 tf

 

KOPA KUKAEPELE

 

— A —

 

GLENN ?

 

BEFORE USING      AFTER USING

 

AOLE LUA NO KA HOOMAE

MAE I KA ILI !

 

 

He mea hoopau i na eha,

            Na ili Puupuu,

            A he hoomaemae i na mea ino,

            A he hoopau lumatika,

            A he kopa auau no ho

 

 

O keia Kopa ka oi aku o ka mea maikai

I waihoia mai imua o kanaka.

 

 

Aole wale no ka Hoopau ana i ka Huehue

Ili Poha, Wela la, Luiuaina, a me

na mea e ae o ka Ili;

A ma ia holoi ana, o ka hoopalupalu pu ke

kahi i ka Ili, a keia

Laau Hoomaemae lua ole e hana ai.

 

 

O ka hoeini ana iho i na mai o ka Ili, a o

ke pale aku i ka mai mai na lole e na

Mai Lele, oia kekahi. O na ohana

ame na poe makaikai, ina

e hoolako lakou

i keia

KOPA HOOMAEMAE LUA OLE !

ALAILA, UA LANAKILA LAKOU.

 

 

He hoopau i ka lehu o ke poo,

A he Kopa no hoi e kaohi mai ai I ka lauoho mai ka hina ana.

 

 

Ua hooia nui mai na Kauka no ka maikai

keia Kopa !

 

E loaa no ma kahi o

M. McINERNY.

            Kihi o na Alanui Papu me Kalepa.